Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

Β’ Γυμνασίου Ενότητα 2η

«Σο Σέχνασμα του Θεμιστοκλή»

χέδιο μαθήματος με έμφαση στις Μαθησιακές Δυσκολίες

Εκπαιδευτικός: Ποταμιάνου Θεανώ

Υεβρουάριος 2017

τόχοι παρουσίασης

τόχοι διδασκαλίας

Μέθοδοι διδασκαλίας

Επεξεργασία κειμένου

Ανάλυση λεξιλογικού πίνακα

Διδασκαλία γραμματικών φαινομένων

Οργάνωση Μαθήματος

Φρονική Διάρκεια:

6 διδακτικές ώρες

Φώρος:

Αίθουσα διδασκαλίας

Εργαστήριο πληροφορικής

Γενικοί τόχοι

Εξοικείωση με απλά αρχαία κείμενα

Αντίληψη γλωσσικής συνέχειας

Διαμόρφωση εικόνας του αρχαίου κόσμου

Κίνηση ενδιαφέροντος για τον αρχαίο πολιτισμό

Αναγνώριση της αξίας του παρελθόντος και σύνδεση με το παρόν

Παραλληλισμός αρχαίας ελληνικής γλώσσας με τη νέα ελληνική

Αναγνώριση δομολειτουργικών κανόνων της αρχαίας Ελληνικής

Διδακτικοί τόχοι Κειμένου (1) («Σο τέχνασμα του Θεμιστοκλή»)

υνειδητοποίηση ότι στον πόλεμο δε μετρά μόνο η υπεροχή

δυνάμεων αλλά και η στρατηγική ευφυΐα

Προβληματισμός σχετικά με τον όρο «γενναιότητα»

Κατανόηση της σημασίας του τεχνάσματος για την έκβαση της

Ναυμαχίας της αλαμίνας

Κατανόηση του ρόλου της προσωπικότητας του ηγέτη στην έκβαση των γεγονότων

κιαγράφηση της προσωπικότητας του ικανού ηγέτη.

Προβληματισμός για το θέμα της προδοσίας και το ρόλο του

«προδότη»

Διδακτικοί τόχοι Κειμένου (2) («Σο τέχνασμα του Θεμιστοκλή»)

Αντίληψη της υποκειμενικότητας των θεμάτων που άπτονται ηθικών

κρίσεων

υνεργασία μαθητών σε ομάδες

Διδασκαλία λεξιλογικής οικογένειας του ρήματος λέγω

Διδασκαλία των συμφωνόληκτων ουσιαστικών της Γ΄ κλίσης

Διαπίστωση θεματικής ομοιότητας των τριτόκλιτων ουσιαστικών της Αρχαίας με τα αντίστοιχα της Νέας Ελληνικής

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Ανάκληση προηγούμενης γνώσης

Επίδειξη εικόνων και χαρτών

Προβολή video

Ανακάλυψη

Η αναφορά στην ενότητα που έπεται (προκαταβολικός οργανωτής)

Διάλογος- συζήτηση

Ερωταποκρίσεις

Διερεύνηση

Ανάκληση Προηγούμενης Γνώσης

Αναφορά στην ιστορία της Δ’ Δημοτικού

«Η ναυμαχία της αλαμίνας»

Αναφορά στην ιστορία της Α’ Γυμνασίου

«Η οριστική απομάκρυνση της Περσικής Επίθεσης»

Αναφορά στον Ηρόδοτο της Α’ Γυμνασίου

14η ενότητα («Πριν από τη Ναυμαχία στη αλαμίνα»)

15η ενότητα («Η Ναυμαχία στη αλαμίνα»)

Επίδειξη εικόνων και χαρτών

Προβολή Video - αφόρμηση

https://www.youtube.com/watch?v=P3YsqYQ_mUA

Ανάλυση

τόχος

Η κατανόηση των βασικών σημείων της Ιστορίας

Προκαταβολικός Οργανωτής

Ανάλυση (Ναυμαχία αλαμίνας)

Η ναυμαχία της αλαμίνας έγινε στις 29 επτεμβρίου του 480 π.Φ., στα τενά

της αλαμίνας, στον αρωνικό Κόλπο, μεταξύ της συμμαχίας των ελληνικών

πόλεων-κρατών και της Περσικής Αυτοκρατορίας.

Η νίκη των Ελλήνων στη αλαμίνα υπήρξε αποφασιστική για την έκβαση του

αμυντικού πολέμου εναντίον των Περσών.

Ανάλυση (Ναυμαχία αλαμίνας)

Μετά τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία του Αρτεμισίου, οι Αθηναίοι

εγκατέλειψαν την πόλη και μεταφέρθηκαν στη αλαμίνα, μετά την προτροπή

του Θεμιστοκλή, ο οποίος αρνήθηκε να δεχτεί την εκδοχή της εγκατάλειψης

του αγώνα.

Ανάλυση (Ναυμαχία αλαμίνας)

την πρώτη συνάντηση των Ελλήνων αρχηγών στο συμβούλιο της

Κορίνθου, ο Θεμιστοκλής πρότεινε να διεξαχθεί μια ναυμαχία στα στενά της

αλαμίνας. Οι υπόλοιπες συμμαχικές δυνάμεις θεωρούσαν ότι ο κατάλληλος

τόπος διεξαγωγής μιας ναυμαχίας ήταν ο Ισθμός της Κορίνθου. Έγινε και

νέα συνεδρίαση και όταν ο Θεμιστοκλής μέσα στην ορμή του μίλησε πριν

από τον αρχηγό των παρτιατών Ευρυβιάδη, ο στρατηγός Αδείμαντος από

την Κόρινθο τού είπε ότι αυτούς που στους αγώνες ξεκινούν πριν δοθεί το

σύνθημα, τους ραπίζουν. Ο Θεμιστοκλής του είπε ότι και αυτοί που ξεκινούν

πολύ μετά το σύνθημα δεν παίρνουν βραβείο. Σότε ο Ευρυβιάδης θύμωσε

και σήκωσε το ραβδί του να τον χτυπήσει. Ο Θεμιστοκλής δεν εξοργίστηκε,

μόνο είπε τη φράση: "Πάταξον μεν, άκουσον δε".

Ανάλυση (Ναυμαχία αλαμίνας)

Σο επιχείρημά του αρχηγού, του αθηναϊκού στόλου, ήταν ότι ο ελληνικός

στόλος, με λιγότερα και μικρότερα σε όγκο σκάφη από τον εχθρικό, θα

μπορούσε στον περιορισμένο χώρο του στενού να ελιχθεί ανετότερα και δεν

θα διέτρεχε τον κίνδυνο να βρεθεί περικυκλωμένος από τα περσικά πλοία.

Ανάλυση (Ναυμαχία αλαμίνας)

Ο Θεμιστοκλής μηχανεύτηκε και ένα σχέδιο. Έστειλε κρυφά στο εχθρικό

στρατόπεδο τον ίκινο, ν' αναγγείλει στους Πέρσες στρατηγούς ότι οι

Έλληνες που ήταν στη αλαμίνα σκοπεύουν να φύγουν κρυφά κατά τη

διάρκεια της νύχτας και ότι ο περσικός στόλος έπρεπε αμέσως να τους

περικυκλώσει και να τους επιτεθεί για να τους καταστρέψει όλους μαζί. Οι

Πέρσες πεπεισμένοι ότι ο Θεμιστοκλής υποστήριζε τα περσικά συμφέροντα,

έπεσαν στην παγίδα και ξεκίνησαν για το στενό της αλαμίνας

Πηγή: www.lifo.gr

Επεξεργασία

Πληροφορίες για Πλούταρχο

Ανάγνωση κειμένου

Ερωτήσεις κατανόησης με ταυτόχρονη επεξεργασία συντακτικών

φαινομένων - μετάφραση

Μελέτη παράλληλου κειμένου

Υύλλο εργασίας

υμπεράσματα

Επεξεργασία: Πληροφορίες για

Πλούταρχο

Ο Πλούταρχος (περ. 50-120 μ.Φ.) γεννήθηκε στη

Φαιρώνεια της Βοιωτίας. το έργο του Βίοι

Παράλληλοι παρουσιάζει συγκριτικά τις βιογραφίες

Ελλήνων και Ρωμαίων πολιτικών –κυρίως– ανδρών.

Μεταξύ αυτών είναι και ο Θεμιστοκλής, που

παρουσιάζεται παράλληλα με τον Υούριο Κάμιλλο. το

απόσπασμα που θα μελετήσετε περιγράφεται το γνωστό

τέχνασμα του Θεμιστοκλή, πριν από τη ναυμαχία στη

αλαμίνα, που στόχο είχε να αναγκαστούν οι Έλληνες να

ναυμαχήσουν εκεί και να μην υποχωρήσουν στον Ισθμό

της Κορίνθου

Επεξεργασία: Ανάγνωση κειμένου

Ἀλλ’ ἐπεί τῶν πολεμίων ὁ στόλος τῇ Ἀττικῇ κατὰ τὸ Υαληρικὸν

προσφερόμενος τοὺς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς, πάλιν ἐπάπταινον οἱ

Πελοποννήσιοι πρὸς τὸν Ἰσθμόν. Ἔνθα δὴ ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο καὶ

συνετίθει τὴν περὶ τὸν ίκιννον πραγματείαν. Ἦν δὲ τῷ μὲν γένει Πέρσης ὁ

ίκιννος, αἰχμάλωτος, εὔνους δὲ τῷ Θεμιστοκλεῖ καὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ

παιδαγωγός. Σοῦτον ἐκπέμπει πρὸς τὸν Ξέρξην κρύφα, κελεύσας λέγειν ὅτι

Θεμιστοκλῆς ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγὸς αἱρούμενος τὰ βασιλέως ἐξαγγέλλει

πρῶτος αὐτῷ τοὺς Ἕλληνας ἀποδιδράσκοντας, καὶ διακελεύεται ἐν ᾧ

ταράττονται τῶν πεζῶν χωρὶς ὄντες ἐπιθέσθαι καὶ διαφθεῖραι τὴν ναυτικὴν

δύναμιν. Σαῦτα δ’ ὁ Ξέρξης ὡς ἀπ’ εὐνοίας λελεγμένα δεξάμενος, ἥσθη καὶ

εὐθὺς ἐξέφερε πρὸς τοὺς ἡγεμόνας τῶν νεῶν διακοσίαις ναυσὶν ἀναχθέντας

ἤδη διαζῶσαι τάς νήσους, ὅπως ἐκφύγοι μηδεὶς τῶν πολεμίων.

Επεξεργασία: Ερωτήσεις κατανόησης -

ύνταξη

Tι ζκανε ο περςικόσ ςτόλοσ, όταν ζφταςε ςτθν Αττικι; Τ.Ρ. Ρ Α.Ρ. Ἀλλ' ἐπεὶ τῶν πολεμίων ὁ ςτόλοσ τῇ Ἀττικῇ κατὰ τὸ Φαλθρικὸν προςφερόμενοσ τοὺσ πζριξ ἀπζκρυψεν αἰγιαλοφσ Πώσ ζνιωςαν τότε οι Πελοποννιςιοι και τι ςκόπευαν να κάνουν; Ρ Τ.Ρ πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοπονιςιοι πρὸσ τὸν Ἰςκμόν Πώσ αντζδραςε ο Θεμιςτοκλισ; Τ.Ρ Ρ Ρ Α.Ρ Ἔνκα δὴ ὁ Θεμιςτοκλῆσ ἐβουλεφετο καὶ ςυνετίκει τὴν περὶ τὸν ίκιννον πραγματείαν Σι ιταν ο ίκιννοσ; Ρ Τ.Ρ Κ.Τ.Ρ Κ.Τ.Ρ Κ.Τ.Ρ Ἦν δὲ τῷ μὲν γζνει Πζρςθσ ὁ ίκιννοσ, αἰχμάλωτοσ, εὔνουσ δὲ τῷ Θεμιςτοκλεῖ καὶ τῶν τζκνων αὐτοῦ παιδαγωγόσ.

Επεξεργασία: Ερωτήσεις κατανόησης -

ύνταξη

Ποφ ζςτειλε το ίκιννο ο Θεμιςτοκλισ;

Α.Ρ Ρ

Σοῦτον ἐκπζμπει πρὸσ τὸν Ξζρξθν κρφφα

Ποια εντολι ζδωςε ο Θεμιςτοκλισ ςτο ίκιννο;

Αντ. Σελ. Απαρφ. –ετεροπρ. Τ.Ρ Ρ

κελεφςασ λζγειν ὅτι Θεμιςτοκλῆσ ὁ τῶν Ἀκθναίων ςτρατθγὸσ αἱροφμενοσ τὰ βαςιλζωσ ἐξαγγζλλει πρῶτοσ αὐτῷ τοὺσ Ἕλλθνασ

Ρ Ρ Α.Ρ τελ.απρφ υπ. Ξζρξθν-ετεροπρ Α.Απ.

ἀποδιδράςκοντασ, καὶ διακελεφεται ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεηῶν χωρὶσ ὄντεσ ἐπικζςκαι καὶ διαφκεῖραι τὴν ναυτικὴν δφναμιν

Πώσ ζνιωςε ο Ξζρξθσ όταν άκουςε το ίκιννο;

Τ.Ρ Ρ

Σαῦτα δ' ὁ Ξζρξθσ ὡσ ἀπ' εὐνοίασ λελεγμζνα δεξάμενοσ, ἥςκθ

Ποια διαταγι ζδωςε αμζςωσ ο Ξζρξθσ;

Ρ Α.Ρ τελ.απ Αντ. Απαρφ. Ρ Τ.Ρ

εὐκὺσ ἐξζφερε πρὸσ τοὺσ ἡγεμόνασ τῶν νεῶν διακοςίαισ ναυςὶν ἀναχκζντασ ἤδθ διαηῶςαι τὰσ νιςουσ, ὅπωσ ἐκφφγοι μθδεὶσ τῶν πολεμίων

Επεξεργασία: Μετάφραση

Μετάφραση κειμένου :

«Αλλά όταν ο στόλος των εχθρών πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Υαλήρου απέκλεισε τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι ξανασκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό της Κορίνθου. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σκεφτόταν και κατέστρωνε το σχέδιό του σχετικά με το ίκιννο. Ο ίκιννος ήταν Πέρσης στην καταγωγή, αιχμάλωτος, φιλικός στο Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του. Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον προέτρεψε να του πει ότι ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το μέρος του Πέρση βασιλιά τού στέλνει πρώτος την πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν, και τον συμβουλεύει να τους επιτεθεί, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό, και να εξοντώσει τη ναυτική τους δύναμη. Ο Ξέρξης, επειδή τα δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι είχαν λεχθεί με φιλική διάθεση, ευχαριστήθηκε και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να περικυκλώσουν τα νησιά, αφού αποπλεύσουν αμέσως με διακόσια πλοία, για να μην ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς»

Επεξεργασία: Μελέτη παράλληλου

κειμένου

«Θεμιστοκλῆς ἐναυλόχει περὶ Σαλαμῖνα· τοῖς Ἕλλησιν ἐδόκεφει ιν, Θύγεεμιστοκλεῖ ναυμαχεῖν ἐν στενῇ θαλάσσῃ. Ὡς δὲ μένειν οὐκ ἔπειθεν, ἦν αὐτῷ Σίκιννος εὐνοῦχος παιδαγωγὸς τοῖν παίδοιν, νύκτωρ τὸν Σίκιννον τοῦτον ὡς βασιλέα πέμπει μηνύσοντα κατ’ εὔνοιαν δὴ ὅτι ἀποδιδράσκει τὸ Ἑλληνικόν· ἀλλὰ ναυμάχει. Πείθεται βασιλεὺς καὶ ναυμαχεῖ, καὶ τὸ πλῆθος τῶν τριήρων συνέτριψεν ἡ στενὴ θάλασσα· οἱ δὲ Ἕλληνες ἄκοντες ἐνίκησαν τῇ σοφίᾳ τοῦ στρατηγοῦ.»

Πολύαινος, Στρατηγήματα 1.30.3

Μετάφραση παράλληλου κειμένου:

Ο Θεμιστοκλής ενέδρευε κοντά στη αλαμίνα · στους Έλληνες φαινόταν καλό να φύγουν, αλλά στο Θεμιστοκλή να ναυμαχήσουν στη στενή θάλασσα. Και καθώς δεν τους έπειθε να μείνουν, είχε το ίκιννο το δούλο παιδαγωγό των δύο παιδιών του, στέλνει αυτόν το ίκιννο νύχτα στο βασιλιά, για να του μηνύσει λόγω συμπάθειας τάχα ότι οι ελληνικές δυνάμεις φεύγουν · να ναυμαχήσεις. Ο βασιλιάς πείθεται και ναυμαχεί, και το πλήθος των πλοίων του το συνέτριψε η στενή θάλασσα · έτσι οι Έλληνες παρά τη θέλησή τους νίκησαν με τη σοφία του στρατηγού

Επεξεργασία: Υύλλο εργασίας

Υύλλο Εργασίας

Επεξεργασία: υμπεράσματα

Λόγοι Νίκης των Ελλήνων στους Περσικούς πολέμους

1. Είχαν σωστή στρατηγική, σχέδια μάχης και επιλογή σωστού πεδίου μάχης

2. Ήταν ενωμένοι Αθηναίοι και παρτιάτες

3. Είχαν γενναιότητα και φιλοπατρία

4. Είχαν ισχυρούς και έξυπνους στρατηγούς (Μιλτιάδης, Θεμιστοκλής)

Λεξιλογικός Πίνακας - Ετυμολογικά

Ρήμα λέω στα Αρχαία ελληνικά λέγω= μιλώ

Προσπαθήστε να βρείτε λέξεις απλές ή σύνθετες που

προέρχονται ετυμολογικά από το ρήμα λέω/λέγω

Σο ρήμα λέγω έχει τρία θέματα (λεγ-, λογ-, fρη. Να

κατατάξετε τις παραπάνω λέξεις με κριτήριο το θέμα

του ρήματος.

Λόγος, λογοκρισία,

πρόλογος επίλογος,

δυσλεξία,

Υιλόλογος, λέξη,

λογοθεραπεία, ρήτορας, λεξικό.

Λεγ- λογ- fρη-

Λέξη Λόγος Ρήτορας

Λεξικό Λογοθεραπεία Ρήμα

Δυσλεξία Υιλόλογος

Λογοκρισία

Επίλογος

Λεξιλογικός Πίνακας – Υύλλο Εργασίας

Λεξιλογικός Πίνακας - Υύλλο Εργασίας

Διδασκαλία Γραμματικών Υαινομένων

Με αφετηρία τύπους μέσης φ. από το κείμενο (διακελεύεται, ταράττονται, ἐβουλεύετο), οι μαθητές/τριες εξοικειώνονται:

με τον τρόπο σχηματισμού της μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων στην

οριστική του ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα,

με τον σχηματισμό του απαρεμφάτου και της μετοχής στους χρόνους

αυτούς,

με την οριστική μέλλοντα του εἰμί.

Πίνακας με τις κατηγορίες των

ουσιαστικών της Γ΄κλίσης

Γραμματική - Υύλλο Εργασίας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ουζάνα Παντελιάδου - Υαίη Αντωνίου: Διδακτικές προσεγγίσεις και

πρακτικές για μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες: Βόλος 2008

Αργυρίου Αγγελική,«ΣΕΦΝΙΣΕ, ΣΕΦΝΕ, ΣΕΦΝΑΜΑΣΑ…..... ΛΑΜΠΡΟΙ

ΣΑΘΜΟΙ ΕΠΙΣΤΦΙΑ», ενάριο

ουζάνα Παντελιάδου, Αντωνία Πατσιοδήµου, Γιώργος Μπότσας: Οι

Μαθησιακές Δυσκολίες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Βόλος 2004

Καπετάνου Βερονίκη, ενάριο για τη 2η ενότητα των Αρχαίων Ελληνικών της

Β΄Γυμνασίου, «Σο τέχνασμα του Θεμιστοκλή»

Μπιτζελέρη Παναγιώτα- Κυριακή: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές

δραστηριότητες σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές. «Το τέχνασμα

του Θεμιστοκλή»