λΠΠΣκό Μ ΣέΜ ΠδΠρΣ φκόΜ ΜΜ όΠ ΣΠ κκό ό Πφρ Πδόρ...

O Ψαροντουφεκάς

O Ψ

αρον

τουφ

εκάς

ΕΛΕΝΗ ΣΒΟΡΩΝΟΥ

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ

Μαριλένα Μελισσηνού

11+KAΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ

KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ

Ο Άρης στα δεκάξι του αποκτά το ψαροντούφεκο που χρόνια ονειρεύεται. Καταφτάνει στο νησί αρματωμένος, πολεμιστής σωστός, για να πετύχει τις καλές ψαριές. Και οι καλές ψαριές έρχονται, και γίνονται όλο και καλύτερες.

Να που κάτι λείπει, όμως. Η αναμέτρηση μ’ ένα θεριό της θάλασσας. Μ’ ένα πλάσμα που θα κάνει τη μάχη ν’ αξίζει τον κόπο! Με μιαν «άλογη τερατώδη δύναμη».Και το πλάσμα δεν αργεί να εμφανιστεί.Τα πλοκάμια του πολλά: οι φίλοι, ο έρωτας, ο αντίζηλος, οι γονείς, οι παππούδες, η οικογενειακή ιστορία, η απώλεια, η φύση, το νησί, η θάλασσα.. .

Το πλάσμα κι ο Άρης αναμετρώνται.Ποιος θα νικήσει και ποιος «θα φαγωθεί»;

Με το τέλος του καλοκαιριού, όλοι και όλα θα έχουν αλλάξει.

Kι ο νιος θα έχει γνωρίσει τον εαυτό του.

Άστραψε φως κι εγνώρισεν ο νιος τον εαυτό του. Διον. Σολωμός, Ο Πόρφυρας (1849)

ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr

COVER_FINAL_29.1.indd 1 2/2/16 10:52 π.μ.

www.kaleidoscope.gr

Ο ΨαροντουφεκάςΑξιοποιώντας το βιβλίο στην τάξη


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


2

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ

Υ

www.kaleidoscope.gr

Ο ΨαροντουφεκάςΑξιοποιώντας το βιβλίο στην τάξη

ΕισαγωγήΟ Ψαροντουφεκάς είναι μια νουβέλα που απευθύνεται σε εφήβους και νέους. Θίγει μια ποικιλία θεμάτων που απασχολούν τα παιδιά που διαβαίνουν –το κα-θένα με τον δικό του τρόπο και ρυθμό– το κατώφλι από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Θέματα και ερωτήματα όπως:

▲▲ Πόσο μπορώ να διατηρήσω την ιδιαιτερότητά μου, και να μην πηγαίνω με το ρεύμα των συνομήλικων μου, χωρίς να περιθωριοποιούμαι;

▲▲ Πώς λειτουργεί η οικογένεια σήμερα; Πόσο κοντά ή μακριά θέλω τους γο-νείς μου;

▲▲ Μπορεί να υπάρξει ενδιαφέρουσα επικοινωνία με τους παππούδες μου; Μπορώ να περάσω διασκεδαστικές στιγμές μαζί τους ή οι προ-διαδικτύου άνθρωποι ανήκουν …σε άλλη φυλή;

▲▲ Ανταγωνισμός, φιλοδοξία, ζήλεια: τι γίνεται όταν με κυριεύουν;

▲▲ Πώς προκύπτει ο έρωτας; Τι μας ενώνει με το αντικείμενο του πόθου μας; Πώς ανάβει η σπίθα;

▲▲ Πώς αντιμετωπίζω την ιδέα του θανάτου; Πώς χειρίζομαι την απώλεια;

▲▲ Ποια είναι η σχέση μου με τη φύση; Είμαι μέρος της φύσης ή η φύση είναι κάτι άλλο από μένα; Τι συνέπειες έχει η άποψή μου για τη στάση μου απέ-ναντι στον φυσικό κόσμο;

Ο ήρωας του βιβλίου, ο Άρης, ανακαλύπτει τον εαυτό του μέσα από τη σχέση του με τον παππού, τους γονείς, τους φίλους, το κορίτσι που αρχίζει να ερωτεύεται και, κυρίως, μέσα από τη σχέση του με τη φύση. Καταλυτικό ρόλο παίζει, στην ιστορία, η φωνή της θάλασσας. Η θάλασσα μιλάει στον Άρη και θέτει πολλά από τα παραπάνω ερωτήματα. Το β’ ενικό πρόσωπο είναι η «φωνή της συνείδησης». Έτσι λοιπόν η θάλασσα λειτουργεί λίγο σαν τον καθρέφτη και τον διάλογο που ανοίγουμε με τον εαυτό μας μπροστά στο είδωλό μας.


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


3

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ

ΥO Ψαροντουφεκάς

O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

Ταυτόχρονα όμως είναι και η φωνή της Φύσης, η φωνή μια αρχέγονης σοφίας. Είναι σα να λέει «η φύση δεν εξαντλείται σε αυτό οι άνθρωποι λένε φυσικοί πόροι». Το δάσος δεν υπάρχει για να μας δίνει ξυλεία. Ούτε η θάλασσα για να μας δί-νει ψάρια. Είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Ο Άρης πρέπει να αφουγκραστεί αυτό το «κάτι άλλο» πηγαίνοντας αντίθετα στο ένστικτο του, το ένστικτο του κυνηγού.

Πάνω από όλα όμως ο Ψαροντουφεκάς είναι ένα βιβλίο λογοτεχνικό. Η γλώσσα και το ύφος γραφής απαιτούν την προσοχή του αναγνώστη. Μπορεί να ξενίσουν, στην αρχή, όταν όμως παρασυρθούμε από την πλοκή, θα ξεπεράσουμε την πρώτη δυσκολία επαφής με το κείμενο.

Είναι αλήθεια ότι το βιβλίο αυτό δεν εντάσσεται εύκολα στη σύγχρονη λογοτεχνι-κή παραγωγή για νέους, όπου συναντούμε συχνά φανταστικούς κόσμους, δυστο-πίες, graphic novel κοινωνικά μυθιστορήματα που αποτυπώνουν την τρέχουσα γλώσσα και ρυθμό επικοινωνίας των νέων. Ο Ψαροντουφεκάς είναι μια κατάδυ-ση στον πυρήνα των εφηβικών ερωτημάτων που η φωνή της θάλασσας θέτει με άλλους όρους. Είναι η μακρά διάρκεια της φύσης, η ζωή πέρα από τον κύκλο ζωής του ανθρώπου, που επιχειρεί να ακουστεί σε αυτό το βιβλίο.

Οι ιδέες για δραστηριότητες που ακολουθούν μπορεί να δημιουργήσουν κίνητρο για διάβασμα του βιβλίου, προσωπική έκφραση, συζητήσεις για τα θέματα που αναφέρθηκαν αλλά και για την ίδια τη λογοτεχνία και, κυρίως, μπορεί να εντεί-νουν την απόλαυση που αποκτάει ο αναγνώστης από ένα κείμενο.

4

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

1. Ψαρεύοντας ιδέες για τη ζωήΣτόχος αυτής της δραστηριότητας είναι η εισαγωγή στη βασική θεματολογία του βιβλίου και η δημιουργία κινήτρου για την ανάγνωσή του.

Τυπώστε αυτές τις καρτέλες με τα ερωτήματα και αναρτήστε τις στον πίνακα ή σε διάφορα σημεία στους τοίχους της τάξης.

▲▲ Φιλία

▲▲ Γονείς

▲▲ Παππούς/ γιαγιά/ ηλικιωμένοι

▲▲ Ζήλεια

▲▲ Έρωτας

▲▲ Θάνατος

▲▲ Φύση

Καλέστε τα παιδιά να σταθούν κοντά στην καρτέλα που επιλέγουν. Χωρίς καμία άλλη εξήγηση.

Όταν τα παιδιά σχηματίσουν παρέες γύρω από τις καρτέλες, ζητήστε τους να συζη-τήσουν μεταξύ τους γιατί έκαναν τη συγκεκριμένη επιλογή. Αφήστε τη συζήτηση να εξελιχθεί για λίγα λεπτά. Καλέστε την κάθε ομάδα να παρουσιάσει τις βασικές ιδέες που ακούστηκαν. Καθώς οι ομάδες παρουσιάζουν τα κίνητρα της επιλογής τους, ακούτε προσεκτικά, επαναλαμβάνετε τις ιδέες και τονίζετε αυτές που μπορεί να παραπέμπουν στο βιβλίο (π.χ. Πώς βιώνουμε την απώλεια; Τελειώνει η ζωή με τον θάνατο; Πόσο ρόλο παίζει η εμφάνιση στον έρωτα; κλπ.)

Στη συνέχεια καλέστε τα παιδιά να καθίσουν στη θέση τους, να πάρουν μολύβι και χαρτί και να γράψουν, ανώνυμα, τις σκέψεις τους πάνω στο θέμα. Χωρίς δομή, χωρίς να νοιάζονται για ορθογραφικά λάθη. Μπορεί να γράψουν σκόρπιες ιδέες, ερωτήματα ή ένα βίωμα, μια εμπειρία. Γράφουν ανώνυμα.

Στη συνέχεια μαζέψτε τα χαρτιά και ζητήστε τους την άδεια να διαβάσετε τυχαία κάποια χαρτιά.

Εκμεταλλευτείτε τις ευκαιρίες που δίνουν τα κείμενα για να ανοίξετε συζητήσεις και να κάνετε εισαγωγή στο βιβλίο. Δείξτε το βιβλίο και πείτε πως το βιβλίο με το οποίο προτείνετε να ασχοληθείτε θίγει αυτά τα θέματα που μόλις κουβεντιάσατε στην τάξη.

Αρχίστε να κυκλοφορείτε το βιβλίο για δανεισμό στους υποψήφιους αναγνώστες.

5

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

2. Του παππού και της γιαγιάςΣτόχοι της δραστηριότητας είναι ο στοχασμός πάνω στη σχέση μας με τους ηλικιωμένους, ένα βασικό θέμα του βιβλίου και η σύνδεση με την ύλη της λογοτεχνίας του γυμνασίου.

▲▲ Διαβάζετε το διήγημα του Λ.Τολστόι «Ο παππούς και το εγγονάκι», από το Ανθολόγιο της Α’ γυμνασίου, σελ. 43.

▲▲ Συζητείστε την ιστορία κι ύστερα διαβάστε από τον Ψαροντουφεκά τα απο-σπάσματα:

«Τα πρωινά ήταν για το παιχνίδι…. με την πρώτη» (σελ. 23, τελευταίες αράδες- σελ.25)

«Πόσες ώρες…ευχαριστημένος θα ’σουνα» (σελ.31-33)

▲▲ Συζητήστε:

Ποια είναι η σχέση αυτού του εγγονού με τον παππού του; Ποιες ιδιαιτερό-τητες έχει αυτός ο παππούς; Ποια σχέση έχει με τη φύση;

Ποια είναι η φωνή που μιλάει στoν κεντρικό ήρωα της ιστορίας, τον Άρη; Μπορεί να φανταστούν τα παιδιά; Δώστε εσείς την απάντηση, ότι είναι η θάλασσα.

▲▲ Ζητήστε από τα παιδιά να ανακαλέσουν ένα στιγμιότυπο από τη δική τους σχέση ή ανάμνηση από τον παππού ή τη γιαγιά τους. Υπάρχουν στιγμές που δυσφορούμε με τους ηλικιωμένους; Και άλλες που περνάμε καλά μαζί τους; Υπήρχε καμία στιγμή που ένας παππούς ή μια γιαγιά ή ένας άλλος ηλικιωμένος μας εξέπληξε με τη γνώση, τη στάση ή τη συμπεριφορά του;

6

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

3. Παιχνίδια του αέρα, του βυθού και των λέξεων

Στόχοι της δραστηριότητας είναι η καλλιέργεια της ικανότητας να απολαμβάνουμε κείμενα με ανοίκεια γλώσσα, η ικανότητα να εκτιμάμε τη δύναμη των λέξεων και η σύνδεση με την ύλη της λογοτεχνίας του γυμνασίου.

▲▲ Διαβάστε Τα τσερκένια, του Κοσμά Πολίτη, Ανθολόγιο Α’ γυμνασίου, σελ. 32-34.

▲▲ Σχολιάστε με τα παιδιά πώς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας μια ιδιαίτερη ορολογία, ιδιαίτερες λέξεις, για να περιγράψει το πέταγμα του χαρταετού.

▲▲ Διαβάστε και από τον Ψαροντουφεκά το απόσπασμα: «Προχτές το βαλες πείσμα…Τίμια πράγματα», σελ. 46-48.

Ποιες ιδιαίτερες λέξεις υπάρχουν στο κείμενο που αναφέρονται στο ψάρεμα;

▲▲ Ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν μια αγαπημένη τους δραστηριότητα, σπορ, παιχνίδι και να φτιάξουν μία λίστα με λέξεις –ορολογία της συγκε-κριμένης δραστηριότητας.

Π.χ. Ποδόσφαιρο: Σέντρα Άμυνα Σκοράρω, κλπ. Σκάκι Ματ Ρουά ματ κλπ. Μπαλέτο Πουέντ Πλιέ κλπ.

Παρακινείστε τα παιδιά να σκεφτούν πολύ ειδικές λέξεις που δε θα κατα-λάβαινε κάποιος που δεν ασχολείται με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Διαβάστε μερικές λίστες λέξεων, τυχαία. Όποιο παιδί θέλει, διαβάζει.

Σχολιάστε την ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι λέξεις της κάθε λίστας. Οι λέξεις δίνουν δύναμη στην αφήγησή μας, γραπτή ή προφορική. Δημιουρ-γούν κόσμους.

▲▲ Σχολιάστε τη γλώσσα και το λεξιλόγιο των δυο κειμένων που διαβάστη-καν. Επισημαίνετε στα παιδιά ότι δεν είναι απαραίτητο να καταλαβαίνου-με τη σημασία όλων των λέξεων για να απολαύσουμε ένα κείμενο. Συζητή-στε αν ποτέ διάβασαν κείμενο σε άλλη γλώσσα, με πολλές άγνωστες λέξεις, που ωστόσο απόλαυσαν.

7

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ







KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

4. Σε β’ πρόσωποΣτόχοι της δραστηριότητας είναι η εισαγωγή σε ένα βασικό θέμα του βιβλίου, τη σχέση μας με τη φύση (όχι μέσα από τη σκοπιά της οικολογίας), η άσκηση στον γραπτό λόγο και στη χρήση του β’ ενικού προσώπου, η εκτίμηση της γραφής ως προσωπικής έκφρασης και η σύνδεση με την ύλη της λογοτεχνίας του γυμνασίου.

▲▲ Διαβάστε τις «Κυριακές στη θάλασσα», της Μαργαρίτας Λυμπεράκη από το Ανθολόγιο της Β’ γυμνασίου. Διαβάστε δεύτερη φορά τις τελευταίες παραγράφους, από το «Εκείνες τις Κυριακές», ως το τέλος του αποσπάσματος. Διαβάστε αργά τις προτάσεις:

«Αφήναμε τα καβούρια να μπήγουν τις δαγκάνες τους μέσα στη σάρκα μας για να ανακατωθεί η αλμύρα με το αίμα μας. Και τα ψάρια να αγγίζουν τα κορμιά μας για να νιώσουμε πόσο κρύα είναι. Κι ευχόμασταν να βρεθεί στο πέρασμά μας μια ρουφήχτρα που θα μας έδινε τη γλύκα του θανάτου, χωρίς όμως να πεθάνουμε.»

▲▲ Συζητήστε με τα παιδιά τι επίδραση είχε η θάλασσα στο σώμα των ηρώων; Τι αίσθηση τους προκαλούσε; Τι τους ξυπνούσε μέσα τους; Γιατί να θέλει να νιώσει κανείς τη γλύκα το θανάτου; Τους ξενίζει αυτή η έκφραση; Έχει γλύκα η αίσθηση του θανάτου;

Γιατί η Ινφάντα έκανε περιττές κινήσεις όταν βρισκόταν στη θάλασσα; Και τι ρόλο να έπαιζε που έλειπε η θεία Τερέζα;

«Αν μπορούσες να λευτερωθείς από όλα αυτά, να νιώσεις την υπέρτατη ουδετερότητα της θάλασσας», απευθύνεται στη Μαρία η αφηγήτρια. Συμ-φωνούν με αυτή την έκφραση τα παιδιά; Απελευθερώνει η θάλασσα;

▲▲ Ζητήστε από τα παιδιά να ανακαλέσουν μια εμπειρία τους στη φύση, στη θάλασσα, το βουνό, το δάσος, τη λίμνη, σε μια σπηλιά, σε ένα χωράφι οπουδήποτε η φύση τους έκανε να αισθανθούν αλλιώς.

Ζητήστε τους να ανακαλέσουν τη στιγμή με κάθε λεπτομέρεια. Μιλήστε αργά για να προλαβαίνουν τα παιδιά να σκεφτούν. Αλλάξτε τον ρυθμό της ομιλίας από τον συνηθισμένο τόνο του μαθήματος. Αφήστε χρόνο για ανά-κληση εμπειριών. Αν είστε εξοικειωμένοι με τη διαδικασία, βάλτε λίγη απαλή μουσική για να χαλαρώσει η ομάδα και να μεταφερθεί νοητά στα βιώματα που έχει από την επαφή με τη φύση. Κινήστε τη σκέψη τους με προτάσεις όπως «σκεφτείτε πού βρισκόσασταν, αν ήσασταν με παρέα ή μό-νοι, τι ήχοι ακούγονταν γύρω, πώς ήσασταν ντυμένοι, υπήρχε επαφή του δέρματος με τη φύση, πώς μύριζε ο αέρας, τι άγγιζαν τα χέρια σας, υπήρχε

8

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ







KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

ηρεμία ή δράση στη σκηνή, υπήρξε ένα ξάφνιασμα, μια αίσθηση πρωτό-γνωρη που σας ενεργοποίησε, που σας έκανε να αλλάξετε λίγο εκείνη τη στιγμή, όπως άλλαξαν οι ήρωες του αποσπάσματος;» Καθώς εκφωνείτε αυτές τις προτάσεις, δεν περιμένετε απαντήσεις από τα παιδιά. Απλώς κι-νητοποιείτε τις σκέψεις τους.

▲▲ Όταν είναι έτοιμα τα παιδιά, βγάζουν χαρτί και μολύβι και γράφουν ελεύθερα ένα κείμενο από αυτή την εμπειρία τους. Και στη συνέχεια να γράψουν ελεύθερα ένα μικρό κείμενο.

Διαβάζουν όσα παιδιά θέλουν.

▲▲ Στη συνέχεια διαβάσετε το απόσπασμα από τον Ψαροντουφεκά, σελ. 62-64: «Την πρώτη μέρα που έκατσες…φρόντισε ν’ απαντήσει στις ανεκλάλητες σκέψεις σου ο παππούς»

▲▲ Ζητήστε από τα παιδιά να επιστρέψουν στα δικά τους κείμενα και να απομονώσουν το βασικό στοιχείο της φύσης στην εικόνα που περιγράψαν. Π.χ. το δάσος, το βουνό, τη λίμνη, ένα δέντρο, ο ουρανός κλπ. Αν αυτό το στοιχείο της φύσης αποκτούσε φωνή και έλεγε κάτι στο παιδί, τι θα έλεγε; Αν του απευθυνόταν, όπως απευθύνεται η θάλασσα στον Άρη, στον Ψαροντουφεκά, τι θα διάλεγε να του πει;

▲▲ Ζητήστε από τα παιδιά να γράψουν την πρόταση που σκέφτηκαν και να μην τη μοιραστούν με κανέναν. Είναι προσωπικό! Είναι ο ψίθυρος της φύσης στο αυτί τους.

9

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

5. Σκοτώνοντας το θεριόΣτόχοι της δραστηριότητας είναι, με αφορμή μια συζήτηση για τη δίψα μας για ηρωικά κατορθώματα, να διερευνήσουμε την ανάγκη μας για αποδοχή και να γνωρίσουμε καλύτερα τον ήρωα του βιβλίου, καθώς και η σύνδεση με την ύλη της λογοτεχνίας της ΕΣτ’ δημοτικού.

▲▲ Διαβάστε τη «Συνάντηση με τον Διγενή Ακρίτα» της Μαρίας Λαμπαδαρίου-Πόθου, από το ανθολόγιο της Ε’-Στ’ δημοτικού.

▲▲ Συζητήστε με τα παιδιά πώς πλάθει η συγγραφέας τον μυθικό αυτόν ήρωα, τον Διγενή, που νίκησε τον Χάρο στα μαρμαρένια αλώνια. Από τον Ηρακλή και τον Θησέα έως τον Διγενή και τον Σούπερμαν, οι άνθρωποι επινοούν ήρωες. Γιατί έχουμε ανάγκη να πλάθουμε, ως κοινωνίες, με τη φαντασία μας ήρωες;

Τι είδους ήρωες επινοούμε σήμερα; (Από τη λογοτεχνική παραγωγή, τον κινηματογράφο, τα κόμικς κλπ.)

Σε προσωπικό επίπεδο, όλοι φανταζόμαστε τον εαυτό μας να κάνει ηρωι-κά κατορθώματα. Γιατί έχουμε την ανάγκη να γίνουμε ήρωες;

▲▲ Διαβάζετε το απόσπασμα από τον Ψαροντουφεκά, σελ. 33-35, «Τότε γεννήθηκε η ιδέα… -Που μας λευτέρωσε απ’το πλάσμα!»

▲▲ Καλέστε τα παιδιά να φανταστούν και να γράψουν τη στιγμή της συνάντησης του Άρη με το «τέρας», ή όποια άλλη στιγμή από τη σχέση του Άρη και του τέρατος που επινόησε θέλουν.

Διαβάζουν όσοι μαθητές θέλουν.

Δείγμα από κείμενα που έγραψαν, σε αυτή την άσκηση, μαθητές Α’ γυμνασίου

«Το όνειρο του Άρη»

Καθώς περνούσε ο καιρός, ο Άρης έπλαθε το τέρας της φαντασίας του ακόμη πιο

τρομακτικό και αιμοβόρο. Διηγούνταν στους φίλους του το όνειρό του να συνα-

ντήσει αυτό το τέρας και, με το ψαροντούφεκό του, να πάρει το κεφάλι του τέρατος

στην κατοχή του.

10

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

Οι μέρες κυλούσαν ήρεμα κι ο Άρης συνέχιζε να πηγαίνει για ψάρεμα με τον πο-

λυαγαπημένο του παππού. Μια μέρα όμως ο παππούς πήγε πιο νωρίς για ψάρε-

μα, χωρίς τον εγγονό του. Ο Άρης έγινε έξαλλος, μόλις το έμαθε και δεν πήγε να

το βοηθήσει. Το ίδιο βράδυ κιόλας και ενώ κόντευε περασμένα μεσάνυχτα, γύρι-

σε σπίτι και το μόνο που αντίκρισε ήταν η γιαγιά του να κλαίει καθισμένη στην

πολυθρόνα του σαλονιού. Τρομαγμένος τη ρώτησε τι είχε συμβεί . Εκείνη γύρισε

με λυπημένο βλέμμα και του είπε πως ο παππούς δεν είχε γυρίσει ακόμη και

ανησυχεί πολύ. Ο Άρης άρχισε έντρομος να τρέχει στο σημείο όπου ψάρευε συνή-

θως μαζί με τον παππού. Δεν τον βρήκε. Τον έψαχνε για πολύ ώρα, αλλά τίποτα.

Το μυαλό του Άρη πήγε στο θαλάσσιο τέρας. Χαμένος στη σκέψη του, σκόνταψε

σε ένα ύψωμα, χαμήλωσε το βλέμμα του και είδε τον παππού του πεσμένο στα

βράχια. Τότε άκουσε έναν γνώριμο ήχο και ξύπνησε! Όλα αυτά ήταν ένα όνειρο.

Ο Άρης ήταν μόλις 11 ετών και δεν είχε καταφέρει καν να πάρει ψαροντούφεκο.

Η αναμέτρηση με το τέρας έπρεπε να περιμένει για πολύ.»

Μαρία Κ., Γυμνάσιο Αλιάρτου

«Η φαντασίωση του Άρη»

…Όταν μπήκε στο νερό, έψαχνε για ώρες να βρει το τέρας, αλλά δεν ήταν πουθε-

νά. Ήρθε και την επόμενη, και τη μεθεπόμενη μέρα και συνέχισε έτσι μέχρι να

το βρει. Ένα απόγευμα όμως, καθώς πήγαινε στο τέρας, κάθισε και σκέφτηκε ότι

όλα αυτά μπορεί να τα κάνει επειδή θέλει να αποδείξει ότι είναι ήρωας και ότι

αυτός θα τους έσωζε όλους, αν γινόταν κάτι κακό. Ήθελε να αποδείξει ότι ήταν

θαρραλέος και γενναίος. Και ότι δε θα φοβόταν τις καταδύσεις στα βαθιά με το

ψαροντούφεκο. Κι έτσι η φαντασίωση διαλύθηκε.»

Δημήτρης Μ., Γυμνάσιο Αλιάρτου

11

Ο Ψ

ΑΡ

ΟΝ

ΤΟ

ΥΦ

ΕΚ

ΑΣ

–

ΑΞ

ΙΟΠ

ΟΙΏ

ΝΤ

ΑΣ

ΤΟ

ΒΙΒ

ΛΙΟ

ΣΤ

ΗΝ

ΤΑ

ΞΗ

•

ΕΛ

ΕΝ

Η Σ

ΒΟ

ΡΏ

ΝΟ


O Ψ

αρον

τουφ

εκάς





KA

ΛΕ

ΙΔΟ

ΣΚ

ΟΠ

ΙΟΕ

ΛΕ

ΝΗ

ΣΒ

ΟΡ

ΩΝ

ΟΥ







ΙSBN: 978-960-471-105-5

www.kaleidoscope.gr


www.kaleidoscope.gr

6. Άλλες ιδέες και συνδέσεις με την ύλη της λογοτεχνίας των μεγάλων τάξεων του δημο-τικού και του γυμνασίου

▲▲ Βγείτε ένα περίπατο στο δάσος και ζητήστε από τους μαθητές να κάνουν, μόνοι τους, μία βόλτα και να καλέσουν τη φύση να απαντήσει σε ένα ερώτημα που θα θέσουν εκείνοι. Σιωπηλά και μυστικά. Τα παιδιά καλούνται να παρατηρήσουν γύρω τους, να σιωπήσουν και να αφουγκραστούν. Φυσικά η απάντηση στο ερώτημα δε θα έρθει με ανθρώπινη φωνή, αλλά μέσα από την παρατήρηση.

▲▲ Διαλέξτε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο και καλέστε τα παιδιά να προετοιμάσουν την ανάγνωσή τους. Διαβάστε τα αποσπάσματα έξω στη φύση ή μέσα στην τάξη, αφού πρώτα οι μαθητές σκηνοθετήσουν την ανάγνωση αξιοποιώντας τη φωνή τους, το σώμα τους, ήχους, μουσική, λίγα αντικείμενα (ένα κοχύλι, ένα βότσαλο, μια φωτογραφία ενός παππού κλπ.).

▲▲ Συζητήστε το θέμα της βιώσιμης αλιείας αξιοποιώντας το μήνυμα «αφήνω τον γόνο να γίνει γονιός». Δείτε υλικό εδώ:

http://www.fishforward.eu/el/ http://fishguide.wwf.gr/ http://fishguide.wwf.gr/local-recommendations/ Άλλα κείμενα από τα ανθολόγια που μπορεί να σχετιστούν με τον Ψαρο

ντουφεκά: -Φώτης Κόντογλου, «Ο αστρολάβος», από το Ανθολόγιο της Ε-Στ’ δημοτικού. -Κώστας Βάρναλης, «Να σ’ αγναντεύω θάλασσα», από το Ανθολόγιο της Ε-Στ’

δημοτικού. -Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, «Η μαμά μας η θάλασσα», από το Ανθο-

λόγιο της Ε-Στ’ δημοτικού. -Ροάλντ Ντάλ, «Η καρδιά ενός ποντικού», από το Ανθολόγιο της Ε-Στ’ δημο-

τικού. -Γεώργιος Δροσίνης, «Θαλασσινά τραγούδια», από το Ανθολόγιο της Α’ γυ-

μνασίου. -Κ.Π. Καβάφη, «Δέησις», από το Ανθολόγιο της Α’ γυμνασίου. -Ευγενία Φακίνου, «Η ζωή στη Σύμη», από το Ανθολόγιο της Α’ γυμνασίου. -Γιώργος Σαραντάρης, «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας», από το Αν-

θολόγιο της Γ’ γυμνασίου. -Παντελής Καλιότσος, «Πασχαλινή ιστορία», από το Ανθολόγιο της Γ’ γυμνα-

σίου.Ελένη Σβορώνου

http://kokkinialepou.gr/eleni-svoronou/

www.kaleidoscope.gr

www.kaleidoscope.gr

λΠΠΣκό Μ ΣέΜ ΠδΠρΣ φκόΜ ΜΜ όΠ ΣΠ κκό ό Πφρ Πδόρ...

Documents

Transcript of λΠΠΣκό Μ ΣέΜ ΠδΠρΣ φκόΜ ΜΜ όΠ ΣΠ κκό ό Πφρ Πδόρ...