ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ

ΕΡΓΑΣΙΑΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ::::::::

ΠΡΟΤΥΠΟΠΡΟΤΥΠΟ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣΣΗΜΕΡΑΣΗΜΕΡΑ;;;;;;;;

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ∆ΑΟΜΑ∆Α1.1. ΚΑ∆ΗΣΚΑ∆ΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣΝΙΚΟΛΑΟΣ ((ΓΕΥΜΑΤΑΓΕΥΜΑΤΑ-- ΣΥΜΠΟΣΙΑΣΥΜΠΟΣΙΑ))2.2. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ((∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΦΤΩΧΩΝΦΤΩΧΩΝ))3.3. ΜΑΚΡΗΣΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣΣΤΕΦΑΝΟΣ ((ΑΡΤΟΣΑΡΤΟΣ))4.4. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΦΙΛΙΠΠΑΦΙΛΙΠΠΑ ((ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ –– ΜΕΛΙΜΕΛΙ))5.5. ΠΟΥΛΗΣΠΟΥΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣΜΙΧΑΛΗΣ ( ( ΑΥΓΑΑΥΓΑ –– ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ))6.6. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣΝΙΚΟΛΑΟΣ ((ΟΙΝΟΣΟΙΝΟΣ –– ΠΟΤΑΠΟΤΑ))7.7. ΜΕΝΤΖΙΝΗΣΜΕΝΤΖΙΝΗΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ((ΕΛΙΕΣΕΛΙΕΣ –– ΛΑ∆ΙΛΑ∆Ι, , ΟΣΠΡΙΑΟΣΠΡΙΑ))8.8. ΝΤΙΡΛΗΣΝΤΙΡΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣΝΙΚΟΛΑΟΣ ((ΘΑΛΑΣΣΙΝΑΘΑΛΑΣΣΙΝΑ))9.9. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ((ΚΡΕΑΣΚΡΕΑΣ))10.10. ΣΤΕΜΙΤΣΙΩΤΗΣΣΤΕΜΙΤΣΙΩΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ((ΘΥΣΙΕΣΘΥΣΙΕΣ ––ΕΙ∆ΩΛΟΘΥΤΑΕΙ∆ΩΛΟΘΥΤΑ))11.11. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑΣΟΦΙΑ ((ΦΡΟΥΤΑΦΡΟΥΤΑ ––ΛΑΧΑΝΙΚΑΛΑΧΑΝΙΚΑ))12.12. ΜΑΡΓΑΛΙΑΜΑΡΓΑΛΙΑ ΜΑΡΙΑΜΑΡΙΑ ((ΞΗΡΟΙΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙΚΑΡΠΟΙ –– ΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑ))13.13. ΜΙΧΑΛΙΟΣΜΙΧΑΛΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣΓΡΗΓΟΡΗΣ ((ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑ))14.14. ΜΟΣΧΟΣΜΟΣΧΟΣ ΠΑΥΛΟΣΠΑΥΛΟΣ ((ΣΥΝΤΑΓΕΣΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ))15.15. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ((ΣΚΕΥΗΣΚΕΥΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ))16.16. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣΦΙΛΙΠΠΟΣ ((∆ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ∆ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑΑΞΙΑ ΤΡΟΦΩΝΤΡΟΦΩΝ))

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣΚΑΘΗΓΗΤΕΣ :: ΕΛΕΝΗΕΛΕΝΗ ΚΟΛΛΥΡΟΠΟΥΛΟΥΚΟΛΛΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, , ΠΕΠΕ 0202ΓΕΩΡΓΙΟΣΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ, , ΠΕΠΕ 0303

ΣΧΟΛΣΧΟΛ. . ΕΤΟΣΕΤΟΣ : 2011: 2011--1212

∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΑΡΧΑΙΩΝΑΡΧΑΙΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝΕΛΛΗΝΩΝ

ΓΕΥΜΑΤΑΓΕΥΜΑΤΑ ΤΩΝΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝΑΡΧΑΙΩΝΕΛΛΗΝΩΝΕΛΛΗΝΩΝ

ΑΡΙΣΤΟΝΑΡΙΣΤΟΝ((άρτοςάρτος--άκρατοςάκρατος οίνοςοίνος, , σύκασύκα, , ελιέςελιές))

∆ΕΙΠΝΟΝ∆ΕΙΠΝΟΝ

∆ΟΡΠΟΝ∆ΟΡΠΟΝ

ΟιΟι γυναίκεςγυναίκεςέτρωγανέτρωγαν ξεχωριστάξεχωριστάκαικαι µετάµετά απόαπό τουςτουςάνδρεςάνδρες

ΟιΟι δούλοιδούλοι ετοίµαζανετοίµαζανκαικαι σερβίριζανσερβίριζαν τοτοφαγητόφαγητό

ΑνΑν δενδεν υπήρχανυπήρχαν ήήδενδεν επαρκούσανεπαρκούσαν, , τοτοέργοέργο αυτόαυτόαναλάµβαναναναλάµβαναν οιοιγυναίκεςγυναίκες καικαι ταταπαιδιάπαιδιά

ΈτρωγανΈτρωγαν µεµε τατα χέριαχέριακαθιστοίκαθιστοί µεµε χρήσηχρήσηχαµηλώνχαµηλών τραπεζιώντραπεζιώνήή πάγκωνπάγκων

ΕίχανΕίχαν πήλιναπήλινα πιάταπιάτα, , µαχαίριαµαχαίρια γιαγια κοπήκοπήκρέατοςκρέατος, , κουτάλιακουτάλια

ΚοµµάτιαΚοµµάτια ψωµιούψωµιού((αποµαγδαλίααποµαγδαλία) ) χρηχρη--σίµευανσίµευαν γιαγια τητη λήψηλήψητροφήςτροφής καικαι ωςωςπετσέταπετσέτα

ΣΥΜΠΟΣΙΟΝΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ήή ΕΣΤΙΑΣΙΣΕΣΤΙΑΣΙΣ

ΣΥΜΠΟΣΙΟΝΣΥΜΠΟΣΙΟΝ : : ΣυνάθροισηΣυνάθροιση ανθρώπωνανθρώπωνπουπου πίνουνπίνουνΚΑΝΟΝΕΣΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ::11. . ∆εν∆εν έπρεπεέπρεπε νανα τρώειτρώει κανείςκανείς χωρίςχωρίςµέτροµέτρο22. . ΌποιοςΌποιος πήγαινεπήγαινε πρώτηπρώτη φοράφορά σεσεέναένα σπίτισπίτι έπρεπεέπρεπε νανα ασχοληθείασχοληθείπρώταπρώτα µεµε τηντην καλαισθησίακαλαισθησία τουτουσπιτιούσπιτιού καικαι όχιόχι νανα τρέξειτρέξει αµέσωςαµέσως στοστοφαγητόφαγητό

33..ΑπαγορευότανΑπαγορευόταν αυστηράαυστηρά σταστασυµπόσιασυµπόσια οιοι καλεσµένοικαλεσµένοι νανα είναιείναιπάνωπάνω απόαπό 30. 30. ΕιδικόΕιδικό σώµασώµα έκανεέκανεσχετικούςσχετικούς ελέγχουςελέγχους..

44..ΟΟ προϊστάµενοςπροϊστάµενος τωντων συµποσίωνσυµποσίωνλεγότανλεγόταν ««ονοµατοκλήτορονοµατοκλήτορ»»..

55..∆ινόταν∆ινόταν στουςστους καλεσµένουςκαλεσµένουςκατάλογοςκατάλογος ((γραµµατείδιονγραµµατείδιον) ) τωντωνπαρασκευασµένωνπαρασκευασµένων φαγητώνφαγητών..

∆ιαδικασία∆ιαδικασία συµποσίουσυµποσίου

ΟιΟι καλεσµένοικαλεσµένοι έτρωγανέτρωγαν ξαπλωµένοιξαπλωµένοι σεσεανάκλιντραανάκλιντρα11οο δείπνοδείπνο : : πιατέλεςπιατέλες µεµε πουλερικάπουλερικά κάθεκάθεείδουςείδους ((κότεςκότες, , πάπιεςπάπιες, , χήνεςχήνες, , φάσσεςφάσσες, , τρυγόνιατρυγόνια, , πέρδικεςπέρδικες, , περιστέριαπεριστέρια κλπκλπ.), .), κρεατικάκρεατικά ((κατσίκικατσίκι, , κυνήγικυνήγι), ), άρτοιάρτοι καικαιπλακούντεςπλακούντες..ΠλύσιµοΠλύσιµο χεριώνχεριών –– προπόσειςπροπόσεις ;;διασκέδασηδιασκέδαση µεµε µουσικούςµουσικούς, , κυβιστρίδεςκυβιστρίδες, , αυλητρίδεςαυλητρίδες..

22οο δείπνοδείπνο : : κρεατικάκρεατικά, , κυρίωςκυρίωςχοιρινόχοιρινό,,θαλασσινάθαλασσινά κάκά..∆ιασκέδαση∆ιασκέδαση µεµε χορευτέςχορευτές, , γελωτοποιούςγελωτοποιούς, , ταχυδακτυλουργούςταχυδακτυλουργούς

ΕπιδόρπιαΕπιδόρπια ((τρωγάλιατρωγάλια, , τραγήµατατραγήµατα, , νωγαλεύµατανωγαλεύµατα, , επιφορήµαταεπιφορήµατα) :) :ξηροίξηροίκαρποίκαρποί, , φρούταφρούτα, , πίτεςπίτες, , γλυκάγλυκά

••ΠαιχνίδιαΠαιχνίδια : : κότταβοςκότταβος

∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΦΤΩΧΩΝΦΤΩΧΩΝ

ΟΣΠΡΙΑΟΣΠΡΙΑ : : κουκιάκουκιά, , ρεβύθιαρεβύθια, , αρακάςαρακάς, , φακήφακή ((γίνοντανγίνονταν ««έτνοςέτνος»», , δηλδηλ. . σούπασούπα))ΛΑΧΑΝΙΚΑΛΑΧΑΝΙΚΑ : : γογγύλιαγογγύλια, , φασόλιαφασόλιαµαυροµάτικαµαυροµάτικα, , βολβοίβολβοί, , κρεµµύδιακρεµµύδια

ΦΤΗΝΑΦΤΗΝΑ ΨΑΡΙΑΨΑΡΙΑ : : αφύηαφύη, , βούγλωσσοβούγλωσσο, , ψήτταψήττα

ΚΡΕΑΣΚΡΕΑΣ : : έτρωγανέτρωγαν λουκάνικαλουκάνικα καικαι κρέαςκρέαςµόνοµόνο στιςστις γιορτέςγιορτές λόγωλόγω τωντων θυσιώνθυσιών

ΦΡΟΥΤΑΦΡΟΥΤΑ : : σύκασύκα, , αχλάδιααχλάδια

ΑΡΤΟΣΑΡΤΟΣ : : µαύροςµαύρος µεµε πίτουροπίτουρο

ΠΟΤΑΠΟΤΑ : : κρασίκρασί αµφίβοληςαµφίβολης ποιότηταςποιότητας, , κυκεώνκυκεών

ΕΛΙΕΣΕΛΙΕΣ

ΦΑΓΗΤΑΦΑΓΗΤΑ ΛΙΜΟΥΛΙΜΟΥ : : λούπιναλούπινα, , βελανίδιαβελανίδια, , ρόβιρόβι, , λαθούριλαθούρι, , αγριόβικοςαγριόβικος κλπκλπ..ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ

ΑΡΤΟΣΑΡΤΟΣ : : άρτιοςάρτιος, , τέλειοςτέλειος

ΨήσιµοΨήσιµο άρτωνάρτων -- πλακούντωνπλακούντων

ΣεΣε υπερυψωµένουπερυψωµένοφούρνοφούρνο απόαπό άργιλοάργιλο((ιπνόςιπνός))

ΣεΣε κάρβουνακάρβουνα στοστοέδαφοςέδαφος καικαικάλυπτανκάλυπταν τοτο σκεύοςσκεύοςµεµε θολωτόθολωτό καπάκικαπάκι((πνιγεύςπνιγεύς), ), πουπου τοτοσκέπαζανσκέπαζαν µεµεκάρβουνακάρβουνα

ΦΟΡΗΤΟΙΦΟΡΗΤΟΙ ΦΟΥΡΝΟΙΦΟΥΡΝΟΙ

ΕίδηΕίδη άρτουάρτουΑΖΥΜΑΑΖΥΜΑ καικαι ΖΥΜΙΤΕΣΖΥΜΙΤΕΣ ((µαγιάµαγιάκρασιούκρασιού ήή αφρόνιτροναφρόνιτρον))ΚΡΙΘΙΝΑΚΡΙΘΙΝΑ, , ΤΙΦΕΝΙΑΤΙΦΕΝΙΑ, , ΚΕΧΡΙΝΑΚΕΧΡΙΝΑ, , ΣΕΜΙΣΑΛΙΤΕΣΣΕΜΙΣΑΛΙΤΕΣ, , ΧΟΝ∆ΡΙΤΕΣΧΟΝ∆ΡΙΤΕΣ,,ΣΤΑΡΕΝΙΑΣΤΑΡΕΝΙΑ, , απόαπόΖΕΑΖΕΑ ήή ΟΛΥΡΑΟΛΥΡΑ κλπκλπ. (. (είδοςείδοςαλεύρωναλεύρων))

ΕίδηΕίδη άρτουάρτου ((ανάλογαανάλογα µεµε τοντοντρόποτρόπο ψησίµατοςψησίµατος καικαι τατα υλικάυλικά))ΧονδρίτηςΧονδρίτης ((απόαπό καλαµπόκικαλαµπόκι -- στηστηγάστραγάστρα))ΕσχαρίτηςΕσχαρίτης

ΚριβανίτηςΚριβανίτης ((ολόασπροολόασπρο ψωµίψωµί σεσε πλατύπλατύσχήµασχήµα))∆ίπυρος∆ίπυρος ((παξιµάδιπαξιµάδι))ΛάγανοΛάγανο

ΈπανθρακίδαΈπανθρακίδα

ΤυρώνταςΤυρώντας ((τυρόψωµοτυρόψωµο))

ΣησαµίτηςΣησαµίτης

ΣποδίτηςΣποδίτης

καππαδόκιοςκαππαδόκιος

ΣυγκοµιστόςΣυγκοµιστός

καικαι……πολλάπολλά άλλαάλλα είδηείδη άρτωνάρτων

ΠΛΑΚΟΥΝΤΕΣΠΛΑΚΟΥΝΤΕΣ ((αλµυροίαλµυροί))

ΓούροιΓούροι ((γαµήλιογαµήλιο έδεσµαέδεσµα))ΝάνοςΝάνος ((µεµε τυρίτυρί καικαι λάδιλάδι))ΚριµνίτηςΚριµνίτης ((µεµε κριθάλευροκριθάλευρο))ΝαστόςΝαστός ((µεµε καρυκεύµατακαρυκεύµατα) ) κλπκλπ..

ΝΩΓΑΛΕΥΜΑΤΑΝΩΓΑΛΕΥΜΑΤΑ((γλυκίσµαταγλυκίσµατα) )

ΑµόρεςΑµόρες ((µελιτώµαταµελιτώµατα): ): γλυκάγλυκά µεµε µέλιµέλιΜηλοπλακούςΜηλοπλακούς ((κυδωνόπαστοκυδωνόπαστο : : κυδώνικυδώνιβρασµένοβρασµένο σεσε µέλιµέλι))ΊτριονΊτριον : : λεπτήλεπτή πίταπίτα µεµε σουσάµισουσάµι καικαι µέλιµέλιΠαγάρπιαΠαγάρπια : : ίτριαίτρια σπασµένασπασµένα καικαιβρασµέναβρασµένα µεµε µέλιµέλιΠέµµαταΠέµµατα : : πίτεςπίτες ((γαλατόπιτεςγαλατόπιτες, , µελόπιτεςµελόπιτες))

ΠυάνιονΠυάνιον ((σπόροισπόροι βρασµένοιβρασµένοι σεσεσιρόπισιρόπι, , πουπου τρώγονταντρώγονταν γιαγιαπρωινόπρωινό))ΣησαµίδεςΣησαµίδες ((σφαιρικάσφαιρικά γλυκάγλυκάαπόαπό µέλιµέλι, , φρυγµένοφρυγµένο σουσάµισουσάµικαικαι λάδιλάδι))ΧόριαΧόρια ((γλυκίσµαταγλυκίσµατα µεµε µέλιµέλι καικαιγάλαγάλα))

ΠΛΑΚΟΥΝΤΕΣΠΛΑΚΟΥΝΤΕΣ ((γλυκείςγλυκείς))

ΆµηςΆµης ((γαλατόπιταγαλατόπιτα))ΑττανίτηςΑττανίτης//επίχυτοςεπίχυτος((τηγανίτατηγανίτα µεµε µέλιµέλι))ΒασυνίαςΒασυνίας((σταρένιασταρένιαζύµηζύµη µεµε µέλιµέλι, , έναέναξερόξερό σύκοσύκο καικαι 3 3 καρύδιακαρύδια : : κόκκωρακόκκωρα))

ΓάστρηΓάστρη ((µεµε καρύδιακαρύδια, , αµύγδαλααµύγδαλα, , σπόρουςσπόρους παπαρούναςπαπαρούνας, , φρούταφρούτα, , βρασµένοβρασµένο µέλιµέλι, , πιπέριπιπέρι, , σεσε σχήµασχήµατετράγωνοτετράγωνο) ) κλπκλπ..

ΜΕΛΙΜΕΛΙΒασικήΒασική γλυκαντικήγλυκαντικήουσίαουσία, , όπωςόπως καικαι οοσυµπυκνωµένοςσυµπυκνωµένοςµούστοςµούστος, , τατα ξεράξερά σύκασύκακαικαι οιοι ξεροίξεροί χουρµάδεςχουρµάδες

ΠίστευανΠίστευαν ότιότι τιτι µέλιµέλιήτανήταν έναένα είδοςείδος δροσιάςδροσιάςπάνωπάνω σταστα φύλλαφύλλα, , πουπουτητη συλλέγουνσυλλέγουν µέλισσεςµέλισσεςκαικαι άνθρωποιάνθρωποι

ΑΥΓΑΑΥΓΑ

ΡουφηχτάΡουφηχτά ((κατάλληλακατάλληλα γιαγια τοτο βράχνιασµαβράχνιασµα))ΜελάταΜελάταΒραστάΒραστά ((δύσπεπταδύσπεπτα))ΤηγανιτάΤηγανιτά ((κάκιστηκάκιστη τροφήτροφή))ΠνικτάΠνικτά ((ανακατεµέναανακατεµένα µεµε λάδιλάδι, , γάρογάρο, , κρασίκρασί καικαιβρασµέναβρασµένα µέτριαµέτρια σεσε δοχείοδοχείο µέσαµέσα σεσεκατσαρόλακατσαρόλα µεµε νερόνερό πουπου βράζειβράζει))

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ

ΒούτυροΒούτυρο : : τοτο θεωρούσανθεωρούσαν τυρίτυρί βοδιούβοδιού((βουςβους++τυρόςτυρός), ), µηµη αξιόλογοαξιόλογο προϊόνπροϊόνΓάλαΓάλαΠροϊόνταΠροϊόντα απόαπό τοτο γάλαγάλα ::1. 1. πυόςπυός = = πρωτόγαλαπρωτόγαλα αγελάδαςαγελάδας2.2. χόριονχόριον = = πουτίγκαπουτίγκα απόαπό γάλαγάλα

((επιδόρπιαεπιδόρπια))3.3. οξύγαλαοξύγαλα ((ξινόγαλαξινόγαλα):): τρωγόταντρωγόταν σχέτοσχέτο ήή µεµεµέλιµέλι

ΠήξιµοΠήξιµο γάλακτοςγάλακτος

ΖέσταινανΖέσταιναν αρκετάαρκετά τοτο γάλαγάλα

ΤοΤο ράντιζανράντιζαν µεµε παγωµένοπαγωµένοξυδόµελοξυδόµελο ήή κρασόµελοκρασόµελο ήή µεµεγάλαγάλα συκιάςσυκιάς

ΉΉ βύθιζανβύθιζαν τοτο δοχείοδοχείο µεµε τοτο γάλαγάλασεσε πάραπάρα πολύπολύ παγωµένοπαγωµένο νερόνερό

ΕδέσµαταΕδέσµατα απόαπό τηντην πήξηπήξητουτου γάλακτοςγάλακτος

ΠυριάτηΠυριάτη ήή πυρίεφθονπυρίεφθον : : γάλαγάλααρµεγµένοαρµεγµένο µόλιςµόλις γεννήσειγεννήσει έναέναζώοζώο. . ΠήζειΠήζει, , ότανόταν ζεσταθείζεσταθεί σεσεχαµηλήχαµηλή φωτιάφωτιά..ΥποτυρίδεςΥποτυρίδες : : γάλαγάλα πουπου πήζειπήζειµεµε µέλιµέλι καικαι στραγγίζεταιστραγγίζεται, , γιαγια ναναφύγειφύγει οο ορόςορός τουτου γάλακτοςγάλακτος

ΤΥΡΙΑΤΥΡΙΑΚΡΙΤΗΡΙΑΚΡΙΤΗΡΙΑ ∆ΙΑΚΡΙΣΗΣ∆ΙΑΚΡΙΣΗΣ//ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣΤΥΡΙΩΝΤΥΡΙΩΝ

1.1. ΠοιότηταΠοιότητα σύστασηςσύστασης τυριούτυριού ((µαλακόµαλακό ήήσκληρόσκληρό, , πυκνόπυκνό ήή χαλαρόχαλαρό, , κολλώδεςκολλώδεςήή εύθρυπτοεύθρυπτο))

2.2. ΓεύσηΓεύση ((λιπαράλιπαρά, , γλυκάγλυκά, , ξινάξινά ))

ΤυριάΤυριά ::ήτανήταν συνοδευτικάσυνοδευτικά ψαριώνψαριών, , κύριοκύριοσυστατικόσυστατικό πλακούντωνπλακούντων

((πχπχ. . τυροκόσκινοντυροκόσκινον))ΧλωράΧλωρά τυριάτυριά: 2/3 : 2/3 τηςτης τιµήςτιµής τωντων ωρίµωνωρίµων

ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ::ΤροµιλικόςΤροµιλικός τυρόςτυρός: : νοστιµότατονοστιµότατοκατσικίσιοκατσικίσιο τυρίτυρί απόαπό τηντην ΤροµίλειαΤροµίλεια τηςτηςΑΧΑΪΑΣΑΧΑΪΑΣ

ΟπίαΟπία: : πιπεράτοπιπεράτο τυρίτυρί πηγµένοπηγµένο µεµε τοτογάλαγάλα τηςτης συκιάςσυκιάς

ΘηλυκάΘηλυκά: : λεπτάλεπτά καικαι πλατιάπλατιά τυριάτυριά

ΟΙΝΟΣΟΙΝΟΣΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ -- ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

∆ευκαλίων∆ευκαλίων>>ΟρεσθεύςΟρεσθεύς,,βασιβασιλιάςλιάς ΑιτωλίαςΑιτωλίας>>σκυλίσκυλί ΟρεσθέωςΟρεσθέως > > κούτσουροκούτσουρο>>αµπέλιαµπέλι>>παιδίπαιδί ΟρεσθέωςΟρεσθέως, , ΦύτιοςΦύτιος

>>ΟινεύςΟινεύς ((οίνεςοίνες==αµπέλιααµπέλια))ΠλάτωνΠλάτων : : ΟΙΝΟΣΟΙΝΟΣ>>ΟΙΟΝΟΥΣΟΙΟΝΟΥΣ, , γιατίγιατί γεµίζειγεµίζει τοτο νουνου µαςµας µεµεοίησηοίηση

ΠΑΤΗΜΑΠΑΤΗΜΑ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝΣΤΑΦΥΛΙΩΝ

ΚΕΚΡΑΜΕΝΟΣΚΕΚΡΑΜΕΝΟΣ ΟΙΝΟΣΟΙΝΟΣ

ΜεΜε γλυκόγλυκό καικαι θαλασσινόθαλασσινό νερόνερόΑναλογίαΑναλογία ανάµειξηςανάµειξης: 3 : 3 µέρηµέρη νερούνερού ;;1 1 κρασίκρασί

5 5 µέρηµέρη νερούνερού –– 2 2 κρασιούκρασιού3 3 µέρηµέρη νερούνερού –– 2 2 κρασιούκρασιούίσεςίσες ποσότητεςποσότητες

ΑΛΛΑΑΛΛΑ ΠΟΤΑΠΟΤΑ

ΑθήραΑθήρα : : ρόφηµαρόφηµα απόαπό ψιλοαλεσµένηψιλοαλεσµένη ζέαζέα γιαγιαπαιδιάπαιδιά

ΥδρόµελιΥδρόµελι : : αναψυκτικόαναψυκτικό απόαπό µέλιµέλι, , κρασίκρασί καικαιδηµητριακάδηµητριακά

ΠίνοςΠίνος ήή βρύτοςβρύτος: : κρίθινοκρίθινο κρασίκρασί

ΚυκεώνΚυκεών : : απόαπό πλιγούριπλιγούρι κριθαριούκριθαριού µεµε νερόνερό, , βόταναβότανα, , τριµµένοτριµµένο κατσικίσιοκατσικίσιο τυρίτυρί καικαι κύµινοκύµινο

ΠτισάνηΠτισάνη ::αφέψηµααφέψηµα απόαπό κριθάρικριθάρι

ΠοτόΠοτό απόαπό χουρµαδιάχουρµαδιά

ΜελίκρατονΜελίκρατον : : ΜέλιΜέλι καικαι γάλαγάλα

((ήή νερόνερό))ΟινόµελιΟινόµελι : : κρασίκρασί (2) (2) καικαι µέλιµέλι (1), (1), προϊόνπροϊόν ζύµωσηςζύµωσης

ΥδρόµηλονΥδρόµηλον : : ποτόποτό απόαπό νερόνερόκαικαι κυδωνόµελοκυδωνόµελο

ΕΛΙΕΣΕΛΙΕΣ ΚΑΙΚΑΙ ΛΑ∆ΙΛΑ∆Ι

ΠατρίδαΠατρίδα τηςτης ελιάςελιάς ηη ΑθήναΑθήνα

ΕλιέςΕλιές : : σεσε άλµηάλµη, , τσακιστέςτσακιστές, , σεσε άλµηάλµη µεµε µάραθοµάραθο, , µεµεσάλτσασάλτσα τυριούτυριού, , µεµε ξύδιξύδι..ΛάδιΛάδι : : τοτο χρησιµοποιούσανχρησιµοποιούσαν στηστη µαγειρικήµαγειρική((µαγειρευτάµαγειρευτά, , τηγανιτάτηγανιτά, , ψητάψητά), ), ωςως καύσιµηκαύσιµη ύληύλη, , γιαγιατηντην παρασκευήπαρασκευή αρωµάτωναρωµάτων καικαι σεσε σπονδέςσπονδές

ΘΑΛΑΣΣΙΝΑΘΑΛΑΣΣΙΝΑ

ΟιΟι ψαράδεςψαράδες««καταραµένοικαταραµένοι»»««δολοφόνοιδολοφόνοι»»

««συντεχνίασυντεχνία πιοπιοκαταστροφικήκαταστροφική καικαι απόαπό τουςτουςτραπεζίτεςτραπεζίτες»»ΠονηροίΠονηροί, , άτιµοιάτιµοι στιςστιςσυναλλαγέςσυναλλαγές τουςτους ::υψηλέςυψηλέςτιµέςτιµές, , πουλούσανπουλούσανµπαγιάτικαµπαγιάτικα ψάριαψάρια βάζονταςβάζονταςπάνωπάνω φρέσκαφρέσκα,,κόλποκόλπο µεµε λιποθυµίαλιποθυµίαγνωστούγνωστού τουςτους, , γιαγια ναναβρέχουνβρέχουν τατα ψάριαψάρια καικαι ναναφαίνονταιφαίνονται φρέσκαφρέσκα

ΕίδηΕίδη ψαριώνψαριών : : οο ΑθήναιοςΑθήναιοςκαταγράφεικαταγράφει 88 88 είδηείδη θαλασσινώνθαλασσινών

ΠαστάΠαστά ψάριαψάρια((παχιάπαχιά ψάριαψάρια ::σκουµπριάσκουµπριά, , παλαµίδεςπαλαµίδες, , λακέρδεςλακέρδες, , κολιοίκολιοί, , µηλοκόπιαµηλοκόπια κλπκλπ.).)

∆ιαδικασία∆ιαδικασίασυντήρησηςσυντήρησηςψαριώνψαριών σεσε αλάτιαλάτι ::ΚαθάριζανΚαθάριζαν καικαιτεµάχιζαντεµάχιζαν τατα ψάριαψάριαΤαΤα έπλενανέπλεναν, , ταταέβραζανέβραζαν λίγολίγο σεσελευκόλευκό κρασίκρασί, , λάδιλάδικαικαι σίλφιοσίλφιο

ΚαρύκευανΚαρύκευαν µεµερίγανηρίγανη καικαι αλάτιαλάτι

ΚΡΕΑΣΚΡΕΑΣ

ΈτρωγανΈτρωγαν κρέαςκρέαςκυρίωςκυρίως στιςστιςγιορτέςγιορτές

ΣυνήθιζανΣυνήθιζαν τοτοχοιρινόχοιρινό κρέαςκρέας καικαιτατα λουκάνικαλουκάνικα

ΤοΤο αρνάκιαρνάκι ήτανήτανπανάκριβοπανάκριβο

ΜακελλάριοιΜακελλάριοι((κρεοπώλεςκρεοπώλες))

ΚάθεΚάθε κρεοπώληςκρεοπώληςτεµάχιζετεµάχιζε τοτο κρέαςκρέαςµεµε δικόδικό τουτουτρόποτρόπο ::σεσε ίσαίσακοµµάτιακοµµάτια, , κατάκατάτηντην ανατοµίαανατοµία τουτουζώουζώου, , κατάκατά τηντηνπαραγγελίαπαραγγελία τουτουπελάτηπελάτη κλπκλπ..

ΤρόποιΤρόποι µαγειρέµατοςµαγειρέµατος κρέατοςκρέατος

ΨητάΨητά ((οιοι ΑχαιοίΑχαιοί µόνοµόνο τατα έψηνανέψηναν))ΒραστάΒραστά

σουβλιστάσουβλιστά

ΆλλαντεςΆλλαντες ((αλλαντικάαλλαντικά))ΣπλάχναΣπλάχνα ,,αυτιάαυτιά, , µουσούδιαµουσούδια, , γλώσσαγλώσσα, , πόδιαπόδια ζώωνζώων

ΠάστωνανΠάστωναν τατα κρέατακρέατα, , γιαγια νανα τατασυντηρήσουνσυντηρήσουν

ΟικόσιταΟικόσιτα ζώαζώα –– ζώαζώα απόαπόκυνήγικυνήγι

ΌρνιθεςΌρνιθες

ΧήνεςΧήνες

ΠάπιεςΠάπιες

ΠαγώνιαΠαγώνια

ΦασιανοίΦασιανοί

ΚατσίκιαΚατσίκια

ΠρόβαταΠρόβατα

ΓουρούνιαΓουρούνια

ΚύκνοιΚύκνοι κλπκλπ..

ΦασιανοίΦασιανοί

ΟρτύκιαΟρτύκια

ΑτταγάδεςΑτταγάδες

ΧέννιαΧέννια

λαγοίλαγοί

ΠέρδικεςΠέρδικες

σπουργίτιασπουργίτια

ΠεριστέριαΠεριστέρια

ΤρυγόνιαΤρυγόνια

ΚουνέλιαΚουνέλια κλπκλπ..

ΣκηνέςΣκηνές κυνηγιούκυνηγιού

ΘΥΣΙΕΣΘΥΣΙΕΣ -- ΕΙ∆ΩΛΟΘΥΤΑΕΙ∆ΩΛΟΘΥΤΑ

ΣπονδέςΣπονδές : : προσφοράπροσφοράυγρώνυγρών ((νερόνερό, , γάλαγάλα, , κρασίκρασί, , µέλιµέλι, , φυτικάφυτικά ήήζωικάζωικά έλαιαέλαια))

ΘυσίεςΘυσίες : : προσφοράπροσφοράοικιακώνοικιακών ζώωνζώων((κόκοραςκόκορας, , αρνίαρνί, , κριάρικριάρι, , άλογοάλογο, , εκατόµβηεκατόµβη=100 =100 βόδιαβόδια))

ΣτουςΣτους θεούςθεούς πρόσφερανπρόσφεραν µόνοµόνο τατα σπλάχνασπλάχνατουτου ζώουζώου. . ΜετάΜετά τητη θυσίαθυσία ακολουθούσεακολουθούσεδείπνοδείπνο, , όπουόπου έτρωγανέτρωγαν ψητάψητά τατα ζώαζώα πουπουείχανείχαν θυσιαστείθυσιαστεί..ΣτηΣτη ΣπάρτηΣπάρτη τοτο δείπνοδείπνο µετάµετά τητη θυσίαθυσίαλεγότανλεγόταν ΚΟΠΙ∆ΑΚΟΠΙ∆Α::

1.1. ΘυσίαζανΘυσίαζαν κατσίκιακατσίκια καικαι µοίραζανµοίραζαν τοτο ψηµένοψηµένοκρέαςκρέας τουςτους µαζίµαζί µεµε τοτο φυσσίκιλλοφυσσίκιλλο((στρογγυλόστρογγυλό ψωµίψωµί σασα µελόπιταµελόπιτα))

2.2. ΠρόσφερανΠρόσφεραν τυρίτυρί, , κοιλιέςκοιλιές ζώωνζώων, , λουκάνικαλουκάνικα, , επιδόρπιαεπιδόρπια ((ξεράξερά σύκασύκα, , κουκιάκουκιά, , χλωράχλωράφασόλιαφασόλια))

ΑκολουθούσανΑκολουθούσαν

ΤοΤο ΑΪΚΛΟΑΪΚΛΟ ::συσσίτιοσυσσίτιο µεµε προσφοράπροσφοράψωµιούψωµιού καικαι κρέατοςκρέατος µέσαµέσα σεσε καλάθικαλάθιστονστον καθένακαθένα

ΤαΤα ΕΠΑΪΚΛΑΕΠΑΪΚΛΑ : : έτρωγανέτρωγαν τατα θυσιαζόµεναθυσιαζόµεναζώαζώα εκτόςεκτός απόαπό τατα νεφράνεφρά καικαι τητη χολήχολή, , πουπου προσφέροντανπροσφέρονταν στουςστους θεούςθεούς

ΟΟ NILSSON NILSSON πιστεύειπιστεύει ότιότι οιοι αρχαίοιαρχαίοιΈλληνεςΈλληνες τρώγονταςτρώγοντας απόαπό ταταθυσιαζόµεναθυσιαζόµενα ζώαζώα ίσωςίσως θεωρούσανθεωρούσαν ότιότιενώνοντανενώνονταν µεµε τουςτους θεούςθεούς..

ΟΣΠΡΙΑΟΣΠΡΙΑΕίχανΕίχαν σηµαντικήσηµαντική θέσηθέση στηστηδιατροφήδιατροφή κυρίωςκυρίως τωντων φτωχώνφτωχών

ΤρώγοντανΤρώγονταν χλωράχλωρά καικαι άψηταάψητα ήήξεράξερά καικαι βραστάβραστά//ψητάψητά

ΕΙ∆ΗΕΙ∆Η ΟΣΠΡΙΩΝΟΣΠΡΙΩΝ ::1.1. ΦακήΦακή : : ««αµβροσίααµβροσία τηςτης

παγωνιάςπαγωνιάς»», , µεµε ξύδιξύδι, , µεµε βολβούςβολβούς

2.2. ΚουκιάΚουκιά ::βραστάβραστά ήή κουκιάκουκιά((αντικρουόµενεςαντικρουόµενες απόψειςαπόψεις))

3.3. ρεβύθιαρεβύθια : : κύριοκύριο πιάτοπιάτο καικαιεπιδόρπιοεπιδόρπιο ((ωµάωµά))

44. . ΦάσηλοςΦάσηλος : : µαυροµάτικαµαυροµάτικα

ΦασόλιαΦασόλια, , αρακάςαρακάς, , φακήφακή γίνοντανγίνοντανσούπασούπα ((έτνοςέτνος).).ΗΗ σούπασούπα αρακάαρακά ήτανήταν τοτο αγαπηµένοαγαπηµένοφαγητόφαγητό τουτου ΗρακλήΗρακλήΟιΟι φτωχοίφτωχοί έτρωγανέτρωγαν λούπιναλούπινα καικαιβελανίδιαβελανίδια

ΦΡΟΥΤΑΦΡΟΥΤΑ : : φρέσκαφρέσκα ήή ξεράξερά ωςωςεπιδόρπιαεπιδόρπια

ΣΥΚΑΣΥΚΑ : : θεωρούντανθεωρούντανευλογηµένηευλογηµένη τροφήτροφή

στηνστην ΑττικήΑττικήαπαγορευόταναπαγορευόταν ναναεξάγονταιεξάγονται, , γιαγια νανα τατααπολαµβάνουναπολαµβάνουν µόνοµόνο οιοικάτοικοίκάτοικοί τηςτης

ΣυκοφάντεςΣυκοφάντες : : ΌσοιΌσοικατήγγειλανκατήγγειλαν τουςτουςπαράνοµουςπαράνοµους εξαγωγείςεξαγωγείςσύκωνσύκων

ΕΙ∆ΗΕΙ∆Η ΣΥΚΩΝΣΥΚΩΝλακωνικάλακωνικά

ΦρυγικάΦρυγικά

ΦιβαλικάΦιβαλικά

ΒασιλικάΒασιλικά

ΛευκόθεαΛευκόθεα

µελανόθεαµελανόθεα

ΚρίνειαΚρίνεια

ΑσκαλόνειαΑσκαλόνεια

ΣαρκελάφειαΣαρκελάφειακλπκλπ..

ΚΕΡΑΣΙΑΚΕΡΑΣΙΑ : : κρύακρύα είναιείναι χωνευτικάχωνευτικά, , εύχυµαεύχυµα, , δενδεν παχαίνουνπαχαίνουν, , ωφέλιµαωφέλιµαγιαγια τοτο στοµάχιστοµάχι

∆ΑΜΑΣΚΗΝΑ∆ΑΜΑΣΚΗΝΑ ((βράβυλαβράβυλα ήή ήλαήλα ήήµάδρυαµάδρυα))ΣΥΚΑΜΙΝΑΣΥΚΑΜΙΝΑ ((µόραµόρα) :) :εύχυµαεύχυµα, , λίγολίγοπαχυντικάπαχυντικά, , ευκολοχώνευταευκολοχώνευτα, , άγουραάγουρα διώχνουνδιώχνουν τατα παράσιταπαράσιτατωντων εντέρωνεντέρων

ΜΗΛΑΜΗΛΑ : : τατα φθινοπωρινάφθινοπωρινά πιοπιοεύχυµαεύχυµα ((είδηείδη: : πλατάνιαπλατάνια, , σητάνιασητάνια, , στρουθίαστρουθία, , κυδωνόµηλακυδωνόµηλα κλπκλπ.).)

ΛΑΧΑΝΙΚΑΛΑΧΑΝΙΚΑΜαγειρεύοντανΜαγειρεύονταν, , συνόδευανσυνόδευαν τοτοψωµίψωµί καικαι τατα ψάριαψάρια

ΣερβίροντανΣερβίρονταν ωςως σούπασούπα, , βραστάβραστά ήήπολτοποιηµέναπολτοποιηµένα ((έτνοςέτνος), ), καρυκευµένακαρυκευµένα µεµε λάδιλάδι, , ξύδιξύδι ήή µεµεγάρονγάρον, , τητη γνωστήγνωστή σάλτσασάλτσα ψαριούψαριού

ΑποξηραίνοντανΑποξηραίνονταν καικαισυντηρούντανσυντηρούνταν γιαγια τοτο χειµώναχειµώνα

ΕίδηΕίδη λαχανικώνλαχανικών

ΚΟΡΥΦΕΣΚΟΡΥΦΕΣ ΦΟΙΝΙΚΑΦΟΙΝΙΚΑ : : θρεπτικέςθρεπτικές, , δύσπεπτεςδύσπεπτες, , προκαλούνπροκαλούν δίψαδίψα

ΡΕΠΑΝΙΑΡΕΠΑΝΙΑ

ΝΕΡΟΣΕΛΙΝΑΝΕΡΟΣΕΛΙΝΑ

Υ∆ΝΑΥ∆ΝΑ ((γεράνιαγεράνια))ΒΟΛΒΟΙΒΟΛΒΟΙ ::δύσπεπτοιδύσπεπτοι, , καθαρτικοίκαθαρτικοί, , βλαβεροίβλαβεροί γιαγια τατα µάτιαµάτια, , αφροδισιακοίαφροδισιακοί

ΑΚΑΛΥΦΗΑΚΑΛΥΦΗ ((τσουκνίδατσουκνίδα))

ΚΥΝΑΡΑΚΥΝΑΡΑ ((αγριαγκινάρααγριαγκινάρα))ΣΠΑΡΑΓΓΙΑΣΠΑΡΑΓΓΙΑ, , ΜΑΡΟΥΛΙΑΜΑΡΟΥΛΙΑ

ΑΓΓΟΥΡΙΑΑΓΓΟΥΡΙΑ –– ΠΕΠΟΝΙΑΠΕΠΟΝΙΑ

ΚΟΛΟΚΥΘΙΑΚΟΛΟΚΥΘΙΑ

ΚΡΑΜΒΕΣΚΡΑΜΒΕΣ, , ΓΟΓΓΥΛΙ∆ΕΣΓΟΓΓΥΛΙ∆ΕΣ

ΜΠΙΖΕΛΙΑΜΠΙΖΕΛΙΑ

ΡΑ∆ΙΚΙΑΡΑ∆ΙΚΙΑ, , ΒΛΙΤΑΒΛΙΤΑ, , ΑΝΤΙ∆ΙΑΑΝΤΙ∆ΙΑ

ΣΕΥΤΛΑΣΕΥΤΛΑ,,ΜΟΛΟΧΑΜΟΛΟΧΑ, , ΡΟΚΑΡΟΚΑ

ΚΑΡ∆ΑΜΟΚΑΡ∆ΑΜΟ, , ΣΙΝΑΠΙΣΙΝΑΠΙ, , ΚΡΙΚΡΙ--ΤΑΜΟΤΑΜΟ, , ΛΑΠΑΘΟΛΑΠΑΘΟ,,ΚΑΡΟΤΟΚΑΡΟΤΟ

ΑΝΙΘΟΑΝΙΘΟ, , ΜΑΡΑΘΟΜΑΡΑΘΟ κλπκλπ..

ΞΗΡΟΙΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙΚΑΡΠΟΙ

ΜετάΜετά τοτο δείπνοδείπνο σερβίροντανσερβίρονταν ταταΤΡΑΓΗΜΑΤΑΤΡΑΓΗΜΑΤΑ ήή ΤΡΩΓΑΛΙΑΤΡΩΓΑΛΙΑ ((ξηροίξηροίκαρποίκαρποί, , φρούταφρούτα, , πίτεςπίτες))ΕΙ∆ΗΕΙ∆Η ΞΗΡΩΝΞΗΡΩΝ ΚΑΡΠΩΝΚΑΡΠΩΝ

1.1. ΚαρύδιαΚαρύδια ((βασιλικόνβασιλικόν ήή περσικόνπερσικόνκάρυονκάρυον))

2.2. ΦουντούκιΦουντούκι ((ποντικόνποντικόν κάρυονκάρυον))3.3. ΛεπτοκάρυονΛεπτοκάρυον4.4. ΑµύγδαλαΑµύγδαλα

5. 5. ΦυστίκιαΦυστίκια

6. 6. ΒελανίδιαΒελανίδια

7. 7. ΚουκουνάριαΚουκουνάρια

8. 8. ΤζίτζιφαΤζίτζιφα

9. 9. ΧαρούπιαΧαρούπια ήή λούπιναλούπινα

ΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑ

πιπέριπιπέριζαζα

φοράφορά

ΚορίανΚορίαν

δροςδρος

σαλέπισαλέπιρόδιρόδιπράσοπράσο

ΜοσχοΜοσχο

σίταροσίταρο

ΑπήγαΑπήγα

νοςνος

ΒασιλιΒασιλι

κόςκός

θρούµθρούµπιπι

αλάτιαλάτικρεµµύκρεµµύ

διδι

ΆλφιΆλφι

τοντον

ΠαπαΠαπα

ρούναρούνα

ΓλυκάΓλυκά

νισονισο

ΣκόρΣκόρ

δοδο

λάδιλάδιΚάππαΚάππα

ρηρη

σχίνοςσχίνοςΦλιΦλι

σκούνισκούνι

αψιθιάαψιθιάλινάριλινάριµούστµούστοςος

άνιθοςάνιθος

κρόκοςκρόκοςσινάπισινάπισίλφιοσίλφιοκύµινοκύµινοµέλιµέλιµάραµάρα

θοςθος

ΦασκόΦασκό

µηλοµηλο

ΎσσωΎσσω

ποςπος

θυµάριθυµάριρίγανηρίγανηξύδιξύδισουσάµισουσάµι

ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑ

ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑ : : ηη πρακτικήπρακτική τηςτης µηµηκατανάλωσηςκατανάλωσης κρέατοςκρέατος ( ( καικαιψαριώνψαριών) ) µεµε ήή χωρίςχωρίς κατανάλωσηκατανάλωσηγαλακτοκοµικώνγαλακτοκοµικών προϊόντωνπροϊόντων καικαιυποπροϊόντωνυποπροϊόντων τουςτους ((λαρδίλαρδί, , στέαρστέαρκλπκλπ))ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ::ΠυθαγόρειοιΠυθαγόρειοι, , ΚυνικοίΚυνικοί, , ΟρφικοίΟρφικοί φιλόσοφοιφιλόσοφοι

ΟΡΦΙΚΟΙΟΡΦΙΚΟΙΑπαγόρευανΑπαγόρευαν κάθεκάθε αιµατοχυσίααιµατοχυσία∆ίδασκαν∆ίδασκαν κάθαρσηκάθαρση καικαι αγνότητααγνότητα µεµεχορτοφαγίαχορτοφαγία καικαι αποχήαποχή απόαπό τητησεξουαλικήσεξουαλική πράξηπράξη

ΕΜΠΕ∆ΟΚΛΗΣΕΜΠΕ∆ΟΚΛΗΣΑρνείταιΑρνείται τητη θανάτωσηθανάτωση ζώουζώου, , γιατίγιατί, , σύµφωνασύµφωνα µεµε τητη θεωρίαθεωρία τηςτηςµετεµψύχωσηςµετεµψύχωσης, , έναένα ζώοζώο µπορείµπορεί ναναείναιείναι τοτο καταφύγιοκαταφύγιο µιαςµιας ανθρώπινηςανθρώπινηςψυχήςψυχής..

ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ

ΠροτείνουνΠροτείνουν : : κρίθινοκρίθινο άρτοάρτο, , λαχανικάλαχανικά, , µέλιµέλι, , φρέσκουςφρέσκους ήή αποξηραµένουςαποξηραµένουςκαρπούςκαρπούς, , ελιέςελιές, , τυρίτυρί, , σκόρδασκόρδα, , κρεµµύδιακρεµµύδια, , κουκιάκουκιά ((αντικρουόµενεςαντικρουόµενες απόψειςαπόψεις))ΠροτείνουνΠροτείνουν αποφυγήαποφυγή κρεοφαγίαςκρεοφαγίας, , γιατίγιατίκαταστρέφονταικαταστρέφονται πνευµατικέςπνευµατικές ικανότητεςικανότητεςκαικαι ηη ψυχήψυχή γεµίζειγεµίζει νωθρότητανωθρότητα, , σκληρότητασκληρότητα καικαι οργήοργή..ΟΟ ΠυθαγόραςΠυθαγόρας πρόσφερεπρόσφερε στουςστους θεούςθεούςλουλούδιαλουλούδια καικαι οµοιώµαταοµοιώµατα ζώωνζώων. .

ΣΥΝΤΑΓΕΣΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ

ΚΡΕΑΤΙΚΑΚΡΕΑΤΙΚΑΧΟΙΡΙΝΟΧΟΙΡΙΝΟ ::

1.1. ΓεµιστόΓεµιστό µεµε µικράµικρά πουλιάπουλιά, , κοµµάτιακοµµάτια κρέαςκρέας, , πατσάπατσά χοιρινούχοιρινού, , κρόκουςκρόκους αυγούαυγού,, πιπέριπιπέρι..

2.2. ΣφαγµένοΣφαγµένο µεµε µικρήµικρή εγκοπήεγκοπή, , γιαγια ναναδιατηρηθείδιατηρηθεί ολόκληροολόκληρο, , πλυµένοπλυµένο καλάκαλά µεµενερόνερό καικαι κρασίκρασί, , γεµισµένογεµισµένο µεµε τατα βρασµέναβρασµένααλατοπιπερωµένααλατοπιπερωµένα εντόσθιάεντόσθιά τουτου καικαι τοτοζωµόζωµό τουςτους, , αλειµµένοαλειµµένο τοτο µισόµισό µεµε µείγµαµείγµακριθάλευρουκριθάλευρου--λαδιούλαδιού--κρασιούκρασιού καικαι ψηµένοψηµένοσεσε µέτριοµέτριο φούρνοφούρνο. . ΤοΤο µισόµισό έβγαινεέβγαινε ψητόψητό καικαιτοτο άλλοάλλο µισόµισό βραστόβραστό..

ΚΑΝ∆ΑΥΛΟΣΚΑΝ∆ΑΥΛΟΣ ::λυδικόλυδικό φαγητόφαγητό ((βραστόβραστόκρέαςκρέας, , ψίχουλαψίχουλα ψωµιούψωµιού, , φρυγικόφρυγικό τυρίτυρί, , άνιθοάνιθοκαικαι παχύπαχύ ζωµόζωµό µεµε πολλάπολλά καρυκεύµατακαρυκεύµατα))

ΚΡΕΩΚΑΚΚΑΒΟΣΚΡΕΩΚΑΚΚΑΒΟΣ : : κρέαςκρέας, , αίµααίµα, , λίποςλίπος σεσεζωµόζωµό µεµε µέλιµέλι

ΜΑΤΤΥΗΣΜΑΤΤΥΗΣ : : κρέαςκρέας βρασµένοβρασµένο σεσε ζωµόζωµό µεµεάγουροάγουρο σταφύλισταφύλι, , τοτο οποίοοποίο αφαιρείταιαφαιρείται

ΜΥΜΑΜΥΜΑ : : κοµµάτιακοµµάτια κρέαςκρέας, , σπλάχνασπλάχνα, , έντεραέντερα, , βρασµέναβρασµένα σεσε αίµααίµα καικαι νερόνερό, , καρυκευµένακαρυκευµένα µεµεξύδιξύδι, , τυρίτυρί, , σίλφιοσίλφιο, , θρούµπιθρούµπι, , θυµάριθυµάρι, , κορρίανοκορρίανο, , κρεµµύδικρεµµύδι, , παπαρούναπαπαρούνα, , µέλιµέλι ήήσταφίδεςσταφίδες καικαι σπόρουςσπόρους ξινήςξινής ροδιάςροδιάς

ΥΠΟΣΦΑΓΜΑΥΠΟΣΦΑΓΜΑ1.1. ΨητάΨητά κρέατακρέατα µεµε µέλιµέλι, , τυρίτυρί καικαι

αλάτιαλάτι

2.2. ΑίµαΑίµα βρασµένοβρασµένο µεµε κρασίκρασί ήή µέλιµέλι, , ξύδιξύδι, , γάλαγάλα, , τυρίτυρί καικαι µυρωδικάµυρωδικά

3.3. ΑίµαΑίµα, , µέλιµέλι, , τυρίτυρί, , αλάτιαλάτι, , κύµινοκύµινο καικαιξύδιξύδι βρασµέναβρασµένα

4.4. ΑίµαΑίµα, , σίλφιοσίλφιο, , κρασίκρασί ήή µέλιµέλι, , ξύδιξύδι, , γάλαγάλα, , τυρίτυρί καικαι µυρωδικάµυρωδικάβρασµέναβρασµένα

∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ––ΟΣΠΡΙΑΟΣΠΡΙΑ1.1. ΒρόµηΒρόµη, , βελανίδιαβελανίδια, , κεχρίκεχρί : : τατα έκανανέκαναν αλεύριαλεύρι καικαι τατα

έβραζανέβραζαν µεµε νερόνερό ήή γάλαγάλα, , συνοδεύονταςσυνοδεύοντας τοντον χυλόχυλόαυτόαυτό µεµε µέλιµέλι

2.2. ΠλιγούριΠλιγούρι : : µεµε λάδιλάδι, , αλάτιαλάτι, , ξύδιξύδι καικαι άνιθοάνιθο

3.3. ΤράγοςΤράγος : : βραστήβραστή χοντροκοπανισµένηχοντροκοπανισµένη όλυραόλυρα σεσενερόνερό, , έχυνανέχυναν τοτο νερόνερό καικαι τηντην έτρωγανέτρωγαν µεµε πετιµέζιπετιµέζιήή γλυκόγλυκό κρασίκρασί ήή κρασόµελοκρασόµελο..

4.4. ΦακοπτισάνηΦακοπτισάνη : : φακήφακή καικαι κριθάρικριθάρι σεσε µικρότερηµικρότερηποσότηταποσότητα. . ΤαιριάζειΤαιριάζει µεµε παστόπαστό κρέαςκρέας..

5.5. ΧίδρονΧίδρον : : βρασµέναβρασµένα σιτάριασιτάρια

6.6. ΠυάνιοΠυάνιο : : σπόροισπόροι βρασµένοιβρασµένοι σεσε σιρόπισιρόπι

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ

ΥΠΟΤΥΡΙ∆ΕΣΥΠΟΤΥΡΙ∆ΕΣ : : έπηζανέπηζαν τυρίτυρί µεµε µέλιµέλι, , τοτοστράγγιζανστράγγιζαν καικαι τοτο σέρβιρανσέρβιραν µεµε µέλιµέλι ..

ΑΥΓΑΑΥΓΑ1.1. ΡουφηχτάΡουφηχτά2.2. ΜελάταΜελάτα3.3. ΒραστάΒραστά

4.4. ΤηγανιτάΤηγανιτά5.5. ΠνικτάΠνικτά : : ανακατεµέναανακατεµένα µεµε λάδιλάδι, , γάρογάρο καικαι λίγολίγο

κρασίκρασί τατα έβραζανέβραζαν σεσε δοχείοδοχείο, , πουπου τοτο έβαζανέβαζανσεσε κατσαρόλακατσαρόλα όπουόπου έβραζεέβραζε ζεστόζεστό νερόνερό((µπενµπεν--µαρίµαρί))

ΘΑΛΑΣΣΙΝΑΘΑΛΑΣΣΙΝΑ1.1. ΨητάΨητά ((τατα έτρωγανέτρωγαν µεµε λάδιλάδι, , κρασίκρασί καικαι

γάρογάρο))2.2. ΒραστάΒραστά3.3. ΤηγανιτάΤηγανιτά ((µεµε κρασίκρασί καικαι γάρογάρο

ανακατεµένοανακατεµένο µεµε λάδιλάδι καικαι πιπέριπιπέρι))4.4. ΜεΜε άσπρηάσπρη σάλτσασάλτσα ((λάδιλάδι, , άνιθοάνιθο, , πράσοπράσο, ,

αλάτιαλάτι))5.5. ΜεΜε κίτρινηκίτρινη σάλτσασάλτσα ((απόαπό µουστάρδαµουστάρδα ήή

σίλφιοσίλφιο))6.6. ΜεΜε σάλτσασάλτσα τυριούτυριού ((απόαπό τυρίτυρί, , λάδιλάδι, ,

ρίγανηρίγανη))

ΛΑΧΑΝΙΚΑΛΑΧΑΝΙΚΑ

ΤαΤα έτρωγανέτρωγαν ωµάωµά, , βραστάβραστά µεµε ξύδιξύδι, , µεµε γάρογάρο, , µεµε µουστάρδαµουστάρδα, , µεµε σάλτσασάλτσατυριώντυριών, , µεµε ξυδόµελοξυδόµελο

ΤαΤα συντηρούσανσυντηρούσαν σεσε ξύδιξύδι ήή τατααποξήραιναναποξήραιναν

ΣΑΛΤΣΕΣΣΑΛΤΣΕΣ

ΑΛΜΗΑΛΜΗ, , ΟΞΑΛΜΗΟΞΑΛΜΗ, , ΣΚΟΡΟ∆ΑΛΜΗΣΚΟΡΟ∆ΑΛΜΗΓΑΡΟΣΓΑΡΟΣ ::ψάριαψάρια καικαι εντόσθιαεντόσθια ψαριώνψαριών σεσεζύµωσηζύµωση µεµε αλάτιαλάτι στονστον ήλιοήλιο. . ΠρόσθετανΠρόσθετανκρασίκρασί ήή µέλιµέλι ήή ξύδιξύδι ήή νερόνερό ..ΜΥΤΤΩΤΟΣΜΥΤΤΩΤΟΣ : : σάλτσασάλτσα ήή πίταπίτα µεµε τυρίτυρί, , πράσοπράσο, , σκόρδοσκόρδο, , λάδιλάδι καικαι µέλιµέλι..ΤΥΡΙΟΥΤΥΡΙΟΥ : : µεµε λάδιλάδι, , τυρίτυρί, , ρίγανηρίγανηΚΙΤΡΙΝΗΚΙΤΡΙΝΗ : : µεµε σίλφιοσίλφιο ήή µουστάρδαµουστάρδαΑΣΠΡΗΑΣΠΡΗ : : µεµε λάδιλάδι, , άνιθοάνιθο, , πράσοπράσο, , αλάτιαλάτι

ΣΚΕΥΗΣΚΕΥΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ

ΤηγάνιΤηγάνι

ΤρίφτηςΤρίφτης τυριούτυριού

ΖυµωτήρεςΖυµωτήρες

ΚουτάλεςΚουτάλες

ΚοπίδιαΚοπίδια

ΟβελίσκοιΟβελίσκοι

κρεατολαβίδεςκρεατολαβίδες

ΚατσαρόλεςΚατσαρόλες((λοπάδεςλοπάδες))ΧύτρεςΧύτρες((κακκάβηκακκάβη))ΧερόµυλοιΧερόµυλοι

ΣΚΕΥΗΣΚΕΥΗ ΦΑΓΗΤΟΥΦΑΓΗΤΟΥΤρίποδεςΤρίποδεςΑγγείαΑγγείαΧειρόνιβαΧειρόνιβαΛέβητεςΛέβητεςΧειρόµακτραΧειρόµακτραΠανέριαΠανέρια γιαγια ψωµίψωµίΤριποδικέςΤριποδικέςχύτρεςχύτρεςΠατάνηΠατάνη ((γάστραγάστρα))ξυδοδοχείοξυδοδοχείο

ΠινάκιαΠινάκια ((πιάταπιάτα))ΓουδιάΓουδιά ((µπώλµπώλ))∆εν∆εν είχανείχανπηρούνιαπηρούνια, , έτρωγανέτρωγαν µεµε ταταχέριαχέρια καικαι τατασκούπιζανσκούπιζαν µεµεψωµίψωµί, , πουπου τοτοπετούσανπετούσαν σταστασκυλιάσκυλιά

ΠΟΤΗΡΙΑΠΟΤΗΡΙΑ ::σηµαντικόσηµαντικό περιουσιακόπεριουσιακόστοιχείοστοιχείο

ΕΙ∆ΗΕΙ∆Η ::αναφέρονταιαναφέρονται απόαπό τοντονΑθήναιοΑθήναιο γύρωγύρω σταστα 100100

∆ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ∆ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑΑΞΙΑ ΤΡΟΦΩΝΤΡΟΦΩΝΞΗΡΟΙΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙΚΑΡΠΟΙΑΜΥΓ∆ΑΛΑΑΜΥΓ∆ΑΛΑ : : θρεπτικάθρεπτικά, , καλύτερακαλύτερα ταταφρέσκαφρέσκα. . ΤαΤα περσινάπερσινά προκαλούνπροκαλούνπονοκέφαλοπονοκέφαλο..ΦΥΣΤΙΚΙΑΦΥΣΤΙΚΙΑ : : χρήσιµαχρήσιµα στηνστην ευρρωστίαευρρωστίατουτου συκωτιούσυκωτιούΚΑΡΥ∆ΙΑΚΑΡΥ∆ΙΑ : : χωνεύονταιχωνεύονται καλύτερακαλύτερα, , ότανόταντρώγονταιτρώγονται µεµε ξεράξερά σύκασύκα καικαι µαζίµαζί µεµεαπήγανοαπήγανο προστατεύουνπροστατεύουν απόαπόθανατηφόραθανατηφόρα δηλητήριαδηλητήριαΚΑΣΤΑΝΑΚΑΣΤΑΝΑ : : ««οιοι πιοπιο αξιόλογοιαξιόλογοι άγριοιάγριοικαρποίκαρποί»»..

ΛΑΧΑΝΙΚΑΛΑΧΑΝΙΚΑ --ΦΡΟΥΤΑΦΡΟΥΤΑ

ΑΣΦΟ∆ΕΛΟΙΑΣΦΟ∆ΕΛΟΙ : : γιατρικόγιατρικό γιαγια τοτο ίκτεροίκτερο

ΚΟΥΚΙΑΚΟΥΚΙΑ, , ΠΕΠΟΝΙΑΠΕΠΟΝΙΑ : : ωςως µάσκαµάσκα γιαγια τοντονκαθαρισµόκαθαρισµό φακίδωνφακίδων, , εφηλίδωνεφηλίδων

ΓΛΙΣΤΡΙ∆ΑΓΛΙΣΤΡΙ∆Α : : θεραπευτικόθεραπευτικό τωντων ευαίσθητωνευαίσθητωνδοντιώνδοντιών καικαι ούλωνούλων

ΡΟΚΑΡΟΚΑ, , ΒΟΛΒΟΙΒΟΛΒΟΙ : : αφροδισιακέςαφροδισιακές τροφέςτροφές

ΜΗΛΑΜΗΛΑ : : κατάλληλακατάλληλα γιαγια γαστρεντερικέςγαστρεντερικέςδιαταραχέςδιαταραχές

∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ

ΆρτοςΆρτος : : καλύτερακαλύτερα τατα καλοζυµωµένακαλοζυµωµένα, , όσαόσα έχουνέχουν φουσκώσειφουσκώσει πολύπολύ καικαι ψηθείψηθείσεσε γάστραγάστρα καικαι όχιόχι σεσε σχάρασχάρα ήή στάχτηστάχτη, , γιατίγιατί ηη στάχτηστάχτη είναιείναι βλαπτικήβλαπτική

ΠλακούντεςΠλακούντες : : καλύτεροικαλύτεροι οιοιφτιαγµένοιφτιαγµένοι απόαπό ρευστήρευστή ζύµηζύµη, , χειρότερεςχειρότερες οιοι λαγάνεςλαγάνες

ΚΡΑΣΙΚΡΑΣΙ :: τατα κόκκινακόκκινα κατάλληλακατάλληλα γιαγια τητηδηµιουργίαδηµιουργία αίµατοςαίµατος. . ΗΗ υπερβολήυπερβολή στηστηπόσηπόση τουτου κρασιούκρασιού φέρνειφέρνει παράλυσηπαράλυση. .

ΓΑΛΑΓΑΛΑ : : άριστηάριστη τροφήτροφή, , κυρίωςκυρίως εκείνοεκείνοπουπου περιέχειπεριέχει πολύπολύ ορόορό. . ΗΗ συνεχήςσυνεχής χρήσηχρήσητουτου καταστρέφεικαταστρέφει δόντιαδόντια καικαι ούλαούλα. . ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΠΡΟΣΤΑΣΙΑ : : ξέπλυµαξέπλυµα µεµε µελόνεροµελόνερο καικαιµετάµετά µεµε στυφόστυφό κρασίκρασί

ΚΡΕΑΤΑΚΡΕΑΤΑΜΥΑΛΟΜΥΑΛΟ : : δύσπεπτοδύσπεπτο, , αλλάαλλά αξιόλογηαξιόλογη τροφήτροφή

ΣΗΚΩΤΙΣΗΚΩΤΙ : : καλύτεροκαλύτερο τοτο συκοθρεµµένοσυκοθρεµµένο

ΚΡΕΑΣΚΡΕΑΣ ::ηη υπερβολικήυπερβολική κατανάλωσηκατανάλωσηπροκαλείπροκαλεί καρκίνοκαρκίνο, , ελεφαντίασηελεφαντίαση, , ψώραψώρα, , λέπραλέπρα, , διόγκωσηδιόγκωση σπλήναςσπλήνας κλπκλπ. . ΗΗ σάρκασάρκατωντων χοίρωνχοίρων θεωρείταιθεωρείται ηη πιοπιο θρεπτικήθρεπτική..

ΨΑΡΙΑΨΑΡΙΑ :: καλύτεροκαλύτερο τοτο µπαρµπούνιµπαρµπούνι

ΑΡΧΑΙΑΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ::ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΑΡΝΗΤΙΚΑΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΣΤΟΙΧΕΙΑΣταΣτα συµπόσιασυµπόσια γίνοντανγίνονταν διατροφικέςδιατροφικέςκαταχρήσειςκαταχρήσεις καικαι όσονόσον αφοράαφορά τηντην ποσότηταποσότητα, , πουπου ήτανήταν υπερβολικήυπερβολική, , καικαι όσονόσον αφοράαφορά τηντηνποιότηταποιότητα, , γιατίγιατί γινότανγινόταν πρόσληψηπρόσληψηδιαφορετικώνδιαφορετικών, , φυτικώνφυτικών καικαι ζωικώνζωικών τροφώντροφών, , πράγµαπράγµα πουπου ταλαιπωρούσεταλαιπωρούσε τοντον ανθρώπινοανθρώπινοοργανισµόοργανισµό στηστη διαδικασίαδιαδικασία τηςτης πέψηςπέψης καικαιαφοµοίωσηςαφοµοίωσης τωντων συστατικώνσυστατικών. . ΓιΓι’’ αυτόαυτό καικαιοιοι καλεσµένοικαλεσµένοι σεσε συµπόσιοσυµπόσιο µεµε τητη λήξηλήξη τουτουπροκαλούσανπροκαλούσαν εµετόεµετό, , διαδικασίαδιαδικασία πουπου τητηθεωρούσανθεωρούσαν κάθαρσηκάθαρση ..

ΗΗ διατροφήδιατροφή τωντων φτωχώνφτωχών ήτανήτανελλιπήςελλιπής σεσε πρωτεΐνεςπρωτεΐνες..ΗΗ έλλειψηέλλειψη συσκευώνσυσκευών ψύξηςψύξης γιαγια τητησυντήρησησυντήρηση τωντων τροφώντροφών, , τουςτουςοδηγούσεοδηγούσε σεσε διαδικασίεςδιαδικασίεςαποξήρανσηςαποξήρανσης, , οπότεοπότε χάνοντανχάνοντανπολύτιµαπολύτιµα συστατικάσυστατικά, , ήή σεσεσυντήρησησυντήρηση τωντων τροφίµωντροφίµων µεµεαλάτιαλάτι ((πάστωµαπάστωµα), ), συστατικόσυστατικόεπιβλαβέςεπιβλαβές γιαγια τηντην υγείαυγεία..

ΗΗ συχνήσυχνή χρήσηχρήση γάρουγάρου, , µιαςµιας σάλτσαςσάλτσας µεµεπολύπολύ αλάτιαλάτι, , προϊόνπροϊόν ζύµωσηςζύµωσης, , µεµε κύριοκύριοσυστατικόσυστατικό έναένα ευαίσθητοευαίσθητο υλικόυλικό, , όπωςόπως ταταψάριαψάρια, , µαςµας κάνεικάνει επιφυλακτικούςεπιφυλακτικούς γιαγια τητηδιαιτητικήδιαιτητική αξίααξία τουτου παρασκευάσµατοςπαρασκευάσµατος..

ΘΕΤΙΚΑΘΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΗΗ αυξηµένηαυξηµένη κατανάλωσηκατανάλωση ψαριώνψαριών

ΗΗ κατανάλωσηκατανάλωση κεκραµένουκεκραµένου οίνουοίνου

ΗΗ ευρείαευρεία χρήσηχρήση µελιούµελιού

ΤοΤο ψήσιµοψήσιµο ήή τοτο σούβλισµασούβλισµα ωςως οοσυνηθέστεροςσυνηθέστερος τρόποςτρόπος µαγειρέµατοςµαγειρέµατοςκρεάτωνκρεάτων

ΗΗ ευρείαευρεία χρήσηχρήση λευκούλευκού κρέατοςκρέατος

ΗΗ χρήσηχρήση καρυκευµάτωνκαρυκευµάτων σταστα φαγητάφαγητά µεµεεπίγνωσηεπίγνωση τωντων θεραπευτικώνθεραπευτικών τουςτουςιδιοτήτωνιδιοτήτων, , όχιόχι µόνοµόνο γιαγια βελτίωσηβελτίωση τηςτηςγεύσηςγεύσης

ΗΗ αξιοποίησηαξιοποίηση τωντων τοπικώντοπικώνιδιαιτεροτήτωνιδιαιτεροτήτων καικαι προϊόντωνπροϊόντων στηνστηνπαρασκευήπαρασκευή τωντων φαγητώνφαγητών µεµεπαρουσίαπαρουσία αξιόλογωναξιόλογων επαγγελµατιώνεπαγγελµατιώνµαγείρωνµαγείρων

ΑΡΧΑΙΑΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ::ΠΡΟΤΥΠΟΠΡΟΤΥΠΟ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΗΜΕΡΑΣΗΜΕΡΑ;;

ΘαΘα υιοθετούσαµευιοθετούσαµε στηστη διατροφήδιατροφή µαςµας τηντηνκατανάλωσηκατανάλωση γάλακτοςγάλακτος, , τυριώντυριών, , µελιούµελιού, , ξηρώνξηρών καρπώνκαρπών, , ελιώνελιών, , φρούτωνφρούτων, , φρέσκωνφρέσκωνλαχανικώνλαχανικών, , οσπρίωνοσπρίων, , ψαριώνψαριών, , λευκούλευκούκρέατοςκρέατος, , καρυκευµάτωνκαρυκευµάτων, , άρτωνάρτων απόαπόποικιλίαποικιλία αλεύρωναλεύρων, , τωντων αρχαίωναρχαίωνγλυκισµάτωνγλυκισµάτων καικαι πλακούντωνπλακούντων, , τουτουκεκραµένουκεκραµένου οίνουοίνου καικαι κάποιωνκάποιων ποτώνποτών ταταοποίαοποία θαθα ήτανήταν κατάλληλακατάλληλα γιαγια µικράµικρά παιδιάπαιδιά. .

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ::

ΤΟΤΟ ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΜΑΣΜΑΣΠΡΟΤΥΠΟΠΡΟΤΥΠΟ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΗΜΕΡΗΣΙΟ ∆ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ∆ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ((µεµε βάσηβάση τοτο πρότυποπρότυπο τηςτηςµεσογειακήςµεσογειακής διατροφήςδιατροφής))

((14001400--1600 1600 θερµίδωνθερµίδων))

ΠΡΩΙΝΟΠΡΩΙΝΟΑΑ..

1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι γάλαγάλα((κατσικίσιοκατσικίσιο) 220 ) 220 grgr1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι γιαούρτιγιαούρτι 220gr 220gr (1(1%)%)ΥποτυρίδεςΥποτυρίδες 180 180 grgr

ΒΒ..5 5 ελιέςελιέςίτριονίτριον2 2 σύκασύκα ξεράξερά+2 +2 καρύδιακαρύδια

ΓΓ..1 1 φέταφέτα (30(30--3535grgr ) ) ψωµίψωµί ολικήςολικήςάλεσηςάλεσης ήή συγκοµιστούσυγκοµιστούάρτουάρτου ήή δίπυρουδίπυρου άρτουάρτου((παξιµάδιπαξιµάδι) )

ΕΕ.. 2 2 ΤηγανίτεςΤηγανίτες µεµε µέλιµέλι καικαι σουσάµισουσάµι : : µπορούνµπορούν νανααντικαταστήσουναντικαταστήσουν τηντην οµάδαοµάδα ΒΒ καικαι ΓΓ..ΣΗΜΕΙΩΣΗΣΗΜΕΙΩΣΗ : : απόαπό κάθεκάθε οµάδαοµάδα καταναλώνεταικαταναλώνεται µίαµία επιλογήεπιλογή

∆ΕΚΑΤΙΑΝΟ∆ΕΚΑΤΙΑΝΟ

2 2 φρούταφρούτα ήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι χυµόςχυµός

4 4 καρύδιακαρύδια ήή 6 6 αµύγδαλααµύγδαλα ήή 10 10 φυστίκιαφυστίκια ήή 6 6 άλλοιάλλοι((µικροίµικροί) ) ξηροίξηροί καρποίκαρποί

ΚαφέςΚαφές ήή τσάιτσάι ήή άλλοάλλο αφέψηµααφέψηµα χωρίςχωρίς ζάχαρηζάχαρη ((αναν δενδενείναιείναι δυνατόδυνατό, , νανα χρησιµοποιηθείχρησιµοποιηθεί µέλιµέλι ήή µαύρηµαύρηζάχαρηζάχαρη))

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ90 90 grgrκρέαςκρέας//ψάριψάρι//τυρίτυρί//αυγάαυγά3 3 φλυτζάνιαφλυτζάνια τσαγιούτσαγιούλαχανικάλαχανικά2 2 κουταλάκιακουταλάκια γλυκούγλυκούελαιόλαδοελαιόλαδο2 2 φέτεςφέτες ψωµίψωµί (30(30--3535grgr ) ) ήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι ρύζιρύζιµαγειρεµένοµαγειρεµένοαναποφλοίωτοαναποφλοίωτοήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνιµαγειρεµέναµαγειρεµένα ζυµαρικάζυµαρικάήή 2 2 µικρέςµικρές µαγειρεµένεςµαγειρεµένεςπατάτεςπατάτες (200(200grgr ))ήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνιµαγειρεµέναµαγειρεµένα όσπριαόσπρια

Ο∆ΗΓΙΕΣΟ∆ΗΓΙΕΣ ::ΝαΝα προτιµούνταιπροτιµούνται ταταβραστάβραστά καικαι ψητάψητάφαγητάφαγητά..ΝαΝα αποφεύγονταιαποφεύγονται τατατηγανητάτηγανητά..ΤοΤο ελαιόλαδοελαιόλαδο ναναπροστίθεταιπροστίθεται ωµόωµό στοστοφαγητόφαγητό ήή στοστο τέλοςτέλος, , αφούαφού κατεβάσουµεκατεβάσουµε τοτοφαγητόφαγητό απόαπό τητη φωτιάφωτιά..ΚάνουµεΚάνουµε περιορισµένηπεριορισµένηχρήσηχρήση αλατιούαλατιού..ΧρησιµοποιούµεΧρησιµοποιούµεµυρωδικάµυρωδικά τηςτηςελληνικήςελληνικής φύσηςφύσης..

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ

2 2 φρούταφρούτα ήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι χυµόςχυµός

ΚαφέςΚαφές ήή τσάιτσάι ήή άλλοάλλο αφέψηµααφέψηµα χωρίςχωρίς ζάχαρηζάχαρη ((αναν δενδενείναιείναι δυνατόδυνατό, , νανα χρησιµοποιηθείχρησιµοποιηθεί µέλιµέλι ήή µαύρηµαύρηζάχαρηζάχαρη))

ΒΡΑ∆ΙΝΟΒΡΑ∆ΙΝΟ

ΑΑ..90 90 grgr κρέαςκρέας//ψάριψάρι//αυγάαυγά//τυρίτυρί2 2 φλυτζάνιαφλυτζάνια τσαγιούτσαγιούλαχανικάλαχανικά1 1 κουταλάκικουταλάκι γλυκούγλυκούελαιόλαδοελαιόλαδο1 1 φέταφέτα ψωµίψωµί ((βλβλ. . ΠρωινόΠρωινό))ήή ½½ φλυτζάνιφλυτζάνι µαγειρεµένοµαγειρεµένοαναποφλοίωτοαναποφλοίωτο ρύζιρύζιήή ζυµαρικάζυµαρικάήή 1 1 µικρήµικρή (100(100grgr ))πατάταπατάταµαγειρεµένηµαγειρεµένηήή ½½ φλυτζάνιφλυτζάνι τσαγιούτσαγιούµαγειρεµέναµαγειρεµένα όσπριαόσπρια

ΒΒ..1 1 φρούτοφρούτο1 1 φλυτζάνιφλυτζάνι γάλαγάλα ((κατσικίσιοκατσικίσιο) ) 11%,%, 220220grgr ήή 1 1 φλυτζάνιφλυτζάνιγιαούρτιγιαούρτι 11%%1 1 φέταφέτα ψωµίψωµί ((βλβλ. . ΠρωινόΠρωινό))

ΕΦΑΡΜΟΓΗΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΤΟΥ ∆ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟΥ∆ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΕΜΕΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΑΓΗΤΑΦΑΓΗΤΑ

ΠΡΩΙΝΟΠΡΩΙΝΟ : 1.: 1.ΓάλαΓάλα,,πυάνιονπυάνιον2.2.ΓιαούρτιΓιαούρτι, , παγκάρπιαπαγκάρπια3.3.ΤυροκόσκινονΤυροκόσκινον, , ξεράξερά σύκασύκα,,ξηροίξηροί καρποίκαρποί

4.4.ΥποτυρίςΥποτυρίς, , δίπυροςδίπυρος άρτοςάρτος5.5.ΓάλαΓάλα, , αττανίτηςαττανίτης6.6.ΓιαούρτιΓιαούρτι, , ίτριονίτριον7.7.ΓιαούρτιΓιαούρτι, , ελιέςελιές, , άρτοςάρτος

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟΑΑ..

ΨητόΨητό κρέαςκρέας ((πουλερικόπουλερικό, , χοιρινόχοιρινό))ΜαττύηςΜαττύης ((χωρίςχωρίς τοτο αίµααίµα τουτου ζώουζώου, , µεµε κρέαςκρέας ήή ψάριψάρι))ΜύµαΜύµα ((τηντην ηµέραηµέρα πουπου θαθα καταναλωθείκαταναλωθεί αυτόαυτό τοτο φαγητόφαγητό θαθαπρέπειπρέπει νανα µηνµην υπάρξειυπάρξει πρόσληψηπρόσληψη λίπουςλίπους απόαπό άλληάλλη πηγήπηγή))ΨάριΨάρι ψητόψητό µεµε σάλτσασάλτσα κίτρινηκίτρινη, , άσπρηάσπρη ήή τυριούτυριούΜύδιαΜύδια, , στρείδιαστρείδια µεµε µολόχαµολόχα ήή λάπαθολάπαθοΨάριαΨάρια µεµε κρασίκρασί, , µυρωδικάµυρωδικά χόρταχόρτα καικαι ξύσµαξύσµα τυριούτυριούΑχινοίΑχινοί µεµε οξύµελιοξύµελι, , σέλινοσέλινο καικαι δυόσµοδυόσµοΨάριαΨάρια µικράµικρά ψητάψητά σεσε πακετάκιαπακετάκια απόαπό συκόφυλλασυκόφυλλαΨάριαΨάρια ψητάψητά ((πχπχ. . λαβράκιαλαβράκια) ) µεµε τατα λέπιαλέπιαΨάριαΨάρια ψητάψητά µεµε επάλειψηεπάλειψη τυριούτυριού καικαι λαδιούλαδιούΨάριαΨάρια βραστάβραστά µεµε λαχανικάλαχανικάΜυττωτόςΜυττωτόςΣαλιγκάριαΣαλιγκάρια ψητάψητά ήή µεµε διάφορεςδιάφορες σάλτσεςσάλτσες

ΒΒ..ΒολβοίΒολβοί βραστοίβραστοί µεµε ξύδιξύδι καικαι λάδιλάδι

ΒολβοίΒολβοί στηστη σχάρασχάρα µεµε τυρίτυρί, , λάδιλάδι, , κρεµµύδικρεµµύδι, , σουσάµισουσάµι, , µέλιµέλι, , σίλφιοσίλφιο, , ξύδιξύδι

ΛαχανικάΛαχανικά ωµάωµά ((πχπχ. . µαρούλιαµαρούλια) ) ήή βραστάβραστά ((πχπχ. . κολοκύθιακολοκύθια, , λάχανολάχανο) ) µεµε λάδιλάδι καικαι ξύδιξύδι

ΧόρταΧόρτα άγριαάγρια βραστάβραστά µεµε λάδιλάδι καικαι ξύδιξύδι, , σάλτσασάλτσατυριούτυριού ήή κίτρινηκίτρινη σάλτσασάλτσα

ΛαχανικάΛαχανικά τουρσίτουρσί ((γογγύλιαγογγύλια, , ρέβεςρέβες))ΛαχανικάΛαχανικά σεσε άλµηάλµη ((πχπχ. . βλαστάριαβλαστάριακάππαρηςκάππαρης) ) µεµε λάδιλάδι καικαι ξύδιξύδι

ΓΓ..ΚουκιάΚουκιά, , αρακάςαρακάς, , ρεβύθιαρεβύθια, , φασόλιαφασόλια σούπασούπα ((έτνοςέτνος))ΡεβύθιαΡεβύθια βραστάβραστά πασπαλισµέναπασπαλισµένα µεµε τυρίτυρί

ΦακοπτισάνηΦακοπτισάνη ((φακήφακή καικαι κριθάρικριθάρι) ) –– ταιριάζειταιριάζει µεµεπαστόπαστό χοιρινόχοιρινό

ΦακήΦακή µεµε ξύδιξύδι

ΠτισάνηΠτισάνη ((κριθάρικριθάρι, , πράσοπράσο, , άνιθοάνιθο) ) –– ταιριάζειταιριάζει µεµεχοιρινόχοιρινό

ΨωµίΨωµί : : χονδρίτηςχονδρίτης, , εσχαρίτηςεσχαρίτης, , κριβανίτηςκριβανίτης, , δίπυροςδίπυρος, , επανθρακίδαεπανθρακίδα, , βάκχυλοςβάκχυλος, , λάγανολάγανο, , αρτολάγανοαρτολάγανο, , οβελίαςοβελίας,,ΚαππαδόκιοςΚαππαδόκιος, , βωλιτινόςβωλιτινός,,σρεπτίκιοςσρεπτίκιος, , σησαµίτηςσησαµίτης, , τυρώνταςτυρώντας, , φθοιςφθοις κλπκλπ..

ΒΡΑ∆ΙΝΟΒΡΑ∆ΙΝΟ

ΑΑ.. ΣεΣε µικρότερεςµικρότερες ποσότητεςποσότητες απόαπό τιςτις επιλογέςεπιλογές τουτου

µεσηµεριανούµεσηµεριανού

ΒΒ. . 1. 1. φρούτοφρούτο

2. 2. γάλαγάλα, , γιαούρτιγιαούρτι, , υποτυρίςυποτυρίς, , τυροκόσκινοντυροκόσκινον

ΓΓ. . 1. 1. τράγοςτράγος ((τραχανάςτραχανάς))

2. 2. τυρόψωµοτυρόψωµο

ΤΕΛΟΣΤΕΛΟΣ