ΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ...

ΣΤΕΦΑΝΟΥ Ζ. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ¨φιλολογικές σημειώσεις¨ Ιστολόγιο(blog):www.stefanu.wordpress.com Ηλ. Ταχ/μείο(mail): [email protected]

ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ

Ρήματα, φράσεις αποτελέσματος Το α β

Αποτρεπτικά Το α Ι β

Ρήματα προέλευσης α β

επιφέρει / αποφέρει γίνεται αιτία - πρόξενος παρέχει επισωρεύει δίνει λαβή - αφορμή για . δημιουργεί φέρει ως αποτέλεσμα έχει ως επακόλουθο έχει ως συνέπεια συνεπάγεται προκαλεί συντελεί οδηγεί συμβάλλει καταλήγει φτάνει στο αποτέλεσμα καλλιεργεί επιτρέπει απολήγει γίνεται(είναι) -η αιτία/ο υπεύθυνος/η προέλευση -η γενεσιουργός αιτία/ο βασικός λόγος -το αρχικό αίτιο/ο δημιουργός/ο παράγοντας -η αφορμή/ρίζα/συντελεστής/πηγή δίνει τη δυνατότητα το α δικαιολογεί/εξηγεί -την αιτία -το λόγο -το αποτέλεσμα

αποτρέπει απομακρύνει παραγκωνίζει απωθεί εξαλείφει διαγράφει εξανεμίζει εκμηδενίζει αφαιρεί καταλύει αποποιούμαι + αιτ. απεμπολώ φθείρει/καταπατά ευτελίζει/αναστέλλει αντιστρατεύομαι + αιτ./ καταστέλλει εκφυλίζει/απαλείφει παρεμποδίζει/εξοβελίζει υποσκάπτει/καταστρατηγεί ναρκοθετεί /καταδικάζει σε αποτυχία στερεί τη δυνατότητα/καταστρέφει κλονίζει/νεκρώνει αναχαιτίζει/καταργεί διαστρέφει / υποβαθμίζει αποδυναμώνει/αδυνατεί να διαβρώνει/ αποκλείει αδρανοποιεί/ μειώνει τις δυ-νατότητες -πιθανότητες απενεργοποιεί/παρακωλύει μειώνει/αφήνει ανεξέλεγκτη ή ασύδοτη αλλοιώνει/ισοπεδώνει ακυρώνει / πλήττε ι καταργεί/τραυματίζει υπονομεύει/ υποσκάπτει δυναμιτίζει αποπροσανατολίζει αποτρέπει απομακρύνει καταποντίζει απειλεί να περιορίζει απουσιάζει (αμετβ.) εξαλείφεται (αμετβ.) φθίνει (αμετβ.) εκλείπει (αμετβ.) εκμηδενίζεται (αμετβ.) καταρρέει (αμετβ.) επιπλέον: όλα σχεδόν τα παραπάνω στη μέση φωνή

Προέρχεται από.... (το β) επακολουθεί (του α) /είναι επακόλουθο εκπηγάζει από ..... εκπορεύεται από..... απορρέει/είναι απόρροια οφείλεται στο .... αποδίδεται εξηγείται (το β) έχει την αφορμή του, -την αιτιατού, -την πηγή του, -τη ρίζα του (στο α) είναι συνέπεια (του α) είναι το αποτέλεσμα (του α)

Ταυτοσημία Το α = β

σημαίνει έχει την έννοια ότι δηλαδή (: λέξη) είναι ταυτόσημο/ταυτίζεται ισοδυναμεί εξισώνεται


ΑΙΤΙΑ-ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Βιολογικός τομέας Θετικές έννοιες

Ευρωστία, ανοσία, υγεία, αρτιμέλεια, θεραπεία ασθενειών, διάγνωση ασθενειών, υγιεινή πρόληψη

ασθενειών, σωματικές ικανότητες.

Αρνητικές έννοιες

Δυσμορφία, αναπηρία, νευρώσεις, άγχος, θάνατοι, παιδική θνησιμότητα, ανίατες ασθένειες, απουσία

πρόληψης ασθενειών, ελλιπής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ελλιπής προληπτική ιατρική, κακές συνθήκες

υγιεινής.

Πνευματικός - Λογικός τομέας Θετικές έννοιες

Ανάπτυξη κριτικής και προβληματισμού, γόνιμη αμφιβολία και αμφισβήτηση, αναλυτική και συνθετική

διαδικασία σκέψης, γνώση, παιδεία, πολύπλευρη μόρφωση και καλλιέργεια, εκπαίδευση (ανθρωπιστική-

τεχνοκρατική), αλήθεια, διαρκής πνευματική εγρήγορση - επιμόρφωση, συνεχής και σφαιρική ενημέρωση,

αναφορά στα ΜΜΕ και στον τρόπο λειτουργίας τους, καλλιέργεια γνωστικών ενδιαφερόντων, φαντασία,

περίσκεψη, αξιολόγηση, δεκτικότητα στις καινούργιες ιδέες, μελέτη - εμβάθυνση, πνευματική οργάνωση και

μέθοδος, στοχοθεσία, οργανωμένη αντίληψη των πραγμάτων και των εξελίξεων, επισήμανση των σχέσεων που

συνδέουν τα επιμέρους φαινόμενα, αντίληψη, συγκροτημένη εικόνα του κόσμου, αυτοκυριαρχία, αυτοκριτική,

αυτογνωσία, αυτοβελτίωση, λογική, γνώση, σοφία, φρόνηση, παιδεία, προβληματισμός, κατάρτιση,

μετεκπαίδευση, επιστήμες, σύνεση, σκέψη, σωφροσύνη, περίσκεψη, προνοητικότητα, ευρυμάθεια, εμπειρία,

αναζήτηση, ερμηνεία, έλεγχος, ερευνητικότητα, εξέταση, μελέτη, άσκηση, αμφιβολία, διανόηση, διαλογισμός,

φιλοσοφικός στοχασμός.


Αμάθεια, εφησυχασμός, πνευματική αδράνεια, εγκλωβισμός στην ειδίκευση - πνευματική μονομέρεια,

φανατισμός, δογματισμός, απολυτότητα, προλήψεις, αυθεντίες, αναχρονιστικές αντιλήψεις, αναλφαβητισμός

(οργανικός-λειτουργικός), προπαγάνδα, παραπληροφόρηση, υπερπληροφόρηση -πνευματική σύγχυση,

ετεροκατεύθυνση, χειραγώγηση, μαζοποίηση, αποπροσανατολισμός, παραλογισμός, αφροσύνη, έλλειψη

προβληματισμού, άγνοια, αδικαιολόγητη αμφισβήτηση, απειρία, αρρωστημένη αμφιβολία, μορφωτική κρίση,

ημιμάθεια, στασιμότητα των επιστημών, ακρισία, μονολιθικότητα στη σκέψη, απαιδευσιά νοητική αδεξιότητα,

παρανόηση, λογική αδιαφορία, αγραμματοσύνη, αναλφαβητισμός, απερισκεψία, προκατάληψη.

Ηθικός τομέας Θετικές έννοιες

Αρχές, αξίες, ιδανικά, υγιή πρότυπα, συνείδηση, ευθύνη, ωριμότητα, αίσθηση καθήκοντος, ηθικές αρετές-

εντιμότητα - ειλικρίνεια - σεβασμός - εγκράτεια -μέτρο, αξιοπρέπεια, ηρωισμός, αυτοκριτική, ενδοσκόπηση,

αυτογνωσία - ηθική ελευθερία, ανθρωπισμός, σοβαρότητα, συνέπεια, διαμόρφωση ολοκληρωμένης

προσωπικότητας., ηθική, αγνότητα, ελευθερία, ευσέβεια, ευσυνειδησία, έπαινος, αυτογνωσία, βούληση,

ειλικρίνεια, σεμνότητα, χρηστομάθεια, δίκαιο, ακεραιότητα του χαρακτήρα, καθήκον, χρέος, συνείδηση,

υπομονή αξιοπρέπεια, επιμονή, υπευθυνότητα, ηθικοποίηση, τιμή, εγκράτεια, αυτοτέλεια, εντιμότητα, δόξα.


Πάθη, αδυναμίες, συμπλέγματα, ελαττώματα, προκαταλήψεις, στερεότυπα κρίση αξιών, ηθική χαλάρωση,


αμοραλισμός, ιδιοτέλεια, εκμετάλλευση, υποκρισία, φιληδονισμός, ύπαρξη προσωπείων, φιλαυτία,

σεμνοτυφία, μικροπρέπεια, ανθρώπινη δουλεία, αλλοτρίωση, κακές συνήθειες, ανηθικότητα, ατιμία,

αισχρότητα, δουλοπρέπεια αμοραλισμός, φατριασμός, αβουλία, δουλεία, πουριτανισμός, εγωισμός,

εκφυλισμός, φαυλότητα, διαφθορά, απληστία, αδικία, εξαχρείωση, ασέβεια, ασυνειδησία, προκατάληψη,

περιφρόνηση, προστυχιά, ανευθυνότητα αναισθησία, φιλαρέσκεια, ματαιοδοξία.

Ψυχολογικός - Συναισθηματικός τομέας Θετικές έννοιες

Ευγένεια, ευαισθησία, συμπάθεια, κατανόηση, αγάπη, λύπη, γαλήνη, ηρεμία. ασφάλεια, ορθή αξιοποίηση

ελεύθερου χρόνου - ψυχαγωγία, εκλέπτυνση συναισθημάτων, ευχαρίστηση, ψυχικές αρετές - θάρρος -

αυτοπεποίθηση -αισιοδοξία - επιμονή - υπομονή, περηφάνια, σιγουριά, εσωτερική ισορροπία, ψυχική

πληρότητα, αρχοντιά, διακριτικότητα, ευπρέπεια, ενθουσιασμός, ευθυμία, αγάπη, περηφάνια, ονειροπόληση,

ευδιαθεσία, γενναιοφροσύνη, αβρότητα, λεπτότητα, αγαλλίαση, ευαισθησία, ελπίδα, στοργή, φαντασία,

αισθητική, καικαλλιτεχνική ενημέρωση, ανωτερότητα της ψυχής, συναισθηματική, υψηλοφροσύνη, χαρά,

ευφροσύνη, ευθιξία, αισιοδοξία, φιλία, ερωτάς


Άγχος, κορεσμός, ανία, πλήξη, ανούσια διασκέδαση, αίσθηση ανικανοποίητου, ψυχικό αδιέξοδο,

απογοήτευση, μοιρολατρία, αυτοπεριφρόνηση, ιδεοληψία ψυχώσεις, χαλάρωση-απευαισθητοποίηση,

φθόνος, βαρβαρότητα, αγένεια, τραχύτητα, ασχήμια, χυδαιότητα, προστυχιά, θλίψη, φθόνος, στενοχώρια,

πόνος κομπασμός, μελαγχολία, λύπη, αναισθησία, ζήλια, μίσος, απαισιοδοξία, απελπισία, υπεροψία,

κακοκεφιά πεσιμισμός, κακία, φανατισμός, οργή, συναισθηματική αδιαφορία, συναισθήματα κατωτερότητας

και απαισιοδοξίας, μοιρολατρεία.

Ανθρωπιστικός τομέας Αρνητικές έννοιες

Αλληλοβοήθεια, ασφάλεια, ανθρωπισμός, αφοσίωση, φιλία, φιλανθρωπία, εκτίμηση, ειρήνη, γαλήνη,

αλτρουισμός, συνδιαλλαγή, ανθρωπιά, αδελφοσύνη, ανθρωπιστική ελευθερία, μόρφωση των συνανθρώπων,

διαπαιδαγώγηση των συνανθρώπων, διάλογος για την επίλυση των διαφορών, υποβοήθηση των

συνανθρώπων, ηπιότητα, ευσπλαχνία, αγάπη, στοργή, συγνώμη, γενναιοδωρία.


Απανθρωπιά, απέχθεια, αποστροφή, ζηλοφθονία, πίεση, εκβιασμός, βαναυσότητα, ανασφάλεια, μίσος,

αλληλοσπαραγμός, ταραχή, φιλονικία, σύγκρουση, επιβολή, κτηνωδία, τραχύτητα, μηδενισμός της

ανθρώπινης οντότητας, πολεμοχαρείς ιδέες και αντιλήψεις, πόλεμος, έριδα, έχθρα, ωμότητα, βία,

κατακτητικές αντιλήψεις, φθόνος, μνησικακία.

Κοινωνικός τομέας Θετικές έννοιες

Κοινωνική συνείδηση, ψυχική επικοινωνία, πρόταξη κοινού καλού σε σχέση με το στενά εννοούμενο ατομικό

συμφέρον, επικοινωνία «εγώ-εσύ» με το ευρύτερο «εμείς», κοινωνικές αρετές - συνεργασία - αλληλεγγύη -

άμιλλα - ομοψυχία - συναίνεση, διαλλακτικότητα, εμπιστοσύνη - φιλία, εδραίωση κοινωνικών ελευθεριών -

ισοτιμία - ισονομία - αξιοκρατία - δικαιοσύνη. Αναβάθμιση - υγιής λειτουργία θεσμών (π.χ. οικογένεια,

σχολείο, κράτος), εκπλήρωση κοινωνικών ρόλων, κοινωνική κριτική, σεβασμός στους νόμους, επίλυση

κοινωνικών προβλημάτων, κριτική και δημιουργική αφομοίωση των κανόνων και αξιών της κοινωνίας, παροχή

κοινωνικής πρόνοιας, κοινωνική ευρυθμία και αρμονία, διασφάλιση κοινωνικής συνοχής και σε στιγμές κρίσης


και γενικότερα, συμβίωση, συνεργασία, συμμαχία, συναγωνισμός, επικοινωνία, κοινωνικότητα, συντροφιά,

κατανόηση, συνάθροιση, παρέα, αλληλεγγύη, ομόνοια, ενότητα, πειθαρχία, ευνομία, συναλλαγή, τάξη,

υπακοή, συλλογικότητα, νομιμοφροσύνη.


Κρίση ανθρώπινων σχέσεων, κοινωνική αδιαφορία, ταξική κοινωνία, επίδειξη, ταύτιση του «έχειν» με το

«είναι» μοναξιά, ανωνυμία στείρος ανταγωνισμός, ατομικισμός, συγκρούσεις, κοινωνική αλλοτρίωση,

«άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος», άγονος μιμητισμός, ρατσισμός, περιθώρια ποίηση, ανομική

συμπεριφορά, βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά και άλλα φαινόμενα κοινωνικής νοσηρότητας, ωφελιμισμός,

επιδερμικές σχέσεις, χρησιμοθηρία, ανυπακοή, απειθαρχία, αντικοινωνικότητα, εναντίωση, αντίδραση,

αναρχία, μοναξιά, παρεξήγηση, φιλονικία, απομόνωση, απραξία, βαρβαρότητα, αδιαλλαξία, σιωπή,

εσωστρέφεια, κοινωνική φυγή, διαφωνία, οχλοκρατία, σύγχυση, διχόνοια, συνέπεια, απείθεια, συγκρούσεις,

μοναχικότητα, ανταγωνισμός, εκκεντρικότητα.

Πολιτικός τομέας

Θετικές έννοιες

Γνώση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, σύνεση στη διεκδίκηση των πρώτων, συνέπεια στην υλοποίηση των

δεύτερων, πολιτικοποίηση - συμμετοχή ση διαμόρφωση της δημόσιας ζωής, γνώση ιδεολογιών,

παρακολούθηση πολιτικών εξελίξεων, δικαίωμα «εκλέγειν - εκλέγεσθαι», συμμετοχή στην τοπική

αυτοδιοίκηση, υγιής συνδικαλισμός, πολυκομματισμός, διάλογος, πολυφωνία διάκριση τριών εξουσιών,

έλεγχος ηγεσίας από τους πολίτες, στηλίτευση αδικιών και αυθαιρεσιών, ήθος και ύφος ηγεσίας, διασφάλιση

της δημοκρατίας, πολιτικές επιδιώξεις, πολιτικοί αγώνες, πολιτική ενημέρωση, ιδεολογικά ενδιαφέροντα,

συμβιβαστικότητα, διαλλακτικότητα.


Κρίση πολιτικής συνείδησης, απουσία πολιτικής παιδείας, αδιαφορία για τα κοινά, φθορά ηγεσίας, κατάχρηση

ελευθεριών, παραβιάσεις, ατασθαλίες, σκάνδαλα, ευνοιοκρατία, πελατειακό σύστημα στις σχέσεις πολιτών

και κράτους, συμφερολατρικό πνεύμα. Επικράτηση τυφλού κομματισμού και πόλωσης, λαϊκισμός, φιλαρχία,

προσωποπαγή κόμματα, δημαγωγία, φαινόμενα μεσσιανισμού, υποδούλωση στη γραφειοκρατία - επικίνδυνα

έμμεση η δημοκρατία -έλλειψη ευκαιριών στους πολίτες για συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Συχνές

οι περιπτώσεις κινδυνολογίας, ασύδοτης προπαγάνδας. Απειλή από τρομοκρατία, ολοκληρωτικά καθεστώτα

υπάρχουν ακόμα, φανατισμός, απολυτοποίηση, αδιαλλαξία, δογματισμός, μονολιθικότητα, μονομέρεια,

πολιτική κρίση, ιδεολογική αδιαφορία, πολιτικός μαρασμός, ιδεολογική κρίση, καταστροφολογία,

σωτηριολογία, εκμετάλλευση πατριωτισμού, δημαγωγία, μετάθεση ευθυνών.

Επαγγελματικός - Υλικός - Οικονομικός - Οικολογικός τομέας


Επαγγελματικός προσανατολισμός, ορθή επιλογή επαγγέλματος με κατάλληλα κριτήρια, ενίσχυση

επαγγελματικής συνείδησης, συνειδητοποίηση της κοινωνικής αξίας του επαγγέλματος, επιμόρφωση στο χώρο

της εργασίας, ειδικές γνώσεις, τεχνογνωσία - νέες μέθοδοι - καινούργια επαγγέλματα. Αύξηση

παραγωγικότητας, βελτίωση ποιότητας αγαθών και υπηρεσιών, επαγγελματική ανέλιξη, εργασία - προσωπική

δημιουργία και κοινωνική προσφορά, επίλυση προβλήματος αυτοσυντήρησης - κάλυψη άμεσων

βιοποριστικών αλλά και δευτερευουσών αναγκών, άνοδος βιοτικού επιπέδου, διαφήμιση, κεφάλαια -

επενδύσεις, αύξηση κατά κεφαλήν εισοδήματος, κοινωνία αφθονίας, ανέσεις, επιστημονική και τεχνολογική

ανάπτυξη, άνοδος μέσου ρου ζωής (καταπολέμηση ασθενειών - βελτίωση υγείας). Είσοδος μηχανής στην

παραγωγή, περιορισμός ανθρώπινου μόχθου, βελτίωση συνθηκών εργασίας (ωράριο, αμοιβές, σχέσεις


εργοδοτών - εργαζομένων), προγραμματισμός πειθαρχία - οργάνωση παραγωγής. Ανάπτυξη οικονομικών

κλάδων (εμπόριο. βιομηχανία κ.λπ.), εξέλιξη των ΜΜΕ, μεταφοράς και επικοινωνίας, αέναη πρόοδος υλικού

πολιτισμού. Αξιοποίηση φυσικών πόρων και πρώτων υλών, φύση-πηγή ζωής, έμπνευσης, ήθους - οικολογική

ισορροπία - εξέλιξη ηλεκτρονικών υπολογιστών που οδηγεί στην οργάνωση - ταξινόμηση - αρχειοθέτηση της

γνώσης - ανάπτυξη τεχνολογίας του διαστήματος, επάρκεια, πλούτος, υπεραφθονία, ευημερία, αυτάρκεια.


Τυποποίηση, μηχανοποίηση της ζωής και του ίδιου του ανθρώπου, στείρος αυτοματισμός, τυφλή

προσκόλληση στην ειδίκευση, υποδούλωση του ανθρώπου από τα ίδια του τα δημιουργήματα, κερδοσκοπικός

χαρακτήρας εργασίας, υπερεντατικοποίηση αυτής, μειωμένος ελεύθερος χρόνος, επαγγελματική αλλοίωση,

θεοποίηση χρήματος, στροφή στον υλικό ευδαιμονισμό, υπερκατανάλωση. Ανεργία, φτώχεια, παρασιτικά

επαγγέλματα, παραοικονομία, αντιπαραγωγικότητα, συρρίκνωση πρώτων υλών, ενεργειακή κρίση,

πληθωρισμός, πείνα στον τρίτο κόσμο, υπογεννητικότητα, δημογραφικό πρόβλημα. Μόλυνση περιβάλλοντος,

ασθένειες, υπερεκμετάλλευση φύσης, διαταραχή οικολογικής ισορροπίας. Φτώχια, μετανάστευση,

ανεπάρκεια, στερήσεις, αστυφιλία, οικονομική εξαθλίωση, έλλειψη αγαθών, οικονομική κατάπτωση,

επαγγελματική αποτυχία, οικονομικός μαρασμός.

Πολιτιστικός τομέας


Τέχνη - καλές τέχνες, γνήσια / αυθεντική δημιουργία, αναβάθμιση αισθητικής αντίληψης, εξευγενισμός της

ψυχής. Προώθηση ανθρωπιστικών επιστημών, και ανθρωπιστική - ευσυνείδητη χρήση των πορισμάτων των

θετικών επιστημών με στόχο την αλήθεια και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Γλώσσα, παράδοση (ήθη

- έθιμα), θρησκεία, πολιτιστική ταυτότητα. Διαφύλαξη λόγιου και λαϊκού πολιτισμού. Αναφορά στην

πνευματική ηγεσία - ανάπτυξη γραμμάτων. Αθλητισμός - καλλιέργεια σώματος και πνεύματος, αθλητικό

ιδεώδες - πνεύμα Ολυμπισμού, καλλιτεχνική ενημέρωση, αισθητική, εορταστικές εκδηλώσεις.


Εμπορευματοποίηση τέχνης, μαζική κουλτούρα και υποκουλτούρα, πολιτιστική αλλοτρίωση, έλλειψη

πρωτοτυπίας, καλλιτεχνική ομοιομορφία και τυποποίηση. Κακή χρήση επιστήμης και τεχνολογίας,

πολιτικές σκοπιμότητες (εξοπλισμοί), κερδοσκοπικό πνεύμα, επιστήμη για την επιστήμη και όχι για τον άνθρωπο.

Ξενομανία, πολιτιστική διείσδυση των ανεπτυγμένων χωρών στις αναπτυσσόμενες, αντιπαραδοσιακό πνεύμα.

Έκπτωση αθλητικών ιδεωδών, αθλητής-εμπόρευμα, χουλιγκανισμός,

Εθνικός τομέας


Φιλοπατρία, γνώση ιστορίας και εθνικών θεμάτων, σύνδεση παρελθόντος με παρόν και μέλλον, αίσθηση

ιστορικής συνέχειας. Εθνική συνείδηση, ενδυνάμωσα εθνικού φρονήματος, προάσπιση εθνικής ακεραιότητας,

αντίσταση σε εξωτερικούς εχθρούς. Χαρακτηριστικά Ελληνισμού (θετικά - αρνητικά) - εθνική αυτογνωσία, οι

Έλληνες αποτελούν έθνος «ανάδελφο». Ελληνισμός = πολιτισμός, αποφυγή υποτέλειας και υποδούλωσης,

αγωνιστικότητα.


Προγονολατρεία, μυθοποίηση παρελθόντος, εθνικισμός - σοβινισμός, παραχάραξη ιστορίας, εθνική

εξάρτηση από άλλες χώρες κυρίως ανεπτυγμένες, απομονωτισμός ενός λαού, εθνικός ναρκισσισμός - εθνική

ομφαλοσκόπηση. έλλειψη πρωτοβουλίας για δημιουργικό παρόν με φαντασία, κατάλοιπα από πολέμους,

αδυναμία κατανόησης εθνικών ιδιαιτεροτήτων, εκμετάλλευση πατριωτισμού, παραχάραξη ιστορίας.


Διεθνιστικός - Διακρατικός τομέας


Εύκολη επικοινωνία λαών λόγω τεχνολογικής ανάπτυξης, έντονη αλληλεπίδραση αυτών, πολιτιστικός

συγκρητισμός, όσμωση πολιτισμικών στοιχείων, δημιουργία υγιούς κοσμοπολιτισμού, που θεμελιώνεται

στη διαφύλαξη της ιδιαίτερης πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας κάθε λαού και όχι στην ισοπεδωτική

αφομοίωση του, διεθνοποίηση φαινομένων και προβλημάτων (οικολογικό, εξοπλισμοί, ενεργειακό), διεθνής

διάλογος - συνεργασία, κοινή προσπάθεια, κλίμα συναδέλφωσης, κατοχύρωση αυτοδιάθεσης λαών,

ενεργοποίηση οργανώσεων και οργανισμών (Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΗΕ κ.λπ.), διατήρηση παγκόσμιας ειρήνης,

σεβασμός στο διεθνές δίκαιο, προάσπιση ανθρώπινων δικαιωμάτων, καλλιέργεια ανθρωπιάς ανεξαρτήτως

χρώματος, φυλής, θρησκείας.


Εκμετάλλευση αδύνατων λαών από τους ανεπτυγμένους, χρήση της τεχνολογίας από τα αναπτυγμένα κράτη,

πολιτιστική ομοιομορφία, ρατσισμός, πόλεμος, εξυπηρέτηση συμφερόντων και σκοπιμοτήτων, μυστική

διπλωματία, ξενοφοβία, περιθωριοποίηση μειονοτήτων, σχέσεις κυριαρχίας-υποτέλειας στο πλαίσιο των

διαφόρων συνασπισμών, πνεύμα σκληρού ανταγωνισμού-οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν όσο γίνεται

μεγαλύτερο οικονομικό μερίδιο στην αγορά καθώς και στον έλεγχο της τεχνολογικής πρωτοπορίας, να είναι

κανάλια ιδεολογίας, γίνονται τα ίδια ιδεολογία, πολιτιστικός ιμπεριαλισμός. Εμπορευματοποίηση των μέσων με

στόχο την αποκλειστικότητα και το κέρδος διαβρώνεται ο χαρακτήρας τους ως φορέων

κοινωνικοιπολιτικής αγωγής. Καταιγισμός μηνυμάτων-σύγχυση, δημιουργείται μια ιδιότυπη μάζα στόχων -

συμμετεχόντων, που ουσιαστικά δεν αναβαθμίζονται πνευματικά Προβολή αρνητικών προτύπων (π.χ.

επιτυχημένος άνθρωπος είναι όποιος άφθονα οικονομικά μέσα, η βία που προβάλλεται μέσω της

δραματοποίσης της σχετικής ειδησεογραφίας ή της ηρωοποίησης αντικοινωνικών τύπων ώστε αρκετά συχνά

εκτοπίζονται θετικά υποδείγματα ζωής από τα ΜΜΕ.

Πολιτεία – Κράτος Συγκεντρωτισμός εξουσίας, ασφυκτική γραφειοκρατία και αναξιοκρατικά φαινόμενα, έλλειψη ευκαιριών

στους πολίτες, ασυνέπεια λόγων - έργων από την πλευρά της ηγεσίας, όξυνση προβλημάτων. Παλαικομματική

αντίληψη πολιτικών, στυγνός επαγγελματισμός και τεχνοκρατισμός πολιτικών, αδυναμία επίλυσης ζωτικών

προβλημάτων.

Στάση ατόμου Χαμηλό πνευματικό επίπεδο - έλλειψη καλλιέργειας - απουσία κριτικής -περιορισμός ενδιαφερόντων-

αδιαφορία για ό,τι διαδραματίζεται γύρω μας - ανωριμότητα στις επιλογές μας - απόλυτη ενδοτικότητα στις

προκλήσεις της σύγχρονης εποχής- προκαταλήψεις - στερεοτυπικές αντιλήψεις - φανατισμός, που περιχαρα-

κώνουν το πνεύμα και οδηγούν σε ακραίες τάσεις και συμπεριφορές-ανασφάλειες - ψυχολογικά προβλήματα,

τα οποία αποκαλύπτουν τη γύμνια της ψυχής - εγωισμός και αλαζονεία - υπερβολικές φιλοδοξίες- ποικίλα

συμφέροντα.

Ευθύνη θεσμών - φορέων κοινωνικοποίησης Οικογένεια: Ανωριμότητα γονέων - χαμηλό πνευματικό επίπεδο, έλλειψη σεβασμού στην προσωπικότητα του

παιδιού μέσω καταπίεσης, υπερπροστασίας ή και άκριτου φιλελευθερισμού. Κρίση θεσμού - γονείς με πολλα-

πλούς και αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους, έλλειψη επαφής και επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη - «χάσμα

γενεών», εγκλωβισμός των ατόμων - μελών και ιδιαίτερα των γονέων στις απόψεις τους - ενδοοικογενειακές


συγκρούσεις. Το σπίτι σήμερα έχει απολέσει σε μεγάλο βαθμό το νόημα της εστίας, η οικία δεν είναι πλέον

οικεία και μετατρέπεται σε κέντρο διερχομένων, ενισχύεται η απομάκρυνση από τις οικογενειακές

παραδόσεις. Αλλαγή δομής και ρόλων της οικογένειας - νέα θέση της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον.

Σχολείο: Απουσία διαμόρφωσης σφαιρικού- ηθικού ανθρώπου, στείρα αποστήθιση γνώσεων, τυποποίηση

διδασκαλίας, άγονος εγκυκλοπαιδισμός. Η εκπαίδευση αποκτά κάτι από την ψυχρή και υπολογιστική λογική

της τεχνοκρατίας, αδυνατεί να ακολουθήσει τις νέες πνευματικές κατακτήσεις και εξελίξεις, η εκπαίδευση

διδάσκει, αλλά δεν εμπνέει, οδηγεί στην εκμάθηση και όχι στη μάθηση. Η μηχανική παρακολούθηση

μαθημάτων προσφέρει γνώση χρησιμοθηρική και εμπορευματοποιημένη, που δεν απελευθερώνει αλλά

αντίθετα οδηγεί σε ποικίλες αρνητικές καταστάσεις. Στόχος -πανάκεια γίνεται το πτυχίο, έλλειψη υποδομής για

την καλλιέργεια ενδιαφερόντων και την ομαλή κοινωνικοποίηση των νέων.

ΜΜΕ: Ανευθυνότητα λειτουργών, παραπληροφόρηση - προπαγάνδα, τα ΜΜΕ, αντί να είναι κανάλια

ιδεολογίας, γίνονται τα ίδια ιδεολογία. Εμπορευματοποίηση των μέσων με στόχο την αποκλειστικότητα και το

κέρδος -διαβρώνεται ο χαρακτήρας τους ως φορέων κοινωνικοιπολιτικής αγωγής. Καταιγισμός μηνυμάτων-

σύγχυση, δημιουργείται μια ιδιότυπη μάζα αμέτοχων - συμμετεχόντων, που ουσιαστικά δεν αναβαθμίζονται

πνευματικά. Προβολή αρνητικών προτύπων (π.χ. επιτυχημένος άνθρωπος είναι όποιος έχει. άφθονα

οικονομικά μέσα, η βία που προβάλλεται μέσω της δραματοποίησης της σχετικής ειδησεογραφίας ή της

ηρωοποίησης αντικοινωνικών τύπων), ώστε αρκετά συχνά εκτοπίζονται θετικά υποδείγματα ζωής από τα

ΜΜΕ.

Πρότυπα - Σύγχρονο πλαίσιο - Χαρακτηριστικά σύγχρονης εποχής Γενικά: Πρότυπα σαθρά, χωρίς να εμπνέουν και να οδηγούν στο δημιουργικό όνειρο, στην ανθρωποκεντρική

θεώρηση της ζωής, στο αληθινό νόημα της.

Ασύμμετρη ανάπτυξη υλικοτεχνικού-ηθικοπνευματικού πολιτισμού. Αντιφατική εποχή, κοινωνία

εντυπωσιακών επιτευγμάτων αλλά και πολλαπλών αρνήσεων.

Επικράτηση στείρας τεχνοκρατικής αντίληψης, δηλαδή της αντίληψης ότι τεχνολογία και μόνο οδηγεί τον

άνθρωπο στην ευτυχία. Ψυχρή εκλογίκευση των πάντων, οι άνθρωποι καθίστανται οπαδοί της «ήσσονος

προσπάθειας» ως προς την ευρύτερη καλλιέργεια τους, ταύτιση του «έχειν» με το «είναι».

Συνθετότητα, πολυπλοκότητα κοινωνιών - γρήγοροι ρυθμοί εκτύλιξης γεγονότων και αλλαγών, καταιγισμός

μηνυμάτων, πληροφοριών, γνώσεων πολλαπλότητα και αντιφατικότητα κοινωνικών ρόλων, αύξηση των

απαιτήσεων της ζωής, άγχος, ένταση κ.λ.π., στοιχεία που οδηγούν στην αδυναμία αφομοίωσης και βελτίωσης

του κοινωνικού «γίγνεσθαι».

Βιομηχανοποιημένος τρόπος ζωής, αντιστροφή στις σχέσεις ανθρώπου τεχνικής, συνεχής επανάληψη που

φέρνει τυποποίηση, εκφυλίζεται ο πνευματικός δυναμισμός του ανθρώπου, το άτομο μετατρέπεται σε

όργανο παραγωγής και σε δούλο των επουσιωδών αναγκών του και πορεύεται υπνωτισμένο το δρόμο

ενός «πολιτισμένου» τεχνοκρατικού αφανισμού. Ως προς την εργασία, χαρακτηριστική είναι η υπερ-

εντατικοποίησή της και η υπερβολική προσκόλληση στην ειδίκευση, που περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο και

απογυμνώνουν ηθικο-πνευματικά τον άνθρωπο.

Αστικοποίηση (η ζωή στις μεγαλουπόλεις), υπερπληθώρα ανθρώπων, ανωνυμία, έλλειψη ζωτικού

χώρου για προσωπική έκφραση, καλλιέργεια επιθετικότητας, μαρασμός ανθρώπινων συναισθημάτων,

αποξένωση, μαζοποίηση, αλλοτρίωση. Διαμερισματοποίηση και κάθετη δόμηση συνθλίβουν την

ανθρώπινη επικοινωνία, οι άνθρωποι ακολουθούν παράλληλους δρόμους, ελαχιστοποιείται ο

κοινωνικός έλεγχος. Υδροκέφαλες τσιμεντουπόλεις που προσβάλλουν την αισθητική.

Στροφή στον υλικό ευδαιμονισμό, ακόρεστη μανία για υλικά αγαθά, εγκλωβισμός στο δόκανο του

υπερκαταναλωτισμού, η κατανάλωση (σύγχρονο πρότυπο κοινωνικής καταξίωσης - ευτυχίας) οδηγεί σε

αυτοκατανάλωση και θεοποίηση του χρήματος - έκπτωση της αξίας «άνθρωπος», υποταγή στο συρμό,

στο εφήμερο, στο πρόσκαιρο. Επίταση του υλοζωισμού μέσω της διαφήμισης με την παρουσίαση


τεχνητών παραδείσων και τη χρήση μεθόδων, όπως: ωραιοποίηση, πλύση εγκεφάλου.

Ηθική ρευστότητα της εποχής μας - αναθεώρηση και κρίση αξιών, έκλυση ηθών - ηθική του

συμφέροντος, κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού, λανθασμένες προτεραιότητες. Ιδεολογική

σύγχυση, απουσία οραμάτων και συλλογικών στόχων, κατάργηση ορίου και μ έτρου, απαξίες στη θέση

αξιών.

Απομάκρυνση ανθρώπου από τη φύση και ό,τι αυτή αντανακλά (αγνότητα, αυθεντικότητα, έμπνευση,

φυσικότητα), δημιουργία «τεχνητού» ανθρώπου με κρυμμένη ευαισθησία και εσωτερικό κενό.

Επικράτηση νοοτροπίας του παροντισμού - προοδοπληξία, που αποτελεί ανάσχεση στη δημιουργική

αφομοίωση των λειτουργικών στοιχείων της παράδοσης.

Μιμητισμός - μόδα, τυφλή υποταγή στο ξενόφερτο, αντιγραφή της επιφάνειας και όχι μίμηση της

ουσίας, αλλοίωση ανθρώπινου προσώπου. Επικράτηση ατομικισμού και στείρου ανταγωνισμού, κρίση

κοινωνικής συνείδησης. Ο σημερινός άνθρωπος είναι νάρκισσος και φίλαυτος, τον χαρα κτηρίζει η

αλαζονεία της δύναμης και αδιαφορεί για το καλό της κοινότητας. Πιστεύει στο όραμα της

«διασημότητας», που τον οδηγεί στην υιοθέτηση αθέμιτων μέσων προκειμένου να επιτύχει το σκοπό

του. Κοινωνικά προβλήματα, όπως αδικίες, ανισότητες, ανεργία, δημιουργούν κοινωνικό αναβρασμό

και επιδεινώνουν την κρίση της κοινωνίας.

Μετανάστευση - ρατσισμός – ξενοφοβία.

Στάση νέων

Κατάλληλη χρήση των στοιχείων της Α` κατηγορίας αιτίων (Στάση ατόμου) καθώς και: η αμφισβήτηση των

νέων μορφοποιείται σε ολική άρνηση πιστεύουν ότι τα ξέρουν όλα, είναι επιρρεπείς στη μίμηση, πολλές φορές

συμβιβάζονται με όσα κατηγορούσαν, η ανταρσία τους συχνά δεν συνοδεύετε από ανάλογα οράματα αλλά είναι

επιφανειακή, ρηχή. Αρκετοί εκφράζουν τη αντίδραση τους στο κατεστημένο με τρόπο στείρο, ώστε να

δείξουν τη υποκειμενική τους ετερότητα.

Εγγενή χαρακτηριστικά νέων:

Θετικά

πνευματικά ανήσυχοι, φιλοπερίεργοι, με μεγάλη αντιληπτική κι αφομοιωτική ικανότητα

το πιο αγνό και αδιάφθορο κομμάτι της κοινωνίας, αδιάβρωτοι από συμφέροντα και σκοπιμότητες.

δυναμικοί αγωνιστές με περίσσιο απόθεμα ενεργητικότητας αισιόδοξοι,

φιλόδοξοι, οραματιστές, ιδεολόγοι, ιδεαλιστές φιλελεύθεροι, δημοκρατικοί

ενθουσιώδεις, ευαίσθητοι, συναισθηματικοί, ρομαντικοί κοινωνικοί, εξωστρεφείς

καινοτόμοι, επαναστάτες, ρηξικέλευθοι, προοδευτικοί αμφισβητίες

ανθρωπιστές

Αρνητικά

απόλυτοι από έπαρση κι αλαζονεία

νομίζουν ότι τα γνωρίζουν όλα

παρορμητικοί, χάνουν το μέτρο, συχνά ενεργούν μόνο με το συναίσθημα κι όχι με τη λογική

στείρα αμφισβήτηση, αντιδραστικότατα έως και μηδενισμός

ευέξαπτοι, οξύθυμοι

άπληστοι

επιπόλαιοι, ανώριμοι, επιφανειακοί

ανερμάτιστοι, υπερφίαλοι

αιθεροβάμονες, υπεραισιόδοξοι

μιμούνται εύκολα και άγονα με αντιπαραδοσιακό πνεύμα


υποκειμενικοί, ακραίοι

Παρατηρήσεις:

Δεν είναι στόχος μας να χρησιμοποιήσουμε όλα τα αίτια, αλλά να επιλέξουμε τα πιο

αντιπροσωπευτικά για την κάθε περίπτωση ερωτήματος.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

Άτομο Κατάλληλη παιδεία - κριτική σκέψη - προβληματισμός.

Διαρκής και σφαιρική ενημέρωση - επεξεργασία μηνυμάτων.

Ωριμότητα - αυτοκριτική - αίσθηση μέτρου,

Συνειδητοποίηση δικαιωμάτων - υποχρεώσεων - κοινωνική συνείδηση και ανθρωπιστικό πνεύμα.

Διάλογος.

Καλλιέργεια πολύπλευρων ενδιαφερόντων - δημιουργική αξιοποίηση του

ελεύθερου χρόνου.

Συμμετοχή των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων σε κοινωνικοπολιτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις,

συλλόγους, οργανώσεις.

Περιορισμός της ασύδοτης μανίας του σύγχρονου ανθρώπου για το κέρδος.

Καλό βιοτικό επίπεδο των ατόμων.

Παρατήρηση:

Ενίσχυση προτάσεων από το άτομο μέσα από το υλικό των τομέων αλλά και με τη μορφή τροπολογίας

από τους τομείς που αναφέρονται στα αίτια και στις συνέπειες.

Κοινωνία

Υπεύθυνη αγωγή από τους φορείς κοινωνικοποίησης:

Οικογένεια (διάλογος, εμπιστοσύνη, αρχές, αξίες). Σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού, ελευθερία

μέσα σε όρια, προσωπικό παράδειγμα γονέων, συμβουλή-νουθεσία, αφιέρωση περισσότερου χρόνου στα

παιδιά, απομάκρυνση γονέων από τη συσσώρευση υλικών αγαθών και μόνο, οικογένεια-εστία.

Εκπαίδευση (ανθρωπιστική παιδεία, εκσυγχρονισμός - συμπόρευση με τις απαιτήσεις των καιρών μας).

Βελτίωση των σχέσεων εκπαιδευτικών-μαθητών και των ίδιων των μαθητών μεταξύ τους, δάσκαλοι - πρότυπα

έμπνευσης για τους μαθητές, αναβάθμιση του θεσμού των μαθητικών κοινοτήτων, πρωτοβουλίες από

κοινότητες για πολιτιστικές, οικολογικές κ.α. εκδηλώσεις, χώροι και εγκαταστάσεις άθλησης, νέα

οπτικοακουστικά συστήματα και εποπτικά μέσα, σύνδεση σχολείων με το διαδίκτυο, ενίσχυση πολιτιστικών

εκδηλώσεων στα σχολεία, ουσιαστικότερη επαφή με παράδοση, καλύτερη διδασκαλία του μαθήματος

της ιστορίας όχι με τη μορφή απομνημόνευσης γεγονότων αλλά διείσδυσης σ` αυτά, νέα γνωστικά

αντικείμενα, καινούργια βιβλία, κονδύλια, βιωματική, όχι μηχανιστική, άρση παπαγαλίας, όχι στη

χρησιμοθηρία , να ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες, διάλογος.

ΜΜΕ (αντικειμενική ενημέρωση - συζητήσεις υπευθύνων, ειδικών για φλέγοντα θέματα - προβολή υγιών

προτύπων (πνευματικών κυρίως), αναβάθμιση εκπομπών (όχι ευτελή κι ανούσια προγράμματα), έγκυρη

και έγκαιρη πληροφόρηση, εφαρμογή του κώδικα επαγγελματικής δεοντολογίας από τους δημοσιογράφους,

σεβασμός στη νοημοσύνη και στην αισθητική του δέκτη γενικά.

Πολιτεία (δημοκρατία - ελεύθερη διακίνηση ιδεών) - Κράτος: μεγαλύτερη συνέπεια των ηγετών προς τις

εξαγγελίες τους, καταπολέμηση αναξιοκρατίας και γραφειοκρατίας, περιορισμός της ανεργίας -


βελτίωση συνθηκών εργασίας, αμοιβαίες σχέσεις εργοδοτών κι εργαζομένων (ωράρια), ενίσχυση κράτους

πρόνοιας, ασφάλεια, περίθαλψη, κοινωφελή έργο έργα υποδομής, ενίσχυση ευκαιριών συμμετοχής στην

τοπική αυτοδιοίκησης περισσότερα πολιτιστικά κέντρα, κέντρα νεότητας, επιδόματα σε μισθωτούς για

πολιτιστικές δραστηριότητες, εξυγίανση-ανανέωση νόμων κα θεσμών, αποκέντρωση στη λήψη

αποφάσεων, συνεργασία (περιορισμό: των επεκτατικών βλέψεων των ηγετών, συμφέροντα: πάνω από το

στενά εννοούμενο εθνικό συμφέρον), κατοχύρωση και διασφάλιση ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Ρόλος πνευματικής ηγεσίας (πρωτοπόροι στην επίλυση προβλημάτων και στην επίτευξη στόχων). Ρόλος

διαφωτιστικός και ρόλος θεματοφύλακα των αξιών της κοινωνίας. Όχι ελιτισμός κι αυτοπεριθωριοποίηση αλλά

συμμετοχή στο δημόσιο βίο, ενεργός δράση. Ειδική αναφορά σε καλλιτέχνες (όχι τέχνη για την τέχνη,

εμπορευματοποίηση, στράτευση), επιστήμονες (όχι επιστήμη για το κέρδος ή για την επιστήμη ή για στενά πολι-

τικούς σκοπούς αλλά για τον άνθρωπο), θρησκευτικοί ηγέτες (όχι φανατισμός αλλά τήρηση ηθικών κωδίκων).

Διαφύλαξη ειρήνης - ενεργοποίηση διεθνών οργανισμών και οργανώσεων (ΟΗΕ-UNICEF κ.λ.π.).

Σχέσεις ισοτιμίας και όχι υποτέλειας στο πλαίσιο διεθνών συνασπισμών.

Ισόρροπη ανάπτυξη υλικοτεχνικού - ηθικοπνευματικού πολιτισμού.

Διάλογος.

Φυσικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως τρόπους τα επιχειρήματα που αναφέρονται στα αίτια και στις

συνέπειες των προβλημάτων.

ΤΡΟΠΟΙ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

Αρχή παραγράφου. Για να αρχίσουμε μια παράγραφο, μας χρειάζεται συχνά μια φράση που υποδηλώνει περίπου και το θέμα που θα

μας απασχολήσει αλλά και συμβάλλει στην ομαλή μετάβαση σ` αυτό. Συνήθεις σε δοκίμια τέτοιες φράσεις είναι:

Είναι περιττό να τονιστεί....

Είναι απαραίτητο να επισημανθεί...

Ξεχωριστός λόγος, όμως, πρέπει να γίνει...

Είναι χρήσιμο να τονιστεί επίσης...

Είναι φανερό ότι....

Προχωρώντας διαπιστώνουμε ότι....

Ελάχιστοι θα μπορούσαν να αρνηθούν ότι...

Πολλοί θα συμφωνούσαν με την άποψη...

Επεκτείνοντας το συλλογισμό μας, θα λέγαμε...

Προβάλλει, όμως, στο σημείο αυτό μια βαρυσήμαντη αντίρρηση...

Οι απόψεις που διατυπώνονται πάνω στο θέμα είναι διαμετρικά αντίθετες...

Είναι πλάνη να υποστηρίζουμε ότι...

Υποστηρίζεται από πολλούς (μερικούς) ότι...

Λέγεται συχνά ότι...

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι...

Είναι σαφές ότι...

Είναι γεγονός ότι...

Είναι γενικά παραδεκτό ότι...

Τις αιτίες αυτού (συνήθως κακού) πρέπει να τις αναζητήσουμε σε...

Οι... (π.χ. βαθιές οικονομικές κρίσεις της εποχής μας) μια από τις κύριες αιτίες έχουν...

Σε μια τέτοια περίπτωση...


Παράλληλα όμως με αυτό...

Θα πει ίσως κανείς ότι...

Ας σημειώσουμε τέλος και μιαν άλλη δυσχέρεια...

Δεν πρέπει ωστόσο να αγνοήσουμε και αυτό...

Προχωρώντας πιο πέρα διαπιστώνουμε ότι...

Κάτι ανάλογο ισχύει και σε...

Τη λύση στο πρόβλημα θα δώσει...

Θα διατυπωθεί ίσως η αντίρρηση...

Προβάλλει όμως στο σημείο τούτο μια βασική αντίρρηση...

Δεν είναι ορθό να καταλογίσουμε ευθύνες στο γεγονός ότι ( ή στους...)

Η ευθύνη των ... δεν είναι μικρή...

Μπροστά σε τούτη την τραγική προοπτική το χρέος όλων μας είναι να...

Αυτό όμως που προπαντός είναι χρέος μας, χρέος όχι μόνο των κυβερνήσεων, αλλά όλων των πολιτικών

είναι...

Ένα πρόβλημα που απασχόλησε πάντα τους...

Από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι...

Παρατηρούμε λοιπόν ότι...

Τέλος, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι...

Σήμερα δεν μπορεί πια να αγνοηθεί το σε έκταση τόσο μεγάλο και σε καταστρεπτικές συνέπειες τόσο

επικίνδυνο φαινόμενο της...

Η διαπίστωση αυτή είναι κοινός τόπος…

Είναι περιττό να τονιστεί ότι...

Περιττεύει να θυμίσουμε ότι...

Εδώ χρειάζονται μερικές διευκρινίσεις.

Θα ήταν άδικο να νομισθεί ότι μια αυστηρή κριτική της... υποδηλώνει πως...

Λίγοι θα διαφωνούσαν με την άποψη ότι...

Είναι γνωστό ότι...

Δεν υπάρχει αμφιβολία...

Είναι κοινός τόπος...

Θα ήταν πλάνη, αν υποστήριζε κανείς ότι...

Είναι γεγονός ότι...

Είναι σαφές ότι...

Αν ευρύνουμε την παρατήρηση μας...

Κοινοτοπία τείνει να αποτελέσει η άποψη...

Είναι ευρύτατα εδραιωμένη η άποψη...

Δύσκολο, αν όχι αδύνατο, θα ήταν να αντιτεθεί κανείς στην άποψη...


Αποτελεί πραγματικότητα το γεγονός ότι...

Κατά κοινή ομολογία...

Υποστηρίζεται συχνά ότι...

Λέγεται συχνά ότι...

Συνδετικές λέξεις - φράσεις που επιτρέπουν λογική αλληλούχιση της θεματικής πρότασης με τις λεπτομέρειες της παραγράφου: Ειδικότερα...


Στην περίπτωση αυτή...

Πράγματι...

Αυτό ισχύει στο μέτρο που...

Πιο συγκεκριμένα...

Είναι αλήθεια ότι...

Αναλυτικότερα...

Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή...

Γι` αυτό λοιπόν...

Με άλλα λόγια...

Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία...

Φυσικά...

Με αφετηρία τη (θέση ή άποψη) αυτή...

Βέβαια...

Κατά συνέπεια είναι ανάγκη...

Αναντίρρητα...

Σε μια τέτοια περίπτωση...

Έτσι...

Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε...

Οπωσδήποτε...

Με δεδομένα τα παραπάνω δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι...

Αρχικά...

Αυτό είναι ευνόητο, αφού...

Όταν πρόκειται να συνδεθούν όμοια νοήματα (π.χ. συνέπειες, αιτίες, διαπιστώσεις, μορφές ή είδη κάποιου πράγματος κ.λ.π.): Επίσης…

Πρώτα (έπειτα, τέλος)…

Εκτός απ` αυτό…

Επιπλέον …

Το ίδιο συμβαίνει και …

Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία…

Το σημαντικότερο (το χειρότερο...) απ` όλα

Αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα …

Ένα άλλο εξίσου δυσάρεστο επακόλουθο…

Στις θετικές τέλος επιπτώσεις …

Αλλά κι ένας άλλος λόγος υπάρχει…

Δε φτάνει μόνον αυτό· χρειάζεται και…

Αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα ότι…

Ας σημειωθεί ακόμη ότι…

Ας προσθέσουμε ακόμη ότι...

Δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι...

Επιπροσθέτως…

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι…

Θα αποτελούσε σοβαρή παράληψη να μην τονίσουμε…

Για διαφορετικά ή αντίθετα νοήματα.


Αντίθετα …

Δε συμβαίνει όμως το ίδιο…

Στο άλλο άκρο βρίσκεται …

Παρ` όλα αυτά …

Από την άλλη μεριά …

Εντούτοις …

Και όμως…

Εντούτοις…

Απεναντίας…

Ενώ…

Όταν πρόκειται να συνδεθεί η αιτία με το αποτέλεσμα και αντίστροφα: Αυτό έχει ως αποτέλεσμα (συνέπεια)…

Προϋπόθεση (συνέπεια) όλων αυτών είναι …

Αυτό δε θα γινόταν (συνέβαινε) αν …

Αυτό οφείλεται σε …

Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα …

Έτσι, λοιπόν, επομένως…

Για τους παραπάνω λόγους …

Κι αυτό συμβαίνει, γιατί …

Χωρίς αυτό...

Εναλλακτικοί τρόποι έναρξης της πρότασης ή περιόδου κατακλείδας. Αβίαστα, λοιπόν, συνάγεται το συμπέρασμα...

Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε...

Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό...

Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει...

Από τη μέχρι τώρα αποδεικτική διαδικασία γίνεται φανερό.

Εύκολα, λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα...

Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές...

Όταν θέλουμε να αποδείξουμε τις αιτίες: Στη διαμόρφωση (του αρνητικού αυτού παράγοντα) σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει...

Τα βαθύτερα αίτια (της κοινωνικής αυτής μάστιγας) πρέπει να αναζητηθούν...

Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άμεσα...

Αυτό που κυρίως ευθύνεται για την έξαρση...

Το πρόβλημα αυτό ανάγεται σε πολλά και σύνθετα αίτια....

Θα άξιζε όμως ν` αναρωτηθεί κανείς σε ποιους λόγους οφείλεται...

Δεν πρόκειται, ωστόσο, ν` ανακαλύψουμε τα πραγματικά αίτια του νοσηρού αυτού φαινομένου, αν δεν

λάβουμε υπόψη...

Όταν θέλουμε να καταδείξουμε τη θετική η αρνητική επίδραση ενός παράγοντα: Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα...

Το ίδιο (θετικά η αρνητικά) αντανακλά η ύπαρξη του παράγοντα (αυτού) στην ατομική και κοινωνική ζωή...

Ανυπολόγιστες, όμως, είναι οι επιπτώσεις...

Στις (θετικές ή αρνητικές) επιδράσεις συγκαταλέγονται...


Ένα άλλο σύμπτωμα, όχι αμελητέο, είναι και τούτο...

Να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης ενός θετικού ή αρνητικού παράγοντα: Το νοσηρό αυτό φαινόμενο θα αντιμετωπισθεί ριζικά, αν...

Επιτακτική προβάλλει η ανάγκη της άμεσης δραστηριοποίησης...

Αποφασιστικής σημασίας κρίνεται η συμβολή...

Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει...

Αμετάθετο χρέος έχουμε...

Χωρίς όμως την εκδήλωση της ατομικής και συλλογικής προσπάθειας η αντιμετώπιση του προβλήματος

καθίσταται δυσχερής...

Είναι περιττό να τονιστεί...

Είναι απαραίτητο να επισημανθεί...

Ξεχωριστός λόγος, όμως, πρέπει να γίνει...

Είναι χρήσιμο να τονιστεί επίσης...

Είναι φανερό ότι...

Προχωρώντας διαπιστώνουμε ότι...


Πολλοί θα συμφωνούσαν με την άποψη...

Επεκτείνοντας το συλλογισμό μας, θα λέγαμε...

Προβάλλει, όμως, στο σημείο αυτό μια βαρυσήμαντη αντίρρηση...

Σημείωση: Εδώ πρέπει να θυμίσουμε το σημαντικό ρόλο που παίζουν στη σύνδεση οι σύνδεσμοι, οι αντωνυμίες και τα

επιρρήματα (:αλλά, όμως, ώστε, γιατί, αυτό, εκείνο, τέτοιο, άλλωστε, βέβαια, οπωσδήποτε, αναμφίβολα,

τελικά, πράγματι, φυσικά κ.λπ.).

ΑΙΤΙΑ δημιουργίας ή πρόληψης καταστάσεων και γεγονότων

1. Οικογένεια: ορθή λειτουργία, υπερπροστατευτική, καταπιεστική ή διαλυμένη…

2. Παιδεία: ανθρωπιστική, ωφελιμιστική, χρησιμοθηρική γνώση, παραγωγικός άνθρωπος, μονόπλευρη

τεχνολογική ανάπτυξη, αυτοματισμός, εξειδίκευση, έλλειψη αυτογνωσίας, δεισιδαιμονίες…

3. Μέσα μαζικής ενημέρωσης: ενημέρωση, αποπροσανατολισμός, πλύση εγκεφάλου, ετεροκαθορισμός.

4. Άμεσο και έμμεσο κοινωνικό περιβάλλον: συγγενείς, φίλοι...

5. Πολιτιστικό περιβάλλον: παραδόσεις, ιστορία, λογοτεχνία, θέατρο, μουσική...

6. Χαρισματικοί πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες, αθλητικοί παράγοντες...

7. Οικονομικοί λόγοι: οικονομική κατάσταση, επάγγελμα, ανεργία..

8. Καταναλωτισμός, υλικός ευδαιμονισμός, έχω και όχι είμαι, απληστία....

9. Η ζωή στις μεγαλουπόλεις: αστυφιλία, έλλειψη διαπροσωπικών σχέσεων, ανωνυμία, μαζοποίηση...

10. Κοινωνική συνείδηση: κοινωνική συνεργασία, σεβασμός των αναγκαίων όρων της κοινωνικής ζωής,

προώθηση του κοινωνικού συμφέροντος...

11. Ηθικός τομέας: ευαίσθητη ηθική συνείδηση, ηθική άμβλυνση, ηθική χρεοκοπία, απανθρωπιά, έλλειψη

ευαισθησίας, εκμετάλλευση, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

12. Αρνητικά κοινωνικά σύνδρομα: φανατισμός, βία, έγκλημα, ναρκωτικά..

13. Ψυχολογικοί λόγοι: συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας, αισιοδοξία ή απαισιοδοξία,

αγωνιστικότητα ή ηττοπάθεια, μοναξιά, εσωστρέφεια, άγχος, αλλοτρίωση...

14. Πολιτική κατάσταση: δημοκρατικό πολίτευμα ή τυραννικό καθεστώς, ισονομία, ισηγορία, ελευθερία


έκφρασης, ανθρώπινα δικαιώματα..

15. Εθνικός τομέας: εθνική ασφάλεια, ορθή ή μη αντιμετώπιση της έννοιας του έθνους, σοβινισμός,

ρατσισμός προκατάληψη…

16. Χάσμα γενεών: αμφισβήτηση, χαρακτήρας των νέων...

17. Πρότυπα και ιδανικά...

18. Ξενομανία, τουρισμός...

19. Ιστορικές συγκυρίες: κατοχή, πόλεμοι…

20. Έλλειψη προγραμματισμού και οργάνωσης...

21. Φυσικό περιβάλλον: φύση, περιβαλλοντικά προβλήματα...

22. Σωματική και ψυχική υγεία: ευεξία, σωματική ρώμη, ψυχική ισορροπία…

23. Πανανθρώπινα προβλήματα: πόλεμος, ειρήνη, αθλιότητα στον τρίτο κόσμο, μόλυνση και ρύπανση του

περιβάλλοντος...

24. Διάλογος.

ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

Ο πνευματικός αποπροσανατολισμός που οδηγεί στη στυγνή εξειδίκευση, στη μονομέρεια, στην

επιβράδυνση του ηθικοπνευματικού πολιτισμού σε σχέση με τον τεχνικό. Η μηχανοκρατία επικρατεί στη

ζωή μας και στέγνωσε την ψυχή του ανθρώπου από ανθρωπιά και ευαισθησία· «Ο άνθρωπος στην

προσπάθεια του να γίνει υπεράνθρωπος ξέχασε ότι είναι άνθρωπος» διακήρυξε ο Σβάιτσερ. Η πιο πάνω

άποψη ισχύει απόλυτα για την εποχή μας. Μόνο με την ανθρωπιστική παιδεία θα μπορέσει το άτομο να

ξαναβρεί τον εαυτό του και να απολαμβάνει τα αγαθά της τεχνολογίας, χωρίς να χάνει και την ψυχή του.

Η κρίση των ηθικών αξιών που εκδηλώνεται με συναισθηματική απάθεια, υποκρισία, ιδιοτέλεια,

εκμετάλλευση και έλλειψη ανθρωπιάς. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται για την αδιαφορία της σχετικά με τον

προβληματισμό τι είναι αξία και τι απαξία. «Στόμωσε η ηθική ευαισθησία του ατόμου» και καθημερινά

παρατηρούνται φαινόμενα ηθικής σήψης στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι καιρός ο άνθρωπος να ασκήσει

αυτοκριτική, να απαλλαγεί από τα παράλογα πάθη και τα άγρια ένστικτα του, να αντιμετωπίσει τον

άνθρωπο ως συνάνθρωπο και να κατανοήσει ότι είναι απαράδεκτη η υιοθέτηση της αντίληψης: ο σκοπός

αγιάζει τα μέσα.

Ο υλικός ευδαιμονισμός και ο υπερκαταναλωτισμός δημιούργησαν το μονοδιάστατο άνθρωπο, που

θεωρεί υπέρτερο το έχειν από το είναι και ταυτίζει την ευτυχία με τα υλικά αγαθά. Ο άνθρωπος της

εποχής μας θεοποίησε το κέρδος, καταφεύγει στην υπερεργασία, αδιαφορεί για την πνευματική του

καλλιέργεια, ζει για να εργάζεται και δεν εργάζεται για να ζει. Το άρμα του υλικού ευδαιμονισμού τον

σέρνει όλο και περισσότερο στην εκμετάλλευση, στον αθέμιτο ανταγωνισμό και στην υιοθέτηση της

αντίληψης: «ο θάνατος σου η ζωή μου». Ο επαναπροσδιορισμός αξιών, η εκλογίκευση των υλικών

επιθυμιών και η τήρηση του μέτρου είναι δυνατόν να οδηγήσουν τα άτομα σε ορθότερες ιεραρχήσεις

των επιδιώξεων τους και, ίσως, στη συνειδητοποίηση ότι δεν πρέπει να ενδιαφέρονται μόνο για το ζην,

αλλά κυρίως για το ευ ζην.

Η καταλυτική αμφισβήτηση θεσμών που σχετίζονται με την κοινωνία, την πολιτική και το έθνος. Η

κρίση του θεσμού της οικογένειας, η αποστασιοποίηση από τα κοινά, η απουσία κοινωνικής και πολιτικής

συνείδησης, η αδιαφορία για το έθνος και την πολιτιστική παράδοση, η διεύρυνση του χάσματος μεταξύ

νέων και μεγαλυτέρων, είναι μερικά φαινόμενα που επιβεβαιώνουν την καταλυτική αμφισβήτηση που

παρατηρείται στην εποχή μας. Τα άτομα οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι η πειθαρχία στους θεσμούς

της δημοκρατικής πολιτείας, η συμμετοχή στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, η διατήρηση της εθνικής

ταυτότητας και η συνεργασία νέων και ηλικιωμένων αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις, για να

ευημερήσει η κοινωνία και επομένως και τα μέλη της.

Το άγχος, η μοναξιά, η ανία, η πλήξη, η αλλοτρίωση, η παθητικότητα. Τα ψυχοφθόρα αυτά φαινόμενα,


που αποτελούν και την κυριότερη ασθένεια του αιώνα μας, κατά τους ψυχολόγους και κοινωνιολόγους,

είναι δυνατόν να καταπολεμηθούν με τις ορθές διαπροσωπικές σχέσεις, την οργάνωση σε συλλόγους,

την κοινωνική προσφορά, τον αθλητισμό, την ατομική δημιουργία και γενικότερα με τις υγιείς μορφές

ψυχαγωγίας και την ορθή εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου.

Η ανεργία, που έχει φοβερές συνέπειες για το άτομο και την κοινωνία. Οι επιδράσεις της ανεργίας είναι

καταλυτικές. Εκτός από την οικονομική εξαθλίωση στην οποία βυθίζει τα άτομα, δημιουργεί και

ψυχολογικά προβλήματα. Όταν υπάρχει ανεργία δεν μπορούμε να μιλάμε για ποιότητα ζωής. Τα

αδιέξοδα είναι πολλά και πολλές φορές οδηγούν τα άτομα στον εξευτελισμό της προσωπικότητας τους,

γιατί αναγκάζονται να προβαίνουν σε πλήθος εξευτελιστικών συμβιβασμών. Οι κυβερνήσεις των χωρών

οφείλουν να σκύψουν πάνω στο πρόβλημα και με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προγράμματα

και με τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας να καταπολεμήσουν το φοβερό αυτό κοινωνικό

φαινόμενο.

Η αστυφιλία. Η συσσώρευση του πληθυσμού στις πόλεις δημιούργησε τις τερατουπόλεις και

υποβάθμισε την ποιότητα ζωής. Η έλλειψη πρασίνου, τα κυκλοφοριακά προβλήματα, ο εγκλωβισμός σε

πολυκατοικίες, η έλλειψη διαπροσωπικών σχέσεων και η ανωνυμία καταντούν εφιαλτική τη ζωή στις

σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Οι κυβερνήσεις των χωρών πρέπει να ενδιαφερθούν για τη διοικητική απο-

κέντρωση, να δώσουν κίνητρα για την επιστροφή στην επαρχία, να κατασκευάσουν νοσοκομεία και να

ιδρύσουν πανεπιστήμια στην επαρχία, ώστε να εκλείψουν οι κυριότεροι λόγοι μετακίνησης των κατοίκων

της υπαίθρου προς τα αστικά κέντρα.

Φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας: βία, έγκλημα, ναρκωτικά. Οι έμποροι του λευκού θανάτου έχουν

αποθρασυνθεί και πωλούν ακόμη και στα προαύλια των σχολείων το θανατηφόρο εμπόρευμα τους. Η

Πολιτεία μας και κάθε Πολιτεία οφείλει να εξαλείψει τα αίτια που οδηγούν στα ναρκωτικά -ιδίως τη νέο-

λαία- και καθιστούν το εμπόριο των ναρκωτικών ουσιών ως το πιο επικερδές «επάγγελμα» της εποχής

μας.

Η απειλή για την παγκόσμια ειρήνη. Οι πυρηνικοί εξοπλισμοί, τα χημικά όπλα, και οι εξοπλιστικοί

ανταγωνισμοί δημιουργούν ανασφάλεια για το άτομο και υπάρχει κίνδυνος να μεταβληθεί ο πλανήτης

μας σε πυροτέχνημα.

Η καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων. Οι πόλεμοι και τα αυταρχικά καθεστώτα φανερώνουν

καθημερινά την ανυποληψία προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να

ευαισθητοποιηθούν και να επέμβουν δυναμικά για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Έξαρση φαινομένων εθνικισμού και ρατσισμού. Τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν φαινόμενα

εθνικισμού, ρατσισμού και ξενοφοβίας σε όλο τον κόσμο. Οφείλουν τα άτομα μεμονωμένα αλλά και οι

οργανωμένες κοινωνίες να περιορίζουν τα ανεπίτρεπτα αυτά φαινόμενα που υποβαθμίζουν την έννοια

άνθρωπος.

Η πείνα, οι ασθένειες και η δυστυχία, ιδίως στον τρίτο κόσμο. Υπάρχουν ασθένειες που μαστίζουν τόσο

τις αναπτυγμένες, όσο και τις υπανάπτυκτες χώρες. Πρέπει να διατεθούν περισσότερα κονδύλια για την

κοινωνική πρόνοια και τις ιατρικές έρευνες, σε παγκόσμια κλίμακα. Δεν επιτρέπεται στον αιώνα μας να

πεθαίνουν εκατομμύρια παιδιά από αβιταμίνωση στον τρίτο κόσμο, ούτε πάλι να ξοδεύονται

δισεκατομμύρια δολάρια για εξοπλισμούς, τη στιγμή που συνάνθρωποί μας πεθαίνουν από ασιτία.

Το οικολογικό πρόβλημα: εξάντληση φυσικών πόρων, ενεργειακή κρίση, καταστροφή περιβάλλοντος,

καταστροφή όζοντος, φαινόμενο θερμοκηπίου κ.ά. Ο άνθρωπος οφείλει να ιεραρχεί ορθά τις υλικές του

ανάγκες και να μην καταφεύγει στην υπερεκμετάλλευση της φύσης και στην απληστία. Η πολιτεία, επί-

σης, έχει υποχρέωση να θεσπίζει νόμους που θα προστατεύουν το περιβάλλον, γιατί, αν συνεχιστεί η

αδιαφορία, δε θα είναι μακριά η εποχή που οι καταστάσεις, οι οποίες θα δημιουργηθούν από την

αδιαφορία μας για τη φύση, δε θα είναι πια αναστρέψιμες.

Ο υπερπληθυσμός της γης, που σπρώχνει τον καθένα μας να προφυλαχτεί από τον κατακλυσμό των

κοινωνικών επαφών με τρόπο βαθύτατα απάνθρωπο και ο οποίος, εξαιτίας της συσσώρευσης μεγάλου


αριθμού ατόμων σε περιορισμένο χώρο, προκαλεί αναπόδραστα την επιθετικότητα.

Ο συναγωνισμός ταχύτητας της ανθρωπότητας προς τον εαυτό της, που για τη δυστυχία μας, γίνεται

συνεχώς πιο ξέφρενος με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αυτός ο καταναγκασμός του ανθρώπου να

«προλάβει», τελικά τον τυφλώνει ως προς τις αληθινές αξίες, και του στερεί το χρόνο προβληματισμού,

δηλαδή μιας δραστηριότητας, απαραίτητης και καθαρά ανθρώπινης.

Η εξαφάνιση κάθε δυνατού αισθήματος και κάθε συγκίνησης, λόγω ψυχικής πλαδαρότητας, που οι

πρόοδοι της τεχνολογίας και της φαρμακολογίας - προκαλώντας μιαν αύξουσα έλλειψη αντοχής, σε ό,τι

μπορεί να προκαλέσει και την ελάχιστη δυσαρέσκεια - επιτείνουν. Η σύγχρονη εξαφάνιση της ικανότητας

του ανθρώπου να γευθεί τη χαρά που κατέκτησε υπερπηδώντας τις δυσκολίες και καταβάλλοντας

σκληρή προσπάθεια.

Το ρήγμα στις παραδόσεις, οφειλόμενο στο ότι εγγίσαμε το κρίσιμο σημείο όπου οι νέες γενιές δεν

κατορθώνουν να συνεννοηθούν πολιτιστικά με τις παλαιές -και ακόμη λιγότερο να συνταυτισθούν μαζί

τους. Τις θεωρούν, λοιπόν, σαν ξένη εθνική ομάδα και τις αντιμετωπίζουν με μίσος εθνικό. Οι αιτίες της

αδυναμίας συνταύτισης προέρχονται, κατά κύριο λόγο, από την έλλειψη επαφής ανάμεσα σε γονείς και

παιδιά, που από την βρεφική, ακόμη, ηλικία έχει συνέπειες παθολογικές.

Η αυξανόμενη δεκτικότητα της ανθρωπότητας όσον αφορά το δογματισμό. Η διόγκωση του αριθμού

των ανθρώπων μέσα σε μία ομάδα, προστιθέμενη στην άκρα τελειότητα των τεχνικών μέσων, οδηγούν

για πρώτη φορά την ανθρώπινη ιστορία σε αδιανόητες, άλλοτε, δυνατότητες επίδρασης πάνω στην κοινή

γνώμη και σε ισοπεδωτική ομοιομορφία απόψεων. Πρέπει εξάλλου να επισημανθεί ότι η δύναμη

υποβολής ενός δόγματος ακλόνητα ριζωμένου αυξάνει, ίσως, με γεωμετρική πρόοδο σε σύγκριση προς

τον αριθμό των πιστών του. Στις μέρες μας ήδη, σε ορισμένους τόπους, ένα άτομο που αντιστέκεται

ενσυνείδητα στην επίδραση των ΜΜΕ π.χ. στην τηλεόραση, θεωρείται περίπτωση παθολογική. Τα εξου-

θενωτικά για την ανθρώπινη προσωπικότητα αποτελέσματα αυτών των μέσων γίνονται αποδεκτά με

ευχαρίστηση από όλους εκείνους, που επιδιώκουν να κατευθύνουν όπως θέλουν τα πλήθη. Οι

δημοσκοπήσεις, οι διαφημιστικές τεχνικές και η επιδέξια διαδεδομένη μόδα επιτρέπουν στους

μεγιστάνες της παραγωγής ...να ασκούν ομοιόμορφη επίδραση πάνω στις μάζες.

ΕΙΔΗ ΔΟΚΙΜΙΩΝ

ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ

Περιεχόμενο

Παρατηρήσεις.

Διατυπώσεις.

Επισημάνσεις.

Προβληματισμοί,

Έκφραση των ιδεών του συγγραφέα.

Ενασχόληση με ένα μόνο θέμα.

Λογικό περιεχόμενο.

Αξιόπιστη, ρεαλιστική απεικόνιση της

πραγματικότητας.

Απαιτούνται γνώσεις και όχι

φαντασία.

Παρατηρήσεις, προβληματισμοί,

ιδέες του συγγραφέα αλλά και

εμπειρίες, αισθήσεις, οράματα,

προσωπικές συλλήψεις και

αισθήματα του συγγραφέα.

Βιωματικό περιεχόμενο.

Πλασματική απεικόνιση της

πραγματικότητας.

Υποκειμενισμός.

Ενασχόληση με ποικιλία θεμάτων.

Συγγραφέας Κυρίαρχη η γνωστική ιδιότητα, ο

γνωστικός οπλισμός.

Κυρίαρχη η ιδιότητα του

λογοτέχνη, η ευαισθησία, η

φαντασία, η υποκειμενικότητα.

Τρόποι πειθούς Επίκληση στη λογική. Επίκληση στο συναίσθημα.

Ύφος Σοβαρό, επίσημο, αυστηρό. Γλαφυρό, άμεσο, οικείο,


προσωπικό.

Δομή

Αυστηρή, λογική οργάνωση και

διευθέτηση των ιδεών.

Τριμερής δομή (πρόλογος-κύριο

μέρος-επίλογος).

Παραγωγική ή επαγωγική

συλλογιστική πορεία.

Νοηματικές ενότητες.

Ύπαρξη συνοχής, συνεκτικότητας,

αλληλουχίας.

Ελεύθερη πραγμάτευσή του

θέματος

Περιήγηση στο χώρο των ιδεών.

Συνειρμικές μεταβιβάσεις.

Απουσία συνοχής.

Σκοπός

Διερεύνηση του θέματος.

Υπεράσπιση ή ανασκευή μιας θέσης.

Πληροφόρηση.

Πειθώ.

Να διδάξει.

Συναισθηματική συμμετοχή του

δέκτη.

Αφύπνιση της φαντασίας, της

ευαισθησίας.

Ανάπτυξη προβληματισμού.

Τέρψη.

Γλώσσα

Δηλωτική-κυριολεκτική.

Αφηρημένες λέξεις-ειδικοί όροι.

Λόγιες λέξεις.

Συνεκτικά μόρια.

Χρήση λέξεων-εκφράσεων που:

Προσδιορίζουν το ποσοστό αλήθειας

(πιθανώς, βεβαίως, ίσως).

Φανερώνουν την οπτική γωνία

θεώρησης των λεγομένων.

Αποκαλύπτουν την πρόθεση

αναδιατύπωσης (αναλυτικά,

συνοψίζοντας).

Χαρακτηριστικά επιστημονικού λόγου

(ειδικό λεξιλόγιο).

Συνυποδηλωτική-μεταφορική

Παρέκκλιση από τη γλωσσική

νόρμα. (Υ-Ρ-Α ή Υ-Ρ-Α-Α ή Υ-Ρ-Κ)

Προφορικότητα στην έκφραση

(χρήση καθημερινών λέξεων-

εκφράσεων).

Σχήματα λόγου.

Χρήση συμβόλων.

Εικονοπλαστικός λόγος που

λειτουργεί συνειρμικά.

Λέξεις-εκφράσεις με

συγκινησιακή φόρτιση.

Λογοτεχνικότητα-καλαίσθητη

διατύπωση.

ΔΟΚΙΜΙΟ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ ΑΡΘΡΟ Περιεχόμενο

Επιστιμονικό-

εγκυκλοπαιδικό θέμα

με γενικότερο

μονιμότερο

ενδιαφέρον.

Θεωρητική

προσέγγισή του.

Αφόρμηση από γεγονός

της επικαιρότητας.

Αναγωγή σε

παρατηρήσεις, σκέψεις

διαχρονικού χαρακτήρα

αναφορικά με θέματα

επιστημονικά

εγκυκλοπαιδικά

Γράφεται από ειδικό σε

κάποιο θέμα.

Προορίζεται να

δημοσιευθεί στον τύπο

σε ειδική θέση (στο

κάτω μέρος της σελίδας

των εφημερίδων).

Θέμα: γεγονός της

επικαιρότητας.

Παρουσίασή του με :

Αντικειμενικά-

πληροφοριακά στοιχεία

που το γνωστοποιούν.

Υποκειμενικά σχόλια-

αξιολογήσεις που το

ερμηνεύουν.

Πλούσια, αισθητικά Δηλωτική Δηλωτική.


Γλώσσα

επεξεργασμένη,

λογοτεχνική.

Αναφορική

Ειδικό λεξιλόγιο.

Λόγιες εκφράσεις.

Διάνθιση με

λογοτεχνικές

εκφράσεις, ανάλογα με

το θέμα.

Αναφορική.

Στοιχεία

προφορικότητας (α΄

πρόσωπο, μεταφορές)

για την προσέγγιση του

αναγνώστη.

Ύφος

Προσωπικό.

Οικείο.

Λογοτεχνικό.

Επίσημο.

Σοβαρό.

Αντικειμενικό.

Αντικειμενικό.

Σοβαρό.

Σκοπός

Μετάδοση γνώσεων.

Ανάπτυξη

προβληματισμού

πάνω σε θέματα

διαχρονικού

ενδιαφέροντος.

Τέρψη.

Μόρφωση,

Καλλιέργεια.

Ανάπτυξη

προβληματισμού.

Πληροφόρηση-

ενημέρωση του δέκτη

πάνω σε τρέχουσες

εξελίξεις.

Καθοδήγησή του προς

τη διαμόρφωση γνώμης,

άποψης.

ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ Περιεχόμενο

Συστηματική, μεθοδική διερεύνηση, αντικειμενική-απρόσωπη

ανάπτυξη ενός ειδικού επιστημονικού θέματος.

Παρουσίαση όλων των πτυχών, διείσδυση σε λεπτομέρειες,

εξάντληση του θέματος, εξαγωγή τεκμηριωμένων, οριστικών

συμπερασμάτων.

Συγγραφέας Επιστήμονας, ειδικός μελετητής.

Τρόποι πειθούς Επίκληση στη λογική και αυθεντία.

Γλώσσα

Δηλωτική, λιτή, ακαλόπιστη

Επιστημονική ορολογία, ειδικό λεξιλόγιο

Ακριβολογία

Ύφος Σοβαρό, επίσημο, απρόσωπο, ψυχρό, αυστηρό, αντικειμενικό,

ουδέτερο.

Κοινό-Δέκτης Περιορισμένο, ειδικό κοινό επιστημόνων, μελετητών,

επαγγελματιών.

Σκοπός Μετάδοση συγκεκριμένων γνώσεων, μόρφωση του δέκτη.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Εξωτερικές ενδείξεις Χαιρετισμός –Προσφώνηση/αποφώνηση

Περιεχόμενο

Ποικίλα θέματα:

Γεγονότα της προσωπικής ζωής

Ζητήματα σχετιζόμενα με τα ατομικά ενδιαφέροντα

Γλώσσα Καθημερινή, απλή

Χρήση α` και β` ρηματικού προσώπου.

Ύφος Άμεσο, οικείο, ελεύθερο, αυθόρμητο, αβίαστο.

Σκοπός

Επικοινωνία με τον παραλήπτη:

Ενημέρωσή του για τα γεγονότα της προσωπικής του ζωής

Εκμυστήρευση στοχασμών/επιθυμιών


ΟΜΙΛΙΑ Εξωτερικές ενδείξεις

Προσφώνηση-Αποφώνηση

Εισαγωγική παράγραφος στην οποία ο ρήτορας αναφέρει το

λόγο που τον έκανε ν` ανέβει στο βήμα, περιγράφει την

κατάσταση, και διατυπώνει εν συντομία τη θέση του.

Περιεχόμενο Ποικίλα θέματα.

Γλώσσα Γλώσσα

Ανάλογη προς το ακροατήριο

Χρήση α` πληθυντικού που δημιουργεί μια οικειότητα ανάμεσα

στον ομιλητή και στο κοινό του, με το οποίο μοιράζεται το

ενδιαφέρον για το υπό πραγμάτευση θέμα.

Χρήση του α` ενικού προσώπου

Επιδίωξη της έμφασης, του τονισμού κάποιων σημείων, ώστε να

καταστεί η ομιλία πιο ενδιαφέρουσα και να διευκολυνθεί ο

ακροατής στην παρακολούθηση με τους εξής τρόπους:

Χρήση εκφράσεων επιτονισμού

Χρήσης του σχήματος της αντίθεσης

Χρήση ερωταπόκρισης

Χρήση της επιδοτικής σύνδεσης

Ύφος

Ποικίλει ανάλογα με τις επικοινωνιακές περιστάσεις (οικείο,

καθημερινό-επίσημο, σοβαρό, αποδεικτικό / πειστικό)

Σκοπός

Να μοιραστεί ο ρήτορας το ενδιαφέρον για το υπό πραγμάτεση

θέμα

Να εκθέσει τις απόψεις του.

Να πληροφορήσει.

Να προβληματίσει.

Να πείσει.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Συνέντευξη. 1. Έχει τη μορφή ερωταπαντήσεων και δεν είναι ακριβώς το ίδιο με το διάλογο. Αυτός που κάνει τη συνέντευξη

ερωτά συνήθως σύντομα και αυτός που δίνει τη συνέντευξη απαντά συνήθως πιο αναλυτικά με βάση κάποια

επιχειρηματολογία, τεκμηρίωση κ. λ. π.

2. Πρώτη προτεραιότητα κατά τη σύνταξη μιας συνέντευξης είναι να κατανοήσουμε τα επικοινωνιακά

δεδομένα: χρονική στιγμή, τοπικό πλαίσιο, πρόσωπα, θεματικός σκοπός, περιορισμοί κ.ά.

3. Επειδή η συνέντευξη αποτελεί διαλογικό είδος άρρηκτα συνυφασμένο με την προφορικότητα του λόγου,

δόκιμο είναι να αποφεύγουμε τον επιτηδευμένο και φορτικά στοχαστικό ή τυποποιημένο λόγο.

4. Συμβατικά μια συνέντευξη αναχωρεί με τον ερωτώντα και επισφραγίζεται με τον ερωτώντα. (Αποκλίσεις

σημειώνονται, αλλά δεν ακυρώνουν τον κανόνα).

5. Είναι ευνόητο ότι το απαντητικό μέρος της συνέντευξης είναι ποσοτικά υπέρτερο από το ερωτηματικό σκέλος


της επικοινωνίας.

6. Συνήθως η συνέντευξη αφορμάται από γενικά θέματα, για να καταλήξει στο ειδικό που συνιστά άλλωστε και

το λόγο ύπαρξης της συνέντευξης.

7. Ο ερωτών χρησιμοποιεί το β` πληθυντικό ή σπανιότερα το β` ενικό ρηματικό πρόσωπο και το

ερωτώμενο πρόσωπο απαντά κανονικά σε α` ενικό.

8. Δόκιμο είναι η ερωτηματοθεσία να είναι σύντομη, καίρια, διακριτική και προπάντων προσανατολισμένη στο

θεματικό κέντρο της συνέντευξης.

9. Σε καμιά περίπτωση η στιχομυθία που αρθρώνεται δεν πρέπει να αγνοεί την ευπρέπεια, τη σοβαρότητα, τον

αλληλοσεβασμό αλλά και το στοιχείο της αμεσότητας που κάθε μορφή διαλόγου οφείλει να διεγείρει.


1. Στο πλαίσιο της συνέντευξης επιτρέπεται η χρήση όλων σχεδόν των σημείων στίξης.

2. Τα πρόσωπα της συνέντευξης δηλώνονται είτε ονομαστικά είτε περιγραφικά με βάση την κύρια ιδιότητα τους

που αναδεικνύει η συγκεκριμένη επικοινωνιακή περίσταση: π.χ. εργοδότης - υποψήφιος (για κατάληψη

εργασιακής θέσης), δημοσιογράφος - υπουργός κ.λπ.

Επιστολή. 1. Διακρίνεται: α) Επίσημη-τυπική β) φιλική.

2. Κλητική προσφώνηση (που θα δηλώνει τον αποδέκτη στον οποίο απευθύνεται το επιστολικό

κείμενο). Η κλητική προσφώνηση μπορεί να εκφέρεται απέριττα ή να εμπλουτίζεται με κατάλληλους για την

επικοινωνιακή περίσταση προσδιορισμούς: κύριε υπουργέ, αξιότιμε κύριε διευθυντά, αγαπητή

«Ελευθεροτυπία», εκλεκτοί κύριοι σύνεδροι κ.λπ.

3. Επισήμανση της αφορμής για τη σύνταξη της επιστολής (επιγραμματικά): με αφορμή πρόσφατο δημοσίευμα,

στο οποίο αρθρογράφος σπίλωσε ανεπίτρεπτα...

4. Εμπεριστατωμένη έκθεση θέσεων που αφορούν το επίμαχο θέμα (διαπιστώσεις, τεκμήρια, παραδειγματικές

αναφορές, μαρτυρίες κ.λπ.).

5. Έκφραση σκεπτικισμού, συγκρατημένης αισιοδοξίας του κειμενογράφου ή έκκληση προς τον

αποδέκτη της επιστολής: να συμμεριστεί, κατανοήσει, ευαισθητοποιηθεί, ανταποκριθεί έμπρακτα, αναλάβει

πρωτόβουλη δράση, κινητοποιήσει φορείς, συνταχθεί...

6. Διατύπωση ευχαριστιών:

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή σε έντυπο)

Με τιμή...

Με ειλικρινή εκτίμηση...

Με ανυπόκριτο σεβασμό...

7. Το ύφος του επιστολικού κειμένου συναρτάται με την επικοινωνιακή περίσταση: καταγγελτικό, επιθετικό,

αιχμηρό, παρακλητικό, οικείο, άμεσο, σοβαρό, επίσημο, ελεύθερο, αυθόρμητο, αβίαστο, επίσημο σοβαρό,

αντικειμενικό. Εξαρτάται κάθε φορά από τον παραλήπτη της επιστολής

8. Περιεχόμενο: Ποικίλα θέματα: Γεγονότα της προσωπικής ζωής, ζητήματα σχετιζόμενα με τα ατομικά

ενδιαφέροντα

9. Γλώσσα:Καθημερινή, απλή, χρήση α` και β` ρηματικού προσώπου.

10. Σκοπός: Επικοινωνία με τον παραλήπτη: Ενημέρωσή του για τα γεγονότα της προσωπικής του ζωής

11. Εκμυστήρευση στοχασμών/επιθυμιών

Ομιλία, εισήγηση, διάλεξη, ανακοίνωση. 1. Προσφώνηση: Ο ομιλητής απευθύνεται στο ακροατήριο του. Π.χ. κυρίες και κύριοι, κύριοι σύνεδροι κ.λπ.


2. Πρόλογος: Ο αγορητής επιχειρεί εισαγωγή στο θέμα με επιγραμματική συντομία και διατυπώνει τη θέση του

με καθαρότητα. Π.χ. Η εγκατάσταση της βιομηχανικής μονάδας που δρομολογείται διχάζει την κοινή γνώμη

της τοπικής κοινωνίας. Προσωπικά φρονώ, εκτιμώ, αναγνωρίζω, τάσσομαι, τοποθετούμαι, συντάσσομαι,

συμμερίζομαι κ.λπ.

3. Κυρίως θέμα-Έκθεση επιχειρημάτων: Παράθεση αδιαμφισβήτητων στοιχείων, δεδομένων, μαρτυριών,

απόψεων ειδικών που φωτίζουν πολυοπτικά το θέμα. Επιστράτευση επιχειρημάτων που αναδεικνύουν την

ορθότητα της θέσης του ομιλητή. Προβολή αντιρρήσεων, επιφυλάξεων, περιορισμών και αντίκρουση τους

πειστικά. Π.χ Θα διατυπωθεί ίσως η αντίρρηση... Αναφορά στους κινδύνους που εγκυμονούνται από την

απόρριψη της εκδοχής του ομιλητή.

4. Επίλογος: Διατύπωση: ευχής, προτροπής, πρόβλεψης, συγκρατημένης αισιοδοξίας, βεβαιότητας...Π.χ Ας

συνειδητοποιήσουμε ότι το εγχείρημα... Ευχής έργο θα αποτελούσε, αν... Είμαι πεπεισμένος ότι...Έχουμε το

δικαίωμα να αισιοδοξούμε... Αν δεν κινηθούμε υπεύθυνα και αποφασιστικά… Σας καλώ να πυκνώσετε τις

τάξεις.

5. Γλώσσα: Ανάλογη προς το ακροατήριο. Χρήση α` πληθυντικού που δημιουργεί μια οικειότητα ανάμεσα στον

ομιλητή και στο κοινό του, με το οποίο μοιράζεται το ενδιαφέρον για το υπό πραγμάτευση θέμα. Χρήση του

α` ενικού προσώπου. Επιδίωξη της έμφασης, του τονισμού κάποιων σημείων, ώστε να καταστεί η ομιλία πιο

ενδιαφέρουσα και να διευκολυνθεί ο ακροατής στην παρακολούθηση με τους εξής τρόπους:

6. Ύφος: Ποικίλει ανάλογα με τις επικοινωνιακές περιστάσεις (οικείο, καθημερινό-επίσημο, σοβαρό,

αποδεικτικό / πειστικό)


3. Ο λόγος επιβάλλεται να είναι εύληπτος από το ακροατήριο.

4. Ο ομιλητής πρέπει να μην πλατειάζει.

5. Οφείλει να υιοθετεί το ύφος που αρμόζει στην επικοινωνιακή περίσταση.

6. Ο ομιλητής δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται από έπαρση και διάθεση επίδειξης εγκυκλοπαιδισμού.

7. Ο ομιλητής τερματίζει την αγόρευση του με τη φράση: Σας ευχαριστώ που με ακούσατε...

8. Η εισαγωγική περίοδος επιβάλλεται να κινητοποιεί το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.

9. Ενδείκνυται η χρήση του β` πληθυντικού ρηματικού προσώπου και του α` πληθυντικού.

10. Πρέπει να διασφαλίζεται η προφορικότητα του λόγου (σύντομες, συνθηματικές φράσεις, αμεσότητα λόγου,

ρητορικές ερωτήσεις, παρενθετικές προτάσεις, χρήση εκφράσεων επιτονισμού, χρήσης του σχήματος της

αντίθεσης, χρήση ερωταπόκρισης, χρήση της επιδοτικής σύνδεσης)

Ημερολόγιο. 1. Εξωτερικά γνωρίσματα: Χρονική και τοπική ένδειξη στην αρχή.

2. Περιεχόμενο: Αφήγηση σημαντικών ή ασήμαντων γεγονότων της προσωπικής ζωής, ατομικών πράξεων.

Παρουσίαση γενικότερων θεμάτων της κοινωνικής ζωής που υπέπεσαν στην προσοχή του γράφοντα. Έκθεση

στοχασμών, διαλογισμών αφορμώμενων από τα παραπάνω.

3. Γλώσσα: Χρήση α΄ ρηματικού προσώπου

4. Ύφος: Προσωπικό, εξομολογητικό, ειλικρινές, αυθόρμητο, διάθεση εκμυστήρευσης.

5. Σκοπός: Αυτοεπικοινωνία-εσωτερικός διάλογος, αυτοσυνείδηση, καταγραφή γεγονότων στη μνήμη.

Διακήρυξη. 1. Η επικοινωνιακή περίσταση υπαγορεύει την εύστοχη τιτλοδότηση του κειμένου, ώστε και το περιεχόμενο της

διακήρυξης να δηλώνεται απέριττα και αυθεντικά και το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού να

διεγείρεται στον επιθυμητό βαθμό.

2. Η διαστρωμάτωση διακηρυκτικού κειμένου: Στην εισαγωγή περίοδο του κειμένου δόκιμο κρίνεται να

δηλώνεται ο φορέας, η ομάδα, το κίνημα, η οργάνωση, κ.λπ., ώστε να προϊδεάζεται ο αποδέκτης για τη


σκοποθεσία του διακηρυκτικού κειμένου. Ακολούθως προβάλλεται με σαφήνεια η αφορμή για τη σύνταξη

της διακήρυξης.

3. Το κυρίως σώμα της διακήρυξης: θα εμπεριέχει τις θέσεις αλλά και τις προθέσεις των εισηγητών της

διακήρυξης.


Για την επικοινωνιακή αυτή περίσταση χρηστικό πρόσωπο θεωρείται το α` πληθυντικό ή το γ` ενικό

ρηματικό πρόσωπο. Είναι επιβεβλημένη τόσο η επίκληση της λογικής όσο και η διέγερση του

συναισθήματος του αποδέκτη του κειμένου.

Καταγγελία. 1. Ο συντάκτης ενός τέτοιου ιδιότυπου κειμένου οφείλει να έχει σφαιρωμένη εικόνα για το επίμαχο ζήτημα που

προσεγγίζει, επίγνωση των ορίων του και κυρίως να γνωρίζει την ταυτότητα του αποδέκτη του καταγγελτικού

κειμένου.

2. Δομή: α) Αρχικά δηλώνεται το θέμα που θα πραγματευτεί το κείμενο και συνακόλουθα υπογραμμίζεται η

αφορμή που υπαγόρευσε τη σύνταξη του καταγγελτικού λόγου. β) Στο κυρίως σώμα του κειμένου

αιτιολογείται η αντίδραση του κειμενογράφου και επιχειρείται θεμελιωμένα η ενοχοποίηση ατόμου, φορέα,

ομάδας στα μάτια της κοινής γνώμης. γ) Στο τέλος εκφράζεται με σαφήνεια η βούληση του συντάκτη να

κινηθεί αποφασιστικά ση λήψη μέτρων.

3. Η επικοινωνιακή περίσταση επιβάλλει την υιοθέτηση συγκινησιακού και επιθετικού τόνου, ενώ ενδείκνυται η

χρήση του α` ενικού ή πληθυντικού ρηματικού προσώπου χωρίς φραστικές ακρότητες, αλόγιστη

δραματοποίηση και εκτόξευση προσωπικών απειλών.

Υπόμνημα. 1. Είναι γραπτή αναφορά σε πρόσωπο ή αρχή και αναφέρεται στην παρουσίαση και γνωστοποίηση

καταστάσεων. Περιλαμβάνει προσφώνηση. Επιτρέπεται το α` και β` πρόσωπο.

Άρθρο. 1. Η δημοσίευση του μπορεί να είναι σε σχολική εφημερίδα, σε εφημερίδα δήμου κ.λ.π.

2. Ο τίτλος του πρέπει να είναι σύντομος, περιεκτικός, χιουμοριστικός, ειρωνικός με υπονοούμενα (ελλειπτική

πρόταση / όχι έντονη χρήση ρημάτων).

3. Επειδή μάλιστα το άρθρο έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορμάται συνήθως από ένα επίκαιρο

γεγονός, το οποίο σχολιάζει ή ερμηνεύει, είναι καλό στο άρθρο να πάρουμε ως αφορμή ένα τέτοιο γεγονός.

4. Χρησιμοποιούμε γ` πρόσωπο για να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη αντικειμενικότητα.

Διάλογος. 1. Διακρίνεται σε α) τυπικό και β) οικείο.

2. Προϋποθέτει διαφωνία, άρα οι συνδιαλεγόμενοι θα πρέπει να έχουν βασικά διαφορετική τοποθέτηση

πάνω στο θέμα.

3. Οι απόψεις των δύο συνδιαλεγομένων πρέπει να έχουν περίπου ίση έκταση.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η περιληπτική απόδοση του νοήματος ενός κειμένου ή η απλούστευση και η συνοπτική απόδοση των νοημάτων

του πρέπει να γίνεται μεθοδικά και να στηρίζεται στους ακόλουθους βασικούς κανόνες:


Μελέτη του κειμένου και καταγραφή των βασικών θέσεων - ιδεών του.

1.Προσεκτική ανάγνωση του κειμένου, κατά την οποία διακρίνουμε πρόλογο, κύριο μέρος και επίλογο.

ΣΤΟΧΟΣ:

α) Η επισήμανση του νοηματικού κέντρου δηλ. του γεγονότος ή του προβλήματος που πραγματεύεται ο

συγγραφέας.

β) Ο εντοπισμός αγνώστων στοιχείων (λέξεων, φράσεων, δεδομένων κ.λ.π.) και η εξομάλυνση τους.

2. Δεύτερη ανάγνωση του κειμένου, κατά την οποία χωρίζουμε το κείμενο σε παραγράφους και ευρύτερες

θεματικές ενότητες.

ΣΤΟΧΟΣ:

α) Η παρακολούθηση της σειράς με την οποία παρατίθενται τα γεγονότα ή οι ιδέες του κειμένου.

β)Η διαπίστωση της μεθόδου που ακολουθεί ο συγγραφέας (χρονολογική έκθεση γεγονότων,

πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αίτιο-αποτέλεσμα, στοιχεία τοπικού χαρακτήρα, αξιολογική σειρά

παράθεσης πληροφοριών ή επιχειρημάτων).

3. Καταγραφή των λεπτομερειών των παραγράφων που απαρτίζουν το κείμενο. ΔΗΛΑΔΗ:

α) Εύρεση θεματικής περιόδου σε κάθε παράγραφο χωριστά.

β) Διάκριση των σημαντικότερων λεπτομερειών.

γ)Υπογράμμιση ουσιωδών προτάσεων, φράσεων ή λέξεων με σημαντικό περιεχόμενο («Λέξεις Κλειδιά»)

δ) Συνοψίζουμε τις βασικές έννοιες με βάση τις οποίες δίνουμε ένα περιεκτικό τίτλο

(πλαγιότιτλο) στην κάθε παράγραφο.

ΠΡΟΣΕΧΕ !!! Το κύριο θέμα του κειμένου το αναζητούμε:

α) Στην πρώτη παράγραφο . Συνήθως οι αρχικές προτάσεις κάθε παραγράφου περιέχουν τις σημαντικές

σκέψεις κάθε συγγραφέα .

β) Στην θεματική πρόταση ή στην τελευταία πρόταση κάθε παραγράφου . Μερικές φορές οι συγγραφείς

παραθέτουν αναλυτικά ης σκέψεις τους και καταλήγουν σε μία τελική άποψη , που τη διατυπώνουν στο τέλος

της παραγράφου (επαγωγή).

γ) Όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα ιδιαίτερα δύσκολο κείμενο, το διαβάζουμε προσεκτικά και

υπογραμμίζουμε απλά τις ουσιώδεις προτάσεις ή φράσεις.

Επιλογή στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν στο σχεδιάγραμμα της περίληψης. Αξιοποιούμε τους πλαγιότιτλους και τους οργανώνουμε σ` ένα σχεδιάγραμμα το οποίο έχει δομή ανάλογη με

εκείνη της παραγράφου, δηλαδή θεματική πρόταση, σχόλια και προαιρετικά κατακλείδα (συμπέρασμα).

Είδη περίληψης. 1. Εκτενής: Κύρια έννοια + πλαγιότιτλοι + λέξεις κλειδιά από τις λεπτομέρειες.

2. Συνοπτική: Κύρια έννοια + πλαγιότιτλοι

3. Πολύ σύντομη: Κύρια έννοια + πλαγιότιτλοι ευρύτερων νοηματικών ενοτήτων.

Τι πρέπει να προσέχεις στην περίληψη. 1. Σε γενικές γραμμές ακολουθούμε τη σειρά των παραγράφων του κειμένου . Όταν όμως


υπάρχει αποσπασματικότητα στο κείμενο π.χ. τα αίτια ενός προβλήματος αναφέρονται στην

τρίτη, την πέμπτη και την όγδοη παράγραφο, τότε ενδείκνυται να παραβιάζεται η σειρά των

παραγράφων και να αποδίδονται όλα μαζί τα αίτια του προβλήματος .

2. Δεν κατακερματίζουμε το κείμενο της περίληψης σε πολλές παραγράφους , όσες έχει και το

κείμενο.

3. Τηρούμε την αρχική χρονική σειρά του κειμένου . Η χρονική σειρά των γεγονότων ή των ιδεών

που ακολουθεί ο συγγραφέας πρέπει να ακολουθείται και στην περίληψη.

4. Ποτέ δεν μιμούμαστε το ύφος του συγγραφέα.

5. Οι λέξεις ή οι φράσεις που χρησιμοποιούνται αυτούσιες από το κείμενο στην περίληψη, να είναι

όσο το δυνατόν λιγότερες και να δίνονται σε εισαγωγικά .

6. Διατηρείται στην περίληψη η οπτική γωνία του συγγραφέα , π.χ. αν ένας συγγραφέας

αναφέρεται στους νέους σε γ` πρόσωπο, γιατί ο ίδιος δεν είναι πια νέος, δεν πρέπει, επειδή ο

γραφών είναι νέος, να χρησιμοποιεί στην περίληψη του το «εμείς».

7. Αποφεύγουμε:

Τα παραδείγματα

Τα ασύνδετα σχήματα

Την απαρίθμηση εννοιών

Τις ερωτήσεις (ευθείες ή πλάγιες)

Τα καλολογικά στοιχεία

Τις συγκρίσεις και τις αναλογίες

Τις νοηματικές επαναλήψεις

8. Χρησιμοποιούμε πλάγιο λόγο

9. Δε σχολιάζουμε, ούτε κριτικάρουμε το αρχικό κείμενο, ασχέτως αν συμφωνούμε ή όχι με τις απόψεις

του συγγραφέα.

Χρήσιμα ρήματα για την περίληψη κειμένου είναι τα εξής:

Αναλύει, -εται

Αναφέρει, -εται

Αντικρούει-εται

Διευκρίνιζε ι-εται

Εξηγεί

Προτείνει-εται

Συμπεραίνει

Τονίζει -εται

Απευθύνεται

Δηλώνει -εται

Διακρίνει -εται

Καταλήγει

Προσθέτει

Υποστηρίζει –εται

Διατυπώνει -εται

Παρουσιάζει -εται

Υπογραμμίζει –εται

10. Είναι προτιμότερη η παθητική σύνταξη γιατί ο λόγος γίνεται πιο σύντομος και ευέλικτος. Αντίθετα, με τη

χρήση της ενεργητικής σύνταξης τονίζεται ο ρόλος του συγγραφέα.

11. Προσέχουμε τις διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις του κειμένου . Αυτές πρέπει να λαμβάνονται υπ` όψιν

από αυτόν που γράφει την περίληψη επειδή δίνουν πληροφορίες για την εσωτερική σύνδεση του

κειμένου και για τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η επιχειρηματολογία. Πρέπει λοιπόν, να


τοποθετούνται εύστοχα από αυτόν που καλείται να αποδώσει την περίληψη ενός κειμένου, ώστε να

διασφαλιστεί η συνοχή του περιληπτικού κειμένου

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΥΚΝΩΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

1. Απαλοιφή ονοματικών ή άλλων προσδιορισμών.

2.. Αντικατάσταση δευτερευουσών προτάσεων από μετοχές.

3. Αντικατάσταση μιας σειράς ενεργειών από μία φράση που συνοψίζει όλη την πράξη.

4. Απόδοση εννοιών της ίδιας οικογένειας με την «υπερώνυμη» έννοια:

π.χ. αντί «εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο», γράφουμε «τα μέσα ενημέρωσης».

5. Το προθετικό σύνολο μετατρέπεται σε μονολεκτικό επίρρημα:

π.χ. «με τόλμη τολμηρά».

6. Το μετοχικό επιρρηματικό σύνολο μετατρέπεται σε προθετικό ή μονολεκτικό επιρρηματικό

προσδιορισμό:

π.χ. «έχοντας ως βάση με βάση (βάσει)».

7. Η υπερώνυμη έννοια πάντα να αντικαθιστά τα ασύνδετα σχήματα:

π.χ: «Η αίθουσα είναι ευρύχωρη, με μεγάλα γραφεία, με ειδική θέση για τον υπολογιστή, με

σύγχρονες αρχειοθήκες, με εύκολη πρόσβαση στα άλλα γραφεία για συνεργασία» Η αίθουσα είναι

εργονομικά διευθετημένη.

8. Το περιφραστικό λέξημα μετασχηματίζεται σε μονολεκτικό:

π.χ. κάνει υπομονή υπομένει.

9.Οι επιρρηματικές προτάσεις γίνονται επιρρηματικοί προσδιορισμοί:

π.χ. επειδή επιθυμούσε θέλοντας

Αν και δεν είχε πειστεί εντελώς παρά τις αμφιβολίες της

10. Οι αναφορικές ονοματικές προτάσεις καθώς και οι επιρρηματικές γίνονται ονοματικοί όροι

(παράθεση, υποκείμενο, αντικείμενο ) και επιρρηματικοί όροι:

π.χ. ο Χ άνθρωπος, που ποτέ δεν υποχωρούσε σε τίποτα Ο Χ άνθρωπος, ο πάντοτε

ανυποχώρητος

11.Να λεξικοποιείται πάντοτε ο επιτονισμός:

π.χ. «Δεν έκανα εγώ αυτό το έγκλημα, είπε αρχίζοντας την απολογία του ο κατηγορούμενος. Η

φωνή του μόλις ακουγόταν, ήταν σβησμένη και άχρωμη. Δεν έκανα το έγκλημα γιατί δεν μπορώ να

κάνω κακό σε κανέναν. Τα τελευταία λόγια ήχησαν απρόσμενα τόσο δυνατά αλλά και με τόση

σιγουριά».

Το κείμενο με την λεξικοποίηση του επιτονισμού θα λάβει την εξής μορφή:

«Υποτονικά αρνήθηκε την ενοχή του, δυναμικά όμως δήλωσε την καλοσύνη του».


12. Τα σημεία στίξεις και τα εξωγλωσσικά στοιχεία θα πρέπει επίσης να λεξικοποιούνται .

13. Στα κείμενα με στατιστικά στοιχεία πρέπει να διαγνώσουμε την πρόθεση του συγγραφέα. Είναι

η πρόθεση του για παράδειγμα να δηλωθεί η αύξηση η μείωση ή η σταθερότητα μίας κατάστασης, η

απόκλιση από έναν κεντρικό άξονα, η μέτρηση της μειοψηφίας ή πλειοψηφίας κ.ο.κ. Αυτή η πρόθεση

δηλώνεται και στο περιληπτικό κείμενο, ενώ στη θέση των ποσοστώσεων χρησιμοποιούμε γενικές

περιγραφικές φράσεις του τύπου: άνοδος κάθοδος, αύξηση, μείωση κ.λ.π.

Στα κείμενα με παράθεση απόψεων κατονομάζεται το πρόσωπο και η θέση του.

οποτεδήποτε συναντούμε επαναλήψεις και ταυτολογίες λεξικοποιούμε την πρόθεση του συγγραφέα:

π.χ. Κυρίες και Κύριοι!

Όλοι οι μέχρι τώρα ομιλητές υπέκλεψαν , υφάρπασαν , ροκάνισαν τον πολύτιμο χρόνο σας , τις λίγες

αλλά σημαντικές για σας ελεύθερες ώρες

Μετά το μετασχηματισμό:

Ο ομιλητής τόνισε εμφατικά ότι οι προλαλήσαντες καταχράστηκαν το χρόνο των ακροατών.

Οποτεδήποτε συναντήσουμε κείμενα με απαρίθμηση εντολών, οδηγιών, συμβουλών ομαδοποιούμε

τις εντολές και χρησιμοποιούμε την υπερώνυμη έννοια:

π.χ. Να αποφεύγετε να διαβάζετε βιβλία με πολύ μικρά γράμματα για μεγάλο χρονικό διάστημα

και κυρίως τη νύχτα. Να μη κρατάτε το βιβλίο πολύ κοντά στα μάτια . Να έχετε κανονικό φωτισμό.

Να κλείνετε τα μάτια πολλές φορές κατά τη διάρκεια επίπονης εργασίας . Να βγάζετε τα γυαλιά σας σε

τακτά χρονικά διαστήματα και να ρίχνετε το βλέμμα σας μακριά .

Μετά το μετασχηματισμό:

Για την υγεία των ματιών συνίσταται η αποφυγή μικρών γραμμάτων κειμένω ν για μεγάλο χρονικό

διάστημα, η σωστή απόσταση από το βιβλίο, κατάλληλος φωτισμός και η κατά διαστήματα διακοπή

της μελέτης.

Στα κείμενα με διάλογους, το περιληπτικό κείμενο που θα παραχθεί θα πρέπει να διατηρεί το είδος

του πρωτότυπου κειμένου και να κατονομάζει τα πρόσωπα με τις αντίστοιχες θέσεις τους αλλά

σε πλάγιο λόγο. Ο αναγνώστης του περιληπτικού κειμένου θα πρέπει να γνωρίζει για

παράδειγμα, ότι διαβάζει τα περιληπτικά πρακτικά ενός συνεδρίου ή μιας τηλεοπτικής

συζήτησης.


ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η βία ως κοινωνικό φαινόμενο.

Α) Βία είναι η ασφυκτική και εξοντωτική πίεση που ασκείται στο άτομο ως ψυχοπνευματική και

σωματική οντότητα. Πραγματοποιείται με προσχεδιασμένο και προμελετημένο σχέδιο και έχει δυσάρεστα

αποτελέσματα σε όλο το κοινωνικό σύνολο. Οι στόχοι της είναι η προσβολή των ανθρώπινων δικαιωμάτων

και η ανατροπή της πολιτικής και κοινωνικής γαλήνης και ισορροπίας.

Β) Η βία παρουσιάζεται με ποικίλες μορφές και σε όλους σχεδόν τους χώρους της κοινωνικής μας

ζωής. Βασικές μορφές της είναι:

Γ) Εθνική βία: πρόκειται για την άκριτη και πέραν κάθε μέτρου αγάπη προς την πατρίδα και την

εθνική παράδοση, αλλά ταυτόχρονα με αποστροφή και μίσος εναντίον κάθε ξένης μορφής και εκδήλω σης.

Εκφράζεται με τον πόλεμο και όλες τις μορφές της σύγκρουσης. Θρησκευτική βία: είναι η ιερή μανία που

καταλαμβάνει μεγάλες κοινωνικές ομάδες ή και ολόκληρο λαό για την υπεράσπιση ή διάδοση ενός

θρησκευτικού δόγματος. Θεωρείται αιτία συγκρούσεων και πολέμων ακόμη και σήμερα. Πολιτική βία: είναι

η χρήση παρανομίας, εκβιασμού, αριβισμού για την επιβολή μιας πολιτικής παράταξης, ενός πολιτικού

αρχηγού. Αθλητική βία - βία στα γήπεδα: είναι η εκδήλωση των αθλητικών προτιμήσεων με μανιώδη

ενθουσιασμό, εκρηκτικά πάθη, λατρεία των πρωταγωνιστών και κυρίως επιθετικότητα. Ψυχολογική βία:

πρόκειται για μια έντονη συναισθηματική πίεση που ασκείται σε άτομα, με στόχο να υποχωρήσουν στις

πεποιθήσεις τους και να προδώσουν τα ιδεώδη τους.

Δ) Κάθε μορφή βίας ενδέχεται να έχει και τα ιδιαίτερα αίτια της. Όμως οι κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι

και άλλοι επιστήμονες έχουν επισημάνει ορισμένα που αποτελούν τον κοινό παρονομαστή όλων. Όπως τα

παρακάτω.

Ε) Τα οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο μπορούν να υποκινήσουν

και οργανώσουν τη βία. Με αστρονομικές αμοιβές, προσελκύονται από διεθνώς οργανωμένα κέντρα,

ευφυή άτομα και χρησιμοποιούνται σε όλες σχεδόν τις μορφές της βίας.Τα πάσης φύσεως κοινωνικά

αδιέξοδα ενδέχεται να ωθήσουν νέους κυρίως ανθρώπους στις τάξεις της αντικοινωνικής οργάνωσης. Στα

άτομα αυτά έντεχνα καλλιεργείται το συναίσθημα του θύματος, που πρέπει να επαναστατήσει για την

αποκατάσταση της κοινωνικής, όπως την εννοούν, αδικίας. Βαθύτατα συναισθήματα μειονεξίας εξαιτίας

σωματικής υστέρησης ή κοινωνικοοικονομικής υποβάθμισης ανοίγουν συχνά τον δρόμο για τη βία. Τα

άτομα αυτά αισθάνονται μεταξύ των άλλων και μια συνεχή και απροσδιόριστη απειλή και υιοθετούν το

δόγμα «η επίθεση προτιμότερη από την άμυνα».

ΣΤ) Οι συνέπειες της βίας είναι πολλές και καταστρεπτικές.

Ζ) Καταστρατηγείται το σύνολο των ατομικών ελευθεριών, όπως αυτές αναλύθηκαν, οργανώθηκαν

και κατεγράφησαν μετά τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο. Καταστρέφονται μνημεία πολιτισμού και δημιουργείται

έτσι ένα ανεπανόρθωτο ρήγμα στην ιστορική μνήμη. Από κάθε βίαιη σύγκρουση με τα σημερινά μέσα

εκλύονται καταστρεπτικές δυνάμεις που διαταράσσουν το κλίμα, την πανίδα και χλωρίδα και γενικώς το

περιβάλλον.

Η) Η ηθικοπνευματική καλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της βίας και να αποδώσει

μακροπρόθεσμα τους αναμενόμενους καρπούς. Σήμερα όμως η έρευνα έχει φέρει σε φως αυτό που δεν

θέλαμε να παραδεχτούμε. Ότι δηλαδή μέσα στα σπλάγχνα του πολιτισμού μας ανοίγεται ένα κεφάλαιο με

τον τίτλο Η βία στην Τέχνη και αναφέρεται σε έργα λογοτεχνίας και κινηματογράφου στα οποία η βία είναι

έργο ηρωισμού.

Η διαδικασία της περίληψης κατά στάδια. Κ. Ι: Ο συγγραφέας αναλύει το φαινόμενο της βίας.


Το θεματικό κέντρο κάθε ενότητας είναι:

1η ενότητα: Ορισμός της έννοιας. (Α` παράγραφος)

2η ενότητα: Μεταβατική πρόταση.(Β` παράγραφος)

3η ενότητα: Μορφές βίας.(Γ` παράγραφος)

4η ενότητα: Μεταβατική πρόταση. (Δ` παράγραφος)

5η ενότητα: Αίτια βίας. (Ε` παράγραφος)

6η ενότητα: Μεταβατική πρόταση. (ΣΤ` παράγραφος)

7η ενότητα: Αποτελέσματα βίας. (Ζ` παράγραφος)

8η ενότητα: Τρόποι αντιμετώπισης. (Η` παράγραφος)

1η ενότητα: Ορισμός της έννοιας. (Α` παράγραφος) Βία είναι η ασφυκτική και εξοντωτική πίεση που ασκείται στο άτομο ως ψυχοπνευματική και σωματική

οντότητα→ αντιανθρώπινη συμπεριφορά

πραγματοποιείται με προσχεδιασμένο και προμελετημένο σχέδιο και έχει αρνητικές επιπτώσεις σε όλο το

κοινωνικό σύνολο→ εφαρμόζεται με σύστημα και έχει κοινωνικές επιπτώσεις

οι στόχοι της είναι η προσβολή των ανθρώπινων δικαιωμάτων και η ανατροπή της πολιτικής και κοινωνικής

γαλήνης→ εσκεμμένη κατάργηση ατομικών ελευθεριών και διασάλευση του κοινωνικοπολιτικού

Περίληψη

Βία είναι η οργανωμένη αντιανθρώπινη συμπεριφορά με κοινωνικές επιπτώσεις. Εσκεμμένα

καταστρατηγεί και τις ατομικές ελευθερίες και το κοινωνικοπολιτικό «status».

2η ενότητα: Μεταβατική πρόταση.(Β` παράγραφος) Η βία παρουσιάζεται με ποικίλες μορφές και σε όλους τους χώρους της κοινωνικής μας ζωής

Περίληψη

Η βία είναι πολύμορφο κοινωνικό φαινόμενο. είναι πολύμορφο κοινωνικό φαινόμενο.

3η ενότητα: Μορφές βίας.(Γ` παράγραφος) Εθνική βία: πρόκειται για την άκριτη και πέραν κάθε μέτρου αγάπη προς την πατρίδα και την εθνική

παράδοση αλλά ταυτόχρονα με αποστροφή και μίσος εναντίον κάθε ξένης μορφής και εκδήλωσης.

Εκφράζεται με τον πόλεμο και όλες τις μορφές της σύγκρουσης→ εθνική βία είναι η συνύπαρξη της

φανατικής πατριδολατρίας με την ξενοφοβία και εκδηλώνεται ως εθνικός ιμπεριαλισμός

θρησκευτική βία: είναι η ιερή μανία που καταλαμβάνει μεγάλες κοινωνικές ομάδες ή και ολόκληρο λαό για την

υπεράσπιση και διάδοση ενός θρησκευτικού δόγματος. Θεωρείται και σήμερα ακόμη αιτία συγκρούσεων και

πολέμων→ θρησκευτική βία είναι ο παραλογισμός συντεταγμένων κοινωνιών υπέρ ενός θρησκευτικού

πιστεύω που γίνεται παράγοντας ρήξης

πολιτική βία: είναι η χρήση παρανομίας, εκβιασμού, αριβισμού για την επιβολή μιας πολιτικής παράταξης→ τα

αθέμιτα μέσα στην κατάκτηση της εξουσίας

αθλητική βία - βία στα γήπεδα: είναι η εκδήλωση των αθλητικών προτιμήσεων με μανιώδη ενθουσιασμό,

εκρηκτικά πάθη, λατρεία των πρωταγωνιστών και κυρίως επιθετικότητα→ η παράνοια μέσον εκδήλωσης των

αθλητικών επιλογών

ψυχολογική βία: πρόκειται για μια έντονη συναισθηματική πίεση που ασκείται σε άτομα να υποχωρήσουν στις

πεποιθήσεις τους και να προδώσουν τα ιδεώδη τους→ η ψυχή βάλλεται για να καμφθεί

Περίληψη

Εθνική βία είναι η συνύπαρξη φανατικής πατριδολατρίας με την επιθετική μισαλλοδοξία, πολιτική δε η

κατάκτηση της εξουσίας με αθέμιτα μέσα. Στην αθλητική, η παράνοια γίνεται μέσον εκδήλωσης των αθλητικών

επιλογών, ενώ στην ψυχολογική η ψυχή βάλλεται για να καμφθεί.


4η ενότητα: Μεταβατική πρόταση. (Δ` παράγραφος). Κάθε μορφή βίας ενδέχεται να έχει και τα ιδιαίτερα αίτια της → διάκριση των αιτίων κατά μορφή

όμως οι κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι και άλλοι επιστήμονες έχουν επισημάνει ορισμένα→ οι ειδικοί

απομονώνουν

που αποτελούν τον κοινό παρονομαστή όλων→ τα κοινά

Περίληψη

Αν και τα αίτια διακρίνονται κατά τη μορφή οι ειδικοί όμως απομονώνουν τα κοινά.

5η ενότητα: Αίτια βίας. (Ε` παράγραφος) Τα οικονομικά συμφέροντα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο μπορούν να υποκινήσουν και οργανώσουν τη βία. Με

αστρονομικές αμοιβές προσελκύονται, από διεθνώς οργανωμένα κέντρα, ευφυή άτομα και χρησιμοποιούνται σε

όλες σχεδόν τις μορφές της βίας → με κίνητρο το κέρδος οργανωτές και επίλεκτα μέλη υπηρετούν τη βία

τα πάσης φύσεως κοινωνικά αδιέξοδα ενδέχεται να ωθήσουν νέους κυρίως ανθρώπους στις τάξεις της

αντικοινωνικής οργάνωσης. Στα άτομα αυτά έντεχνα καλλιεργείται το συναίσθημα του θύματος που πρέπει να

επαναστατήσει για την αποκατάσταση όπως την εννοούν της κοινωνικής αδικίας. → τα προβλήματα των νέων

εκμεταλλεύονται και τους εμβάλλουν την ιδέα του αδικημένου που πρέπει να αγωνιστεί βίαια για το δίκαιο

Βαθύτατα συναισθήματα μειονεξίας εξαιτίας σωματικής υστέρησης ή κοινωνικοοικονομικής υποβάθμισης

ανοίγουν συχνά τον δρόμο για τη βία. Τα άτομα αυτά αισθάνονται μεταξύ των άλλων και μια συνεχή και

απροσδιόριστη απειλή και υιοθετούν το δόγμα «η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα» → συμπλέγματα

κατωτερότητας από ατομικά ή περιβαλλοντικά αίτια ωθούν στη βία. Έχουν ένα αίσθημα διωγμού και

επιλέγουν την επίθεση

Περίληψη

Με κίνητρο το κέρδος οργανωτές και μέλη υπηρετούν τη βία. Εκμεταλλεύονται τα προβλήματα των νέων και

τονς εμβάλλουν την ιδέα του αδικημένου αγωνιστή της δικαιοσύνης. Συμπλέγματα άλλωστε κατωτερότητας από

διάφορες αιτίες ωθούν προς τη βία, γιατί τα άτομα αισθανόμενα εν διωγμώ επιτίθενται.

6η ενότητα: Μεταβατική πρόταση. (ΣΤ` παράγραφος) Περίληψη

Οι συνέπειες της βίας.

[Πληκτρολογήστε κείμενο]

ΣΤΕΦΑΝΟΥ Ζ. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ¨φιλολογικά μαθήματα¨ Έκθεση ,Αρχαία Ελληνικά ,Ιστορία ,Λατινικά.] Τηλ:6945 293 602 Ιστολόγιο (blog) : www.stefanu.wordpress.com Ηλ.ταχ/μείο (mail) : [email protected]

7η ενότητα: Αποτελέσματα βίας. (Ζ` παράγραφος) Καταστρατηγείται το σύνολο των ατομικών ελευθεριών, όπως αυτές αναλύθηκαν, οργανώθηκαν και

κατεγράφησαν μετά τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο → προσβάλλονται τα κωδικοποιημένα μετά τον Β`

Παγκόσμιο πόλεμο ατομικά δικαιώματα

καταστρέφονται μνημεία πολιτισμού και δημιουργείται έτσι ένα ανεπανόρθωτο ρήγμα στην ιστορική μνήμη

→ η καταστροφή της πνευματικής δημιουργίας συνεπάγεται την ιστορική λήθη

από κάθε βίαιη σύγκρουση με τα σημερινά μέσα εκλύονται καταστρεπτικές δυνάμεις που διαταράσσουν το

κλίμα, την πανίδα, τη χλωρίδα και γενικά το περιβάλλον → τα σύγχρονα οπλικά συστήματα καταστρέφουν

το οικοσύστημα

Περίληψη

Προσβάλλονται τα κωδικοποιημένα μετά τον πόλεμο ατομικά δικαιώματα, καταστρέφεται η πνευματική

δημιουργία, επιφέροντας την ιστορική λήθη, και παράλληλα το οικοσύστημα από τα σύγχρονα οπλικά

συστήματα.

8η ενότητα: Τρόποι αντιμετώπισης. (Η` παράγραφος) Η ηθικοπνευματική καλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της βίας και να αποδώσει

μακροπρόθεσμα τους αναμενόμενους καρπούς. Σήμερα όμως η έρευνα έχει φέρει σε φως αυτό που δεν

θέλαμε να παραδεχτούμε. Ότι δηλαδή μέσα στα σπλάγχνα του πολιτισμού μας ανοίγεται ένα κεφάλαιο με

τον τίτλο Η βία στην Τέχνη... η βία είναι έργο ηρωισμού → η παιδεία περιορίζει τη βία αλλά σε

μακροχρόνια προοπτική. Απεδείχθη με στοιχεία ότι η βία στην τέχνη είναι πλέον ένας τομέας του

πολιτισμού όπου η βία εξηρωίζεται

Περίληψη

Η παιδεία μακροπρόθεσμα περιορίζει τη βία. Όμως η βία πλέον ανάγεται σε έργο τέχνης εφόσον

εξηρωίζεται.

Συνοργανώνουμε τις κατά ενότητες περιλήψεις σε συνεκτικό κείμενο, αφού ανιχνεύσουμε τις μεταξύ τους

σημασιολογικές σχέσεις (αιτίας, συμπεράσματος, χρόνου, εναντίωσης κ.λπ.):

Συνολική περίληψη. Βία είναι η οργανωμένη αντιανθρώπινη συμπεριφορά με κοινωνικές επιπτώσεις. Καταστρατηγεί τις

ατομικές ελευθερίες και το κοινωνικοπολιτικό «status». Εθνική βία είναι η συνύπαρξη φανατικής

πατριδολατρίας με επιθετική μισαλλοδοξία, πολιτική η κατάκτηση της εξουσίας με αθέμιτα μέσα. Στην

αθλητική, η παράνοια γίνεται μέσον υπεράσπισης των αθλητικών επιλογών ενώ στην ψυχολογική η ψυχή

βάλλεται για να καμφθεί. Με τη βία υπηρετείται το κέρδος. Τα προβλήματα των νέων εκμεταλλεύονται και

τους εμβάλλουν την ψυχολογία του αδικημένου, βίαιου αγωνιστή της δικαιοσύνης. Συμπλέγματα άλλωστε

κατωτερότητας, από διάφορες αιτίες, ωθούν προς τη βία, γιατί τα άτομα αισθανόμενα εν διωγμώ

επιτίθενται. Ενώ η παιδεία μακροπρόθεσμα περιορίζει τη βία, η ίδια η βία εξηρωίζεται και ανάγεται σε έργο

τέχνης.

ΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ...

Documents

Transcript of ΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΜΕΤΑΞΥ...