SAFE τεύχος 10

48
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΑ ΝΕΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ FREE PRESS SAFE Διανέμεται Δωρεάν Έκδοση της Holistic Life Τεύχος 10 • Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010 • www.safemagazine.gr IMPORTANT Μπορεί να μην τους εξαντλεί η ηλικία, το κάνουν όμως τα φάρμακα! Φάρμακα και ηλικιωμένοι: Άλλαξε τρόπο σκέψης και βελτίωσε την υγεία σου! Οι κίνδυνοι από την κατανάλωση σπορέλαιων Φυσικά εναλλακτικά μέσα θεραπείας που μπορούν να αντικαταστήσουν τα αντιβιοτικά SNACKS Σε αυτό το τεύχος εξετάζουμε αναλυτικά 12 snacks. SAFE REPORT

description

 

Transcript of SAFE τεύχος 10

Page 1: SAFE τεύχος 10

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΑ ΝΕΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ FR

EE

PR

ES

SSAFEΔιανέμεται Δωρεάν

Έκδοση της Holistic Life

Τεύχος 10 • Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010 • www.safemagazine.gr

IMPORTANT

Μπορεί να μην τους εξαντλεί η ηλικία,το κάνουν όμως τα φάρμακα!

Φάρμακα και ηλικιωμένοι:

Άλλαξε τρόπο σκέψης και βελτίωσε την υγεία σου!

Οι κίνδυνοι από την κατανάλωση σπορέλαιων

Φυσικά εναλλακτικά μέσα θεραπείας που μπορούν να αντικαταστήσουν τα αντιβιοτικά

SNACKSΣε αυτό το τεύχος εξετάζουμε αναλυτικά 12 snacks.

SAFE REPORT

Page 2: SAFE τεύχος 10
Page 3: SAFE τεύχος 10

SAFE �

Safe areaΠεριοδικό για τα αποσιωπημένα νέα υγείας

Εκδότης - Ιδιοκτήτης:Γεράσιμος Κατραμάδος - Etra PublishingΕυεργετών 7, Π. Φάληρο, 1756�Τηλ/Fax: 210 981175�www.etra.gre-mail: [email protected]

Υπεύθυνος έκδοσης:Γεράσιμος Κατραμάδος

Υπεύθυνη ύλης - επιμέλεια:Βάλλυ Καλοζούμη

Μετάφραση:Πόπη Τσίκη

Δημοσιογραφοι:Νίκη ΤσέκουΙωάννα ΧερμάρηΓεράσιμος Κατραμάδος

Υπεύθυνη διαφήμισης:Ιωάννα Χερμάρη

ΔημιουργικόEtra Graphic Design

Image banksshutterstockistockfotolia

ΣυνεργάστηκανΣοφία ΠαπαδοπούλουΝίκη ΤσέκουΒασίλης Φρατζολάς

web: www.safemagazine.grΤο περιοδικό SAFE μπορείτε να το αποκτήσετε σε μορφή pdf εντελώς δωρεάν από το site: www.safemagazine.gr

e-mail: [email protected]

ΣυνδρομήΕσωτερικού 25€

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ’ανάγκη και θέσεις του ιδιοκτήτη, εκδότη και υπεύθυνου έκδοσης του περιοδικού. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας.

SAFEΤεύχος 10Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

Διαβάστε ακόμα:Αντι- editorial σελ. 4

Στα ψιλά γράμματα σελ. 6

Φάρμακα και ηλικιωμένοι: Μπορεί να μην τους εξαντλεί η ηλικία, το κάνουν όμως τα φάρμακα! σελ. 14

Amla: Το πολύτιμο ιαματικό φυτό σελ. 24

Άλλαξε τρόπο σκέψης και βελτίωσε την υγεία σου! σελ. 26

Να σας κεράσω ένα ελιξίριο ή ένα φάρμακο; σελ. 28

Οι κίνδυνοι από την κατανάλωση σπορέλαιων σελ. �0

Φυσικά εναλλακτικά μέσα θεραπείας που μπορούν να αντικαταστήσουν τα αντιβιοτικά σελ. �4

Ένα εκατομμύριο παιδιά λαμβάνουν αντιψυχωσικά στις ΗΠΑ σελ. �7

Τα συνταγογραφούμενα ναρκω-τικά φάρμακα ευθύνονται για περισσότερους θανάτους απ’ ότι η ηρωίνη και η κοκαΐνη μαζί! σελ. �8

SNACKSΣε αυτό το τεύχος εξετάζουμε καιπαρουσιάζουμε αναλυτικά 12 snacks. (σελ.40)

Φάρμακα και ηλικιωμένοι: Μπορεί να μην τους εξαντλεί η ηλικία,το κάνουν όμως τα φάρμακα!σελ. 14

Page 4: SAFE τεύχος 10

4 SAFE

Ημερολόγιο του SAFE2010

αντί - Editorial

Την απαγόρευση της προσθήκης ζάχαρης στους χυμούς φρούτων ζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η ΕΕ αναζητεί τρόπους να υιοθετήσουν οι πολίτες έναν

πιο υγιεινό τρόπο ζωής, μετά την αύξηση που παρατηρήθηκε στα άτομα με παχυσαρκία και στα προβλήματα που προκύπτουν από αυτήν.Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η Επιτροπή προτείνει την επίσημη απαγόρευση από την ΕΕ της προσθήκης ζάχαρης σε σχεδόν όλους τους χυμούς φρούτων, αναφέρεται σε ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα στις Βρυξέλλες.Η κύρια εξαίρεση της απαγόρευσης αυτής θα είναι τα νέκταρ, ένα παραδοσιακά ζαχαρούχο ποτό, διευκρινίζεται στην ανακοίνωση. Ωστόσο, σε αυτά τα ποτά θα πρέπει να αναφέρεται σαφώς η προσθήκη ζάχαρης.Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την προσθήκη της ντομάτας στον επίσημο κατάλογο της ΕΕ με τα φρούτα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή χυμού.(Newsroom ΔΟΛ)

22 Σεπτεμβρίου 2/6: Ο τρόπος ζωής σημαντικό-τερη αιτία για τον καρκίνο του μαστού. Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σχετικά περιορισμένο ρόλο στην πρόκληση καρκίνου του μαστού, ενώ άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο διαβίωσης, όπως η παχυσαρκία, η διατροφή, το αλκοόλ και ο θηλασμός, είναι πιο σημαντικοί, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

4/6: Ελπιδοφόρα ανακάλυψη για νέα φαρμακευτική θεραπεία της σήψης του αίματος. Oι επιστήμονες κατάφεραν να μπλοκάρουν ένα μό-ριο, που ενεργοποιείται στη διάρκεια του σηπτικού σοκ. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

16/6: Παγκόσμια αύξηση των ιών με ανθεκτικότητα στα φάρμακα Ουάσινγκτον: Ο Παγκόσμιος Οργα-νισμός Υγείας (ΠΟΥ), κυβερνήσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις σώζουν ζωές διανέμοντας φάρμακα στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά δεν δίνουν την απαιτούμενη προσο-χή στους κινδύνους που ενέχουν τα ανθεκτικά στα φάρμακα μικρόβια, σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα. (ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters)

17/6: Το καστανό ρύζι μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη: Η αντικατάσταση του άσπρου ρυζιού με καστανό και ψωμί ολικής άλεσης, στα πλαίσια μιας υγιεινής διατροφής, μειώνει κατά το ένα τρίτο τον κίνδυ-νο εκδήλωσης διαβήτη, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημο-σιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Archives of Internal Medicine. (health.in.gr Λονδίνο)

14/9: Τα αντιβιοτικά κάνουν άνω-κάτω το στομάχι, επειδή βλάπτουν τα “καλά” μικρόβια του εντέρου. Μια νέα αμερικανική επιστημονική

έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι ακόμα και τα φαινομενικά πιο ελαφρά αντιβιοτικά μπορούν να διαταράξουν σοβαρά την ισορροπία των μικροβίων που ζουν στο έντερο, μειώνοντας τον αριθμό των “καλών” μικροοργανισμών, γεγονός με απρό-βλεπτες συνέπειες για την υγεία του ατόμου. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

14/9: Αυστραλία: Επιστήμονες ζητούν την απαγόρευση του Voltaren. Κορυφαίοι επιστήμονες της Αυστραλίας ζήτησαν την απαγό-ρευση του παυσίπονου «Βολταρέν» (Voltaren), έπειτα από μια νέα μελέτη που έγινε στη Δανία και αποφάνθη-κε ότι το συγκεκριμένο παυσίπονο αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης εγκεφαλικού, ακόμα και σε υγιείς ανθρώπους. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

29/9: ΗΠΑ: Ένα εκατομμύριο παι-διά λαμβάνουν αντιψυχωσικάΤον Ιούλιο, η εφημερίδα Washington Post σημείωνε ότι οι Αμερικανικές επιχειρήσεις αποθησαυρίζουν ποσά-ρεκόρ, συνολικά 1,8 τρισ. δολάρια, περιμένοντας επενδυτικές ευκαιρίες. Την ίδια στιγμή, καταγραφόταν ότι αριθμός-ρεκόρ παιδιών στην Αμε-ρική λαμβάνουν με συνταγή ψυχια-τρικά φάρμακα, ακόμη και σε πολύ τρυφερές ηλικίες.(ΑΠΕ-ΜΠΕ)

30/9: Η κατανάλωση ελαιολάδου ως ασπίδα προστασίας για την καρδιά . Η λογική χρήση μιας ποσό-τητας ελαιολάδου στο φαγητό και τις σαλάτες, που καταναλώνουμε κάθε μέρα, είναι ικανή να δημιουργήσει μια ασπίδα προστασίας στην καρδιά μας. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

1/10: Ανακαλύφθηκε νέα γρήγορη και ασφαλέστερη μέθοδος δημι-ουργίας ανθρωπίνων βλαστικών κυττάρων από το δέρμα . (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Page 5: SAFE τεύχος 10
Page 6: SAFE τεύχος 10

6 SAFE

Safe Στα ψιλά γράμματα...

Πολλοί από μας υποφέρουν από κάποιο ήπιο και εκνευρι-στικό πρόβλημα στο στομάχι, όπως πόνους και φούσκω-

μα, που μόλις που ανεχόμαστε. Όμως ερευνητές ανακάλυψαν ότι υπάρχει ένα φρούτο που μπορεί να εξουδετερώσει τα χειρότερα συμπτώματα. Τα μύρτιλλα (blueberries) μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις των στομαχικών προβλημάτων όπως η κολίτιδα - και μπορούν να προστατεύσουν ακόμη και από γαστρεντερικά προβλήματα, από την αρχή, εάν λαμβά-νονται με προβιοτικά. Αυτά τα φρούτα είναι πλούσια σε πο-λυφαινόλες, οι οποίες έχουν αντιμικροβιακές και αντιοξειδω-τικές ιδιότητες, και έχουν ισχυρή επίδραση στα καθημερινά στομαχικά προβλήματα όταν εξετάστηκαν σε σχέση με άλλα φρούτα και προϊόντα όπως το πίτουρο σίκαλης και το πίτου-ρο βρώμης. Τα αποτελέσματα ήταν καλύτερα, όταν ο καρπός τρωγόταν με προβιοτικά, σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Lund στη Σουηδία. Όταν τρώγονταν μαζί, τα οξέα που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα αυξήθηκαν θεαματικά στο αίμα των συμμετεχόντων. Πηγή: AlphaGalileo: http://www.alphagalileo.org/ViewItem.aspx?ItemId=67814& CultureCode=en.

[Blueberries]Μπορούν να εξαλείψουν

τους πόνους στο στομάχι και το φούσκωμα

Page 7: SAFE τεύχος 10
Page 8: SAFE τεύχος 10

8 SAFE

Safe Στα ψιλά γράμματα...

[MMR και αυτισμός]Γιατρός αποδείχθηκε σω-στός για το ΜΜR, την ίδια εβδομάδα που καταδικά-στηκε από το πειθαρχικό ως «ανέντιμος»

Την ίδια εβδομάδα που ένας για-τρός, στην αντιπαράθεση για το

εμβόλιο MMR και τον αυτισμό, χαρα-κτηρίστηκε ως «ανέντιμος, ανεύθυ-νος και αναίσθητος» από το ιατρικό πειθαρχικό συμβούλιο, δημοσιεύτηκε μια νέα μελέτη που αποδεικνύει ότι ίσως τελικά έχει δίκιο. Οι ερευνητές στη Νέα Υόρκη, ανακάλυψαν ότι τα παιδιά με αυτισμό είχαν επίσης φλεγ-μονή στον ειλεό (τμήμα του λεπτού εντέρου), ακριβώς την ίδια ανακάλυ-ψη που έκανε ο Dr Andrew Wakefield, που ενδέχεται να χάσει τώρα την ια-τρική άδειά του μετά από �0 μηνών ακρόαση από το Γενικό Ιατρικό Συμ-βούλιο. Ο Wakefield σημειώνει ότι τα παιδιά που είδε είχαν κάνει επίσης το τριπλό εμβόλιο MMR (ιλαράς, παρω-τίτιδας, ερυθράς) και θεωρεί ότι αυτό το εμβόλιο είναι μάλλον η αιτία. Μετά τη δημοσίευση της εργασίας του στο περιοδικό The Lancet το 1998, τα πο-σοστά εμβολιασμού μειώθηκαν δρα-ματικά καθώς οι γονείς στο Ηνωμένο Βασίλειο αρνήθηκαν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Η νέα μελέτη, από την ιατρική σχολή του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ανακάλυψε ότι 14� παι-διά με αυτιστική διαταραχή, υπέφε-ραν επίσης από χρόνια συμπτώματα στο γαστρεντερικό και φλεγμονή στο

λεπτό έντερο. Καθώς το εμβόλιο είναι υποχρεωτικό στις ΗΠΑ, όπου ζουν τα παιδιά, είναι λογικό να υποθέσει κα-νείς ότι τα περισσότερα, αν όχι όλα, εί-χαν εμβολιασθεί – αν και οι ερευνητές δεν δείχνουν ότι αυτό ήταν η αιτία της φλεγμονής που ανακάλυψαν. Πηγή: Autism Insights, 2010; 2: 1-11.

[Διάγνωση]Οι μαστογραφίες δεν ανιχνεύουν το 66 τοις εκατό των καρκίνων του μαστού

Κάθε γυναίκα από την ηλικία των 40 περίπου, καλείται να αρχίσει

μαστογραφία προληπτικού ελέγχου του μαστού - ωστόσο πρόκειται ίσως για την πιο αναποτελεσματική τεχνο-λογία, και είναι αυτή που θα αποτύχει να ανιχνεύσει τους περισσότερους καρκίνους, όπως αποκαλύπτει νέα με-λέτη. Οι μαστογραφίες ανιχνεύουν μόνο το �� τοις εκατό των καρκίνων του μαστού, εκτιμώντας ότι η μαγνητική τομογραφία ανιχνεύει έως και το 9� τοις εκατό των καρκίνων. Ακόμη και το υπερηχογράφημα είναι πιο ευαί-σθητο από τις μαστογραφίες, και κά-νει διάγνωση στο �7 τοις εκατό των καρκίνων. Η μαγνητική τομογραφία είναι ιδιαίτερα καλή στο να ανακαλύ-πτει τον καρκίνο στα πρώτα στάδιά του, που είναι πιο πιθανό να θεραπευ-τεί με επιτυχία, λένε οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Έκαναν την ανακάλυψη μετά την εξέταση 687 γυ-ναικών με ελαφρώς αυξημένο κίνδυ-νο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Το μειονέκτημα είναι ότι οι γυναίκες που κάνουν μαγνητική είναι εκτεθει-μένες σε πολύ υψηλότερο επίπεδο ακτινοβολίας, και αυτό μπορεί να αποδειχθεί κίνδυνος για την υγεία, αν η γυναίκα κινδυνεύει από καρκίνο του μαστού και έτσι αρχίζει τον έλεγχο σε πολύ μικρότερη ηλικία. Πηγή: Journal of Clinical Oncology, 2010; doi: 10.1200/JCO.2009.23.0839.

[Κρυολόγημα]Κάποια φάρμακα θα έπρεπε να αποσυρθούν

Όπως αναφέρει μια νέα έκθεση, τα πιο γνωστά φάρμακα για το κρυολόγημα και το βήχα

που αγοράζουμε στο φαρμακείο είναι επικίνδυνα και θα πρέπει να καταργη-θούν. Περίπου το �0% των ανθρώπων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ χρησιμοποι-ούν τακτικά φάρμακα για τη θεραπεία του κρυολογήματος και του βήχα, αλλά κανείς δεν τους λέει για τους κινδύνους, λένε οι ερευνητές από το Γκάλεν, το ευρωπαϊκό δίκτυο για τις αλλεργίες και το άσθμα. Αυτά τα δη-μοφιλή φάρμακα περιλαμβάνουν την παλιά γενιά των αντιισταμινικών που ήταν υπεύθυνα για πολλά ατυχήμα-τα και θανάτους. Οι έφηβοι τα έχουν χρησιμοποιήσει για να αυτοκτονή-σουν, και είναι επίσης επικίνδυνα για τα βρέφη και τα νήπια που θα πάρουν κατά λάθος υπερβολική δόση. Τα φάρμακα προκαλούν υπνηλία, λένε οι ερευνητές, και μπορούν επίσης να μειώσουν το στάδιο REM (γρήγορη κίνηση των ματιών) στον ύπνο. Ως αποτέλεσμα, έχουν προκαλέσει ανα-ρίθμητα ατυχήματα στους δρόμους. Η νέα γενιά αντιισταμινικών είναι πιο ασφαλής, αλλά είναι εξίσου αποτελε-σματική, λένε οι ερευνητές. Συνιστούν να αφαιρεθούν από τα ράφια αμέσως τα φάρμακα που περιέχουν πρώτης γενιάς αντιισταμινικά. Πηγή: Allergy, 2010; doi: 10.1111/j.1398-9995.2009.02325.x.

Page 9: SAFE τεύχος 10
Page 10: SAFE τεύχος 10

10 SAFE

Safe Στα ψιλά γράμματα...

[Kαρκίνος]Τα αναψυκτικά τύπου κόλα διπλασιάζουν τον κίνδυνο καρκίνου στο πάγκρεας

Οι άνθρωποι που πίνουν δύο ή περισσότερα αναψυκτικά - και

ειδικά τα ανθρακούχα αναψυκτικά τύπου κόλα - κάθε εβδομάδα, διπλα-σιάζουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος. Τα ανα-ψυκτικά αυτά αυξάνουν τα επίπεδα ινσουλίνης, η οποία είναι μία από τις γνωστές αιτίες καρκίνου. Η επίδραση δεν παρατηρήθηκε σε άτομα που έπι-ναν χυμό φρούτων. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα έκαναν την ανακάλυψη αφού μελέτησαν το προφίλ υγείας 60.524 ανδρών και γυ-ναικών στη Σιγκαπούρη για 14 χρόνια. Κατά το διάστημα αυτό, 140 άνθρω-ποι ανάπτυξαν καρκίνο, και μετά την εξάλειψη όλων των άλλων επιλογών, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι έπιναν τουλάχιστον δύο ανθρακούχα ποτά την εβδομάδα. Κατά μέσο όρο, έπιναν πέντε ποτά την εβδομάδα. Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος είναι σπάνιος, είναι συνήθως θανατηφόρος, λένε οι ερευνητές. Πηγή: Cancer Epidemiology, Biomark-ers & Prevention, 2010; 19: 447-55.

[Καρκινος]Η βιταμίνη D προστατεύει από τον καρκίνο στο παχύ έντεροΗ σημασία της βιταμίνης D φαίνεται να μεγαλώνει σημαντικά. Τώρα οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι βο-ηθά στην προστασία κατά του καρκί-νου του παχέος εντέρου. Οι άνθρωποι με υψηλά επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα τους έχουν 40 τοις εκατό λιγό-τερες πιθανότητες να αναπτύξουν τον καρκίνο, όπως έχουν ανακαλύψει ερευνητές σε μελέτη στην οποία πή-ραν μέρος πάνω από 520.000 συμ-μετέχοντες. Η βιταμίνη αυτή οφεί-λεται κυρίως στην ηλιοφάνεια, αλλά μπορείτε να την πάρετε και από τα συμπληρώματα διατροφής, ή με την κατανάλωση λιπαρών ψαριών.Πηγή: British Medical Journal, 2010; 340: b5500.

[Αντικαταθλιπτικά]Τα αντικαταθλιπτικά στα-ματούν τις γυναίκες από το να θηλάζουν

Τα αντικαταθλιπτικά όχι μόνο δεν είναι αποτελεσματικά, αλλά ταυτό-

χρονα προκαλούν τρομερές παρενέρ-γειες, αφού, όπως αποκαλύπτει μια νέα μελέτη, μπορούν να σταματήσουν το θηλασμό στις νέες μητέρες. Τα αντι-καταθλιπτικά φάρμακα SSRI (εκλεκτι-κοί αναστολείς επαναπρόσληψης σε-ροτονίνης) λαμβάνονται από μερικές μητέρες για την επιλόχειο κατάθλιψη, αλλά οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα φάρμακα αυτά παρεμποδίζουν την παραγωγή του μητρικού γάλακτος. Οι γυναίκες που λάμβαναν αντικαταθλι-

πτικά φάρμακα μπορούσαν να θηλά-σουν περίπου 20 ώρες αργότερα σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν πάρει τέτοια φαρμακευτική αγωγή, καθώς και ορισμένες χρειάστηκαν ιδιαίτερη βοήθεια προτού να μπορέ-σουν να αρχίσουν τον θηλασμό. Τα SSRIs παρεμβαίνουν στους ρυθμιζό-μενους με τη σεροτονίνη αδένες που παράγουν γάλα, λένε οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι. Αυτό έρχεται σε συνέχεια της μεγάλης μελέτης STAR*D που διαπίστωσε ότι τα φάρμακα δεν ήταν καλύτερα από ένα εικονικό φάρμακο (placebo), ή ένα χάπι ζάχαρης. Πηγή: Journal of Clinical Endocrinol-ogy & Metabolism, 2009; doi: 10.1210/jc.2009-1575.

[Χοληστερόλη]Φάρμακο προκαλεί δερματική λοίμωξη

Μόλις 22 χρόνια μετά την εμφάνι-ση ενός από τα πιο ευρέως συ-

νταγογραφούμενα φάρμακα στον κό-σμο για την μείωση της χοληστερίνης, οι ερευνητές ανακάλυψαν πρόσφατα ότι προκαλεί εκτεταμένη μόλυνση και φλεγμονή. Το φάρμακο στατίνης, η σιμβαστατίνη, που διατίθεται στην αγορά ως Zocor αλλά και με άλλα ονό-ματα, μπλοκάρει τις φυσικές ικανότη-τες του οργανισμού να σκοτώνει τις λοιμώξεις, και ενθαρρύνει επίσης την ανάπτυξη άλλων μορίων που αυξά-νουν τη φλεγμονή στο σώμα. Επιστή-μονες από το Πανεπιστήμιο της Σιένα στην Ιταλία, που έκαναν την ανακάλυ-ψη, δηλώνουν ότι οι πιο συχνές λοι-μώξεις που προκλήθηκαν από τη στα-τίνη ήταν αυτές του δέρματος και των πνευμόνων. Το φάρμακο ξεκίνησε να διατίθεται στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και γρήγορα έφτασε σε ετήσιες πωλήσεις άνω των � δις δολαρίων. Παρά την ευρεία χρήση του, αυτή εί-ναι η πρώτη φορά που έχει συνδεθεί με αυτές τις παρενέργειες. Πηγή: Journal of Leukocyte Biology, 2010, 87: 433-42.

Page 11: SAFE τεύχος 10
Page 12: SAFE τεύχος 10

12 SAFE

Safe Στα ψιλά γράμματα...

[H1N1]“Ο φόβος της επιδημίας της γρίπης των χοίρων είναι το μεγαλύτερο ιατρικό σκάνδαλο του αιώνα”

Η τρόμος της επιδημίας της γρίπης των χοίρων ήταν ένα από τα μεγα-

λύτερα ιατρικά σκάνδαλα του αιώνα, και κατασκευάστηκε για να αυξήσει τα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών, λέει ο επικεφαλής υγείας στο Ευρω-παϊκό Συμβούλιο. Το συμβούλιο πρό-κειται να ξεκινήσει μια έρευνα για το ρόλο των φαρμακευτικών εταιρειών, και πώς αυτό επηρεάζει «ανεξάρτητες αρχές», όπως ο Παγκόσμιος Οργανι-σμός Υγείας, αφού πέρασε ένα ψήφι-σμα από τον Wolfgang Wodarg, πρό-εδρο της επιτροπής για την υγεία του Συμβουλίου. Ο Δρ Wodarg, που είναι επιδημιολόγος και πρώην διευθυντής υγείας στη Γερμανία, έχει παρακολου-θήσει την ιστορία της πανδημίας από τη γρίπη των χοίρων (του ιού H1N1). “Είναι ένα από τα μεγαλύτερα σκάν-δαλα του αιώνα στον τομέα της υγεί-ας”, λέει. “Είχαμε μια ήπια γρίπη - και μια ψεύτικη πανδημία.” Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε τον ιό πανδημία το περασμένο έτος, και οι υγειονομικές αρχές σε ολόκληρο τον κόσμο επιβλήθηκαν σε μεγάλα αποθέματα εμβολίων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο επικεφαλής ιατρικός σύμ-βουλος Sir Liam Donaldson, προέβλε-ψε 65.000 θανάτους στο Ηνωμένο Βα-σίλειο, και έπεισε την κυβέρνηση να διαθέσει το ποσό του 1 δις λιρών για την παραγγελία αποθεμάτων από το εμβόλιο της γρίπης των χοίρων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν πεθάνει 251 άνθρωποι από τον ιό, και η κυβέρνη-ση τώρα προσπαθεί απεγνωσμένα να ξεφορτωθεί τα τεράστια αποθέματα του εμβολίου. Ο Wodarg ισχυρίζεται ότι οι κυβερνήσεις έχουν υπογράψει συμβάσεις με τις φαρμακευτικές εται-ρείες που ενεργοποιούνται όταν ένας ιός χαρακτηρίζεται ως πανδημία. “Με τον τρόπο αυτό οι παραγωγοί των

εμβολίων είναι σίγουροι για τεράστια κέρδη χωρίς οποιοδήποτε οικονομι-κό κίνδυνο. Έτσι, το μόνο που περι-μένουν είναι να χαρακτηρίσει ο ΠΟΥ κάποια ασθένεια ως «πανδημία» και να ενεργοποιηθούν οι συμβάσεις.”Πηγή: www.wodarg.de

[Υγεία της καρδιάς]Η βρώμη για πρωινό βο-ηθά στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου

Επιστήμονες ανέφεραν πρόσφατα ότι η βρώμη για πρωινό βοηθά

στην πρόληψη των ασθενειών των αρτηριών. Η βρώμη καταπολεμά τη χρόνια φλεγμονή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αρτηριακή νόσο γνωστή ως αθηροσκλήρωση, καθώς επίσης και πολλά άλλα προβλήματα υγεί-

ας. Η βρώμη περιέχει αρκετά υγιεινά συστατικά, όπως ανακάλυψαν ερευ-νητές στο Πανεπιστήμιο Tufts της Βο-στώνης, που περιλαμβάνουν αβενο-ανθραμίδια, ενώσεις που έχουν αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες, καθώς και φαινολικά αντιοξειδωτικά, τα οποία εμποδίζουν τα κύτταρα του αίματος να κολλούν στα τοιχώματα των αρ-τηριών. Προγενέστερες μελέτες είχαν ανακαλύψει ότι η βρώμη μειώνει τη χοληστερόλη στο αίμα. Πηγή: USDA/Agricultural Research Ser-vices, February 16, 2010.

[Ύπνος]Ο υπνάκος το μεσημέρι μάς ωφελεί διανοητικά - και μπορεί ακόμα και να μας κάνει πιο έξυπνουςΈνας ύπνος το μεσημέρι μπορεί να μας ωφελεί διανοητικά και μπορεί ακόμη και να μας κάνουν πιο έξυ-πνους. Φαίνεται ότι καθαρίζει την «ταινία μνήμης», και μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις νέες προκλήσεις, αναφέρει μια νέα μελέτη φοιτητών. Ακόμη και το να μένουμε ξύπνιοι όλη την ημέρα, όπως κάνουμε οι περισσότεροι από εμάς, μπορεί να σημαίνει ότι δεν είμαστε τόσο απο-τελεσματικοί, εάν πρέπει να πραγμα-τοποιήσουμε ένα νέο καθήκον νωρίς το απόγευμα, ανακάλυψαν ερευνη-τές του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια. Εξέτασαν τα οφέλη του ύπνου το μεσημέρι σε μια ομάδα �9 φοιτητών, οι οποίοι είχαν είτε έναν 90-λεπτό ύπνο στα μέσα της ημέρας ή έμεναν ξύπνιοι όλη την ημέρα. Αλλά όταν και οι δύο ομάδες κλήθηκαν να εκτελέσουν ένα νέο κύκλο εκπαιδευ-τικών ασκήσεων στις 6μμ, η ομάδα που είχε κοιμηθεί υπερτερούσε δρα-ματικά σε επιδόσεις από την ομάδα που δεν είχε κοιμηθεί. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας υπνάκος βοηθά στον καθαρισμό της βραχυπρόθε-σμης μνήμης που αποθηκεύεται στον εγκέφαλο και δημιουργεί χώρο για νέες πληροφορίες, λέει ο επικεφαλής ερευνητής Matthew Walker.Πηγή: Annual meeting of the American Association of the Advancement of Sci-ence, San Diego, California. February 21, 2010.

Page 13: SAFE τεύχος 10
Page 14: SAFE τεύχος 10

14 SAFE

Safe Focus: Φάρμακα και ηλικιωμένοι / Bryan Hubbard, WDDTY

Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι οι επιθετικές πα-ρεμβάσεις των γιατρών επιτα-

χύνουν την επιδείνωση της υγείας και των νοητικών ικανοτήτων των ηλικι-ωμένων και μπορούν να συμβάλλουν ακόμα και στο θάνατό τους. Αυτοί που είναι πάνω από 65 ετών, καταναλώνουν το ένα τρίτο όλων των φαρμάκων που συνταγογραφούνται από τους γιατρούς κάθε χρόνο, παρά το γεγονός ότι αποτελούν μόνο το 1�% του συνολικού πληθυσμού. Κατά μέσο όρο, ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας παίρνει γύρω στα έξι φάρμακα οποιαδήποτε χρονική περίοδο (John-ston CB, UCSF Division of Geriatrics

Primary Care Lecture Series May 2001. Geriatric Assessment in a Time Depen-dent Practice: Practical Approaches for Primart Care Practitioners).Η χορηγηση περισσότερων του ενός φάρμακων στον ασθενή, την ίδια στιγ-μή αποτελεί ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα στα νοσοκομεία και τους οίκους ευγηρίας, καθημερινά. Επιπλέ-ον, ισχυρά φάρμακα κατά της άνοιας χορηγούνται στους περισσότερους ως «χημικά αναισθητικά» που θα τους κρατήσουν ήρεμους, προς όφελος, κυρίως, του ιατρικού προσωπικού. Μια επίσημη βρετανική κυβερνητική αναφορά, αποκάλυψε ότι τα φάρμα-κα δεν χορηγούνται σωστά στο 80%

των περιπτώσεων. Μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, αυτό αντιστοιχεί σε 150.000 άτομα, στα οποία χορηγήθηκαν αντι-ψυχωσικά φάρμακα, μόνο και μόνο για μείνουν ήρεμα. Ακόμα χειρότερα, τα φάρμακα ευθύνονται άμεσα για περίπου 1.800 θανάτους κάθε χρόνο (http://news.bbc.co.uk/2/hi/8356423.stm).Αυτό ίσως εξηγεί γιατί το 11% των ηλι-κιωμένων, που εισάγονται σε νοσοκο-μεία για άλλους ιατρικούς λόγους, θα πάθουν κάποιο καρδιακό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Επιπλέον, έχουν τις διπλάσιες πιθανό-τητες, από κάποιον νεότερο ασθενή, να πεθάνουν εντός �0 ημερών μετά

Μπορεί να μην τους εξαντλεί η ηλικία,το κάνουν όμως τα φάρμακα!

Φάρμακα και ηλικιωμένοι:

Για τους ηλικιωμένους, η θεραπεία είναι συνήθως χειρότερη κι από την ίδια την ασθένεια.

Page 15: SAFE τεύχος 10

SAFE 15

Safe Focus

από τη συγκεκριμένη καρδιακή προ-σβολή. Οι ερευνητές έκαναν αυτή τη διαπίστωση, όταν εξέτασαν τους φα-κέλους υγείας 7.054 ασθενών, οι οποί-οι είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο, στα πλαίσια της Αμερικανικής Παροχής Περίθαλψης στους Βετεράνους μετα-ξύ του 200� και του 2004. Από αυτούς, οι 792—ή το 11,2%—έπαθαν καρδια-κή προσβολή, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους (Arch Intern med, 2006; 166: 1410-6).

Αυτοματισμός έτοιμων καταλόγων στην ιατρική

Οι περισσότεροι ασθενείς που είναι πάνω από 65 ετών, σπάνια βλέπουν κάποιον γιατρό που να ειδικεύε-ται στη γηριατρική. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή, σε όλες σχεδόν τις χώρες εκτός της Μεγάλης Βρετανί-ας, υπάρχει μια μεγάλη μείωση στον αριθμό γηριάτρων. Στον Καναδά, για παράδειγμα, υπάρχουν λιγότεροι από 200 ειδικευμένοι γηρίατροι για να εξυ-πηρετήσουν μια ολόκληρη χώρα. Σε μια προσπάθεια να προσελκύσει περισσότερους απόφοιτους της ιατρι-κής στον κλάδο της γηριατρικής, η Δρ Λόρα Ντιάτσουμ, στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο, έφτασε στο ση-μείο να περιγράψει τη συγκεκριμένη ειδικότητα ως «απόλυτα σέξι» (J Am Geriatr Soc, 2006; 54: 1453-62).Σαν αποτέλεσμα της έλλειψης ειδικών γηριατρικής, οι ηλικιωμένοι ασθενείς πάντοτε εξετάζονται από παθολό-γους, οι οποίοι έχουν μια ενστικτώδη τάση να ανοίγουν αμέσως το μπλοκ των συνταγών. Δυστυχώς, όπως περι-γράφεται σε μια διδακτορική διατριβή της Σάντρα Πένμπραντ, στην Ακαδη-μία της Σαλγκρένσκα, στη Σουηδία, οι ηλικιωμένοι ασθενείς έχουν την τάση να γίνονται πιο παθητικοί όταν βρί-σκονται απέναντι στο γιατρό και να νι-ώθουν περισσότερο φοβισμένοι από τη δύναμη που ασκεί πάνω τους, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να συμ-μετέχουν στη διάγνωση και τη γνωμά-τευση καθώς ποτέ δεν αμφισβητούν την απόφασή του να τους χορηγήσει κάποιο φάρμακο και ούτε καν του κά-νουν κάποια ερώτηση (http://gupea.

ub.gu.se./dspace/handle/2077/21198).«Οι γιατροί συνέχεια γράφουν φάρμακα απλά επειδή ο ασθενής είναι ηλικιωμέ-νος και όχι επειδή τα χρειάζεται στ’ αλή-θεια», αναφέρει ο Μάικλ Όλιβερ, καθη-γητής καρδιολογίας στο Πανεπιστή-μιο του Εδιμβούργου. Αυτός ο τρόπος εξάσκησης της ιατρικής, δηλαδή το τσεκάρισμα στα κουτάκια έτοιμων κα-ταλόγων, σημαίνει ότι οι ηλικιωμένοι, όχι μόνο παίρνουν φάρμακα που δε χρειάζονται, αλλά επίσης εκτίθενται και σε παρενέργειες που μπορούν να βάλουν σε σοβαρό κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. «Στις μέρες μας, λίγοι είναι οι ηλικιωμένοι στους οποίους επιτρέ-πουμε να παραμείνουν υγιείς», μας λέει (BMJ, 2009; 338: b873).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του είδους ιατρικής είναι η προσπά-θεια μείωσης των επιπέδων χοληστε-ρόλης στο αίμα, ειδικά στους ηλικιω-μένους. Αλλά αυτό, στην πραγματικό-τητα, εκφράζει την αποτυχία μας να κατανοήσουμε το γεγονός ότι ο μετα-βολισμός αλλάζει καθώς οι άνθρωποι γερνάνε και απ’ ότι φαίνεται χρειάζο-νται υψηλότερα επίπεδα χοληστερό-λης για να είναι σε γενικές γραμμές υγιείς και κυρίως για να διατηρούν την πνευματική τους διαύγεια. Μια μελέτη σε �.572 άνδρες ηλικίας από 71 έως και 9� ετών, ανακάλυψε ότι εκείνοι με τα χαμηλότερα επίπεδα χοληστερό-λης – από 2,09 έως 4,�2mmol/L (80,0 έως 167,0mg/dL) - είχαν περίπου 40% περισσότερες πιθανότητες να πεθά-νουν, από εκείνους που είχαν υψηλό-τερα επίπεδα χοληστερόλης. Μάλι-στα, αυτή η μελέτη, που κατέγραφε την υγεία των συμμετεχόντων για 20 χρόνια, έθεσε το ερώτημα αν υπήρχε κάποια «επιστημονική εξήγηση» για

την προσπάθεια διατήρησης της χο-ληστερόλης σε πολύ χαμηλά επίπεδα [κάτω από 4,65mmol/L(179,8mg/dL)] στους ηλικιωμένους (Lancet, 2001; 358: 251-5).Σύμφωνα με μια μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γιέηλ, η αυξημένη χοληστερόλη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ίσως δεν είναι απλά καλή για την υγεία τους, αλλά υπάρχει περίπτωση, ακόμα και τα φάρμακα για τη μείωσή της, να κά-νουν περισσότερο κακό παρά καλό. Εκεί, οι ερευνητές βρήκαν ότι, ενώ υπήρχε ένα πολύ μικρό όφελος από τα φάρμακα στη μείωση των καρδια-κών παθήσεων, οι ασθενείς πέθαιναν από άλλες αιτίες που προκαλούνταν από τα συγκεκριμένα φάρμακα (JAMA, 1994; 272: 1335-40).Το χειρότερο είναι ότι οι περισσότε-ροι παθολόγοι αγνοούν τους κινδύ-νους που μπορούν να προκαλέσουν τα φάρμακα, που οι ίδιοι συνταγογρα-φούν στους ηλικιωμένους ασθενείς τους, παρά τις συχνές προειδοποιή-σεις και το κόκκινο καμπανάκι που τους χτυπούν οι διάφορες υπηρεσίες καταγραφής φαρμάκων.Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ένας στους πέντε ηλι-κιωμένους ασθενείς παίρνει φάρμακα επικίνδυνα για την υγεία του, που ίσως αποτελούν και την αιτία εξασθένισης του οργανισμού του. Σε μια μελέτη σε 760.000 ηλικιωμένους που έπαιρναν κάποιο συνταγογραφούμενο φάρμα-κο, αποδείχθηκε ότι το 21% έπαιρ-νε ένα ή και περισσότερα φάρμακα, που υπήρχαν στη λίστα εκείνων που θεωρούνται ακατάλληλα για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (Arch Intern Med, 2004; 164: 1621-5).Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές ανα-κάλυψαν ότι 20 φάρμακα θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα για ηλικιωμέ-νους, αλλά παρόλα αυτά, οι περισ-σότερους από αυτούς (79,6%) παίρ-νουν ένα από αυτά με συνταγή, ενώ το 20,4% παίρνει δύο ή περισσότερα, συμπεριλαμβανομένου του β-ανα-στολέα προπανολόλης, των αντιυπερ-τασικών παραγόντων μεθυλντόπα και

Page 16: SAFE τεύχος 10

16 SAFE

Safe Focus: Φάρμακα και ηλικιωμένοι

ρεζερπίνη, του αναλγητικού δεξτρο-προποξυφαίνη και του αντιπηκτικού διπυριδαμόλη (JAMA, 1994; 272: 292-6).Πολλοί ηλικιωμένοι παίρνουν κάποιο κοινό μη στεροειδές αντιφλεγμονώ-δες φάρμακο (ΜΣΑΦ) όπως είναι η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη για να καταπολεμήσουν τον πόνο. Ακόμα, σύμφωνα με μια έρευνα σε 4.099 άτομα ηλικίας 70 ετών και άνω, αυτά τα φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο νεφρικής ανεπάρκειας. Όσοι έπαιρ-ναν κάποιο ΜΣΑΦ τουλάχιστον μια φορά την ημέρα, είχαν τα υψηλότερα επίπεδα αζώτου ουρίας αίματος και ορού κρεατινίνης, εκ των οποίων και τα δύο αποτελούν σημάδια βλάβης στα νεφρά (J Am Geriatr Soc, 1999; 47: 507-11).

Υπάρχει επίσης περίπτωση, να ευ-θύνονται τα συνταγογραφούμενα φάρμακα και για την ξηρότητα που εμφανίζεται στους οφθαλμούς και το στόμα, κάτι που θεωρείται ως φυ-σική συνέπεια των γηρατειών. Παρό-λα αυτά, σύμφωνα με μια μελέτη σε 2.481 ασθενείς ηλικίας από 65 έως 84 ετών, τα κοινά παυσίπονα όπως η ασπιρίνη, θα μπορούσαν να θεωρη-θούν υπεύθυνα για τη συγκεκριμένη κατάσταση. Τα αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωσικά φάρμακα ίσως απο-τελούν επίσης την αιτία παρόμοιων

παρενεργειών (Arch Intern Med, 1999; 159: 1359-63). Ας μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι οι γιατροί είναι κάτι παραπάνω από έτοι-μοι να χορηγήσουν κάποιο φάρμα-κο ανεπίσημα— και έτσι μοιράζουν φάρμακα για να λύνουν προβλήματα υγείας, τα οποία όμως δεν γνωρίζουν καλά, ούτε και έχουν πάρει κάποια άδεια για να θεραπεύουν. Το πρόβλη-μα έχει γίνει τόσο διαδεδομένο και επικίνδυνο, που ο Αμερικανικός Ορ-γανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), προειδοποίησε τους γιατρούς να σταματήσουν την άτυπη χρήση αντιψυχωσικών φαρμάκων για τη θε-ραπεία προβλημάτων συμπεριφοράς σε ηλικιωμένα άτομα. Μάλιστα, φαρ-μακευτικές ουσίες όπως η ολανζαπί-νη, η αριπιπραζόλη, η ρισπεριδόνη

και η κουετιαπίνη είναι τόσο επικίνδυ-νες που διπλασιάζουν τις πιθανότητες θανάτου— και κανονικά θα πρέπει να χορηγούνται μόνο σε εκείνους που πάσχουν από σχιζοφρένεια (www.fda.gov/cder/drug/advisory/antipsy-chotics.htm).

Οι τέσσερεις γίγαντεςΤο 1965, όταν η γηριατρική βρισκό-ταν ακόμα στα πρώτα της βήματα, ο Μπερνάρ Άιζακς, καθηγητής γηρια-τρικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρ-μιγχαμ στη Μεγάλη Βρετανία, είπε ότι

οι ηλικιωμένοι βρίσκονταν αντιμέτω-ποι με τέσσερεις «γίγαντες», που θα καθόριζαν τη μοίρα της υγείας τους: ακινησία, αστάθεια, ακράτεια και μει-ωμένες νοητικές λειτουργίες (Isaacs B. An Introduction to Geriatrics. Lon-don: Belliere, Tindall and Cassell, 1965). Οποιαδήποτε ανησυχία για την υγεία κάποιου ηλικιωμένου θα μπορούσε να αναχθεί σε κάποια από τις παραπάνω καταστάσεις, είπε. Παρόλα αυτά, ούτε ο Άιζακς, ούτε και οι άλλοι πρωτοπό-ροι της γηριατρικής θα μπορούσαν να έχουν προβλέψει, ότι σε πολλούς ηλικιωμένους ασθενείς, αυτοί οι «γί-γαντες» δημιουργούνται εξαιτίας των φαρμάκων που θεωρητικά θα έπρεπε να τους βοηθούν και όχι από την ίδια τη διαδικασία γήρανσης.• Ακινησία και Αστάθεια. Το �0% όλων των 65άρηδων και άνω, πέφτουν και τραυματίζονται κάθε χρόνο, ενώ το ποσοστό εκείνων που βρίσκονται στα νοσοκομεία και τους οίκους ευ-γηρίας φτάνει στο 50%, καθώς τα δι-άφορα φάρμακα που τους χορηγού-νται εκεί, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Επίσης, το 25% αυτών των ασθενών, πεθαίνουν μέσα σε έξι μήνες μετά την πτώση. Καθώς μπορεί να υπάρχει μια σειρά από αιτίες για το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι πέφτουν, τα συνταγογρα-φούμενα φάρμακα ανήκουν στις ση-μαντικότερες, καθώς ευθύνονται για το 18% των περιπτώσεων (Johnston CB. UCSF Division of Geriatrics Primary Care Lecture Series May 2001. Geriatric Assessment in a Time Dependent Prac-tice: Practical Approaches for Primary Care Practitioners).Τα ηρεμιστικά και τα καταπραϋντικά, όπως η βενζοδιαζεπίνη, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο πτώσης για έναν ηλικιωμένο ασθενή σχεδόν στο τριπλάσιο. Η φλουραζεπάμη και η τριαζολάμη (και οι δύο ανήκουν στις βενζοδιαζεπίνες) είναι οι πιο επικίνδυ-νες σύμφωνα με Καναδούς ερευνητές και κάποιος ηλικιωμένος ασθενής εί-ναι πιθανότερο να πέσει κατά τη δι-άρκεια των δυο πρώτων εβδομάδων μιας τέτοιας θεραπείας (Age Ageing,

Page 17: SAFE τεύχος 10
Page 18: SAFE τεύχος 10

18 SAFE

Safe Focus: Φάρμακα και ηλικιωμένοι

1996; 25: 273-8).Σε μια άλλη μικρότερη μελέτη στις ΗΠΑ, ένα χρόνο μετά, οι ερευνητές γηριατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ντούρχαμ, της νότιας Καρολίνα, ανα-κάλυψαν ότι οι βενζοδιαζεπίνες έχουν άμεση επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, επηρεάζουν τη νευρομυική λειτουργία και τον έλεγχο ισορροπίας και έτσι προκαλούν πτώσεις, αποπρο-σανατολισμό και καθυστερημένες αντιδράσεις στους ηλικιωμένους (J Am Geriatr Soc, 1997; 45: 435-40). Ισχυρά αντικαταθλιπτικά που ανή-κουν στην ομάδα SSIR (αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης) κα-θώς και τα παλιότερα τρικυκλικά φάρ-μακα, μπορούν επίσης να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο πτώσης στους ηλικιωμένους (J Engl J Med, 1990; 339: 875-82). Σαν συνέπεια, σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, στο Οντάριο, όλοι εκεί-νοι που παίρνουν κάποιο από τα SSRI έχουν 2,4 φορές περισσότερες πιθα-νότητες να τραυματιστούν στο γοφό τους συγκριτικά με εκείνους που δεν παίρνουν κάποιο τέτοιο φάρμακο. Πα-ρόλα αυτά, οι πιο σύγχρονες μορφές αντικαταθλιπτικών δεν είναι και πολύ πιο ασφαλείς. Σε αυτή τη μελέτη, που συμπεριέλαβε 8.2�9 ασθενείς ηλικίας 66 ετών και άνω, που ακολουθούσαν

κάποια θεραπεία για θλάση στο γοφό, σε κάποιο νοσοκομείο, βρέθηκε ότι όσοι έπαιρναν κάποιο τρικυκλικό αντι-καταθλιπτικό, όπως η δεσιπραμίνη ή η νορτριπτυλίνη είχαν κατά 2,2 φορές, περισσότερες πιθανότητες να πάθουν θλάση σαν αποτέλεσμα της πτώσης τους (Lancet, 1998; 351: 1303-7).Η ινσουλίνη μπορεί επίσης να προκα-λέσει κάποια πτώση και κατατάσσε-ται ανάμεσα στα τρία φάρμακα που μπορούν να γίνουν η αιτία μιας δυ-σμενούς αντίδρασης στους ηλικιωμέ-νους, ενώ τα άλλα δύο είναι η βαρφα-ρίνη, ένα αντιπηκτικό και η διγοξίνη, ένα φάρμακο για καρδιακές παθήσεις. Τα τρία αυτά φάρμακα, μόνο, θεω-ρούνται υπεύθυνα για τις 59.108 από τις 177.504 περιπτώσεις δυσμενών αντιδράσεων σε φάρμακα που κατα-γράφηκαν από τις υπηρεσίες πρώτης ανάγκης των ΗΠΑ τη χρονική περί-οδο 2004-2005. Η ινσουλίνη μπορεί να προκαλέσει ξαφνική υπογλυκαι-μία (χαμηλά επίπεδα σακχάρων του αίματος), που θα έχει ως αποτέλεσμα κάποια κρίση ή λιποθυμία (Ann Intern Med, 2007; 147: 755-65).Στην πραγματικότητα, τα περισσότε-ρα συνταγογραφούμενα και χωρίς ια-τρική συνταγή φάρμακα φαίνεται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης. Σε μια μετα-ανάλυση μελετών που δημοσι-

εύτηκαν από το 1996 έως το 2007 και περιλάμβαναν πάνω από 7.000 συμ-μετέχοντες, ηλικίας άνω των 60 ετών που ακολουθούσαν κάποιοι είδος φαρμακευτικής αγωγής, βρέθηκε ότι πολλά φάρμακα αύξησαν «σημαντι-κά» τον κίνδυνο πτώσεως. Ως κύριοι ένοχοι θεωρούνται τα ηρεμιστικά, τα SSRI, τα αντιυπερτασικά, τα διουρη-τικά, οι β-αναστολείς, ακόμα και τα παυσίπονα ΜΣΑΦ, όπως είναι η ασπι-ρίνη και η ιβουπροφένη.“Οι ηλικιωμένοι μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις επιπτώσεις των φαρ-μάκων και λιγότερο ικανοί να μεταβο-λίσουν αυτές τις ουσίες, με αποτέλε-σμα να οδηγούνται σε ανεπιθύμητες καταστάσεις, ακόμα και σε πτώσεις”, λέει ο Κάρλο Μάρα, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κο-λούμπια στο Βανκούβερ του Καναδά (Arch Intern Med, 2009; 169: 1952-60).• Ακράτεια. Συχνά θεωρείται ως μια δυσάρεστη συνέπεια των γηρατειών, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Αμε-ρικανική Εταιρία Προστασίας Υγείας και Έρευνας αναφέρει ότι 8 στις 10 περιπτώσεις ακράτειας μπορούν να θεραπευτούν ή έστω να βελτιωθούν σημαντικά με ιατρικές παρεμβάσεις (Agency for Health Care Policy and Re-search. Overview: Urinary Incontinence in Adults, Clinical Practice Guideline Up-date. Rockville, MD. March 1996; www.ahrq.gov/clinic/uiovervw.htm). Η μο-ναδική εξαίρεση είναι η διόγκωση του προστάτη λόγω ηλικίας, που μπορεί να προκαλέσει ακράτεια.Στην πραγματικότητα, η ακράτεια μπορεί να προκληθεί από πολλές αι-τίες και σε ανθρώπους όλους των ηλι-κιών, αν και η μία στις 10 περιπτώσεις είναι άτομα άνω των 65 ετών και τρεις στις 10, είναι άτομα άνω των 80 ετών. Επίσης, οι μισοί ασθενείς που φιλοξε-νούνται σε οίκους ευγηρίας παρουσι-άζουν απώλειες στην ουροδόχο κύ-στη τους. Διάφορα συνταγογραφού-μενα φάρμακα προκαλούν προσωρι-νή ακράτεια και καθώς οι ηλικιωμένοι παίρνουν το ένα τρίτο όλων των συ-νταγογραφούμενων φαρμάκων, δεν είναι και παράξενο να καταλήξουμε

Page 19: SAFE τεύχος 10
Page 20: SAFE τεύχος 10

20 SAFE

Safe Focus: Φάρμακα και ηλικιωμένοι

στο συμπέρασμα ότι αυτά τα φάρμα-κα τελικά αποτελούν την πρωταρχική αιτία της συγκεκριμένης κατάστασης σε άτομα άνω των 65. Τα αντιχολινερ-γικά φάρμακα, τα οποία εμποδίζουν τη μεταφορά νευρικών ερεθισμάτων και συμπεριλαμβάνουν φάρμακα όπως τα αντισταμινικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα οποιοειδή, τα αντισπασμωδικά και τα φάρμακα κατά του Πάρκινσον, καθώς επίσης και τα φάρμακα για καρδιοπά-θειες, όπως είναι οι αναστολείς διαύ-λων ασβεστίου μπορούν να οδηγή-σουν σε ακράτεια (Cochrane database syst rev, 2006; 4: CD003781).Τα διουρητικά ή αλλιώς «δισκία νερού» αυξάνουν την απώλεια υγρών του σώ-ματος, προάγοντας την παραγωγή ου-ρίνης, με αποτέλεσμα να προκαλούν πολύ συχνά οξεία ακράτεια. Βρίσκο-νται ανάμεσα στα πιο κοινά, για τους ηλικιωμένους, συνταγογραφούμενα φάρμακα— και συχνά άσκοπα, όπως διευκρινίζει και μια μελέτη (BMJ, 1994; 308: 511-3).Οι άλφα- αδρενεργικοί αποκλειστές, που περιλαμβάνουν φάρμακα για υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) όπως η δοξαζοσίνη (Cardura), η πρα-ζοσίνη (Minipress) και η τεραζοσίνη (Hytrin) μπορούν επίσης να προκα-λέσουν ακράτεια, όπως επίσης και οι αναστολείς του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης (ΕΜΑ) σαν τη μπε-ναζεπρίλη (Merck Manuals; www.mer-ck.com/mmhe/sec11/ch147/ch147a.html).• Μειωμένη νοητική λειτουργία. Γύρω στο 22% αυτών με ηλικία από 71 ετών και άνω παρουσιάζουν κάποιου βαθμού γνωστική απώλεια, που συχνά θεωρείται ως πρόδρομος άνοιας και Αλτσχάιμερ (Ann Intern Med, 2008; 148: 427-34). Παρόλα αυτά, ερευνητές στην κλινική Μάγιο εκτιμούν ότι αυτό το πο-σοστό θα μπορούσε να είναι μικρότε-ρο και μόνο το 12% των ατόμων ηλικί-ας από 70 έως 89 ετών να παρουσιάζει τέτοια συμπτώματα, σύμφωνα με μια μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρατος (www.mayoclinic.org/news2006-rst/3306.html).

Πέρα από την αποφυγή φαρμάκων και ιατρικής, υπάρχουν τρεις τρόποι κλειδιά για μια ζωή γεμάτη υγεία, μέχρι τα βαθιά γεράματα: διατροφή,

άσκηση και ενεργή κοινωνική ζωή.• Διατροφή. Η βιταμίνη Ε— βρίσκεται στα φιστίκια, τους σπόρους, το καλα-μποκέλαιο και το ελαιόλαδο— αποτελεί αδιαμφισβήτητα το πιο σημαντικό θρεπτικό συστατικό που καθορίζει το αν θα ζήσουμε ή όχι μια μακρά ζωή, γεμάτη υγεία. Σε μια τριετή μελέτη σε 698 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας άνω των 65 που ζούσαν στην Τοσκάνη της Ιταλίας, βρέθηκε πως όσοι είχαν χαμη-λά επίπεδα βιταμίνης στο κυκλοφορικό τους, υπέφεραν από μεγαλύτερη εξα-σθένιση των σωματικών ικανοτήτων τους συγκριτικά με εκείνους που είχαν υψηλότερα επίπεδα της βιταμίνης. Επίσης η βιταμίνη Ε ήταν η μοναδική που είχε άμεση επίδραση στη σωματική υγεία των συμμετεχόντων στη μελέτη. Τα επίπεδα φολικού οξέος, βιταμίνης D, σιδήρου και βιταμινών της ομάδας Β δεν προκαλούσαν καμία αλλαγή στη σωματική εξασθένιση. Οι ερευνητές πιστεύ-ουν ότι η βιταμίνη Ε, που είναι αντιοξειδωτική, εμποδίζει την καταστροφή του DNA, των μυών και των νευρώνων (JAMA, 2008; 299: 308-15).Η μεσογειακή δίαιτα, που κατά κύριο λόγο περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα, λα-χανικά και ελαιόλαδο, έχει αποδειχθεί σε πολυάριθμες μελέτες ότι βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας, ακόμα και σε μεγαλύτερη ηλικία. Σε μια μελέτη, που περιλάμβανε 1�9� συμμετέχοντες, ανακαλύφθηκε ότι η συγκεκριμένη δί-αιτα μας προστατεύει από τη γνωστική απώλεια που έρχεται με το πέρασμα των χρόνων. Αυτοί που ακολούθησαν πιστά τη δίαιτα σχεδόν διπλασίασαν τις πιθανότητες να αναπτύξουν μια πιο ήπια γνωστική απώλεια, συγκριτικά με εκείνους που κατανάλωναν μικρή ποσότητα φρούτων και λαχανικών (Arch Neurol, 2009; 65: 216-25).• Άσκηση. Ακόμα και η μέτρια άσκηση, όπως το καθημερινό γρήγορο περ-πάτημα, μπορεί να μας βοηθήσει να παραμείνουμε υγιείς ακόμα και σε μεγά-λη ηλικία και ακόμα και οι πιο ηλικιωμένοι ασθενείς που ήδη αντιμετωπίζουν καταστάσεις όπως είναι οι καρδιοπάθειες και οι αρθρίτιδες μπορούν να δουν κάποια βελτίωση. Σε καρδιοπαθείς ηλικίας άνω των 50, η μέτρια άσκηση που κουράζει σε κάποιο βαθμό αυξάνει τη διάρκεια ζωής κατά �,7 έτη στους άν-δρες και κατά �,5 έτη στις γυναίκες (Arch Intern Med, 2005; 165: 2355-60). Οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα στο γόνα-το παρατήρησαν επίσης κάποια βελτίωση στους πόνους τους και στην κίνηση μετά από 18 μήνες κατά τους οποίους περπατούσαν καθημερινά για 40 λεπτά, τρεις φορές την εβδομάδα. Το κυριότερο, οι ηλικιωμένοι που ασκούνται τακτι-κά έχουν πιο δυνατή καρδιά, καλύτερο κυκλοφορικό, πιο γερά κόκαλα, καλύ-τερη ισορροπία, λιγότερους πόνους, καλύτερη ποιότητα ύπνου, πιο κοφτερό μυαλό και μικρότερο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου (Am Fam Physician, 2002; 65: 419-26).• Κοινωνικές επαφές. Μια ενεργή κοινωνική ζωή, που συμπεριλαμβάνει και εθελοντική εργασία, συμμετοχή σε αθλήματα και κοινωνικά γεγονότα, επισκέ-ψεις σε φίλους και συγγενείς, είναι το ίδιο σημαντική με την άσκηση για τη διατήρηση μιας καλής υγείας. Σε μια αμερικανική μελέτη σε 906 συνταξιού-χους, βρέθηκε ότι η σωματική κατάπτωση ήταν ταχύτερη κατά το ένα τρίτο, σε όσους ήταν κοινωνικά αδρανείς, ακόμα και όταν γυμνάζονταν τακτικά (Arch Intern Med, 2009; 169: 1139-46). Η περιέργεια και η ύπαρξη κάποιου ενδιαφέ-ροντος για τον κόσμο, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του πόσο πολύ— και πόσο καλά— ζούμε. Μια μελέτη σε 1.118 άνδρες, ηλικίας κατά μέσο όρο 70 ετών, βρήκε ότι αυτή η στάση ζωής αποτελεί τον πιο ση-μαντικό παράγοντα μακροζωίας. Σε μια συμπληρωματική ανάλυση σε 10�5 γυναίκες μεγάλης ηλικίας (γύρω στα 69), η περιέργεια βρέθηκε να είναι το ίδιο σημαντική (Psychol Aging, 1996; 11: 449-53).

Ζώντας μια μακρά ζωή, γεμάτη υγεία

Page 21: SAFE τεύχος 10
Page 22: SAFE τεύχος 10

22 SAFE

Safe Focus: Φάρμακα και ηλικιωμένοι

Η νοητική φθορά δεν αποτελεί αναπόφευκτο επακόλουθο των γηρατει-ών. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να παραμείνουμε

οξυδερκείς μέχρι το τέλος.Οι άνθρωποι που γυμνάζονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, δεν καπνίζουν και έχουν ενεργή κοινωνική ζωή είναι πιθανότερο να διατηρή-σουν τις γνωστικές τους ικανότητες στα 70 και τα 80 τους, σύμφωνα με μια μελέτη με 2.500 συμμετέχοντες ηλικίας 70-79 ετών. Παρόλα αυτά, μια συμπληρωματική μελέτη που ακολούθησε μετά από οκτώ χρόνια έδειξε μεγάλου βαθμού γνωστική απώλεια στο 16% αυτού του πληθυσμού, ενώ το 5�% είχε τη φυσιολογική, σχετιζόμενη με την ηλικία, απώλεια. Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα είδε μια μοναδική μορφή δραστηριότητας και κοι-νωνικής ενασχόλησης που φάνηκε να έχει προστατευτικό χαρακτήρα για το �0% των συμμετεχόντων, οι οποίοι δεν παρουσίασαν κανενός είδους γνωστική απώλεια. Η καλή μόρφωση, διακοπή του καπνίσματος και η σω-στή παιδεία βρέθηκε ότι αποτελούν σημαντικούς παράγοντες και μάλιστα όσοι έκαναν εθελοντική εργασία και δε ζούσαν μόνοι, βρέθηκε ότι είχαν λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από γνωστική απώλεια (Neurology, 2009; 72: 2029-35).Η ύπαρξη κάποιου ενδιαφέροντος πνευματικής ενασχόλησης, όπως το διάβασμα και τα σταυρόλεξα, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην κα-ταπολέμηση της άνοιας— και όσο περισσότερο το εξασκείτε, τόσο το καλύτερο. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, οι οποίοι ασχολούνταν με 11 πνευματικές δραστηριότητες την εβδομάδα, για παράδειγμα διάβαζαν σε καθημερινή βάση και έλυναν σταυρόλεξα τέσσερεις φορές την εβδομάδα, καθυστέρησαν την εμφάνιση της άνοιας κατά 1,29 έτη συγκριτικά με εκεί-νους που διάβαζαν ή έλυναν σταυρόλεξα μια φορά την εβδομάδα ή και καθόλου (Neurology, 2009; 72: 2029-61).

Διατηρείστε οξύ νου

O oρισμός της γνωστική απώλειας κατά τους ερευνητές της Μάγιο είναι η εμφάνιση προβλημάτων που σχετίζο-νται με το πόσο καλά μπορεί κάποιος να θυμάται τις λέξεις, να τοποθετεί τα πράγματα σε χώρο και χρόνο ή με το πόσο δυσκολεύεται να πάρει αποφά-σεις και να έχει δυνατή μνήμη, χωρίς απώλειες. Το πρόβλημα διπλασιάζεται σε όσους βρίσκονται μεταξύ 80 και 89 ετών και φαίνεται επίσης να επηρεά-ζει περισσότερο εκείνους που έχουν λάβει μόνο τη βασική μόρφωση.Παρόλα αυτά, αν και τα γηρατειά αποτελούν πραγματικό παράγοντα της γνωστικής απώλειας, τα φαρμα-κευτικά είδη παίζουν επίσης σημα-ντικό ρόλο στη γρήγορη επιδείνωση του προβλήματος. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Φλόριντα έχουν αποδείξει ότι οποιοδήποτε φάρμακο έχει αντιχολινεργικές (νευροανασταλ-

τικές) ιδιότητες μπορεί να επιταχύνει την εξασθένιση της γνωστικής ικανό-τητας στους ηλικιωμένους. Παρόλο που αυτό περιλαμβάνει φάρμακα που είναι γνωστό ότι έχουν αντιχολινερ-γική δράση, όπως εκείνα που χρη-σιμοποιούνται για τη θεραπεία μιας υπερδραστήριας κύστης, πολλά άλλα έχουν ανάλογες επιδράσεις, αλλά δεν περιέχονται στις λίστες της βιβλιο-γραφίας (Presentation at the Anerican Academy of Neurology 60th Annual Meeting, Chicago, IL, Abstract S51.001, 17 April 2008).Επιπλέον, φαίνεται ότι σχεδόν όλα τα κοινά συνταγογραφούμενα ή χωρίς ιατρική συνταγή φάρμακα, μπορούν να δημιουργήσουν συμπτώματα που έχουν κοινά χαρακτηριστικά με την άνοια. Δύο ερευνητές από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνα ανέφεραν ότι πολλά φάρμακα δημι-

ουργούν παρενέργειες όπως σύγχυση και απώλεια μνήμης, δύο χαρακτηρι-στικά της γνωστικής απώλειας. Επι-πλέον, το πρόβλημα μπορεί να γίνει πιο έντονο σε περίπτωση που ο ασθε-νής παίρνει περισσότερα του ενός φάρμακα την ίδια χρονική περίοδο (J R Soc Med, 2000; 93: 457-62).

ΠολυφαρμακίαΕίναι προφανές ότι οι κίνδυνος που υπάρχει για τους ηλικιωμένους που παίρνουν οποιοδήποτε φάρμακο εί-ναι αρκετά σοβαρός, αλλά είναι σχε-δόν αδύνατο να υπολογιστεί η αρνη-τική επίπτωση της χρήσης πολλών φαρμάκων την ίδια στιγμή, κάτι που κάνουν οι περισσότεροι ηλικιωμένοι.Ακόμα και οι νεαρής ηλικίας διαση-μότητες του Χόλυγουντ, όπως ο Χιθ Λέτζερ και η Μπρίτανι Μέρφυ, είναι πολύ πιθανό να πέθαναν εξαιτίας της λήψης διάφορων φαρμακευτικών σκευασμάτων την ίδια στιγμή. Ο Δρ Μπρους Γκολντμπέργκερ, καθηγητής τοξικολογίας στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο Ιατρικής της Φλόριντα λέει για το θάνατο της τελευταίας: «Η ανά-μιξη διάφορων τέτοιων φαρμάκων θα μπορούσε να έχει προκαλέσει το θά-νατό της». Το κάθε φάρμακο ελέγχεται για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότη-τά του, αλλά κανείς δεν ελέγχει τα φο-νικά κοκτέιλ φαρμάκων που μπορούν να προκύψουν από το συνδυασμό δι-αφόρων χημικών συνθέτων. Μάλιστα, είναι ξεκάθαρο αυτό που έχουν υπογραμμίσει και οι φαρμακο-λόγοι του Πανεπιστημιακού Κολλεγί-ου Ιατρικής Κάρντιφ της Ουαλίας, ότι δηλαδή τα φάρμακα— και ειδικά η πολυφαρμακία— μπορεί να ευθύνεται για πολλά από τα κοινά προβλήματα που παρουσιάζονται στους ηλικιωμέ-νους, όπως η σύγχυση, η αδυναμία, η ακράτεια, η κατάθλιψη και οι πτώσεις και που για όλα τους έχουν θεωρηθεί υπεύθυνα τα γηρατειά (Drugs Aging, 1998; 12: 485-94).Δίχως φάρμακα και ιατρική, τα γηρα-τειά ίσως και να μην ήταν ένα τόσο δύσβατο μονοπάτι.

Page 23: SAFE τεύχος 10

Safe Παρουσίαση

Το γνωστό, πολυδιαβασμένο βι-βλίο του πάτερ Ρομάνο Ζάγκο

«Ο καρκίνος μπορεί να θεραπευ-τεί!», κυκλοφορεί από την ΜΟΡ-ΦΕΑΣ ΕΛΛΑΣ. Σ’ αυτό ο ιερέας πα-ραθέτει τη συνταγή του κατά του καρκίνου, με βάση τις ευεργετικές ιδιότητες της Αλόης Arborescens. Το συγκεκριμένο είδος δεν είναι τόσο γνωστό και παρουσιάζει θεραπευτικές ιδιότητες λόγω της μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε τζελ αλόης, έναντι των άλλων ποι-κιλιών αλόης. Χρειάστηκαν πάνω από 10 χρόνια πείρας, επιστημο-νικών και ιατρικών μελετών στη Βραζιλία, στην Ανατολή και στην Ευρώπη (ειδικά στην Ιταλία, Ελβετία και Πορτογαλία) για την τελική φόρμουλα. Είναι τόσο απλή η συνταγή που προκαλεί θαυμασμό, μόνο τρία συστατικά σε ένα μπλέντερ: φύλλα Αλόης Arborescens, μέλι και απόσταγμα. Ο σκοπός του βιβλίου αυτού, όπως λέει ο ίδιος ο ιερέας, είναι απλώς να κοινοποιήσει αυτή τη μέθοδο, η οποία έχει αποδει-χθεί άκρως αποτελεσματική σε αρκετές περιπτώσεις. Ό, τι είναι γραμμένο σε αυτές τις ταπεινές σελίδες, είναι μόνο η καταγραφή μιας διαδικασίας που έχει αποφέρει πολλές φορές θετικά απο-τελέσματα, μια διαδικασία εφαρμοσμένη από μένα τον ίδιο και από άλλους που άκουσαν για τη συνταγή και τη χρησιμοποιούν με μεγάλη επιτυχία. Δε σκοπεύω να παραμερίσω την αξιέπαι-νη ιατρική τάξη ή, ακόμα χειρότερα, να αμφισβητήσω όλες τις επιστημονικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για να λύ-σουν το πρόβλημα του καρκίνου, της πανώλης του αιώνα. Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει στη μάχη της καταπολέμησης αυτής της ασθένειας είναι άξιες μεγάλων επαίνων, απ’ όπου κι αν προ-έρχονται. Ό, τι έχει ήδη γίνει και πρόκειται να γίνει για να βρεθεί η τελική λύση του προβλήματος, συνεχίζει να είναι έγκυρο και δικαιούται την πλήρη υποστήριξη και εκτίμησή μας. Ελπίζουμε ότι η συνεχής ανάπτυξη αυτών των ερευνών θα επιτρέψει στον άνθρωπο να υπερισχύσει ολοκληρωτικά και απόλυτα αυτής της ασθένειας, η οποία, για πολύ καιρό έχει προκαλέσει τόση οδύνη στην ανθρωπότητα. Ας βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο σε αυτόν τον κοινό πόλεμο, που επηρεάζει όλους μας και που πρέπει να αφορά όλους μας.Το ανθρώπινο σώμα αυτοθεραπεύεται από μέσα και εξ’ αιτίας των περισσοτέρων απο �00 φυτοθεραπευτικών ουσιών του, ο χυμός από ολόκληρο το φύλλο της Aloe Arborescens δίνει το τέλειο συμπλήρωμα στις βιολογικές απαιτήσεις του σώματος.Στην Aloe Arborescens θα βρείτε ένα αληθινό οπλοστάσιο χρή-σιμων ουσιών, σημαντικών και κύριων για την διατήρηση της υγείας των κυττάρων, όπως ένζυμα, πρωτεΐνες, αμινοξέα, μέ-ταλλα, ορυκτά, βιταμίνες, έλαια, μονοσακχαρίτες, πολυσακχα-ρίτες κ.λ.π.

Ο Καρκίνος μπορεί να θεραπευτεί!

Page 24: SAFE τεύχος 10

24 SAFE

Safe Health / Σοφία Παπαδοπούλου, Χημικός, Πρόεδρος Ayurveda Hellas A.E. , σε συνεργασία με το το R&D της Himalaya Drug Co

Το amla θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά και ιερά δέντρα της Ινδικής μυθολογίας. Είναι επίσης

ένα από τα σημαντικότερα ιαματικά φυτά το οποίο χρησιμοποιείται σή-μερα ευρύτατα στον τομέα της κλινι-κής ιατρικής και ανήκει στην οικογέ-νεια των Euphorbiaceae. Η Emblica officinalis είναι ένα μικρό είδος δέ-ντρου που φύεται αποκλειστικά στην Ινδία, στην Κεϋλάνη, στη Μαλάγια και στην Κίνα. Κοινά γνωστό και ως «ινδι-κό φραγκοστάφυλο», το χρησιμοποι-ούσαν από τα πανάρχαια χρόνια στην Ινδία και στην Ανατολή ως πολύτιμο συστατικό διαφόρων φαρμάκων. Οι αγιουρβεδικοί γιατροί χρησιμοποιούν διάφορα σανσκριτικά συνώνυμα για το φρούτο αυτό που σημαίνουν «δι-ατηρητής, υποστηρικτής, παροχέας», το φρούτο μέσα στο οποίο διαμένει η θεά της ευημερίας.Κατά τη διάρκεια του λιμού του Hissar στη διετία 19�9-40, το φρούτο χρη-σιμοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στους ανθρώπους για τη θεραπεία του σκορβούτου.Χρήσιμα μέρη του φυτούΞερό φρούτο, φρέσκο φρούτο, σπό-ροι, φύλλα, ρίζα, φλοιός και άνθη.Φαρμακολογική δράσηΤα φρούτα έχουν καθαρκτικές, χω-νευτικές, διουρητικές, τονωτικές, δρο-σιστικές ιδιότητες, χρησιμοποιούνται στο στομαχόπονο. Το πράσινο φρού-το είναι εξαιρετικά όξινο, ενώ το ξερό φρούτο είναι ξινό και στυπτικό. Ο φλοιός έχει στυπτικές ιδιότητες, ενώ τα άνθη έχουν δροσιστικές ιδιότητες. Ο πολτός του φρούτου ενισχύει τη δράση της αδρεναλίνης - in vivo και in vitro -. Το εκχύλισμα του φρούτου θε-ωρείται αντιβακτηριακό και αντιικό.Εκτός των παραπάνω, το φυτό E.

Officinalis έχει πεπτικές, καθαρκτικές ιδιότητες, ρυθμίζει τη γαστρική οξύ-τητα, είναι σπερματογόνο, προάγει τη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων, είναι αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώ-δες, δυναμωτικό, τονωτικό, αφροδι-σιακό, νευροτονωτικό, και έχει ομοιο-στατική δράση. Ενδείξεις (χρήσεις) Σύμφωνα με τις αναφορές της χημι-κής βιβλιογραφίας, χρησιμοποιούσαν το Amla στις ασθένειες: Αιμορραγία, αιμορροΐδες, αναιμία, ουρική αρθρί-τιδα (ποδάγρα), ιλίγγους, παχυσαρκία, κάθε τύπου διαβήτη, υπερ-οξύτητα, εκζέματα, ψωρίαση, πεπτικό έλκος, υπερ-χοληστερολαιμία, πυρετό, χρό-νιες κολπικές μολύνσεις, βραχνάδα, πονόλαιμο, φλεγμονές, ηπατίτιδα Β, μη ειδική ουρηθρίτιδα, στειρότητα, ουλίτιδα, γλαύκωμα, διάρροια, δυ-σκοιλιότητα, συρίγγια, τριχόπτωση, φωνητικά προβλήματα, μελάνωμα, φλεγμονές των πνευμόνων και των ματιών.Το φρούτο χρησιμοποιείται συνήθως στην αντιμετώπιση της αίσθησης του καψίματος σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, και στην ανορεξία, σε ου-ρητικές διαταραχές, στο ευερέθιστο έντερο, στην τοξικότητα του αίματος, και στη δίψα.Οι σπόροι κονιορτο-ποιούνται και χρησιμοποιούνται στο άσθμα και στη βρογχίτιδα.Το ξερό φρούτο χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αιμορραγίας, διάρροιας, δυσεντερίας, στην αναιμία (μαζί με σίδηρο), στον ίκτερο και στη δυσπε-ψία. Σε περιπτώσεις οξείας δυσεντε-ρίας, χορηγείται ως σιρόπι μαζί με χυμό λεμονιού. Όπως αναφέρουν οι πηγές, μαζί με triphala είναι καλό ως καθαρκτικό, για την αντιμετώπιση του πονοκέφαλου, τη δυσπεψία, τη

δυσκοιλιότητα, τις αιμορροΐδες και το διογκωμένο συκώτι. Ο χυμός της φλούδας του φυτού σε συνδυασμό με μέλι και τουρμεκίνη (turmeric) συστή-νονται σε περιπτώσεις γονόρροιας, γαστρίτιδας, αποχρωματισμό ή απώ-λεια των μαλλιών, γενική αδυναμία, απώλεια των ιστών, ταχυκαρδία, ενώ παράλληλα αποτελεί ισχυρό αντιοξει-δωτικό παράγοντα, αποδεδειγμένο ρυθμιστή του ανοσοποιητικού συ-στήματος και προστατεύει από την τοξικότητα των βαρέων μετάλλων.Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης μπορείτε να καταναλώνετε το amla, αλλά όχι το triphala.ΣυστατικάΤο amla περιέχει σίδηρο, ασβέστιο, Μαγνήσιο, Πυρίτιο. Ο πολτός φρού-του, ανά 100 γραμμάρια, περιέχει: υγρασία 81%, πρωτεΐνες 5%, λίπος 1%, ανόργανα στοιχεία 7 96, φυτικές ίνες �.4%, υδατάνθρακες 14%, ασβέ-στιο 05 96, ποτάσσιο 02 96 και σίδηρο 1/2mg. Επίσης, ανά 100 γραμμάρια: νικοτινικό οξύ 2mg και βιταμίνη C 600mg. Το φρούτο έχει υψηλή περι-εκτικότητα σε πηκτίνη. Το φρέσκο amla περιέχει περίπου 20 φορές πε-ρισσότερη βιταμίνη C από το χυμό του πορτοκαλιού, ενώ η αντισκορ-βουτική του αξία ισοδυναμεί σε 1-2 πορτοκάλια. Το ξερό φρούτο περιέχει ταννίνες και �-4 κολλοειδή συμπλέγ-ματα. Αλλα στοιχεία που περιέχει είναι phyllemblic acid, λιπίδια, γαλλικό οξύ (gallic acid), emblicol, mucic acid, ελ-λαγικό, γλυκόζη. Οι σπόροι περιέχουν μη εξαερούμενο έλαιο, φωσφολιπίδια και ποσότητα αιθέριου ελαίου μαζί με λινολενικό, ολεϊκό οξύ και παλμιτικά οξέα. Πρωτεϊνολυτικό.Το ενεργό στοιχείο του amla είναι το γαλλικό οξύ (gallic acid).

Το πολύτιμο ιαματικό φυτόAmla (Emblica Officinalis)

Page 25: SAFE τεύχος 10
Page 26: SAFE τεύχος 10

26 SAFE

Safe Health / Γράφει η Joanna Evans- WDDTY

Η σχέση μεταξύ προσωπικότη-τας και υγείας αποτελεί ίσως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της

έρευνας για το νου και το σώμα. Πολυ-άριθμες μελέτες δείχνουν ότι τα αισιό-δοξα άτομα ζουν περισσότερο και δι-ατηρούν την υγεία τους σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι τα απαισιόδοξα και τώρα έρχονται στο φως και νέα στοι-χεία που δείχνουν ότι οι εξωστρεφείς είναι επίσης σε καλύτερη μοίρα. Η πρόσφατη μελέτη ερευνητών της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, στη Νέα Υόρκη, επι-βεβαίωσε το γεγονός ότι οι εξωστρε-φείς και ειδικά εκείνοι που έχουν αυ-ξημένη διάθεση για δραστηριότητα ή πολλές επαφές στην κοινωνική τους ζωή, έχουν και πολύ χαμηλότερα επί-πεδα ιντερλευκίνης-6 (ΙL-6), που απο-

τελεί σημαντικό τμήμα της φλεγμο-νώδους αντίδρασης του οργανισμού, στο αίμα τους. (Brain Behav Immun, 2009;23:636-42). Η ΙL-6 είναι ένας σημαντικός δείκτης του στρες και τα αυξημένα επίπεδά της συνδέονται με φλεγμονώδεις πα-θήσεις, όπως ρευματοειδής αρθρίτι-δα και στεφανιαία καρδιακή νόσος (Ann Intern Med, 1998; 128: 127–37; Atherosclerosis, 2000; 148: 209–14). Είναι επίσης και προάγγελος θνησι-μότητας, με τον κίνδυνο να διπλασι-άζεται για επίπεδα μεγαλύτερα των �,19πικογραμμαρίων (pg)/mL (Am J Med, 1999; 106: 506–12). Χρησιμοποιώντας το πασίγνωστο «Ερωτηματολόγιο Πέντε Παραγό-ντων Προσωπικότητας», που είναι ειδικά σχεδιασμένο για την εκτίμη-

ση του βαθμού εξωστρέφειας, του κατά πόσο είναι κάποιος ανοιχτός σε εμπειρίες, της διάθεσης να καταστεί κάποιος αρεστός, της νευρωτικής συ-μπεριφοράς και τέλος της ευσυνειδη-σίας, σε ένα φυλετικά ανόμοιο δείγμα 10� ασθενών που κατοικούσαν στην πόλη, οι ερευνητές του Ρότσεστερ προσπάθησαν να ξεκαθαρίσουν αν τελικά κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας σχετίζονται με τα επίπεδα της IL-6.Η εξωστρέφεια καθορίστηκε ως ένα χαρακτηριστικό με τρία διαφορετικά σκέλη: την τάση προς χαρούμενες σκέψεις, την επιθυμία κάποιος να βρί-σκεται μέσα σε κόσμο και τα αυξημέ-να επίπεδα ενέργειας που αφορούν τη διάθεση— μια αίσθηση ενεργητι-κότητας ή ενεργού σχέσης με τη ζωή («Ξεχειλίζω από ενέργεια, η ζωή μου κυλά με γρήγορους ρυθμούς»). Αν και τα δύο πρώτα σκέλη δε συνδέονταν με την IL-6, παρατηρήθηκε μια ση-μαντικού βαθμού εξάρτηση μεταξύ της IL-6 και του βαθμού εξωστρέφει-ας. Επιπλέον, η διαφορά μεταξύ αυ-ξημένης και μειωμένης ενεργητικής διάθεσης ήταν αρκετή για να σπρώ-ξει τα επίπεδα της IL-6 στο κατώφλι των �,19pg/mL, όπου και τα επίπεδα θνησιμότητας διπλασιάζονται, κάτι που δείχνει ότι όσοι έχουν λιγότερη ζωντάνια στη ζωή τους— αυτό που ο Γάλλος φιλόσοφος Ενρί Μπεργκσόν αποκαλούσε «ιlan vital» («ζωτική δύ-ναμη»)—κατευθύνονται και γρηγορό-τερα προς το τέρμα.Αυτό που δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο, όμως, είναι το αν τα επίπεδα της διά-θεσης για δραστηριότητα προκαλούν φλεγμονή ή αν η ίδια η φλεγμονή προκαλεί στους ανθρώπους αυτή τη μείωση δραστηριότητας. Τα ευρήμα-τα θα μπορούσαν να εξηγηθούν και μέσω της άσκησης. Μεγαλύτερη δι-άθεση για δραστηριότητα δείχνει και μεγαλύτερη συμμετοχή σε σωματικές ασκήσεις, οπότε ίσως η άσκηση τελικά να δίνει τα τόσα οφέλη και μάλιστα, η άσκηση σε καθημερινή βάση συνδέε-ται και με χαμηλότερα επίπεδα IL-6 σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.

Άλλαξε τρόπο σκέψης και βελτίωσε την υγεία σου!Σύμφωνα με μια νέα μελέτη φαίνεται πως τα δραστήρια και εξωστρεφή άτομα αντιστέκονται περισσότερο σε παθήσεις που σχετίζονται με το στρες.

Page 27: SAFE τεύχος 10

SAFE 27

Βέβαια, οι ερευνητές δεν έχουν πειστεί ακόμα ότι η άσκη-ση είναι η απάντηση σε όλα αυτά. Σύμφωνα με τον Μπέ-ντζαμιν Τσάπμαν, τον επικεφαλής της μελέτης, “Πίσω από τη σωματική δραστηριότητα, κάποιοι φαίνεται να έχουν αυτή την έμφυτη ενέργεια μέσα τους, ξέχωρα από την άσκηση, που τους κάνει να δραστηριοποιούνται και εσω-τερικά στη ζωή”. Ίσως τελικά να είναι αυτή η «élan vital» που παίζει ρόλο προστατευτικό για την υγεία (Brain Behav Immun, 2009; 23: 636–42).

Απόλυτα θετικόΠέραν της φανερής προστασίας από φλεγμονές που σχε-τίζονται με το στρες, η εξωστρέφεια συνδέεται και με μια σειρά άλλων θετικών επιδράσεων. Για παράδειγμα, η κοι-νωνικότητα και τα θετικά συναισθήματα— άλλες πλευρές εξωστρέφειας— έχουν συνδεθεί με μεγαλύτερη αντοχή στο κοινό κρύο (Psychol Sci, 2003; 14: 389–95; Psychosom Med, 2003; 65: 652–7). Τα θετικά συναισθήματα συνδέο-νται και με υψηλότερη παραγωγή αντισωμάτων στην απάντηση του οργανισμού στο εμβόλιο της Ηπατίτιδας Β (Health Psychol, 2001; 20: 4–11). Η εξωστρέφεια φαίνεται να προστατεύει και από την άνοια. Σε μια μελέτη με περισσότερους από 500 ηλικιω-μένους συμμετέχοντες που κράτησε για 6 ολόκληρα χρό-νια, βρέθηκε ότι εκείνοι που είχαν αυξημένη εξωστρέφεια και μειωμένη νευρωτική διάθεση (ηρεμούσαν πιο εύκολα από το άγχος), είχαν και το μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας συγκριτικά με τους υπόλοιπους (Neurology, 2009; 72: 253–9). Πώς λοιπόν μπορούμε να επωφεληθούμε από όλα αυτά— συμπεριλαμβανομένων και όσων είναι από τη φύση τους πιο εσωστρεφείς; Δεν είναι απαραίτητο να αλ-λάξουμε εντελώς την προσωπικότητά μας. Το κόλπο είναι να ενσωματώσουμε κάποια βασικά στοιχεία εξωστρέφει-ας στη ζωή μας: θετική σκέψη, συνεχής επαφή, δραστη-ριότητα και ενεργητικότητα στη ζωή.

Safe Health

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που φαί-νεται να σχετίζεται με την υγεία είναι και ο νευρωτισμός ή η συναισθηματική αστάθεια. Οι νευρωτικοί άνθρωποι έχουν την τάση να σκέφτονται αρνητικά και να εξα-ντλούνται πολύ εύκολα. Ο νευρωτισμός έχει συνδεθεί με τα ακόλουθα:-Ήπια γνωστική έκπτωση (Neurology, 2007; 68: 2085–92) -Πάρκινσον (Eur J Neurol, 2008; 15: 1148–54) -Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (Health Psychol, 2008; 27: 369–78) -Στεφανιαία νόσος (Health Psychol, 2008; 27: 369–78) -Θάνατος λόγω στεφανιαίας νόσου (Psychosom Med, 2007; 69: 923–31).

Νευρωτισμός και υγεία

Page 28: SAFE τεύχος 10

28 SAFE

Safe Voice

Μια πριγκίπισσα της Ουγγαρί-ας (άλλοι λένε ότι ήταν βα-σίλισσα που τη λέγανε Ελι-

σάβετ) εβδομηντάρα. παράλυτη και με αρθριτικά, μεταμορφώθηκε σε μια τόσο ελκυστική κοπέλα χάρη σε ένα ελιξίριο νεότητας με βάση το δεντρο-λίβανο, ώστε τη ζήτησε σε γάμο ο βα-σιλιάς της Πολωνίας. Αυτά συνέβησαν το 1�70, σύμφωνα με κάποια γραπτά που μπορούν να θεωρηθούν και μυ-θεύματα, τα οποία πλάστηκαν για να τονίσουν τη σπουδαία συμβολή του δεντρολίβανου, ως κύριο συστατικό ενός ελιξιρίου νεότητας.

Λένε επίσης ότι το δεντρολίβανο ευ-δοκιμεί στις αυλές των δίκαιων αν-θρώπων. Εγώ έχω δεντρολίβανο στην αυλή μου, μέσα σε γλάστρα. Δεν ξέρω πόσο δίκαιη είμαι, αλλά το φυτό στέ-ριωσε και αναπτύχθηκε στο μπαλκό-νι μου και είναι εκεί κατάφατσα στον ήλιο και το καμαρώνω κάθε φορά που βγαίνω στο μπαλκόνι μου. Βράζω κάπου - κάπου ένα μικρό κλαράκι δε-ντρολίβανου και πίνω το αφέψημα, όχι για να γίνω ελκυστική κοπέλα και να με ζητήσει σε γάμο κανένας βασιλιάς, αλλά γιατί κουράζεται αρκετά το μυα-λό μου με τα τόσα γραψίματα. Επειδή

δυναμώνει τη μνήμη, ήταν από παλιά σύμβολο πιστότητας και θύμησης. Ήταν επίσης σύμβολο πιστής φιλίας και σχέσεων που δεν ξεχνιούνται. Ως δυναμωτικό της μνήμης το χρη-σιμοποιούσαν και οι αρχαίοι Έλληνες μαθητές που φορούσαν στεφάνια από Δεντρολίβανο στο κεφάλι τους όταν μελετούσαν για να δώσουν εξε-τάσεις. Πιστεύεται ότι η τοποθέτηση του φυτού στο κεφάλι ξεκουράζει τους πνευματικά εργαζόμενους. Δεν το πίνω όμως μόνο γι’ αυτό. Είναι γενικό τονωτικό. Ο Μωρίς Μεσεγκέ γράφει: «Μέσα σε λίγες μέρες έκανα καλά δεκάδες αναιμικούς, άτομα που σηκώνονταν από αρρώστιες, κατα-πονημένους, νευρασθενικούς και εξασθενημένους…». Σε όλα τα βιβλία βοτανοθεραπευτικής θα διαβάσει κα-νείς τις τόσο σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες του δεντρολίβανου που του δίνουν το προσωνύμιο: «θαυματουρ-γό». Θαυματουργά χαρακτηρίζονται και άλλα βότανα. Εγώ πιστεύω ότι όλα τα φυτά και τα βότανα είναι θαυμα-τουργά, αρκεί να ξέρει κάποιος ποιο ταιριάζει στην περίπτωσή του και πώς να το χρησιμοποιήσει. Είχα διαβάσει ότι παλιά καίγανε δε-ντρολίβανο στους θαλάμους των νο-σοκομείων για απολύμανση. Συχνά βράζω δυο-τρία κλαράκια δεντρολί-βανου και με το νερό σφουγγαρίζω το πάτωμα. Άλλοτε το σφουγγαρίζω με νερό όπου έχω βράσει κλαράκια λε-βάντας ή δάφνης, ή δυόσμου, ή ρίγα-νης που έχω στην αυλή μου. Πίνω και αφέψημα από τα φυτά αυτά, καθώς και άνθη καλέντουλας ή φύλλα ελιάς που επίσης έχω στο μπαλκόνι μου σε γλάστρα. Δεν πίνω αφέψημα από το ίδιο φυτό για πολλές μέρες. Κάθε μέρα πίνω και άλλο για να αποφύγω τις τυχόν παρενέργειες.Αν έρθετε στο σπίτι μου, μπορεί να σας πω: «Να σας κεράσω ένα φάρμα-κο;» Έχω τόσα στο μπαλκόνι μου. Οι περισσότεροι μάλλον θα παραξενευ-τείτε. Πολλοί θα γελάσετε όταν σας εξηγήσω ότι εννοώ να σας κεράσω ένα αφέψημα. Το πολύ - πολύ να δεχτείτε να σας φτιάξω ένα τσάι ευρωπαϊκό

/ Γράφει η Νίκη Τσέκου

Να σας κεράσω ένα ελιξίριο ή ένα φάρμακο;

Page 29: SAFE τεύχος 10

SAFE 29

Safe Voice

(όπως λέμε το τσάι της Κεϋλάνης) κι αυτό, γιατί το διαφημίζουν στην τηλε-όραση. Σε διαφήμιση μπύρας στην τη-λεόραση χρησιμοποιούν ειρωνικά το ρόφημα από φασκόμηλο, για να δεί-ξουν ότι δεν ταιριάζει στην παρέα να πίνει φασκόμηλο και ότι η μπύρα είναι αυτή που κολλάει με την παρέα. Καλή και η μπύρα, δεν λέω, αλλά δεν είναι μόνο τα οινοπνευματώδη και ο κα-φές που μπορούν να συνοδέψουν μια κουβέντα. Όμως αυτά τα διαφημίζει η τηλεόραση. Είδατε πουθενά καμιά δι-αφήμιση για ροφήματα όπως το τίλιο, το χαμομήλι, το τσάι του βουνού; Όχι, βέβαια. Ούτε καν κρατική διαφήμιση δεν έχετε δει για τον ελληνικό πλούτο των βοτάνων. Είχα διαβάσει κάποτε αρκετά άρθρα του Κώστα Μπαζαίου και μου είχε κάνει εντύπωση αυτό που έγραφε, ότι πολλοί ξένοι έρχονται ως τουρίστες, αλλά στην πραγματικότη-τα έρχονται και παίρνουν φεύγοντας φορτηγά ολόκληρα από ελληνικά βότανα που τα πουλάνε πανάκριβα στη χώρα τους. Έγραφε επίσης εδώ και πολλά χρόνια ο Κ. Μπαζαίος τα εξής: «Στην Ελλάδα, ενώ φυτρώνουν περισσότερα από 4.000 χρήσιμα φαρ-μακευτικά φυτά, το επίσημο κράτος τα αντιμετώπιζε πάντα σαν «βότανα της μάγισσας». Επιδοτούνταν μόνο οι καλ-

λιεργητές φυτών και βοτάνων που χρη-σιμοποιούνται και στη μαγειρική….». Αναφέρει ως παράδειγμα την αγριάδα που αντιμετωπίζεται μόνο ως παράσι-το που πρέπει να το εξοντώνουμε με φυτοφάρμακα και όχι ως μια ενδια-φέρουσα συναλλαγματοφόρα πηγή και προσθέτει: «Αντίθετα, στην Αγγλία υπάρχουν περισσότερες από δέκα βιο-μηχανίες που τυποποιούν και συσκευά-ζουν βότανα (τα οποία αγοράζουν από διάφορες χώρες) και τα πουλάνε σε όλες τις αγορές της ΕΟΚ. Το ίδιο κάνει με με-γαλύτερη επιτυχία η Ελβετία, αλλά μόνο με βότανα και αρωματικά φυτά που φυ-τρώνουν στις Άλπεις. Όσο για τη Γαλλία και την Ιταλία, είναι γεμάτες με ωραιό-

τατα μαγαζιά που πουλάνε βότανα».Από τότε που έγραφε αυτά ο Κ. Μπα-ζαίος, η ΕΟΚ έχει μετονομαστεί σε ΕΕ και ευτυχώς έχουν αλλάξει τα πράγμα-τα και στη Ελλάδα. Υπάρχουν αρκετοί καλλιεργητές βοτάνων και ωραιότατα μαγαζιά που πουλάνε βότανα, αλλά υπάρχουν και στέκια όπου μπορεί να καθίσει κανείς μόνος ή με την παρέα του και να ζητήσει πιει ένα ωραιότατο ρόφημα χωρίς να τον κοιτάξει με απο-ρία το γκαρσόνι που θα έρθει να πάρει την παραγγελία. Υπάρχουν στον κα-τάλογο των μαγαζιών αυτών κυρίως αρωματικά βότανα και φρέσκοι χυμοί. Εδώ, θα σας κοιτάξει το γκαρσόνι με απορία αν ζητήσετε καφέ ή οινοπνευ-ματώδη.Κάποιοι λένε ότι είναι μόδα τα ελιξίρια ομορφιάς και μακροζωίας. Επειδή τα βότανα τα έχουμε συνδυάσει με τη θεραπεία (αφού έχουμε συνηθίσει οι περισσότεροι να τα ακούμε ως φάρ-μακα της γιαγιάς μας) νομίζω ότι είναι καλύτερα όταν έρθετε στο σπίτι μου, να μην σας ρωτήσω αν θέλετε να σας κεράσω ένα φάρμακο. Για να σας δη-μιουργήσω θετική διάθεση προς τα βότανα ως ροφήματα απόλαυσης, εί-ναι καλύτερα νομίζω να σας ρωτήσω: «Θέλετε να σας κεράσω ένα ελιξίριο νεότητας;»

Δεντρολίβανο (Rosmarinus), που ο λαός το λέει και ροσμαρί. Στη Σαντορίνη το λένε αλισμαρί.

Page 30: SAFE τεύχος 10

�0 SAFE

Safe Διατροφή / Γράφει ο Βασίλης Φραντζολάς, Food Policy M.Sc, Εκπρόσωπος Δικτύου Καταναλωτών NutriSOS

Τα σπορέλαια ή αλλιώς φυτικά έλαια (όπως π.χ. καλαμποκέ-λαιο, ηλιέλαιο, σογιέλαιο) πα-

ράγονταν επί αιώνες παραδοσιακά με καθαρά φυσικές μεθόδους και σε πολύ μικρές ποσότητες. Παράγονταν δηλαδή με έκθλιψη των σπόρων των φυτών, διαδικασία όμοια με αυτή που τηρείται και σήμερα για να πάρουμε το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Από τις αρχές του 1900 όμως και με τη χρήση ενός χημικού παραγώγου της βιομηχανίας πετρελαίου (το πτη-τικό υγρό “εξάνιο”) ξεκίνησε η βιομη-χανική παραγωγή των σπορελαίων, η

οποία έδινε το τελικό προϊόν σε μεγά-λες ποσότητες και κυρίως με χαμηλό κόστος παραγωγής. Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσουν σιγά-σιγά να εκτο-πίζουν στη μεν Δύση τα κορεσμένα λιπαρά (κυρίως το λαρδί) και στην Ελ-λάδα τα ελαιόλαδα. Ειδικά στην Ελλάδα η κατανάλωση ελαιόλαδου από το 1970 μέχρι σή-μερα παρουσιάζει συνεχώς πτωτική πορεία (-�0%) σε αντίθεση με τα σπο-ρέλαια τα οποία έχουν αυξήσει το με-ρίδιό τους κατά �00%. Το αποτέλεσμα είναι τα τελευταία 40-50 χρόνια να έχει γίνει σημαντική αλλαγή στη δια-

τροφή μας στον τομέα των λιπαρών επειδή προσλαμβάνουμε πάρα πολλά “πολυακόρεστα” λιπαρά (έτσι ονο-μάζονται τα λιπαρά που κυριαρχούν στην σύνθεση των σπορελαίων). Αυτή η αλλαγή προωθείται έντονα από τις βιομηχανίες που παράγουν είτε λιπα-ρές ουσίες βασισμένες στα σπορέ-λαια (π.χ. μαργαρίνες) είτε τρόφιμα τα οποία χρησιμοποιούν τα σπορέλαια σαν την βασική τους λιπαρή ουσία (σνακς, πατατάκια, μπισκότα, κλπ). Επιστημονικά τα σπορέλαια κατατάσ-σονται στα “πολυακόρεστα” λιπαρά καθόσον στη σύστασή τους επικρα-τούν τα λεγόμενα πολυακόρεστα λι-παρά, σε αντίθεση με το ελαιόλαδο που χαρακτηρίζεται ως “μονοακόρε-στο” λιπαρό και το βούτυρο ή το ζω-ικό λίπος που χαρακτηρίζονται σαν “κορεσμένα” λιπαρά. Τα πολυακόρεστα λιπαρά χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες, τα ωμέγα-6 και τα ωμέγα-�, με τα σπορέλαια να ανήκουν στην κατηγορία των ωμέγα-6 λιπαρών. Τα ωμέγα-� λιπαρά διαχωρίζονται σε 2 υποκατηγορίες, τα ωμέγα-� που τα βρίσκουμε σε φυτικές τροφές (σε χόρ-τα όπως π.χ. η αντράκλα ή σε ξηρούς καρπούς) και στα ωμέγα-� που υπάρ-χουν στα λιπαρά ψάρια ή στα ιχθυέ-λαιά τους. Τα ωμέγα-6 και τα ωμέγα -� λιπαρά ενώ είναι απολύτως απαραί-τητα για αρκετές βασικές λειτουργίες του οργανισμού σε κυτταρικό επίπε-δο, δεν παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό κάνοντας έτσι απαραίτητη την πρόσληψή τους μέσα από την δι-ατροφή. Το βασικό ερώτημα που τίθε-ται είναι σε ποιες ποσότητες πρέπει ο άνθρωπος να προσλαμβάνει τα απα-ραίτητα αυτά ωμέγα λιπαρά. Πρέπει να τονισθεί ότι πέραν από τα σπορέλαια υπάρχουν πολλές καθημε-ρινές τροφές, πηγές πρόσληψης ωμέ-γα-6 λιπαρών. Για παράδειγμα, όλα τα ζωικά κρέατα περιέχουν και πολυα-κόρεστα λιπαρά όπως επίσης π.χ. και το ελαιόλαδο ή και το βούτυρο (σε μι-κρότερες ποσότητες). Έτσι, η εισβολή των σπορελαίων στη διατροφή μας και η ανατροπή της παραδοσιακής

Οι κίνδυνοι από την κατανάλωση σπορέλαιων

Page 31: SAFE τεύχος 10

SAFE �1

διατροφής στον τομέα των λιπαρών που επικρατούσε επί χι-λιετίες έχει αποδεδειγμένα βρεθεί ότι προκαλεί ανισορροπίες στις βιολογικές και μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού με εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις.

Η σημασία της αναλογίας των ωμέγα-6 προς τα ωμέγα-3 λιπαρά

Ένα θέμα το οποίο προκαλεί διάσταση απόψεων μεταξύ των επιστημόνων είναι κατά πόσον παίζει ρόλο στην υγεία η ανα-λογία των ποσοτήτων ωμέγα-6 λιπαρών (σπορέλαια) προς τα ωμέγα-� λιπαρά (ιχθυέλαια) που προσλαμβάνουμε. Η Ελληνί-δα ερευνήτρια Άρτεμις Σιμοπούλου η οποία διευθύνει το Κέ-ντρο Διατροφής, Υγείας και Γενετικής στην Ουάσιγκτον μόλις το 2008 σε σχετική μεγάλη εργασία που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Experimental Biology and Medicine (233:674-688 (2008) doi: 10.3181/0711-MR-311) αναφέρει ότι η μεγάλη κατανάλωση πολυακόρεστων λιπαρών (σπορέλαια) που έχει επικρατήσει στις Δυτικές χώρες σε συνδυασμό με την χαμηλή κατανάλωση ωμέγα � λιπαρών από ψάρια... “ευνοεί την παθο-γένεση πολλών ασθενειών περιλαμβανομένων της καρδιαγ-γειακής νόσου, καρκίνου και φλεγμονωδών και αυτοάνοσων νοσημάτων ενώ (αντιθέτως) αυξημένα επίπεδα ωμέγα-� (δη-λαδή χαμηλότερος λόγος ωμέγα-6 προς ωμέγα-�) επιφέρoυν κατασταλτικά αποτελέσματα”.Ειδικότερα, συνεχίζει η Δόκτωρ Άρτεμις Σιμοπούλου, στην δευτερογενή πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου έχει βρεθεί ότι μια αναλογία 4/1 των ωμέγα-6 προς ωμέγα-� (αντί του συ-νήθους σήμερα 10-15 προς 1) επιφέρει μείωση θνησιμότητας κατά 70% (Lyon study). Επίσης έχει βρεθεί από πολλούς ερευ-νητές ότι μια αναλογία 2.5/1 επιφέρει μείωση της εξάπλωσης και του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων σε περι-πτώσεις καρκίνου του πρωκτού αλλά και σε περιπτώσεις καρ-κίνου του μαστού. Όπως και πολλοί άλλοι επιστήμονες, η Άρτεμις Σιμοπούλου κα-ταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι επιθυμητή μια χαμηλότερη κατανάλωση ωμέγα-6 πολυακόρεστων λιπαρών (σπορέλαια) προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων παθήσεων που μαστίζουν τις Δυτικές κοινωνίες αλλά και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης, ερευνητές όπως οι Chajes, V. και Bougnoux, P., στην εργασία τους δημοσιευμένη το 200� με τίτλο “Omega-6/omega-3 polyunsaturated fatty acid ratio and cancer” στο περιοδικό World Review of Nutrition and Dietetics (92, pp. 133-51) αναφέρουν ότι για την αντιμετώπιση του καρ-κίνου είναι πιο σημαντική η αναλογία των ποσοτήτων μεταξύ των ωμέγα-6 προς ωμέγα-� λιπαρών παρά οι απόλυτες ποσό-τητες που λαμβάνουμε από αυτά.

Η κατανάλωση σπορελαίων στην Ελλάδα Ο άνθρωπος όταν πρωτοεμφανίστηκε στη γη αρχικά προ-σλάμβανε μέσω της διατροφής του ωμέγα-6 και ωμέγα-� λι-παρά σε αναλογία 1/1 (κυρίως από θαλασσινά και ψάρια) ενώ αργότερα η αναλογία αυτή σταθεροποιήθηκε κατά μ.ο. στο 4 - 5 προς 1. Σήμερα σε όλες τις Δυτικές κοινωνίες ο λόγος αυ-

Safe Διατροφή

Page 32: SAFE τεύχος 10

�2 SAFE

Safe Διατροφή

τός έχει εκτοξευτεί στο 12-15 προς 1. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα με την κατανάλωση σπορε-λαίων παρόλο που παράγουμε τόσο πολύ και καλό ελαιόλαδο. Πιο συγκεκριμένα, πολύ πρόσφατα (2009) δημοσιεύτηκαν τα πολύ εν-διαφέροντα αποτελέσματα μιας Ελ-ληνικής μελέτης με τίτλο “Fatty acids in plasma of healthy adults from the ATTICA study” που υπογράφεται και από τους Καθ. καρδιολογίας του Πανε-πιστημίου Αθηνών κ.κ. Χριστόδουλο Στεφανάδη και Χρήστο Πίτσαβο όπου μετρήθηκαν τα πραγματικά επίπεδα των διαφόρων λιπαρών στο αίμα υγι-ών κατοίκων της Αττικής, ηλικίας από 18-78 ετών. Τα ευρήματα της μελέτης ήταν εντυ-πωσιακά αλλά έχουν δυστυχώς μείνει άγνωστα στο ευρύ κοινό. Ο λόγος των ωμέγα-6 (σπορέλαια) προς τα ωμέγα-� λιπαρά βρέθηκε να είναι 14 προς 1, από τους υψηλότερους δείκτες στον κόσμο. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στα συμπεράσματα της μελέτης τους...

“υψηλές αναλογίες μεταξύ ωμέγα-6 προς ωμέγα-� λιπαρά θεωρούνται ότι είναι συνδεδεμένες με την προαγωγή της παθογένειας διαφόρων χρόνιων νοσημάτων όπως καρδιαγγειακή νό-σος, καρκίνος, φλεγμονώδεις και αυ-τοάνοσες παθήσεις και αυτό μπορεί, έστω μερικά, να εξηγεί τον αυξημένο αριθμό θανάτων εξαιτίας χρόνιων νο-σημάτων στον Ελληνικό πληθυσμό”. Από την άλλη πλευρά οι Έλληνες κα-ταναλωτές βομβαρδίζονται καθημε-ρινά από διαφημίσεις που προωθούν μαργαρίνες οι οποίες ως γνωστόν πα-ρασκευάζονται από ωμέγα-6 λιπαρά (ηλιέλαιο, σογιέλαιο) με την δικαιο-λογία ότι είναι απαραίτητα λιπαρά για τον οργανισμό επειδή δεν παράγο-νται από αυτόν. Αυτή βεβαίως η παραπληροφόρηση συμβάλλει στο γεγονός ότι τα έτη της προσδόκιμης υγιούς ζωής στην Ελλά-δα μειώνονται συνεχώς τα τελευταία 10 χρόνια σε αντίθεση με την αύξηση που παρατηρείται σε όλες τις υπόλοι-πες δυτικές χώρες.

ΚαρκίνοςΣτο μοναδικό επίσημο (κρατικό) κείμενο που υπάρχει στην Ελλάδα και που αφορά “Διατροφικές Οδηγίες Για Ενήλικες Ελληνες” και το οποίο συντάχθηκε και εκδό-θηκε το 1999 από το Ανώτατο Ειδικό Επιστημονικό Συμβούλιο Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοι-ας, αναφέρονται τα εξής σχετικά με τα σπορέλαια: “Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν κατηγορηθεί για καρκινογένεση σε πειραματόζωα, ακόμη και για καρ-κινογένεση σε ανθρώπους σε μερικές μελέτες”. Αυτή και μόνη η αναφορά -προειδοποίηση από το Ανώτατο αυτό επιστημονικό Συμβούλιο αρκεί για να γίνει κατα-νοητή η εξαιρετικά αρνητική σχέση σπορελαίων και ανθρώπινης υγείας.

Kαρκίνος του προστάτηΣε μελέτη του 2000 με τίτλο “Fraction of prostate cancer incidence attributed to diet in Athens, Greece” που έγινε στην Ελλάδα και την οποία συνυπογράφει και ο καθη-γητής - Ακαδημαικός κ. Δημ. Τριχόπουλος βρέθηκε με βεβαιότητα ότι η κατανάλωση σπορελαίων συνδέεται με την εμφάνιση περιστατικών καρκίνου του προστά-

τη σε αντίθεση με τα άλλα λιπαρά όπως το βούτυρο (οριακά μικρή συσχέτιση) ή το ελαιόλαδο (καμία συ-σχέτιση).

ΟστεοπόρωσηΣε μεγάλη επιδημιολογική μελέτη που έγινε στην Αμερική και δημοσιεύτηκε το 2005 (Am J Clin Nutr 2005;81:934–8) με τίτλο “Ratio of n6 to n3 fatty acids and bone mineral density in older adults: the Rancho Bernardo Study” βρέθηκε πολύ μεγάλη συσχέτιση με-ταξύ της κατανάλωσης σπορελαίων και της εμφάνισης οστεοπόρωσης (καταγμάτων) σε άντρες και γυναίκες.

ΆσθμαΠέραν -ενδεικτικά - της μελέτης με τίτλο “Dietary polyunsaturated fatty acids in asthma- and exercise-induced bronchoconstriction” που δημοσιεύτηκε το 2005 στο European Journal of Clinical Nutrition (2005, 59, 1335–1346), πολλές ακόμη μελέτες αναφέρουν ότι η κατανάλωση πολλών ωμέγα-6 (σπορελαίων) και λι-γότερων ωμέγα-� (ιχθυέλαιων) συνδέεται με την εμφά-νιση άσθματος σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά.

Πρόσθετα προβλήματα από την κατανάλωση σπορέλαιων

Page 33: SAFE τεύχος 10
Page 34: SAFE τεύχος 10

�4 SAFE

Safe Health / Earl L. Mindell and Virginia Hopkins

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, που ανακάλυψε την πενικιλίνη, μας προειδοποίησε σχεδόν

πριν από μία δεκαετία, ότι η υπερβο-λική χρήση αντιβιοτικών θα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πιο ανθε-κτικών βακτηρίων. Στην πραγματικό-τητα, τα αντιβιοτικά αποτελούν την κύρια αιτία περιοδικών νοσημάτων και η κατάχρηση που κάνουμε, συντε-λεί στη δημιουργία πιο ανθεκτικών στελεχών των «υπερμικροβίων» που είναι άτρωτα σε οποιοδήποτε από τα γνωστά είδη αντιβιοτικών. Έτσι, παρά την ύπαρξη όλων αυτών των αντιβιο-τικών και της αυστηρότερης τήρησης των κανόνων υγιεινής, έχουμε χάσει τον αγώνα απέναντι στις μολυσματι-κές ασθένειες. Η χρήση των αντιβιοτικών ως μέσο θεραπείας των πάντων, μας γύρισε μπούμερανγκ. Κάθε φορά που παίρ-νουμε κάποιο αντιβιοτικό, δίνουμε μια καινούργια ευκαιρία στα βακτή-ρια να γίνουν ακόμα πιο ανθεκτικά, με αποτέλεσμα να αχρηστεύονται με αυτό τον τρόπο πολλά από τα αντιβιο-

τικά. Ένα σενάριο που ακούγεται πολύ τώρα τελευταία στα αμερικανικά νο-σοκομεία, έχει να κάνει με ασθενείς που νοσηλεύονται εκεί και μολύνο-νται από σταφυλόκοκκο ή πνευμονία, που είναι ανθεκτική στα αντιβιοτικά. Ασθενείς με τέτοιου είδους ανθεκτι-κές μολύνσεις συχνά πεθαίνουν.Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους για να καταπολεμά-με τις μολύνσεις και να στηρίζουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα κάθε φορά που αρρωσταίνουμε. Τα αντιβι-οτικά θα πρέπει να αποτελούν το τε-λευταίο όπλο στην μάχη ενάντια μιας πιθανής μόλυνσης που θα απειλεί την ίδια μας τη ζωή. Πριν ο παθολόγος σάς χορηγήσει κάποιο αντιβιοτικό, θα πρέπει να βρει μέσω καλλιέργειας (1) αν υπάρχουν βακτήρια και αν ναι, (2) ποια στελέχη τους υπάρχουν και επο-μένως ποιο είδος αντιβιοτικού πρέπει να σας δώσει. Είναι καλό να αποφεύ-γετε τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος όταν αυτό είναι δυνατό. Παρακάτω αναφέρονται κάποιες φυσικές εναλ-λακτικές λύσεις αντί των αντιβιοτι-

κών.

Εκχύλισμα ΓκρέιπφρουτΤο διάλυμα γκρέιπφρουτ περιέχει βιο-φλαβονοειδή και λειτουργεί αποτελε-σματικά στην θεραπεία του κρυολο-γήματος. Σε περίπτωση που νιώθετε ότι κάποια αρρώστια σας περιτριγυ-ρίζει, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εκχύλισμα γκρέιπφρουτ. Μπορείτε να παίρνετε ένα δισκίο των 100mg κάθε τέσσερεις με πέντε ώρες ή λίγες σταγόνες από το υγρό διάλυμα. Υπάρ-χουν και ανέκδοτες αναφορές από γυ-ναίκες, που ισχυρίζονται ότι το εκχύ-λισμα του γκρέιπφρουτ μπορεί να θε-ραπεύσει αποτελεσματικά λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

ΕχινάτσεαΤο βότανο αυτό, κάποιες φορές σε συνδυασμό με χρυσόριζα, αποτελεί ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό μέσο που τονώνει το ανοσοποιητικό σύστη-μα, αλλά λειτουργεί καλύτερα όταν χρησιμοποιείται πριν από τη λοίμω-ξη. Κάποιοι είναι αλλεργικοί σε αυτό, οπότε σε περίπτωση που μετά από

Φυσικά εναλλακτικά μέσα θεραπείας που μπορούν να αντικαταστήσουν τα αντιβιοτικάΠροτού καταπιείτε αυτό το χαπάκι, με όλες τις δυσάρεστες παρενέργειες που το συνοδεύουν, σκεφτείτε να δοκιμάσετε κάποια εναλλακτική θεραπεία.

Page 35: SAFE τεύχος 10

SAFE �5

Safe Health

την πρώτη δόση νιώσετε χειρότερα, είναι καλύτερο να το σταματήσετε!

Φύλλα ελιάςΤα φύλλα ελιάς χρησιμοποιούνται εδώ και εκατοντάδες χρόνια για τη θερα-πεία του πυρετού, της μαλάριας, του κρυολογήματος και των μυκητιάσε-ων. Η σύγχρονη έρευνα δείχνει πως η ελαιοευρωπεΐνη, ένα πικρό συστατικό των φύλλων της ελιάς, έχει αντιβακτη-ριδιακή, αντιική και αντιπρωτοζωική δράση. Ο καλύτερος τρόπος πρόσλη-ψης ενός φύλλου ελιάς ως συμπλήρω-μα, είναι ως εκχύλισμα σε υγρή μορφή ή σε κάψουλα.

Ομοιοπαθητικά σκευάσματαΤο Oscillococcinum αποτελεί ένα ομοιοπαθητικό σκεύασμα που συ-στήνω για την παρεμπόδιση και την ανακούφιση των συμπτωμάτων της γρίπης. Πρόκειται για ένα σπουδαίο γιατρικό, το οποίο μπορείτε να παίρ-νετε στα ταξίδια σας και να φυλάτε στο κουτί των πρώτων βοηθειών, κα-θώς μπορεί γρήγορα να θεραπεύσει τη γρίπη.

Γιατρικά από κινέζικα βόταναΤο Γιν Σιαο είναι ένα κινέζικο βότανο αποτελεσματικό για την προστασία από κρυολογήματα και γρίπη. Μπορεί να εμποδίσει ένα έντονο κρυολόγημα, αρκεί να το πάρετε σχετικά νωρίς.

EpiCorΕίναι προϊόν ζύμωσης που αυξάνει την φυσιολογική κυτταροκτόνο δρά-ση και βοηθά στη ρύθμιση και ενδυ-νάμωση του ανοσοποιητικού συστή-ματος. Περιέχει ένα μοναδικό μίγμα βιταμινών, μετάλλων, αμινοξέων και αντιοξειδωτικών που σύμφωνα με έρευνες είναι ιδιαίτερα αποτελεσμα-τικό στην προστασία από το κρυο-λόγημα και τη γρίπη. Πρόκειται για ένα συμπλήρωμα που μπορούμε να παίρνουμε καθημερινά σε κρύες περι-όδους με εποχιακές γρίπες, ως μέτρο πρόληψης.

Η ρωσική λύση για το ανοσοποιητικό

Πρόκειται για ένα προβιοτικό που θε-ωρείται ότι ανήκει στα γαλακτοκομι-κά προϊόντα που παράγονται ύστερα από ζύμωση του γάλατος στην ανα-

τολική Ευρώπη. Ενισχύει το ανοσο-ποιητικό καθώς και το γαστρεντερικό σύστημα.

Καρποί της κουφοξυλιάςΟι Ινδιάνοι της Αμερικής χρησιμοποι-ούσαν για πολλά χρόνια τους καρ-πούς της κουφοξυλιάς, κυρίως για τη θεραπεία λοιμώξεων. Οι καρποί αυ-τοί, περιέχουν αντιφλεγμονώδη βιο-φλαβονοειδή, τα οποία σύμφωνα με μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες αναστέλλουν την ανάπτυξη του ιού. Πιο συγκεκριμένα, τα φλαβονοειδή των καρπών αυτών, μπορούν να κα-ταστείλουν τη δράση κάποιας πρω-τεΐνης που είναι απαραίτητη για τον πολλαπλασιασμό και την εξάπλωση του ιού. Δεν είναι καθόλου παράξενο που οι καρποί της κουφοξυλιάς είναι αποτελεσματικοί κυρίως κατά των λοιμώξεων από ιούς όπως η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα.

ΒιταμίνεςΜπορείτε να παίρνετε βιταμίνη C, για όσο αντέχετε και βιταμίνη Α (10.000-15.000 IU την ημέρα) για δύο εβδομά-δες το πολύ. Πολλοί πιστεύουν ότι μπορείς να σκο-τώσεις το μικρόβιο με ένα αντιβιοτικό και έτσι το πρόβλημά σου θα λυθεί. Τα προηγούμενα 50 χρόνια, αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο η συμβατική ια-τρική θεράπευε τους ασθενείς. Αλλά το 98% αυτών των λοιμώξεων θα εί-χαν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και με κάποια στοιχειώδη φροντίδα του ασθενούς, που περιλαμβάνει ξε-κούραση και κατανάλωση υγρών. Τα αντιβιοτικά δεν κάνουν τίποτα για την καταπολέμηση του ιού σε περίπτωση γρίπης ή κρυολογήματος. Παρακάτω αναφέρονται στοιχεία και σκέψεις για κάποιες κοινές λοιμώξεις.• Ωτίτιδα στα παιδιά. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι τα αντιβιοτικά προκαλούν από μικρή έως και μηδε-νική βελτίωση στις μολύνσεις που πα-ρουσιάζονται στα αυτιά των παιδιών. Πολλά παιδιά ακολούθησαν διάφορες θεραπείες με αντιβιοτικά για την αντι-μετώπιση της επαναλαμβανόμενης ωτίτιδας πριν περάσουν τη νηπιακή ηλικία, κάτι που καθιστά πιο αδύνα-

μο το ανοσοποιητικό τους σύστημα και πιο ευάλωτο σε περισσότερες λοιμώξεις. Το να βρίσκεστε σε συνε-χή επαγρύπνηση και να περιμένετε υπομονετικά τη λοίμωξη να κάνει τον κύκλο της— σε συνδυασμό με μια δί-αιτα που περιέχει Εχινάτσεα, πολυβι-ταμίνες, βιταμίνη C, καθόλου ζάχαρη και καθόλου επεξεργασμένους υδα-τάνθρακες— μπορεί και να σπάσει τον κύκλο των επαναλαμβανόμενων μολύνσεων στα παιδιά. • Εσωτερικές μυκητιάσεις. Η κάντι-ντα αποτελεί κοινό μύκητα που ανα-πτύσσεται ανεξέλεγκτα σε πολλούς ανθρώπους, χάρη στον υπερβολικό αριθμό αντιβιοτικών και την υπερ-κατανάλωση ζάχαρης. Ο καλύτερος τρόπος άμυνας απέναντι στις μυκη-τιάσεις είναι η ενίσχυση των φυσικών πηγών του σώματός σας όσο γίνεται περισσότερο, ώστε τα «καλά» σας βα-κτήρια να μπορούν να πολεμήσουν την κάντιντα. Είναι μεγίστης σημασίας η αφαίρεση της ζάχαρης από τη δια-τροφή σας, καθώς επίσης των τροφών που προέρχονται από ζύμωση όπως είναι η μπύρα, το κρασί, το ξύδι, κά-ποια είδη τυριών και οτιδήποτε είναι φτιαγμένο από μαγιά. Το εκχύλισμα του γκρέιπφρουτ, το σκορδέλαιο και το οριγανέλαιο αποτελούν ιδιαίτερα αποτελεσματικά αντιμυκητιασικά. Να μην ξεχνάτε επίσης να λαμβάνετε προβιοτικά ώστε να βοηθάτε το σώμα σας να αυξήσει την παραγωγή των «καλών» βακτηρίων του. • Αντοχή στις λοιμώξεις. Ένα από τα σημεία κλειδιά για να γίνετε πιο αν-θεκτικοί στην προσβολή από κάποια λοίμωξη είναι να ξεκινήσετε να την πολεμάτε από την πρώτη στιγμή που αντιληφθείτε ότι σας περιτριγυρίζει. Όλοι μας γνωρίζουμε τα συμπτώμα-τα: κόπωση, πονόλαιμος, μυαλγίες, πρησμένοι αδένες, καταρροή, βήχας και πυρετός. Σε περίπτωση που αγνο-είτε τον πονόλαιμο που σας ενοχλεί, κοιμάστε αργά και τρώτε παγωτό, σίγουρα θα χειροτερέψει. Αν πάλι κάνετε γαργάρες με αλατόνερο, κοι-μάστε νωρίς αφού πρώτα πιείτε λίγο χαμομήλι και αποφεύγετε τις τροφές

Page 36: SAFE τεύχος 10

�6 SAFE

Safe Health

με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη, το πιθανότερο είναι ότι ως το πρωί θα είστε μια χαρά.Παρακάτω βρίσκονται κάποια απλά βήματα που μπορείτε να ακολουθή-σετε ώστε να αποφύγετε τις λοιμώ-ξεις. 1. Πλύσιμο των χεριών. Αν βρίσκε-στε περικυκλωμένος από άτομα που είτε είναι κρυωμένα είτε έχουν κάποια γρίπη, είναι καλό να μην αγγίζετε με τα χέρια σας το πρόσωπό σας και να τα πλένετε καλά πριν το φαγητό. Παρόλα αυτά, μην ξεγελαστείτε και πιστέψετε ότι όλα αυτά τα αντιβακτη-ριδιακά καθαριστικά και σαπούνια θα σας προστατεύσουν αποτελεσμα-τικά. Έχει ανακαλυφθεί ότι τα χημικά βακτηριοκτόνα που περιέχουν, δημι-ουργούν ένα ιδανικό περιβάλλον για το σχηματισμό ανθεκτικών βακτηρί-ων. Το σαπούνι και το νερό αποτελούν την καλύτερη λύση για τον καθαρι-σμό των χεριών, ενώ το ξύδι (διαλυμέ-νο και τοποθετημένο σε μπουκάλι για σπρέι) αποτελεί το καλύτερο καθαρι-στικό κουζίνας. 2. Γαργάρες. Μια απλή και αποτε-λεσματική λύση, σε περίπτωση πο-νόλαιμου, είναι οι γαργάρες με μι-κροβιοκτόνο στοματικό διάλυμα (οι γαργάρες θα πρέπει να φτάνουν στο λαιμό σας) ή με απλό αλατόνερο (1 κουταλάκι αλάτι σε 1 φλιτζάνι νερό). Ο πονόλαιμος συνήθως δημιουργεί-ται εξαιτίας της βλέννας που συγκε-ντρώνεται στα ιγμόρεια και καταλήγει στο λαιμό, οπότε μια έκπλυση της πε-ριοχής με αντιβακτηριδιακό διάλυμα μπορεί να κάνει θαύματα. Στην αγορά κυκλοφορούν κάποια ειδικά σπρέι βοτάνων για το λαιμό τα οποία είναι κατάλληλα για την θεραπεία των λοι-μώξεων. 3. Υγρό έκπλυσης των ιγμορείων. ο υγρό έκπλυσης ιγμορείων αποτελεί ένα καλό γιατρικό για τη λοίμωξη που παρουσιάζεται στη συγκεκριμένη πε-ριοχή. Εκπλένετε τα ιγμόρεια με διά-λυμα αλατόνερου (1 κουταλάκι αλάτι και μια πρέζα μαγειρικής σόδας σε ένα φλιτζάνι νερό). Πρόκειται για ένα

γιατρικό που απαιτεί πειθαρχία και συγκέντρωση και δεν συστήνεται για παιδιά. Η καλύτερη λύση, που μπορεί να σας βοηθήσει αποτελεσματικά, ονομάζεται σκεύος νέτι (neti pot) και μοιάζει με μικρή τσαγιέρα με λαιμό (σα λυχνάρι) ειδικό για την έκπλυση των ιγμόρειων. Έχετε τη δυνατότητα να αγοράσετε το παραδοσιακό κερα-μικό σκεύος ή την πλαστική εκδοχή του στα φαρμακεία. Αναμείξτε το δι-άλυμα αλατιού και μαγειρικής σόδας στο σκεύος. Γυρίστε το κεφάλι σας στο πλάι και βάλτε απαλά το στόμιο σε ένα από τα ρουθούνια σας. Αν κρα-τάτε το στόμιο σε σωστή γωνία, το νερό θα μπει από το ένα ρουθούνι και θα βγει από το άλλο. Οι πραγματικοί γνώστες μπορούν και βάζουν το νερό από το ένα ρουθούνι και το βγάζουν από το στόμα, αλλά αυτό μπορεί να προκαλέσει πνίξιμο σε περίπτωση που καταπιείτε λίγο νερό. Πρόκειται για μια θαυματουργή τεχνική, ιδιαί-τερα αποτελεσματική για επίμονες ρινίτιδες.4. Αποφεύγετε ζάχαρη και αλκοόλ. Καθώς το σώμα σας παλεύει με τη λοίμωξη, είναι καλό να καταναλώνετε υγιεινές τροφές. Η ζάχαρη, όπως και το αλκοόλ καταστέλλουν τη λειτουρ-γία του ανοσοποιητικού, με αποτέλε-σμα να εμποδίζουν το σώμα σας σε αυτή του, την προσπάθεια.5. Επιπλέον βιταμίνη C. Η βιταμίνη C βοηθά στην καταπολέμηση ιών και λοιμώξεων. Αν λαμβάνετε από 1.000 έως 2.000mg κάθε τρεις με τέσσερεις ώρες αμέσως μόλις καταλάβετε ότι σας τριγυρίζει κάποιο κρυολόγημα, πίνετε άφθονο νερό και αποφεύγετε τη ζάχαρη, μπορείτε συχνά να κατα-πολεμήσετε ένα κρύωμα πριν καν αρχίσει. Η βιταμίνη C είναι πιο αποτε-λεσματική σε συνδυασμό με βιοφλα-βονοειδή. 6. Βιταμίνη ΑΗ βιταμίνη Α είναι ένα ισχυρό όπλο για την καταπολέμηση μιας λοίμωξης. Δι-εγείρει το ανοσοποιητικό, τονώνει τη λειτουργία του θύμου αδένα και βοη-θά στη διατήρηση υγειών κυττάρων

στις βλεννογόνους μεμβράνες. Μπο-ρείτε να λαμβάνετε 10.000 έως �0.000 ΙU για μία εβδομάδα, σε καθημερινή βάση, για την καταπολέμηση κάποιας λοίμωξης.(Σε περίπτωση εγκυμοσύ-νης, μην λαμβάνετε περισσότερα από 10.000 ΙU, την ημέρα).7.Ψευδάργυρος και Σελήνιο. Ο Ψευ-δάργυρος και το Σελήνιο είναι τα δύο σημαντικότερα μέταλλα για την κατα-πολέμηση των λοιμώξεων. Μια ευρεία γκάμα από παστίλιες που περιέχουν ψευδάργυρο, σελήνιο και βιταμίνη C είναι διαθέσιμες στα καταστήματα υγιεινής διατροφής. Αποφύγετε εκεί-νες που περιέχουν πολλή ζάχαρη. 8.Βιταμίνη D. Η βιταμίνη D είναι απα-ραίτητη για ένα υγειές ανοσοποιητικό. Άνθρωποι που δε βγαίνουν πολύ στον ήλιο ή που ζουν σε χώρες με μεγάλες περιόδους χειμώνα, πρέπει να λαμβά-νουν τουλάχιστον 2.000 IU βιταμίνης D� σε καθημερινή βάση. 9.Αφήστε τον πυρετό να κάνει τον κύκλο του. Τα βακτήρια δεν είναι αν-θεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες και αυτός είναι και ο λόγος που πολ-λές φορές ανεβάζουμε πυρετό όταν ασθενούμε. Γι’ αυτό ακριβώς και δεν πρέπει να ρίχνουμε τον πυρετό με δι-άφορα μέσα, παρά μόνο σε περιπτώ-σεις που είναι ιδιαίτερα αυξημένος, σε σημείο που να απειλεί τη ζωή μας. Ο πυρετός είναι το όπλο με το οποίο θα σκοτώσουμε το βακτήριο ή τον ιό που μας αρρωσταίνει. Ειδικά στα παι-διά, ο πυρετός είναι μέρος του μηχα-νισμού του σώματος, που εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό να αναγνωρίζει τα εχθρικά βακτήρια και ιούς και να σχη-ματίζει τα κατάλληλα αντισώματα που θα τα αναγνωρίζουν και στο μέλλον. Όταν κατεβάζουμε τον πυρετό δίνο-ντας στο παιδί ακεταμινοφαινόνες (Tylenol), είναι πιθανό να αρρωστήσει ξανά την επόμενη φορά που θα το επισκεφτεί ο ιός.

Πηγή: Prescription Alternatives ©2009 - Earl L. Mindell and Virginia Hopkins, published by McGraw-Hill.

Page 37: SAFE τεύχος 10

SAFE �7

Safe Στα ψιλά γράμματα...

Τον Ιούλιο, η εφημερίδα Washington Post σημείωνε ότι οι Αμερικανικές επιχειρήσεις αποθησαυρίζουν ποσά-ρεκόρ, συνολικά 1,8 τρισ. δολάρια, περιμένοντας

επενδυτικές ευκαιρίες. Την ίδια στιγμή, καταγραφόταν ότι αριθμός-ρεκόρ παιδιών στην Αμερική λαμβάνουν με συ-νταγή ψυχιατρικά φάρμακα, ακόμη και σε πολύ τρυφερές ηλικίες. Τα δύο γεγονότα, υποστηρίζει σε άρθρο της η Σού-ζαν Ρόζενταλ, Καναδή γιατρός, συγγραφέας και μαχητική σοσιαλίστρια, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.Η τάξη των επιχειρηματιών, γράφει η Ρόζενταλ, έκλεψε τα τρισεκατομμύριά της εκμεταλλευόμενη εργαζόμενους στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο εξωτερικό, πληρώνοντας λιγότερο από όσο αξίζει η εργασία τους, απολύοντας χιλιά-δες κι αναγκάζοντας τους υπόλοιπους να δουλεύουν πολύ σκληρότερα για πολύ λιγότερα. Και τώρα, κλέβει κι από τα παιδιά τους.Η εκμετάλλευση και η ανέχεια προκαλούν εξάντληση, κα-τάθλιψη, οργή, άγχος και μια αίσθηση ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα στους γονείς. Περίπου 15 εκατομμύρια παιδιά στην Αμερική, το ένα στα πέντε, ζει με ένα γονέα που υπέστη κρίση κατάθλιψης το 2009. Τα παιδιά αντι-δρούν στη γονεϊκή συμπεριφορά με δικά τους συμπτώμα-τα και συμπεριφορές. Όσο μεγαλύτερος ο πόνος του γονι-ού, τόσο μεγαλύτερος ο πόνος του παιδιού. Σε αυτά τα παιδιά γιατροί κρεμούν ταμπέλες με ψυχιατρι-κές διαταραχές και τους δίνουν φάρμακα ώστε να “συμ-μορφώνονται”. Τους κλέβουν την υγεία τους και κάθε ελπί-δα βελτίωσης της ζωής τους, τονίζει η Ρόζενταλ.Επί δεκαετίες, ερευνητές όπως οι Πίτερ και Τζίντζερ Μπρέ-γκιν τεκμηρίωναν την σοκαριστική έκταση της πραγματι-κότητας ότι στα παιδιά στην Αμερική χορηγούνται διεγερ-τικά και αντικαταθλιπτικά. Τώρα, χάρη στην δύναμη του marketing των φαρμακευτικών εταιριών, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα λαμβάνουν ισχυρά αντιψυ-χωσικά. Στους ενήλικες, αυτές οι τοξικές χημικές συνθέσεις αυξά-νουν τον κίνδυνο να υποστούν εγκεφαλικά, να εμφανίσουν καρδιολογικά προβλήματα, παχυσαρκία και διαβήτη, δη-μιουργούν αυτοκτονικές τάσεις, ενώ αυξάνουν τον κίνδυ-

νο για βλάβες στο νευρικό σύστημα, μολύνσεις, ξαφνικό θάνατο και επιληπτικές κρίσεις. Οι συνέπειες στα παιδιά είναι άγνωστες.Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η FDA (U.S. Federal Drug & Food Administration, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ελέγ-χου Φαρμάκων & Τροφίμων των ΗΠΑ) σε έκθεσή της διαπίστωνε ότι η συνταγογράφηση αντιψυχωσικών σε παιδιά 0-17 ετών αυξήθηκε 22% τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Η FDA ερεύνησε έξι αντιψυχωσικά φάρμακα: τα Seroquel® (quetiapine)· Zyprexa® (olanzapine)· Risperdal® (risperidone)· Abilify® (aripiprazole)· Geodon® (ziprasidone)· και Invega® (paliperidone). Το 2008, από τις �2 εκατ. συντα-γές αυτών των φαρμάκων, οι 4,8 εκατ. αφορούσαν παιδιά (15% του συνόλου). Την ίδια χρονιά, ένα εκατομμύριο παιδιά έλαβαν με συντα-γή αντιψυχωσικά (19% του συνόλου των 5,5 εκατ. ατόμων). Οι αριθμοί ανά ηλικιακή ομάδα: 1.770 παιδιά ηλικίας 0-2 ετών, 64.664 παιδιά ηλικίας �-6 ετών, 414.451 παιδιά ηλι-κίας 7-12 ετών, 540.760 παιδιά ηλικίας 1�-17 ετών.Οι διαγνώσεις για τα βρέφη 0-2 ετών περιλάμβαναν όρους όπως Διαταραχή Έλλειψης Προσοχής, Ψυχικά/Συμπερι-φορικά Προβλήματα, Άλλες Ψυχικές Διαταραχές, Συμπε-ριφορικά Προβλήματα και Κατάλοιπη Σχιζοφρένεια, η τε-λευταία διάγνωση συνήθως γίνεται στη βάση “παράδοξων πεποιθήσεων και ασυνήθιστων αντιληπτικών εμπειριών”.Ίσως όμως, τονίζει η Ρόζενταλ, μια πιο ακριβής διάγνωση για τα συμπτώματα αυτών των παιδιών θα ήταν “γονεϊκή κατάθλιψη λόγω της ανυπαρξίας κοινωνικής πολιτικής”. Πρόσφατη έρευνα του Urban Institute έδειξε ότι το 7% των βρεφών ηλικίας 9 μηνών ζουν με μητέρες που ψυχο-λογικά προβλήματα και το 41% με μητέρες που πάσχουν από κάποιας μορφής κατάθλιψη. Τα ποσοστά είναι ακόμα υψηλότερα μεταξύ των οικογενειών που ζουν στη φτώ-χεια, στις οποίες είναι επίσης πιθανότερο να εκδηλώνονται κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας.Μόνο ένα άρρωστο κοινωνικό σύστημα, καταλήγει η Ρόζε-νταλ, θα ευνοούσε τον πλουτισμό ολίγων δια της κλοπής των ζωών και των ελπίδων των πολλών.Πηγή: ΑΠΕ- ΜΠΕ.

Ένα εκατομμύριο παιδιά λαμβάνουν αντιψυχωσικά στις ΗΠΑ

Page 38: SAFE τεύχος 10

�8 SAFE

Safe Big Pharma

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που πραγματοποίησαν παθολόγοι του νοσοκομείου St.Michael’s

Hospital και του Ινστιτούτου Κλινικής Αξιολόγησης Επιστημών (ICES), στο Τορόντο, ο αριθμός θανάτων εξαιτί-ας της χρήσης συνταγογραφούμενων οπιοειδών έχει διπλασιαστεί από το 1991 έως το 2004. Μετά την εισαγωγή της οξυκωδόνης στις λίστες φαρμά-κων του Τορόντο το 2000, παρατηρή-θηκε μια αύξηση 500% στους θανά-τους εξαιτίας φαρμάκων.

Οι ερευνητές επανεξέτασαν περισ-σότερους από 7.000 φακέλους από το γραφείο του ιατροδικαστή στο Οντάριο και βρήκαν ότι ανάμεσα στο 1991 και το 2004 οι συνταγές για οξυ-κωδόνη αυξήθηκαν πάνω από 850%, ένα ποσοστό που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των συνολικών συνταγών που χορηγήθηκαν το 2006. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού συνταγών που υπήρξε ποτέ στο οπι-οειδή φάρμακα.Μετά την προσθήκη αυτού του φαρ-

μάκου στην τοπική λίστα φαρμάκων το 2000, οι θάνατοι από χρήση οπιοει-δών αυξήθηκαν κατά 41%. Είναι σοκα-ριστικό το γεγονός ότι οι θάνατοι από συνταγογραφούμενα οπιοειδή, όπως η οξυκωδόνη, ήταν πολύ περισσότε-ροι από αυτούς, εξαιτίας της ηρωίνης. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών που πέ-θαναν από οπιοειδή, είχε επισκεφτεί τον γιατρό και είχε πάρει μια συνταγή για το συγκεκριμένο φάρμακο, μέσα στον τελευταίο μήνα.Ο συνολικός αριθμός θανάτων που

Τα συνταγογραφούμενα ναρκωτικά φάρμακα ευθύνονται για περισσότερους θανάτους απ’ ότι η ηρωίνη και η κοκαΐνη μαζί.Κάποιοι ισχυρίζονται, παρόλα αυτά, ότι τα ναρκωτικά που πουλιούνται στους δρόμους αποτελούν τον πραγματικό κίνδυνο και όχι τα συνταγογραφούμενα. Η παρακάτω μελέτη όμως έρχεται για να παρουσι-άσει τους λόγους για τους οποίους τα συνταγογραφούμενα ναρκωτικά είναι πολύ πιο επικίνδυνα από τα παράνομα.

/ Mike Adams, the Health Ranger - NaturalNews.com

Page 39: SAFE τεύχος 10

SAFE �9

Safe Big Pharma

σχετίζονται με οπιοειδή, μέσα στο 2004, στο Τορόντο, υπολογίζεται σε 27,2 ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα ρίξουν φως στους τεράστιους κινδύνους που σχε-τίζονται με τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή. Πρόκειται για το βρώμικο μυστικό της βιομηχανίας φαρμάκων. Ο αριθμός αυτών που πεθαίνουν από τα συ-νταγογραφούμενα οπιοειδή είναι μεγαλύτερος από εκείνων που πε-θαίνουν από την ηρωίνη και την κο-καΐνη μαζί. Και πιθανότατα στον δεύ-τερο μπορούμε να συμπεριλάβουμε ακόμα και όλους τους θανάτους από πυροβολισμούς συμμοριών στο βό-ρειο Μεξικό. Η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων είναι πλέον πιο συνηθισμέ-νη από την κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών που γίνεται στους δρόμους— και μάλιστα κατά πολύ! Επιπλέον, οι μεγάλες φαρμακευτικές συγκεντρώ-νουν τεράστια κέρδη από κάθε μορ-φής εθισμό των ασθενών στα οπιοει-δή τους. Και με τον όρο «οπιοειδή», εννοούμε ναρκωτικά. Στην ουσία εί-ναι ένα και το αυτό. Έτσι μπορείτε να κατατάξετε όλους τους εθισμένους σε φάρμακα, που ζουν σήμερα στην Αμερική, σε δύο κατηγορίες:1)Εθισμένους σε ναρκωτικά του δρό-

μου2)Εθισμένους σε συνταγογραφούμε-νες ναρκωτικές ουσίες.Τα άτομα της ομάδας 1 (ναρκωτικά του δρόμου) καταλήγουν στη φυλα-κή, όπου καταδικάζονται με δικαστι-κές αποφάσεις. Τα άτομα της ομάδας 2 (συνταγογραφούμενες ναρκωτικές ουσίες) καταλήγουν στο γιατρό τους, ο οποίος τους χορηγεί καινούργιες συνταγές. Είναι οι ίδιες ναρκωτικές ουσίες και η μόνη διαφορά είναι ότι η μια ομάδα είναι νόμιμη, ενώ η άλλη παράνομη.

Και τι είναι αυτό που καθορίζει αν ένα συγκεκριμένο ναρκωτικό είναι νόμιμο ή παράνομο; Τα κέρδη των μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών. Αν βγάζουν πολλά χρήματα από μια ουσία, θεω-ρείται αυτομάτως νόμιμη. Βλέπετε, οι μεγάλες φαρμακευτικές κερδίζουν δεκάδες δις δολάρια κάθε χρόνο, από τους εθισμένους σε φάρ-

μακα. Από σύμπτωση και μόνο, απο-δεικνύεται ότι τα συνταγογραφούμε-να ναρκωτικά τους είναι ιδιαίτερα εθι-στικά, κάτι που εγγυάται πως η επιχεί-ρηση θα έχει μέλλον και μάλιστα θα αποφέρει τόσα κέρδη στους ιδιοκτή-τες της, που μπορεί να τους περάσετε και για εμπόρους ναρκωτικών…Για ποιον λόγο νομίζετε ότι οι κύριοι χορηγοί της Συμμαχίας Για Μια Αμε-ρική Χωρίς Φάρμακα (Partnership For A Drug-Free America) είναι οι ίδιες οι φαρμακευτικές; Επειδή απλούστα-τα προσπαθούν να εξαφανίσουν οποιαδήποτε μορφή ανταγωνι-σμού. Διατηρώντας τον ονομαζόμε-νο «Πόλεμο Κατά Των Φαρμάκων» ως βιτρίνα, η βιομηχανία των φαρμάκων εξασφαλίζει την κυριαρχία της στην αγορά των ναρκωτικών ουσιών. Στο κάτω-κάτω, αν πρόκειται να δώσετε ναρκωτικά σε μια χώρα γεμάτη πρε-ζάκια, γιατί να μη βγάλετε και κάτι πα-ραπάνω; Αυτός φαίνεται να είναι και ο τρόπος σκέψης των φαρμακευτικών, καθώς δε έχουν κάνει απολύτως τίπο-τα για να σταματήσουν την εκμετάλ-λευση του κόσμου από τις ίδιες τους τις συνταγογραφούμενες ναρκωτικές ουσίες. Όπως και οι εταιρίες καπνού, έτσι και οι φαρμακευτικές, θέλουν κατά βάθος οι άνθρωποι να εθίζονται στα προϊό-ντα τους.

Page 40: SAFE τεύχος 10

40 SAFE

Safe Product Report

Safe Report:

R E P O RT

PR

ODUCT

S A F E

Παιδικά σνακς

/ Γράφει η Νίκη Τσέκου / Έρευνα Γεράσιμος Κατραμάδος

Page 41: SAFE τεύχος 10

SAFE 41

Safe Product Report

Αν η μητέρα για ευκολία δεν ζυμώνει ψωμί, και αν δεν δίνει φρέσκα φρούτα στο παιδί της για κολατσιό στο σχολείο και βάζει στο καλαθάκι ένα τοστάκι

και ένα αναψυκτικό, πρέπει να ξέρει τι ακριβώς βάζει στον οργανισμό του παιδιού της. Αν το ψωμάκι που θα χρησι-μοποιήσει για το τοστ είναι σαν αυτά που κυκλοφορούν κοινώς στα σούπερ μάρκετ τότε στην ετικέτα μάλλον θα διαβάσετε: Σιτάλευρο, νερό, ζάχαρη, σουσάμι (�%), μαγιά, φυτικό έλαιο, αλάτι, γαλακτωματοποιητής (Ε 471, Ε472e, Ε481) διορθωτικό οξύτητας Ε262, αιθυλική αλκοόλη. Προ-σθέτοντας ζαμπόν μπούτι σαν αυτό που γράφει στην ετικέ-τα του: «Ζαμπόν μπούτι μάλαξης. Προϊόν μάλαξης, θερμι-κής επεξεργασίας κρέας μπούτι χοιρινό ευρ. εν. 75%, νερό, άμυλο σίτου, αλάτι, πρωτεΐνη σόγιας, καρυκεύματα, σάκ-χαρα, λακτόζη, γαλακτωματοποιητής, φωσφορικά άλατα, ενισχυτικό γεύσης, γλουταμινικό νάτριο. Αντιοξειδωτικό: ερυθορβικό νάτριο, γαλακτικό νάτριο, σταθεροποιητής: καραγελάνη, συντηρητικό νιτρώδες νάτριο», αποκτά άλλη διάσταση η σύσταση του τοστ. Και αν προσθέσει τυρί για τοστ που γράφει στην ετικέτα του: «ημίσκληρο τυρί από παστεριωμένο γάλα, αλάτι, γαλακτοκομική καλλιέργεια, χλωριούχο ασβέστιο, πυτιά, χρωστική καροτίνη, άννατο, συντηρητικό Ε251, λιπαρά επί ξηρού 40%, συσκευασμένο σε άζωτο» τότε το τοστάκι θα έχει μέσα τη μισή Χημεία !!!! Αν του βάλει και ένα αναψυκτικό στο καλαθάκι του, σαν

αυτό που γράφει πάνω ότι περιέχει: «χυμό πορτοκαλιού 20% από συμπυκνωμένο χυμό με φυσικές ζαχαρούχες γλυ-καντικές ουσίες: ζάχαρη, γλυκόζη, διοξείδιο του άνθρακα, μέσο όξυνσης κιτρικό οξύ, συντηρητικό σορβικό κάλιο, αντιοξειδωτικό ασκορβικό οξύ» τότε το καλαθάκι που θα πάρει το παιδί στο σχολείο θα έχει μέσα δυο τόμους Χη-μείας!Αν η μητέρα δεν ξέρει τι σημαίνουν όλα αυτά στις ετικέ-τες, ας ρωτήσει έναν χημικό. Αν δεν μπορεί να βρει χημι-κό «εφημερεύοντα», ας ακούσει τα λόγια ενός σπουδαίου χημικού σαν τον κ. Ν. Κατσαρό: « Η μητέρα που δίνει στο παιδί της βιομηχανοποιημένα προϊόντα άραγε δεν υποψι-άζεται ότι αυτά, για να μην χαλάσουν, έχουν πρόσθετα; Για παράδειγμα, πώς μπορεί να διατηρηθεί φρέσκο ένα κρου-ασάν με υγρή σοκολάτα, για 6 ολόκληρους μήνες; Πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχουν αναψυκτικά που περιέχουν 6-7 πρόσθετα Ε και έχουν γίνει έρευνες σε παιδιά ηλικίας μέχρι 8 ετών, τα αποτελέσματα των οποίων έδειξαν ότι τα πολλά Ε προκαλούν επιθετικότητα στα παιδιά, αϋπνία και άλλες παρενέργειες. Ένα λουκάνικο ή παριζάκι που μπορεί να περιέχει και ελαιόλαδο, δεν είναι οπωσδήποτε και υγιεινό επειδή το ελαιόλαδο κάνει καλό στην καρδιά. Σημασία έχει να διαβάζει ο καταναλωτής πόσα λιπαρά συνολικά περιέ-χει το λουκάνικο, το σαλάμι ή το παριζάκι και πόσα συντη-ρητικά.»

Το χημικό κολατσιό του παιδιού

Αισίως φτάσαμε στην 5η θεμα-τική μας έρευνα. Θα πρέπει να θυμίσουμε στους αναγνώστες μας ότι η έρευνα που κάνουμε είναι από τον καταναλωτή για τον καταναλωτή. Δεν περιέχει λόγια ειδικών, εξειδικευμένες αναφορές και συστάσεις. Αυτή τη φορά ερευνούμε τα προϊόντα που φτάνουν στην τσάντα των παιδιών. Μελετάμε την ταμπέλα των περιεχομένων τους και δη-μοσιεύουμε αυστηρά, υψηλής ποιότητας προϊόντα που έχουν χαρακτηριστεί ως «βιολογικά» αφού πρώτα τα έχει δοκιμάσει η ομάδα έρευνας. Eπιλέξαμε για την έρευνά μας τροφές συσκευασμένες που μπορεί το παιδί να καταναλώσει εύκολα.Τα συμπεράσματα δικά σας…

«Πρέπει να επιλέγουμε για τη δια-τροφή μας όσο το δυνατόν λιγό-τερα συσκευασμένα και περισσό-τερα φρέσκα τρόφιμα, φρούτα και λαχανικά. Τα φρούτα και τα λαχανι-κά πρέπει να φροντίζουμε να είναι προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και όχι εκείνα που έχουν ραντιστεί με φυτοφάρμακα».

Page 42: SAFE τεύχος 10

42 SAFE

Safe Product Report

Molenaartje Crème wafeltjes ChocolateMolenaartje γκοφρέτα με γέμιση σοκολάτας.Πληροφορίες: ΣΕΒΙΣΕ Α.Ε. τηλ.: 800 800 ����Τιμή: 2,15€ (100gr)

Οικογένεια Γεώργα 100% Φυσικός χυμός μήλο & σταφύλι Πληροφορίες: Οικογένεια Γεώργα τηλ.: 210 66���45Τιμή: 1,25€ (250ml)

Συστατικά: Παρασκευάζεται από συμπυκνωμένο χυμό 60% μήλο και 40% λευκό σταφύλι.

Παρατηρήσεις:Προϊόν 100% βιολογικής καλλιέργειας.Χωρίς καμιά προσθήκη, συντηρητικά, ζάχαρη.

Voelkel 7 Zwerge KindersaftVoelkel πολυβιταμινούχος χυμός «Οι 7 νάνοι»Πληροφορίες: ΣΕΒΙΣΕ Α.Ε. τηλ.: 800 800 ����Τιμή: 1,08€ (200ml)

Συστατικά: χυμός από σταφύλι, μήλο, καρότο, αχλάδι, μύρτιλο, φράουλα, καρπός αγριοτριανταφυλλιάς, ιπποφαές.

Παρατηρήσεις:100% φυσικός χυμός, χωρίς πρόσθετη ζάχαρη. Προϊόν βιολογικής Γεωργίας 100%.Χώρα προέλευσης: Γερμανία.

/ Έρευνα αγοράς: Γεράσιμος Κατραμάδος

ΧΥΜΟΙ

Hollinger organic pear Hollinger xυμός αχλάδιΠληροφορίες: ΣΕΒΙΣΕ Α.Ε. τηλ.: 800 800 ����Τιμή: 0,79€ (200ml)

Συστατικά: φυσικός χυμός αχλαδιού*, νερό.* προϊόν βιολογικής γεωργίας.

Παρατηρήσεις:Ποσοστό φρούτου: > 60%. Χωρίς ζάχαρη.Παστεριωμένο προϊόν. Χωρίς γενετικά τροποποιημένες ουσίες.Χώρα προέλευσης: Αυστρία.

Ekoland Sinaas-appelsapEkoland χυμός πορτοκάλιΠληροφορίες: ΒΙΟΦΡΕΣΚΟ τηλ.: 2�10 688554

Τιμή: 1,05€ (200ml)

Συστατικά: χυμός πορτοκαλιού* (από συμπυκνωμένο χυμό πορτοκαλιού).* πιστοποιημένο βιολογικό προϊόν.

ΓΚΟΦΡΕΤΕΣ Haus Rabenhorst Kakao Crème WaffelnΓκοφρέτες με γεύση κακάο χωρίς γλουτένηΠληροφορίες: ΒΙΟΥΓΕΙΑ τηλ.: 210 2848522Τιμή: 2.95€ (125gr)

Συστατικά: Κρέμα κακάο 69% (μη υδρογ. φυτικά έλαια: ελαιοκραμβέλαιο, φοινικέλαιο, ζάχαρη, κακάο με χαμη-λά λιπαρά σε σκόνη 8%, αλεύρι σόγι-ας ολικής αλέσεως, λεκιθίνη σόγιας), αλεύρι καλαμποκιού, άμυλο πατάτας, λεκιθίνη σόγιας, αλάτι, πηκτικό μέσο: κόμμι γκουάρ, διογκωτικό μέσο: όξινο ανθρακικό αμμώνιο, αντιοξειδωτικό μέσο: ασκορβικό οξύ

Συστατικά: κρέμα κακάο (67%), μη υδρογονωμένο φυτικό λίπος φοίνικα*, αφυδατωμένο σιρόπι γλυκόζης αραβοσίτου (40%)*, κακάο σκόνη (7,5%)*, φουντουκόπαστα*, άμυλο σιταριού*, αλεύρι σόγιας*, γαλακτοματοποιητής (λεκιθίνη ελαιοκράμβης)**, αλεύρι σιταριού*, γαλακτοματοποιητής (λεκιθίνη ελαιοκράμβης)**, φυτικό λάδι (καρύδας), αλάτι θαλασσινό.*προϊόν βιολογικής γεωργίας.**δεν αναφέρεται ότι είναι μη γενετικά τροποποιημένη.

Page 43: SAFE τεύχος 10

SAFE 4�

Safe Product Report

Provamel ρόφημα σόγιας με σοκολάτα

Πληροφορίες: LEADER A.E. τηλ.: 210 5580590-2Τιμή: 0,95€ (250ml)

Συστατικά: νερό, ζάχαρη σακχαροκάλαμου*, αποφλοιωμένοι καρποί σόγιας (7,2%)*, μαλτοδεξτρίνη

από καλαμπόκι*, σοκολάτα (1,1%)*, κακάο με χαμηλά λιπαρά (1%)*, θαλασσινό αλάτι, εκχύλισμα βανίλιας*, σταθεροποιητής: καρραγενάνη**.* βιολογικής καλλιέργειας.** σε υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα χώνεψης.

Παρατηρήσεις:100% φυτικό προϊόν, 0% χοληστερίνη.

Go Pure Πατατάκια με φυσική γεύσηΠληροφορίες: ΒΙΟΤΟΣ τηλ.: 210 2�11287Τιμή: 2,45€ (100gr)

Molenaartje πατατάκια με φυσική γεύσηΠληροφορίες: ΣΕΒΙΣΕ Α.Ε. τηλ.: 800 800 ����Τιμή: 1,95€ (75gr)

Συστατικά: άμυλο πατάτας*, άμυλο σιταριού*, αλεύρι σιταριού*, ηλιέλαιο*, ηλιέλαιο με υψηλό ποσοστό ελαϊκού οξέος*, αλάτι, ίνες σιταριού*, εκχύλισμα μαγιάς, εκχύλισμα κουρκούμης*.* προϊόν βιολογικής γεωργίας

ΠΑΤΑΤΑΚΙΑ

Συστατικά: αλεύρι πλήρες αραβοσίτου 91% *, ηλιέλαιο 7%*, αλάτι, ζάχαρη σακχαροκάλαμου 1% *. Μπορεί να περιέχει ίχνη δημητριακών που περιέχουν γλουτίνες γάλακτος.* βιολογικής καλλιέργειας

Παρατηρήσεις:Ψημένα στο φούρνο, όχι τηγανισμένα. 50% λιγότερα λιπαρά.

Συστατικά:πατάτες*, ηλιέλαιο*, αλάτι.* προϊόν βιολογικής γεωργίας.

Παρατηρήσεις:Tηγανίζονται με τη φλούδα ώστε να διατηρείται ηθρεπτική τους αξία.

Probios Πατατάκια καλαμποκιού με φυσική γεύσηΠληροφορίες: ΒΙΟ-ΥΓΕΙΑ Ε.Π.Ε. τηλ.: 210 2848522 Τιμή: 2,�2€ (100gr)

Συστατικά: νερό, σπόροι σόγιας 7,4% *, μη ραφιναρι-σμένη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο*, σοκολάτα σκόνη 2% * (ζάχαρη ζαχαροκάλαμου*, κακάο*, εκχύλισμα βανίλιας*), αποβουτυρωμένο κακάο*, αλεύρι ρυζι-ού*, χυμός μήλου*, φύκι Lithothamnium calcareum 0,�5% , σταθεροποιητής: καρραγενάνη**, xanthan gum**.*συστατικά προερχόμενα από βιολογική καλλιέρ-

γεια.**σε υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα χώ-νεψης.

Παρατηρήσεις: 100% φυτικό προϊόν, 0% λακτόζη, προερχόμενο από μη γενετικά τρο-ποποιημένη σόγια, πλούσιο σε ασβέστιο.

ΡΟΦΗΜΑΤΑ

Συστατικά: νερό, αποφλοιωμένοι καρποί σόγιας (7,2%)*, ακατέργαστη ζάχαρη*, μερικώς αποβουτυρωμένο κακάο*, μαλτοδεξτρίνη καλαμποκιού*, άμυλο ταπιόκας*, ασβεστούχα θαλασσινά φύκια (Lithothamnium calcareum 0,�%), φυσικό άρωμα κακάου*.* προϊόν βιολογικής καλλιέργειας.Παρατηρήσεις:100% φυτικό προϊόν, χωρίς λακτόζη.

Soy Biosoy choc ρόφημα σόγιας σοκολάτα με ασβέστιο Πληροφορίες: BIODYNAMIC τηλ.: 210 277157�Τιμή: 1,�5€ (200ml)

NaturGreen ρόφημα σόγιας με κακάοΠληροφορίες: ΒΙΟ-ΥΓΕΙΑ Ε.Π.Ε. τηλ.: 210 2848522 Τιμή: 0,95€ (200ml)

Page 44: SAFE τεύχος 10

44 SAFE

Products Details

ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΕΛΟΒΑΡΗ &ΣΙΑ ΟΕ: Τηλ.:2310 856233

AM HEALTH: Τηλ.: 210 5136008

BALANCE - ΝUTRICOSMETICS: Τηλ.:210 2627024

DOUNI Health Products: τηλ. 210 9916815

ICP - A.VOGEL: Τηλ.: 210 9408880

Το συμπλήρωμα διατροφής Cell Life της Quest σχεδιάστη-κε για να αποτελεί δραστικό συνδυασμό των κυριότερων υδατο- και λιπο-διαλυτών αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών. Ο συνδυασμός αυτός προ-στατεύει τα κύτταρα και τα

όργανα από οξειδωτικές βλάβες που προκαλού-νται από τοξίνες και από το περιβάλλον. Το Cell-Life είναι ιδανικό για καπνιστές, ανθρώ-πους με έντονη σωματική άσκηση, κατοίκους της πόλης και οποιονδήποτε δεν ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή και έχει υψηλές απαι-

τήσεις σε αντιοξειδωτικά. Επίσης, προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία για τα μάτια.Χαρακτηριστικά Σύνθεσης:- Περιέχει μέγιστα επίπεδα 12 αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών- Δραστικός συνδυασμός υδατο- και λιπο-διαλυ-τών αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών- Ο ψευδάργυρος, ο χαλκός και το μαγγάνιο συμβάλλουν στη δόμηση του αντιοξειδωτικού ενζύμου υπεροξειδική δισμουτάση- Περιέχει φυσική πηγή βιταμίνης E και μίγμα καροτενοειδών- Η συνεργιστική κερκετίνη προάγει την απορ-ρόφηση και δραστηριότητα της βιταμίνης C- Η χηλική ένωση μετάλλων με αμινοξέα μεγι-στοποιεί την απορρόφηση.

Cell-Life

Το μηλόξυδο θεωρείται απο πολύ παλιά, μια θαυματουργή ουσία για την κάθαρση του σώματος και την απώλεια του περιττού βάρους.Οι λιποδιαλυ-τικές ιδιότητες του μηλόξυδου αποτελούν τον πιο φυσικό τρό-πο εξάλειψης του λίπους.Ταυ-τόχρονα, ερευνητές ανακάλυ-ψαν ένα ένζυμο το οποίο καίει 900 φορές το βάρος του σε λίπος. Το ένζυμο αυτό ονομά-ζεται βρομελίνη και περιέχεται σε ορισμένα εξωτικά φρούτα, προ πάντων στον ανανά.Αφού

βρέθηκε τρόπος να απομονωθεί αυτό το ένζυ-μο, συγκεντρώνεται με μια μέθοδο απόσταξης και περιέχεται μαζί με το μηλόξυδο, στο από-σταγμα μηλόξυδου με βρομελίνη της Balance.Τώρα μπορείτε να καταφέρετε να χάσετε τα περιττά κιλά ΄απλά ρίχνοντας 6-7 σταγόνες του αποστάγματος σ’ένα ποτήρι νερό , τρείς φορές ημερησίως.

Apple Cider VinegarBromeline Extract

CardiO-3Ω-3 απαραίτητο για ενή-λικες για την διατήρηση υγιούς καρδιαγγειακού συστήματος.Έχουν απομακρυνθεί ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, τα εντομοκτόνα, τα ζιζανι-οκτόνα, οι διοξίνες και οι λοιπές περιβαλλοντολο-

γικές μολύνσεις που βρίσκονται στα ψάρια, με μια φιλική προς το περιβάλλον επεξεργασία. Έχει προστεθεί προστατευτικό αντιο-ξειδωτικό

με την μορφή της φυσικής βιταμίνης Ε. Το CardiΟ-� είναι μια φυσική πηγή 91% υψηλής καθαρότητας συμπυκνωμένου Ω-� που προ-έρχεται από φαρμακευτικής καθαρότητας ιχθυέλαιο.Δεν περιέχει κορεσμένα λίπη σε αντίθεση με τα ιχθυέλαια του ανταγωνισμού.Μία μαλακή κάψουλα περιέχει τουλάχιστον 6�5mg ΕΡΑ και 194mg DHA.Συστατικά: Εξαιρετικού βαθμού καθαρότη-τας ιχθυέλαιο ανοικτής θαλάσσης, μαλακή κάψουλα (ζελατίνη ψαριού, νερό, γλυκερόλη, φυσικό αιθέριο έλαιο πορτοκαλιού), φυσική βιταμίνη Ε (μείγμα τοκοφερολών).

BIOLEON : Τηλ.: 210 2321395

Τα προιόντα της SANTE δρουν φυ-σικά, καταπολεμώ-ντας τα βακτηρίδια του ιδρώτα χωρίς να επεμβαίνουν στη φυσική λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων και πόρων. Παρέχουν μεγάλη διάρκεια και είναι κατάλληλα για πολύ ευαίσθητα δέρματα.

• 100% φυσικό προϊόν • Χωρίς αλουμίνιο, οινόπνευμα, συνθετικό άρω-μα και χρώμα, συντηρητικά • Για ευαίσθητα δέρματα • Υποαλλεργικό• Δεν λεκιάζει• 24ωρη φροντίδα.Διατίθεται σε Spray, Roll-on και Stick.

Σειρά αποσμητικών από τη SANTE

Οι ευεργετικές ιδιότητες του βα-σιλικού πολτού είναι αναρίθμη-τες και πλέον ευρέως γνωστές. 1. Είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης.Επιδρά θετικά στο μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζω-ία.2. Καταπολεμά την αδυναμία, αυξάνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις.�. Ιδανικό τονωτικό ρόφημα για περιπτώσεις φυσι-κής και πνευματικής κόπωσης.4. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.5. Δίνει με τον πιο αγνό τρόπο λύση στα προβλήματα που δημιουργούν οι εξαντλητικοί ρυθμοί στον σύγ-χρονο άνθρωπο.6. Επιδρά θετικά σε σεξουαλικές και ψυχικές διατα-ραχές, αϋπνίες, ρύθμιση μεταβολισμού κλπ.Έχει υποστεί όλους τους απαραίτητους ποιοτικούς ελέγχους και απευθύνεται σε παιδιά, ενήλικες, ηλι-κιωμένους και αθλητές παρέχοντας στον οργανισμό μοναδική ΔΥΝΑΜΗ, ΤΟΝΩΣΗ και ΕΝΕΡΓΕΙΑ.

Φυσικός και βιολογικός βασιλικός πολτός Ελοβάρη

Η ICP διαθέ-τει τώρα στην Ελληνική αγο-ρά το προϊόν Aesculaforce Tabs και Gel της ποιο-τικά κορυφαίας, ιδιαίτερα υψηλής αποτελεσματικό-τητας και παγκό-σμιας αναγνωρι-σιμότητας σειράς φυτοθεραπευτικών προϊόντων A.Vogel που παράγει ο Ελβετικός οίκος Bioforce σε περισσότερες από 50 χώρες. Το δραστικό συστατικό του Aesculaforce έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στο να αποτρέπει τη δημιουργία οιδήματος. Ταυτόχρονα έχει αντιφλεγμονώδη δράση και τονώνει τις φλέβες. Σύμφωνα με σχετικές κλινικές μελέτες οι περιεχόμε-νες στο φυτό στυπτικές ταννίνες, φυτικές χρωστικές και σαπωνίνες συνδυάζονται για να δυναμώσουν και να τονώσουν τις φλέβες μειώνοντας τη διαπερα-τότητά τους. Λόγω αυτού του τρόπου δράσης του το Aesculaforce είναι ιδανικό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού όπου τα προβλήματα των αγγείων επι-δεινώνονται και με τη χρήση του αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά συμπτώματα όπως κιρσοί, φλεβί-τιδα, πρησμένα και κουρασμένα πόδια καθώς και αιμορροΐδες.

Aesculaforce Tabs και Gel από την A.Vogel

Page 45: SAFE τεύχος 10

SAFE 45

AYURVEDA HELLAS A.E: Τηλ.: 210 3632350 - 2310 887679

Products Details

Steevia Η νέα γλυκιά απόλαυση

Η στέβια (Stevia rebaudiana) είναι ένα μικρό βότανο που ανακαλύφθηκε το 1887 στα υψίπεδα της Παραγουάης. Για χρόνια καλλιεργούνταν και χρησιμοποιούνταν από τις τοπικές φυλές των Ινδιάνων, ως γλυκαντικό και «ευεργετικό» φυτό.Είναι 150 έως και �00 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, το ίδιο γλυκιά με τις συνθετικές γλυκαντικές ουσίες, αλλά με σχεδόν μηδέν θερμιδική περιεκτικότητα.Οι μεγαλύτεροι χρήστες της στεβιοσίδης είναι η βιομηχανία τροφίμων, ποτών, ζαχαροπλαστικής και η φαρμακευτική βιομηχανία. Στην Ελλάδα προσωρινά απαγορεύεται ως συστατικό σε τροφές, αλλά επιτρέπεται μόνο για οδοντιατρική και καλλυντική χρήση, ενώ χρησιμοποιείται ελεύθερα στις ΗΠΑ, Ελβετία, Ιαπωνία, Κίνα, ΛατινικήΑμερική και τελευταία στην Γαλλία (26-08-09, Νο 1���/2008). (Η Coca Cola καθώς και η Pepsi την χρησιμοποιούν ήδη στα προϊόντα τους). Στις παραπάνω χώρες η στέβια «υποκαθιστά τη ζάχαρη για τους διαβητικούς, ενώ έχει επιπλέον ιδιότητες όπως αντιυπερτασικές, αντιβακτηριδιακές και αντιοξειδωτικές. Επίσης το χρησιμοποιούν ως προληπτικό της τερηδόνας, ρυθμιστή ζαχάρου στο αίμα, καρδιοτονωτικό, επουλωτικό και για την περιποίηση του δέρματος.»Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλείας Τροφίμων (EFSA), τον Απρίλιο του 2010, ανακοίνωσε ότι τοξικολογικά τα γλυκοσίδια (στεβιοσίδη, ρεμπαουδιοσίδη κ.λ.π) του φυτού στέβια είναι τελείως ασφαλή για την ανθρώπινη υγεία. Ως ημερήσια δοσολογία θεσπίζονται τα 4mg/kg bw/day. (EFSA JOURNAL 2010; 8(4):15�7, www.efsa.europa.eu(Περισσότερες πληροφορίες: www.biostevia.gr)Μετά την απόφαση της EFSA, η οποία κατατάσει από πλευράς ασφάλειας την στέβια ακίνδυνη ως τρόφιμο, παρόμοια με την κοινή ζάχαρη, αναμένεται η νομοθετική ρύθμιση από τον ελληνικό ΕΦΕΤ και το Υπουργείο Γεωργίας, έτσι ώστε να καλλιεργηθεί στην Ελλάδα αντί των καπνών, αφού η μελλοντική τεράστια ζήτηση θα λύσει το οικονομικό σημερινό αδιέξοδο των Ελλήνων αγροτών, επιφέροντας πλούτο στην χώρα μας από τις εξαγωγές. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί είναι ενημερωμένοι για την τελευταία απόφαση της ESFA σχετικά με την στέβια και περιμένουν τα καλά νέα από το Υπουργείο.

ΜΟΡΦΕΑΣ ΕΛΛΑΣ : Τηλ.: 210 2846948

Πρόκειται για ένα υψηλής ποιότητος φυσικό προϊόν, ικανό να προσφέρει σημαντική συμπλη-ρωματική ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστή-ματος. Προέρχεται από μια πανάρχαια Ιαπωνική διατροφική συνταγή η οποία έχει αποδείξει την συνεισφορά της στην διατήρηση της υγείας. Πα-ράγεται στην Ιαπωνία με διάσπαση πίτουρου ρυ-ζιού από ένζυμα μανιταριού shiitake Οι ταμπλέ-τες (κουτί με 50 ταμπλέτες των 250 mgr) μπορούν και να μασηθούν σαν απλό τρόφιμο ή να τις κατα-πιούμε με λίγο νερό. Είναι γνωστοποιημένο στον ΕΟΦ σαν απλό συμπλήρωμα διατροφής.

BioBran 250

Π. ΑΖΑΚΙΔΗΣ: Τηλ.: 210 3617967

Σύμπλεγμα Αραβινοξυλάνης πίτουρου ρυζιού.

Ανάγκη Ισχυρότερης Ανοσίας; Τα Goji, καλλιεργούνται στο αμόλυντο περιβάλ-λον της περιοχής των Ιμαλαΐων, όπου και κατα-ναλώνονται από τους ιθαγενείς εδώ και 2000 χρόνια, λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε βιταμίνες Β, C, E, μέταλλα, αμινοξέα, ουσιώδη λιπαρά οξέα και πολυσακχαρίδια, συστατικά τα οποία ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και δίνουν ενέργεια σε ολόκληρο τον οργανισμό. Η αντιοξειδωτική δράση του Goji δικαιολογεί την ένταξή του στον κατάλογο των super τροφών, ενώ επιπρόσθετα η Ransom ενισχύει την δράση του προσθέτοντας το σύμπλεγμα OXY�™, ένα συνδυασμό από κόκκινο σταφύλι, λυκοπένιο και ρεσβερατρόλη, ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτι-κή και κατά των ελευθέρων ριζών δράση.

GOJI Super Fruit Juice

Χυμός από καρπούς Goji ενισχυμένος με το σύμπλεγμα OXY3™.Αντιοξειδωτική δράση και ενέργεια.

ISO PLUS: Τηλ.: 210 9579707

Προηγμένη διατροφική φόρ-μουλα ειδικά σχεδιασμένη για να προάγει την καλή υγεία των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών. Το Skin, Nails and Hair παρέχει διατροφικά στοιχεία απαραίτητα για την βιοσύνθε-ση του κολλαγόνου και της κερατίνης, όπως ορ-γανικό θείο (MSM), βιταμίνη C, προλίνη, λυσίνη, οργανικό πυρίτιο και κιτρικό ψευδάργυρο.

Skin, Nails and Hair της SolgarΥπέροχο Δέρμα, γερά Νύχια, λαμπερά Μαλλιά

Η Ayurveda Hellas Α.Ε., υπό την αιγίδα της ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α. (Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εφαρ-μογής της Επιστήμης Αγιουρβέδα), όντας πάντα σε επαφή με το AYUSH και επίσημα Ινστιτούτα της Ayurveda στην Ινδία,το Υπουργείο Υγείας της Ινδίας και με διεθνώς αναγνωρισμένα αγιουρβε-δικά κέντρα δημιούργησε στο Κολωνάκι και στη Θεσσαλονίκη, πρότυπα κέντρα (Ayurcare), έκθε-σης και εφαρμογής αυθεντικών βασικών αγιουρ-βεδικών τεχνικών αναζωογόνησης, χαλάρωσης, αποτοξίνωσης όπως Shirodhara, Panchakarma, βασικών τύπων αγιουρβεδικού μασάζ, Sweda (ειδικά βοτανόλουτρα), Basti, Nasyam, Karna Pooran κ.α. Επίσης, εναλλακτικές ενεργειακές θεραπείες όπως ρεφλεξολογία, αρωματοθεραπεία, shiatsu, reiki κ.α. ενσωματώνονται στις ειδικές αγιουρβε-δικές προτάσεις, αποκτώντας μια ιδιαίτερη «αγι-ουρβεδική χροιά».Στόχος δεν είναι η ίδρυση απλά κάποιων “Ayurvedic Spa”, αλλά πρότυπων χώρων που στη συνέχεια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εφαλτήρια για τη δημιουργία νέων κέντρων από ενδιαφερόμενους που θα ήθελαν να αποκτήσουν την ανάλογη τεχνογνωσία και τον κατάλληλο εξοπλισμό, με βάση πάντα τα δεδομένα και την υποστήριξη των επίσημων φορέων και κέντρων στην Ινδία.

Δεν είναι βότανο ή φυτικό εκχύλισμα Δεν είναι βιτα-μίνη ή ανόργανο στοιχείο Είναι ένα φυσικό προϊόν, βασισμένο στη μαγιά που παράγεται μέσω μιας και-νοτόμου διαδικασίας ζύμωσης και ξήρανσης. Δυναμώνει και τους τρεις τρόπους φυσικής άμυ-νας του οργανισμού! Αποκλειστικός αντιπρόσωπος για Ελλάδα & Κύ-προ AYURVEDA HELLAS A.E.

EpiCor

Εξισορρόπησε το Ανοσοποιητικό σου Σύστημα

από την VRP

Page 46: SAFE τεύχος 10

46 SAFE

Σημεία διανομής

ΔΙΑΝΟΜΗ.www.safemagazine.gr

Το περιοδικό SAFEμπορείτε να βρείτε σε

394 σημεία ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ (16):ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Ιανός, Σταδίου 24 Αιώνιος Ηνίοχος, Σόλωνος 97 Πύ-ρινος Κόσμος, Ιπποκράτους & Σόλωνος Πολιτεία: Ασκληπιού 1-� Εκδόσεις «Κέδρος» Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Στοά βιβλίου ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Δαβάκη �-5 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 268 ΜΑΡΟΥΣΙ: Ιανός: Golden Hall, Λεωφόρος Κηφίσιας �7Α ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ : The Βook store, Μεσολογγίου 49 ΨΥΧΙΚΟ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 294ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Ιανός, Πλατεία Αριστοτέλους 7 Ιανός: Μεταμορ-φώσεως 24, Καλαμαριά Ιανός, Φιλιππουπόλεως 57, Αμπελόκη-ποι Ιανός, 25ης Μαρτίου 45 Ντεπώ Ιανός, Εμπορικό κέντρο ΜediteraneanCosmos Ψάρας, Φιλικής Εταιρείας �9

ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ (37)ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Life Up, Ιδρομενέως 112 ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:Power Gym Fitness Club, Ελ. Βενιζέλου 107 ΑΙΓΑΛΕΩ: Entasis, Κων/λεως 16:17 ΑΝΩ ΠΑΤΗΣΙΑ : Corpus Gym 2, Ιαλέμου 48 ΒΥΡΩΝΑΣ: Byron Gym, Χειμάρας 19 & Κολοκοτρώνη • Kouros Fitness Club, Αναλήψεως 48 ΓΛΥΦΑΔΑ: Iron Gym, Ανθέων 22 • Gym Tonic, Λεωφ. Βουλιαγμένης 96 • Planet world of fitness, Αθ. Διάκου 24 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Champions Gym, Νυμφών �9 • Universal Ladies, Ρήγα Φεραίου 7 • Άθλος, Ηρούς Κωνσταντοπούλου 27 • Sports club, Ποσειδώνος 20 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: Καισάρειον, Δημαρχιακό Μέγαρο Καισαριανής, Βρυούλων & Κλαζο-μενών ΚΡΥΟΝΕΡΙ: Αίαντας Fitness Club, Λεωφ. Κρυονερίου 5� ΛΥ-ΚΟΒΡΥΣΗ: Joe Weider, Γρηγορίου Λαμπράκη �9:41 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ: Corpus Gym 1, Αγ. Σοφίας 1� & Πολυκάρπου • Shape Health Club, Eλ. Βενιζέλου 5Α • Contours Express 2, Σαράντα Εκκλησιών 1 & Αιγαίου • Center Gym, Ομήρου 24:26 • Aloe Fitness, Αιγαίου 77 • Studio, Ιωνίας 1 • Reflex gym, Διγενή Ακρίτα �7 • Εν σώματι, Αρτάκης 1�5 ΠΑΓΚΡΑ-ΤΙ: Παγκράτιον Γυμναστήριο Ο.Ε, Υμηττού 271 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: Υγεία & Διάπλαση, Μ. Μπότσαρη 26:28 • Life Line, Αγ. Βαρβάρας 102 • Peak Fitness, Ζησιμοπούλου 68 • Physical Gym, Ζησιμοπούλου 64 • Sportesse fitness club, Αγγελίδου 19 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Δίαθλον, Δεληγιάν-νη 50 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Health & Fitness, Αγ. Ιεροθέου 46Β Α.ΠΑΤΗΣΙΑ:Corpus Gym 2, Ιαλέμου 48 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Head studio Καρβέλα, Εθν. Αντιστάσεως 84

ΣΥΛΛΟΓΟΙ - ΣΧΟΛΕΣ -ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (29): ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος, Αριστοτέλους 44 Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, Αριστοτέλους 44 Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογής Βελονισμού, Αλκμάνος 2 & Παπαδιαμαντοπούλου Μαργαρίτα Παπαδημητρίου Boulenger, Ηροδότου 19 ΟΜ, Ερμού 86 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Όλον, Κηφισίας 102 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Ε.Καραμάνη - Σκαρπαθάκη, Κολοκοτρώνη 79 ΕΛ-ΛΗΝΙΚΟ: Φ=1,618 : Αθ. Διάκου 26 ΚΑΛΛΙΘΕΑ: Φιλοσοφική ένωση Δράκος – Αετός, Σοφοκλέους �7 Κ. ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Shantom, Τριπόλεως �5Α & Ευβοίας ΚΑΡΕΑΣ: Πολυχώρος Ομοιοπ/κης Αθηνών, Λεωφ. Καρέα & Σουλιωτών 1 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής & Πα-ραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, Σωκράτους 24 ΜΑΡΟΥΣΙ : Natural Helath Science:Χατζηιωάννου 14 & Δ. Ράλλη ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Νί-κος Γεραμάνης, Δεληγιάννη 17 & Γ. Παπανδρέου ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ:Κασάν-δρα Μουγιάκου, Λεωφ. Μεσογείων 259 ΠΕΝΤΕΛΗ: Γεώργιος Λουκάς, Παπαφλέσσα 14 Π. ΦΑΛΗΡΟ: Κέντρο Ρεφλεξολογίας & Έρευνας, Αμ-φιτρίτης 28 Natural Health Science, Πανδρόσου �1 Natural Health Science, Λεωφ. Αμφιθέας 78 & Ανδρομάχης 8• ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αρμονική Ζωή, Γρίβα 2�.ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΒΟΛΟΣ: Β. Τριτάκης, Ροστώβ 56, Νέα Δημητριάς Ν. Γεραμάνης, Λ. Βύρωνος 1�1ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Life Therapy Academy : Αιγαίου 54 & Θερμαϊκού Μπαρμπουνάκης: Αριστοτέλους 4 & Παπανικολάου 75 ΚΕΡΚΥΡΑ: Χρήστος Κόντης : Δελβινιώτη 6:8 ΛΑΡΙΣΑ: Κράχτης Π. Ηλιοδώρου 8 ΛΕΣΒΟΣ: Κέντρο Υγείας: Πλωμάρι ΧΑΛΚΙΔΑ: Βοκορο-κου Α., Φαβιέρου 4�

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ (169):ΑΤΤΙΚΗΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: Αν. Μαντζάκου Κεφαλληνίας 98 Δημ. Πανταζής, Νικ. Πλαστήρα 102 Δημ. Πανταζής, Νικ. Πλαστήρα 102 ΑΓ. ΠΑΡΑ-ΣΚΕΥΗ: Aικ.Μουζά, Αγίας Τριάδας 21 ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ: Γ.Τσέρτου, Βασ. Αλεξάνδρου 4 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Ευσ. Μήτσου, Παπάγου 4� ΑΓ. ΕΛΕΥ-ΘΕΡΙΟΣ: Στ. Κάγιος, Τσούντα 4� ΑΘΗΝΑ: Ηλ. Πετρογιάννης, Πανεπι-στημίου 10 Μ. Σισμανόγλου, Διον. Αρεοπαγίτου 10, Ακρόπολη Κ. Σπανίδου, Αχαρνών 189 I. Δρίβας, �ης Σεπτεμβρίου 72 Μαρ. Ζήση, Σόλωνος 20 Ά.Χατζοπούλου-Σ.Νικολάου, Σόλωνος 54 Β. Καλύβα, Ηρακλείτου 4, Κολωνάκι Α. Φιλίππου, Πατησίων 271 Γ. Κοντογιώργος, Μαρασλής 7 & Υψηλάντου, Ευαγγελισμός Ζάγκος –Βαΐδάκη, Κλεισθένους 11, Ομόνοια Ευγ. Πάλογλου, Πανεπιστημί-ου 16, & Αμερικής (Στοά) Ν. Σακελάρης, Νίκης � Π. Στελλάκη, Πλ. Μητροπόλεως 16 Κ. Μακρή, Φιλελλήνων 20 & Κυδαθηναίων 15, Σύνταγμα Ι. Καραμανώλης, Σωκράτους 46 Χ. Ερωτοκρίτου, Ευαλκίδου 4, Πλ. Αττικής Ν. Κουτέλης, Λένορμαν 249 ΑΙΓΑΛΕΩ: Ασ. Μαύρου, Ν. Πλαστήρα 12 Δ. Διμελής & Σια Ο.Ε. Μεσογείων 5 ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ: Γ. Σπανόπουλος, Ελ. Βενιζέλου 140 ΑΛΙΜΟΣ: Παπά – Προυτζοπούλου, Θουκιδίδου 29 Α. Καζαντζιάν, Θεμιστοκλέους

62 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Ανανιάδης Ε., Λαμψα 19 Καλογερογιάννης, Πα-νόρμου 71-7� Σ. Αποστολοπούλου, Μεσογείων 29 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Λυμπερόπουλος Ι., 25ης Μαρτίου 18 ΓΕΡΑΚΑΣ: Ειρ. Χονδρογιάννη, Ηγουμενίτσας 2 ΔΑΣΟΣ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ: Θ. Σακκόπουλος, Γ. Παπανδρέ-ου 4 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: Ευ. Χρονοπούλου, Γρ. Αυξεντίου 71 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Στ. Κακαγιάνης, Αρχιμήδους 64 ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Θεοδοσοπούλου Α., Πολυτεχνείου �� ΚΑΡΕΑΣ: Φ. Σταματάκη, Λ. Καρέα 74 ΚΗΦΙΣΙΑ: Γ. Παπαδημητρόπουλος, Αργυροπούλου 9 ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ: Π. Ντάβος, Δ. Διαμαντίδη �4 ΜΑΡΟΥΣΙ: Μ.Προβατά, Περικλέους 1 ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ: Γιάννα Περγαντά, Μεσολογγίου 46 ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ: Π. Δημητροπούλου, Ν. Πλαστήρα & Σαράφη 19 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Ν. Ζαννάκης, Ερατοσθένους 22 Π. ΦΑΛΗΡΟ: Αθ. Σκούτζου, Αχιλλέως �1 ΣΑΛΑΜΙΝΑ: Μπινιάρη Ε., Λεωφ. Φανερωμένης 19 ΧΑΪΔΑΡΙ Χαλέπη Μ., Ηρωων Πολυτεχνείου 27 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αντ. Τζίφα, Αγ. Παρασκευής 77 Κ. Μπούρα, Λεωφ. Πεντέλης 77-79ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ: Αθανασιάδου Ε., 14ης Μαΐου 5� • Κάισας ,Γ. 14ης Μαΐου 88 ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ: Θεοχάρη Α., Μ. Αλεξάνδρου 5 ΑΡΙΔΑΙΑ: Μάρκου Μ., Σωσανδρα Αριδαίας ΒΕΡΟΙΑ: Παπαδοπούλου Β., Βερμίου 16 ΒΟΛΟΣ: Δρικάκη Κ. , Γκλαβάνη & Αλεξάνδρας 122 • Καλιατσάκη Α., Ιωλκού 289Α • Κύρκου, Ιάσωνος 9� • Μετσοβίτου Σ., Ιωλκού 17 ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ: Παπαδοπούλου Ι. , Ταγμ. Γεωργούλη 7 ΔΡΑ-ΜΑ: Κάζης Δ., Ερυθρού Σταυρού 4 ΕΔΕΣΣΑ: Πετρίδης Δ., Γ. Πέτσου 2 ΕΥΒΟΙΑ: Ρουσοδήμου, Αβάντων �4, Ψαχνά ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ: Χαρίση Π., Αγίων Αποστόλων 45 (Γραικοχώρι) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Σαρδέλης, Φιλίππου �8, Περαία Ειρ. Καχπάνη, Αλεξανδρίας 79 Σπ. Νικο-λαΐδης, 25ης Μαρτίου 66 Χ. Παντελίδης, Πλ. Δημοκρατίας 2, Σίνδος Συλιγνάκης - Σταυρακάκης, Εγνατίας 142 Μ. Σιταρίδου, Κα-ραβαγγέλη 11 Θ. Μεγαλίδου, Δ. Γούναρη 56 Α. Ραπτούλη, Β. Γεωργίου 9 Λ. Μαλαθονιάδου, Φιλιππουπόλεως 1�, Αμπελόκηποι Δ. Χριστοδούλου, Μ. Αλεξάνδρου 41, Αμπελόκηποι Κ. Σου-βατζίδης, Εγνατίας 114 • Αγγελάκη Κ., Γρ. Λαμπράκη 77, Άνω Τούμπα • Αγγελάκης Π., Εγνατίας 72 • Ανδρέου Ε., Διαλέττη 6 & Τσιμισκή • Βασδέκη Ι., Γεμβέτα 1�5 • Βλαχοπούλου Δ., Ευζώνων 9 • Γαγαλη Π., Εθν. Αντιστάσεως 7Β • Γεωργιάδης Σ., Καπ.Γκονη 24, Καλαμαριά • Γκα-τζούλη Αγ., Τσιμισκή 102 • Γραμματικόπουλος Δ., 25ης Μαρτίου 100, Χαριλάου • Γωγάκος Η., Γαμβέτα 120, Μ. Μπότσαρη• Δαγτζίδης Σ., Αγ. Σπυρίδωνος 8, Τριανδρία • Δανιλουλής Ν., Τσιμισκή 7• Ταχταλίδου Δ., Γρηγορίου Ε’ 26 ΘΗΒΑ: Σ. Βεΐζης, Μουρίκι ΙΩΑΝΝΙΝΑ: Βέρμπη Α.., Ζωσιμάδων 18 • Δογορίτης Κ., Κεντρική πλατεία • Θεοδωρακοπού-λου Β., Βλαχλείδη 7 • Παπαγεωργίου Χ., Νικοπόλεως 1� ΚΑΒΑΛΑ: Γεωργιάδης Θ. ,Βενιζέλου 28 ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Δημητρόπουλος Π., Μα-κεδονίας 18 • Μπουζιάνης Π., Νέδοντος 79 ΚΑΛΥΜΝΟΣ: Κ. Πατέλη & ΣΙΑ ΟΕ, Μαξίμου 15 ΚΑΡΔΙΤΣΑ: Κανταρτζή Χ., Κουμουνδούρου 9 • Κεφαλα, Κεντρικός πεζόδρομος ΚΑΤΕΡΙΝΗ: Ζιώγα Εξάρχου Α., Σαρανταπορου 1 • Τριανταφύλλου Ν., Ιωάννου Κοσμά & Αγ. Λαύρας 2 ΚΕΡΚΥΡΑ: Ν. Τριβιζάς, Ε. Βουλγάρεως 5� Χ. Πανδή, Σολωμού 2 Η. Μπουζούκη, Στ. Δεσύλλα 16 Ν. Μπουζούκης, Σαμάρα 7-9 Π. Σταύρου, Δ. Δημουλίτσα 20 Σ. Κοσκινάς, Ι. Ανδρεάδη 28 Μ. Γρίμα, Πλ. Θεοτόκη 29 • Αλεξάκη, Κοντόκαλι • Βαλμά Αρ., Λεωφ. Αλεξάνδρας �2Β• Βρεττού Χ., Πλ. Θεοτόκη 9 • Γραμμενάνδη Κ. , Ευγ. Βουλγάρεως 76 • Καβαδά Σ., Ευγενίου Βουλγάρεως 66 ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: Κωσταντάτος Β., Σιτεμπόρων 56 & Βανδώρου • Παυλάτου Κ., Α. Χοϊδά 5, Αργοστόλι ΚΙΑΤΟ: Βασιλείου Β., Ρώμα Φιλλύρα 2 • Φ. Σκαρμού-τσου, Εθν. Αθηνών - Πατρών 20 ΚΟΖΑΝΗ: Σφηκα Ελ., Πλ. Λεσσάνης 16 ΚΟΜΟΤΗΝΗ: Ιγγλεζοπουλου Θ., Λεωφ. Ηρώων 5 • Καλούδη Κ., Ορφέως 28 • Συρμω Μ., Φιλ. Εταιρείας 57 ΚΟΡΙΝΘΟΣ: Κριεμπάρδη Α., Εθν. Αντιστάσεως 9� • Μαμαλουκάς Γ., Σωτ. Πυλαρινού 72 • Σπα-νός Χ., Λ. Επιδαύρου, Ίσθμια ΚΡΗΤΗ: Αρχοντάκης Γ., Πλ. Δημ. Αγο-ράς, Χανιά • Κάρταλης Ν., Εθν. Αντιστάσεως 6�, Ρέθυμνο • Κοκοκιος Κ., Λ. Καλοκαιρινού 211, Ηράκλειο • Κολέλης Κ., Εμ. Πορταλιου 25, Ρέθυμνο • Κούνουπας Ι., Μανιουδάκη 19, Ρέθυμνο • Μανωλεσάκη Μ., Κουντουριώτου 17, Ρέθυμνο • Μπατάκη Μ., Χατζημιχάλη Γιάνναρη 7, Ηράκλειο• Ορφανουδάκης Χ., Αντωνίου Καστρινάκη �0Α, Ηράκλειο• Παπαδάκη Ε., Τζανακάκη 44, Χανιά • Παττακού Ν., Λεωφ. Κνωσσού 171 • Πετριτάκη Αικ., Πλ. Σ. Βενιζέλου 11, Χανιά •Σακκά Ε., Δασκαλο-γιάννη 14, Χανιά • Φραγκιαδάκης Δ., Ν. Ασκούτση 2, Ρέθυμνο • Χαρα-λαμπάκης Χ., Ελ. Βενιζέλου 99, Ηράκλειο ΛΑΜΙΑ: Χαδος Λ., Ροζάκη Αγγελή 7� ΛΑΡΙΣΑ: Π. Σταυρακάκης, Σκοπάδων 7 Βιβοπούλου Δ., Αλ. Παναγούλη 21• Γαλανή Αικ., Ασκληπιού �8 • Καμπέλης Η., Ανθίμου Γαζή 1 Παπαγεωργίου Β., 28ης Οκτωβρίου 5 ΛΕΙΒΑΔΙΑ: Μελέτη Ε., Γεωργαντά 26 ΛΕΡΟΣ: Σιδερης, Λακκί ΜΕΓΑΡΑ: Θ. Μπεκιάρης, 2 χλμ Λεωφ. Αλεποχωρίου ΜΥΤΙΛΗΝΗ: Μαυραγάνης Φ., Καβέτσου 5 • Ου-ζουνέλη Μ., Ερμού 45 ΝΑΟΥΣΑ: Τσιόγκα Α., Πλ. Καρατάσου 18 ΝΑΥ-ΠΛΙΟ: Μέλλου Ουρ., 25ης Μαρτίου ΞΑΝΘΗ: Σουρμπούνη Ιωαννίδου Ε., 28ης Οκτωβρίου 110 ΠΑΤΡΑ: Π. Παπαδόπουλος, Γιαννιτσών 4 Μ. Αγγελοπούλου, Πανεπιστημίου 148 • Καλλιβωκάς Α., Κορίνθου 204 • Καραγεωργόπουλος Κ., Μαίζωνος 57 • Μεντές Σ., Κανακάρη 26� • Μη-τροπούλου Χ., Γερμανού 96 & Λόντου ΠΗΛΙΟ: Σαμαράς Αλ., Μαγνη-σία (Ζαγορά Πηλίου) ΠΡΕΒΕΖΑ: Σολδάτος Γ., Εθνικής Αντισ. 6� ΡΕΘΥ-ΜΝΟ: Ελ. Καλοειδά Βαρδιάμπαση, Δημοκρατίας 9 Κ. Βαρδιάμπασης, Αγ. Ανδρέας Δ. Νικηφόρου Φωκά ΡΟΔΟΣ: Γιαννούλη Ε., Δαμασκηνού 48 • Ευθιμιάδης Χ., Μ. Πετρίδη 65 ΣΑΛΑΜΙΝΑ: Μπινιάρη Ε., Λεωφ. Φανερωμένης 19 ΣΑΜΟΣ: Τζάρας Ν., Πινδάρου 4 ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Θ. Αργυρού, Θήρα ΣΥΡΟΣ: Ρούσσος Μ., Πρωτοπαπαδάκη 2�, Ερμού-πολη ΤΡΙΚΑΛΑ: Μακρής Κ., Β. Τσιτσάνη 11 • Τσίγκα Σ., Γ. Κονδύλι 24 • Μπέκα Λ., Ασκληπιού �4 ΧΑΛΚΙΔΑ: Π. Δημητρίου, Ελ. Βενιζέλου 77 A.Αρτσίτα, Φύλλα Χαλκίδας. ΧΙΟΣ: Μαρης Γ., Αλ Πάχνου 11

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓ. ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (143)ΑΤΤΙΚΗΑΛΙΜΟΣ: Τα δώρα της Φύσης, Πινδάρου 5 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Προ-σγείων Γεύσεις, Αγαθουπόλεως 5 • Βανίλια:Κανέλα, Λ. Ριανκούρ 71:7� AΝΟΙΞΗ: Λωτός, Λεωφ. Μαραθωνος 49 ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Ναραγιενα, Αιγαίου Πελάγους 85 • Green Farm, Λεωφ. Μεσογείων 465 ΑΘΗΝΑ: Κουτσουμάνη Ελένη, Αιόλου 102 Aura Vitae: Ιππο-κράτους 2 • Τέσσερις Εποχές, Νίκης �0 • Health Food Store, Γέλωνος 1 & Δεινοκράτους, Κολωνάκι • Οικοζήν, Εμμανουήλ Μπενάκη 26 • Οικοζήν, Στουρνάρα �6 • Οικολόγοι Ελλάδας, Πανεπιστημίου 57 • Βιοφως, Πανεπιστημίου 58 • Ακρίταμα, Μιχαήλ Νομικού 9 • Εστρέλα, Δημητρίου Σούτσου 18 • Έλληνες οικολόγοι χωρίς σύνορα, Σανταρό-ζα � • Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 • Green Farm, Δημοκρίτου 1�, Κολωνάκι • Άρκευθος, Γ Σεπτεμβρίου 8�, Πλ. Βικτωρίας Αyurveda Hellas, Σόλωνος 51 • Διατροφολογική, Πατησίων 24Άντα, Ζήνωνος 18 Η φωνή της φύσης, Πατησίων 280 ΒΟΥΛΑ Βιολογικό χωριό, Αγ. Ιωάννου 28 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Αγνή Γη, Λεωφ. Πεντέλης 104 ΒΥΡΩΝΑΣ: Γεύσεις Ζωής, Παναγή Τσαλδάρη 15 & Κύπρου ΓΑΛΑΤΣΙ: Θησαυρός Υγείας, Παπαφλέσσα 26 & Τραλλεών ΓΕΡΑΚΑΣ: Αιθέριο, Λ. Μαρα-θώνος 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: Βιοαγορά, Γούναρη 88 ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ: Στάση Ζωής, Αγ. Παντελεήμονος 59 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Νέα Ζωή, Πρωτοπαπά �8 Lieke Peters, Μ. Αντύπα 84 Μυρσίνη, Σ. Βενιζέλου 145Α ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Μορφέας,Αλεξ. Διάκου 11 (Ν. Ηράκλειο) ΙΛΙΣΙΑ: Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: Περί ορέξεως, υψηλάντου 10 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ηλιοσταλα, Βασιλ. Όθωνος 41 • Υγείας Χάριν, Γ. Δροσίνη 7 • Πράσινο Μήλο, Μακεδονίας 26 • Τα σκαλάκια, Αργυροπούλου 9 ΚΟΡΥΔΑΛΟΣ: Αμάραντο, Καυκάσου 64 ΚΟΡΩΠΙ: Φύση- Υγεία, Κύ-πρου 2ΚΥΨΕΛΗ: Bιοεποχή, Κυψέλης 82 • Μελισσάνθη, Καυκάσου 142 ΜΑΡΟΥΣΙ: Nature, Διονύσου � • Βιο-Υγεία, Πλ. Ευτέρπης � • Green Farm, Δ. Ράλλη 8 & Χατζηαντωνίου • Πανάγαθον, Ροδοδάφνης 52-54 Παν-άγαθον, Ροδοδάφνης 52-54, Πολύδροσο ΜΕΛΙΣΙΑ: Ραγιάν: Λεωφ. Δημοκρατίας 2 Ν.ΙΩΝΙΑ: Βιόπολις, Λ. Ηρακλείου 295 & Αγ. Σοφίας Καρπός, Πλατεία Πανετωλείου 8, Αλσούπολη Ν. ΣΜΥΡΝΗ: Beauty Green, Σοφούλη 60 Ναραιένα, Ιωνίας 49 & ΣαρδεώνΠΕΙΡΑΙ-ΑΣ: Green Farm, Μπουμπουλίνας �0 Π. ΦΑΛΗΡΟ: Βιόκηπος, Αχιλλέ-ως 72 & Λεωφ. Αμφιθέας ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Βιόκοσμος, Ορφέως 51 ΠΕΥΚΗ: Βιολογική γη, Πίνδου �8-40ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ: Α.Δεμενούδη, Ί. Δραγούμη 7 ΒΟΛΟΣ: Υγεία, 28ης Οκτωβρίου 159 Πράσινη Αγορά, Γ. Καρτάλη 97 ΗΓΟΥΜΕ-ΝΙΤΣΑ: Κυλικείο 2ου Ενιαίου Λυκείου, Λαδοχώρι ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Vitamines, Μεγ. Αλεξάνδρου �5, Τρίλοφος Βοτανοπωλείο ο Νίκος, Κομνηνών �2 • Το Ελληνικόν, Βατικιώτου 28 • Το Ελληνικόν, Σοφού-λη �4, Καλαμαριά • Το Βάλσαμο, Χαλκέων 16 • Ζωή & Υγεία, Τσιμισκή 120 • Ζωή & Υγεία, Καρδίτσας 8 • Botanica, Αλ. Σβώλου 46 • Tre Marie: Π.Π. Γερμανού 1� Drops my bioskin, Π. Ιωακείμ 10 Το Κρίταμο, Κλεισούρας 8 Επιστροφή στη φύση, Μεγ. Αλεξάνδρου �1, Εύο-σμος • Βιο Θυσαυρός, Αν. Θράκης 44, Τούμπα Εν Ζωή, Σόλωνος �6 Φρουτογέννεση, Π.Π. Γερμανού �0 Ανάσα Ζωής, Ν. Πλαστήρα 17, Αμπελόκηποι Global Bionatura, Ελ. Βενιζέλου 104, Νεάπολη Selfish, Ταβάκη 6-8, Θέρμη Βιολογικές νοστιμιές, Βυθηνίας 25, Καλαμαριά Εκ φύσεως, Γεννηματά 49, Καλαμαριά Αγορά βιοκαλλιεργητών, Δαβάκη �7, Καλαμαριά Περί φύσεως, Επιδαύρου 9, Τούμπα Οικο-λογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Κανάρη 66, Κ. Τούμπα Οι θυσαυροί της φύ-σης, Ναυπλίου 27, Κ. Τούμπα Βιοδώρα, Αμπελοκήπων 21Α, Περαία Ωμέγα �, Αλ. Παραφεντίδου 1�, Πυλαία Καφές Ερκέκογλου, 28ης Οκτωβρίου 60, Καλοχώρι Ψίθυρος, Καρακάση 27 Ζωτικότις, Αγ. Δημητρίου 160 Ισις, Αγ. Σοφίας �9 Flora mama, Αλ. Παπαδιαμάντη 14 Βιο-πορεία, Αναλήψεως 17 Η δύναμη της φύσης, Αρχ. Μουσείου �5 Αμάλθεια, Βασ. Ηρακλείου 26 Από τον τόπο μας, Θ. Σοφούλη �4 Σουσάμι άνοιξε, Ιουστινιανού �� Η πηγή, Ιωάννου Μιχαήλ 4 Λεβέντης, Κασσάνδρου 151 Μάνα Γη, Κίμωνος Βόγα 52 Εντελβάις, Λασσάνη 4 Βιο Βιο, Μητρ. Ιωσήφ 6 Βιολογικόν, Μιαούλη 27 Γαία, Π. Ιωακείμ 1� Ευζωϊα, Αλ. Σβώλου 6 Μάνα εξ ουρανού, Φιλιππουπόλε-ως 44, Αμπελόκηποι Βιοπωλείον, Φιλίππου �7, Περαία Μ. Σαβίδου, Μαυρομιχάλη 59, Πολίχνη Aqua Vero, Μακρυγιάννη 15, Ηλιούπολη Βιο Ζωή, Καραολή & Δημητρίου 175Β, Εύοσμος Το χοντρό μπιζέλι, Κ. Παλαμά 12Α, Φύλιρο Green House, Iωνίας 9Α, Περαία Βιοιδέα, Επ. οδός Ωραιοκάστρου Θεσσ/κης 115Α Το μαγαζάκι της Σοφίας, Εθν. Αντιστάσεως 88, Εύοσμος Βοτανολόγιον, Εθν. Αντιστάσεως 27, Αμπελόκηποι Βιοπωλείο, Γρηγ. Λαμπράκη 25, Α. Ηλιούπολη Ελλή-νων γεύσεις, Γ. Αγγέλου 5, Χαριλάου Εστιατόριο Inn Roubino, Ιατρι-κό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Ασκληπιού 10, Πυλαία Αyurveda Hellas, Β. Όλγας 159 • Ελοβάρη, Γ. Παράσχου 7 Lady Green, Ι. Ντέκα 7 ΚΑΒΑΛΑ: Bio bio, Βενιζέλου 45 ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Βιόκοσμος, Φαρών 204 Πράσινος καρπός, Α. Σκιά 18 Βοτανοπωλείο Β.Βακάλης, Αριστο-μένους 109 Το άνθος της ζωής, Ψαρρών 148 & Θερμοπυλών ΚΑΡ-ΔΙΤΣΑ: Το Βάλσαμο, Δημοτική Αγορά Ι7 ΚΙΛΚΙΣ: Αλχημιστής, Νίκου Παναγιώτου 1 ΚΡΗΤΗ: Διώνη, Σμύρνης ��, Ηράκλειο Άρκευθος, Μ. Μουσούρου 11, Ρέθυμνο Β. Πλεύρη, Ηγ. Γαβριήλ 26 , Ρέθυμνο Biorythm, Κ. Γιαμπουδάκη �2, Ρέθυμνο Κρητών Γη, Φουνταλίδου 29, Σητεία ΚΙΛΚΙΣΛΑΜΙΑ: Plus Bio, Παλαμά 5 ΛΑΡΙΣΑ: Πρόπολις, Πα-ναγούλη 19 Σταυράκη Μ., Σκοπάδων 7, Νεράιδα ΜΥΤΙΛΗΝΗ: Μυρτιά, Αγ. Θεράποντος 22 ΠΑΤΡΑ: Botanica, Ρήγα Φεραίου �7 ΠΥΡ-ΓΟΣ: 28ης Οκτωβρίου 50 • Βιόκυκλος, Κοκκίνου 15 ΣΥΡΟΣ: Ευεξία, Σταματίου Πρωΐου 51

Page 47: SAFE τεύχος 10
Page 48: SAFE τεύχος 10