sxediomathimatoskinisisstirixis

Σχέδιο μαθήματος: Στήριξη και κίνηση (Ενότητες: 5.1,2,3) Σχέδιο μαθήματος: Στήριξη και κίνηση (Ενότητες: 5.1,2,3)

Γνώση και μεθοδολογία Να αναγνωρίζουν την ποικιλομορφία των οργανισμών, να τους

ταξινομούν με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, να διακρίνουν σ’ αυτούς δομικές και λειτουργικές ομοιότητες και διαφορές και να τις συσχετίζουν με τις ανάγκες που τους δημιουργεί το περιβάλλον στο οποίο ζουν. (1)

Να διακρίνουν τη σχέση δομής και λειτουργίας σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής καθώς και τη σχέση εξάρτησης μεταξύ των συστατικών μερών ενός βιολογικού συστήματος και μεταξύ αυτού και του αβιοτικού περιβάλλοντος. (2)

Συνεργασία και επικοινωνία Να ακολουθούν οδηγίες και χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση

συγκεκριμένης εργασίας και να συνεργάζονται γι' αυτήν με τους συμμαθητές τους, τον εκπαιδευτικό αλλά και με άτομα ή φορείς από το ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. (3)

Να παρουσιάζουν πληροφορίες ή παρατηρήσεις και να υποστηρίζουν με σωστό προφορικό ή γραπτό λόγο, σκέψεις, απόψεις ή συμπεράσματα στην τάξη ή σε άλλους χώρους εκτός σχολείου, χρησιμοποιώντας σχέδια, απλούς πίνακες ή απλά ιστογράμματα κτλ. (4)

Βιολογία και καθημερινή ζωή Να χρησιμοποιούν γνώσεις που αποκτούν για να ερμηνεύουν, στο μέτρο

του δυνατού, φαινόμενα, διαδικασίες ή προβλήματα που εμφανίζονται, και να φροντίζουν ή να προστατεύουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους. (5)1

Α. Γενικοί στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo ΔΕΠΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)Α. Γενικοί στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo ΔΕΠΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)

Να αναπτύξει την προσωπικότητά του με τη δημιουργία ανεξάρτητης σκέψης, αγάπης για εργασία, κριτικής ικανότητας για την αντιμετώπιση καταστάσεων και δυνατότητας για επικοινωνία και για συνεργασία με άλλα άτομα. (6)

Να δημιουργήσει σ’ αυτόν την ανάγκη για αναζήτηση της γνώσης και να τον εξοικειώσει με τον επιστημονικό τρόπο σκέψης και την επιστημονική μεθοδολογία. (7)

Να αναπτύξει ικανότητα να συλλέγει πληροφορίες από επιστημονικές πηγές ή πλήρεις μελέτες αξιοποιώντας και την τεχνολογία της Πληροφορικής, όπου αυτό είναι δυνατόν, όχι μόνο για την αναζήτηση αλλά και για τον έλεγχο της επιστημονικής πληροφόρησης. (8)

Να αναπτύξει ικανότητα να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, να συλλέγει και να ανταλλάσσει πληροφορίες, να παρουσιάζει τις σκέψεις ή τα συμπεράσματα από τις μελέτες του. (9)

2


Α. Ειδικοί σκοποί (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ)Α. Ειδικοί σκοποί (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ)


Να αναγνωρίζει τη σχέση δομικών χαρακτηριστικών ενός οργανισμού με τις λειτουργίες που αυτός επιτελεί και τις ανάγκες που του δημιουργεί το περιβάλλον στο οποίο ζει. (10)

Να αναφέρει και να αιτιολογεί τις ανάγκες των οργανισμών για την επιβίωσή τους στο περιβάλλον στο οποίο ζουν (τροφή, αναπαραγωγή, μετακίνηση κτλ.). (11)

Να αναγνωρίζει ότι οι οργανισμοί ‘’ταιριάζουν’’ με το περιβάλλον στο οποίο ζουν (προσαρμογή) και να περιγράφει συγκεκριμένα παραδείγματα. (12)

Να διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα στην κίνηση και τη μετακίνηση των οργανισμών. (13)

Να αιτιολογεί την αναγκαιότητα μετακίνησης των οργανισμών (αναζήτηση τροφής ταιριού, αποφυγή εχθρών κ.ά.). (14)

Να περιγράφει και να εξηγεί το μηχανισμό στήριξης των φυτών. (15)

3

Β1. Στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)Β1. Στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)

4


Β2. Στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)Β2. Στόχοι (Όπως προσδιορίζονται από τo AΠΣ κ σχετίζονται με τη διδασκαλία των ενοτήτων)

Να περιγράφει την κίνηση χαρακτηριστικών μονοκύτταρων οργανισμών.(16)

Να διακρίνει διαφορές μεταξύ εξωσκελετού και ενδοσκελετού. (17) Να περιγράφει, με αδρές γραμμές, το σκελετό χαρακτηριστικών

αρθροπόδων και να εξηγεί το ρόλο του στην κινητικότητα και προστασία των οργανισμών αυτών. (18)

Να προσδιορίζει κοινά χαρακτηριστικά του σκελετού των σπονδυλωτών. (19)

Να περιγράφει, συνοπτικά, τον τρόπο μετακίνησης αντιπροσωπευτικών ειδών σπονδυλωτών (ψάρια, αμφίβια, πτηνά, θηλαστικά) χρησιμοποιώντας από ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. (20)

Να διακρίνει ομοιότητες και διαφορές σε ό,τι αφορά το σκελετό και τον τρόπο μετακίνησης των οργανισμών, οι οποίες αποτελούν μαρτυρίες για την εξέλιξη. (21)

1. Διάκριση μονοκύτταρων-πολυκύτταρων οργανισμών

2. Οργάνωση πολυκύτταρων οργανισμών

3. Ποικιλομορφία οργανισμών

4. Διάκριση φυτικού-ζωικού κυττάρου

5. Η έννοια του βάρους και της πίεσης

6. Η έννοια της τριβής (στο βιωματικό επίπεδο ή των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί από το δημοτικό).

7. Χρήση μικροσκοπίου

5


Γ. Προαπαιτούμενες γνώσεις-δεξιότητες:Γ. Προαπαιτούμενες γνώσεις-δεξιότητες:

1. 2 Μπαλόνια,

2. 1 Ομπρέλλα

3. Μία κανάτα με νερό,

4. Παρασκευάσματα (ή καλλιέργεια) μονοκύτταρων οργανισμών, φυτικών κυττάρων, τομές ξυλώματος.

5. Ηλεκτρονικός υπολογιστής

6. Λογισμικό Βιολογίας

7. Σύνδεση με το διαδίκτυο

8. Φύλλα εργασίας

6


Δ. Υλικά-Μέσα:Δ. Υλικά-Μέσα:

• Τάξη: Το μάθημα προορίζεται για την Α τάξη Γυμνασίου,• Διάρκεια: Οι ενότητες 5.1 και 5.2 προβλέπεται να διδαχτούν εντός 1

διδακτικής ώρας, ενώ η ενότητα 5.3 εντός 2 διδακτικών ωρών.• Κεντρικοί άξονες διδασκαλίας: Οι δύο κεντρικοί άξονες γύρω από τους

οποίους περιστρέφεται η διδασκαλία της στήριξης και της κίνησης είναι ότι: • Οι οργανισμοί για να επιβιώνουν οφείλουν να διατηρούν τη μορφή τους, να

κινούνται και να μετακινούνται. • Τα προβλήματα αυτά «λύνονται» με κατάλληλες δομές και λειτουργίες που

αποκτήθηκαν εξελικτικά και κάνουν κάθε οργανισμό «ταιριασμένο» με το περιβάλλον του.

• Παρατηρήσεις: Επειδή στο σχολικό εγχειρίδιο δεν αναφέρονται οι αιτίες για τις οποίες οι οργανισμοί απειλούνται με κατάρρευση της μορφής τους (βαρύτητα, πίεση που τους ασκεί το περιβάλλον τους) και κινούνται -λόγω της τριβής (χέρσος) ή την απώθηση του ρευστού που τους περιβάλλει (νερό και αέρας)-, ο εκπαιδευτικός πρέπει να υπενθυμίσει τις σχετικές έννοιες, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μαθητές εκτός του ότι τις γνωρίζουν βιωματικά, συμπεριλαμβάνονται και στην ύλη του δημοτικού.

7


Ε. Περιγραφή του μαθήματος:Ε. Περιγραφή του μαθήματος:

Εισαγωγή Παρουσιάστε στους μαθητές σας μια ξεφούσκωτη μπάλα και ρωτήστε τους: «Αν μπορεί

να χρησιμοποιηθεί στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται». Συζητήστε μαζί τους, τι είναι αυτό που της λείπει ώστε να είναι λειτουργική. Προσανατολίστε τη συζήτηση που διεξάγεται ώστε να αντιληφθούν και να διατυπώσουν με κάποιο τρόπο, ότι: «Η απώλεια της μορφής της, την κάνει ακατάλληλη για τη δουλειά για την οποία προορίζεται».

Επιχειρήστε το ίδιο με μια διπλωμένη ομπρέλα, ρωτώντας τους: «Αν μπορεί στη μορφή αυτή να τους προστατεύσει από τη βροχή». Αφού καταλήξουν στο ίδιο συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν και με την ξεφούσκωτη μπάλα (πρέπει η ομπρέλα να έχει την κατάλληλη μορφή για να κάνει τη δουλειά για την οποία κατασκευάστηκε), θέστε τα ερωτήματα:

«Τι είναι αυτό που κάνει τα τοιχώματα της μπάλας να «πέφτουν», όταν είναι ξεφούσκωτη και το πανί της ομπρέλας να μη μπορεί να διατηρηθεί τεντωμένο, όταν η ομπρέλα δεν είναι ανοικτή». Αν δυσκολευτούν να απαντήσουν, για την μεν περίπτωση της ξεφούσκωτης μπάλας ρωτήστε τους: «Αν η δύναμη που ασκείται στην εξωτερική επιφάνειά της είναι ίση με τη δύναμη που ασκείται στην εξωτερική επιφάνειά της» (στην ύλη της Ε Δημοτικού περιλαμβάνεται η πίεση). Για την περίπτωση της ομπρέλας δεν έχετε παρά να τους ρωτήσετε τι είναι αυτό που κάνει τα αντικείμενα όταν αφήνονται ελεύθερα να κατευθύνονται προς τη Γη.

Αφού καταλήξουν ότι η πίεση και το βάρος είναι τα αίτια για τα οποία συμβαίνουν τα φαινόμενα αυτά, παρουσιάστε τους 2 ξεφούσκωτα μπαλόνια και ζητήστε τους να σας υποδείξουν τρόπους να αποκτήσουν τη διεσταλμένη μορφή τους.

8


Στ. Διάγραμμα ροής του μαθήματος (1):Στ. Διάγραμμα ροής του μαθήματος (1):

Προσπαθήστε να διευρύνετε την πιθανότερη απάντηση που θα σας δώσουν (τα φουσκώνουμε) και προς άλλες λύσεις (τα γεμίζουμε με νερό, με άμμο κλπ).

Ρωτήστε τους : «Αν η ίδια λύση (να γεμίζουμε δηλαδή το εσωτερικό ενός αντικειμένου με κάποιο υλικό) εφαρμόζεται και στην περίπτωση της ανοικτής ομπρέλας». Αναδιατυπώστε τις απαντήσεις που θα σας δώσουν εισάγοντας τον όρο «σκαλωσιά», «εσωτερικό στήριγμα» ή κάποιον συναφή του όρου σκελετός για την περίπτωση της ομπρέλας.

Ρωτήστε τους επίσης: «Ποια λύση χρησιμοποιούν οι κατασκευαστές των υποβρυχίων και των βαθυσκαφών, ώστε οι κατασκευές τους να μη συνθλίβονται από την πίεση που τους ασκεί το νερό στα μεγάλα βάθη». Αν χρειαστεί βοηθήστε ρωτώντας τους πώς πιστεύουν ότι είναι κατασκευασμένα τα τοιχώματά τους.

Ολοκληρώστε την εισαγωγή του μαθήματος συνοψίζοντας ότι 3 καλές λύσεις για να διατηρείται η μορφή των αντικειμένων όταν απειλείται με κατάρρευση από την πίεση και το βάρος είναι: Το γέμισμα του αντικειμένου με κάποιο υλικό Ένας εσωτερικός σκελετός Παχιά τοιχώματα

9



Κύριο Μέρος Καλέστε τους να δουν έτοιμα (ή από καλλιέργεια που έχετε αναπτύξει)

παρασκευάσματα Paramecium, φυτικών κυττάρων και προβάλλετέ τους εικόνες και video, μεδουσών, κοραλλιών, γεωσκωλήκων, σκελετού σπονδυλωτών. Κατευθύνετέ τους ώστε να παρατηρήσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παρασκευασμάτων (λ.χ. το Paramecium έχει ανθεκτικό περίβλημα, το φυτικό κύτταρο περιβάλλεται από το παχύ κυτταρικό τοίχωμα) και των οργανισμών (η μέδουσα έχει μαλακό σώμα κλπ)

Ζητήστε τους να σας προσδιορίσουν το περιβάλλον (και όπου χρειάζεται πληροφορήστε τους σχετικά) στο οποίο ζουν τα κύτταρα και οι οργανισμοί αυτοί. Στη συνέχεια συζητήστε μαζί τους για το είδος των προβλημάτων που δημιουργεί το περιβάλλον τους, στη διατήρηση της μορφής τους. (Τα κύτταρα και οι οργανισμοί που ζουν σε υδρόβιο περιβάλλον πρέπει να αντισταθμίζουν την πίεση που τους ασκεί, ενώ στους χερσαίους οργανισμούς, κυριαρχεί η βαρύτητα)

Μοιράστε τους το φύλλο εργασίας 1 και ζητήστε τους να το συμπληρώσουν

10



Paramecium

Φυτικό κύτταρο

Μέδουσα Γεωσκώληκας

Νυχτερίδα

11

Φύλλο εργασίας 1Φύλλο εργασίας 1

Α. Με ποια μέθοδο κάθε κύτταρο ή οργανισμός διατηρεί το σχήμα του. Με τη μέθοδο του μπαλονιού που έχει φουσκώσει με το νερό, με τη μέθοδο της ομπρέλας ή με τη μέθοδο των παχιών τοιχωμάτων; Σημειώστε βάζοντας το σύμβολο σε όποια αντιστοιχία βρίσκετε σωστή.

Μετά τη συμπλήρωση του φύλλου εργασίας εισάγετε τους όρους: υδροσταστικός σκελετός (για τον γεωσκώληκα και τη μέδουσα), ενδοσκελετός για τη νυχτερίδα και αφού προβάλλετε την εικόνα ενός αρθροπόδου και ενός κοραλλιού συζητήστε με τους μαθητές σας, αν οι οργανισμοί αυτοί χρησιμοποιούν κάποια από τις μεθόδους στήριξης που αναφέρθηκαν. Στη συνέχεια εισάγεται την έννοια του ασβεστώδη σκελετού για τα κοράλλια και την έννοια εξωσκελετός για τα αρθρόποδα. (σχετικές εικόνες και από το λογισμικό στην οικεία ενότητα).

Εισάγετε στους μαθητές τις έννοιες των ασπονδύλων (ως μονοκύτταρων και πολυκύτταρων οργανισμών που δεν διαθέτουν ενδοσκελετό) και των σπονδυλωτών (ως πολυκύτταρων οργανισμών που διαθέτουν σπονδυλωτό ενδοσκελετό).

Συζητήστε μαζί τους τις πιθανές χρησιμότητες του εξωσκελετού των ασπονδύλων (προστασία, πρόσφυση μυών, διατήρηση υγρασίας).

Προβάλλετε στους μαθητές σας την εικόνα 1 της γιγαντιαίας σεκόγιας και πληροφορήστε τους ότι το ύψος της μπορεί να ξεπεράσει τα 130 m και το βάρος της τους 800 τόνους. Ρωτήστε τους να σας πουν: «Πώς μπορεί, και γιατί πρέπει, να στηρίζετε αυτό το γιγαντιαίο δένδρο». Προσανατολίστε τη συζήτηση στο βάρος, στην αντίσταση στον άνεμο, στην ανάγκη για την έκθεση των φύλλων στον ήλιο, αλλά και στην ανάγκη της μεταφοράς των ουσιών από και προς τα φύλλα.12



13

Εικόνα 1,2Εικόνα 1,2

Προβάλλετε στους μαθητές σας την εικόνα 2 των τμημάτων ενός φυτού. Αποκρύψτε τις λειτουργίες των επιμέρους τμημάτων και ζητήστε τους να τις πιθανολογήσουν. Υπενθυμίστε στους μαθητές σας την έννοια του ξυλώματος και καλέστε τους να προσέξουν την λεπτομέρεια της τομής στην οποία φαίνονται τα αγωγά στοιχεία του, των οποίων τον ρόλο τους θα προσδιορίσετε.

Δείξετε στους μαθητές σας παρασκευάσματα με τομές βλαστού και ζητήστε τους να εντοπίσουν τα αγωγά στοιχεία.

Δείξτε επίσης στο μικροσκόπιο τομές φύλλων. Ρωτήστε τους για τη μορφή που παίρνουν τα φύλλα όταν το φυτό είναι απότιστο και όταν είναι ποτισμένο, ώστε να συνδεθεί η διατήρηση του σχήματος στα μαλακά μέρη του φυτού με την πίεση που ασκεί το πλούσιο σε περιεχόμενο νερό κυτταρόπλασμα στην εσωτερική πλευρά του κυτταρικού τοιχώματος.

Παρουσιάστε τους το απλοποιημένο video της εξέλιξης του λογισμικού και ζητήστε από τους μαθητές σας να εντοπίσουν χοντρικά τους διαφορετικούς σταθμούς στην εξέλιξη του στηρικτικού συστήματος, στις διάφορες κατηγορίες οργανισμών που παρουσιάζονται. -Καθώς η εξέλιξη προχωρά από τους μονοκύτταρους στους πολυκύτταρους οργανισμούς και από τους υδρόβιους οργανισμούς σε αυτούς που εποίκισαν την ξηρά, στη στήριξη που παρέχει το ανθεκτικό εξωτερικό περίβλημα των μονοκύτταρων οργανισμών, προστίθεται ο υδροστατικός σκελετός, ο εξωσκελετός και ο ενδοσκελετός των σπονδυλωτών που είναι βαρύτερης κατασκευής όπου το καθήκον της στήριξης είναι μεγαλύτερο (ξηρά)-.

14



Προτρέψτε τους να παίξουν το 2ο παιχνίδι του λογισμικού που αναφέρεται στην στήριξη.

Περιγράψτε στους μαθητές σας την Ύδρα και τον τρόπο ζωής προβάλλοντας τις εικόνες 3 και 4. Στη συνέχεια προβάλετε το video που παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο διατρέφεται.

Ζητήστε από τους μαθητές σας να σας εντοπίσουν τα μέρη του σώματος της Ύδρας που κινούνται και εκείνα που μένουν ακίνητα. Αντιπαραβάλλετε την κίνηση σαν κάτι που αναφέρεται σε μεμονωμένα σωματικά τμήματα, με τη μετακίνηση, που αφορά σε ολόκληρο τον οργανισμό.

Εξηγήστε επίσης ότι είναι πιθανόν ένας οργανισμός να μετακινείται λόγω της κίνησης επιμέρους σωματικών τμημάτων ή όχι (παθητικά), όπως επίσης ότι είναι δυνατόν να παραμένει στη διάρκεια ενός σταδίου ή ολόκληρης της ζωής του, σταθερά προσκολλημένος στη θέση του.

15



16

Εικόνα 3,4 video 1Εικόνα 3,4 video 1

3

4 Video 1

Συζητήστε με τους μαθητές τις ανάγκες που ικανοποιεί η κίνηση και η μετακίνηση των οργανισμών, προβάλλοντας τη σχετική οθόνη του λογισμικού. Συζητήστε επίσης τους τρόπους με τους οποίους ικανοποιούν τις ίδιες ανάγκες οι οργανισμοί που παραμένουν ακίνητοι.

Προβάλετε τις εικόνες 5, 6, 7 που παρουσιάζουν την κίνηση στο νερό, τον αέρα και το έδαφος, και ζητήστε από τους μαθητές σας να προσδιορίσουν την κατεύθυνση των δυνάμεων που ασκούν τα κουπιά , η έλικα (σπρώχνουν το νερό και τον αέρα προς τα πίσω) και το πόδι του ανθρώπου («σπρώχνει» το έδαφος προς τα πίσω). Ζητήστε τους επίσης να προσδιορίσουν τις δυνάμεις που ασκεί το νερό, ο αέρας και το έδαφος στα κουπιά, την έλικα και το πόδι του ανθρώπου, αντιστοίχως. Η γνώση του αξιώματος της δράσης αντίδρασης και της τριβής (που περιλαμβάνεται στην ύλη της Ε δημοτικού) θα τους οδηγήσει να ανακαλύψουν την αιτία της μετακίνησης σε κάθε περίπτωση.

Προβάλετε στους μαθητές τα video 2, 3, 4. Συζητείστε μαζί τους τον τρόπο που εκτελείται το κάθε είδος κίνησης, εισάγοντας τους όρους του ψευδοποδίου, του μαστιγίου και της βλεφαρίδας και αξιοποιώντας τη σχετική γνώση του αξιώματος της δράσης-αντίδρασης.

Προβάλετε στους μαθητές την εικόνα 8 και ζητήστε τους να σας εξηγήσουν πώς η μαριονέτα κινεί τα μέλη της. Παραλληλίστε τα νήματα της μαριονέτας με τις μυϊκές ίνες εξηγώντας στους μαθητές σας ότι με τη συστολή τους επιτυγχάνονται οι κινήσεις των πολυκύτταρων οργανισμών (ασπονδύλων και σπονδυλωτών).17



18

Εικόνα 5, 6, 7Εικόνα 5, 6, 7

5 6

7

Προβάλετε στους μαθητές το video 5 και εστιάστε στο τμήμα του που παρουσιάζει τις επιμήκεις και κυκλικές μυϊκές ίνες. Ζητήστε από τους μαθητές σας να προσδιορίσουν τη δύναμη που ασκεί το έδαφος στο γαιοσκώληκα (τριβή) και το ρόλο της στη μετακίνησή του. Διευρύνετε τη συμμετοχή της τριβής στη μετακίνηση χρησιμοποιώντας κ.α. παραδείγματα ζώων που έχουν ή όχι πόδια.

Προβάλετε την εικόνα 9 στην οποία παρουσιάζονται οι μύες που κινούν τις πτέρυγες των εντόμων και ζητήστε από τους μαθητές να προσδιορίσουν την ομάδα μυών, που ανεβάζει τις πτέρυγες και την ομάδα που τις κατεβάζει. Συζητήστε μαζί τους την κατεύθυνση που έχουν οι δυνάμεις που ασκούνται από τον αέρα στις πτέρυγες και τη σημασία της στην πτήση.

Προβάλετε την εικόνα 10 προκειμένου να κάνετε μια αδρή περιγραφή του σκελετού των σπονδυλωτών. Επισημάνετε ωστόσο τις αρθρώσεις και τα είδη των κινήσεων που μπορούν να κάνουν ή όχι.

Προβάλετε στους μαθητές το video 6 στο οποίο παρουσιάζεται η συνεργασία του ενδοσκελετού των σπονδυλωτών με τους μυς, κατά την εκτέλεση των κινήσεων. Εντοπίστε στους μαθητές σας ότι οι μύες λειτουργούν με βράχυνση του μήκους τους ή με άλλα λόγια ότι οι μύες «τραβούν» και δεν «σπρώχνουν».

19



20

Video 2,3,4Video 2,3,4

2. Αμοιβάδα που τρώει φύκη

4. Το βλεφαριδοφόρο Stylonchia

3. Μαστιγοφόρο

21

Εικόνα 8, 9, 10, video 5Εικόνα 8, 9, 10, video 5

8

9

5

10

22

video 6video 6

Προβάλετε στους μαθητές τις εικόνες 11 και 12 στις οποίες παρουσιάζεται αντιστοίχως, η αντίσταση που παρεμβάλει το νερό (και κάθε ρευστό) στην κίνηση των σωμάτων και το μέγεθός της ανάλογα με το σχήμα του σώματος. Εισάγετε την έννοια του υδρο(αερο-) δυναμικού σχήματος.

Καλέστε τους μαθητές σας να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας 2. Αφού το συμπληρώσουν συζητήστε μαζί τους για το περιβάλλον μετακίνησης στο οποίο υιοθετούν οι οργανισμοί το σφηνοειδές σχήμα. Επισημάνετέ τους επίσης ότι το σχήμα αυτό υιοθετείται ανεξάρτητα από την κλάση ή την τάξη στην οποία ανήκουν.

Προβάλετε τις εικόνες 13, 14 και ζητήστε από τους μαθητές σας να εντοπίσουν τις διαφορές που υπάρχουν στον τύπο της κατασκευής του σκελετού του ψαριού και της γάτας. Αν χρειαστεί ρωτήστε τους ποιος από τους δύο σκελετούς φαίνεται να μπορεί να «σηκώσει» μεγαλύτερο βάρος και γιατί.

Υποβάλετε στους μαθητές ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο κατασκευής του σκελετού των πτηνών, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πτήσης. (Πόσο βαρύς πρέπει να είναι, ποιο πρέπει να είναι το άνοιγμα των πτερύγων, αν δίνει δυνατότητα πρόσφυσης ισχυρών μυών κλπ). Προβάλετε την εικόνα 15 (με τη λεπτομέρεια των αεροφόρων οστών), ώστε να επαληθεύσουν τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν.

23



Προβάλετε την εικόνα 16 στην οποία παρουσιάζονται εγκάρσιες διατομές ερπετών κ θηλαστικών. Ζητήστε από τους μαθητές σας να σας προσδιορίσουν ποια από τις δύο στάσεις (η στάση push-up των ερπετών ή των τετράποδων θηλαστικών) είναι βολικώτερη στην ακινησία και παρέχει μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων. Πληροφορείστε τους ότι η πρώτη είναι περισσότερο πρωτόγονη και αν χρειαστεί εξηγήστε τους ότι στα χερσαία θηλαστικά, η απομάκρυνση της κοιλιάς από το έδαφος (λόγω του ότι ο μηρός και η κνήμη βρίσκονται στην ίδια ευθεία) πλεονεκτεί γιατί δίνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και ταχύτητα αλλά και γιατί είναι λιγότερο κοπιαστική από την «push up» στάση των ερπετών.

Προβάλετε την εικόνα 17 στην οποία παρουσιάζονται οι πλευρικοί κυματισμοί με τους οποίους πραγματοποιείται η κίνηση των φιδιών τα οποία κατά τη διάρκεια της εξέλιξης «έχασαν» τα πόδια τους.

24



Κλείσιμο Ζητήστε από τους μαθητές σας να σας προσδιορίσουν τους λόγους για τους

οποίους οι οργανισμοί πρέπει να διατηρούν τη μορφή τους. Συζητείστε με τους μαθητές σας την ποικιλότητα των περιβαλλόντων αλλά

και των «λύσεων» που έχουν αναπτύξει οι οργανισμοί για να αντιμετωπίζουν την ανάγκη της στήριξής τους σε αυτά. Ζητήστε τους να σας εξηγήσουν γιατί κάθε μια από τις «λύσεις» αυτές κάνουν κάθε οργανισμό ταιριασμένο με το περιβάλλον ζωής και τον τρόπο ζωής που ζει.

Ζητήστε από τους μαθητές σας να αναφέρουν πρόσθετες λειτουργίες των συστημάτων στήριξης των οργανισμών.

Ζητήστε από τους μαθητές σας να σας αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους οι οργανισμοί είναι αναγκαίο να κινούνται και να μετακινούνται.

Συζητείστε με τους μαθητές σας τα διαφορετικά προβλήματα που θέτει το νερό, ο αέρας και το έδαφος στη μετακίνηση των οργανισμών και τις λύσεις που έχουν υιοθετήσει οι οργανισμοί κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους.

25



26

11 12

13 14

Εικόνα 11, 12, 13, 14Εικόνα 11, 12, 13, 14

27

Εικόνα 15, 16, 17Εικόνα 15, 16, 17

15

1617

Συζητείστε με τους μαθητές σας την ποικιλότητα των περιβαλλόντων αλλά και των «λύσεων» που έχουν αναπτύξει οι οργανισμοί για να αντιμετωπίζουν την ανάγκη της στήριξής τους σε αυτά. Ζητήστε τους να σας εξηγήσουν γιατί κάθε μια από τις «λύσεις» αυτές κάνουν κάθε οργανισμό ταιριασμένο με το περιβάλλον ζωής και τον τρόπο ζωής που ζει.

28

Μετακινούνται: ( , στο νερό, )αέρα ξηρά

Το σχήμα τους :μοιάζει με

Το σχήμα τους :δεν μοιάζει με

Φύλλο εργασίας 2Φύλλο εργασίας 2

sxediomathimatoskinisisstirixis

Documents

Transcript of sxediomathimatoskinisisstirixis