Με αφορµή το ΧΥΤΑ Νάξου

ΣΚΟΥΠΙ∆ΙΑ:

ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ, ΜΠΙΖΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΑ ΑΛΟΓΑ

αυτόνοµη πρωτοβουλία νάξουΝοέµβρης 2009

ΧΥΤΑ ΝΑΞΟΥ

ανυποχώρητες απέναντι στο κοινό καλό;

Αξίζει, λοιπόν, να εξετάσουµε τι ακριβώς επωµίζεται ένα χωριό ή ένας οικισµός

όταν οι απόµακροι µελετητές, σε αγαστή συνεργασία µε τις τοπικές και κεντρικές

αρχές και υπό την καθοδήγησή τους, αποφασίζουν ότι εκεί θα µεταφέρονται τόνοι

σκουπιδιών από πολλές γύρω περιοχές για να ταφούν σε εκείνο τον τόπο µε όλα

τα συµπαροµαρτούντα: δυσοσµία, κίνηση οχηµάτων, τρωκτικά και έντοµα, µόλυνση

υδάτων, απαξίωση της περιοχής.

Η αντίληψη ότι οι αντιδράσεις των εκάστοτε ντόπιων διακατέχονται από τη λο-

γική Not In My Back Yard, ότι δηλαδή οι κάτοικοι ενός τόπου αδιαφορούν για το τι

θα απογίνει µε τα σκουπίδια αρκεί να µην τους τα φορτώσουν, είναι κυρίαρχη και

επικρατούσα σε όλο το φάσµα της κοινωνίας και δε στερείται και αλήθειας σε κά-

ποιες περιπτώσεις. Ευδοκιµεί, λοιπόν, αυτή η αντίληψη κυρίως στους προοδευτι-

κούς εκείνους κύκλους που µε επιστηµονικό κύρος και ύφος καταδικάζουν µια

κοινότητα να υποστεί τις συνέπειες ενός προβλήµατος που σίγουρα δε δηµιούρ-

γησε η ίδια.

Εξάλλου τα σκουπίδια και η διαχείρισή τους αποτελούν ένα τεράστιο πρόβληµα

για το σύγχρονο καπιταλισµό και έχει πάρει πλανητικές διαστάσεις σήµερα. Πρό-

κειται για ένα πρόβληµα συστηµικό, γι’ αυτό και δυσεπίλυτο παρ’ όλες τις καινο-

τόµες τεχνολογίες που έχουν επινοηθεί για την επεξεργασία τους.

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ: ΜΙΑ Α∆ΗΦΑΓΑ ΣΚΟΥΠΙ∆ΟΜΗΧΑΝΗ

Στους µεταµοντέρνους καιρούς που ζούµε θεωρείται τρέχον να συζητάµε για

την ανακύκλωση ή για την ατοµική ευθύνη που έχει ο καθένας µας στην παραγωγή

των σκουπιδιών ή για την υπευθυνότητα που µας χαρακτηρίζει ως “ενεργούς πο-

λίτες” όταν συµµετέχουµε σε προγράµµατα ανακύκλωσης.

Όµως τείνουµε να ξεχνάµε ότι το ζήτηµα των σκουπιδιών δεν έχει καλά καλά

συµπληρώσει ούτε καν έναν αιώνα ζωής, ότι συνδέεται µε την ραγδαία ανάπτυξη

της βιοµηχανίας και της τεχνολογίας καθώς και µε την απότοµη αύξηση του κα-

ταναλωτισµού στη µεταπολεµική περίοδο. Οι δυο αυτές παράµετροι αποτέλεσαν

τους βασικούς πυλώνες της καπιταλιστικής ανάπτυξης υπηρετώντας τη λογική της

αέναης οικονοµικής µεγέθυνσης χωρίς κανένα όριο. Αυτή ακριβώς η κατεύθυνση

του κυρίαρχου οικονοµικοπολιτικού συστήµατος οδήγησε στην όλο και πιο άγρια

λεηλασία της φύσης και την εξάντληση του φυσικού πλούτου για να παράγει όλο

και περισσότερα προϊόντα µιας χρήσης ή µε µικρή διάρκεια ζωής.

Στον πλούσιο βορά της οικονοµικής γεωγραφίας, η αναγωγή του καταναλωτι-

σµού σε κυρίαρχη οικονοµική συνιστώσα που αυξάνει την κερδοφορία των επιχει-

4

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ

Ανά την ελληνική επικράτεια, σε όποιο χώρο κι αν αποφασίζουν οι εκάστοτε

αρχές ότι θα στείλουν τα σκουπίδια, πάντα συναντούν αντιδράσεις από τις τοπικές

κοινωνίες – από ήπιες και θεσµικές µέχρι εντονότατες και βίαιες. Για να αναφέ-

ρουµε τις πιο πρόσφατες, στη Λευκίµµη της Κέρκυρας, στη Σαµοθράκη, στα χωριά

των Ιωαννίνων και στο Γραµµατικό Αττικής οι κάτοικοι βγήκαν στους δρόµους, συγ-

κρούστηκαν µε τις δυνάµεις καταστολής, γνώρισαν τη µυρωδιά των δακρυγόνων

και των χηµικών, αντιµετώπισαν δικαστήρια και διώξεις, βίωσαν την αστυνοµο-

κρατία στα χωριά τους, ήρθαν αντιµέτωποι µε το πολιτικό σύστηµα που εν χορώ

επιδιώκει να τους επιβάλλει την εγκατάσταση χώρων υγειονοµικής ταφής απορ-

ριµµάτων.

Ειδικά αυτή την περίοδο που το ελληνικό κράτος έχει εξαντλήσει όλα τα χρονικά

περιθώρια που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το κλείσιµο των ανεξέ-

λεγκτων χωµατερών, η πίεση για την χωροθέτηση και την κατασκευή ΧΥΤΑ και

ΧΥΤΥ είναι επιτακτική και αποφασιστική.

Τι φταίει λοιπόν για αυτές τις αντιδράσεις; Είναι, πράγµατι, οι τοπικές κοινωνίες

τόσο καθυστερηµένες και συντηρητικές, και διαπνέονται από απολύτως εγωιστικές

αντιλήψεις που απαξιώνουν το ευρύτερο κοινωνικό συµφέρον;

Είναι, αλήθεια, συλλήβδην οι µικρές κοινότητες τόσο προσδεµένες στο άρµα

των µικροσυµφερόντων τους όπως τις κατηγορούν όχι µόνο οι τεχνοκράτες και

οι πολιτικοί αλλά και άλλοι καλοθελητές, που παραµένουν πεισµατικά τυφλές και

3

τα ευρωπαϊκά κράτη2 που βλέπουν συχνά πυκνά το φως της δηµοσιότητας, η ανα-

κύκλωση, η κοµποστοποίηση και η θερµική επεξεργασία συνδυάζονται έτσι ώστε

στους ΧΥΤΥ να καταλήγουν πολύ µικρές ποσότητες στις περισσότερες χώρες.

ΕΙΣΑΓΩΓΑΙ-ΕΞΑΓΩΓΑΙ: ΤΟ ΤΟΞΙΚΟΝ

Αλλά υπάρχει και µια άλλη πραγµατικότητα λιγότερο προβεβληµένη. Η δύση του

νεοφιλελευθερισµού και της αποικιοκρατίας φροντίζει να κρατήσει όσο γίνεται

πιο καθαρή την αυλή της όχι µόνο µε τη χρήση δαπανηρών και αµφιλεγόµενων

πρακτικών διαχείρισης των σκουπιδιών (όπως π.χ. η θερµική επεξεργασία) αλλά

εξάγοντας µαζικά τα σκουπίδια της σε προορισµούς όπως η Κίνα, η Ινδονησία, η

Ινδία και η Αφρική. Οι επιχειρήσεις για να αποφύγουν το κόστος από τους νέους

περιβαλλοντικούς νόµους3, προβαίνουν στη µαζική παράνοµη εξαγωγή σκουπιδιών

στον τρίτο κόσµο.

Το λαθρεµπόριο των σκουπιδιών έχει καταστεί µια τεράστια επικερδής επιχεί-

ρηση που διογκώνεται διαρκώς: «Ο πειρασµός να εξάγεις σκουπίδια είναι τερά-

στιος γιατί η ανακύκλωση εδώ είναι πιο ακριβή: λόγω των νέων ευρωπαϊκών

περιβαλλοντικών νόµων, είναι τέσσερεις φορές πιο ακριβό να αποτεφρώσεις σκου-

πίδια στην Ολλανδία από το να τα στείλεις –παράνοµα- µε ένα πλοίο στην Κίνα. Και

τα τεράστια πλοία που φτάνουν στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική από την Ασία

γεµάτα φτηνά υφάσµατα και ηλεκτρονικά είδη, γυρνάνε µε ένα κερδοφόρο φορ-

τίο».4

Μόνο στις ΗΠΑ, 315 εκατοµµύρια υπολογιστές είναι ήδη, ή θα θεωρηθούν σύν-

τοµα, απαρχαιωµένοι. Το 2009, ο τζίρος της παγκόσµιας αγοράς των ηλεκτρονικών

αποβλήτων αναµένεται να αγγίξει τα 11 δισεκατοµµύρια δολάρια. Έως το 2010 η

ποσότητα των ηλεκτρονικών αποβλήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα φτάνει τους

12 εκατοµµύρια τόνους ετησίως. Κάθε χρόνο, έως και 50 εκατοµµύρια τόνοι ηλε-

κτρονικών αποβλήτων φορτώνονται σε κοντέινερ και εξάγονται στην Κίνα, ώστε να

ανακυκλωθούν και να επανενταχθούν στην αλυσίδα παραγωγής ως πρώτη ύλη.

Και µια µικρή επισήµανση: Στη βόρεια Αµερική η νοµοθεσία για την εξαγωγή σκου-

πιδιών είναι πολύ πιο ελαστική από ότι στην Ευρώπη που σηµαίνει ότι εκεί η διακί-

νηση των σκουπιδιών είναι ακόµα µεγαλύτερη….

Καινούργιες µορφές εκµετάλλευσης και εξαθλίωσης επιβάλλονται στους φτω-

χούς του τρίτου κόσµου. Εκατοµµύρια άνθρωποι, οι οποίοι κάνουν τη διαλογή

στους σκουπιδότοπους χωρίς κανένα µέτρο προστασίας από τα επικίνδυνα τοξικά,

εξωθούνται να επιλέξουν την δηλητηρίαση για να γλιτώσουν από την πείνα. Για

παράδειγµα η πόλη Γκουιγιού στην Καντόνα της Νότιας Κίνας είναι ίσως το µεγα-

6

ρηµατικών συµφερόντων διαµόρφωσε µια ολόκληρη καινούργια αντίληψη για την

ποιότητα ζωής την οποία κατ’ αρχήν υιοθέτησαν τα µεσαία στρώµατα. Μια αντί-

ληψη που βασίστηκε όχι τόσο στις ανάγκες των ανθρώπων µέχρι τότε, όσο στην

απόκτηση “αγαθών” που ορίζουν ένα στυλ ζωής σύγχρονο και αποδεκτό από τους

διαµορφωτές συνειδήσεων και τα διαφηµιστικά επιτελεία τους. Ένα στυλ βασι-

σµένο στο εφήµερο και στο γυαλιστερό, στο εύκολο και γρήγορο.

Επιπλέον, δηµιουργήθηκαν νέες συνθήκες στην εργασία και στην κοινωνική ζωή

που εξανάγκασαν σε µια καινοφανή καταναλωτική συµπεριφορά, τέτοιες όπου για

να ανταπεξέλθει κανείς πρέπει να αποκτήσει το τάδε ή το δείνα προϊόν. Χαρακτη-

ριστική είναι η περίπτωση της εξάπλωσης των κινητών τηλεφώνων που εύστοχα τα

αποκάλεσαν και «γραµµατείς των φτωχών», ενώ ο ηλεκτρονικός υπολογιστής έχει

γίνει µάθηµα στα σχολεία και απαραίτητη δεξιότητα ώστε να µη θεωρείται κάποιος

αναλφάβητος σήµερα.

Κάτω από τις επιταγές του σύγχρονου καπιταλιστικού µοντέλου ανάπτυξης η εν-

τατικοποίηση της παραγωγής, της διακίνησης, της απόκτησης και της απόρριψης

προϊόντων έχει πάρει πρωτόγνωρες διαστάσεις. Όταν, για παράδειγµα, το 1951

απαιτούνταν περίπου 145 εργατοώρες για να κατασκευαστεί ένα αυτοκίνητο, το

1979 αρκούσαν 98 ώρες και σήµερα χρειάζονται λιγότερες από 12!!!

Και βέβαια όσο πιο πολλά, πιο σύγχρονα και πιο τεχνολογικοποιηµένα αγαθά πα-

ράγονται, τόσο πιο πολλά, πιο πολύπλοκα και πιο δύσκολα αποδοµήσιµα απορρίµ-

µατα δηµιουργούνται. Για την ακρίβεια τόνοι ολόκληροι φυσικών πόρων (ενέργεια

και πρώτες ύλες –ορυκτά, αέρια, φυτικά και ζωικά προϊόντα) καταλήγουν στα σκου-

πίδια µέσα σε ελάχιστο χρόνο.1 Και δεν είναι µόνο οι όγκοι που κοντεύουν να πνί-

ξουν τον πλανήτη αλλά και η τοξικότητα που έχει αυξηθεί κατακόρυφα διαµέσου

της χρήσης της υψηλής τεχνολογίας.

Σήµερα στην αναπτυγµένη δύση η διαχείριση των απορριµµάτων έχει αναχθεί

σε µείζον ζήτηµα όπου εµπλέκονται ποικίλα συµφέροντα: κατασκευαστικές εται-

ρείες, τεχνοεπιστηµονικά λόµπι, τοπικές και κεντρικές αρχές, πολιτικοί, επίσηµες

εταιρείες ανακύκλωσης, ανεπίσηµοι ανακυκλωτές, εργολάβοι καθαριότητας, εφο-

πληστές, έµποροι, µέχρι και µαφία, όπως στην περίπτωση της Νάπολης και όχι

µόνο.

Στο µυαλό µάλιστα εκείνων που θεωρούν ότι η Ελλάδα είναι µια καηµένη οπι-

σθοδροµική ψωροκώσταινα που δεν µπορεί να φτάσει σε οργάνωση και συστηµα-

τοποίηση την προηγµένη εσπερία, επικρατεί η εντύπωση ότι τα κράτη που

βρίσκονται στην καρδιά της καπιταλιστικής ανάπτυξης εφαρµόζουν σύγχρονες τε-

χνολογίες και µεθόδους για την ορθολογική διαχείριση των απορριµµάτων κι έτσι

έχουν λύσει σε µεγάλο βαθµό το πρόβληµα. Πράγµατι, σύµφωνα µε στοιχεία για

5

από την παραγωγή του αρχικού υλικού (π.χ. µε την ανακύκλωση των πλαστικών) ή

ότι απελευθερώνει τοξικά στο περιβάλλον (π.χ. κατά την ανακύκλωση χαρτιού).

Από την άλλη πλευρά, η θερµική επεξεργασία φαίνεται ότι κερδίζει όλο και πε-

ρισσότερο έδαφος στην Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, και µαζί της και η ενεργειακή

αξιοποίηση των απορριµµάτων στην παραγωγή ηλεκτρισµού που διοχετεύεται στα

δίκτυα των πόλεων, όµως δε φαίνεται κι αυτή τόσο αθώα. Οι περιβαλλοντικές ορ-

γανώσεις κατηγορούν τη θερµική επεξεργασία ότι όχι µόνο είναι πολύ δαπανηρή,

αλλά και ότι παράγει επικίνδυνα αέρια (διοξίνες, φουράνια, βαρέα µέταλλα και

πολλές άλλες τοξικές ουσίες) στα διάφορα στάδια θερµικής καταστροφής των υλι-

κών, ακόµη και στην πλέον τεχνολογικά προηγµένη εκδοχή της.

Ωστόσο, η αντίθεση των περιβαλλοντικών οργανώσεων στην καύση επιπλέον

βασίζεται σε µεγάλο βαθµό στο επιχείρηµα ότι «έτσι η κοινωνία δεν εµπεδώνει την

ιδέα της συµµετοχής της στην επίλυση του προβλήµατος». Η συλλογιστική αυτή

παίρνει δεδοµένη την ακλόνητη πεποίθηση πως όλοι είµαστε συνυπεύθυνοι στην

παραγωγή των σκουπιδιών και άρα πρέπει να συµµετέχουµε και στην επίλυση του

ζητήµατος.

Οι περισσότερες περιβαλλοντικές «µη» κυβερνητικές οργανώσεις (που χρηµα-

τοδοτούνται αδρά από κρατικά ή υπερεθνικά κονδύλια ή /και από µεγαλοεπιχειρη-

µατίες οι οποίοι εξαργυρώνουν έτσι το οικολογικό τους προφίλ), προπαγανδίζουν

ενάντια στον καταναλωτισµό και στην παραγωγή σκουπιδιών όχι για να καυτηριά-

σουν το σύστηµα αλλά για να προωθήσουν την ιδέα ότι µια διαφορετική διαχεί-

ριση του συστήµατος και ένα νέο οικολογικά ορθό στυλ ζωής αρκεί για να σωθεί

η γη. Εκδίδουν φυλλάδια µε χρήσιµες πληροφορίες, δηµιουργούν ένα πλέγµα ενο-

χών στον κόσµο και διατυπώνουν προτάσεις για την προσωπική στάση που πρέπει

να κρατά ο καθένας και η καθεµιά για να βρεθεί εντός του νέου ηθικού πλαισίου

που υπαγορεύεται από µια εξατοµικευµένη απολίτικη οικοευαίσθητη οπτική γωνία.

Και βέβαια η προσωπική στάση και οι επιλογές του καθενός και της καθεµιάς

έχουν σηµασία και αξία. Θα πρέπει όµως να µπορούµε να διακρίνουµε πότε οι λο-

γικές της ατοµικής ευθύνης συσκοτίζουν και συγκαλύπτουν το αναπόδραστο

ερώτηµα: αφού δεν συµµετέχουµε εξίσου στη λήψη αποφάσεων, αφού δεν µοι-

ραζόµαστε όλοι εξίσου τον πλούτο, τότε γιατί να επωµιστούµε την ευθύνη για τα

προβλήµατα που απορρέουν; Και αν υποθέσουµε ότι πρυτανεύει τελικά η «υπευ-

θυνότητα του πολίτη», τι αποτέλεσµα θα έχει αφού ένα ολόκληρο οικονοµικοπο-

λιτικό σύστηµα συνεχίζει να υπονοµεύει τη βιωσιµότητα του πλανήτη;

Αξίζει ίσως εδώ να αναφερθεί ότι παρά την τρέχουσα και λαϊκίζουσα τάση να

απαξιώνεται διαρκώς η ελληνική κοινωνία, όπου εφαρµόστηκαν προγράµµατα ανα-

κύκλωσης ο πληθυσµός εν πολλοίς τα αγκάλιασε. Χαρακτηριστικά, εδώ στη Νάξο

8

λύτερο νεκροταφείο ηλεκτρονικών υπολογιστών5 του πλανήτη. Όλη η πόλη µοιάζει

µε µια τεράστια ψηφιακή χωµατερή. Εκεί το κόστος της ανακύκλωσης είναι ως και

τριάντα φορές χαµηλότερο απ' ότι σε ένα σύγχρονο κέντρο διαλογής της Ευρώ-

πης, της Αµερικής ή της Ιαπωνίας και επιπλέον, τα µέτρα για την προστασία του πε-

ριβάλλοντος πολύ πιο «χαλαρά»6.

Στρατιές εξαθλιωµένων εργατών, άντρες, γυναίκες και ανήλικα παιδιά έχουν στή-

σει µικρές παράγκες σχηµατίζοντας νέα χωριά. Οι περισσότεροι είναι εσωτερικοί

µετανάστες που παράτησαν τα σπίτια και τη γη τους στην επαρχία και ήρθαν να

δουλέψουν στη νέα κερδοφόρα βιοµηχανία προς 1,50 δολάριο την µέρα. Από την

ανατολή έως τη δύση, µαζεύουν καλώδια, σφυροκοπούν εκτυπωτές, σπάνε οθό-

νες, καίνε πλακέτες και ξεχωρίζουν τσιπς µε γυµνά χέρια. Η πρωτόγονη διαδικα-

σία θανάτωσης του µηχανήµατος-φετίχ του σύγχρονου δυτικού κόσµου,

απελευθερώνει βαριά µέταλλα που εισχωρούν στην τροφική αλυσίδα και προκα-

λούν τον θάνατο. Ο ενταφιασµός των υπολογιστών µολύνει το έδαφος και το νερό

των ποταµών µε κάδµιο, υδράργυρο, χρώµιο, κοβάλτιο.

Η νεοαποικιοκρατία δεν καταληστεύει µόνο τους φυσικούς πόρους από τις χώρες

του νότου για να τους µετατρέψει σε ενέργεια και προϊόντα για τον εύπορο βορά,

αλλά πλέον τις µολύνει µε την πιο εξελιγµένη και τοξική ρύπανση, καταστρέφον-

τας ακόµα περισσότερο τη φύση και δηµιουργώντας εξαρτηµένους δουλοπάροι-

κους που αρρωσταίνουν από τα απόβλητα της ευδαιµονίας.

…..ΣΤΟΝ ΚΟΥΒΑ

Όπως προκύπτει λοιπόν, δυστυχώς µια ρεαλιστική προσέγγιση της πραγµατικό-

τητας δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Η διαχείριση των απορριµµά-

των, όπως και κάθε άλλη έκφανση του καπιταλιστικού κόσµου, διαπερνάται από τη

λογική του κέρδους. Γι’ αυτό και η επιλογή για τη µεθοδολογία επεξεργασίας τους

εξαρτάται από την κερδοφορία ή την εξοικονόµηση χρήµατος κι όχι από κριτήρια

προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας.

Στην Ελλάδα η ανακύκλωση είναι ακόµα στα σπάργανα και για το 99% της χώρας

αποτελεί ζητούµενο. Ακόµα και στους δήµους που υπάρχουν προγράµµατα ανα-

κύκλωσης οι αµφιβολίες για την τύχη τους είναι έντονες και βάσιµες. Συχνά πυκνά

άλλωστε έχει αποδειχτεί ότι µετά από µια καθόλα υποδειγµατική διαλογή στην

πηγή και κατηγοριοποίηση των πρώτων υλών, τελικά καταλήγουν κι αυτές µαζί µε

τον όγκο των υπόλοιπων σκουπιδιών στις κλασικές χωµατερές.

Επιπλέον, η ανακύκλωση δέχεται βολές ότι είναι πολύ ενεργοβόρα διαδικασία,

σε ορισµένες µάλιστα περιπτώσεις θεωρείται περισσότερο ενεργοβόρα ακόµα και

7

λογική «ο ρυπαίνων πληρώνει» ή γίνεται υποχρεωτική η ανακύκλωσή τους,

4. Σύµφωνα µε δηµοσίευµα των New York Times στην έκδοση της Ελευθεροτυπίας (4.10.09)

5. Στο ντοκιµαντέρ του Γ. Αυγερόπουλου "Ψηφιακά Νεκροταφεία"(2007), περιγράφεται γλα-

φυρά η εφιαλτική κατάσταση που δηµιουργείται σε πολλές περιοχές του πλανήτη λόγω

της απαλλαγής των δυτικών κοινωνιών από τα άχρηστα πια εµπορεύµατα:

6. Το πιο «ρυπογόνο» στοιχείο των κινητών είναι η µπαταρία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η

ποσότητα του καδµίου που περιέχεται στις µπαταρίες νικελίου καδµίου είναι ικανή να µο-

λύνει το 1/3 του νερού µιας πισίνας ολυµπιακών διαστάσεων! Στα πλέον επικίνδυνα συ-

στατικά ενός κινητού τηλεφώνου συγκαταλέγονται επίσης το βηρύλλιο και ο µόλυβδος.

Η ανακύκλωση των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών στην Ελλάδα, εκτός από τη

διστακτικότητα των δήµων να συµµετέχουν στο ανάλογο πρόγραµµα (περίπου 200 µόνον

συγκεντρώνουν αυτού του είδους τα απόβλητα) συναντά και ένα επιπρόσθετο πρόβληµα:

Υπάρχουν χιλιάδες ρακοσυλλέκτες σε όλη τη χώρα που µαζεύουν κάθε ηλεκτρική και

ηλεκτρονική συσκευή και τις πουλούν σε µάντρες, οι οποίες ανακτούν µέταλλα. Οι µάν-

τρες αυτές όµως δεν κάνουν περιβαλλοντική διαχείριση - ποιος ξέρει πού καταλήγουν τα

τοξικά στοιχεία των συσκευών. Σύµφωνα µε την ηλεκτρονική έκδοση της ΟικολογικήςΕταιρείας Ανακύκλωσης.

10

και παρά την κακή οργάνωση από την πλευρά του δήµου και προς µεγάλη έκπληξή

του, τα νοικοκυριά έκαναν σε σηµαντικό βαθµό διαλογή στην πηγή και γέµιζαν

τους κάδους µε τα σωστά υλικά. Αντίθετα αυτοί που αδιαφόρησαν πλήρως ήταν

ορισµένοι επιχειρηµατίες από αυτούς που πολύ κόπτονται για το αναπτυξιακό µέλ-

λον του νησιού…

Όµως, παρά τον εφήµερο εφησυχασµό που µπορεί να νιώσει κανείς υιοθετώντας

µια συνεπή και συνετή προσωπική στάση, το πρόβληµα των σκουπιδιών παραµένει

σύµφυτο µε το σύγχρονο καπιταλισµό -και όσο οι εταιρείες και τα κράτη λεηλατούν

τη φύση και λυµαίνονται τον κοινωνικό πλούτο, όσο η τεχνοεπιστήµη και ο κατα-

ναλωτισµός αποτελούν πυλώνες της κυρίαρχης τάξης πραγµάτων, τόσο πιο πολύ

θα καταστρέφουν τους τόπους µας και τη ζωή µας.

Γι΄ αυτό λοιπόν αντί να εξετάζουµε την ορθολογικότερη διαχείριση των απορ-

ριµµάτων θα ήταν πιο ουσιαστικό να εστιάσουµε στο πώς θα πετάξουµε το συντο-

µότερο τον καπιταλισµό και τον παραλογισµό του σε καµιά χωµατερή της ιστορίας.

Και χωρίς ανακύκλωση. Ίσως µε καύση.

Υποσηµειώσεις

1. Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς ορισµένων επιστηµόνων εάν εξαπλωθεί ο δυτικός τρό-

πος ζωής σε όλη τη γη θα χρειαστούν περί τους 12 (δώδεκα) πλανήτες για να είναι βιώ-

σιµο αυτό το µοντέλο –και µάλιστα στους υπολογισµούς ο πληθυσµός θεωρείται

σταθερός.

Η κατασκευή ενός και µόνο υπολογιστή καταναλώνει 1,8 τόνους υλικών, από τους οποί-

ους τα 240 κιλά είναι ενέργεια από ορυκτές πηγές, ενώ ένα µικροτσίπ βάρους 2 γραµ-

µαρίων χρειάζεται 1,7 κιλά ενέργειας και 32 λίτρα νερού!!! Σερζ Λατούς, «Το στοίχηµατης από-ανάπτυξης», Εκδ.Βάνιας, 2008

2. Ενδεικτικά αναφέρουµε κάποια µοντέλα διαχείρισης απορριµµάτων σε µερικές ευρω-

παϊκές χώρες: ∆ανία, Ολλανδία, Ελβετία και Αυστρία ανακυκλώνουν περί το 30% και επε-

ξεργάζονται θερµικά τα περισσότερα σκουπίδια τους ώστε να καταλήγει στους ΧΥΤΥ ένα

10-30%. Γερµανία και Σουηδία ανακυκλώνουν από 20-30%, καίνε το 30-40%, και εντέλει

το 30% καταλήγει σε ΧΥΤΥ. Γαλλία, Νορβηγία και Ισπανία 50%, 60% και 70% αντίστοιχα

καταλήγουν σε ΧΥΤΑ ενώ για την Ιταλία και την Αγγλία το ποσοστό υπερβαίνει το 80%.

(Τα στοιχεία τα πήραµε από την έκδοση «Η ζωή εν Κάδω ή Όταν περνά η σκουπιδιάρα»Splendor Solis, Νοέµβρης 2008, Ιωάννινα.)

3. Σύµφωνα µε τους νέους περιβαλλοντικούς νόµους τα σκουπίδια φορολογούνται µε τη

9

Εν ολίγοις, µέσα σε πολύ λίγο χρόνο η εξέλιξη και η πρόοδος της καπιταλιστι-

κής µακροηµέρευσης επέφερε τόσο µεγάλες κοινωνικές ανακατατάξεις και τέτοια

καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον που δεν µπορεί να συγκριθεί µε καµιά άλλη

ιστορική περίοδο.

Ένα από τα µεγάλα ζητήµατα που προκύπτει από αυτό το µοντέλο εκτεταµένης

και διαρκούς συσσώρευσης, της αέναης µεγιστοποίησης του κέρδους και της κα-

ταναλωτικής αισθητικής, είναι και τα απόβλητα. Σε παγκόσµιο επίπεδο η διαχεί-

ριση των σκουπιδιών είναι πλέον µια κανονική µπίζνα µε εισαγωγές, εξαγωγές,

τεχνολογικές καινοτοµίες, επιχειρηµατικούς πολέµους, µαφία και άλλα.

Εδώ στη Νάξο οι δικοί µας τοπικοί άρχοντες όντας πιο ακατέργαστοι, brutal και

“προ-µοντέρνοι”, αντιλαµβάνονται σιγά σιγά τις διαστάσεις του ζητήµατος. Το πρό-

βληµα µε τα σκουπίδια δεν υπήρχε παλιότερα αφού η κοινωνική οργάνωση και ο

αγροτικός χαρακτήρας της οικονοµίας δεν παρήγαγε πολλά σκουπίδια και τα πε-

ρισσότερα από αυτά, ούτως ή άλλως, ανακυκλώνονταν µέσα στα όρια του αγροτι-

κού νοικοκυριού. Όµως η εξέλιξη του καπιταλισµού και η µετάβασή του από

κοινωνία παραγωγών σε κοινωνία καταναλωτών έφερε και τα πρώτα απορρίµµατα.

Σε κάθε χωριό υπήρχε ένας χώρος όπου τα άχρηστα υλικά καίγονταν περιοδικά.

Αλλά µε τον καιρό αρκετά ρέµατα και ποτάµια άρχισαν να γεµίζουν µε οικοσκευές,

παλιά µηχανήµατα και πλαστικές σακούλες.

Με την ανάπτυξη της Πόλης της Νάξου άρχισε να οργανώνεται η αποκοµιδή των

σκουπιδιών και εµφανίστηκαν οι πρώτες µεγάλες χωµατερές. Ο ΧΑ∆Α (Χώρος Ανε-

ξέλεγκτης ∆ιάθεσης Απορριµµάτων) της Νάξου άρχισε να λειτουργεί από τις αρχές

της δεκαετίας του 80 µε µια εξάµηνη άδεια η οποία δεν ανανεώθηκε ποτέ έκτοτε.

Συνολικά υπήρξαν γύρω στους 10 ΧΑ∆Α σε όλο το νησί εκ των οποίων σήµερα

ενεργοί επίσηµα είναι οι τρεις: στην περιοχή Μπαµπακιές στ’ Απεράθου, στις Ρικές

στο Φιλώτι και στον Τίµιο Σταυρό του δήµου Νάξου. Στην πραγµατικότητα, βέβαια,

λειτουργούν πολλοί ακόµα χώροι όπου διάφοροι επιτήδειοι και επιχειρηµατίες

φροντίζουν να µπαζώνουν και να πετάνε τα σκουπίδια τους, µε χαρακτηριστικό-

τερη ίσως τη χωµατερή σε περιοχή Natura, στην Πηγάδα του Αγίου Αρσενίου, ή

ακόµα οι µικρές χωµατερές στην Κόρωνο προς τα σµυριδορυχεία, στο ρέµα της

Κωµιακής και αλλού. Οι µόνες προδιαγραφές που τηρούν όλοι αυτοί οι χώροι είναι

το γνωστό δόγµα «µακριά από την πόρτα µου κι όπου θέλει ας είναι».

Η πορεία του ΧΑ∆Α της Νάξου απεικονίζει γλαφυρά κάθε πρόσφατη ιστορική πε-

ρίοδο της ανάπτυξης του νησιού αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις εκά-

στοτε προτεραιότητες της τοπικής εξουσίας. Η κατάσταση σήµερα είναι τόσο

αφόρητη και αδιέξοδη που οι όποιες λύσεις θα είναι προσωρινές, και µάλιστα µέσα

στο κλίµα ενός επιφαινόµενου εξωραϊσµού. Και δεν είναι µονάχα ο τυχοδιωκτι-

12

ΑΧ, ΚΑΗΜΕΝΗ ΑΞΑ, ΟΠΟΥ ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΧΑ∆Α

Η Νάξος, όπως και το µεγαλύτερο κοµµάτι της νησιωτικής χώρας, έχει σµιλευ-

τεί από µια πλούσια ανθρώπινη ιστορία και µια φύση απέριττη. Αυτή η ισορροπία

ανάµεσα στο ανθρώπινο και το φυσικό περιβάλλον καθιστά τα νησιώτικα οικοσυ-

στήµατα ιδιαίτερα ευαίσθητα και ευάλωτα στις εξωτερικές παρεµβάσεις. Η ανα-

πτυξιακή διαδικασία και οι ραγδαίες αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών έχουν

στιγµατίσει αµετάκλητα τον τόπο.

Η αχαλίνωτη τουριστική ανάπτυξη, η υπερδόµηση, η εµπορευµατοποίηση κάθε

σπιθαµής γης, η ιδιότυπη αποικιοκρατία των παραθεριστικών κατοικιών και το νέο

φρούτο της πράσινης ανάπτυξης που καραδοκεί, διαµορφώνουν το τοπίο της κα-

θηµερινής ζωής στα νησιά.

Παράλληλα, και σαν αποτέλεσµα αυτών των αλλαγών, είχαµε την απορρύθµιση

και το µετασχηµατισµό σε µια σειρά από κοινωνικές και οικονοµικές σχέσεις. Η

αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού, ο υποβιβασµός της ιστορίας ή ακόµη και αν-

θρώπινων συµπεριφορών και σχέσεων σε φολκλόρ, η υποβάθµιση του αγροτικού

τοµέα και η περιθωριοποίηση των αγροτών µε τη συνακόλουθη ερήµωση της υπαί-

θρου και, τέλος, οι διάχυτες κοινωνικές και ταξικές ανισότητες που συντηρούνται

και βαθαίνουν µέσα από την τουριστική βιοµηχανία, είναι µερικές µόνο παράµε-

τροι της µεταµοντέρνας νησιωτικής κοινωνίας.

11

σιού σε χωράφι που γειτνιάζει άµεσα µε τη χωµατερή, ενώ µόλις πριν δέκα χρό-

νια αποφάσισαν και τον εκσυγχρονισµό των εγκαταστάσεων του σφαγείου! Τώρα

βέβαια αν η συνύπαρξη σφαγείων και χωµατερής είναι µια παγκόσµια πρωτοτυπία,

η απόφαση για τον εκσυγχρονισµό τους στην υπάρχουσα θέση είναι σίγουρα έν-

δειξη κάποιας διανοητικής καθυστέρησης.

Σήµερα τα σφαγεία συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά, πόσο µάλιστα αφού

σε περίπτωση κλεισίµατος θα υπάρξει µεγάλο πρόβληµα στους κτηνοτρόφους, κάτι

το οποίο επικαλείται συστηµατικά και εκβιαστικά η δηµοτική αρχή σε όσους αντι-

δρούν. Τα δε λύµατα του σφαγείου µαζί και ολόκληρα κοµµάτια από σφάγια κατα-

λήγουν ανεπεξέργαστα στην παρακείµενη χωµατερή ενώ για τα µικρόβια σύµφωνα

µε δηλώσεις του τότε αντιδηµάρχου και νυν δηµάρχου: Ουδέν πρόβληµα, γι’ αυτά

έχουν τοποθετήσει σίτες που εµποδίζουν την είσοδό τους στο χώρο!

Άλλη µια ιστορική στιγµή ήταν και η εναπόθεση της λυµατολάσπης του βιολογι-

κού στη χωµατερή. Κάτω από την πίεση της λάσπης µεγάλοι όγκοι σκουπιδιών και

λυµάτων κατακρηµνίστηκαν µέσα στη θάλασσα. Η κατάσταση ήταν τόσο τραγική

και η ρύπανση τόσο µεγάλη που οι υπεύθυνοι από το δήµο καταδικάστηκαν σε προ-

σωπικά πρόστιµα, τα οποία βέβαια σύσσωµο το δηµοτικό συµβούλιο αποφάσισε να

µετακυλιστούν στο δήµο δηλαδή, να τα πληρώσουµε οι δηµότες…

Τέτοιες τραγελαφικές καταστάσεις δεν αποτελούν προνόµιο της Νάξου. Σχεδόν

σε όλα τα κυκλαδονήσια λειτουργούν ΧΑ∆Α, οι περισσότεροι µάλιστα βρίσκονται

στα όρια της θάλασσας. Στην Άνδρο η χωµατερή συνυπήρχε µε αρχαιολογικό χώρο

στο νεολιθικό οικισµό Στρόφιλα όπου σύµφωνα µε εκτιµήσεις των αρχαιολόγων

εντοπίστηκαν τα ερείπια της αρχαιότερης πόλης στην Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά το

2005 δόθηκε παράταση στη λειτουργία της χωµατερής και µάλιστα µε τη σύµφωνη

γνώµη της αρχαιολογίας…

Οι παράνοµοι ΧΑ∆Α στην Ελλάδα υπολογίζονται περί τους 3500 ενώ καταδικα-

στική απόφαση από την ευρωπαϊκή ένωση υπάρχει µόνο για το 1/3 εξ’ αυτών µε τα

πρόστιµα να είναι προ των πυλών. Οι προθεσµίες και οι χρόνοι είναι πιεστικοί, γι’

αυτό το ελληνικό κράτος δείχνει τέτοια πυγµή στην κατασκευή των ΧΥΤΑ. Επι-

πλέον µην ξεχνάµε ότι τα σκουπίδια είναι µια εξαιρετικά χρυσοφόρα επιχείρηση:

Μόνο το κόστος για τη συνολική διαχείριση, συλλογή και µεταφορά τους ξεπερνά

το 1 δισεκατοµµύριο ευρώ το χρόνο για την Ελλάδα. Η πλήρης ιδιωτικοποίηση του

τοµέα διαχείρισης των σκουπιδιών είναι µια πραγµατικότητα εδώ και πολύ καιρό.

Πρόσφατα µέσω Σ∆ΙΤ (Σύµπραξη ∆ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα) η εταιρεία ∆ΙΑ-

∆ΥΜΑ ΑΕ ανέλαβε έργο διαχείρισης απορριµµάτων προϋπολογισµού 116εκατ.

Ευρώ για ολόκληρη τη ∆υτική Μακεδονία.

Για τον ίδιο λόγο αναβαθµίστηκε πριν λίγο καιρό από την Ε.Ε. η καύση των απο-

14

σµός, η ανικανότητα και ο επαρχιωτισµός των τοπικών αρχόντων που δε µας εµ-

πνέει αισιοδοξία για κάτι καλύτερο, αλλά κυρίως γιατί το πρόβληµα είναι πιο συ-

νολικό και έγκειται στο συγκεκριµένο παραγωγικό σύστηµα, σε ένα οικονοµικό

µοντέλο ολέθριο τόσο για τη φύση όσο και για τον άνθρωπο.

Για πολλά χρόνια λοιπόν, τα σκουπίδια…. αυτοαναφλέγονταν και µάλιστα συ-

στηµατικά. Εκείνα τα ωραία χρόνια ένα πέπλο καπνού κάλυπτε την Πόλη της

Νάξου και εκτεινόταν νοτιότερα µε την αµέριστη βοήθεια των βόρειων ανέµων. Η

δυσοσµία, οι διοξίνες και η τοξική στάχτη ήταν µέρος της καθηµερινότητας που

αλάφρωνε µόνο όταν κόπαζαν τα µελτέµια ή έπιανε κανά νοτιαδάκι.

Σε µια κοινωνία που αιµορραγούσε από τη µετανάστευση και ταλανιζόταν από

την αποδιάρθρωση που έφερε η άνοδος του τουρισµού, έγινε κανόνας η φυγοπο-

νία και η εξατοµίκευση. Όταν η κατάσταση έγινε πλέον ανυπόφορη στα τέλη της

δεκαετίας του 90, άρχισε και η ευαισθητοποίηση γύρω από το θέµα µε τη συνδροµή

και της νεοσύστατης, τότε, Περιβαλλοντικής Κίνησης Νάξου. Κατατέθηκαν αγωγές

ενάντια στο δήµο και, παρόλο που η ΠεΚιΝ έχασε και τις δυο δίκες στο Πρωτοδι-

κείο Νάξου, τα στοιχεία που αποκαλύφτηκαν ήταν συγκλονιστικά: Μόνο οι διοξί-

νες που απελευθερώθηκαν από την καύση ήταν ένα εκατοµµύριο φορές πάνω από

τα επιτρεπόµενα όρια. Αυτό που δε θέλησαν να επιβάλλουν τα δικαστήρια, δηλαδή

την παύση της καύσης και την καταδίκη των υπεύθυνων γι’ αυτό το έγκληµα, το

επέβαλλε η κοινωνική κατακραυγή. Σήµερα ο δήµος πληρώνει κάπου 235.000 ευρώ

σε εργολάβο για να επιχωµατώνει τα σκουπίδια.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ Ι∆ΕΩΝ

Στις αρχές της δεκαετίας του 90 ο δήµος Νάξου στα πλαίσια του προγράµµατος

MEDSPA 91 αναθέτει σε µελετητές να εκπονήσουν µελέτη για την ολοκληρωµένη

διαχείριση των απορριµµάτων προκειµένου να εφαρµοστεί στο νησί ένα πιλοτικό

πρόγραµµα ύψους 180 εκατοµµυρίων δραχµών. Το πρόγραµµα αυτό δεν υλοποι-

ήθηκε ποτέ αφού σύσσωµη η τοπική εξουσία µαζί µε την αντιπολίτευση αλλά και

την κεντρική εξουσία τότε απέρριψαν τη µελέτη ελλείψει πολιτικής βούλησης να

κάνουν κάτι καινοτόµο για εκείνη την εποχή. Για την ιστορία, αυτοί που καταδίκα-

σαν το µεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων να βολοδέρνει ακόµα µετά από είκοσι χρό-

νια ανάµεσα σε χωµατερές και πρόχειρες βιαστικές λύσεις είναι κυρίως ο πρώην

δήµαρχος Βασίλης Κόκκοτας (ΠΑΣΟΚ) και οι δυο διορισµένοι τότε έπαρχοι Σ.Γε-

ωργόπουλος (Ν∆) και Λάζαρος Θεόφιλος (ΠΑΣΟΚ) καθώς και η πασόκα υπουργός

ΠΕΧΩ∆Ε Ελισάβετ Παπαζώη.

Αντ’ αυτού θεώρησαν λογικό να φτιάξουν τα κεντρικά δηµοτικά σφαγεία του νη-

13

τοποθεσία και αν υποδεχόταν τα απορρίµµατα, λιγότερο ή περισσότερο κατάλ-

ληλη, σηµασία έχει το συνολικότερο ζήτηµα της διαχείρισης των σκουπιδιών και,

κυρίως, η αµφισβήτηση του συγκεκριµένου συστήµατος παραγωγής και κατανά-

λωσης που έχει δηµιουργήσει αυτό το τεράστιο πρόβληµα.

Σίγουρα πάντως στην τελική επιλογή της θέσης «κορφή Ξύδη» συνυπολογίστηκε

και το µικρότερο πολιτικό και κοινωνικό κόστος, όπως και το γεγονός ότι η περιοχή

είναι ήδη υποβαθµισµένη από την υπάρχουσα χωµατερή, οπότε δεν είναι στην

πρώτη γραµµή για τουριστική ανάπτυξη και ότι δεν είναι πυκνοκατοικηµένη. Εδώ

βέβαια αξίζει να σηµειώσουµε ότι οι κάτοικοι της Γαλήνης έχουν επανηλειµµένα

διακόψει συνεδριάσεις δηµοτικών συµβουλίων για το θέµα µπλοκάροντας τις λή-

ψεις αποφάσεων. Στην απόπειρα δε της νοµαρχίας Κυκλάδων να συντάξει τοπο-

γραφικό της περιοχής για το νέο ΧΥΤΑ επιστρατεύτηκαν οι διαθέσιµες αστυνοµικές

δυνάµεις του νησιού ενώ στο τέλος οι κάτοικοι κατάφεραν να παρεµποδίσουν τους

µηχανικούς οι οποίοι αποχώρησαν άπρακτοι.

Έτσι λοιπόν, η ΜΠΕ ισχυρίζεται ότι εάν εκτελεστεί σωστά το έργο, µολονότι τα

πετρώµατα είναι υδατοπερατά, δεν θα υπάρχει πρόβληµα στον υδροφόρο ορίζοντα

αλλά ούτε και µε τη συνολική µόλυνση αφού οι προβλέψεις σε περιπτώσεις αστο-

χίας είναι ότι τα στραγγίσµατα θα καταλήγουν στη θάλασσα!!! Το γεγονός ότι ο οι-

κισµός της Γαλήνης βρίσκεται µόλις 500 µέτρα από τη χωµατερή και ότι οι βόρειοι

άνεµοι που είναι επικρατέστεροι στη Νάξο θα µεταφέρουν την δυσοσµία και τα

αέρια που απελευθερώνουν οι ΧΥΤΑ στην Πόλη της Νάξου δε φαίνεται να απα-

σχολεί ιδιαίτερα.

Η εµµονή των αρχών να µιλούν για ΧΥΤΥ ενώ η µελέτη αναφέρεται σε ΧΥΤΑ και

όταν επιπλέον δε γίνεται καµιά αναφορά αλλά ούτε και µελέτη για τις υποδοµές

που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία ΧΥΤΥ, διατρανώνει για µια ακόµα φορά

την έλλειψη σοβαρότητάς τους.

Ας δούµε όµως τι είναι ακριβώς ΧΥΤΥ: Η µέθοδος αυτή προϋποθέτει τη διαλογή

των απορριµµάτων στα κέντρα ∆ιαλογής τα οποία είναι κλειστά κτίρια κατάλλη-

λης τεχνολογίας έτσι ώστε να µη διαχέονται οσµές στο εξωτερικό περιβάλλον.

Υλικά όπως το γυαλί, το χαρτί, οι µπαταρίες, το αλουµίνιο προωθούνται προς ανα-

κύκλωση. Τα υπολείµµατα -ότι περισσεύει δηλαδή- συµπιέζονται µε αποτέλεσµα να

µειώνεται ο τελικός όγκος των σκουπιδιών έως και 80%.

Είναι σαφές ότι οι αρχές είναι υποχρεωµένες βάσει των κανονισµών της Ε.Ε. να

µειώσουν τον όγκο των στερεών αποβλήτων µέχρι τις 31-12-2011 και γι αυτό πρέ-

πει να ανακυκλώνεται το 55-80% των αποβλήτων συσκευασίας, το 60% κ.β. για το

γυαλί, το 60% κ.β. για το χαρτί και το χαρτόνι. Τα οργανικά απόβλητα θα πρέπει να

µειωθούν κατά 75% σε σχέση µε αυτά που είχαν παραχθεί από το 1995 και ούτω

16

βλήτων σε µέθοδο ενεργειακής αξιοποίησης προκειµένου να εξυπηρετηθούν τα

τεράστια οικονοµικά συµφέροντα που συνωστίζονται γύρω από αυτές τις νέες

«πράσινες» τεχνολογίες. Στην Αττική εδώ και καιρό υπάρχει ένας ανηλεής αντα-

γωνισµός1 µεταξύ εταιρειών για την κατασκευή δυο έως πέντε τέτοιων µονάδων

καύσης (κόστους 500 εκατ. ευρώ περίπου η καθεµιά). Μιλάµε για deals που συνο-

λικά µπορεί να φτάσουν και τα 3,5 δις ευρώ.2

Εδώ στη Νάξο ο µόνιµος συνεργάτης του δήµου και δια βίου εργολάβος καθα-

ριότητας αποκοµίζει τεράστια κέρδη εκµεταλλευόµενος την τεχνική υποδοµή που

του παρέχει ο δήµος και διατηρώντας περίπου 50 υπαλλήλους µε εποχικές 8µηνες

συµβάσεις. Με αυτό τον τρόπο ο δήµος Νάξου γλιτώνει το κόστος της µόνιµης

απασχόλησης µαζί και όλα τα επιδόµατα και τα ασφαλιστικά δικαιώµατα που απορ-

ρέουν από αυτήν. Παράλληλα, έχει έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθµό εργατών

- και αν συνυπολογίσει κανείς και τις οικογένειές τους- που τους κρατά οµήρους

εξαρτηµένους από τις πελατειακές σχέσεις και τις «εξυπηρετήσεις» του κάθε δη-

µάρχου. Μην ξεχνάµε άλλωστε ότι οι ΟΤΑ έχουν πρωτοστατήσει στην κατάργηση

των συλλογικών συµβάσεων ενώ αποτελούν σταθερά τον προθάλαµο για την εκ-

ποίηση και την εµπορευµατοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Μ’ αυτά και µ’ αυτά και κάτω από την πίεση των προστίµων και του κλεισίµατος

των παράνοµων χωµατερών, και πάντοτε στα όρια των προθεσµιών, έφτασε το

πλήρωµα του χρόνου να χωροθετηθεί ο ΧΥΤΑ. Οι πρώτες συνεδριάσεις έγιναν εν

κρυπτώ, ο φόβος των αντιδράσεων ήταν διάχυτος, ο δήµος ένιπτε τας χείρας του

κι έτσι την απόφαση την πήρε η νοµαρχία. Στην τελική επιλογή της «κορφής Ξύδη»

ανάµεσα από επτά ακόµη τοποθεσίες3 συναίνεσαν τελικά οµόφωνα το δηµοτικό

και το επαρχιακό συµβούλιο.

Ο ΧΥΤΑ έχει προϋπολογισµό περίπου 11.000.000 ευρώ για την κατασκευή του και

χρειάζεται γύρω στα 170 στρέµµατα για να µπορέσει να καλύψει τις λειτουργίες

του ενώ έως τώρα έχουν εξασφαλιστεί µόνο τα 60. Παρόλο που το ∆εκέµβρη του

2009 εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) από το νοµαρχιακό

συµβούλιο, το θέµα της καταλληλότητας της θέσης χωράει αρκετή συζήτηση.

Όσον αφορά µάλιστα την αντικειµενικότητα των επιστηµονικών και τεχνικών δια-

πιστώσεων, είναι φανερό ότι πολλά από τα συµπεράσµατα των µελετητών βασί-

ζονται σε εκτιµήσεις και όχι σε ενδελεχή έρευνα στο πεδίο.

Εξάλλου είναι γνωστό ότι συνήθως οι περιβαλλοντικές µελέτες τεκµηριώνουν

πολιτικές αποφάσεις και όχι επιστηµονικές έρευνες. Ούτως ή άλλως, όµως, όποια

15

πραγµατικά για την ανακύκλωση. Κάθε χρόνο πετιούνται στις χωµατερές χιλιάδες

τόνοι ανακυκλώσιµων υλικών αφού οι εταιρείες ανακύκλωσης κερδίζουν ήδη αρ-

κετά από τη συγκέντρωση των υλικών και προτιµούν να τα πετούν δωρεάν στις

χωµατερές. Εδώ αξίζει να µνηµονεύσουµε το κωµικοτραγικό γεγονός µε το σύγ-

χρονο εργοστάσιο ανακύκλωσης στη χωµατερή των Λιοσίων, το οποίο αφού απο-

περατώθηκε κι ήταν έτοιµο να λειτουργήσει το 2003, µέρος του γκρεµίστηκε όταν

καταπλακώθηκε από το βουνό των σκουπιδιών που το περικύκλωνε.

Ο νέος ΧΥΤΑ που σχεδιάζεται δε θα λύσει κανένα πρόβληµα. Πρώτα από όλα

γιατί η σωστή λειτουργία του προϋποθέτει άρτια κατασκευή, σωστή χρήση και

διαχείριση και κυρίως µείωση του όγκου των σκουπιδιών. Επιπλέον η θέση του

είναι προβληµατική και θα συµβάλλει στην περαιτέρω υποβάθµιση και κακοποί-

ηση του περιβάλλοντος.

Αν αναλογιστεί κανείς ότι ακόµα και το Νοέµβρη του 2009, ο υπάρχων ΧΑ∆Α σι-

γόκαιγε δηλητηριάζοντας εκ νέου την ατµόσφαιρα µε διοξίνες και τοξικά, ότι οι

περισσότεροι βιολογικοί του νησιού κακοσυντηρούνται και υπολειτουργούν µολύ-

νοντας ρέµατα, ποτάµια και τη θάλασσα, ότι τα λύµατα των ελαιοτριβείων, των

σφαγείων και των τυροκοµείων ρέουν ανεπεξέργαστα µέσα στη γη, τότε θα πρέ-

πει πραγµατικά να ξανασκεφτούµε τις νουθεσίες της Γένεσης «φάγε τον άρτον

σου µετά τρόµου και πίε το ύδωρ µετά φρίκης και αγωνίας».

Οι τοπικές αρχές και οι επιχειρηµατικοί παράγοντες που τους πλαισιώνουν υπα-

κούουν µονάχα στην προκρούστεια λογική του γκροτέσκου καπιταλισµού που πρε-

σβεύουν. Οι κάτοικοι των χωριών Γαλήνη – Εγγαρές υποχρεώνονται να δεχτούν τα

απορρίµµατα όλης της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων (πλην Αµοργού) χωρίς

ποτέ κανείς να τους εξηγήσει αν αυτό τους αντιστοιχεί και χωρίς να τους ζητηθεί

η άποψή τους για το τι και πώς θα γίνει η περιοχή τους. Μάλιστα είναι πολύ πιθανό

µετά την αποπεράτωση του έργου και εφόσον αυτό ολοκληρωθεί, να έχει ήδη κη-

ρυχτεί παράνοµο αφού οι ΧΥΤΑ πρέπει να καταργηθούν µέχρι το 2012. ∆ηλαδή

κατασκευάζεται ένα έργο που µπορεί να µη λειτουργήσει ποτέ ή να λειτουργεί πα-

ράνοµα.

Ποιος πείθεται πλέον ότι τα ζητήµατα λύνονται µε ορθολογισµό και χρηστή δια-

χείριση; Ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι ο φιλικός προς το περιβάλλον καπιταλισµός,

µια µετάλλαξη της πάλαι ποτέ αειφόρου ανάπτυξης; Πόσο εφικτός είναι άραγε

αυτός ο εξ ορισµού αντιφατικός συγκερασµός; Στο ζήτηµα των σκουπιδιών τα

ΧΥΤΥ, η καύση για ενεργειακή αξιοποίηση, η ανακύκλωση δεν είναι κοµµάτια στο

παζλ του πράσινου καπιταλισµού µε τεράστια µεγέθη και κερδοσκοπία;

Η κρίση του συστήµατος δεν είναι µόνο η έκρηξη των εσωτερικών αντιθέσεών

του που αναζητούν νέο διαχειριστή αλλά είναι και αποτέλεσµα της πίεσης των από

18

καθεξής. Από το γεγονός ότι δεν υπάρχει πρόταση για διαλογή στην πηγή και µέ-

ριµνα για κοµποστοποίηση, µηχανική επεξεργασία, ανάκτηση και επαναχρησιµο-

ποίηση, είναι φανερό ότι οι υπεύθυνοι της διοίκησης µηχανεύονται µια πλασµατική

αναβάθµιση του ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ. Άλλωστε για αυτούς η µόνη διαφορά είναι η αλ-

λαγή του τελευταίου γράµµατος στο ακρωνύµιο…

Ωστόσο εάν δεν τηρηθούν οι παραπάνω κανονισµοί, η Ευρωπαϊκή Ένωση µπορεί

να άρει τη χρηµατοδότηση και να επιβάλλει πρόστιµο απόθεσης σε περίπτωση που

ο ΧΥΤΑ λειτουργήσει χωρίς προδιαγραφές.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Α∆ΙΕΞΟ∆ΩΝ

Ενδεικτικό το πώς αντιλαµβάνονται και υλοποιούν τις υποχρεώσεις τους οι αρχές

σχετικά µε την ανακύκλωση εδώ στη Νάξο, είναι και η ιδιωτική χωµατερή µε σιδη-

ρικά, παλιά αυτοκίνητα και ηλεκτρικές συσκευές που εκτείνεται στην περιοχή Μη-

τροπόλου, µε πανοραµική θέα το κατάφυτο οροπέδιο της Τραγαίας και την

οροσειρά που διατρέχει το νησί από την Κόρωνο µέχρι και το Ζα. Επίσης, η Ελλη-

νική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, -που έχει πολύ στενή σχέση µε την 3Ε

δηλαδή την Coca Cola-, απασχολεί έναν υπάλληλο (που έµεινε για µεγάλο διά-

στηµα απλήρωτος και ανασφάλιστος) ο οποίος συλλέγει χαρτιά και υλικά συ-

σκευασίας, από τα οποία όχι περισσότερο από το 3% ανακυκλώνεται σύµφωνα µε

εκτιµήσεις. Τα γυαλιά παραµένουν σε κοντέινερ ενώ τα αλουµίνια τα πουλάνε σε

εµπόρους.

Το µηχάνηµα αποκοµιδής όπως και οι κάδοι ανακύκλωσης είναι ακατάλληλοι

καθώς για κάθε κάδο απαιτούνται γύρω στα 20 λεπτά για να αδειάσει καθιστώντας

την συλλογή αργή και δυσλειτουργική. Επιπλέον, οι κάδοι είναι λιγοστοί αφού δεν

έχουν τοποθετηθεί ούτε στα χωριά ούτε στις παραλίες και κυρίως απουσιάζουν

από τις τουριστικές περιοχές όπου και συγκεντρώνεται ο µεγαλύτερος όγκος

σκουπιδιών τον Αύγουστο.

Σύµφωνα µάλιστα µε τους υπολογισµούς των φορτίων που καταλήγουν στο

ΧΑ∆Α αποδεικνύεται ότι η πιο ρυπογόνα δραστηριότητα, τουλάχιστον όσον αφορά

τα στερεά απόβλητα, στη Νάξο είναι η τουριστική βιοµηχανία. Ενώ τους πέντε

µήνες του χειµώνα κατά µέσο όρο παράγονται 60 κυβικά απορρίµµατα τη µέρα,

τον Αύγουστο ο όγκος εκτοξεύεται στα 140 κυβικά τη µέρα, τον Ιούλιο 120κ.µ και

τον Ιούνη 90κ.µ.. Εν ολίγοις τα 2/3 του συνολικού όγκου σκουπιδιών του νησιού πα-

ράγονται τους τρεις µήνες της τουριστικής αιχµής.

Οι περισσότερες εταιρείες ανακύκλωσης αρκούνται στα χρήµατα που εισπράτ-

τουν από τις συµβάσεις µε τους δήµους και την Ευρωπαϊκή Ένωση και αδιαφορούν

17

Βιβλιογραφικές αναφορές:

1. «Η ζωή εν κάδω» Splendor Solis, Νοέµβρης 2008, Ιωάννινα

2. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το ΧΥΤΑ Ν.ΝΑΞΟΥ, Νίκος Χατζηνικολάου,

Ρόδος, Αύγουστος 2009

3. Αξιολόγηση των Επιλογών Χωροθέτησης του ΧΥΤΑ στη νήσο Νάξο, Καθηγήτρια Μ.Λοϊ-

ζίδου, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, Τµήµα Χηµικών Μηχανικών.

4. Το στοίχηµα της απο-ανάπτυξης, Σερζ Λατούς, Εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008

5. xyta-lefkimis.blogspot.com

20

κάτω για την ανατροπή και τη ριζική εξάρθρωσή του από προσώπου γης.

Υποσηµειώσεις:

1. Οι εταιρείες ΙΝΤΡΑΚΑΤ (Κόκκαλης) και ΑΚΤΩΡ (Μπόµπολας), η γαλλική SUEZ είναι µερι-

κές από αυτές που διεκδικούν κοµµάτι από την πίτα

2. Στην Αττική παράγονται 2 εκατ. τόνοι σκουπιδιών ετησίως. Το κόστος διαχείρισης είναι

50-60 ευρώ τον τόνο, δηλαδή 100-120 εκατ. ευρώ το χρόνο. Οι συµβάσεις όµως είναι για

15-20 έτη, µέχρι το 2035, µιλάµε δηλαδή για 3,5 δις ευρώ.

3. Οι άλλες θέσεις είναι: 1. Άγιος Φωκάς (Ξυλόκαστρο) 2,5 χλµ ανατολικά της πόλης της

Νάξου, 2. Τούµπες, 24χλµ νότια της Χώρας 3. Άγιος Στέφανος, 26 χλµ ανατολικά της

Πόλης 4. Σκάφη (Αµµόµαξη) 43 χλµ βορειοανατολικά της Χώρας 5. Κορφή Ξύδη (η επι-

λεγµένη θέση) 2,5 χλµ βορειοανατολικά της Πόλης 6. Θεού Κάµπος 7. Ξηρή Αγριλιά 6,8

χλµ βορειοανατολικά της Πόλης

19

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΧΥΤΑ ΝΑΞΟΥ

Εµείς οι παρευρισκόµενοι στην εκδήλωση της Αυτόνοµης Πρωτοβουλίας Νάξου

(στην οποία παρευρέθηκε και Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλήνης) ενάντια στην κα-

τασκευή ΧΥΤΑ στη θέση «κορφή Ξύδη» που βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό

1. Εκφράζουµε την αλληλεγγύη µας στους κατοίκους της Λευκίµµης στην Κέρ-

κυρα που εδώ και δυο χρόνια βρίσκονται υπό καθεστώς αστυνοµοκρατίας και

καταστολής επειδή αντιστέκονται στην κατασκευή ΧΥΤΑ στην περιοχή τους.

Ιδιαίτερα δηλώνουµε την αλληλεγγύη µας στους 4 αγωνιστές που δικάζονται

στις 12 Νοέµβρη και οι οποίοι διώκονται όπως και δεκάδες κάτοικοι της Λευ-

κίµµης για τη συµµετοχή τους στον αγώνα

2. Εκφράζουµε την αλληλεγγύη µας στους κατοίκους της Γαλήνης και των Εγ-

γαρών που αντιδρούν στην κατασκευή ΧΥΤΑ στην «κορφή Ξύδη» και θεω-

ρούµε ότι αυτό το ζήτηµα δεν αφορά µόνο τις δυο κοινότητες αλλά αφορά

όλο το νησί και ως τέτοιο θα το αντιµετωπίσουµε.

3. ∆ηλώνουµε την αντίθεσή µας στην κατασκευή ΧΥΤΑ σε οποιοδήποτε σηµείο

του νησιού και θεωρούµε ότι κάθε επιλογή διαχείρισης των σκουπιδιών που

δεν περιλαµβάνει την πρόβλεψη για τη µείωση του όγκου τους είναι κατα-

στροφική τόσο για τη φύση όσο και για την κοινωνία.

Επιπλέον ο τρόπος που έχουν υλοποιήσει διάφορα έργα οι αρχές (από οδοποιΐα

µέχρι βιολογικούς καθαρισµούς) µας προϊδεάζει ότι αυτό που αποκαλούν ΧΥΤΑ

στην πραγµατικότητα δε θα είναι παρά µια ανεξέλεγκτη χωµατερή σαν την υπάρ-

χουσα.

Το ψέµα και η διγλωσσία των αρχών ότι θα κατασκευάσουν ΧΥΤΥ ενώ όλες οι µε-

λέτες έχουν γίνει για ΧΥΤΑ αποδεικνύει για άλλη µια φορά την έλλειψη σοβαρό-

τητας και υπευθυνότητας εκ µέρους τους.

Σε κάθε απόπειρα να υποβαθµίσουν τη ζωή µας και να βλάψουν ακόµα περισσό-

τερο το περιβάλλον –τη γη, το νερό, τα βουνά και τις ακτές- θα µας βρουν απέναντί

τους.

Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ 4ΗΣ ΝΟΕΜΒΡΗ

που έγινε στο στέκι της Αυτόνοµης Πρωτοβουλίας Νάξου

2221

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΥΤΑ ΝΑΞΟΥ

Με αυτή εδώ την ανακοίνωση θέλουµε να δώσουµε τα συγχαρητήριά µας στους

επαρχιακούς και τους δηµοτικούς συµβούλους, στον έπαρχο καθώς και στους δυο

δηµάρχους του νησιού οι οποίοι κατάφεραν να περάσει η Μελέτη Περιβαλλοντικών

Επιπτώσεων για το νέο ΧΥΤΑ Νάξου από το νοµαρχιακό συµβούλιο που έγινε στις

17 ∆εκεµβρίου. Πρόκειται για ένα γεγονός αξιοµνηµόνευτο που αξίζει να κατα-

γραφεί στα ιστορικά και πολιτικά επίκαιρα της Νάξου. Και αυτό διότι ένα τόσο ση-

µαντικό, για το νησί, θέµα προχώρησε χωρίς να υπάρχει ούτε µία απόφαση από το

επαρχιακό ή από τα δηµοτικά συµβούλια, χωρίς να έχει γίνει ούτε µια ανοιχτή και

δηµόσια διαβούλευση ή συνέλευση.

Η πολιτική ηγεσία του νησιού εκπροσωπήθηκε στο πρόσφατο νοµαρχιακό συµ-

βούλιο από όλους κι όλους 2 επαρχιακούς συµβούλους, εκ των οποίων ο ένας είναι

ο αντινοµάρχης µε έδρα στη Σύρο(!), από τον έπαρχο και από την προσωπική επι-

στολή-εξοµολόγηση του δηµάρχου Νάξου που τάχθηκε, βέβαια, υπέρ του έργου.

∆εν φτάνει που δεν είχαν το σθένος να επωµιστούν το βάρος των πολιτικών τους

ευθυνών µε το φόβο (και δικαίως) των διαµαρτυριών, επιπλέον δεν επέδειξαν καν

την ικανότητα ούτε τη βούληση να διεξάγουν το νοµαρχιακό συµβούλιο στη Νάξο,

παρά τη ρητή δέσµευσή τους στο αίτηµα των κατοίκων και των αλληλέγγυων που

είχαν συγκεντρωθεί στο επαρχιακό συµβούλιο στις 23/11/09. Θυµίζουµε ότι η συ-

νεδρίαση αυτή είχε διακοπεί εν τω µέσω αντεγκλήσεων και «φιλοφρονήσεων» µε-

ταθέτοντας την απόφαση στο νοµαρχιακό του ∆εκέµβρη.

Αυτή η διαφαινόµενη δειλία και απροθυµία δεν είναι παρά ένας πολιτικός καιρο-

σκοπισµός που όµως εξυπηρετεί το σκοπούµενο, ήτοι την οµαλή εξέλιξη του

έργου. Ο πραγµατικός στόχος τους ήταν να κρατήσουν τον κόσµο µακριά από τις

διαδικασίες λήψης των αποφάσεων. Άλλωστε είναι γεγονός ότι η επικείµενη διοι-

κητική µεταρρύθµιση (Καποδίστριας 2), οι νέοι δήµοι-κυβερνεία, η συγκεντροποί-

ηση µε λίγα λόγια της εξουσίας, στόχο έχει, µεταξύ άλλων, να προωθεί τα έργα µε

όσο το δυνατόν λιγότερα προσκόµµατα και κραδασµούς που θέτουν οι κοινωνικές

αντιστάσεις.

Με το να ορίσουν το νοµαρχιακό συµβούλιο την Πέµπτη, µέρα κατά την οποία

δεν υπάρχει ακτοπλοϊκή διασύνδεση µεταξύ Νάξου και Σύρου, σε µια ηµεροµηνία

κατά την οποία τα ναυτεργατικά σωµατεία είχαν κηρύξει απεργία, πέτυχαν τον

αποκλεισµό όσων κατοίκων και αλληλέγγυων είχαν την πρόθεση να παραβρεθούν

στη Σύρο εκείνη τη µέρα.

Τα υπόλοιπα ήταν απλώς διαδικαστικά καθώς η απόφαση ήταν ήδη ειληµµένη. Ο

24

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ ΣΤΗ ΝΑΞΟ

Από νωρίς το µεσηµέρι της ∆ευτέρας 23 Νοέµβρη δεκάδες κάτοικοι του χωριού

Γαλήνη και αλληλέγγυοι κατακλύσαµε την αίθουσα συνεδριάσεων του επαρχείου.

Το επίµαχο θέµα, δηλαδή η έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

για την κατασκευή ΧΥΤΑ ήταν ένα από τα τέσσερα θέµατα, το οποίο, όµως, κάτω

από την πίεση του κόσµου, συζητήθηκε πρώτο.

Η αίσθηση της χαράς όταν αντικρίζεις απέναντί σου την εξουσία χωρίς το σύνη-

θες αστυνοµικό προστατευτικό φράγµα που την περιβάλλει, δεν µπορεί να συγ-

κριθεί παρά µόνο µε την έκπληξη για το µέγεθος της ακαταµάχητης βλακείας που

επικρατεί στις τάξεις τους. Είναι εντυπωσιακό ότι όλος αυτός ο συρφετός από τε-

χνοκράτες, γραφειοκράτες, ψεύτες, τυχοδιώκτες, κοινούς εγκληµατίες και απλούς

βλάκες καταφέρνουν να διαλύουν τα πάντα γύρω τους µε σχετική επιτυχία.

Στη συγκεκριµένη περίπτωση, σχετικά µε ένα τόσο κρίσιµο για το νησί θέµα, κα-

νείς από τους επτά νοµαρχιακούς συµβούλους δεν είχε να πει κάτι επί της ουσίας.

Αναλώνονταν σε µικροπολιτικά κουτσοµπολιά, το έπαιζαν ανήξεροι, άµοιροι ευ-

θυνών, «εµείς κάνουµε ό,τι πουν οι ειδικοί», «δεν είµαστε τεχνοκράτες», ενώ άλλοι

δεν µίλησαν καθόλου. Από όλους µόνο ένας είχε την ειλικρίνεια να παραδεχτεί

ότι δεν είχε διαβάσει τη µελέτη, αν και είµαστε σίγουροι ότι το ίδιο ισχύει και για

τους υπόλοιπους. Ο έπαρχος τοποθετήθηκε γενικά κι αόριστα κατά το συνήθειό

του, υπέρ της κατασκευής του έργου, αναιρώντας ταυτόχρονα το ρόλο του –και

άρα τις ευθύνες του- µε τη γνωστή επωδό: «Ότι πουν οι ειδικοί». Το µόνο σίγουρο

συµπέρασµα που θα αποκόµιζε κανείς από αυτή τη συνεδρίαση είναι ότι οι επι-

στήµονες-τεχνοκράτες µας κυβερνούν και οι πολιτικοί απλά επικυρώνουν τις απο-

φάσεις τους….

Κανείς δεν είχε να πει κάτι για τις τεκµηριωµένες ενστάσεις που προέβαλλαν οι

κάτοικοι του χωριού, κολλούσαν µονάχα στους τύπους, στο νόµο και στο αναπό-

δραστο της κατασκευής.

Ήταν φυσικό η κατάσταση αυτή να οξύνει τα πνεύµατα αφού έγινε φανερό ότι

χωρίς τη δυναµική παρουσία αρκετών κατοίκων και αλληλέγγυων η απόφαση θα

είχε παρθεί µε συνοπτικές διαδικασίες.

Η συνεδρίαση διαλύθηκε µέσα σε ένα κλίµα αντιπαραθέσεων, αντεγκλήσεων και

υποσχέσεων ότι «εδώ θα γίνει της Λευκίµµης». ∆εδοµένων των συνθηκών οι νο-

µαρχιακοί σύµβουλοι έπραξαν µε … «σύνεση και λογική» και παρέπεµψαν την υπό-

θεση στο νοµαρχιακό συµβούλιο που θα γίνει το ∆εκέµβρη. Κάτοικοι και

αλληλέγγυοι δώσαµε ραντεβού σε ένα µήνα. Εις το επανιδείν λοιπόν…

Κάποιοι παρόντες

23

Σύντοµο (σκουπιδο)ιστορικό των νεότερων χρόνων

1960: ∆ηµιουργείται η χωµατερή του Σχιστού, η οποία σταδιακά έφθασε να δέ-

χεται 1.200 τόνους σκουπιδιών το χρόνο. Αν και από το 1985 ήδη ‘έχει φτάσει στα

όρια κορεσµού, οι δήµαρχοι της περιοχής κατάφεραν να κλείσει µόλις το 1990.

1965: Ξεκινάει η λειτουργία της χωµατερής Άνω Λιοσίων, στην οποία εναποτί-

θενται ακόµα και νοσοκοµειακά απόβλητα καθώς και τοξικές ουσίες. Την εποχή

αυτή λειτουργούν περίπου 25 παράνοµες χωµατερές στο νοµό Αττικής, ενώ στο

σύνολο της χώρας φθάνουν τις 1.300. Το 2005, 30 χρόνια µετά, η χωµατερή των

Α. Λιοσίων (για ένα διάστηµα έγινε υπερκορεσµένη, µε απόφαση όµως του ΥΠΕ-

ΧΩ∆Ε και του ΕΣ∆ΚΝΑ, πήρε παράταση λειτουργίας µε πρόχειρα γραµµένους πε-

ριβαλλοντικούς όρους. Η χωµατερή λειτουργεί µέχρι σήµερα και δέχεται περίπου

1.750.000 τόνους σκουπιδιών το χρόνο ενώ παράλληλα δέχεται και την λυµατο-

λάσπη από την χωµατερή της Ψυττάλειας.

1970: ∆ηµιουργείται ο Ενιαίος Σύνδεσµος ∆ήµων και Κοινοτήτων Αττικής (ΕΣ∆-

ΚΝΑ), ένας φορέας που έχει την ευθύνη για τη συλλογή και απόθεση των σκουπι-

διών.

1982: Κατακυρώνεται η δηµιουργία εργοστασίου καύσης στη Ζάκυνθο, το πρώτο

στην Ελλάδα. Ύστερα από ένα χρόνο λειτουργίας περιέπεσε σε αχρηστία, καθώς

τα σκουπίδια που κατέληγαν σε αυτό ήταν σύµµεικτα, µε υψηλό ποσοστό υγρα-

26

νοµάρχης επιδόθηκε σε ρεσιτάλ αλαζονείας «του εκλεγµένου αντιπροσώπου» (και

άρα και νοµιµοποιηµένου) να παίρνει τις όποιες αποφάσεις, να δίνει και να αφαι-

ρεί το λόγο κατά το δοκούν, να αγνοεί το λόγο των λιγοστών κατοίκων, λέγοντας

επί λέξει: «Αλίµονο συνάδελφοι ένα έργο που κοντεύει να τελειώσει, ένα έργο

που έχουν πληρωθεί λεφτά για µελέτες, να σταµατήσει τώρα». Το καινούργιο στυλ

αυταρχισµού που λανσάρει το ΠΑΣΟΚ µε κορυφαίο τον Χρυσοχοΐδη και τους οµο-

γάλακτούς του έχει, φαίνεται, πέραση τώρα τελευταία…

Η Μ.Π.Ε. λοιπόν εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία και το έργο οδεύει σιγά σιγά προς

τη δηµοπράτηση, οι κάτοικοι ετοιµάζονται να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους και

πάλι, και οι νοµαρχιακοί σύµβουλοι επιδίδονται σε συναδελφικά µαχαιρώµατα και

µπηχτές. Ο ναξιώτης αντινοµάρχης, για παράδειγµα, στηλιτεύει τους άλλους να-

ξιώτες συναδέλφους του οι οποίοι δεν παρέστησαν στο νοµαρχιακό συµβούλιο,

ενώ αυτός πριν από λίγες εβδοµάδες στη συνεδρίαση του επαρχιακού συµβουλίου

για το ίδιο θέµα είχε δηλώσει ευθαρσώς ότι δεν είχε ρίξει ούτε µια µατιά στη ΜΠΕ

µολονότι τους είχε παραδοθεί τρεις µήνες πριν, από τον Αύγουστο.

Όσο για τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ τι να πει κανείς Υπέρ ψήφισαν καταγ-

γέλλοντας τους άρχοντες της Νάξου για την ατονία τους και µε την προσδοκία ότι

θα µετατραπεί ο ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ (παρόλο που δεν υπάρχει καµιά µελέτη και καµιά

πρόβλεψη για κάτι τέτοιο) και ότι οι δήµοι της Νάξου θα πρέπει επιτέλους να εφαρ-

µόσουν ολοκληρωµένη διαχείριση ενώ οι κάτοικοι της Γαλήνης θα ελέγχουν ότι

όλα θα γίνονται σωστά(!!!). Και µε τα ευχολόγια, τελικά ενέκριναν ένα έργο που

αναφέρεται ρητά σε ΧΥΤΑ, ο οποίος θα προκαλέσει µύρια όσα δεινά όχι µόνο στην

περιοχή της Γαλήνης-Εγγαρών αλλά και ευρύτερα, επιδείχνοντας µάλιστα και κοι-

νωνική αναλγησία απέναντι στους κατοίκους των χωριών. Κατά τα λοιπά αναµέ-

νουν τον ορθολογισµό, τη χρηστή διαχείριση και τον πράσινο καπιταλισµό να µας

σώσουν από τη γενικευµένη κρίση.

Επειδή όµως όλα αυτά η τοπική κοινωνία τα έχει ξαναζήσει, επειδή οι εναλλαγές

στην εξουσία δεν αλλάζουν ούτε το σύστηµα ούτε τις πολιτικές που εφαρµόζον-

ται, επειδή η ανάπτυξη και οι λογικές αυτές έχουν διαµορφώσει κοινωνικούς και οι-

κονοµικούς όρους που είναι αβίωτοι και έχουν καταστρέψει ανεπανόρθωτα το

φυσικό περιβάλλον, επειδή η υποµονή µας έχει εξαντληθεί, γι’ αυτό θα µας βρουν

µπροστά τους.

Αυτόνοµη Πρωτοβουλία Νάξου

Νάξος 22/12/09

25

θέµα και τον Ιούνιο ψηφίζεται η τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη

δηµιουργία Χώρων Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων στην Αττική. Το 2004 η νέα

κυβέρνηση υπόσχεται τη µη πραγµατοποίηση των ΧΥΤΑ στις συγκεκριµένες πε-

ριοχές ενώ το 2005 εξασφαλίζονται κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους

125.000.000 ευρώ. Το θέµα µέχρι σήµερα µένει στάσιµο µέσω των συνεχών κινη-

τοποιήσεων των κατοίκων.

1997: Ο δήµος Ρεθύµνου λαµβάνει από το ΥΠΕΧΩ∆Ε χρηµατοδότηση

600.000.000 δρχ. για την ολοκλήρωση του ΧΥΤΑ στην περιοχή Μαρουλά, ένα

χρόνο πριν λήξουν οι περιβαλλοντικοί όροι για την λειτουργία του. Το συγκεκρι-

µένο έργο είχε ξεκινήσει τέσσερα χρόνια νωρίτερα, αλλά πριν την ολοκλήρωσή

του, άρχισαν να αποτίθενται σκουπίδια στον χώρο, που κατέληξε να µετατραπεί σε

χωµατερή. Το έργο δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ, αφού έληξε η προθεσµία κατα-

σκευής του και οι περιβαλλοντικοί όροι που είχαν τεθεί για την άδεια λειτουργίας

του ΧΥΤΑ δεν θα εφαρµοσθούν. Σήµερα εξακολουθεί να λειτουργεί ως παράνοµη

χωµατερή, παρά τις συνεχόµενες διαβεβαιώσεις των υπευθύνων ότι θα σταµατή-

σει η λειτουργία του.

1998: Μετά από 13 χρόνια γραφειοκρατικών κωλυµάτων κατασκευάζεται ο ΧΥΤΑ

Λάρισας ικανός να δεχτεί απορρίµµατα που αντιστοιχούν σε πληθυσµό 160.000

κατοίκων ενώ έχει προοπτικές λειτουργίας για πάνω από 20 χρόνια.

1999: Ο δήµος Παραµυθιάς συµφωνεί στη συµµετοχή ενός διαδηµοτικού ΧΥΤΑ

µε όµορους δήµους από τους οποίους δύο ανήκουν στον Νοµό Πρεβέζης. Στη συ-

νέχεια η Περιφέρεια Ηπείρου αποφασίζει τη δηµιουργία τεσσάρων ΧΥΤΑ (Ιωάν-

νινα, Άρτα και δύο στην Θεσπρωτία). Το 2003 ζητήθηκε από την Περιφέρεια

«έγκριση περιβαλλοντικών όρων Ανατολικά του Καρβουναρίου». Το Νοµαρχιακό

Συµβούλιο γνωµοδοτεί στους περιβαλλοντικούς όρους Ανατολικά του Καρβουνα-

ρίου για τη δηµιουργία ΧΥΤΑ αλλά µε τον όρο να υπάρχει δικαίωµα αλλαγής θέσης

και µε τη συναίνεση των κατοίκων. Τον Αύγουστο του 2003 η Περιφέρεια ζητά την

παραχώρηση 100 στρεµµάτων από το δήµο Παραµυθιάς, αλλά ο δήµος διαφωνεί

και προτείνει εναλλακτική λύση, παραχωρώντας εκτάσεις σε τρεις άλλες θέσεις.

Ο δήµος Παραµυθιάς µαζί µε την Επιτροπή Αγώνα προσέφυγαν στο Συµβούλιο της

Επικρατείας, όµως η υπόθεση έχει αναβληθεί τρεις φορές µέχρι τώρα. Παρ’ όλα

αυτά ο Περιφερειάρχης ξεκίνησε την προσπάθεια εγκατάστασης του εργολάβου,

η οποία αποτράπηκε τρεις φορές. Την τέταρτη φορά (11/12/2007) εγκαταστάθηκε

ο εργολάβος ο οποίος εισέβαλε στις 5:00 τα ξηµερώµατα υπό την συνοδεία 6 δι-

µοιριών ΜΑΤ και εγκατέστησε τα πρώτα µηχανήµατα. Οι κάτοικοι ήρθαν σε σύγ-

κρουση µε τα ΜΑΤ και τρεις φορές σταµάτησαν τις εργασίες.

2001: Αρχίζει η µελέτη για τη δηµιουργία ΧΥΤΑ Λευκάδας. Η µελέτη εξέταζε την

28

σίας και πολλούς ρύπους.

1989: Για πρώτη φορά αρχίζει η καταγραφή στοιχείων που αφορούν τα σκουπί-

δια. Σε όλη τη χώρα καταγράφονται 1.420. εγκεκριµένοι χώροι και 3.430 παράνο-

µοι. Οι τελευταίοι δέχονται το 35% των συνολικών απορριµµάτων, αλλά

δηµιουργούν πολλαπλάσια προβλήµατα στον περιβάλλοντα χώρο. Η συνολική πα-

ραγωγή σκουπιδιών υπολογίζεται ότι φθάνει πλέον τα 3,5 εκ. τόνους το χρόνο.

1991: Κλείνει η χωµατερή του Σχιστού µε συνέπεια όλα τα απορρίµµατα της Ατ-

τικής να εναποθέτονται στα Άνω Λιόσια. Ο ΕΣ∆ΚΝΑ αναθέτει σε γραφείο µελε-

τών τη διερεύνηση της καταλληλότητας δύο θέσεων, στον Αυλώνα και τις Μηλιές

Γραµµατικού, που είχαν προεγκριθεί από τη νοµαρχία.

1992: Προστίθενται να µελετηθούν δύο θέσεις στη Ριτσώνα και µία κοντά στο

Βαρνάβα οι οποίες τελικά παίρνουν προέγκριση. Την ίδια χρονιά η Τοπική Ένωση

∆ήµων και Κοινοτήτων (ΤΕ∆ΚΝΑ) αποφασίζει ότι θα δηµιουργηθούν τρεις χώροι

υγειονοµικής ταφής στο νοµό Αττικής. Με αυτό τον όρο ο δήµος Άνω Λιοσίων απο-

δέχεται να είναι η σηµερινή χωµατερή ένας από τους τρεις ΧΥΤΑ.

1993: Αποκλείεται η περίπτωση της Ριτσώνας, µε την επισήµανση ότι ένας νοµός

δεν είναι δυνατόν να στέλνει τα σκουπίδια του εκτός των γεωγραφικών του ορίων.

1994: Η ΤΕ∆ΚΝΑ επιβεβαιώνει την πρόταση για τρεις ΧΥΤΑ και το υπουργείο

ΠΕΧΩ∆Ε ξεκινάει τη διαδικασία για την εξεύρεση θέσεων. Παράλληλα εγκαινιά-

ζεται το πρόγραµµα ανακύκλωσης στην πηγή, µε πρώτο βήµα το χαρτί.

1995: Ο υπουργός ΠΕΧΩ∆Ε παρουσιάζει ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα για τη

διαχείριση των απορριµµάτων, που περιλαµβάνει σταθµούς µεταφόρτωσης, χώ-

ρους υγειονοµικής ταφής και εργοστάσια ανακύκλωσης. Ειδικά για την Αττική προ-

βλέπονται έξι σταθµοί µεταφόρτωσης, από τους οποίους έχουν ήδη οριστεί οι τρεις

(Ελαιώνας, Σχιστό και Υµηττός), δύο ΧΥΤΑ, από τους οποίους έχουν οριστεί µόνο

τα Άνω Λιόσια, καθώς και η δηµιουργία εργοστασίων ανακύκλωσης. Ο δήµος Άνω

Λιοσίων θέτει όρο να οριστούν οι δυο θέσεις ΧΥΤΑ µέχρι το τέλος του χρόνου, το

οποίο ακόµη δεν έχει υλοποιηθεί.

1996: Ανατίθεται στο Πολυτεχνείο η βαθµονόµηση 3 θέσεων στη βόρεια (Βαρ-

νάβα, Γραµµατικό και Αυλώνα) και 4 στη νότια Αττική (δύο στο Κορωπί, Κερατέα και

Μαρκόπουλο). Ένα χρόνο αργότερα προεγκρίνεται η χωροθέτηση ΧΥΤΑ στις πε-

ριοχές Πηγάδι Παπά Αυλώνα, Μαυροβούνι Γραµµατικού και Οβριόκαστρο Κερα-

τέας. Από το 1998 έως το 2002 (η συζήτηση γίνεται µόνο για Γραµµατικό και

Κερατέα) οι δήµοι και οι κοινότητες που επιλέχθηκαν δεν συναινούν, ενώ συνεχί-

ζουν να λειτουργούν οι παράνοµες χωµατερές της περιοχής και να δέχονται τε-

ράστιους όγκους απορριµµάτων. Από το 2003 αρχίζουν νέες συζητήσεις πάνω στο

27

θούν συγκεντρώσεις διαµαρτυρίας, πορείες σε όλη την Ελλάδα και καταλήψεις

δηµοσίων κτιρίων. Οι επεµβάσεις των ΜΑΤ συνεχίζονται µέχρι το Νοέµβρη (τε-

λευταία επέµβαση στις 20/11/08), ο αριθµός των συλληφθέντων αυξάνεται ενώ οι

αντιδράσεις των κατοίκων δεν έχουν σταµατήσει µέχρι σήµερα και η κατασκευή

συνεχίζεται υπό την προστασία των δυνάµεων καταστολής.

2007: Στις αρχές του Φεβρουαρίου ολοκληρώνεται η διαδικασία ανάθεσης της

κατασκευής ΧΥΤΑ στην περιοχή του Ελληνικού Ιωαννίνων. Οι πρώτες αντιδράσεις

από τους κατοίκους δεν άργησαν να εκδηλωθούν, καθώς δεν λήφθηκαν υπ’ όψη αρ-

κετά περιβαλλοντικά κριτήρια για την επιλογή της τοποθεσίας. Αξίζει να σηµειωθεί

ότι ο δήµος είχε δώσει τη συγκατάθεση του για την κατασκευή ΧΥΤΑ και µετά από

εκπόνηση µελέτης, είχε προτείνει άλλες καταλληλότερες τοποθεσίες εντός των

ορίων του, όµως τελικά η µελέτη αυτή απορρίφθηκε από την περιφέρεια Ηπείρου.

Μετά από µια περίοδο έντασης που διήρκεσε σχεδόν ένα χρόνο, τελικά τα ξηµε-

ρώµατα της 15/10/08 ο εργολάβος εγκαταστάθηκε στην περιοχή, µε τη συνοδεία

19 διµοιριών ΜΑΤ, µετά από συγκρούσεις µε τους κατοίκους και αλληλέγγυους

που προσπάθησαν να αποτρέψουν τη διαδικασία. Το έργο έχει ξεκινήσει ήδη, µε

τους κατοίκους να βρίσκονται υπό καθεστώς οµηρίας, αφού οι δυνάµεις καταστο-

λής παραµένουν ακόµα στην περιοχή, ενώ οι κάτοικοι συνεχίζουν τον αγώνα τους.

2008: Τον Οκτώβριο στη Σαµοθράκη στην περιοχή των Θερµών, οι κάτοικοι έρ-

χονται αντιµέτωποι µε την παράνοµη χωµατερή του νησιού, η οποία µεταφέρθηκε

εκεί τον Ιανουάριο 2008. Η νέα χωµατερή τοποθετείται ανάµεσα σε δυο υδροφό-

ρους ορίζοντες (Καρδελής και Πλατιά), απέχει 200m από το τελευταίο κατοικη-

µένο σπίτι του χωριού και 60m από το camping φυσικής διαβίωσης του νησιού,

βρίσκεται σε δασική έκταση (περιοχή Κστος), καθώς και σε αρχαιολογικό χώρο,

αφού απέχει ελάχιστα µέτρα από το προ-βυζαντινής εποχής µοναστήρι του Χρι-

στού.

Οι 30 περίπου κάτοικοι των Θέρµων (σχεδόν όλοι οι µόνιµοι κάτοικοι του χωριού)

κατέλαβαν την χωµατερή και ήρθαν αντιµέτωποι µε τους µπάτσους του νησιού

που, µε εντολή του δηµάρχου, ήθελαν να ανοίξει η χωµατερή για να µπουν τα

απορριµµατοφόρα.. Μόλις οι κάτοικοι έκαναν µήνυση επειδή η χωµατερή ήταν πα-

ράνοµη τους συνέλαβαν για παράνοµη βία για να τους µεταφέρουν στη ∆ιεύθυνση

Αλεξανδρούπολης.

Οι κάτοικοι κατάφεραν να ξεφύγουν απο το Τµήµα και επέστρεψαν στη χωµα-

τερή. Την ίδια ώρα, 8 µπάτσοι από την Αλεξανδρούπολη έφταναν στο νησί µε

πλήρη εξάρτηση (όπλα, γκλοµπ...) και οδηγήθηκαν µαζί µε ντόπιους µπάτσους στην

χωµατερή µε σκοπό την εκκένωσή της και πάλι και την επαναπροσαγωγή των κα-

τοίκων. Μετά από διαµαρτυρίες και σπρωξίµατα οι κάτοικοι κατάφεραν και πάλι να

30

κατασκευή ΧΥΤΑ σε τρεις πιθανές τοποθεσίες όµως και οι τρεις µετά και από τις

αντιδράσεις των κατοίκων κρίθηκαν ακατάλληλες λόγω φυσικού κάλους και αρ-

χαιολογικής αξίας. Αποφασίστηκε έτσι το 2008 η διαπεριφερειακή κατασκευή

ΧΥΤΑ στην Πάλαιρο Αιτωλοακαρνανίας στην τοποθεσία Κακοπετριά από την οποία

θα επωφελούνταν και η Λευκάδα. Τα σχέδια όµως για την κατασκευή σταµάτησαν

προς το παρόν από τις αντιδράσεις των κατοίκων της Παλαίρου αλλά και των το-

πικών αρχών.

2003: Αναιρούνται οι κηρύξεις προστασίας της περιοχής Οβριόκαστρου Κερα-

τέας και δίνεται έγκριση κατασκευής ΧΥΤΑ παρόλο που η περιοχή είχε κηρυχθεί

ακατάλληλη 3 φορές τα τελευταία 25 χρόνια. Η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστή-

ρια στα πλαίσια της υπόθεσης Ζαχόπουλου ενώ έντονες είναι και οι αντιδράσεις

από την πλευρά των κατοίκων.

2004: Οι κάτοικοι του Αλίµου αντιτίθενται στη δηµιουργία ΧΥΤΑ στην περιοχή

τους.

2005: Χωροθετείται ο ΧΥΤΑ Ηµαθίας νότια του Αλιάκµονα πάνω από τον ταµι-

ευτήρα υδροδότησης της πόλης της Θεσσαλονίκης, σε περιοχή που έχει χαρα-

κτηρισθεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και βρίσκεται δίπλα σε αρχαιολογικό

χώρο. Για τη συγκεκριµένη χωροθέτηση ασκήθηκαν προσφυγές στο ΣτΕ από το

ΤΕΕ/ΤΚΜ σε συνεργασία µε τη νοµαρχιακή επιτροπή του ΤΕΕ και από το σύνολο

του τεχνικού κόσµου του νοµού, καθώς και από οµάδα πολιτών. Το Νοέµβριο του

2007, έπειτα από οµόφωνη εισήγηση του ΚΑΣ, εκδόθηκε νέα υπουργική απόφαση

κατά της χωροθέτησης στη θέση 12. Το θέµα επανήλθε στο προσκήνιο από τον

υπουργό πολιτισµού και πάλι το 2008, οπότε και συζητήθηκε από το ΚΑΣ

(11/11/2008) χωρίς να έχει καταλήξει ακόµα σε κάποιο πόρισµα.

2006: Αρχίζουν οι πρώτες αντιδράσεις των κατοίκων για την κατασκευή ΧΥΤΑ

στα Μεσοράχια Λευκίµµης, καθώς δεν τηρεί όλες τις προδιαγραφές και µπορεί να

γίνει πολύ επιζήµιος για το περιβάλλον και τη δηµόσια υγεία. Στις 09/01/2008 εγ-

καθίσταται ο εργολάβος µε την συµβολή 6 διµοιριών ΜΑΤ ενώ συλλαµβάνονται 3

κάτοικοι. Στα πλαίσια των κινητοποιήσεων οι κάτοικοι αποκλείουν την είσοδο του

ΧΥΤΑ παρόλο που ο φύλακας όταν τους αντιλήφθηκε άρχισε να πυροβολεί. Κατά

την διάρκεια του αποκλεισµού αποκαλύπτεται πως στη θέση που κατασκευάζεται

ο ΧΥΤΑ αναβλύζει πόσιµο νερό όπως και ότι υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήµατα.

Στις 18/04/08 αποχωρεί από τον χώρο ο εργολάβος. Στις 29/05/08 σε µια προσπά-

θεια συνέχισης του έργου, τα ΜΑΤ επιτίθενται στους κατοίκους. Αποτέλεσµα ήταν

να τραυµατισθεί θανάσιµα η 43χρονη Μαρία Κουλούρη, να µείνει παράλυτος ένας

16χρονος, που µάλιστα κατηγορείται ότι ευθύνεται για τον θάνατο της 43χρονης

και να συλληφθούν 13 άτοµα. Ο εργολάβος τελικά εγκαθίσταται ξανά. Ακολου-

29

µοθεσία και να ενθαρρύνουν την ανακύκλωση. Το Νοµαρχιακό Συµβούλιο κατέ-

ληξε στις παραπάνω θέσεις κατ’ απόλυτη πλειοψηφία µειοψηφούσας της Ν.Α.Σ.

15.06.09 Σε κινητοποιήσεις προχώρησαν οι κάτοικοι της Ασσήρου του Νοµού

Θεσσαλονίκης, γιατί δεν υλοποιήθηκαν όσα είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση για την

σωστή λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης (σταθµοί µεταφόρτωσης απορριµµάτων,

κέντρα διαλογής ανακυκλώσιµων υλικών, βιολογικός καθαρισµός, κατασκευή κόµ-

βου κ.α.) µε αποτέλεσµα να κινδυνεύει να µετατραπεί σε νέα χωµατερή. Επίσης,

στον συγκεκριµένο ΧΥΤΑ µεταφέρονται και ενταφιάζονται ιατρικά και νοσοκοµει-

ακά απόβλητα.

Οι κάτοικοι είναι επίσης ανάστατοι από τη µεθόδευση εγκατάστασης εργοστα-

σίου καύσης απορριµµάτων στην ίδια περιοχή και τις επιπτώσεις που θα έχει στην

υγεία τους και στο περιβάλλον.

7.7.09 Σοβαρά επεισόδια έγιναν στο Γραµµατικό Αττικής, µεταξύ κατοίκων και

αστυνοµικών των ΜΑΤ λόγω της κατασκευής ΧΥΤΑ στην περιοχή τους. Περισσό-

τεροι από πέντε άνθρωποι τραυµατίστηκαν στα επεισόδια, ανάµεσα τους και ο κοι-

νοτάρχης, ενώ ένας τραυµατίας οδηγήθηκε στην εντατική. Οι συµπλοκές

ξεκίνησαν όταν οι διαδηλωτές τοποθέτησαν οδοφράγµατα στον δρόµο προς το

νέο ΧΥΤΑ. Οι δυνάµεις των ΜΑΤ επιχείρησαν να ανοίξουν το οδόστρωµα και οι κά-

τοικοι αντιστάθηκαν. Οι αστυνοµικοί χτυπούσαν αδιακρίτως µε αγριότητα γυναί-

κες, παιδιά και ηλικιωµένους. Ο εισαγγελέας άσκησε ποινική δίωξη σε βάρος του

κοινοτάρχη Γραµµατικού και πέντε κατοίκων που κατηγορήθηκαν για εµπρησµό!

Στο Γραµµατικό αποφασίστηκε αποχή από τις εκλογές του Οκτωβρίου και το πο-

σοστό ήταν 97%. Στις 21.10.09 νέα επεισόδια έγιναν στην περιοχή όταν οι κάτοι-

κοι επιχείρησαν να σταµατήσουν τη διέλευση µηχανηµάτων και δέχτηκαν την

επίθεση της αστυνοµίας µε γκλοµπ και δακρυγόνα

13.07.09 Επί ποδός το Οβριόκαστρο Κερατέας όπου σύντοµα αναµένεται να ξε-

κινήσει η κατασκευή ΧΥΤΑ. Παρά την απόφαση του ΣτΕ, το 2007, που επιτρέπει την

εγκατάσταση ΧΥΤΑ στην περιοχή, οι κάτοικοι επιµένουν ότι το Οβριόκαστρο δεν

πληρεί τις προδιαγραφές για ένα τέτοιο έργο διότι ότι ο χώρος έχει ιδιαίτερη αρ-

χαιολογική σηµασία, καθώς εκεί βρίσκονται αρχαία πηγάδια ασηµιού που χρησι-

µοποιήθηκαν από τους αρχαίους Αθηναίους.

21.09.09 Στο ∆ήµο Ποταµιάς, οι κάτοικοι συνέχισαν τις κινητοποιήσεις τους προ-

κειµένου να αποτρέψουν την κατασκευή ΧΥΤΑ στη θέση «Γαϊδουρόραχη», συγ-

κεντρώθηκαν στο επίµαχο σηµείο και εµπόδισαν τους εργολάβους να πάρουν

δείγµατα εδάφους, ενώ στην περιοχή κατέφθασαν και δυνάµεις καταστολής. Κατά

την συµπλοκή τραυµατίστηκε ένας άνθρωπος. Τα επεισόδια συνεχίστηκαν και την

ξεφύγουν στους γύρω δρόµους και τελικά να κρυφτούν µε σκοπό να µείνουν κρυµ-

µένοι µέχρι το πέρας του 48ωρου και την λήξη του αυτόφωρου. Κατά την διάρκεια

της υπόλοιπης ηµέρας µπατσικά έκαναν βόλτες στους δρόµους του χωριού για τον

εντοπισµό των εγκληµατιών...

Την επόµενη µέρα µπάτσοι από την Αλεξανδρούπολη εισέβαλαν στο καφενείο

του χωριού και µε κλωτσιές οδήγησαν δύο από τους συλληφθέντες στο τµήµα. Οι

υπόλοιποι συλληφθέντες της προηγούµενης µέρας αποφάσισαν να κατέβουν στο

αστυνοµικό τµήµα για αλληλεγγύη στους κρατούµενους µε αποτέλεσµα να συλ-

ληφθούν και πάλι.. Οι κάτοικοι που δεν συνελήφθησαν (κυρίως γυναίκες) έκλεισαν

την είσοδο του τµήµατος µε αυτοκίνητα προσπαθώντας να αποτρέψουν την µετα-

φορά των συλληφθέντων στην Αλεξανδρούπολη.

Το θέµα δεν έχει κλείσει ακόµα αφού υπάρχουν ενστάσεις και για το ΧΥΤΥ που

σχεδιάζεται αλλά ούτε έχει ολοκληρωθεί ο σταθµός µεταφόρτωσης απορριµµά-

των.

2008: Αρχίζει να λειτουργεί ο ΧΥΤΑ Μαυροράχης στην Θεσσαλονίκη παρά τις

αντιδράσεις των κατοίκων της γύρω περιοχής, που διαµαρτύρονται για τη µη

σωστή λειτουργία του, που όπως λεν, κινδυνεύει, λόγω ελλείψεων στον Περιφε-

ρειακό Σχεδιασµό να εκτραπεί σε µια χωµατερή τύπου Ταγαράδων. Παράλληλα κι-

νητοποιήσεις έχουν αρχίσει και οι κάτοικοι στους Ταγαράδες, η χωµατερή των

οποίων λειτουργεί για 27 χρόνια και έπρεπε να έχει κλείσει εδώ και καιρό. Στον

ΧΥΤΑ Μαυροράχης πρόκειται να αποτίθεται όλος ο όγκος των απορριµµάτων του

Ν. Θεσσαλονίκης.

2009:

24.01.09 Οι κάτοικοι του Τεµπλονίου Κέρκυρας µαταίωσαν την προγραµµατι-

σµένη δηµοπρασία για το τρίτο κύτταρο τού ΧΥΤΑ της περιοχής αφού απέκλεισαν

την είσοδο στα γραφεία τού Συνδέσµου Καθαριότητας. Οι αντιδράσεις του κόσµου

αντιµετωπίστηκαν µε τα ΜΑΤ που προσήγαγαν 14 κατοίκους στις 3.2.09.

Στις 17 ∆εκεµβρίου 2009 ο νοµάρχης Κέρκυρας Στέφανος Πουληµένος έδωσε

άδεια λειτουργίας στο ΧΥΤΑ Κεντρικής Κέρκυρας µε ισχύ µέχρι την 31η 12-2010.

05.02.09 Το Νοµαρχιακό Συµβούλιο Ανατ. Αττικής ζητάει µε ψήφισµά του την

αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασµού και ακόµα:– Να ανοίξει ο διάλογος

µεταξύ των εµπλεκοµένων στην διαχείριση των απορριµµάτων στην Αττική για να

βρεθεί αποδεκτή και βιώσιµη λύση.– Καλούν τον Ενιαίο Σύνδεσµο να σεβαστεί τη

νοµοθεσία και να δεχθεί τα απορρίµµατα από όλους τους ∆ήµους και τις Κοινότη-

τες της Αττικής. – Οι ΟΤΑ της περιοχής να καταργήσουν και να καθαρίσουν τους

ΧΑ∆Α τους.- Να επιβληθούν λύσεις συµβατές µε την ευρωπαϊκή και ελληνική νο-

επόµενη µέρα και η Αστυνοµία συνέλαβε ένα άτοµο που οδηγήθηκε στο αυτό-

φωρο.

Ο χώρος έχει ιδιαίτερη αρχαιολογική σηµασία, καθώς στην περιοχή βρίσκεται ο

Παλαιοχριστιανικός Ναός του Αγίου Λεωνίδη, και οι επιπτώσεις του ΧΥΤΑ στο πε-

ριβάλλον θα είναι καταστρεπτικές και µη αναστρέψιµες. Στο χωριό Κλαυσί συγ-

κεντρώθηκαν 225 υπογραφές ενάντια στην κατασκευή του ΧΥΤΑ.

15.09.09 Οι κάτοικοι της Έξω Πλαγιάς στην Ικαρία αντιδρούν στην κατασκευή

ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ και συλλέγουν υπογραφές διότι στο σηµείο υπάρχει ενεργό επικλινές

ρέµα κοντά στην θάλασσα όπου και θα καταλήγουν τα απόβλητα. Μέσα στην πε-

ριοχή του έργου βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισµός Έξω Πλαγιά µε 30 σπίτια και

δύο ναούς, της Γέννησης της Θεοτόκου και του Αγίου Κηρύκου που χρονολο-

γούνται πριν το 1660. Στον χώρο υπάρχουν τέσσερεις πηγές µε πόσιµο νερό που

υδρεύουν τον οικισµό και ποτίζουν τα χωράφια. Επίσης δεν υπάρχει επαρκές εδα-

φικό υλικό για την κάλυψη των απορριµµάτων, ενώ η Εταιρεία Μελέτης και Προ-

στασίας της Μεσογειακής Φώκιας (MΟm) βεβαιώνει ότι στις ακτές της Πλαγιάς

βρίσκονται δυο καταφύγια-σπηλιές.

20.10.09 Η Επιτροπή Αγώνα, οι δήµοι Καστανοχωρίων και Παµβώτιδας και οι κά-

τοικοι οργάνωσαν συγκέντρωση και ζήτησαν να υλοποιηθούν οι προεκλογικές δε-

σµεύσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ και να σταµατήσει η κατασκευή ΧΥΤΑ στο

Ελληνικό. Η κινητοποίηση έγινε λίγες µέρες µετά την επέτειο της επέµβασης των

ΜΑΤ στις 12 Οκτωβρίου 2008 στον Άγιο Γεώργιο στη διασταύρωση Ελληνικού.

Στην περιοχή περιµένουν και τον νέο Περιφερειάρχη, αφού το έργο είναι αρµο-

διότητας της Περιφέρειας και µε αποφάσεις του ΓΓΠΗ έγινε η χωροθέτηση και η

εγκατάσταση του εργολάβου µε τον τρόπο που έγινε...

01.12.09 Κάτοικοι της περιοχής Καλαµακίου στη Ζάκυνθο απέκλεισαν τον Χώρο

Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων λόγω της πτώσης των στραγγιδίων στην θα-

λάσσια περιοχή του κόλπου του Λαγανά που προκαλεί τεράστια οικολογική κατα-

στροφή. Με την µόλυνση που προκαλείται από τον ΧΥΤΑ, υποβαθµίζεται ολόκληρη

η τουριστική περιοχή του Καλαµακίου η οποία είναι η καρδιά του Θαλασσίου Πάρ-

κου Ζακύνθου όπου ζει η χελώνα Καρέττα - Καρέττα. Ο χρόνος ζωής του ΧΥΤΑ

Ζακύνθου έχει λήξει εδώ και πέντε χρόνια χωρίς να υπάρχει κάποια λύση από τις

αρχές της Ζακύνθου για το πρόβληµα.

Το χρονικό παρατίθεται αυτούσιο από το φυλλάδιο “Η ζωή εν κάδω”, Splendor Solis, Νοέµ-βρης 2008, Ιωάννινα, εκτός από το απόσπασµα για τη Σαµοθράκη που προέρχεται από πλη-ροφορίες της ιστοσελίδας: www.athens.indymedia.org , ;;;;;;;;;;;;