Αφόρμηση▼

Προγραμματισμός των διδακτικών δραστηριοτήτων

Ομαδοποίηση των συμμετεχόντων στην διδακτική παρέμβαση Καθορισμός σκοπών και στόχων

▼

Διαμόρφωση του πλαισίου δράσης για την υλοποίηση της διδακτικής παρέμβασης

Επιλογή μεθοδολογικής προσέγγισης Προφίλ εκπαιδευτικού Επιλογή μέσων Καθορισμός χρόνου

▼

Διεξαγωγή δραστηριοτήτων▼

Αξιολόγηση

Η μάθηση στο πλαίσιο των νέων τεχνολογιώνΟ σχεδιασμός της ενότητας που ακολουθεί στηρίζεται στη

εφαρμογή μαθησιακών διαδικασιών στην βάση εφαρμογής των νέων τεχνολογιών. Μια μάθηση που ταυτίζεται με ερευνητικές και συμμετοχικές διαδικασίες. Σε αυτό το πλαίσιο ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες προκειμένου να αντλήσει αντίστοιχο πληροφορικό υλικό για την επεξεργασία της διδασκόμενης ενότητας. Σε αυτήν την διδακτική διαδικασία έχουν να αντιμετωπίσουν μια προβληματική κατάσταση και παράλληλα δρώντας ενεργά επιδιώκουν να δώσουν λύση μέσω της ηλεκτρονικής έρευνας.Το ζητούμενο σε αυτήν την διδακτικά προσέγγιση είναι ο μαθητής να μάθει τρόπους ανεύρεσης πληροφοριών, να αναλύει και να αξιολογεί τις πληροφορίες, να σκέφτεται κριτικά, να συνθέτει και να βγάζει τα δικά του συμπεράσματα, να εργάζεται ομαδικά και τέλος να αποκτήσει δεξιότητες στο νέο επικοινωνιακό περιβάλλον που εργάζεται.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Η ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία θα κριθεί για την επιτυχία της από την στάση και την αντίστοιχη κατάρτιση του εκπαιδευτικού. Ο ρόλος του σε ένα τέτοιο μαθησιακό περιβάλλον είναι σύνθετος.Σε αυτήν τη μέθοδο συλλογικής εργασίας παύει ο δάσκαλος να αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο της διδακτικής διαδικασίας, όπως συμβαίνει κατά κανόνα στην παραδοσιακή διδασκαλία. Τα νέα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δασκάλου είναι:

Η δράση από το παρασκήνιο.Ο δάσκαλος καθοδηγεί, κατευθύνει, αποσύρεται από το προσκήνιο

των διαδικασιών και επεμβαίνει μόνο όταν οι μαθητές χρειάζονται τη βοήθειά του.

Παροχή βοήθεια όταν είναι απαραίτητη.Ο δάσκαλος δεν είναι αθέατος, ούτε παίζει το ρόλο του από

μηχανής θεού που καλείται να δώσει λύσεις για όλα τα προβλήματα που θα ανακύψουν. Η βοήθειά του κρίνεται αναγκαία και σκόπιμη μόνον όταν είναι απαραίτητη.

Συμμετοχή με ίσους όρους.Χωρίς να καταργείται ο επαγγελματικός ρόλος του δασκάλου,

ενσωματώνεται στην ομάδα και δρα ισότιμα. Η εμπειρία δείχνει ότι οι μαθητές δεν είναι εύκολο να τον αποδεχτούν σαν όμοιό τους.

Υπομονή και όχι παρέμβαση.Ο δάσκαλος στην πορεία της μεθόδου δεν πρέπει να εγκαταλείπει τη

νοοτροπία του καθοδηγητή, ούτε να αμφιταλαντεύεται για τη σημασία του ρόλου του σε αυτή τη διαδικασία μάθησης, αφήνοντας να υπεισέρχονται διλήμματα και υπόνοιες για την παραγωγικότητά και την αποτελεσματικότητά του ως δάσκαλος.Τέλος να σημειώσουμε πως για την επιτυχή διεξαγωγή μιας τέτοιας προσέγγισης πρέπει πρώτα ο ίδιος να είναι εξοικειωμένος με την νέα

τεχνολογία, με την προϋπόθεση ότι η εμπλοκή των πολυμέσων στην εκπαίδευση δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση την παιδαγωγική.

Ο ρόλος του μαθητή.

Ο καταιγισμός των πληροφοριών στην εποχή μας αποτελεί ένα καινούργιο επικοινωνιακό περιβάλλον μάθησης που απαιτεί νέες δεξιότητες για την αξιολόγηση αυτών των γνώσεων. Οι μαθητές πρέπει να εξοπλιστούν με τα κατάλληλα εφόδια για ελέγχου για τον έλεγχο και την επεξεργασία αυτών.Οι μαθητές δεν μπορούν να προσεγγίσουν το νέο περιβάλλον ως παθητικοί δέκτες των γνώσεων, αλλά μόνο μέσω της συνεργατικής μάθησης θα μπορέσουν να επιτύχουν τον στόχο τους.

Είναι σημαντικά δύο επιμέρους στοιχεία αυτής της διαδικασίας. Το πρώτο σχετίζεται με τον απεγκλωβισμό του σχολικού βιβλίου ως μοναδική πηγή γνώσης. Οι μαθητές ανακαλύπτουν στην πορεία εναλλακτικούς τρόπους απόκτησης γνώσης (υπολογιστές, βιβλιοθήκες, internet, κ.ά.), προσπαθώντας αυτές τις πηγές και τα εργαλεία πληροφόρησης και επικοινωνίας να τα εξερευνήσουν , να τα αναλύσουν, να τα αξιολογήσουν και εντέλει να τα παρουσιάσουν. Οι μαθητές με την εμπλοκή τους σε αυτή τη διαδικασία οδηγούνται στη διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης, μεταβάλλονται σε μικρούς ερευνητές και αποκτούν σφαιρική αντίληψη για τα θέματα προχωρώντας πέρα από τις τυποποιημένες σχολικές γνώσεις. Επιπλέον αντιλαμβάνονται ότι κοινωνία και φυσικά γνώση συνεχώς μεταβάλλονται σε αντίθεση με τη στατικό και μονολιθικό χαρακτήρα του σχολείου.

Το δεύτερο στοιχείο έχει σχέση με την ενασχόληση των μαθητών σε ομάδες. Η ομαδική δουλειά στα σχέδια εργασίας δεν παραβιάζει ουσιαστικά την ατομικότητά του αλλά οδηγεί τελικά στη σύνθεσή της. Οι μαθητές κοινωνικοποιούνται μέσα από τη συμμετοχική δράση, ανακαλύπτουν και αξιοποιούν όλες τις δεξιότητες της επικοινωνίας. Επιπροσθέτως αναγνωρίζουν και σέβονται τα όρια και τις δυνατότητες των συμμαθητών τους. Ακόμη και οι «κακοί» ή «αδύναμοι», όπως είθισται να τους αποκαλούμε, βρίσκουν τρόπους αυτοέκφρασης και αυτοδιάθεσης. Η επικοινωνιακή συλλογική δράση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάδειξη του κριτικά σκεπτόμενου μαθητή, αμβλύνει τους ανταγωνισμούς και μοιράζει τη χαρά της δημιουργίας με ταυτόχρονη ενίσχυση του αυτοσυναισθήματος.

Η καλλιέργεια της ικανότητας του μαθητή να μαθαίνει πέρα από το στείρο εγκυκλοπαιδισμό, η αναζήτηση λύσεων, η εξέταση εναλλακτικών τρόπων δράσης, η γόνιμη αμφισβήτηση, η επαναδιαπραγμάτευση και ο συνεχής προβληματισμός καθορίζουν τα κριτήρια της κριτικής και δημιουργικής σκέψης.

Διαμόρφωση του πλαισίου ανάπτυξης της διδακτικής ενότητας

Εισαγωγικό ερέθισμα – Διατύπωση υποθέσεων

Σε αυτό το στάδιο ο εκπαιδευτικός ανιχνεύει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Ο προσδιορισμός των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των εμπειριών των μαθητών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχή έκβαση της διδακτικής προσέγγισης. Η ανίχνευση των ‘’πρώιμων αντιλήψεων’’ των μαθητών, αποτελεί σημαντικό κομμάτι της διδασκαλίας, αφού αυτές οι ‘’Ιδέες των παιδιών’’ είναι μια εναλλακτική θεώρηση του φυσικού κόσμου. Με την συζήτηση θα προκαλέσουμε την γνωστική σύγκρουση ανάμεσα σε αυτό που πιστεύουν σε αντιδιαστολή με τις ‘’φυσικές αλήθειες’’ του διδακτικού βιβλίου. Η προτεινόμενη διαδικασία μάθησης στηρίζεται στο να ‘’μαθαίνουμε πώς να μαθαίνουμε’’, με την σταδιακή οικοδόμηση της γνώσης, αξιοποιώντας την κριτική στάση των μαθητών και καλλιεργώντας την αυτενέργεια τους.

Αφόρμηση θα αποτελέσει το βιβλίο του Ιουλίου Βέρν ‘’Από την γη στην σελήνη’’. Η ανάγνωση ενός αποσπάσματος του βιβλίου θα προκαλέσει την σύγκριση των ιδεών, που είχαν παλαιότερα οι άνθρωποι για το σύμπαν, με την σημερινή εποχή κατάκτησης του διαστήματος. Μετά θα γίνει συζήτηση για να ανακαλύψουμε τις αντιλήψεις των παιδιών σχετικά με το ηλιακό μας σύστημα. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις και μέσα από την ανταλλαγή απόψεων, δίνεται η κατάλληλη ώθηση στους μαθητές να εκφραστούν και προβληματιστούν σχετικά με την εικόνα που έχουν για αυτό. Ακολουθεί η προβολή των φωτογραφιών του ηλιακού μας συστήματος για να αντλήσουν τις πρώτες πληροφορίες οι μαθητές.

Ομαδική επεξεργασία

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες δημιουργώντας μια κοινότητα μάθησης. Τα χαρακτηριστικά αυτής της κοινότητας δομούνται στην βάση της ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Δίνεται έμφαση στην οργάνωση των ομάδων και την συνεργασία. Οι ομάδες είναι ετερογενείς με στόχο την ανάληψη δράσης των μαθητών. Η ανακάλυψη και πρόκτηση της γνώσης γίνεται στην βάση της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών. Ισότιμη συμμέτοχη όλων στην ομάδα με βάση τα ενδιαφέροντα τους και τις εμπειρίες τους. Ο μαθητής γίνεται το κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Καθορισμός σκοπών και στόχων της διδακτικής παρέμβασης

Καθορισμός σκοπών

ανάπτυξη της διερευνητικής μάθησης και αυτενέργειας ενεργοποίηση του μαθητή μέσα από μια δυναμική διαδικασία

οικοδόμησης της γνώσης συνεργατική μάθηση και ανάληψη πρωτοβουλιών

εξοικείωση με νέους τρόπους οργάνωσης της γνώσης αξιοποίηση πληροφοριών με την χρήση της τεχνολογίας των

υπολογιστών σύνδεση του μαθήματος με την καθημερινή ζωή

γνωριμία με τα βασικά χαρακτηριστικά του Ηλιακού μας συστήματος

Καθορισμός στόχων

να συγκρίνουν οι μαθητές το μέγεθος των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος

να αναγνωρίζουν οι μαθητές διάφορους πλανήτες παρατηρώντας χαρακτηριστικές φωτογραφίες

να συγκρίνουν οι μαθητές τη διάρκεια περιστροφής των πλανητών γύρω από τον ήλιο

να αναφέρουν οι μαθητές ότι οι διαφορές στις θερμοκρασίες των πλανητών οφείλεται στην απόσταση που έχουν σε σχέση με τον ήλιο

να αποκτήσουν δεξιότητες διαχείρισης και αξιοποίησης πληροφοριών

να αναλύσουν και να συνθέσουν τις πληροφορίες με το γνωστικό αντικείμενο εξάγοντας συμπεράσματα

να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας να αξιοποιήσουν το παγκόσμιο ιστό για να συγκεντρώσουν

περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ηλιακό μας σύστημα

Διαμόρφωση του πλαισίου δράσης

Επιλογή μεθοδολογικής προσέγγισης

Η διαδικασία μέσω της διερεύνησης και της ανακάλυψης, με την παράλληλη χρήση εποπτικού υλικού είναι η ενδεδειγμένη μεθοδολογική προσέγγιση στην διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Παράλληλα στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα, ‘’Διάστημα‘’, η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι το βασικό μέσο της έρευνας και της συλλογής πληροφοριών.

Επιλογή μέσων

Λογισμικό, «Νέοι Ορίζοντες: Πλανήτες και Δορυφόροι» και αναζήτηση στο internet.

Προφίλ εκπαιδευτικού

Διδακτική επάρκεια της προτεινόμενης μεθοδολογικής προσέγγισης, γνώσεις του προτεινομένου εκπαιδευτικού λογισμικού, επικοινωνιακή ικανότητα και αξιοποίηση των βιωμάτων των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία.

Διεξαγωγή δραστηριοτήτων

Μάθημα: Φυσική Στ΄ Δημοτικού

Ενότητα: «Η γειτονιά μας το σύμπαν» (Από το σχολικό εγχειρίδιο Ερευνώ και Ανακαλύπτω, σελ. 288 και 315)

Προβλεπόμενος χρόνος: Στα πλαίσια αυτού του μικρού project τρία δίωρα Λογισμικό: «Νέοι Ορίζοντες: Πλανήτες και Δορυφόροι» και αναζήτηση στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.eugenfound.edu.gr/planetarium/solarsystem.html

Οι μαθητές, χωρισμένοί σε ομάδες, αφού πάρουν τις θέσεις τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ακολουθούν τις οδηγίες που τους έχουμε δώσει. Οι ομάδες που θα αναζητήσουν εναλλάξ τις πληροφορίες για τους πλανήτες τόσο στο εκπαιδευτικό λογισμικό, όσο και στην ιστοσελίδα που τους προτείνουμε. Δόκιμο είναι να τους προτρέξουμε να χρησιμοποιήσουν και τις δυο πηγές.

1ο βήμα: Επιλέξτε από την κεντρική οθόνη του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού λογισμικού το «Πλανήτες και Δορυφόροι»

2ο βήμα: Στην επόμενη οθόνη επιλέξτε την ενότητα Εξερεύνηση

3ο βήμα: Στις οθόνες σας τώρα παρατηρείται το ηλιακό μας σύστημα

4ο βήμα: Στην ίδια οθόνη τοποθετώντας τον κέρσορα πάνω από κάθε πλανήτη το εκπαιδευτικό λογισμικό μας δίνει και την ονομασία του.

5o βήμα: Τώρα επιλέγετε κάθε πλανήτη πατώντας με τον κέρσορα πάνω σε αυτόν που θέλετε. Στην εικόνα που ακολουθεί έχει γίνει ενδεικτικά η επιλογή του πλανήτη Ερμή. Κρατήστε σημειώσεις σχετικά με τα ακόλουθα στοιχεία: θερμοκρασία, χρόνος περιφοράς γύρω από τον Ήλιο, ατμόσφαιρα, δορυφόροι, διάμετρος και απόσταση από το κεντρικό μας αστέρι.

6ο βήμα: Στην ίδια οθόνη πηγαίνοντας τον κέρσορα αντίστοιχα πάνω αριστερά στην φωτογραφία του πλανήτη και δεξιά στο σύμβολο του

βλέπουμε διάφορες φωτογραφίες του και μαθαίνουμε περισσότερα στοιχεία για αυτόν.

7ο βήμα: Επιλέγουμε από το Αγαπημένα την ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.eugenfound.edu.gr/planetarium/solarsystem.html. Από τα στοιχεία που θα βρείτε σε αυτήν την διεύθυνση κρατήστε σημειώσεις όπως παραπάνω.

Φύλλο εργασίας για την ενότητα της Φυσικής Στ΄ " Διάστημα "

Ομάδα:____________________________________

Α. Σημείωσε το όνομα του πλανήτη στον οποίο αντιστοιχεί καθεμία από τις παρακάτω φωτογραφίες.

Β. Διάβασε προσεκτικά την ερώτηση και σημείωσε αν είναι σωστή ή λάθος στο αντίστοιχο τετραγωνάκι.

α) Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος είναι ο Πλούτωνας. Σωστό Λάθος

β) Ο κοντινότερος πλανήτης στον Ήλιο είναι ο Ερμής. Σωστό Λάθος

γ) Η Αφροδίτη περιστρέφεται σε αντίθετη κατεύθυνση από τους άλλους πλανήτες. Σωστό Λάθος

δ) Ο Ερμής έχει ατμόσφαιρα που αποτελείται από το διοξείδιο του άνθρακα. Σωστό Λάθος

ε) Ο Δίας είναι ο πλανήτης χωρίς κανένα δορυφόρο. Σωστό Λάθος

Γ. Διαβάστε προσεκτικά τις ερωτήσεις και υπογραμμίστε μια από τις τρεις απαντήσεις ως σωστή.

α) Πόσοι είναι οι πλανήτες που αποτελούν το ηλιακό μας σύστημα; 11 πλανήτες 10 πλανήτες 9 πλανήτες

β) Ο πιο μακρινός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος είναι: Κρόνος Πλούτωνας Άρης

γ) Ποιος είναι ο δορυφόρος της Γης; Σελήνη Χάροντας Τιτάνας

δ) Ποιον από τους παρακάτω πλανήτες ονομάζουμε ‘’κόκκινο πλανήτη’’;

Κρόνος Άρης Δίας

Δ. Συμπληρώστε τους παρακάτω πίνακες και κατόπιν απαντήστε στις ερωτήσεις.

1ος Πίνακας

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

ΧΡΟΝΟΣ ΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ

2ος Πίνακας

ΠΛΑΝΗΤ

ΕΣ

ΠΛΗΣΙΕΣΤΕΡΟΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΟΙ

Ε. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις.

α) Ποιος πλανήτης χρειάζεται τον περισσότερο χρόνο για μια περιστροφή γύρω από τον Ήλιο; Ποιος χρειάζεται τον λιγότερο χρόνο;

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

β) Ποιος πλανήτης είναι γνωστός για τους δακτυλίους του;

…………………………………………………………………………………………..

γ) Πως εξηγούνται οι διαφορές που παρατηρούνται στις θερμοκρασίες μεταξύ των πλανητών;

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

δ) Πως ονομάζονται τα κομμάτια που πέφτουν στην επιφάνεια της Γης; Από τι αποτελούνται;

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

ε) Τι είναι οι κομήτες;

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

ΣΤ. Ποιος πλανήτης σας προξένησε εντύπωση και γιατί;

..........................................................................................................................…………

………………………………………………………………………………………......

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..