ΒΟΥΔ(Δ)ΙΣΜΟΣ

Δρακωνάκη ΣοφίαΚλεισιάρη ΡέαΚαλογρηός Καζιάλες ΙωάννηςΚαραγιάννης ΣωτήρηςΣαββάρης Παναγιώτης Β2΄

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Ο Βουδ(δ)ισμός είναι ένα από τα αρχαιότερα θρησκεύματα Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δοξασιών, φιλοσοφικών αρχών, εθίμων και ηθικών κανόνων.

Κύριος εκπρόσωπος («θεός») είναι ο Βούδ(δ)ας, που σημαίνει φωτισμένος

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Χωρίζεται σε 4 παραδόσεις :1) Βουδ(δ)ισμός Χιναγυάνα

2) Βουδ(δ)ισμός Μαχαγυάνα

3) Βουδ(δ)ισμός του Θηβέτ

4) Βουδ(δ)ισμός της Μογγολίας

ΙΔΡΥΤΗΣ

Ο ιδρυτής του είναι ο Σιντάρτα Γκαουτάμα (560-480 π.Χ , υπό αμφισβήτηση).

Ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και συγκεκριμένα γιός του ηγεμόνα της φυλής των Σάκυα ( ανάμεσα σε Ινδία ,Νεπάλ).

Λέγεται , πως κατοικούσε σε 4 παλάτια, ένα για κάθε εποχή.

Σε ηλικία 29 ετών , είδε για πρώτη φορά έναν άρρωστο, ένα γέρο και ένα νεκρό.

Η ΑΡΧΗ Ο Σιντάρτα βίωσε μια κρίση σχετικά με την έννοια της ζωής ,

που τον οδήγησε στο να εγκαταλείψει την πριγκιπική του ζωή και αναζήτησε έναν τρόπο απελευθέρωσης από τον αιωνίως ανανεούμενο κύκλο της ύπαρξης (Σαμσάρα).

Μετά από ένα στάδιο αναζητήσεων κατά τη διάρκεια περισυλλογής ,κάτω από ένα δέντρο, στην περιοχή Μπούντα-Γκάγια είχε μια πνευματική εμπειρία(φωτισμό).

Η ΒΟΥΔ(Δ)ΙΣΤΙΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ

Ο Βούδ(δ)ας δεν ήταν παρά ένας ανθρώπινο όν και αυτό ισχυριζόταν.

Θεωρούσε ότι καθένας μπορούσε να γίνει Βούδ(δ)ας , αν το θελήσει και προσπαθήσει .

Για το Βούδ(δ)α δεν υπήρχε αμάρτημα . Ρίζα κάθε κακού είναι η άγνοια και οι λαθεμένες απόψεις .

Δε θεωρούσε τις διδασκαλίες του ούτε θρησκεία , αλλά ούτε φιλοσοφικό ρεύμα .

Δεν χρησιμοποιεί τον όρο πίστη , αλλά εμπιστοσύνη .

ΒΟΥΔ(Δ)ΙΣΜΟΣ ΧΙΝΑΓΥΑΝΑ

Επικρατεί στις: Σρι Λάνκα, Μπούρμα, Καμπότζη, Λάος, Ταϋλάνδη και σε τμήματα του Βιετνάμ, Μπαγκλαντές και της Ινδίας.

Αριθμεί πάνω 100.000.000 πιστούς.

Ιερό βιβλίο, είναι ο κανόνας Πάλι.

Φέρει ομοιότητες με διδασκαλίες του

Ινδουισμού.

Βασική διδασκαλία του είναι το σχήμα των «τεσσάρων ευγενικών αληθειών».

1) Η ύπαρξη είναι πόνος.

2) Αίτια του πόνου είναι η επιθυμία.

3) Η κατάπαυση του πόνου.

4) Το μονοπάτι που οδηγεί στην κατάπαυση του πόνου.

4 ΕΥΓΕΝΙΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Όλα τα όντα , όπως και ο άνθρωπος συναντούν τον πόνο σε διάφορα επίπεδα : τη γέννηση , τη φθορά , την αρρώστια , το θάνατο.

Όλες οι καταστάσεις , ακόμα και οι ευχάριστες , αργά ή γρήγορα μετατρέπονται σε κάποια από αυτές τις οδυνηρές καταστάσεις.

Ο πόνος παράγεται από τον τρόπο με τον οποίο υπάρχουν τα πάντα .

ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ;

1) Τα πάντα μεταβάλλονται συνεχώς , είναι φευγαλέες

διαδικασίες.

2) Τα πάντα δεν είναι παρά σύνθετα από διάφορα στοιχεία

(π.χ ένα σπίτι χωρίς τους τοίχους ή τη στέγη χάνει πια την

ιδιότητα του) .

Η ΥΠΑΡΞΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΝΟΣ

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΕΊΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Η επιθυμία έχει ως αντικείμενο πράγματα , καταστάσεις , όντα που ο άνθρωπος θεωρεί πραγματικά( ένα ψεύτικο νόμισμα είναι επιθυμητό , μόνο όσο θεωρείται).

Άρα τα πάντα γίνονται αντικείμενα επιθυμίας με βάση την

ιδέα ότι υπάρχουν πραγματικά , που σημαίνει συμπαγή και

μόνιμα .

Συνεπώς η επιθυμία βασίζεται σε μια αυταπάτη.

Αν κάποιος γνωρίσει τον αληθινό τρόπο ύπαρξης των

πραγμάτων , θα πάψει να τα επιθυμεί. Παύοντας να τα επιθυμεί

σταματά να παράγει κάρμα και έτσι θα πάψει να αναγεννιέται.

Η ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

Ονομάζεται «νιρβάνα» και σημαίνει σβήσιμο.

Αναφέρεται στην κατάσβεση της άγνοιας.

Αυτή η κατάσβεση οδηγεί στην κατάπαυση της

αναπαραγωγής της ύπαρξης.

ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΦΟΝΟΥ

Αποτελείται από οκτώ στάδια , που μοιάζουν με την Ινδουιστική γιόγκα(Οκταπλό μονοπάτι).

Τα πρώτα στάδια αφορούν στην αποφυγή βλάβης κάθε ζωντανού πλάσματος και στην απάρνηση της ιδιοκτησίας ,ενώ , τα τελευταία στο διαλογισμό .

ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΟΥ ΧΙΝΑΓΥΑΝΑ

Η απόκτηση της αντίληψης της αληθινής πραγματικότητας , ώστε τελικά ο άνθρωπος να απελευθερωθεί από την αιώνια ύπαρξη.

Σε αυτό το στάδιο μπορούν να φτάσουν μόνο οι μοναχοί μέσα από το βίο τους , οι λαϊκοί μπορούν να κάνουν μόνο πράγματα που παράγουν καλό κάρμα , ελπίζοντας σε μια καλύτερη αναγέννηση.

ΒΟΥΔ(Δ)ΙΣΜΟΣ ΜΑΧΑΓΥΑΝΑ

Επικρατεί στις: Κίνα , Θιβέτ , Μογγολία , Ιαπωνία , Κορέα , Βιετνάμ .

Ιερά βιβλία , είναι ο Κινέζικος και ο Θιβετιανός κανόνας.

Μαχαγυάνα και Χιναγυάνα είχαν κοινή αφετηρία , αλλά ο πρώτος διαφοροποιήθηκε , αναπτύσσοντας διδασκαλίες με δύο κυρίως θέματα.

1) Η αληθινή φύση της πραγματικότητας .

Σε αντίθεση με το Χιναγυάνα , εδώ τα όντα δεν υπάρχουν όχι επειδή είναι σύνθετα και μεταβλητά , αλλά επειδή δεν υπάρχουν καθ ΄ εαυτά κενότητα αληθινή πραγματικότητα .

2) Κοσμολογία

Αν και στο Χιναγυάνα Βούδ(δ)ας είναι ο φωτισμένος , στο Μαχαγυάνα σημαίνει μια υπερβατική πραγματικότητα(όμοιο με το Ινδουιστικό Μπράχμαν). Από εκεί απορρέει ένα σύμπαν , αποτελούμενο από χιλιάδες κόσμους . Επίσης εκπορεύονται και εμφανίσεις , που ονομάζονται Βούδ(δ)ες και διδάσκουν τη Βουδ(δ)ιστική αλήθεια σε αυτούς τους κόσμους (Σιντάρτα Γκαουτάμα).

ΜΠΟΝΤΙΣΑΤΒΑ Μποντισάτβα ονομάζεται αυτός που ακολουθεί το

μονοπάτι των 2 ιδανικών σκοπών ( 1) φωτισμός 2) συμπόνια προς όλα τα όντα ,θέλοντας να τα βοηθήσει να σωθούν ).

Μετά από άπειρες ζωές , ο Μποντισάτβα φτάνει στη Νιρβάνα ( ένωση με το απόλυτο ).Όσοι όμως παραμένουν σε κάποιο κόσμο για να σώσουν τα όντα , ονομάζονται Βούδ(δ)ες (Αμιντά).

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Το κρέας , το ψάρι και τα αυγά δεν τρώγονται από πολλούς ανθρώπους . Κάποιοι πιστοί είναι χορτοφάγοι και κάποιοι άλλοι , ιδιαίτερα στην Κίνα και το Βιετνάμ απέχουν από την κατανάλωση των 5 δυνατών μπαχαρικών (σκόρδο , κρεμμύδι , πράσο …) , καθώς θεωρείται πως αυξάνουν το θύμο .

Ένα βασικό δόγμα για τη μετενσάρκωση λέει ότι τα ζώα μπορούν να μετενσαρκωθούν ως άνθρωποι και το αντίστροφο. Έτσι πολλοί γίνονται χορτοφάγοι , αποφεύγοντας αυτήν την επιβλαβή για το κάρμα τους πράξη.

Ο Βούδ(δ)ας είχε ενημερώσει τους μοναχούς να αποφεύγουν να τρώνε δέκα είδη κρέατος για αυτό-σεβασμό και την προστασία τους. ( ανθρώπους , ελέφαντες , άλογα , σκυλιά , φίδια , λιοντάρια , τίγρεις , αγριόχοιρους και ύαινες) .

ΑΛΛΑ

Στην εποχή του Βούδ(δ)α , οι μοναχοί όφειλαν να τρώνε τα πάντα που τέθηκαν στο μπολ επετείας τους , χωρίς διακρίσεις συμπεριλαμβανομένου του κρέατος ή σάπιων τροφίμων.

ΓΕΝΙΚΑ

Το Θιβέτ  είναι περιοχή της Κεντρικής Ασίας . Βρίσκεται σε υψόμετρο 4.900 μέτρων και αποτελεί τη ψηλότερη περιοχή της Γης. Για αυτό αναφέρεται κοινά ως «Η Στέγη του Κόσμου» .

Με τον θάνατο του Βούδα,  δώθηκε η ευκαιρία να εκφραστούν σχισματικές τάσεις μεταξύ των μοναχών , μια από αυτές είναι η Ταντρική Σχολή. Η Ταντρική Σχολή (Τάντρα: Αυτό που επεκτείνει τη Γνώση) είναι εξέλιξη του Βουδισμού Μαχαγιάνα και ο κλάδος που ακολουθήθηκε στο Θιβέτ. Η μαγεία κατέχει σημαντικό ρόλο στον Ταντρικό Βουδισμό, και ασκείται από τους μοναχούς, ενώ χαρακτηριστικό του στοιχείο είναι η λεπτομερής περιγραφή των πολύπλοκων ιεροτελεστιών.

Ακόμα στο Θιβέτ υπάρχει οστό του Βούδα. Πιστοί κάθε ηλικίας συνήθιζαν να διαλογίζονται κρατώντας στο χέρι είτε τον τροχό της προσευχής είτε το κομποσκοίνι που απαριθμεί τις χάρες του Βούδα . Γι’αυτό λοιπόν και - από συνήθεια -  το Θιβέτ έχει γίνει κυρίαρχο μέρος στο μυαλό του κάθε βουδιστή μοναχού.

ΤΑΝΤΡΙΚΟΣ ΒΟΥΔ(Δ)ΙΣΜΟΣ

Ο Ταντρικός Βουδισμός διαιρείται σε 4 αιρέσεις, οι οποίες συναντώνται στην Bodhnath: 1) Nyigmapa, που βασίζεται στα αρχικά βουδιστικά κείμενα, 2) Kargyupa, με έντονα τα ταντρικά στοιχεία, 3) Sakyapa (κόκκινα καπέλα) που δημιουργήθηκε τον 11ο αιώνα και 4) Gelugpa (κίτρινα καπέλα) που εισήγαγε το σύστημα των μετενσαρκωμένων πνευματικών αρχηγών και έδωσε τον τίτλο «Δαλάι Λάμα» (Ωκεανός Σοφίας) στον αρχηγό του, μεταβάλλοντας το Θιβέτ

σε μια αυστηρά θεοκρατική χώρα.  

Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

Η ζωή στα μοναστήρια , δεν ήταν καθόλου εύκολη! Κάθε μονάχος έπρεπε να απαρνηθεί την ζωή όπως την ήξερε ως τότε. Δηλαδή έπρεπε να απαρνηθούν όλα τους σχεδόν τα υπάρχοντα, και να κρατήσουν μονό τους μανδύες τους, μια βελόνα, ένα ξυράφι, ένα φίλτρο νερού, και μια κούπα ζητιάνου με την οποία θα ζητιανεύουν την καθημερινή τους τροφή.

Οι υψηλόβαθμοι Θιβετιανοί μοναχοί ονομάζονται Λάμα. Δεν τους επιτρέπετε να πίνουν η να παντρεύονται.

ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Στα παλιά τα χρόνια, οι Θιβετιανοί μοναχοί, ήταν εν μέρει απομονωμένοι από την υπόλοιπη χώρα. Έτσι, αναγκάζονταν να κάνουν μεγάλες και συχνές διαδρομές για να προμηθεύονται τα απαραίτητα . Οι ληστείες εις βάρος τους, ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα. Έτσι, δεν βρήκαν άλλη λύση, από το να καταφύγουν στην εκμάθηση αυτοάμυνας. Αφού η ζωή τους ήταν στα βουνά, αρά και μαζί με τον ζωικό κόσμο, άρχισαν να αντιγράφουν κινήσεις των ζώων και με αυτόν τον τρόπο κατάφερναν να διώχνουν αυτούς που είχαν σκοπό να τους βλάπτουν. Με τον καιρό όμως, οι πολεμικές τους τέχνες συνδυαστήκαν με την φιλοσοφία , και έτσι αποτέλεσαν ένα τμήμα της διδασκαλίας του Κομφούκιου, αποτελώντας κομμάτι της πασίγνωστης κινεζικής πολεμικής τέχνης, του Κουνγ-Φου.

ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΖΕΝ

Το Ζεν είναι μια απο τις σχολές του Βουδ(δ)ισμού Μαχαγιάνα , όπου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στην Κίνα. 

Υποστηρίζει ότι εκτός από τη λογική αναζήτηση της αλήθειας, υπήρχε και μία άλλη αναζήτηση πέρα από τη λογική. Έτσι δημιουργήθηκε η Σχολή του Διαλογισμού Τσαν , που ίδρυσε ο ινδός ιεραπόστολος Μποντιντάρμα, η οποία αργότερα επεκτάθηκε στην Ιαπωνία με το όνομα ΖΕΝ. 

“Ο σωστός διαλογισμός“ : Η κεντρική άσκηση του Τσαν και του Ζεν είναι η 8ο στάδιο στο οκταπλό μονοπάτι και επίσης είναι το 7ο στάδιο στη Raja Yoga!

Η παράδοση λέει ότι το Ζεν γεννήθηκε την ίδια τη στιγμή που ο Βούδας κατόρθωσε τη φώτισή του.

Η φώτιση αυτή μεταβιβάστηκε από τον ένα στον άλλο, σε 28 Ινδούς Πατριάρχες μέχρι τον Μποντιντάρμαa που εισήγαγε τον Βουδ(δ)ισμό - Ζεν στην Κίνα τον 6ο αι. και έγινε ο πρώτος κινέζος πατριάρχης του καθεαυτού Ζεν. 

Μετά τον θάνατό του, τον διαδέχθηκαν 5 πατριάρχες του Ζεν, ο τελευταίος ήταν ο Neng Hui (638-713). Αυτός ήταν ο τελευταίος που πρόσφερε μία καθεαυτή φιλοσοφική διδασκαλία. Μετά από αυτόν, οι δάσκαλοι του Ζεν γίνονται περίπλοκοι και αφηρημένοι με πολλά παράδοξα.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το Ζεν – Βουδ(δ)ισμός καθιερώθηκε στην Ιαπωνία μέσα από δύο αιρέσεις. Το Ρινσαϊ Ζεν που ιδρύθηκε το 1191 από το μοναχό Μυσάν Εϊσάϊ και το Σότο Ζεν που ιδρύθηκε από το μοναχό Ντότζεν το 1227. 

Εκείνο που κάνει το Ζεν ξεχωριστό, είναι το ασυνήθιστο στυλ του και οι ασυνήθιστοι τρόποι άσκησης του. Χαρακτηρίζεται από την αινιγματική γλώσσα του , τις περίεργες στάσεις και μεθόδους διδασκαλίας του.

Το Ζεν δεν έχει θεωρίες και τυπικισμούς, ούτε δόγματα και κανόνες, αλλά πρακτικές και προσωπικές εμπειρίες. Δεν είναι ο μοναδικός αληθινός δρόμος για τη φώτιση αλλά ο πιο άμεσος. Είναι μια προσπάθεια να μπει κανείς σε άμεση επαφή όχι με τις ιδέες για την αλήθεια, αλλά με την ίδια την αλήθεια.  Οι Βουδιστές του Ζεν δίνουν έμφαση στο διαλογισμό σαν μέσο για τη φώτιση. 

Επειδή το Ζεν πιστεύει ότι όλα αλλάζουν συνεχώς, οι οπαδοί του εξασκούνται στο να ανοίγουν τους εαυτούς τους στη φυσική ροή της ζωής, αντί να προσπαθούν να κρατηθούν στο παρελθόν ή να διαμορφώσουν το μέλλον!Αυτό ονομάζεται “μη εξάρτηση“ ή “μη προσήλωση“. Λέγεται επίσης και “πέταγμα του βέλους γύρω από ένα δένδρο“! 

Οι δάσκαλοι του Ζεν λένε ότι “πρέπει να ζούμε τη ζωή μας σαν να ήταν η πρώτη φορά που βλέπουμε τον κόσμο, χωρίς δηλαδή τους παλιούς μας φόβους και προκαταλήψεις“.

Υπάρχουν λίγες συλλογές ομιλιών των πρώτων Δασκάλων ή Πατριαρχών και η διδασκαλία προέρχεται από τα "Κοάν( διάλογοι μεταξύ δασκάλου και μαθητή που δεν έχουν τη λογική και τον παραδοσιακό τρόπο συλλογισμού, αλλά είναι ένα εμπόδιο που ο Δάσκαλος βάζει στον μαθητή για να εξαντλήσει το λογικό νου του, να σπάσει το δυαδικό ορθολογισμό του μαθητή. 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Το Ζεν μεταλλάζει τα σχήματα της συνείδησης, οδηγώντας την από την άγνοια στη φώτιση (Σατόρι). Το Σατόρι είναι μια απότομη έκλαμψη, που έρχεται όταν καταστρέφεται το λογικό οικοδόμημα. Χρειάζεται να ψάχνει κανείς το Σατόρι υπομονετικά, ενεργά, ηθελημένα και συστηματικά. Το Σατόρι δεν αναζητά να γαληνεύσει το νου αλλά να τον ανανεώσει. Είναι μια εμπειρία ατομική και εσωτερική, αδύνατο να εξηγηθεί και να περιγραφεί. Δεν είναι μια παθολογική κατάσταση, αλλά εντελώς φυσιολογική, όπως έλεγε ένας Δάσκαλος "μία καθημερινή σκέψη". Είναι το πρώτο βήμα προς την ελευθερία. Η καθημερινή μας ζωή είναι μια μορφή δουλείας.

Στην πραγματικότητα, το Ζεν αρχίζει τη στιγμή που φθάνει κανείς για πρώτη φορά στο Σατόρι .Το Σατόρι είναι μόνο η αρχή και καθόλου το τέλος του Ζεν! 

Μπορεί να φθάσει κανείς στο Σατόρι από : Το διαλογισμό    Την απαγγελία των Σούτρα.  Το στοχασμό πάνω στα Κοάν.  Την τέχνη.  Τον αγώνα. 

ΠΗΓΕΣ

Βιβλίο Θρησκευτικών Β’ Λυκείου

Wikipedia

http : / w4u.eexi/roland/zen.htm

www.esoterica.gr/forums/topic.asp

www.faithandfood.com/Buddhism.php