Επίδραση της ενδοφλέβιας χορήγησης ποικίλων διαλυμάτων σε αρτηριακή

πίεση, φλεβική πίεση, καρδιακό έργο, δραστικότητα ρενίνης πλάσματος,

διούρηση και αιματοκρίτη

Σπ. Μιχαήλ

Κατανομή των υγρών του σώματος

Δυνάμεις

► Μεταξύ πλάσματος και διάμεσου χώρου

Υδροστατική και κολλοειδωσμωτική πίεση

κατά μήκος του τριχοειδικού

τοιχώματος

► Μεταξύ εξωκυττάριου και ενδοκυττάριου χώρου

Ωσμωτική δράση διαλυτών ουσιών

Οι δυνάμεις του Starling στα τριχοειδή και το διάμεσο ιστό σε φυσιολογικά άτομα

Jv = kf . S . EFP

EFP : δραστική πίεση διηθήσεως

EFP = (Pc – Pi) – σ (Πc – Πi)

σ : συντελεστής Stoverman (reflection coefficient)

kf : συντελεστής υπερδιήθησης

S : επιφάνεια της μεμβράνης

Μετακίνηση υγρού μεταξύ εξωκυτταρίου και ενδοκυτταρίου χώρου

Ωσμωτική δράση διαλυτών ουσιών (Na+, Cl-)

↓

Ωσμωτική ισορροπία

Βασικές αρχές

► Ελεύθερη και ταχύτατη κίνηση του νερού

δια μέσου των κυτταρικών μεμβρανών

Ταχύτατη ωσμωτική εξισορρόπηση

► Οι κυτταρικές μεμβράνες είναι αδιαπέραστες

στους ηλεκτρολύτες και άλλες διαλυτές ουσίες

Σταθερός αριθμός ωσμωλίων

Επίδραση ισότονου (Α), υπέρτονου (Β) και υπότονου (C) διαλύματος στον όγκο του κυττάρου

Επίδραση της χορήγησης διαφόρου τονικότητας διαλυμάτων στον όγκο και την ωσμωτικότητα των

υγρών του σώματος

Η κατανομή του όγκου των υγρών του σώματος σε άτομο σωματικού βάρους 70 kg, η ωσμωτικότητα και η ολική περιεκτικότητα σε ωσμώλια κάθε υγρού

Προσθήκη 2 λίτρων διαλύματος NaCl 3% στο εξωκυττάριο υγρό

1 L περιέχει 0.513 moles NaCl

2 L περιέχουν 1.026 moles NaCl

1 mole NaCl → 2 osmoles

↓

Η χορήγηση 2 L NaCl 3% θα προσθέσει

στο εξωκυττάριο υγρό 2051 mosmoles

Στιγμιαία επίδραση της προσθήκης 2 Lt υπέρτονου διαλύματος 3% NaCI στον εξωκυττάριο υγρό

Τελική επίδραση της προσθήκης 2 L υπέρτονου διαλύματος 3% NaCI στον εξωκυττάριο υγρό

Προσθήκη 2 L ισότονου διαλύματος NaCl

• Καμία μεταβολή στην ωσμωτικότητα του

εξωκυτταρίου υγρού

• Καμία μετακίνηση νερού

• Αύξηση κατά 2 L του όγκου του εξωκυτταρίου υγρού

• Αύξηση κατά 0,5 L του όγκου του πλάσματος

Προσθήκη 2 L ημιισότονου διαλύματος NaCl

► Εξωκυττάριο υγρό

▪ Προθήκη 308 mosm ▪ Όγκος : 16 L ▪ Ωσμωτικότητα : 264 mosm/L

► Ολικό υγρό σώματος ▪ Όγκος : 44 L ▪ Ολικά mosm : 12068 ▪ Ωσμωτικότητα : 274 mosm/L

► Ολικός αριθμός mosm στο ενδοκυττάριο υγρό ▪ Αμετάβλητος : 7840 mosm

Ενδοκυττάριος χώρος

7840 mosm = 280 mosm/L . 28 L

7840 mosm = 274 mosm/L . X L

280 mosm/L . 28 L = 274 mosm/L. X L

X = 28.61 L

Άρα

▪ ↑ ενδοκυτταρίου όγκου : 0.61 L

▪ ↑ εξωκυτταρίου όγκου : 1.390 L

▪ ↑ όγκου πλάσματος : 0.347 L

Προσθήκη 2 L νερού

▪ ↑ ενδοκυτταρίου όγκου : 1.34 L

▪ ↑ εξωκυτταρίου όγκου : 0.66 L

▪ ↑ όγκου πλάσματος : 0.165 L

Προσθήκη 2 L γλυκόζης 5% ή ουρίας

↓

Ίδιο αποτέλεσμα

Επίδραση της προσθήκης ισότονου, υπέρτονου και υπότονου διαλύματος στον όγκο του εξωκυτταρίου υγρού

μετά την αποκατάσταση της ωσμωτικής ισορροπίας

Συμπέρασμα

Οι μεταβολές που προκαλούνται στον εξωκυττάριο όγκο

υγρών (και υπό φυσιολογικές συνθήκες και στο δραστικό

κυκλοφορούντα όγκο αίματος) κατά τη χορήγηση

διαφόρων διαλυμάτων, εξαρτώνται από την τονικότητα

και τον όγκο των τελευταίων

Κατανομή του αίματος στα διάφορα τμήματα του κυκλοφορικού συστήματος

Χαρακτηριστικά των αγγείων

► Διατασιμότητα

► Χωρητικότητα

Διατασιμότητα

• Η κλασματική αύξηση του όγκου για κάθε 1 mmHg αύξηση της

πίεσης

Δ = ↑V / (↑πίεσης . αρχικός V)

• Οι αρτηρίες έχουν 8 φορές μικρότερη διατασιμότητα από τις

φλέβες

↓

Μία δεδομένη αύξηση του όγκου σε μία

φλέβα προκαλεί πολύ μικρότερη αύξηση

της πίεσης σε σχέση με μία αρτηρία του

ίδιου μεγέθους

Χωρητικότητα

• Η ολική ποσότητα του αίματος που μπορεί να αποθηκευτεί σε ένα δοθέν τμήμα της κυκλοφορίας για κάθε 1 mmHg αύξηση της πίεσης

X = ↑V / ↑P

• Η αύξηση της πίεσης που προκαλείται σε ένα αγγείο από την αύξηση του όγκου είναι αντιστρόφως ανάλογη της χωρητικότητας του αγγείου

• Η χωρητικότητα των φλεβών είναι 24 φορές μεγαλύτερη αυτής των αρτηριών

Οι καμπύλες Όγκου – Πιέσεως στη συστηματική αρτηριακή και φλεβική κυκλοφορία. Η επίδραση της διέγερσης ή της αναστολής του

συμπαθητικού νευρικού συστήματος στο κυκλοφορικό σύστημα

Καρδιακό έργο

Έργο = PV + WU2/2gP : Μέση αρτηριακή πίεσηV : Συστολικός όγκος αίματοςW : Βάρος αίματος που εξωθείταιU : Ταχύτητα ροής του αίματοςg : Επιτάχυνση της βαρύτητας (980 cm/sec2)

PV : Δυναμική ενέργεια

WU2/2g : Κινητική ενέργεια

Η μεταβολική ενέργεια που δαπανάται για

την ανάπτυξη κινητικής ενέργειας

είναι <1% του συνολικού

εκτελούμενου χρήσιμου έργου

Άρα

Καρδιακό έργο = Καρδιακή Παροχή x Μέση Αρτηριακή Πίεση

Μεταβολές σε βασικές αιμοδυναμικές παραμέτρους κατά την προοδευτική αύξηση του εξωκυτταρίου όγκου υγρών και του όγκου

του πλάσματος (ποσοτική σχέση)

Αγγειοσυσπαστική δράση του συστήματος ρενίνης –αγγειοτασίνης μετά από σοβαρή αιμορραγία

Το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της αύξησης του εξωκυτταρίου όγκου υγρών και του συστήματος ρενίνης –

αγγειοτασίνης στην αρτηριακή πίεση

Ρυθμός διούρησης

• Ωσμωτικότητα πλάσματος

• Υποχρεωτική (αναγκαστική) αποβολή των προστιθέμενων ωσμωλίων στο εξωκυττάριο υγρό

• Pressure natriuresis, pressure diuresis

Επίδραση της αντιδιουρητικής ορμόνης και της αποβολής διαλυτών ουσιών στην διούρηση

Οξεία και χρόνια επίδραση της αρτηριακής πίεσης στη νεφρική αποβολή νατρίου

Η επίδραση της αύξησης του όγκου του αίματος στην καρδιακή παροχή, την αρτηριακή πίεση και τη διούρηση σε σκύλους, στους

οποίους οι νευρογενείς μηχανισμοί ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης έχουν αποκλεισθεί

Αιματοκρίτης

Ολικός όγκος αίματος = Όγκος πλάσματος/(1-Ht)

• V αίματος 5 λίτρα, Ht : 40%

Κύτταρα : 2 L

Πλάσμα : 3 L

• Προσθήκη 1 L υγρών χωρίς κύτταρα

V αίματος : 6 L

V πλάσματος : 4 L

V κυττάρων : 2 L

Ht : (2/6) x 100 = 33%

Συμπέρασμα

Εξωκυττάριος όγκος υγρών

Κοινός παρονομαστής στη ρύθμιση▪ Αιμοδυναμικών παραμέτρων της κυκλοφορίας▪ Ρυθμού διούρησης

Μεταβάλλει σε αντίθετη κατεύθυνση▪ Αιματοκρίτη

ΆραΗ επίδραση της χορήγησης διαφόρων διαλυμάτωνστις παραμέτρους αυτές είναι συνάρτηση της

μεταβολής που προκαλούν στον εξωκυττάριο όγκο υγρών

Σύνθεση των κρυσταλλοειδών διαλυμάτων που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη

Σύσταση και σύγκριση των κολλοειδών διαλυμάτων

Αύξηση του όγκου του πλάσματος με τη χορήγηση 1 L των συνήθως χορηγούμενων στην κλινική πράξη διαλυμάτων

Επίδραση της αιμορραγίας και της έγχυσης των δύο διαλυμάτων στην αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό. Η : Έναρξη αιμορραγίας Ι : Έναρξη έγχυσης

Επίδραση της αιμορραγίας και της έγχυσης των δύο διαλυμάτων στην καρδιακή παροχή και την ροή στην άνω

μεσεντέριο αρτηρία

Επίδραση της αιμορραγίας και της έγχυσης των δύο διαλυμάτων στον όγκο παλμού

Μεταβολές στην αιμοσφαιρίνη, τη διούρηση και τον όγκο του αίματος κατά και μετά τη χορήγηση των δύο διαλυμάτων. Η κατανομή των χορηγηθέντων υγρών στον εξωκυττάριο και τον ενδοκυττάριο χώρο και η αποβολή ούρων

Επίδραση της έγχυσης 2 L φυσιολογικού ορού σε αιμοδυναμικούς & ορμονικούς παράγοντες σε νορμοτασικούς και υπερτασικούς ενηλίκους

Μεταβολές στη μέση αρτηριακή πίεση κατά και μετά την έγχυση 500 mL ολικού αίματος, 500 mL τριών κολλοειδών

διαλυμάτων και 1000 mL δύο κρυσταλλοειδών διαλυμάτων

Μεταβολές στον καρδιακό δείκτη κατά και μετά την έγχυση 500 mL ολικού αίματος, 500 mL τριών κολλοειδών

διαλυμάτων και 1000 mL δύο κρυσταλλοειδών διαλυμάτων

Μεταβολές στο έργο της αριστεράς κοιλίας κατά και μετά την έγχυση 500 mL ολικού αίματος, 500 mL τριών

κολλοειδών διαλυμάτων και 1000 mL δύο κρυσταλλοειδών διαλυμάτων