P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page...

8
218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα Ο Παρνασσός είναι ένα άγριο τοπίο με απόκρημνες κορυφές, κρυμμένες κοι- λάδες και πανοραμική θέα, το οποίο φιλοξενεί το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέ- ντρο στην Ελλάδα. Οι κατοικίες βρίσκονται κοντά σε ένα φυσικό βραχώδες ρέ- μα, ανάμεσα σε έλατα και καστανιές. Στόχος ήταν να σχεδιαστεί ένα σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο, μέσα από μια συμβολική σχέση της αρχιτεκτονικής και του τοπίου, με τη χρήση φυσικών υλικών και την ενοποίηση του κατοικήσιμου χώ- ρου με την φύση. Η χωροθέτηση κάθε κατοικίας ακολουθεί ένα νοητό άξονα με αφετηρία το οι- κόπεδο και κατεύθυνση τη θέα προς το Λιβάδι. Το έδαφος "ανασηκώνεται" για να σχηματίσει μια μονόριχτη στέγη, αντίθετη προς τη φυσική κλίση του εδά- φους που θα καλύψει τις λειτουργίες κάθε κτιρίου. Παρά την απλή τους μορφή, οι κατοικίες εξακολουθούν να δημιουργούν εντυπωσιακά φωτισμένους εσωτε- ρικούς χώρους που εκτείνονται έξω στο τοπίο. Η κατασκευή αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα. Οι κοινόχρηστες ζώνες είναι στα ανώτερα δύο, οπτικά και φυσικά συνδεδεμένα, για να επωφελούνται από την α- περιόριστη θέα προς το βουνό, ενώ τα υπνοδωμάτια, το μπάνιο και η σάουνα βρίσκονται στο πρώτο επίπεδο. Για την κατασκευή των κατοικιών έχει συνδυαστεί ξύλο με σκυρόδεμα. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από οπλισμένο σκυρόδεμα. Δύο κεντρικά υποστυλώματα από σύνθετη ξυλεία συγκρατούν τη στέγη και το τρίτο επίπεδο, επίσης κατασκευ- ασμένα από την ίδια ξυλεία. Για την επικάλυψη της στέγης έχουν χρησιμοποιηθεί ασφαλτικά κεραμίδια σε χρώμα πράσινο, ώστε να εναρμονίζεται με το τοπίο. Η επιλογή των υλικών αντανακλά τα χρώματα και τα αρώματα της φύσης και την τοπική παλέτα από τα ιστορικά χωριά, χτισμένα εδώ και αιώνες μ’ αυτόν τον τρόπο. Το πρώτο επίπεδο κάθε κατοικίας είναι επενδυμένο εξωτερικά με τοπική πέτρα σε ακανόνιστη μορφή, ως αναφορά στις παραδοσιακές μορφές των γύ- ρω οικισμών. Στις τρεις όψεις του δεύτερου και τρίτου επιπέδου έχουν τοποθε- τηθεί σανίδες καστανιάς, επιλεγμένες για την υψηλή αντοχή τους, που προέρ- χονται από ανανεώσιμες φυτείες. Η βόρεια όψη δεν έχει κανένα άνοιγμα, προ- σφέροντας έτσι ιδιωτικότητα και προστασία από τους ανέμους, και έχει επενδυ- θεί με την ίδια τοπική πέτρα. Ο σχεδιασμός των κατοικιών έχει γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην απαιτείται επιπλέον σύστημα ψύξης, επιτυγχάνοντας χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Προσεκτικά προσανατολισμένα ανοίγματα προσφέρουν δροσερό αεράκι το καλοκαίρι, ενώ τα ανοίγματα στο ανώτερο επίπεδο ενισχύουν το φαινόμενο του φυσικού ελκυσμού, προσφέροντας μοναδική θέα προς τις κορυφές των ελάτων. Στο εσωτερικό τα δάπεδα έχουν επιστρωθεί με παλαιωμένου τύπου σανίδες καστα- νιάς, περασμένες με φυτικά έλαια και κερί μέλισσας. Ένα ενεργειακό τζάκι, που επιτρέ- πει τη θερμότητα να διοχετεύεται σε ολόκληρο το σπίτι, μεγιστοποιεί την εξοικονό- μηση ενέργειας για θέρμανση. Άριστη μόνωση, λόγω γεωθερμίας, επιτυγχάνεται βυ- θίζοντας κατά το ήμισυ τα υπνοδωμάτια στο έδαφος, ενώ η χρήση σκυροδέματος και διπλής μάζας ξυλείας από έλατο στην κατασκευή, αποκλείει έντονες θερμοκρα- σιακές μεταβολές στο εσωτερικό. Ένα σύστημα αεριζόμενης πρόσοψης μεταφέρει την υγρασία έξω από το κτίριο και εξαλείφει το νερό που μπορεί να περάσει την εξω- τερική επικάλυψη. Το καλοκαίρι, αποτρέπει την είσοδο ζέστης στο κτίριο, ενώ το χει- μώνα παρέχει πρόσθετη θερμομόνωση. Η επένδυση του κτιρίου με 8 cm οικολογι- κού πετροβάμβακα εξασφαλίζει κατά πολύ περισσότερο τις προδιαγραφές θερμο- μόνωσης. Τα όμβρια συλλέγονται και επαναχρησιμοποιούνται για το πότισμα των κή- πων, οι οποίοι είναι ανοιχτοί, ενθαρρύνοντας τις υπαίθριες δραστηριότητες. Τα σπίτια παρέχουν ένα φιλόξενο καταφύγιο σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Όταν ο καιρός είναι καλός, η φύση και το φως περνούν ανεμπόδιστα μέσα από τα ανοίγματα σε όλα τα επίπεδα. Η επιτυχία του έργου στο σχεδιασμό, στη λειτουργικότητα και στη βιωσιμότη- τας των κατοικιών ενισχύεται από τη σημαντική εξοικονόμηση κατανάλωσης νε- ρού και ενέργειας. Ο προσεκτικά καινοτόμος σχεδιασμός του και το χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο είναι το αποτέλεσμα ενός ισορροπημένου οικολογι- κού σχεδιασμού με σύγχρονη αρχιτεκτονική αισθητική. Το έργο ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Mies van Der Rohe Award 2013. The houses are located near a natural rocky stream, amongst fir and chestnut trees. The chal- lenge of the design was to make an environmentally responsive architecture that blends with its surroundings. Like a grown-up tree, each house rises three storeys and is cupped off with a timber lean roof covered with green asphaltic tiles. Living areas are on the upper two levels, vi- sually and physically connected to take advantage of unobstructed mountain views while bed- rooms, bathrooms and sauna are on the first level. The choice of materials reflects the colours of nature, with local stone and chestnut timber cladding that comes from renewable plantations, sealed in plant-based oils and beeswax. Carefully oriented openings offer natural cross ventilation, while the entirely glazed upper level enhances stack effect and the sense of being out amongst the treetops. An energy fireplace that allows heat to be ducted to the whole house maximizes passive heating. Excellent insula- tion is achieved by half-sinking the sleeping area into the ground, while the use of concrete and timber in construction keeps the houses thermally stable. Rainwater is collected and reused in the gardens, which are open to encourage social life and outdoor activities to the inhabitants. The project was nominated for the European Union Prize, Mies Van Der Rohe Award 2013. Πέντε βιοκλιματικές κατοικίες στον Παρνασσό Five bioclimatic vacation houses at Parnassus Mount APXITEKTONIKH MEΛETH: Ρούλα Κοτσιλάτη, αρχιτέκτων - RK Architecture, Βαγγέλης Χατζής, αρχιτέκτων - D&C ΣTATIKH MEΛETH: Πάνος Χατζής, πολιτικός μηχ. H/M MEΛETH: Νίκος Μουστακούνης, μηχανολόγος μηχ. EΠIBΛEΨH: Ρούλα Κοτσιλάτη, Βαγγέλης Χατζής, Πάνος Χατζής TEXNIKH ETAIPIA KATAΣKEYHΣ: D&C TOΠOΘEΣIA: Καλύβια Αράχωβας, Λιβάδι, Νομός Βοιωτίας ΣYNOΛIKO EMBAΔO KTIPIOY: 750 m² (150 m² κάθε κατοικία) XPONOΣ MEΛETHΣ: 2006 - 2008 XPONOΣ KATAΣKEYHΣ: 2010 - 2013 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: © Erieta Attali, Δημήτρης Μπενέτος

Transcript of P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page...

Page 1: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα

Ο Παρνασσός είναι ένα άγριο τοπίο με απόκρημνες κορυφές, κρυμμένες κοι-λάδες και πανοραμική θέα, το οποίο φιλοξενεί το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέ-ντρο στην Ελλάδα. Οι κατοικίες βρίσκονται κοντά σε ένα φυσικό βραχώδες ρέ-μα, ανάμεσα σε έλατα και καστανιές. Στόχος ήταν να σχεδιαστεί ένα σύγχρονοβιοκλιματικό κτίριο, μέσα από μια συμβολική σχέση της αρχιτεκτονικής και τουτοπίου, με τη χρήση φυσικών υλικών και την ενοποίηση του κατοικήσιμου χώ-ρου με την φύση. Η χωροθέτηση κάθε κατοικίας ακολουθεί ένα νοητό άξονα με αφετηρία το οι-κόπεδο και κατεύθυνση τη θέα προς το Λιβάδι. Το έδαφος "ανασηκώνεται" γιανα σχηματίσει μια μονόριχτη στέγη, αντίθετη προς τη φυσική κλίση του εδά-φους που θα καλύψει τις λειτουργίες κάθε κτιρίου. Παρά την απλή τους μορφή,οι κατοικίες εξακολουθούν να δημιουργούν εντυπωσιακά φωτισμένους εσωτε-ρικούς χώρους που εκτείνονται έξω στο τοπίο.Η κατασκευή αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα. Οι κοινόχρηστες ζώνες είναι σταανώτερα δύο, οπτικά και φυσικά συνδεδεμένα, για να επωφελούνται από την α-περιόριστη θέα προς το βουνό, ενώ τα υπνοδωμάτια, το μπάνιο και η σάουναβρίσκονται στο πρώτο επίπεδο.Για την κατασκευή των κατοικιών έχει συνδυαστεί ξύλο με σκυρόδεμα. Οι τοίχοιείναι κατασκευασμένοι από οπλισμένο σκυρόδεμα. Δύο κεντρικά υποστυλώματααπό σύνθετη ξυλεία συγκρατούν τη στέγη και το τρίτο επίπεδο, επίσης κατασκευ-ασμένα από την ίδια ξυλεία. Για την επικάλυψη της στέγης έχουν χρησιμοποιηθείασφαλτικά κεραμίδια σε χρώμα πράσινο, ώστε να εναρμονίζεται με το τοπίο.Η επιλογή των υλικών αντανακλά τα χρώματα και τα αρώματα της φύσης και τηντοπική παλέτα από τα ιστορικά χωριά, χτισμένα εδώ και αιώνες μ’ αυτόν τοντρόπο. Το πρώτο επίπεδο κάθε κατοικίας είναι επενδυμένο εξωτερικά με τοπικήπέτρα σε ακανόνιστη μορφή, ως αναφορά στις παραδοσιακές μορφές των γύ-ρω οικισμών. Στις τρεις όψεις του δεύτερου και τρίτου επιπέδου έχουν τοποθε-τηθεί σανίδες καστανιάς, επιλεγμένες για την υψηλή αντοχή τους, που προέρ-χονται από ανανεώσιμες φυτείες. Η βόρεια όψη δεν έχει κανένα άνοιγμα, προ-σφέροντας έτσι ιδιωτικότητα και προστασία από τους ανέμους, και έχει επενδυ-θεί με την ίδια τοπική πέτρα. Ο σχεδιασμός των κατοικιών έχει γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην απαιτείταιεπιπλέον σύστημα ψύξης, επιτυγχάνοντας χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση.

Προσεκτικά προσανατολισμένα ανοίγματα προσφέρουν δροσερό αεράκι τοκαλοκαίρι, ενώ τα ανοίγματα στο ανώτερο επίπεδο ενισχύουν το φαινόμενο τουφυσικού ελκυσμού, προσφέροντας μοναδική θέα προς τις κορυφές των ελάτων. Στο εσωτερικό τα δάπεδα έχουν επιστρωθεί με παλαιωμένου τύπου σανίδες καστα-νιάς, περασμένες με φυτικά έλαια και κερί μέλισσας. Ένα ενεργειακό τζάκι, που επιτρέ-πει τη θερμότητα να διοχετεύεται σε ολόκληρο το σπίτι, μεγιστοποιεί την εξοικονό-μηση ενέργειας για θέρμανση. Άριστη μόνωση, λόγω γεωθερμίας, επιτυγχάνεται βυ-θίζοντας κατά το ήμισυ τα υπνοδωμάτια στο έδαφος, ενώ η χρήση σκυροδέματοςκαι διπλής μάζας ξυλείας από έλατο στην κατασκευή, αποκλείει έντονες θερμοκρα-σιακές μεταβολές στο εσωτερικό. Ένα σύστημα αεριζόμενης πρόσοψης μεταφέρειτην υγρασία έξω από το κτίριο και εξαλείφει το νερό που μπορεί να περάσει την εξω-τερική επικάλυψη. Το καλοκαίρι, αποτρέπει την είσοδο ζέστης στο κτίριο, ενώ το χει-μώνα παρέχει πρόσθετη θερμομόνωση. Η επένδυση του κτιρίου με 8 cm οικολογι-κού πετροβάμβακα εξασφαλίζει κατά πολύ περισσότερο τις προδιαγραφές θερμο-μόνωσης. Τα όμβρια συλλέγονται και επαναχρησιμοποιούνται για το πότισμα των κή-πων, οι οποίοι είναι ανοιχτοί, ενθαρρύνοντας τις υπαίθριες δραστηριότητες.Τα σπίτια παρέχουν ένα φιλόξενο καταφύγιο σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες.Όταν ο καιρός είναι καλός, η φύση και το φως περνούν ανεμπόδιστα μέσα απότα ανοίγματα σε όλα τα επίπεδα.Η επιτυχία του έργου στο σχεδιασμό, στη λειτουργικότητα και στη βιωσιμότη-τας των κατοικιών ενισχύεται από τη σημαντική εξοικονόμηση κατανάλωσης νε-ρού και ενέργειας. Ο προσεκτικά καινοτόμος σχεδιασμός του και το χαμηλόπεριβαλλοντικό αντίκτυπο είναι το αποτέλεσμα ενός ισορροπημένου οικολογι-κού σχεδιασμού με σύγχρονη αρχιτεκτονική αισθητική.Το έργο ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης ΑρχιτεκτονικήςMies van Der Rohe Award 2013.

The houses are located near a natural rocky stream, amongst fir and chestnut trees. The chal-lenge of the design was to make an environmentally responsive architecture that blends withits surroundings. Like a grown-up tree, each house rises three storeys and is cupped off with atimber lean roof covered with green asphaltic tiles. Living areas are on the upper two levels, vi-sually and physically connected to take advantage of unobstructed mountain views while bed-rooms, bathrooms and sauna are on the first level.The choice of materials reflects the colours of nature, with local stone and chestnut timbercladding that comes from renewable plantations, sealed in plant-based oils and beeswax. Carefully oriented openings offer natural cross ventilation, while the entirely glazed upper levelenhances stack effect and the sense of being out amongst the treetops. An energy fireplacethat allows heat to be ducted to the whole house maximizes passive heating. Excellent insula-tion is achieved by half-sinking the sleeping area into the ground, while the use of concrete andtimber in construction keeps the houses thermally stable. Rainwater is collected and reused inthe gardens, which are open to encourage social life and outdoor activities to the inhabitants.The project was nominated for the European Union Prize, Mies Van Der Rohe Award 2013.

Πέντε βιοκλιματικές κατοικίες στον ΠαρνασσόFive bioclimatic vacation houses at Parnassus Mount

APXITEKTONIKH MEΛETH: Ρούλα Κοτσιλάτη, αρχιτέκτων - RK Architecture,Βαγγέλης Χατζής, αρχιτέκτων - D&CΣTATIKH MEΛETH: Πάνος Χατζής, πολιτικός μηχ.H/M MEΛETH: Νίκος Μουστακούνης, μηχανολόγος μηχ.EΠIBΛEΨH: Ρούλα Κοτσιλάτη, Βαγγέλης Χατζής, Πάνος ΧατζήςTEXNIKH ETAIPIA KATAΣKEYHΣ: D&CTOΠOΘEΣIA: Καλύβια Αράχωβας, Λιβάδι, Νομός ΒοιωτίαςΣYNOΛIKO EMBAΔO KTIPIOY: 750 m² (150 m² κάθε κατοικία)XPONOΣ MEΛETHΣ: 2006 - 2008XPONOΣ KATAΣKEYHΣ: 2010 - 2013ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: © Erieta Attali, Δημήτρης Μπενέτος

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 218

Page 2: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

219

Η επιλογή των υλικών αντανακλά τα χρώματα και τα αρώματα της φύσης και την τοπική παλέτα από τα ιστορικά χωριά, χτισμένα εδώ και αιώνες μ’ αυτόν τον τρόπο.

© Δ

ημήτ

ρης

Μπε

νέτο

ς

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 219

Page 3: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

ΤΟΜΗ Β-Β

220 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα

© E

rieta

Att

ali

ΚΑΤΟΨΗ 1ου ΕΠΙΠΕΔΟΥ

1

2

3

4

4

5

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 220

Page 4: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

ΚΑΤΟΨΗ 2ου ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΑΤΟΨΗ 3ου ΕΠΙΠΕΔΟΥ

221

Όψη των κατοικιώνανάμεσα στα έλατα

και τις καστανιές,όπως φαίνονται

από το ρέμα.

45

1. Αποθήκη.2. Σάουνα.3. Λουτρό.4. Δωμάτιο.5. WC.6. Είσοδος.7. Κουζίνα.8. Τραπεζαρία.9. Καθιστικό.

6

7 8

9 9

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 221

Page 5: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

222 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα

Νοτιοανατολική όψη της μιας κατοικίας.

Άποψη των κατοικιών όπως εντάσσονται δυναμικά στο ορεινό τοπίο.

© Δ

ημήτ

ρης

Μπε

νέτο

ς

© E

rieta

Att

ali

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 222

Page 6: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

223

Άποψη τουκαθιστικού και τηςσκάλας που οδηγείστο τρίτο επίπεδο.

© Δ

ημήτ

ρης

Μπε

νέτο

ς

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 223

Page 7: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

224 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα

Ο σχεδιασμός τωνκατοικιών έχει γίνει μετέτοιο τρόπο ώστε ναμην απαιτείται επιπλέονσύστημα ψύξης,επιτυγχάνοντας έτσιχαμηλή ενεργειακήκατανάλωση.

© Δ

ημήτ

ρης

Μπε

νέτο

ς

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 224

Page 8: P.KOTSILATHPARNASOS-DIM Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page ...rkarchitecture.gr/images/publications/Vacation Residences 2.pdf · 218 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2 / Σύγχρονη

225

Άποψη της κουζίνας που βρίσκεται στο δεύτερο επίπεδο.

© Δ

ημήτ

ρης

Μπε

νέτο

ς

P.KOTSILATHPARNASOS-DIM_Layout 1 19/1/15 2:49 μ.μ. Page 225