Onomatologia
description
Transcript of Onomatologia
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
1ο συνθετικό
(αριθμός ατόμων C)
2ο συνθετικό
(είδος δεσμού ανάμεσα στα άτομα C)
3ο συνθετικό
(χαρακτηριστική ομάδα)
1 άτομο C: μεθ-
2 άτομα C: αιθ-
3 άτομα C: προπ-
4 άτομα C: βουτ-
5 άτομα C: πεντ-
.
.
.
Μόνο απλοί δεσμοί: -αν-
1 διπλός δεσμός: -εν-
1 τριπλός δεσμός: -ιν-
2 διπλοί δεσμοί: -διεν-
2 τριπλοί δεσμοί: -διιν-
.
.
.
Υδρογονάνθρακας: -ιο
-COOH: -ικό οξύ
-ΟΗ: -όλη
-CH=O -άλη
-CO- -όνη
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 2
1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από τρία συνθετικά.
Ονοματολογία οργανικών ενώσεωνΠαραδείγματα:CH3-CH2-CH2-CH3
CH3-CH2-OH
CH3-CO-CH3
H-CH=O
H-COOH
CH2=C=CH2
CH3-CH2-CH2-CH2COOH Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 3
Μεθανάλη
Μεθανικό οξύ
προπαδιένιο
Πεντανικό οξύ
Βουτάνιο
Αιθανόλη
Προπανόνη
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
• CH3-CH=CH-CH3
• CH2=CH-CH2-CH3
• CH3-CH2-CH2-C≡CH
• CH3-CH2-C ≡C-CH3
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 4
2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.
2- βουτένιο
1- βουτένιο
1- πεντίνιο
2- πεντίνιο
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 5
3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό, ο οποίος όταν:
Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος.
CH3-CH-CH2-CH3 2- βουτανόλη
OH
Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο συνθετικό του κύριου ονόματος.
CH ≡C-CH2-C-CH3 4- πεντιν-2-όνη
OΔεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών
ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.
Ο C είναι πάντα στη θέση 1.
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 6
4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους
δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων τους.
• Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια.
CH3- μεθύλιο
C2H5- ή CH3-CH2- αιθύλιο
C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο
ή CH3-CH- ισοπροπύλιο
CH3
• Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
• CH3-CH-CH2-COOH CH3
CH3
• CH≡C-C-CH2-CHO CH3
CH3 CH3
• CH3-C-CH2-CΗ-CH-CH3 CH3 C2H5
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 7
3-μεθυλο-βουτανικό οξύ
3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη
4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο εξάνιο
• Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 8
1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά προτεραιότητας είναι:
Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Παραδόσεις Οργανικής Χημείας 9
2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές
ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.
Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Χαρακτηριστική ομάδα
Πρόθεμα Κατάληξη
-COOH
-CN
-CH=O
-CO-
-OH
-NH2
-
Κυανο-
Αλδεϋδο-
Κετο-
Υδροξυ-
Αμινο-
-ικό οξύ
-νιτρίλιο
-άλη
-όνη
-όλη
-ιοΠαραδόσεις Οργανικής Χημείας 10
3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες:
Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα
CH2=CH-CH-CH-CH3
OH OH4- πεντεν- 2,3- διόλη
Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη δηλώνεται με πρόθεμα.