ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ∆Ι∆ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ«ΕΥΦΥΕΙΣ ΠΟΛΕΙΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ»

Θεσσαλονίκη 09.11.07

Ψηφιακές Περιοχές (Digital Territories)Ζητήµατα συνδυασµένου σχεδιασµού φυσικού και ψηφιακού χώρου

∆ηµήτρης ΠαπαλεξόπουλοςΑρχιτέκτονας

Αν. Καθ. Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π.

www.ntua.gr/archtech

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΙΧΜΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟ ΣΤΗΝ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Ο σχεδιασµός περιβαλλόντων καινοτοµίας είναι σχεδιασµός δυναµικά µεταβαλλόµενων περιβαλλόντων.

Τα περιβάλλοντα καινοτοµίας εντάσσουν τις τεχνολογίες της πληροφορίας και συγχρόνως µεταβάλλονται από την εξέλιξη αυτών των τεχνολογιών.

Ο σχεδιασµός περιβαλλόντων καινοτοµίας συνοψίζει το πρόβληµα τουσχεδιασµού του χώρου σε όλες τις κλίµακες: Πως σχεδιάζεται, σήµερα, ένα πλαίσιο µελλοντικής ενεργοποίησης πιθανοτήτων.

Πως σχεδιάζουµε ένα χώρο που κρύβει µέσα του τις δυνάµεις αλλαγής του.

1. Γενικό πλαίσιο ζητηµάτων σχεδιασµού φυσικού και ψηφιακού χώρου.

2. Η έννοια της «Ψηφιακής περιοχής»

3. ∆ύο παραδείγµατα σχεδιασµού ερευνητικών κέντρων - ∆ύο απόψεις οργάνωσης ενός δυναµικού χώρου καινοτοµίας

4. Utility Fog: Ο φαντασιακός τεχνολογικός ορίζοντας που επηρεάζει τα νοητικά εργαλεία σχεδιασµού

1. Γενικό πλαίσιο ζητηµάτων σχεδιασµού φυσικού και ψηφιακού χώρου.

Νέο φαινόµενο που πρέπει να σχολιάσουµε και που επιδρά αποφασιστικάστην αντίληψη και τον σχεδιασµό του χώρου σε όλες τις κλίµακες.

Ύπαρξη διαδραστικών δικτύων δραστηριοτήτων που λειτουργούν συγχρονικά σε παγκόσµια κλίµακα.

Κοινωνικές πρακτικές µπορούν να συµβαίνουν ταυτόχρονα χωρίς να συµπίπτουν στον χώρο.

Ο ταυτοχρονισµός υπερτερεί της αλληλοδιαδοχής

Μια δραστηριότητα είναι δυνατόν να συµβαίνει ταυτόχρονα σε πολλούς τόπους, να λειτουργεί ως ενότητα σε πολλούς τόπους την ίδια χρονική στιγµή......και αυτό σε παγκόσµια κλίµακα.

Το φαινόµενο συνδέεται:Με σηµαντικές κοινωνικοοικονοµικές ανακατατάξεις και νέες δοµές.

Με την λεγόµενη «επανάσταση» των Τεχνολογιών της Πληροφορίας (Τ.Π.)

Μια θέση και ένα γενικό σχήµα:

Α.Ο σχεδιασµός και ο ορισµός της τοπικότητας εµµένει ως στόχος της αρχιτεκτονικής.

Η τοπικότητα, ωστόσο, επαναπροσδιορίζεται επειδή συµµετέχει σε δέσµες δικτύων που επηρεάζουν την ταυτότητα και τη δοµή της, αναγκάζοντάς την ταυτόχρονα, να εξελίσσεται στο χρόνο.

Η τοπικότητα διαθέτει µια τοπική και µια δικτυακή συνιστώσα.

Β.Το γενικό σχήµα, που περιγράφουµε και µας απασχολεί, αποτελείται από υλικά σηµεία, κατανεµηµένα στον γεωγραφικό χώρο, διασυνδεδεµένα ψηφιακά µεταξύ τους κατά πολλαπλούς τρόπους.

Ένα παράδειγµα: ο Αρίσταρχος

∆ιάσπαση της ενότητας στον χώρο, ερευνητών και σηµείων παρατήρησηςΟι χώροι παρατήρησης τοποθετούνται στα καταλληλότερα σηµεία χωρίς να υπάρχει ανάγκη φυσικής

προσβασιµότητας.Οι χώροι των ερευνητών τοποθετούνται σε αστικά κέντρα χωρίς να υπάρχει ανάγκη αποµάκρυνσής του από τον

δηµόσιο χώρο της επιστηµονικής κοινότητας.

Η διάσπαση ακολουθείται µε νέα ενότητα, που παράγεται µε την δικτύωση όλων των αστεροσκοπείων µε όλους τους ερευνητές.

Η τοπικότητα δεν εξαφανίζεται, επαναπροσδιορίζεται:

Ο χώρος του αστεροσκοπείου χάνει τους ερευνητές του και δεν µπορεί να συλληφθεί χωρίς την διαδικτύωσή του

Ο χώρος των ερευνητών τοποθετείται στα αστικά κέντρα επαναπροσδιορίζοντας τα αστικά ερευνητικά κέντρα.

ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΑ

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ

Βίκυ Φραγκογιάννη – Λιάνα Θεωνά 2000

Ο σχεδιασµός νέων «συµβατικών» αστεροσκοπείων εξυπηρετεί νέες

δραστηριότητες...

Συγκρότηση ενός πλαισίου πολλαπλών δυνατοτήτων στην υπηρεσία των ερευνητών που περιλαµβάνει:

-φυσικούς τόπους και -την διαδικτύωσή τους

Ο σχεδιασµός κάθε νέου κόµβου τοποθετείται σε σχέση µε αυτό το πλαίσιο

Υπάρχει «αλλαγή παραδείγµατος» στον σχεδιασµό του χώρου;

Από την Νέα Αντικειµενικότητα στην Νέα Υποκειµενικότητα:

Αυτό που µπορούσε να επικοινωνεί το Μοντέρνο κίνηµα ήταν η «λειτουργία» µε ταυτολογικούς όρους. Μια ένστοχη δραστηριότητα, που συλλαµβάνεται από τα πριν στις λεπτοµέρειές της και σχεδιάζεται ένα κτίριο – µηχανή για να ικανοποιήσει τις προδιαγραφές δηλαδή αυτό που έχει προ-διαγραφεί κα προ-απεικονιστεί στον σχεδιασµό.

Μια νέα αφηγηµατικότητα, δεν συνδέεται τόσο µε τον υπολογιστή και την «εικονική πραγµατικότητα», αλλά, µε το παράδειγµα του «υπερκειµένου», µε τον σχεδιασµό ενός πλαισίου πολλαπλών διαδροµών. Η διάδραση τοποθετείται σε αυτή την προοπτική σχεδιασµού πλαισίου πολλαπλών δυνατοτήτων, όπου το ατοµικό ή συλλογικό υποκείµενο πραγµατώνει την δική του διαδροµή. Ένα αρχιτεκτονικό έργο δεν κρίνεται σύµφωνα µε κριτήρια προαποφασισµένης λειτουργικότητας, αλλά σύµφωνα µε τις δυνατότητες πραγµάτωσης εν δυνάµει καταστάσεων, που προσφέρει το συγκεκριµένο έργο.

Όχι ελάχιστη ύπαρξη («Existenzminimum»), αλλά ύπαρξη που εκτείνεται σε πολλαπλότητα δραστηριοτήτων.

Από την αντικειµενικότητα των αναγκών στην υποκειµενικότητα των επιθυµιών.

(Antonino Saggio «New Subjectivity: architecture between Communication and Information», στο Digital – Real, 1997).

Η διάδραση γίνεται κεντρικό θέµα κεντρικό θέµα του αρχιτεκτονικού σχεδιασµού.

Τοποθετεί στο κέντρο το υποκείµενο (variability, reconfigurability, personalisation) αντί για το αντικείµενο (serialization, standardization, duplication)

Εντάσσει βασικές αρχές των τεχνολογιών της πληροφορίας όπως είναι η δυνατότητα δηµιουργίας διασυνεδεµένων, µεταβλητών µοντέλων πληροφορίας που είναι δυνατόν να επαναπροσδιορίζονται (reconfigurable) να επιδέχονται αναπροσαρµογές λειτουργίας (adaptive reassessment).

Τέλος η διάδραση «παίζει» µε τον χρόνο, τον εντάσσει ουσιαστικά στον σχεδιασµό και υποβάλλει την ιδέα των αλλεπάλληλων µεταλλαγών της µορφήςεπαναπροσδιορίζοντας τα όρια µεταξύ χώρου και χρόνου που ξέραµε µέχρι σήµερα.Για αρκετό καιρό το κλειδί ήταν η «αντικειµενικότητα». Στον σχεδιασµό η προσπάθεια εστιάζονταν στο να διατυπωθεί αναλυτικά µια αιτία και η σχέση της µε το αποτέλεσµα που ήταν η επέµβαση στον χώρο.

Σήµερα προέχει η διατύπωση αφηγήσεων που οδηγούν στην δηµιουργία πολλαπλών διαδροµών του υποκειµένου συναρτηµένων µε µεταβολές του χώρου.

AD, 4d space, Interactive Architecture, : «Interactivity at the Centre of Avant-Garde Architectural Research», 2005

Όχι τοµή, ένταξη και δραστική µεταβολή

Ενσωµάτωση ψηφιακής τεχνολογίας σε ήδη υπάρχοντα αντικείµενα και χώρους και διασύνδεση τους µε στόχο την δηµιουργία λειτουργικών συνόλων.

Ambient Intelligence

Το κάθε τέχνηµα µπορεί να µην έχει µεγάλες δυνατότητες διαχείρισης και επεξεργασίας πληροφορίας αλλά σε συνδυασµό µε άλλα µπορεί να συγκροτήσει λειτουργικότητες ( εφήµερες, ένστοχες, ανοικτές, µεταβαλλόµενες).

Οι συλλογές τεχνηµάτων ενεργοποιούνται µε την είσοδο στο προσκήνιο υποκειµένων –χρηστών που βρίσκονται σε συνεχή και µεταβαλλόµενη διάδραση µε το (έτσι ορισµένο) περιβάλλον τους.

Σε µια τέτοια κατάσταση τα τεχνήµατα που εντάσσουν AmI δεν είναι δυνατόν να συλληφθούν χωρίς να οριστούν πολλαπλά και µεταβαλλόµενα σενάρια ενεργοποίησής τους από τους χρήστες. ∆ηλαδή η σύλληψη και ο σχεδιασµός της διάδρασης έχει καθοριστικό ρόλο. Η διάδραση δεν είναι παρά σχέση, κατά συνέπεια αυτό που κυριαρχεί είναι ο σχεδιασµός µιας σχέσης.

Και αυτό που πρέπει να αναλύσουµε είναι ο τρόπος που το τέχνηµα ενεργοποιεί αυτή την σχέση. ∆ηλαδή ποια είναι ή νέα µορφή τεχνήµατος.

Είναι δυνατή η «οικιακή» εκποµπή προς πολλούς.Μπορεί να είναι επιθυµητό µια «εκποµπή» γειτονιάς προς πολλούς.∆ηµιουργείται η ανάγκη τοπικών κόµβων γειτονιάς (feeder houses)

∆ηµιουργία υβριδικών δηµόσιων χώρων συλλογικής δηµιουργίας καιεκποµπής. Σε ένα αρχικό στάδιο µπορεί κανείς να ισχυροποιήσει την δηµόσιαδιάσταση των χώρων επικοινωνίας.

Ο αστικός σχεδιασµός δεν θα αφορούσε πλέον την µορφοποίηση και προσδιορισµό χώρων στην λεπτοµέρειά τους, αλλά στην δηµιουργία χωρικών πλαισίων που θα επέτρεπαν ένα φάσµα απρόβλεπτης δηµιουργίας καταστάσεων.

ΕΝΑ ΑΣΤΙΚΟ ∆ΙΚΤΥΟ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Γιάννη Ορφανός – ∆ηµήτρης Παπαδόπουλος Ιούλιος 2003

BACKΜΙΑ ΚΑΘΑΡΗ ∆ΙΟΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΚΑΙ

ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΥ

ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ∆ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ

ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΠΡΟΣ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ∆ΟΜΗΣ…

HYDRAULIC SYSTEM MEMBRANE

AmICOMPONENTS

SCREENS

SKIN

...ΕΝΩ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ∆ΙΑ∆ΡΑΣΗΣ «ΚΟΥΜΠΩΝΟΥΝ» ΣΤΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΚΕΛΕΤΟ

ΟΜΑ∆ΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

∆ΙΑΛΕΞΗ

Η ΖΗΤΗΣΗ ΣΕ XΩΡΟ, ΜΕΤΑΒΑΛΛΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΕΝΟΣ Υ∆ΡΑΥΛΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥΣ ΣΕ ∆ΙΕΥΘΕΤΗΣΕΙΣ ΧΩΡΩΝ.

ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΕΙΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ∆ΑΠΕ∆ΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ Η ΥΠΕΡΤΟΠΙΚΗΣ ∆ΙΑΣΥΝ∆ΕΣΗΣ (ΑΤΟΜΙΚΗΣ Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ)

ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ ∆ΕΝ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ.

ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ, ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ.

...ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ∆ΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ

∆ΙΑΣΥΝ∆ΕΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝ

ΠΩΣ ΝΑ ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΥ, ΤΟΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΥ, ΠΟΥ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΕΩΝ, ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ, ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ;

ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ(Digital Territory)

in ecology, any area defended by an organism or a group of similar organisms for such purposes as mating,

nesting, roosting, or feeding. Most vertebrates and some invertebrates, such as arthropods,

Study on Digital Territories, Final Report, Thessaloniki, for the European Commission Directorate-General Research, under the supervision and funding of JRC/IPTS. Core experts group: Achilles D. Kameas coordinator, Yannis C. Stamatiou, Dimitris Papalexopoulos, Vangelis Papakonstantinou, Irene Mavrommati, Hermione Karagianni, Rob van Kranenburg, Effie Amanatidou, Antonia Damvakeraki

«Digital Territories and the Design Construction Continuum”, Communicating Spaces, Proceedings of the ECAADE 2006, Computer Aided Architectural Design in Europe, Volos 2006, p. 168-174.

Περιοχή (Territory):

1. =«∆ιευθέτηση» (agencement, layout) υλικών και συµβολικών πόρων που επιτρέπει την οργάνωση των συνθηκών ύπαρξης ατόµων ή κοινωνικών οµάδων και δίνει πίσω, σε αντάλλαγµα έναν προσδιορισµό της ταυτότητάςτους.

2. = Οποιοδήποτε ανθρωποποιηµένο (humanized) τµήµα της επιφάνειας της γης.

Περιοχή και οικειοποίηση: Οδηγεί στο ερώτηµα του ελέγχου και των συνόρων.

Περιοχή και ταυτότητα: ∆εν υπάρχει περιοχή που δεν είναι συνδεδεµένη µε µια αναπαράσταση και συνεπώς µε την κατασκευή µιας ταυτότητας, δηλαδή µια συλλογική νοητική κατασκευή που επιτρέπει στον κόσµο που µας περιβάλλει να είναι αναγνώσιµος..

Περιοχή και δίκτυα: Ταυτίζονται οι περιοχές µε τα δίκτυα; Τα δίκτυα µπορούν να ορίσουν περιοχές: ∆ίκτυα δραστηριοτήτων, κοινωνικά δίκτυα, δίκτυατηλεπικοινωνιών..

Περιοχή Vs Χώρος: Ο χώρος είναι αφηρηµένος, η περιοχή δεν νοείται χωρίς τις δραστηριότητες που υποστηρίζει.

Η Ψηφιακή Περιοχή είναι ένας εφήµερος χώρος περιρρέουσας υπολογιστικής ισχύος (a DT is an ephemeral AmI space):

∆ηµιουργείται για ένα συγκεκριµένο σκοπό...

...εντάσσει την θέληση του ιδιοκτήτη της (ατοµικός ή συλλογικός παράγων)

...και τα µέσα για την επίτευξη του σκοπού.

Μπορεί να χωρίζεται σε υπο-περιοχές µε διαφορετικές λειτουργίες: για παράδειγµα ιδιωτικές χωρίς διάδραση µε το εξωτερικό περιβάλλον, δηµόσιες µε διάδραση)

Μπορούν να σχηµατίζουν ευρύτερες περιοχές σε συνδυασµό µε άλλες.

Μπορούν να εµπεριέχουν άλλες ψηφιακές περιοχές.

(Το πιο απλό παράδειγµα: Το άτοµο µε το σύνολο των ψηφιακών µέσων που διαθέτει).

Συλλογικότητα – δρών υποκείµενο – πρόθεση και στρατηγική δράσης

Key technologies for DT and emerging technologies involved

Location Based ServicesMobile devices

4G and WiFiAmI sensors

RFID tagsWearable Computing Devices

Bio-implants

Θέµατα που εξετάστηκαν για την συγκρότηση της έννοιας της Ψηφιακής Περιοχής:

Boundaries and the management of distance and proximity

Bubble, a contextual data filter

Private and public spaces

Bridges between real and digital worlds

Legal and social framework

Security and privacy concerns

ΓΕΦΥΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΦΥΣΙΚΟΥ - ΨΗΦΙΑΚΟΥ

Οι γέφυρες µεταξύ φυσικού και ψηφιακού είναι διακριτά συστατικά στοιχεία της ψηφιακής περιοχής, που διαθέτουν µια σχετική αυτονοµία στον σχεδιασµό και στην εσωτερική δοµή τους. Αισθητήρες, ενεργοποιητές και RFIDs είναι παραδείγµατα στοιχείων που γεφυρώνουν το φυσικό µε το ψηφιακό.

Όταν κατασκευάζουµε µια γέφυρα µεταξύ του φυσικού και του ψηφιακού, γεφυρώνουµε δραστηριότητες που συµβαίνουν σε αποµακρυσµένες περιοχές στον ίδιο χρόνο.

Η κατασκευή µιας γέφυρας είναι µια διαδικασία. ∆είχνει πρόθεση, αναµενόµενη λειτουργικότητα, επηρεάζει τις δραστηριότητες στις δύο όχθες και προφανώς, στο µέλλον, είναι ανοικτή στην αλλαγή της δοµής της σύµφωνα µε νέες ανάγκες.

1.Τόποι, τεχνήµατα και συσκευές ενσωµατώνουν µικροεπεξεργαστές.Έξυπνα κτίρια - Βιοτεχνολογία

2. Σένσορες εντοπίζουν την δράση.∆ιασυνδεδεµένοι σένσορες κατανεµηµένοι στον χώρο αναγνωρίζουν patterns. ∆ηµιουργία Distributed fields of sensors.Swarm Intelligence σε δράση.

3. Συνδέσεις επικοινωνίας σχηµατίζουν ad hoc δίκτυα.Adaptive reassignmentRenewable computing

4. Tags δίνουν ταυτότητα στους δρώντες.∆υνατότητα αναγνώρισης του ποιος ή τι είναι παρών∆υνατότητα, να ξεκινούν διαδικασίες επεξεργασίας πληροφορίας (trigger operations)

5. Ενεργοποιητές δραστηριοποιούν φυσικά συστήµατα και εξαρτήµατα.Συστήµατα εξοικονόµησης ενέργειας.Κινητικά συστήµατα.Γενικά... Συστήµατα µεταβολής του χώρου

6. Συστήµατα ελέγχου για συµµετοχή και διάδραση

7. Οθόνες διαµορφώνουν τα user interfaces.Κατανέµεται σε πλήθος τεχνηµάτων, όχι απαραίτητα στο ίδιο το τέχνηµαAugmented reality και Wall glass screens

8. Τεχνολογίες εντοπισµού συσχετίζουν κινούµενα και ακίνητα συστήµατα.Εντοπισµός αυτού που κινείταιΕνεργοποίηση δραστηριότητας

9. Λογισµικά µοντελοποιούν δραστηριότητες.∆ραστηριότητα >>> Μοντέλο >>> Λογισµικό

10. Συστήµατα εναρµόνισης υποδέχονται νέα στοιχεία και τα ενσωµατώνουν λειτουργικά στο σύνολο

Η κατασκευή µιας γέφυρας είναι σχεδιαστική απόφαση. Πρέπει να αποφασίσεις ποια µέρη συνδέεις και µε ποιόν τρόπο. Ποιους αφήνεις να περάσουν. ∆ηµιουργείς τις συνθήκες που επιτρέπουν ή απαγορεύουν την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφορίας.

Ο σχεδιασµός γεφυρών µεταξύ φυσικού και ψηφιακού περιλαµβάνει την απάντηση στις έξής ερωτήσεις:

Που βρίσκονται οι γέφυρες (διάγραµµα εντοπισµού – location diagram)

Τι είδους πληροφορία λαµβάνουν από το περιβάλλον και επεξεργάζονται (διάγραµµα περιεχοµένου – content diagram)

Ποια λειτουργικότητα τις συνδέει (διάγραµµα δικτύου – network diagram)

Ποια συλλογικότητα, ως «ιδιοκτήτης» - ενεργό υποκείµενο, είναι αυτό που η δραστηριότητά του παράγει τις απαντήσεις στις προηγούµενες τρεις ερωτήσεις.

Εντοπίζουµε το ενδιαφέρον µας

∆ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ

Location models (diagrams?):

Γιατί?Οι ψηφιακά µεσολαβηµένες δραστηριότητες συµβαίνουν «κάπου».Πρέπει να έχουµε µια αναπαράσταση της κατανοµής στον χώρο

Τι είναι?∆ραστηριότητα + Ο χώρος της + Οι διευθετήσεις στον χώροτεχνηµάτων ψηφιακής τεχνολογίας που την υποστηρίζουν.

Παραδείγµατα:-Building Management Systems και η κατανοµή στο κτίριο των αισθητήρων που το υποστηρίζουν

-Κατασκευή κτιρίων: Tagging στοιχείων και τοποθέτησή τους στην κατασκευή

-House-n: Plug-in στοιχεία, σχεδιασµός του chassis που τα υποδέχεται.

-Κατανοµή σενσόρων και ενεργοποιητών για συστήµατα εξοικονόµησης ενέργειας.

-Μοντέλα σύνθετων περιβαλλόντων, όπως το smart office / blue space της IBM

∆ιαγράµµατα εντοπισµού (Location diagrams + αναφορά στα location models του McColough):

Πως σχεδιάζονται?Μέσα από την συγκρότηση σεναρίων που περιγράφουν το πως ο «χρήστης» γίνεται «εν δράσει υποκείµενο» (actant) και η δραστηριότητά του αυτή εξελίσσεται στον χρόνο.

∆ιακρίνονται τύποι location models?-Σε αυτά που αναφέρονται στην οργάνωση και διαχείριση πληροφοριών για το κτίριο (Building management) .-Σε αυτά που αναφέρονται στην οργάνωση ή και επέκταση των δραστηριοτήτων που συµβαίνουν σε αυτό.>>> extensible spaces(τεχνητός διαχωρισµός γιατί στην πραγµατικότητα διαπλέκονται)

Οι χώροι:-Πληροφορούν για την κατάστασή τους.-Μεταβάλλονται (διαφορικά, µετακίνηση στοιχείων, προσθήκη, αφαίρεση)-∆ιασυνδέονται-Υποδέχονται ένα κινητό «εν δράσει υποκείµενο» και του παρέχουν υπηρεσίες.

TO «ΠΕΡΙΚΛΕΙΣΤΟ» ΣΕ ∆ΥΟ ΕΚ∆ΟΧΕΣ ΤΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΙΚΏΝ ΣΥΝΘΗΚΏΝ

3. ∆ύο παραδείγµατα σχεδιασµού ερευνητικών κέντρων - ∆ύο απόψεις οργάνωσης ενός δυναµικού χώρου καινοτοµίας

1969 «ΜΕΛΛΟΝ»

ΤΗΛΕΜΕΤΑ∆ΟΣΗ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ

ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΕ ΟΜΑ∆ΕΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝ∆ΕΣΗ µε βιβλιοθήκες κα βάσεις δεδοµένων

ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΜΕ ΓΕΙΤΟΝΙΑ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 2006-

«ΣΚΛΗΡΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

«ΣΚΛΗΡΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

«ΜΑΛΑΚΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

«ΜΑΛΑΚΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

«ΣΚΛΗΡΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

«ΜΑΛΑΚΑ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

ΕΙΣΟ∆ΟΣ - ΑΙΘΟΥΣΑ

ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙ∆Α

Ένα φυσικό πλαίσιο υποδοχής διαφοροποιηµένης εξέλιξης - µεταβολής

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ (ΕΚΕΤΑ/ΙΤΕΣΚ)

Γραφεία

Εργαστήρια

∆ηµόσιος Χώρος

Συνειδητοποιούµε µερικές φορές ότι υπάρχουν τµήµατα του κτιρίου που συνεχίζουν να σχεδιάζονται και να µεταβάλλονται ενώ το από εµάς σχεδιασµένο περιβάλλον του τείνει να είναι πιο σταθερό.Ο κεντρικός χώρος του ΙΤΕΣΚ που ήδη είδαµε, είναι ένα τέτοιο τµήµα, που συνεχίζει και απασχολεί κυρίως ως προς την τελική υποδοχή ψηφιακών µέσων για να λειτουργήσει ως «καρδιά» του κτιρίου.Μοιάζει να είναι µια µικρο-αρχιτεκτονική, σχετικά αυτόνοµη, ενσωµατωµένη σε ένα «υπάρχον» που τελικά είναι το κτίριο που εµείς έχουµε σχεδιάσει.

Είναι χώρος συλλογικής εργασίας και ταυτόχρονης διασύνδεσης µε παρόµοιους χώρους αλλού. Είναι στοιχείο – γέφυρα µεταξύ φυσικού και ψηφιακού σε εφήµερα δηµιουργούµενες ψηφιακές περιοχές.

ΤΡΙΑ ΕΠΙΠΕ∆Α ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ

ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΑΚΟΥΜΠΑ ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΧΩΡΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣΕΥΦΥΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ∆ΙΑΣΥΝ∆ΕΣΗ

Πρόκειται για σχηµατισµούς που αποτελούνται από µονάδες, που κατά κανόνα διαθέτουν στοιχειώδη εσωτερική οργάνωση και περιορισµένη δυνατότητα δράσης. Ωστόσο, µέσα από τις σχέσεις που αυτές οι µονάδες αναπτύσσουν µεταξύ τους, επιτυγχάνουν ένα αποτέλεσµα πολύ µεγαλύτερης κλίµακας από της δικιάς τους.Η απλότητα στην συγκρότηση της κάθε µονάδας και η πολυπλοκότητα στις διασυνδέσεις τους, προσδιορίζουν την εξαιρετική δυναµική του σχηµατισµού σµήνους, που δρα χωρίς να διαθέτει κεντρική οργάνωση και σχεδιασµό.

Αυτή η µικρο-αρχιτεκτονική µπορεί να στεγάσει σµήνη από τοπικά διασπασµένες και συγχρόνως διασυνδεδεµένες ψηφιακά ή και µέσω κοινών εκδηλώσεων, µικρο- βιβλιοθήκες, µικρο-πολιτιστικά κέντρα, µικρο-χώρους συγκέντρωσης πολιτών. Το καθένα όχι µεγαλύτερο από ένα δυάρι, θα µπορούσε να είναι µόνιµο, εφήµερο ή µεταφερόµενο.

Κάθε µια από αυτές τις µικρο-επεµβάσεις θα επηρεάσει φυσικά το άµεσοπεριβάλλον της, αλλά για να επιζήσει θα αναγκαστεί να συσχετιστεί µε άλλες που έχουν όµοιο ή διαφορετικό περιεχόµενο.

Η δυναµική θα παράγεται από την τοπικότητα και την ταυτόχρονη ψηφιακή διασύνδεση.

Athina Stavridou Sonia TzimopoulouAngela KouveliDimitris PsychogiosDimitris Papadopoulos Xenofon Papadopoulos Michael Georgiou

City_index is an open, structured list of located city information, supported by an interactive, multilayered map of the city.Index.mesh is the evolving common ground of all potential interventions,

a sort of virtualized city-body, the delocalized topos of every possible connection leading to future actions.

-Located information-Interactive map

-Networks and strata-Ad hoc narrations

-Initial reading-Traces (of the ephemeral)

-Global data base tool

∆. Παπαλεξόπουλος – Ε.Ι.Α. Οι ψηφιακές τεχνολογίες καταλύτης για τη δηµιουργία ενός µουσείου αρχιτεκτονικής

«Ψηφιακή ξενάγηση στον δήµο Ναυπλίου» (εικ. 8), που σχεδίασε η οµάδα LABA (Μ. Κεχρινιώτη, Ρ. Αποστολίδου και ∆.Ψυχογιός). Η υλοποίηση του έργου έγινε από την Radiant Technologies AEBE και η ανάπτυξη της πολυµεσικήςεφαρµογής, η φωτογράφηση και οι εικονικές περιηγήσεις από την Tool ΕΠΕ.

Παραδείγµατα σχεδιασµού που εντάσσουν ευρύτερα κατανεµηµένες «γέφυρες φυσικού – ψηφιακού» σε ψηφιακές περιοχές:

Συνεργασία µικρών ερευνητικών µονάδων κατά πολλαπλούς τρόπους

Συνεργασία µικρών µονάδων παραγωγής ενέργειας.

Αισθητήρες κατανάλωσης ενέργειας διασυνδεδεµένοι σε µεγάλη κλίµακα µε δυνατότητα ανάδρασης και πληροφόρησης για µείωση της κατανάλωσης.

Αποφυγή µεγάλων κτιριακών έργων όταν η δραστηριότητα που θα στεγάσουν µπορεί να είναι κατανεµηµένη σε ευρύτερο γεωγραφικό χώρο (βιβλιοθήκες, µουσεία).

Πλεονέκτηµα σταδιακής κατασκευής και χωροθέτησης που µεταβάλλεται στον χρόνο ανάλογα µε τα αποτελέσµατα δραστηριότητας (ψηφιακή πλοήγηση και µουσείο πόλης).

...

UTILITY FOG

Ο φαντασιακός τεχνολογικός ορίζοντας που επηρεάζει τα νοητικά εργαλεία σχεδιασµού

Smart Dust (έξυπνη σκόνη)Flocking Behavior (συµπεριφορές σµήνους)

Utility Fog («ενεργός» οµίχλη)

Kas Oostehuis

A New Kind of Building (www.oosterhuis.nl)

(αναφορά στον Stephen Wolfram (δηµιουργό της Methematica), A New Kind of Science)

Πλήθος σωµατιδίων (particles) διασυνδεδεµένων µε ικανότητα παραγωγής συνολικής συµπεριφοράς.

Η συµπεριφορά καθενός και του συνόλου ή µερικών τµηµάτων είναι δυνατόν να επαναπρογραµµατίζεται.

∆ιαφορά µε τον Oostehuis: Όχι µια συνολική θεωρία αλλά θεώρηση που προβλέπει τα σωµατίδια αυτά να είναι εντεταγµένα στο υπάρχον. Όχι «καθαρή» θεωρία που θα παρήγαγε ένα νέο «Είδος» αρχιτεκτονικής.

Utility Fog: The Stuff that Dreams Are Made Ofby J. Storrs Hall

Ο ειδικός νανοτεχνολογίας J. Storrs Hall συγκροτεί την έννοια της Utility Fog, ως ένα σµήνος από nanobots ("Foglets") που µπορούν εν δυνάµει να πάρουν οποιοδήποτε σχήµα, αλλά και να το αλλάζουν συνεχώς σε πραγµατικό χρόνο.

Originally published 1993 by J. Storrs Hall. Published on KurzweilAI.net July 5, 2001.

What I want to be when I grow up, is a cloudJ. Storrs Hall

Brian Massumi«Transforming Digital Architecture from Virtual to Neuro»

Μια αρχιτεκτονική που προγραµµατίζει δυνάµεις παρά µορφέςΗ µορφή πηγάζει από τις διαδράσεις.

Ο αρχιτέκτονας ορίζει µια αρχική µορφή και µια σειρά πιθανών διαδράσεων από τις οποίες θα πηγάζουν νέες µορφές.

Πως χτίζουµε µέσα στο αρχιτεκτόνηµα δυνάµεις αλλαγής του?