Χημεία του Άνθρακα

Περιοδικός Πίνακας

Φυσικές ιδιότητες του άνθρακα

Ατομικός αριθμός: 6

Μέση ατομική μάζα: 12.011

Σημείο τήξεως: 3823 K (3550°C or 6422°F)

Σημείο ζέσεως: 4098 K (3825°C or 6917°F)

Πυκνότητα: 2.267g/cu.cm.

Ταχύτητα μετάδοσης ήχου[/m s-1]: 18350

Σκληρότητα σε κλίμακα Mohs: 0.5

Σταθερά ισομερή: 2

2s 2px 2pyC12

6 C13

6

(99%) (1%)

Χημεία του Άνθρακα

C14

6 Συνθετικό ραδιενεργό ισότοπο

Διασπάται με εκπομπή β- ακτινοβολίας

t1/2 ~ 5730 έτη

pCnN 14

6

14

7Παράγεται από την κοσμική ακτινοβολία

2

14

6

14

6 COC Eισαγωγή στο βιολογικό κύκλο

Η περιεκτικότητα βιολογικού δείγματος σε επιτρέπει τη

ραδιοχρονολόγησή του, εφόσον η ηλικία του είναι < 50.000 έτη

C14

6

Χημεία του Άνθρακα

eeNC 14

7

14

6

Τετραεδρική δομή

Γωνίες δεσμών= 109,5°

Μήκος δεσμών= 110 pm

Η δομή του δεν είναι σύμφωνη με την

ηλεκτρονική δομή του ατόμου του άνθρακα

Δομή του Μεθανίου

Ηλεκτρονική δομή του άνθρακα

2s

2pΜόνο δύο ασύζευκτα

ηλεκτρόνια

θα έπρεπε να σχηματίζει

μόνο δύο s δεσμούς

με άτομα του υδρογόνου

οι δεσμοί θα έπρεπε να

σχηματίζουν ορθή γωνία

μεταξύ τους

2s

2p

Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από

το 2s στο 2p τροχιακό

sp3 Υβριδισμός Τροχιακών

2s

2p 2p

2s

sp3 Υβριδισμός Τροχιακών

2p

2s

sp3 Υβριδισμός Τροχιακών

Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s

τροχιακού και των τριών 2p

τροχιακών

2p

2s

sp3 Υβριδισμός Τροχιακών

2 sp3

Προκύπτουν τέσσερα ισοδύναμα,

υβριδισμένα, ημισυμπληρωμένα

τροχιακά τα οποία είναι συνεπή με

τέσσερις δεσμούς και τετραεδρική

γεωμετρία

Σχήμα των τροχιακών

s

p

Κομβικές ιδιότητες των τροχιακών

s

p + –

+

Σχήμα των sp3 υβριδικών τροχιακών

s

p + –

+

Πάρε το s τροχιακό και τοποθέτησέ

το επάνω από το p τροχιακό

Σχήμα των sp3 υβριδικών τροχιακών

s + p + –+

Προκύπτει ενίσχυση των κυματικών

συναρτήσεων στις περιοχές όπου έχουν

το ίδιο πρόσημο και

καταστροφική συμβολή στις περιοχές

με αντίθετο πρόσημο

Σχήμα των sp3 υβριδικών τροχιακών

υβριδικό sp

το παραπάνω τροχιακό είναι υβριδικό sp

Ανάλογη διαδικασία πραγματοποιείται με

τα υπόλοιπα 2p τροχιακά και το ένα 2s με

αποτέλεσμα τη δημιουργία τριών ακόμη

sp3 υβριδικών τροχιακών τα οποία έχουν

το ίδιο σχήμα

+ –

υβριδικό sp

Το υβριδικό τροχιακό δεν είναι συμμετρικό

Η μεγαλύτερη πιθανότητα εύρεσης

ηλεκτρονίου στην μια από τις δύο πλευρές

του πυρήνα οδηγεί στο σχηματισμό

ισχυρότερων δεσμών

+ –

Σχήμα των sp3 υβριδικών τροχιακών

Σχήμα των sp3 υβριδικών τροχιακών

–

+ –

Ο σ Δεσμός C—H στο Μεθάνιο

sp3s CH

H—C s CH

Οδηγεί στο σχηματισμό ενός s δεσμού.

Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου 1s

τροχιακού του Υδρογόνου με ένα ημισυμπληρωμένο

sp3 υβριδικό τροχιακό του άνθρακα:

+

+

Αιτιολόγηση του υβριδισμού των τροχιακών

είναι σε συμφωνία με τη δομή του μεθανίου

επιτρέπει το σχηματισμό 4 δεσμών αντί για 2

οι δεσμοί που δημιουργούνται με sp3 υβριδικά

τροχιακά είναι ισχυρότεροι από τους δεσμούς

μεταξύ s-s ή p-p τροχιακών

Δομή του Αιθανίου

CH3CH3

C2H6

κάθε άνθρακας έχει τετραεδρική γεωμετρία

C—H μήκος δεσμού = 110 pm

C—C μήκος δεσμού = 153 pm

Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου sp3

υβριδικού τροχιακού του ενός ατόμου άνθρακα με

το ημισυμπληρωμένο sp3 υβριδικό τροχιακό του

άλλου.

Η επικάλυψη γίνεται κατά μήκος του άξονα που

συνδέει τους πυρήνες των ατόμων άνθρακα.

Ο σ Δεσμός C—C στο Αιθάνιο

Ο σ Δεσμός C—C στο Αιθάνιο

Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου sp3

υβριδικού τροχιακού του ενός ατόμου άνθρακα με

το ημισυμπληρωμένο sp3 υβριδικό τροχιακό του

άλλου.

Η επικάλυψη γίνεται κατά μήκος του άξονα που

συνδέει τους πυρήνες των ατόμων άνθρακα.

C2H4

H2C=CH2

επίπεδο μόριο

γωνίες δεσμών: περίπου 120°

μήκοι δεσμών: C—H = 110 pm

C=C = 134 pm

Δομή του Αιθυλενίου

2s

2p

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από

το 2s στο 2p τροχιακό

2s

2p 2p

2s

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

2p

2s

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s

τροχιακού και των δύο από τα

τρία 2p τροχιακά

2p

2s

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

2 sp2

Προκύπτουν τρία ισοδύναμα sp2

υβριδικά, ημισυμπληρωμένα

τροχιακά και ένα p τροχιακό το

οποίο παραμένει μη υβριδισμένο

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

2 sp2

δύο από τα τρία sp2 τροχιακά

συμμετέχουν σε s δεσμούς

με τα άτομα του υδρογόνου.

Το τρίτο συμμετέχει σε ένα s

δεσμό με το άλλο άτομο

άνθρακα

p

sp2 Υβριδισμός Τροχιακών

2 sp2

p

s

s

s

s

s

Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

2 sp2

Το μη υβριδισμένο p τροχιακό

του ατόμου του άνθρακα

συμμετέχει σε ένα p δεσμό με

το άλλο άτομο άνθρακα

p

Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

2 sp2

p

κάθε άτομο άνθρακα έχει ένα μη υβριδισμένο 2p τροχιακό

ο άξονάς του είναι κάθετος προς το επίπεδο των s δεσμών

Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

2 sp2

p

Η πλευρική επικάλυψη των

ημισυμπληρωμένων p τροχιακών

δημιουργεί ένα p δεσμό.

Ο διπλός δεσμός στο αιθυλένιο

περιλαμβάνει ένα s και ένα p δεσμό

Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

C2H2

γραμμικό μόριο

γωνίες δεσμών: 180°

μήκοι δεσμών: C—H = 106 pm

CC = 120 pm

Δομή του Ακετυλενίου

HC CH

2s

2p

sp Υβριδισμός Τροχιακών

Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από

το 2s στο 2p τροχιακό

2s

2p 2p

2s

sp Υβριδισμός Τροχιακών

2p

2s

sp Υβριδισμός Τροχιακών

Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s

τροχιακού και ενός από τα τρία

2p τροχιακά

2p

2s

sp Υβριδισμός Τροχιακών

2 sp

2 p

Προκύπτουν δύο ισοδύναμα sp

υβριδικά, ημισυμπληρωμένα

τροχιακά και δύο p τροχιακά τα

οποία παραμένουν μη υβριδισμένα

sp Υβριδισμός Τροχιακών

ένα από τα δύο sp τροχιακά

συμμετέχουν σε ένα s δεσμό

με το άτομο του υδρογόνου.

Το άλλο συμμετέχει σε ένα s

δεσμό με το άλλο άτομο άνθρακα

2 sp

2 p

sp Υβριδισμός Τροχιακών

s

s

s

2 sp

2 p

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

τα μη υβριδισμένα p τροχιακά

του ατόμου του άνθρακα

συμμετέχουν σε χωριστούς p

δεσμούς με το άλλο άτομο

άνθρακα2 sp

2 p

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

στον ένα p δεσμό συμμετέχει το ένα από τα p τροχιακά

το άλλο συμμετέχει σε δεύτερο p δεσμό κάθετο προς

τον προηγούμενο

2 sp

2 p

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

2 sp

2 p

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

2 sp

2 p

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

Ομόλογες σειρές

Οργανικές ενώσεις με ίδια λειτουργική ομάδα.

Παρόμοιες χημικές ιδιότητες.

Φυσικές ιδιότητες που μεταβάλλονται ομαλά από ένα μέλος της σειράς σε επόμενο.

Λειτουργικές ομάδες (1 από 2)

• Η καρβοξυομάδα (-COOH).

• Η σουλφοξυομάδα (-SO3H)

• Η καρβοαλκοξυομάδα (-COO-C- ή -COOR, R: με την ευρεία

έννοια οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας).

• Η αλοφορμυλομάδα (-COX, X: ιώδιο, βρώμιο, χλώριο και

φθόριο)

• H καρβοξαμιδομάδα (-CONH2),

• Η κυανομάδα (-CN).

• Η φορμυλομάδα (-CHO).

• Η οξομάδα >CO-) .

• Η υδροξυομάδα (-OH).

• Η σουλφυδρυλομάδα (-SH).

• H αμινομάδα (>N-).

• Η ιμινομάδα (=N-).

Λειτουργικές ομάδες (2 από 2)

• Η αλκοξυομάδα (-C-O-C-, ή RO-, R: με την ευρεία έννοια

οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας).

• H αλκοθειομάδα (-C-S-C-, ή RS-, R: με την ευρεία έννοια

οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας).

• Η αλκινυλομάδα (-C≡C-)

• Η αλκενυομάδα (>C=C<)

• Η αρυλομάδα (Ar-)

• Τα αλογόνα (-X, όπου X: ιώδιο, βρώμιο, χλώριο και φθόριο)

• Η νιτροομάδα (-NO2)

• Η νιτρωδοομάδα (-NO)

• Η διαζωομάδα (=N2)

• Η αζωομάδα (-N=N-)

• Η αλκυλοομάδα (-R όπου R: με τη στενή έννοια του αλκυλίου.)

Ομόλογες σειρές άκυκλων υδρογονανθράκωνΟι ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή

ακόρεστες.

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

Αλκάνια CnH2n+2 (n≥1) ή RH CH4

Κορεσμένοι

υδρογονάνθρακες ή

παραφίνες

Αλκένια CnH2n (n≥2) CH2=CH2

Ακόρεστοι

υδρογονάνθρακες με 1

διπλό δεσμό ή

ολεφίνες

Αλκίνια CnH2n-2 (n≥2) CH≡CH

Ακόρεστοι

υδρογονάνθρακες με 1

τριπλό δεσμό.

Ισομερείς με τα

αλκαδιένια

Αλκαδιένια CnH2n-2 (n≥3) CH2=C=CH2

Ακόρεστοι υδρ/κες με 2

διπλούς δεσμούς ή

διολεφίνες. Ισομερείς

με τα αλκίνια

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν οξυγόνο (Ο)Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C=O, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και

είναι κορεσμένες.

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

Aλκοόλες CnH2n+1OH (n≥1) ή ROH CH3OHΙσομερείς με τους

αιθέρες

Αιθέρες CnH2n+1OCmH2m+1 (n,m ≥1) ή ROR' CH3OCH3

Ισομερείς με τις

αλκοόλες. Ο ROR'

ταυτίζεται με τον R'OR

Αλδεΰδες CnH2n+1CHO (n≥0) ή RCHO HCHOΙσομερείς με τις

κετόνες όταν έχουν 3<

άτομα C .

Κετόνες CnH2n+1COCmH2m+1 (n,m ≥1) ή RCOR' CH3COCH3

Ισομερείς με τις

αλδεΰδες. Η RCOR'

ταυτίζεται με την

R’COR

Οξέα CnH2n+1COOH (n≥0) ή RCOOH HCOOHΙσομερή με τους

εστέρες όταν έχουν

2< άτομα C

ΕστέρεςCnH2n+1COΟCmH2m+1 (n≥0,m ≥1) ή

RCOΟR'HCOΟCH3

Ισομερείς με τα οξέα.

Ο RCOOR' δεν είναι

ίδιος με τον R'CΟOR

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν αλογόνο (Χ)Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C-Χ, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και

είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O.

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

ΑλκυλαλογονίδιαCnH2n+1Χ (n≥1) ή

RΧCH3Χ

Χ = φθόριο (F),

χλώριο (Cl), βρόμιο

(Br), ιώδιο (I)

ΑκυλαλογονίδιαCnH2n+1COΧ (n≥1)

ή RCOΧCH3COΧ

Χ = φθόριο (F),

χλώριο (Cl), βρόμιο

(Br), ιώδιο (I)

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν άζωτο (Ν)Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-Ν ή C=N ή C≡N, έχουν μόνο μια

χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O.

Στα αζίδια, στα νιτρίλια, και στις νιτροζοενώσεις, το R μπορεί να είναι και κυκλική ομάδα.

Ομόλογη σειρά Γενικός ΤύποςΠρώτο

μέλοςΠαρατηρήσεις

Νιτρίλια CnH2n+1CΝ (n≥1) ή RCΝ CH3CN

Νιτρώδεις εστέρες CnH2n+1ΟΝΟ (n≥1) ή RΟΝΟ CH3OΝΟ

Προέρχονται από τις

αλκοόλες. Ισομερείς

με τις νιτροπαραφίνες

Νιτροπαραφίνες CnH2n+1ΝΟ2 (n≥1) ή RΝΟ2 CH3ΝΟ2

Ισομερείς με τους

νιτρώδεις εστέρες

Νιτρικοί εστέρες CnH2n+1ΟΝΟ2 (n≥1) ή RΟΝΟ2 CH3OΝΟ2

Προέρχονται από τις

αλκοόλες.

Νιτροζοενώσεις CnH2n+1NO (n≥1) ή RNO CH3NO

Αζίδια CnH2n+1N3 (n≥1) ή RN3 CH3N3

Αμίδια CnH2n+1CONH2 (n≥1) ή RCOΝH2 CH3CONH2

Αμίνες

1oταγείς : CnH2n+1NH2 (n≥1) ή RNH2 CH3NH2

Έχουν κοινό ΓΜΤ :

CnH2n+3N με n≥1 ή 2

ή 3 ή 4 για 1ο, 2ο, 3ο,

4οενώσεις αντίστοιχα.

Είναι ισομερή μεταξύ

τους

2οταγείς : (CnH2n+1)2NH (n≥1) ή R2NH CH3NHCH3

3οταγείς : (CnH2n+1)3N (n≥1) ή R3N (CH3)3N

4oταγείς ενώσεις του αμμωνίου: (CnH2n+1)4N+ ή

R4N+ (CΗ3)4Ν

+

Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν θείο (S)Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-S ή C=S, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική

ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O.

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

Όξινοι θειικοί

εστέρες

CnH2n+1ΟSΟ3H

(n≥1) ή RΟSΟ3HCH3OSΟ3H

Προέρχονται από

τις αλκοόλες.

ΘειαιθέρεςCnH2n+1SCmH2m+1 (

n,m≥1) ή RSR'CH3SCH3

ΘειόλεςCnH2n+1SH (n≥1) ή

RSHCH3SH

Σουλφονικά οξέαCnH2n+1SO3H (n≥1)

ή RSO3HCH3SO3H

Ομόλογες σειρές οξέων με μια ή δύο διαφορετικές

χαρακτηριστικές ομάδες

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

Ακόρεστα

μονοκαρβονικά οξέαCnH2n-1COOH (n≥1) CH2=CH-COOH

Περιέχουν 1 διπλό

δεσμό

Κορεσμένα

δικαρβονικά οξέαCnH2n(COOH)2(n≥0) HOOC-COOH

Κορεσμένα

μονοϋδροξυ-

μονοκαρβονικά οξέα

CnH2nΟΗCOOH (n≥1) OH-CH2-COOH

Κορεσμένα διυδροξυ-

δικαρβονικά οξέαCnH2n-2(ΟΗ)2(COOH)2 (n≥1) C(ΟΗ)2(COOH)2

Κορεσμένα

μονοϋδροξυ-

τρικαρβονικά οξέα

CnH2n-2(ΟΗ)(COOH)3 (n≥1) C(ΟΗ)(COOH)3

Κορεσμένα

μονοαμινο-

μονοκαρβονικά οξέα

CnH2n(ΝΗ2)(COOH) (n≥1) CΗ(ΝΗ2)CΟΟΗ

Κορεσμένα

μονοαμινο-

δικαρβονικά οξέα

CnH2n-1(ΝΗ2)(COOH)2 (n≥1) CΗ(ΝΗ2)(CΟΟΗ)2

Κορεσμένα διαμινο-

μονοκαρβονικά οξέαCnH2n-1(ΝΗ2)2COOH (n≥1) CΗ(ΝΗ2)2(CΟΟΗ)

Ομόλογες σειρές κυκλικών μη αρωματικών υδρογονανθράκωνΟι κυκλικές ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή

ακόρεστες.

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις

Κυκλοαλκάνια CnH2n (n≥3)Ισομερή με τα

αλκένια

Kυκλοαλκένια CnH2n-2 (n≥4)

Ισομερή με τα

αλκίνια και τα

αλκαδιένια

Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων (1)

Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος

Αρωματικοί υδρογονάνθρακες

Ομόλογα βενζολίου : CnH2n-

6 (n≥6)

Ομόλογα ναφθαλινίου : CnH2n-

12 (n≥10)

Ομόλογα ανθρακενίου : CnH2n-

18 (n≥14)

Αρωματικά αλογονοπαράγωγαCnH2n-6-mXm (n≥6,m≥1)

X=F,Cl,Br,I

Φαινόλες ή αρωματικές

αλκοόλεςCnH2n-6-m(OH)m (n≥6,m≥1)

Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων (2)

Αρωματικά καρβονικά οξέα CnH2n-6-m(COOH)m (n≥6,m≥1)

Αρωματικές αλδεΰδες CnH2n-6-m(CHΟ)m (n≥6,m≥1)

Αρωματικές νιτροενώσεις CnH2n-6-m(ΝΟ2)m (n≥6,m≥1)

Αρωματικές αμίνες CnH2n-6-m(ΝΗ2)m (n≥6,m≥1)

Αρωματικά σουλφοξέα CnH2n-6-m(SO3H)m (n≥6,m≥1)

Ονοματολογία οργανικών

ενώσεων

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

1ο συνθετικό

(αριθμός ατόμων C)

2ο συνθετικό

(είδος δεσμού ανάμεσα

στα άτομα C)

3ο συνθετικό

(χαρακτηριστική

ομάδα)

1 άτομο C: μεθ-

2 άτομα C: αιθ-

3 άτομα C: προπ-

4 άτομα C: βουτ-

5 άτομα C: πεντ-

.

.

.

Μόνο απλοί δεσμοί: -αν-

1 διπλός δεσμός: -εν-

1 τριπλός δεσμός: -ιν-

2 διπλοί δεσμοί: -διεν-

2 τριπλοί δεσμοί: -διιν-

.

.

.

Υδρογονάνθρακας: -ιο

-COOH: -ικό οξύ

-ΟΗ: -όλη

-CH=O -άλη

-CO- -όνη

1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από

τρία συνθετικά.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

Παραδείγματα:

• CH3-CH2-CH2-CH3

• CH3-CH2-OH

• CH3-CO-CH3

• H-CH=O

• H-COOH

• CH2=C=CH2

• CH3-CH2-CH2-CH2COOH

Μεθανάλη

Μεθανικό οξύ

προπαδιένιο

Πεντανικό οξύ

Βουτάνιο

Αιθανόλη

Προπανόνη

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

• CH3-CH=CH-CH3

• CH2=CH-CH2-CH3

• CH3-CH2-CH2-C≡CH

• CH3-CH2-C ≡C-CH3

2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που

γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.

2- βουτένιο

1- βουτένιο

1- πεντίνιο

2- πεντίνιο

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό,

ο οποίος όταν:

Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του

κύριου ονόματος.

CH3-CH-CH2-CH3 2- βουτανόλη

OH

Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο

συνθετικό του κύριου ονόματος.

CH ≡C-CH2-C-CH3 4- πεντιν-2-όνη

O

Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών

ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το

όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους

δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων

τους.

• Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια.

CH3- μεθύλιο

C2H5- ή CH3-CH2- αιθύλιο

C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο

ή CH3-CH- ισοπροπύλιο

CH3

• Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει

αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

• CH3-CH-CH2-COOH

CH3

CH3

• CH≡C-C-CH2-CHO

CH3

CH3 CH3

• CH3-C-CH2-CΗ-CH-CH3

CH3 C2H5

3-μεθυλο-βουτανικό οξύ

3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη

4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο

εξάνιο

• Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά

προτεραιότητας είναι:

Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση

2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα

περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές

ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές

ομάδες:

Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα

CH2=CH-CH-CH-CH3

OH OH

4- πεντεν- 2,3- διόλη

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

Χαρακτηριστική

ομάδα

Πρόθεμα Κατάληξη

-COOH

-CN

-CH=O

-CO-

-OH

-NH2

-

Κυανο-

Αλδεϋδο-

Κετο-

Υδροξυ-

Αμινο-

-ικό οξύ

-νιτρίλιο

-άλη

-όνη

-όλη

-ιο

Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη

δηλώνεται με πρόθεμα.