Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία

Γεωργία Βλάχου

Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία

Υπάρχει μια πλευρά του πολιτισμού των Αρχαίων Ελλήνων ( από την Μυκηναϊκή ως την Ελληνιστική εποχή) λιγότερο γνωστή, αυτή τη τεχνικής και τεχνολογικής εξέλιξης τους.

Και εδώ τα επιτεύγματα ήταν λαμπρά και δείχνουν ότι κάποιοι κανόνες φυσικής ,γεωμετρίας , μαθηματικών, χημείας, μηχανικής, στατικής και πολλών άλλων επιστημών δεν ήταν άγνωστοι και αποτέλεσαν την βάση για κατασκευές , όργανα και εργαλεία που είχαν άμεση συνάφεια με την καθημερινότητα.

Εντυπωσιακές για την εποχή τους εφευρέσεις είχαν να κάνουν με:

• Πολεμικές επιχειρήσεις• Τη ζωή και την δόμηση ολόκληρης της πόλης

και κάθε κτιρίου ξεχωριστά• Τις γεωργικές εργασίες τους, τις

κτηνοτροφικές και άλλες• Τη διαχείριση υδάτων• Τη ναυσιπλοΐα και τη ναυπηγική• Τη μίξη μετάλλων• Τη ψυχαγωγία….

Πλανητάριο του Αρχιμήδη(περ. 287 π.Χ- περ. 212 π.Χ.)

• Ο Κικέρωνας (106π.Χ.-43π.Χ.)αναφέρει εντυπωσιασμένος ότι ο Αρχιμήδης κατασκεύασε και χρησιμοποιούσε μηχανισμό με τον οποίο έβρισκε ταυτόχρονα τη θέση του Ήλιου, της Σελήνης και έξι πλανητών. Παρόμοιες συσκευές συναντάμε αρκετά αργότερα στην Ευρώπη την εποχή του Κοπέρνικου(1473 – 1543)

Πλανητάριο του Αρχιμήδη

Υπολογιστής των Αντικυθήρων

• Σφουγγαράδες βρήκαν το 1901 κοντά στα Αντικύθηρα, σε ναυάγιο της Ρωμαϊκής εποχής, ένα αστρονομικό μηχάνημα ακριβείας, που έδειχνε την πορεία του Ήλιου, τις φάσεις της Σελήνης και τις κινήσεις ορισμένων πλανητών.

• Λειτουργούσε με σύστημα αλληλοεξαρτώμενων οδοντωτών τροχών.

• Τα διασωθέντα υπολείμματα βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Υπολογιστής των Αντικυθήρων

Ηλιακό ρολόι

• Από τις πρώτες συσκευές μέτρησης χρόνου.• Μία κάθετη ράβδος έριχνε την σκιά της σε

επιφάνεια που είχε χωριστεί σε ίσα τμήματα και ανέφερε δίπλα σε καθένα την ώρα στην οποία αντιστοιχούσε.

• Χαρακτηριστικό είναι το Ωρολόγιον του Ανδρόνικου Κυρρήστου ,( α΄ μισό του 1ου αιώνα π.Χ.) ελληνιστικό κτίσμα τα ερείπια του οποίου σώζονται στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας.

Ηλιακό ρολόι

Αστρολάβος• Προσδιόριζε μέρα και νύχτα

την ώρα με ακρίβεια λεπτού.

• Ήταν ένα είδος εξάντα, που εκτός από την ώρα μπορούσε να δώσει και αστρονομικές πληροφορίες.

• Οι πρώτες αναφορές για χρήση του προέρχονται από τον Έλληνα αστρονόμο Ίππαρχο (190 - 120 π.Χ.)

Υδραυλικό ρολόι• Ο Αρχιμήδης

και ο Κτησίβιος (285-222 π.Χ.) κατασκεύασαν αρκετά διαφορετικά μοντέλα, ρολογιών που λειτουργούσαν με νερό.

Κλεψύδρα

• Συσκευή μέτρησης χρόνου• Αρχικά ήταν αγγεία με πλατύ στόμιο και στενή

βάση και λειτουργούσαν με νερό ή άμμο. Η ποσότητα την οποία χωρούσαν τα αγγεία αυτά και η διάμετρος της οπής στη βάση από όπου διέρρεε το νερό ή η άμμος καθόριζαν μια συγκεκριμένη χρονική διάρκεια.

• Αργότερα αποτελούνταν από δύο δοχεία κωνικού σχήματος στην ένωση των οποίων υπήρχε μια οπή.

Κλεψύδρα

Αυτόματο μηχάνημα θυσιών

• Κατασκευάστηκε από τον Ήρωνα τον Αλεξανδρινό.

• Η φωτιά πάνω στο βωμό θέρμαινε και διέστελλε τον αέρα στο κοίλο του κτίσματος, ο οποίος πίεζε το λάδι που βρισκόταν σ΄ένα δοχείο στη βάση του βωμού.

• Το λάδι ανέβαινε μέσα από δύο σωλήνες κρυμμένους μέσα στα αγάλματα και έσταζε στην αναμμένη φωτιά.

Αυτόματο μηχάνημα θυσιών

Ατέρμων κοχλίας

• Κατασκευή του Αρχιμήδη• Αποτελείται από ένα σωλήνα που τυλίγεται

γύρω από έναν κύλινδρο.• Μια χειρολαβή (μανιβέλα) που υπάρχει στην

άκρη της κατασκευής προκαλεί την περιστροφή του συστήματος γύρω από τον άξονά του, ανυψώνοντας έτσι μεγάλες ποσότητες νερού αρκετά ψηλά με μικρή προσπάθεια.

Ατέρμων κοχλίας

Αιόλου Πύλη

• Ο Ηρων ο Αλεξανδρινός το 130 π.Χ. κατασκεύασε την πρώτη θερμική μηχανή που αποτελούνταν από μια περιστρεφόμενη σφαίρα με δύο ακροφύσια και εκμεταλλευόταν την δύναμη του ατμού.

Αιόλου Πύλη

Κρήνη του Ήρωνα

• Αξιοποιείται η υδροστατική πίεση στήλης νερού για την δημιουργία υπερπίεσης στον αέρα της φιάλης. Η υπερπίεση αναγκάζει τον αέρα της πάνω φιάλης να δημιουργεί πίδακα.

Τριήρης

Συρακουσία• Επιβατηγό,

εμπορικό και πολεμικό πλοίο του 3ου αι. π.Χ. με μήκος μεγαλύτερο των 80 μέτρων και πλάτος 35μ., με εκτόπισμα μεγαλύτερο από 4500 τόνους καιξυλεία όση για την κατασκευή 60 τριηρών.

Αυτόματες πόρτες

• Άνοιγαν με το άναμμα φωτιάς στο βωμό.

Πολύσπαστο σύστημα τροχαλιών του Αρχιμήδη

Ύδραυλις του Κτησίβιου

• Ήταν το πρώτο όργανο με πλήκτρα που λειτουργούσε με πίεση η οποία προερχόταν από μια αντλία αέρα και ένα υδραυλικό μηχανισμό. Η πίεση αυτή διοχετευόταν σε μεταλλικούς σωλήνες.

Κινητό αυτόματο του Ήρωνα

Το ομοίωμα του έγινε με βάση τις γενικές περιγραφές που περιέχονται στο έργο “Αυτοματοποιητική” του Ήρωνα.

Τοξοβαλλίστρα

• Για ταυτόχρονη εκτόξευση δύο βελών του Ζώπυρου του Ταραντίνου.

Βαλλίστρα εκτόξευσης βλημάτων

• Ή αλλιώς παλίντονος πετρόβολος καταπέλτης, όπλο γνωστό από τους αλεξανδρινούς χρόνους. Ο Κτησίβιος ο Φίλων και ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς το βελτίωσαν, ενώ τελειοποιήθηκε από τον Αγησίστρστο και αργότερα από τους Ρωμαίους.

Βαλλίστρα εκτόξευσης βλημάτων

Οδόμετρο του Ήρωνα

• Μετρά την απόσταση που διανύεται.