******

UNITÀ I : fare conoscenza

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

4

SITUAZIONI COMUNICATIVE Dire il proprio nome e cognome

Fare lo spelling

Presentare se stessi/un altro (formale e informale)

Salutarsi

CONTENUTI GRAMMATICALI L’alfabeto italiano Il verbo essere

Regole di fonetica Il verbo chiamarsi

I pronomi personali soggetto La forma di cortesia

L’uso della preposizione di nella provenienza

CONTENUTI LESSICALI I principali nomi di persona italiani

I nomi delle principali città italiane

Le parti del giorno e i giorni della settimana

I giorni in rapporto al lavoro

L’uso delle maiuscole

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

5

Impariamo… l’alfabeto italiano

Lettera Nome Pronuncia Città italiana

Maiuscola Minuscola A a a come amico Ancona B b bi banana Bari, Bologna C c ci conto, ciao Como, Cagliari D d di discoteca Domodossola E e e elefante Empoli F f effe fiore Firenze G g gi gatto, giro Genova H h acca hotel Haiti1* I i i indiano Imola L l elle lago Livorno M m emme mandorla Milano N n enne no, non Napoli O o o ora Otranto P p pi patata Padova, Palermo Q q qu quaderno Québec* R r erre riva Roma, Rimini S s esse sale Salerno T t ti tassì Torino U u u unità Udine V v vi vino Verona Z z zeta zaino Zambia*

Το ιταλικό αλφάβητο αποτελείται από (21) γράμματα από τα οποία:

Τα πέντε (5) είναι φωνήεντα (A a, E e, I i, O o, U u) και Τα υπόλοιπα δεκαέξι (16) είναι ςύμφωνα ( B b, C c, D d, F f, G g, L l, M m,

N n, P p, Q q, R r, S s, T t, U u, V v, Z z) με εξαίρεςη το H h το οποίο δεν θεωρείται ςύμφωνο αλλά χρηςιμοποιείται για να διαφοροποιεί μεταξύ τουσ κάποια ςύμφωνα (βλ. c, g, sc, π.χ. cima-chilometro, sci-schiuma) ή ομόηχεσ λέξεισ (π.χ. ha-a, hanno-anno).

1* In assenza di una città italiana iniziante per la lettera trattata, si propone un luogo alternativo italiano o straniero; tale toponinio viene contrassegnato da un asterisco (*).

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

6

Impariamo…a fare lo spelling

Come si scrive il cognome

“Rossi”?

R “erre” di (ή come) Roma, O “o” di (ή come) Otranto, SS “doppia esse” (di Savona) I “i” di (ή come) Imola.

Impariamo…l’alfabeto internazionale

Lettera Nome Pronuncia Luogo Maiuscola Minuscola

J j i lunga come jacket Johannesburg K k cappa kiwi Kuwait W w doppia vu whisky Washington X x ics xilofono Xanten Y y i greca o ipsilon yogurt Yemen

Τα y - x - k - j, γξάκκαηα ειιεληθήο ή ιαηηληθήο πξνέιεπζεο, αξρηθά

ζπκπεξηιακβάλνληαλ ζην ηηαιηθό αιθάβεην. Αξγόηεξα όκωο αθαηξέζεθαλ από απηό

κηα θαη ε ρξήζε ηνπο πεξηνξίζηεθε ζρεδόλ νινθιεξωηηθά ζε ιέμεηο ηεο

επηζηεκνληθήο –ηδηαίηεξα ηεο καζεκαηηθήο- νξνινγίαο. Πξόζθαηα «πξνζηέζεθαλ»

(καδί κε ην w) ζηα 21 βαζηθά γξάκκαηα ηνπ ελ ιόγω αιθάβεηνπ δεδνκέλεο ηεο

ζπρλήο ρξήζεο μέλωλ ιέμεωλ ζηελ ηηαιηθή γιώζζα.

Esercitiamoci con…fare lo spelling: Come si scrive… … il cognome “Puccini” ? …il nome “Roberto” ? …la parola “scacchi”? …il cognome “Frizzi”? …il nome “Mariangela”? …la parola “ghiaccio” ? …il nome “Orlando” ? …il cognome “Bertolucci” ?

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

7

Τα διπλά ςύμφωνα ςτα νέα ελληνικά έγιναν μονά ςε αντίθεςη με τα ιταλικά όπου έμειναν διπλά και προφέρονται πιο έντονα από τα μονά κάνοντασ μια παύςη ςτη φωνή ςτη θέςη τησ λέξησ όπου αυτά υπάρχουν.

Impariamo…le principali regole di fonetica italiana

Γράμμα Προφορά Παραδείγμα

s [ζ] -όπωο ζηε ιέμε ζάρι -όηαλ βξίζθεηαη

αλάκεζα ζε δύν θωλήεληα casa, rosa, musa

[s] ζε όιεο ηηο άιιεο πεξηπηώζεηο scuola, ansia, cassa

z [dz] ζηελ αξρή ηεο ιέμεο zio, zero, zaino

[tz] ζηηο ππόινηπεο πεξηπηώζεηο stanza, pizza, stazione

c

[k] όηαλ αθνινπζείηαη από ην h ή από ηα

θωήεληα a, o, u chi, che, chiuso, casa,

cosa, cuore [tž] –όπωο Cina- όηαλ αθνινπζείηαη από ηα

θωήεληα e, i cena, cestino, cinema,

cima

g

[g] όηαλ αθνινπζείηαη από ην h ή από ηα

θωήεληα a, o, u gatto, gonna, gusto,

ghetto, ghiandola [dž] –όπωο jeep- όηαλ αθνινπζείηαη από ηα

θωήεληα e, i gelato, gesto, gita,

girasole

sc

[sk] όηαλ αθνινπζείηαη από ην h ή από ηα

θωήεληα a, o, u scala, scopa, scuola,

schiuma, schermo [ş] –όπωο shadow- όηαλ αθνινπζείηαη από

ηα θωήεληα e, i scena, discesa, scimmia,

piscina

gl [li] -όπωο ήλιος o ελιά- όηαλ αθνινπζείηαη

από ην θωλήελ i famiglia, moglie, foglio,

coniglio, miglio, meglio

Εξαίρεση: glicerina, glicine, ganglio, geroglifico, negligente, aglicano

[gl] ερεξό ζε όιεο ηηο άιιεο πεξηπηώζεηο gloria, diglossia, gleba,

glucosio gn [ŋ] -όπωο μπάνιο- bagno, gnocchi

qu,

cqu [ku]

questo, comunque,

quindici, qualità, acqua,

acquistare

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

8

Aθνύγνληαο [ku] γξάθνπκε qu εάλ κεηά ην u ππάξρεη θωλήελ (a,e,i,o) αιιά

γξάθνπκε cu εάλ ην u αθνινπζείηαη από ζύκθωλν:

π.ρ. quando, quello, equivoco, quota, quadro,

αλλά

culla, accumulare, incubo, curiosità, occupato

(Κάπνηεο από ηηο ιέμεηο πνπ δελ αθνινπζνύλ ηνλ θαλόλα απηό είλαη νη εμήο: cuore,

scuola, cuoco, cuocere, cuoio, acuire, circuito, innocuo, proficuo, riscuotere).

Esercitiamoci con…leggere in italiano

Un contadino salva capra e cavoli. Un contadino, una mattina, va al mercato del villaggio vicino e porta una capra, un piccolo lupo e dei cavoli dentro un paniere. Arrivano a un fiume, ma l’acqua è profonda e il

ponte è crollato. Sopra la riva del fiume c’è una barchetta, ma essa è molto piccola e il contadino pensa: «Come farò? Non è possible passare tutti insieme. Se porto il lupo, la capra mangia i cavoli perché è un animale erbivoro e se porto i cavoli, il lupo mangia la capra perché è carnivoro. Porterò dunque la capra». Decide allora di fare così: nel primo viaggio il contadino porta con sè all’altra riva del fiume la capra, e ritorna indietro; nel secondo viaggio il contadino porta con sè all’altra riva del fiume il lupo, ma riporta indietro la capra; nel terzo viaggio il contadino porta con sè i cavoli e li lascia vicino al lupo; nel quarto e ultimo viaggio il contadino porta con sè la capra. Egli salva così capra e cavoli.

I principali nomi di persona italiani

Alberto, Alessandro, Andrea, Antonio, Benedetto, Carlo, Daniele, Fabrizio, Francesco, Giancarlo, Gianfranco, Gianluca, Gianpaolo, Giovanni, Giuseppe, Lorenzo, Luca, Luciano, Marco, Mario, Matteo, Mattia, Mauro, Maurizio, Nicola, Paolo, Piero, Pierluigi, Roberto, Sandro, Simone, Stefano, Tullio, Umberto.

Alda, Angela, Angelica, Anna, Anna Maria, Benedetta, Carla, Cristina, Daniela, Elisa, Enrica, Fabiana, Gabriella, Giovanna, Gloria, Giuseppina, Ilaria, Isabella, Laura, Luisa, Maria, Maria Cristina, Maria Grazia, Maria Rosaria, Nicoletta, Roberta, Rossella, Sandra, Sara, Serena.

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

9

Impariamo… i verbi Essere e Chiamarsi e i corrispettivi pronomi personali soggetto

Il verbo essere Il verbo chiamarsi io sono io mi chiamo tu sei tu ti chiami lui/ lei/Lei è lui/ lei/Lei si chiama

noi siamo noi ci chiamiamo

voi siete voi vi chiamate

loro sono loro si chiamano

p.e. Io sono Mario/Luisa = Mi chiamo Mario/Luisa.

Lui non si chiama Roberto ma Piero.

Qual è la differenza tra le due frasi –a prima vista uguali- che seguono?

Anna ……………. (essere) italiana? Anna, ……………. (essere) italiana?

Impariamo… la forma di cortesia

Όταν απευθυνόμαςτε ευγενικά ςε ένα άτομο, είτε ςε άνδρα είτε ςε γυναίκα, χρηςιμοποιούμε τον τύπο ευγενείασ ο οποίοσ ςτα ιταλικά ςχηματίζεται με την αντωνυμία Lei (=Εςείσ) + 3ο ενικό πρόςωπο του ρήματοσ:

π.χ. (Lei) signore, è italiano? -Εςείσ- κύριε, είςτε Ιταλόσ;

(Lei) signora/signorina, è italiana? -Εςείσ- κυρία/δεςποινίσ, είςτε Ιταλίδα;

Όταν απευθυνόμαςτε ευγενικά ςε πολλά άτομα, τότε χρηςιμοποιούμε την αντωνυμία Voi (=Εςείσ) + 2ο πληθυντικό πρόςωπο του ρήματοσ π.χ. (Voi) signori, siete italiani?

-Εςείσ- κύριοι, είςτε Ιταλοί; Είναι ςπανιότερο και τυπικότερο το να αποδίδουμε τον τύπο ευγενείασ ςε πολλά άτομα με τη χρήςη του 3ο υ πληθυντικού προςώπου του ρήματοσ π.χ. (Loro) signori, sono italiani?

-Εςείσ- κύριοι, είςτε Ιταλοί;

Qual è la differenza tra le due frasi –a prima vista uguali- che seguono?

Lei ……………. (essere) italiana? Lei, ……………. (essere) italiana?

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

10

Fare conoscenza

Mini dialoghi

-Ciao! -Ciao!! -Io sono Carlo Belli! -Molto lieta!

- Tu , chi sei? -Io sono Rosa Sabani. -Molto piacere! - Altrettanto!

Sig. Mauro: Buongiorno signora Luisa! Le presento il signor Roberti, il marito di Mariangela Carli.

Sig.ra Luisa: Molto piacere, signor

Roberti!

Sig. Roberti: Il piacere è tutto mio, signora!

Paolo: Lei chi è? È, per caso, Giovanna, l’amica di Maurizio?

Michele: No, non è Giovanna. Lei è Marta, la sorella di Antonio Rossi.

Paolo: E lui chi è?

Michele: È Andrew, fratello di Maria Torcini e cugino di Luca Di Serio.

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

11

Secondo i mini dialoghi … Chi è Giovanna?

Come si chiama la ragazza che è ora con Carlo?

Chi è la sorella di Antonio Rossi?

Chi parla con il signor Mauro?

Chi è Maria?

Osserviamo … Ασ παρατηρήςουμε πώσ ςυμπεριφέρονται κάποια αρςενικά ουςιαςτικά όπωσ τα

Signore, Professore, Ingegnere, Dottore:

Λέμε: Signore, è inglese? / Professore, mi presento: sono Maria Martini. Αλλά όταν τα ουςιαςτικά αυτά ακολουθούνται από όνομα ή επίθετο

χάνουν το καταληκτικό τουσ φωνήεν. Στην περίπτωςη αυτή λέμε:

Di dove è, signor Matteo?, Professor Luciani, sono Ada, la sorella di Carla.

Impariamo… …le parti del giornο

La mattina Il pomeriggio La sera La notte

… i giorni della settimana lunedì martedì mercoledì giovedì venerdì sabato domenica

(Luna) (Marte) (Mercurio) (Giove) (Venere) (shabbath ebraico) (dominus latino)

… i giorni in rapporto al lavoro

I giorni lavorativi o giorni feriali I giorni di ferie o le ferie o le vacanze

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

12 A + giorno della settimana= Ci vediamo* + giorno della settimana p.e. A lunedì (prossimo) = Ci vediamo lunedì (prossimo)

Impariamo…a salutare. Λέμε ……..

…το πρωί …το απόγευμα …το βράδυ

«Buongiorno» «Buonasera» «Buonanotte»

Επίςησ μπορούμε να πούμε:

Στην αρχή Στην αναχώρηςη “ArrivederLa” μιασ ςυνάντηςησ ή ςτην αποχώρηςη “Buona giornata” “Buona serata” “Ciao” (informale) “Arrivederci” “Salve” (formale) “A presto”(informale)

“addio” ςτουσ (από) χωριςμούσ

*ςτο τηλέφωνο Ci sentiamo αντί Ci vediamo

Esercitiamoci con…le regole di fonetica

Επιλέγουμε τη ςωςτή ορθογραφικά λέξη που προφέρει ο καθηγητήσ μασ:

stazione statsione

gelato ghelato

onesto honesto

tipo typo

Athene Atene

tourista turista

zucchero zukkero

familia famiglia

freddo fredo

Ιταλική γλώςςα Ι Αθαναςία Γ. Δρακούλη

Τ.Ε.Ι Κρήτησ, Χανιά Ακαδημαΰκό έτοσ 2010/2011

13

L’uso delle maiuscole…

Παρατθροφμε ότι οι θμζρεσ τθσ εβδομάδασ γράφονται με μικρό αρχικό. Το ίδιο ςυμβαίνει και με τα ονόματα των μθνϊν. Ασ δοφμε ποιεσ είναι οι ςυχνότερεσ κατθγορίεσ λζξεων οι οποίεσ γράφονται με αρχικά κεφαλαία γράμματα ςτθν ιταλικι γλϊςςα:

Τα ονόματα των Dio, Cristo, Madonna, Santo Spirito και τα ςυνϊνυμά τουσ καθώσ και καθετί που ςχετίζεται με το θείο.

Τα ονόματα των ανκρϊπων -τα κφρια ονόματα, τα επίκετα, τα παρωνφμια, τα ψευδϊνυμα– (π.χ. Carlo, sig. Bianchi, Gambadilegno, lo Squalo) κακϊσ και τα ονόματα ηϊων, κτθρίων, αρχαιολογικϊν χϊρων και ιςτορικϊν μνθμείων (π.χ. il Colosseo, la Scala, l’Acropoli).

Τα τοπωνφμια -ονόματα οδών, δρόμων, νηςιών, νομών, πόλεων, χωριών, θαλαςςών, ποταμών, λιμνών, βουνών, οδών…- αλλά και τα ονόματα των πλανητών και των αςτεριςμών (π.χ.Francia, Sardegna, Roma, Toscana, il Po, la piazza Garibaldi, il lago di Como, la Pleiade,... ).

Τα ονόματα των αρχαίων λαϊν (π.χ. I Romani, gli Etruschi) και ζτςι διακρίνονται από τα επίκετα ςφγχρονων λαϊν που δθλϊνουν εκνικότθτα ι προζλευςθ (americani, giapponesi, cinesi,…). Έτςι i Greci είναι οι αρχαίοι Έλλθνεσ ενϊ i greci είναι οι νεοζλλθνεσ.

Τα ονόματα οργανιςμών, υπηρεςιών, επωνυμίεσ ιδρυμάτων, πανεπιςτημιακών ςχολών, εταιρειών, ςυλλόγων, οι τίτλοι τιμήσ καθώσ και τα γράμματα που απαρτίζουν τα αρκτικόλεξα (π.χ. La Scuola Media “D. Alighieri”, l’Università degli Studi di Roma “La Sapienza”, l’Ufficio del Registro, l’Ente Nazionale del Turismo, il Presidente della Repubblica, la SIP, l’ONU, l’EE).

Τα ονόματα ων εφθμερίδων, των περιοδικϊν κακϊσ και των ζργων τθσ λογοτεχνίασ και τθσ τζχνθσ (όπωσ La Divina Commedia, Il Corriere della Sera, la Pietà di Michelangelo).

Τα ονόματα εορτών, αιώνων, ςημαντικών ιςτορικών εποχών, γεγονότων ή επετείων (il Natale, il Capodanno, il Medioevo, il Rinascimento, il Trecento, l’Ottocento).