Πισίδες δημιουργοί-1 ης και 2 ης γενιάς

«Αρχή σοφίας πραγμάτων επίσκεψις»

Με τη φράση αυτή ο αρχαίος ρήτορας Αντισθένης προσδιορίζει τη σημασία των ορισμών για την κατανόηση σκέψεων και διανοημάτων.

Ας ακολουθήσουμε την προτροπή του, γιατί καθώς τα χρόνια περνούν κι ολοένα καινούργια μέλη αλλά και φίλοι έρχονται στην Ένωση, είναι πια ανάγκη ν’ αναλύουμε και όρους, που για τους παλιότερους ήσαν αυτονόητοι. (Πισίδες)

Το έθνος των Πισιδών, πελασγικής καταγωγής, αναγνωρίζεται από τους ιστορικούς ότι υφίστατο σε όχι ακριβώς προσδιοριζόμενα γεωγραφικά όρια, εκεί στην ευρεία περιοχή δυτικά του Ταύρου, στην κεντροδυτική Μικρασία,από την προϊστορική ακόμη εποχή.

Οι Πισίδες φύλο ορεσίβιο, τραχύ, πολεμικό, φιλόπατρι, με καταβολές από τους Δωριείς δεν υπήρξε ποτέ εύκολη λεία για τους κατακτητές. Ακόμη κι ο Μέγας Αλέξανδρος γνώρισε τη δύναμή του, όταν στη μάχη της Σαγαλασσού, το 334π.Χ. έχασε τον αρχηγό των τοξοτών του , τον Κλέανδρο.

Ο εξελληνισμός των Πισιδών είχε ολοκληρωθεί ήδη από τον 5ο π. Χ. αιώνα, ενώ η χώρα θα γίνει ιδιαιτέρως γνωστή στους ρωμαϊκούς χρόνους και μάλιστα μετά την καθιέρωσή της ως εκκλησιαστικής επαρχίας, αποτέλεσμα της πορείας του Αποστόλου Παύλου έως την Μικρή Αντιόχεια και την ίδρυση της Ιεράς Μητροπόλεως Πισιδίας με έδρα τη Βάριτα (Σπάρτη) (285 μ. Χ.)

Μετά τη μακρά δουλεία στους Οθωμανούς και τη διασπορά των Ελληνορθοδόξων χριστιανών εκτός των πόλεων και οικισμών για την αποφυγή του εξισλαμισμού η Σπάρτη θα επανεποικισθεί με ταχύ ρυθμό από τις αρχές του 19ου αι. και με την εφαρμογή των «τανζιμάτ», θα εξελιχθεί ραγδαία στην οικονομία και το εμπόριο.

Η Σπάρτη είναι πια μια πολιτεία τριάντα χιλιάδων κατοίκων, όπου οι «ρωμιοί» αποτελούν μιαν πολύ ισχυρή μειονότητα επτά χιλιάδων ψυχών, ενώ υπάρχουν και 1500 Αρμένιοι. Οι Οθωμανοί υπερβαίνουν τις 20.000.

Η Σπάρτη εξελίσσεται ως ο πλανήτης που έχει τριγύρω του δορυφόρες κοινότητες: του Βουρδουρίου, του Εγερδίρ και του Νησιού, της Πάρλας, του Ουλούμπουρλου, της Μικράς Αντιόχειας

1

(Γιάλοβατς) και της Σαγαλασσού, κι ένα πλήθος ακόμη μικρότερων χωριών εγκατεσπαρμένων εκεί στο οροπέδιο του δυτικού Αντίταυρου, με μικρή μεν αλλά όχι ασήμαντη την ελληνική παρουσία.

Στα τελευταία εκατό χρόνια πριν την Καταστροφή η Πισιδία πέρα από την οικονομική άνθηση που γνώρισε από την ενασχόληση με την παραγωγή κι εκμετάλλευση των ρόδων αλλά κυρίως με την κατασκευή και το εμπόριο των χαλιών, παρουσίασε μια μεγάλη εξέλιξη στα Γράμματα, στις Επιστήμες, στις Τέχνες. Δημιούργησε σπουδαία σχολεία, μετεκάλεσε λαμπρούς δασκάλους και καθηγητές, ανέπτυξε παιδεία και πολιτισμό. Βέβαια ο τουρκοφωνισμός ήταν το μέγα εμπόδιο κι ο αγώνας των εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας δεν θα μπορούσε να έχει άμεσα αποτελέσματα.

Όμως ακόμη και τότε, έστω και σε προδρομική μορφή, γίνονταν προσπάθειες συγγραφής βιβλίων στα «καραμανλίδικα» με τον περίφημο Ευαγγελινό Μισαηλίδη, ο οποίος δεν ήταν βέβαια Πισίδης, όπως ο πρώτος διδάξας Σεραφείμ ο Πισίδιος, αλλά δούλεψε ως δάσκαλος στη Σπάρτη για 4 χρόνια (1840-1844) οργανώνοντας τα σχολεία της, ώστε δίκαια να έχει πολιτογραφηθεί άτυπα ως «Πισίδης». Με την καθοδήγησή του αρχικά και στην πορεία τη συμμετοχή άλλων φωτισμένων παιδαγωγών ιδρύθηκαν βιβλιοθήκες, συστήθηκαν ερασιτεχνικοί θίασοι, δόθηκαν παραστάσεις, μετακλήθηκαν και μίλησαν σπουδαίοι επιστήμονες, οργανώθηκαν σχολικές μαντολινάτες τραγουδούσαν τα παιδιά τον ύμνο στον «Αμφίωνα» που είχε συνθέσει ο μουσικοδιδάσκαλος Στ. Μαρκόπουλος:σε στίχους Γεωργίου Σακκάρη:

“Ίθε της Σπάρτης της ευάνδρου μουσοπόλος νεολαία η χρυσή των φώτων δόξα είν’ αθάνατη, ωραία λατρευταί της μελωδίας, των μεγάλων αρετών αναστήσωμεν το κλέος των προγονικών ετών”.

Όσο περνούσαν τα χρόνια κι όταν οι συνθήκες ευνοούσαν οι Πισίδες εύρισκαν διεξόδους για τα Γράμματα και τις Τέχνες, μέσα από τα σχέδια των χαλιών και τη βυζαντινή μουσική. Το χαλί κινητοποιούσε εκατοντάδες ταλέντα να μάθουν να σχεδιάζουν όμορφα και πρωτότυπα έργα τέχνης πια, για σχέδια χαλιών.

Η βαθιά θρησκευτικότητά τους οδηγούσε άλλους ν’ ασχοληθούν με τη βυζαντινή μουσική και να ξεχωρίσουν τόσο πολύ, ώστε κάποια στιγμή ο Ευαγγελινός Μισαηλίδης να πει: «αν τυχόν κάποτε χαθεί η Βυζαντινή μουσική, η Σπάρτη μπορεί μόνη

2

της να την αναβιώσει..».Και για να μην αδικήσουμε τους Παρλαλήδες ήταν φημισμένοι οι ψαλτάδες τους που μάλιστα ονομάζονταν «μπιλμπίλια» αηδόνια!

Μια ολόκληρη χορεία μουσικών ξεχώρισε και πέρασε τα όριά της Πισιδίας: ο Σπυρίδων Αναστασίου ονομάζεται δομέστικος του Πατριαρχείου, ο Στέλιος Τσαϊγρηγόρογλου συγκινεί ομοδόξους κι ετεροδόξους στη Ρόδο και βραβεύεται στην Ιταλία!

Κι ένας ολόκληρος κόσμος σχεδιαστών-ζωγράφων σκύβει επάνω στα σχεδιαστήρια και δίνει σωστά έργα τέχνης( Χάρης Καχραμάνος, που εδώ στην Ελλάδα εξέδωσε το μοναδικό βιβλίο με τον τίτλο «Το Χαλί», ο Κήρυκος Βασιλειάδης, που αφού βραβεύθηκε στη Μικρασία, όταν ήρθε στην Ελλάδα πήρε μέρος σε πολλές εκθέσεις και βραβεύθηκε στη διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης. Έργα του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη.

Κι ακόμη ο N ίκος Δανιηλίδης , ο Χρήστος Χατζηγεωργίου( Σοκόγλου), ο Τηλ. Δουρμούσογλου, ο Ν. Χατζησταθόγλου.

Αν έρθουμε όμως πιο κοντά θα δούμε - κι αυτό είναι το αντικείμενό μας -την παρουσία των Πισιδών στα Γράμματα και τις Τέχνες, κυρίως μέσα από τους εκπροσώπους της πρώτης κ’ δεύτερης γενιάς που έδωσαν το παρών με το έργο τους εδώ στην καινούργια Πατρίδα.

Έτσι λοιπόν προκύπτει η ανάγκη να ερμηνεύσουμε και τους όρους: πρώτη-δεύτερη γενιά. Δεν θα καταφύγω στα λεξικά με τις πολλαπλές ερμηνείες τους. Θα μείνω μόνο σ’ αυτά που γενικώς έχουν γίνει αποδεκτά.

Πρώτη γενιά προσφύγων είναι αυτή που γεννήθηκε κι έφθασε σε ηλικία αναπαραγωγής στην πατρίδα και ξεριζωμένη κατέφυγε στην Ελλάδα το 1922, δεύτερη γενιά τα παιδιά της, τρίτη τα εγγόνια της κλπ.

Ωστόσο εμείς για λόγους περαιτέρω απλοποίησης θα συνδέσουμε τις δυο γενιές(ως πρωτο-δεύτερη) θέτοντας ως θεωρητικά όρια το έτος γέννησης να κυμαίνεται ανάμεσα στο 1900 και το 1970 (εφόσον γενικά παραδεκτό είναι ότι μια γενιά έχει άνοιγμα 30-35 χρόνων). Τώρα αν καμιά φορά πέσουμε έξω 3-4 χρόνια δεν πειράζει. Φυσικά όπου δεν είναι φανερό το έτος γέννησης κάθε δημιουργού, επιφυλασσόμαστε να το αναφέρουμε στη μεγάλη έκθεση που θα οργανώσουμε τον επόμενο χρόνο.

Ας δούμε λοιπόν όσο πιο περιληπτικά γίνεται, κατά τομείς την παρουσία των Πισιδών και το έργο τους.

Α΄ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΣΥΓΓΡΑΦΗ

3

Υπάρχουν πολλοί Πισίδες που διακρίθηκαν και διακρίνονται σ’ αυτό το χώρο.

Δικαιωματικά ο πλοηγός τους θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Βάσος Βογιατζόγλου. Πολυγραφότατος και πολυβραβευμένος συγγραφέας. Έχει εκδόσει περισσότερα από 30 βιβλία από το 1966 έως σήμερα. Καλύπτει εκτός του μυθιστορήματος, όλους τους τομείς: ποίηση-οδοιπορικό - μελέτη - ιστορία - λαογραφία - φιλοσοφία, αμέτρητα τα σημειώματά του σε εφημερίδες και περιοδικά.

Η Ένωσή μας έχει εκδώσει 3 έργα του:α)Το «Πισιδία της Μ. Ασίας», β) Το «Σπάρτη της Μ. Ασίας:

σύμμεικτα-λαογραφικά» και γ) το «Οι γειτονιές των Απίστων», ενώ το Ι.Μ.Ε του συμπατριώτη μας Λάζαρου Εφραίμογλου το «Πισιδικά βαφτιστικά κι επώνυμα».

Στην ποίηση ξεχώρισε ο Χρήστος Καμπούρογλου ενώ στην ποίηση, αλλά και το διήγημα ο Κλήμης Ουλκέρογλου(Σπάρταλης), πατέρας του Στάθη, και σε ποίηση, διήγημα, οδοιπορικό ο Δανιήλ Σπάρταλης από τη Ρόδο.

Το μυθιστόρημα υπηρέτησε με επιτυχία ο Στρατής Ευστρατιάδης («Η μεγάλη ώρα»-«οι ανησυχίες αγρυπνούν»), ο Λάζαρος Ασίκογλου με τη μυθιστορηματική βιογραφία του πατέρα του Κλήμη: «Κιλαμάν», ο Αρτέμης Αρτεμιάδης με τη μυθιστορηματική βιογραφία του θειού του Βασιλάκη «Κισμέτ» που γνώρισε πολλές εκδόσεις και τα «Λιοχταράκια φυτρώνουν πρώιμα».

Στο σημείο αυτό θ’ αναφερθώ σε δυο ιστορικά μυθιστορήματα που οι ήρωες είναι Σπαρταλήδες και η δράση τους εκτυλίσσεται στην Πισιδία στα χρόνια πριν την καταστροφή, αλλά οι συγγραφείς τους δεν είναι.

Πρόκειται για το έργο της Ελπίδας Οικονομοπούλου «Χειμώνας της Ανατολής»και το πρόσφατα εκδομένο από την Ένωση μας «Στο οροπέδιο των ρόδων» της κ. Ειρήνης Κατσίπη-Σπυριδάκη.

Βιογραφικά έργα προσωπικοτήτων έχουμε κυρίως το «Μέγας Αλέξανδρος» του Βασιλάκη Αρτεμιάδη και ο «Άγιος των Πισιδών Πατάρων Μελέτιος» του Αντώνη Καζαντζόγλου, ο οποίος όμως έχει δημοσιεύσει και μια σειρά από μελέτες ιστορικού περιεχομένου για τη Μικρασία.

Στην ιστορική έρευνα, την αρθρογραφία, τη μαρτυρία, τη λαογραφική μελέτη θα μπορούσε κανείς να κατατάξει:

Τον Αντώνιο Σαπουντζάκη για την ανέκδοτη εργασία του «Η Πισιδία της Μ. Ασίας» που έγραψε ύστερα από παράκληση της

4

Μέλπως Μερλιέ, αλλά και τις πολλές συνεργασίες του σε εφημερίδες και περιοδικά του προσφυγικού τύπου για τη Σπάρτη και την Πισιδία,

Το Φίλιππο Νικολαϊδη-Τσενόγλου για το ολιγοσέλιδο αλλά πολύ χρήσιμο για το απόλυτα τεκμηριωμένο περιεχόμενό του βιβλίο: «Ιστορία της Σπάρτης Μ. Ασίας», τους Πατάρων Μελέτιο, Σωκράτη Σινανίδη, Μακάριο Σινανίδη, Σωκράτη Ουλκέρογλου, Φώτη Ουλκέρογλου, Γαβριήλ Τσακίρη, Κοσμά Νικολαϊδη, Ελεήμονα Δαμιανίδη, Στέφανο Παπαχαρίτωνα, Κων. Σεραφετινίδη, Ευστάθιο Καραγιαννόπουλο κι ακόμη τον τιμώμενο σήμερα Κοζανίτη, Σταύρο Καπλάνογλου για τις μαρτυρίες και τις μονογραφίες τους για τη Σπάρτη, τον Αντώνιο Φιλόσογλου για την Πάρλα, τον Ιωάννη Παρασκευαΐδη για το Βουρδούρι, τη Ζαφείρα Μαντένλογλου για το Ουλούμπουρλού, τον Ανανία Ζαχαριάδη για το Νησί.

Στο χώρο της λαογραφικής καταγραφής ηθών, εθίμων και συμπεριφορών των προσφύγων κατοίκων της Νέας Ιωνίας κινείται η Παρασκευή Αραμπατζόγλου- Τουζοπούλου, κυρίως με το έργο της «Εξ ανατολών το φως».

Η περίπτωση της πανεπιστημιακού Μάνιας Καπλάνογλου είναι χαρακτηριστική για την εξειδίκευση της: γράφει παραμύθια μικρασιάτικα, αλλά και εκπονεί και σχετικές μελέτες, επάνω στο αντικείμενο αυτό που γρήγορα την καταξίωσαν πανελλαδικά.

Θα ήταν άχρηστη μετριοφροσύνη αν δεν αναφερόμουν στο έργο του ομιλούντος, που καλύπτει πολλές εκατοντάδες σελίδες στον περιοδικό τύπο (φιλολογικό-ιστορικό-παιδαγωγικό) αλλά και 6 βιβλία που αναφέρονται στη Σπάρτη τη Μικρασία και τη Ν. Ιωνία, (το βιβλίο του για την Παιδεία στη Σπάρτη βραβεύτηκε, ενώ έτυχαν ξεχωριστών επαίνων τα βιβλία του για την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας από Τσιγγάνους κι Ελληνοποντίους) χωρίς να υπολογίζονται τα καθαρώς παιδαγωγικοδιδακτικά του βιβλία, μελέτες και χρονογραφήματα, αλλά και εισηγήσεις σε συμπόσια και συνέδρια ανά την Ελλάδα.

Την ταξιδιωτική περιγραφή υπηρέτησε ο Ευάγγελος Σπάρταλης. Το χρονογράφημα, την ανταπόκριση υπηρέτησαν δημοσιογράφοι πρώτης γραμμής, όπως είναι η Αικατερίνη Μυστακίδου, η Άννα Δαμιανίδου, ο Βασίλης Κυλλεκίδης, η Νατάσσα Δομνάκη και στην αθλητικογραφία η Αντιγόνη Λουκανίδου.

Ένας τομέας με ισχυρή παρουσία Πισιδών είναι αυτός των απομνημονευματογράφων. Πρώτος-πρώτος βέβαια ο Μωυσής των Πισιδών, ο Παπαϊωακείμ Πεσματζόγλου, του οποίου «τις

5

Αναμνήσεις» εξέδωσε, σε επιμέλεια του ομιλούντος, η Ένωση το 1990.

Όμως υπάρχουν αρκετά ανέκδοτα ημερολόγια, τα οποία αναγνώσαμε όλα αυτά τα χρόνια και καταγράψαμε: είναι εργασίες του Πατάρων Μελετίου, του Περικλή Παπάζογλου, του Ευστάθιου Κιουρτσίδη, του Σάββα Κεχαγιόγλου, του Ιπποκράτη Σταμπούλογλου.

Εντελώς πρόσφατα κυκλοφόρησε το έργο της Αφρώς Βουδούρογλου «αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω όσα θυμάμαι» που επιμελήθηκε η θυγατέρα της , φιλόλογος, Φραντζέσκα Βουδούρογλου.

Η βιβλιογραφία είναι ένα μιχτό είδος μελέτης έρευνας και συγγραφής ,πολύ δύσκολο κι επίπονο. Ελάχιστοι πανελλαδικά το υπηρέτησαν κι ανάμεσά τους εκ των καλυτέρων ο Δαμιανός Κοκκινίδης.

Είναι εξίσου δύσκολο είδος είναι αυτό της συγγραφής θεατρικών έργων. Στο χώρο αυτό διακρίνονται οι αδελφοί Ιωσήφ και Πολύκαρπος Πολυκάρπου, ο δεύτερος μάλιστα ειδικότερα στη μετάφραση βιβλίων για την Τέχνη (κυρίως για το Θέατρο).

Τέλος στη συγγραφή έργων πανεπιστημιακού χαρακτήρα ανήκει η δουλειά στη μαθηματική επιστήμη του πανεπιστημιακού Στέφανου Σπάρταλη και η δουλειά στον τομέα της συγγραφής σχολικών βιβλίων της δασκάλας Κυριακής Σαπουντζάκη.

Β΄ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Εδώ η παρουσία των Πισιδών είναι δυναμικότατη. Οπωσδήποτε όμως την πρώτη θέση δικαιωματικά μοιράζονται για τη ζωγραφική και τη σκηνογραφία ο καθηγητής της Σχολής Καλών τεχνών Βασίλης Βασιλειάδης με συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις και με έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη και για τη γλυπτική ο Κων/νος Παλαιολόγος, με ένα τεράστιο έργο από γλυπτά που κοσμούν δημόσιους χώρους. Τελευταίο έργο του ο Μέγας Αλέξανδρος. Ο Κων/νος Παλαιολόγος μ’ ένα πλήθος εκθέσεων στο εξωτερικό και ένα δάσος από διπλώματα και βραβεία, θα μπορούσε να θεωρηθεί ίσως ο σημαντικότερος εν ζωή σήμερα γλύπτης της Ελλάδας.

Στη Ζωγραφική και την Αγιογραφία υπάρχει το ώριμο έργο του Χρήστου Χρηστίδη, που εκπροσώπησε την Ελλάδα σε επιδείξεις μεσογειακής Τέχνης στις Η.Π.Α, της Χρύσας Βουδούρογλου με την πρωτοποριακή δουλειά της και τις πολλές διακρίσεις στο εξωτερικό, της Ηλιάνας Τρίγκατζη, με τη δύναμη

6

του ρεαλισμού που τη διακρίνει, της Σοφίας Κασιμάτη-Τρίγκατζη, του Δημήτρη Βασιλειάδη (ζωγραφική-γλυπτική), της Στέλλας Δουμάνη-Καρφή, του Νίκου Χατόγλου με τις νεκρές του φύσεις, της Ελένης Παλαιολόγου (ζωγραφική-γλυπτική), της Καλλινίκης Σινανίδου-Λασκαρίδου(στην αγιογραφία).

Τελευταίος αλλ’ ου έσχατος βεβαίως ένας από τους σπουδαιότερους naif ζωγράφους της Ελλάδας ο Χρήστος Καμπούρογλου.

Ο Στάθης Λεοντιάδης έκανε παγκόσμια αναγνωρίσιμη τέχνη, τη λεγόμενη Ζωγραφική με Γραμματόσημα

Το χώρο της κεραμικής εκπροσωπείται η Πισιδία από τη γνωστή κεραμίστρια Χριστιάνα Λαζοπούλου.

Στην τέχνη της φωτογραφίας οι Πισίδες είχαν βέβαια μεγάλη παράδοση πρώτα απ’ όλα με τους αδελφούς Ηλία, Νίκο, Λευτέρη Βογιατζόγλου και τους Παπαϊωακείμ. Εκείνη όμως που καταξιώθηκε ιδιαίτερα στη φωτογραφία των μνημείων και των υπαίθριων χώρων ήταν η Ντόρα Μηναϊδη.

Γ’ ΜΟΥΣΙΚΗ

Δυο είναι στην τέχνη της Μουσικής αυτοί που είχαν κατακτήσει με τη σοβαρή δουλειά τους τον τίτλο του συνθέτη με τη γενικότερη καταξίωση, όχι μόνον στον ελλαδικό χώρο: ο Άκης Σμυρναίος (Γαληνός Κιοσόγλου) κι ο Στάθης Ουλκέρογλου.

Ο Άκης Σμυρναίος, της πρώτης γενιάς, ο Στάθης Ουλκέρογλου της δεύτερης. Ο Σμυρναίος υπήρξε συνθέτης έργων συμφωνικής μουσικής, αλλά έγινε διάσημος στην εποχή, λίγο μετά τον πόλεμο, για τα τραγούδια του. Υπήρξε διευθυντής της ορχήστρας του Ε.Ι.Ρ. μετέχοντας στο φεστιβάλ Θεσ/κης. Πολύ γνωστές είναι και οι συνθέσεις του με τα τραγούδια της Αντίστασης (Στ’ άρματα…)

ο Στάθης Ουλκέρογλου είναι πολλά πράγματα: συνθέτης έργων σοβαρής μουσικής, ενορχηστρωτής, διευθυντής χορωδιών, συγγραφέας μουσικών βιβλίων, πιανίστας, υπεύθυνος οργάνωσης παγκόσμιων συνεδρίων, διευθυντής ωδείων. Με δέκα διεθνή βραβεία και παρουσία σε φεστιβάλ σ’ όλον τον κόσμο.

Λαμπρός σολίστας στο κλαρινέτο, μέλος της Κρατικής Ορχ. Αθηνών ο Στάθης Κιοσόγλου.

Η Πισιδία και ειδικότερα η Σπάρτη είχε παράδοση πέρα από τη βυζαντινή μουσική και στη λεγόμενη ευρωπαϊκή αλλά και τη λαϊκή ή λαϊκότροπη, με μια σειρά από λαμπρούς

7

«οργανοπαίχτες». Στη 10/ετία του ’30 στη Ν. Ιωνία οργανώθηκαν πολλά «συγκροτήματα» που έπαιζαν στα κέντρα της εποχής. Ο Παναγιώτης Αθανασίου, ο Λεων. Κιοτσέκογλου, ο Αναστ. Γουναρίδης, ο Ν. Βογιατζόγλου και πολλοί άλλοι ξεχώρισαν παίζοντας ούτι, βιολί, κιθάρα ακόμη και πάντζο. Ένας πολιτογραφημένος Πισίδης ο Νίκος Στεφανίδης ήταν βέβαια ο κορυφαίος, ο μοναδικός σολίστας στο κανονάκι.

Δ΄ ΘΕΑΤΡΟ

Ο Σήφης Πολυκάρπου εκ των ιδρυτών και εμψυχωτών του Θεατρικού Εργαστηρίου του Δήμου Ν. Ιωνίας είναι ο μόνος σκηνοθέτης μας. Έχει αναδείξει πανελλαδικά το Θεατρικό Εργαστήρι με τα είκοσι και πλέον έργα που ανέβασε. Στο χώρο όμως των ηθοποιών έχομε και σημαντικούς και πολλούς Πισίδες: την Σμαράγδα Σμυρναίου, (θέατρο-τηλεόραση)το Δάνη Γαβριηλίδη γνωστό μόνο με το κύριο όνομά του :Δάνης. τον Πολύκαρπο Πολυκάρπου (θέατρο-τηλεόραση-σκηνοθεσία-διδασκαλία της θεατρικής παιδείας στην Ελλάδα και την Κύπρο), τον Θωμά Κωνσταντινίδη.

Υπάρχει κι ένας εξαίρετος κουκλοπαίκτης ο Νίκος Ακκίλολγου και μια λαμπρή εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού η Ντέπυ Καλίνογλου.

Ε΄ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ (γενν. Μετά το 1970)

- Τζωρτζίνα Κώνστα (ηθοποιός, δασκάλα θεατρικού παιχνιδιού, ραδιοφωνική παραγωγός)

- Αμέρισσα Φτούλη (μουσικός, μουσικολόγος)

- Γαληνός Κιοσόγλου (σόλο κλαρινετίστας στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών)

Γιος του Στάθη Κιοσόγλου

-Ευαγγελία Κιοσόγλου (σολίστ άρπας στη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων)

Κόρη του Στάθη Κιοσόγλου

- Γιάννης Κατιρτζόγλου του Χαράλαμπου (πιανίστας, ηθοποιός, συνθέτης)

8

-  Σοφία Σερέφογλου του Θεοδώρου (φλαουτίστρια, μουσικοπαιδαγωγός)

-  Άκης Ουλκέρογλου, γιος της Έφης Ουλκέρογλου (ζωγράφος, εικαστικός καλλιτέχνης)

- Δημήτρης Χρυσανθακόπουλος (πιανίστας)

- Θεοδοσία Χατόγλου (ζωγράφος)

- Ελένη Τρίγκατζη (ζωγράφος)

- Κων/νος Κήρυκος Βασιλειάδης (συντηρητής αρχαιοτήτων κι έργων Τέχνης)

- Ο Στράτος Ευθυμίου στην ιστορική έρευνα για τη Σπάρτη

- Ο Ματθαίος Αναστασιάδης στην ιστορική έρευνα για το Βουρδούρι

- Η Ιουλία Κυριάκου Ελμαλόγλου (πιανίστα, μουσικολόγος)

- Η Ιωάννα Σαπουντζάκη στο σχέδιο και τη γραφιστική

- Ο Κωνσταντίνος Καρουάνας στη ροκ μουσική.

9