ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 4ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ

ΘΕΜΑ : Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ……………… Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ …………… ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-16

Όταν μετά τη μάχη της Πύδνας οι ρωμαϊκές λεγεώνες, αποτελούμενες κυρίως από Έλληνες μισθοφόρους, μπήκαν στην Ελλάδα, κανείς δεν περίμενε το Ρωμαίο λόγιο να παραδεχθεί ότι «αυτό που η Ρώμη δεν κατάφερε με τα όπλα, η Ελλάς το κατάφερε με το πνεύμα και εισήγαγε τις τέχνες στο Λάτιο».

Ακόμη λοιπόν και οι αυτοκρατορίες εξέπεσαν. Η στρατιωτική ισχύς με τον τρόμο και την απειλή πετύχαινε το θέλημά της για όσο υπήρχε. Μετά όμως κανείς δεν ήθελε να τη θυμάται. Κανείς δεν ήθελε να θυμάται τον Αττίλα, τον Ταμερλάνο, τον Τσέγκις Καν, τον Ναβουχοδονόσορα, το Ραμσή, τον Πομπήϊο, τον Φρειδερίκο. Αντίθετα όλοι θυμούνται τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, το Σωκράτη.

Το πνεύμα πάντοτε νικούσε το ατσάλι. Ποιο πνεύμα όμως! Εκείνο, που ανέβασε σταδιακά την ανθρωπότητα ψηλά, που αυτονόητα και όχι προπαγανδιστικά βελτίωσε την καθημερινότητά μας και που επέτρεψε στον καθένα και την καθεμιά να βγάλει ότι καλύτερο είχε μέσα του και μέσα της, δίνοντας «ανθρωπιά» κι ελπίδα για μια καλύτερη συνέχεια. Αυτό το πνεύμα ουσιαστικά εκφραζότανε με έναν τρόπο σκέψης, με μια ιδεολογία, που επέβαλλε και έναν πιο ανθρώπινο και όχι πια ζωώδη τρόπο ζωής.

Έναν τρόπο ζωής που βασιζότανε στο ότι είναι αυτονόητο να κάνεις το καλό. Αυτονόητο να βοηθάς τους άλλους, αυτονόητο να θυσιάζεις κάτι δικό σου για το διπλανό σου.

Το πνεύμα που παρήγαγε το παραπάνω ήθος ήταν αυτό των Ελλήνων. Και αυτό το ήθος είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά όλων των εποχών που εμείς οι Έλληνες δώσαμε στους κατοίκους αυτού του πλανήτη.

Κάποιος όμως πρέπει να θυμίσει στους πολλούς ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι ήταν περήφανοι, φιλότιμοι, έξυπνοι, γενναίοι, φιλοπάτριδες, ανοιχτά μυαλά, καλοσυνάτοι και πάνω απ' όλα, όπως έλεγε και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος, θεωρούσαν «βασιλικότερο το να νικούν τα πάθη τους και τον εαυτό τους, παρά τους εχθρούς τους». Για λογαριασμό του ήθους αυτών των ανθρώπων, αφήστε μας λοιπόν να σας πούμε , κι ό,τι διαβάσετε πείτε το κι εσείς σε άλλους.

«Τόσα χρόνια πολιορκημένοι από στεριά και θάλασσα όλοι πεινάνε, όλοι σκοτώνονται και κανένας δεν πέθανε» (Γ. ΡΙΤΣΟΣ)

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, —εκεί που πάει να σκύψει με το σουγιά στο κόκκαλο, με το λουρί στο σβέρκο, Νάτη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει και καμακώνει το θεριό με το καμάκι τον ήλιου» (Γ. ΡΙΤΣΟΣ)

Κάθε λαός στη διάρκεια της ιστορίας του διαγράφει καμπύλη πολιτιστικής δημιουργίας και προόδου, της οποίας το ύψος προσμετρείται και καθορίζεται από τις ηθικές του δυνάμεις. Το γεγονός ότι ο Ελληνισμός σημείωσε μια από τις λαμπρότερες πολιτιστικές δημιουργίες, σημαίνει ότι διαθέτει ένα πλούσιο απόθεμα ηθικού εξοπλισμού.

Αυτές οι ηθικές δυνάμεις , οι αξίες και τα ιδανικά του Ελληνισμού αποτελέσαν το αντικείμενο του προγράμματος και ταυτόχρονα το κίνητρο των μαθητών να ερευνήσουν , να αφουγκραστούν, να μάθουν για την Ελλάδα που αξίζει………… την Ελλάδα που μπορεί……………https://vimeo.com/56673130

Τι είναι ηθικές δυνάμεις:

Είναι απαραίτητο να προσδιορίσουμε την έννοια των ηθικών δυνάμεων. Με τον όρο αυτό εννοούμε τις ψυχικές εκείνες δυνάμεις, που απορρέουν από την ολοκληρωτική αφοσίωση του ανθρώπου σε μια ανώτερη ηθική ή πνευματική αξία ή σ' έναν επιδιωκόμενο σκοπό της ζωής. Την υπεροχή των δυνάμεων αυτών έναντι των υλικών μπορούμε να καταδείξουμε με μια θεώρηση κοσμολογική, ιστορική και κοινωνική.

Ο Ελληνισμός, στη μακριά και πολυκύμαντη πορεία του, αν και πέρασε μέσα από ανεκδιήγητες καταστροφές και ανιστόρητες συμφορές, μπόρεσε να διατηρήσει την εθνική του συνείδηση, να διασώσει το εθνικό του φρόνημα και να κρατήσει αναλλοίωτο τον εθνικό του χαραχτήρα.

Πέρα από αυτό δημιούργησε ένα ολόλαμπρο πολιτιστικό μεγαλούργημα, μπροστά στο οποίο αποκαλύπτονται με σεβασμό όλοι οι πολιτισμένοι άνθρωποι της γης.

Σε ποιες όμως ηθικές δυνάμεις οφείλεται το θαύμα αυτό;α) Στη φιλοπατρία, που παρωθεί τον Έλληνα μέχρι την

υπέρτατη θυσία. Ο Έλληνας δεν είναι σοβινιστής, είναι όμως θερμός πατριώτης και ο πατριωτισμός του αυτός επιβεβαιώνεται από μια ατελεύτητη αλυσίδα θυσιών, όπως εκείνη του Λεωνίδα, του Διάκου, του Παπαφλέσσα, του Γαβριήλ στο Αρκάδι.

β) Στη θρησκευτική πίστη: Στενά δεμένη με τη φιλοπατρία ήταν για τον Έλληνα από παλιά η θρησκευτική πίστη. «Υπέρ βωμών και εστιών» στην αρχαιότητα, «υπέρ πίστεως και πατρίδος» στα νεώτερα χρόνια αγωνίστηκε πάντοτε ο λαός μας. Είναι ακόμη ιστορικά βεβαιωμένο ότι η θρησκευτική πίστη διατήρησε αλώβητο τον εθνισμό μας στα χρόνια της μακριάς τουρκικής δουλείας.

γ) Στο αγωνιστικό σθένος: Η ζωτικότητα και τ' αγωνιστικό σθένος είναι οι πιο χαρακτηριστικές ιδιότητες του Έλληνα.

δ) Στην εθνική ενότητα: Αυτή υπήρξε το ασάλευτο τείχος πάνω στο οποίο έσπασαν αναρίθμητες εχθρικές επιθέσεις. Το δυσάρεστο όμως είναι ότι η αρετή αυτή εκδηλώνεται μόνο σε περιπτώσεις εξωτερικής επιβουλής, ωσάν ο εξωτερικός κίνδυνος ν' αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη διατήρηση της εθνικής μας ενότητας.

ε) Στη φιλοτιμία του Έλληνα: Η έννοια της φιλοτιμίας, όχι βέβαια με την αρχαία σημασία της φιλοδοξίας και φιλοπρωτίας, αλλά με τη νεοελληνική σημασία, που δηλώνει την ιδιαίτερη ευαισθησία του Έλληνα, την πιο ευαίσθητη χορδή του να μην ανέχεται τη μείωση, τον ατομικό ή εθνικό εξευτελισμό, την κηλίδωση του ονόματος του.

Η φιλοτιμία και η ευγενική επιθυμία να διατηρήσει άσπιλο τ' όνομά του ώθησε συχνά τον Έλληνα σ' αυτοθυσίες και ολοκαυτώματα.στ) Στο δαιμόνιο της φυλής: Δεν είναι μόνο ο Αχιλλέας

αντιπροσωπευτικός τύπος Έλληνα, είναι και ο πολυμήχανος και πολύπαθος βασιλιάς της Ιθάκης, ο Οδυσσέας. Ό,τι η φύση στέρησε από τον τόπο μας σε υλικό πλούτο, το αναπλήρωσε πλουσιοπάροχα σε πνευματικό. Συχνά χάρη στην αξιοποίηση του πνευματικού της δυναμικού μπόρεσε να θαυματουργήσει η ελληνική φυλή. 

ζ) Στην πίστη στις ιστορικές μας παραδόσεις: Η ιστορική παράδοση δεν επιτρέπει στον Έλληνα το φυλετικό ξεπεσμό. Είναι η Κιβωτός της Διαθήκης, το ιερό νάμα μες το οποίο αναβαπτίζεται σε κρίσιμες στιγμές η εθνική ψυχή, για να βρίσκει την παλαιά της αλκή και το αρχαίο της ήθος.

Σχηματικά μπορούμε να παραστήσουμε την εθνική μας ιστορία με μια κυματοειδή γραμμή, που απεικονίζει τα τρόπαια, τις παρακμές, τα μεγαλεία, τις συμφορές και τις ανατάσεις ύστερα από κάθε πτώση. Λαοί έπεσαν για να μη σηκωθούν ποτέ πια.

Ο Ελληνισμός πέφτει αλλά σηκώνεται πάντα σφριγηλός και ακμαίος, χωρίς τον κίνδυνο της οξείδωσης του χρόνου. Ο περιώνυμος Ολλανδός ελληνιστής Έσσελιγκ αποκάλεσε τον ελληνικό λαό «ακατάστροφο», βλέποντάς τον ν' αναγεννιέται, όπως ο Φοίνικας, κάθε φορά από την τέφρα του. Το νεανικό σφρίγος και η ψυχική αλκή, που διακρίνει τον ελληνικό λαό, δικαίωσαν απόλυτα το θαυμάσιο λόγο του Πλάτωνα : «Ἕλληνες ἀεί παῖδές εἰσι· γέρων δ΄ Ἕλλην οὐκ ἔστι». Η πίστη στις αναγεννητικές ιδιότητες του λαού μας , έκανε τον Παλαμά, μετά την επονείδιστη ήττα του 1897, να σαλπίσει:

δεν χάνομαι στα τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω,  στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω.

Η άλλη πλευρα της έρευνας μας επικεντρώθηκε στα ιδεώδη του πηγάζουν μέσα από τον αθλητισμό και το κίνημα του Ολυμπισμού.

Ιδεώδες σύμφωνα με τα φιλοσοφικά και εννοιολογικά λεξικά είναι το ιδανικό, η αφοσίωση δηλ. του ανθρώπου σε κάτι πολύ μεγάλο και υψηλό, ηθικό και πνευματικό. Είναι επομένως τα ιδεώδη επιδιώξεις και οράματα της ατομικής ή κοινωνικής ζωής τις οποίες αγωνίζεται ο άνθρωπος να υλοποιήσει. Τα πανανθρώπινα ιδεώδη για παράδειγμα κατά τον Παπανούτσο είναι η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η ισότητα, η δημοκρατία, η φιλαλληλία, ο αλτρουισμός κ.α.

Μα έχουν ανάλογα ιδεώδη οι Ολυμπιακοί Αγώνες και ο υψηλός αγωνιστικός αθλητισμός ;

Έτσι όπως κατάντησαν με την εκτεταμένη χρήση του ντόπινγκ, τον προκλητικότατο ρόλο του χρήματος, τον υπερπάντων αγώνα για τη νίκη, τον άκρατο επαγγελματισμό, την έντονη εμπορευματοποίηση, την πολιτική διαπλοκή και τον διαρκή φόβο μιας τρομοκρατικής επίθεσης ποιος μπορεί να πιστέψει ότι υπηρετούν υψηλά ιδανικά, έχουν οράματα και αξίες;

Βέβαια αν δεχθούμε την άποψη πως δεν είναι τα ιδανικά που ξεπέφτουν αλλά οι άνθρωποι αυτοί που τα ξεφτίζουν τότε οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η ουσία και το βαθύτερο νόημα των ιδεωδών θα πρέπει να παραμένει αναλλοίωτο και μπορεί να λειτουργεί ως συμβολισμός έστω και αν υπέστη βαθειά καταρράκωση.

Το σύνολο των ολυμπιακών και αθλητικών ιδεωδών εκφράζεται μέσα από τον όρο «Ολυμπισμός» αλλά και τους συνωνυμικά χρησιμοποιούμενους όρους «Ολυμπιακή Ιδέα, Ολυμπιακό Ιδεώδες, Ολυμπιακό Πνεύμα, Αθλητική Ιδέα» .Στον Ολυμπιακό Καταστατικό Χάρτη (Ο.Κ.Χ.) δυστυχώς δεν υπάρχει σαφής οριοθέτηση αλλά γενικές έννοιες χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις. «Ολυμπισμός είναι φιλοσοφία ζωής που προωθεί και συνδυάζει, σε αρμονικό σύνολο, τις αρετές του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής.

Συγκεράζοντας τον αθλητισμό με τον πολιτισμό και την παιδεία, ο Ολυμπισμός προσπαθεί να δημιουργήσει έναν τρόπο ζωής που στηρίζεται στη χαρά της προσπάθειας, την εκπαιδευτική αξία του καλού παραδείγματος και το σεβασμό για οικουμενικές θεμελιώδεις ηθικές αξίες».

Ας δούμε λοιπόν ποια είναι αυτά τα ιδεώδη και ας επεξεργαστούμε μερικές ιδέες για την εφαρμογή τους στο σχολείο.

ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΙΔΕΩΔΗ

1. Διεθνής κατανόηση Διεθνής κατανόηση είναι η ανεμπόδιστη ανάπτυξη της

επικοινωνίας ανθρώπων και λαών πέρα από παράγοντες διαίρεσης και με πλήρη αποδοχή και σεβασμό των πολιτιστικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων.

Πως προκύπτει η διεθνής κατανόηση; Από το σεβασμό στο συνάνθρωπο και συναθλητή το σεβασμό και την εξοικείωση με τις πολιτισμικές ιδιομορφίες άλλων χωρών και ηπείρων, το σεβασμό του διαφορετικού, την ανεκτικότητα, τη διαπολιτισμική προσέγγιση.

Ποιο είναι το πρώτο βήμα για το σεβασμό; Η γνωριμία. Οι Ο.Α. και ο αθλητισμός αρχικά σαν μια γλώσσα Εσπεράντο βοήθησαν στη γνωριμία, την αλληλοκατανόηση και την προσέγγιση.

2. Αξιοκρατία-Δικαιοσύνη

Αν για κάτι ξεχωρίζει ο αθλητισμός από τις άλλες κοινωνικές δραστηριότητες είναι η παροχή ίσων ευκαιριών στον καθένα. Όλοι οι συμμετέχοντες στέκονται στην ίδια αφετηρία και ο ικανότερος φθάνει πρώτος στο τέρμα. Η ανάδειξη του νικητή είναι ξεκάθαρη για αθλητές και θεατές.

Η αξιοκρατία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δικαιοσύνη αλλά και την ισονομία. Ίσως να μην έχουμε αντιληφθεί οι περισσότεροι ότι ο μόνος χώρος στον οποίο αποδόθηκε διαχρονικά η δικαιοσύνη με τον καλύτερο τρόπο, τουλάχιστον στα τέλη του 19ου και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν ο αθλητισμός και τα αθλητικά γήπεδα. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει άλλωστε ότι σε εποχές όπου η απόσταση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων ήταν μεγάλη σε καιρούς όπου και τα δικαστήρια δίκαζαν με διαφορετικά μέτρα και σταθμά τον λευκό αριστοκράτη από τον μαύρο δουλοπάροικο μόνο ο αθλητισμός έθετε κοινούς κανόνες και ζητούσε να στηθούν στην ίδια γραμμή ο νερουλάς ο Λούης με τον Γάλλο Αριστοκράτη Λερμυσιώ η μουσουλμάνα Χασίμπα Μπουλμέρκα και οι χριστιανές στο θρήσκευμα συναθλήτριές της το 1992 στη Βαρκελώνη.

3.Ισότητα Η ισότητα των ευκαιριών οδηγεί στην ισότητα των

συμμετεχόντων. Έτσι ο αθλητισμός δίδει τη δυνατότητα σε όλους ανεξάρτητα από εθνότητα, φυλή, φύλο, κοινωνική τάξη, θρησκευτικές πεποιθήσεις να συμμετάσχει. Αξίζει να επισημάνουμε ότι ο αθλητισμός κατά τον Νόρμπερτ Ελίας απέκτησε αυτή την πρωτόγνωρη μαζικότητα και την τεράστια απήχηση χάρη στην κατάργηση των κοινωνικών τάξεων και τον παραμερισμό της καταγωγής. Δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι υπάρχουν σήμερα ρατσιστικά φαινόμενα στους Ο.Α. .

Ρατσιστικές εκδηλώσεις συναντούμε κυρίως στις κερκίδες των σταδίων και όχι μέσα στους αγωνιστικούς χώρους. Ισότητα των φυλών σημαίνει κατ’ ανάγκη και ισότητα φύλων;

Ο αθλητισμός καλλιεργεί την ισότητα των δύο φύλων ή εντείνει τις διαφορές; Ισότητα των φύλων στομν αθλητισμό πρωτίστως σημαίνει ισότητα ευκαιριών για συμμετοχή.

4. Σεβασμός στους κανόνες, Ευγενής άμιλλα (Fair Play, ευ αγωνίζεσθαι) 

Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη ο όρος Fair Play υπονοεί την αποφυγή της νίκης με κάθε θυσία. Παραπέμπει σε έναν κώδικα τιμής που αναφέρεται στη συμπεριφορά των αντιπάλων σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες οφείλουν να τηρούν τους κανόνες , να σέβονται τους αντιπάλους, να είναι μεγαλόψυχοι στην ήττα και στη νίκη, να διαγωνίζονται με πνεύμα ιπποτισμού όχι όμως όπως αυτό που βλέπετε στη διαφάνεια όπου ο κάθε αθλητής παραχωρεί τη θέση του στο συναθλητή του.

Υπάρχουν παραδείγματα Fair Play; Σαφώς υπάρχουν και αυτά πρέπει να προβάλλουμε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι Βιεσλάντερ και Φερνάντο Μπάι που αρνήθηκαν να δεχτούν τα μετάλλια που τους έδωσε η ΔΟΕ μετά την αφαίρεση των μεταλλίων από τον Θόρπ γιατί πίστευαν στην ανωτερότητά του.

ΑΤΟΜΙΚΑ ΙΔΕΩΔΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Αριστεία, ο αγώνας για συνεχή βελτίωση 

Αιέν αριστεύειν και υπέροχων έμμεναι άλλων (Πάντα να αριστεύεις και να ξεπερνάς του άλλους). Η γνωστή αυτή προτροπή έτσι πυκνά διατυπωμένη αποτελεί και σήμερα την πιο καθαρή και ουσιαστική παραίνεση προς τον άνθρωπο αθλητή. Βέβαια Η ΔΟΕ εισήγαγε και το ιδιαίτερό της ρητό το. Citius altius fortius. Γρηγορότερα, ψηλότερα, δυνατότερα. Που σημαίνει διαρκής αγώνας για νέο ρεκόρ, διαρκής αγώνας για τη νίκη . Αγώνας για συνεχή βελτίωση και τελειοποίηση.

Το μήνυμα του Ολυμπισμού προς κάθε άτομο είναι να αναζητήσει την υπεροχή για να υπερβεί τις ικανότητές του. Να ξεπεράσει τον εαυτό του, να ξεπεράσει τα ατομικά του σωματικά, ψυχικά και πνευματικά του επιτεύγματα. Αλλωστε η πιο τρανή και σπουδαία νίκη κατά τον Πλάτωνα είναι η νίκη του εαυτού μας

Στη Σπάρτη ο Ολυμπιονίκης τρέφετε με δημόσια δαπάνη. Σε περίπτωση πολέμου μάχεται στο πλάι του Βασιλιά. Τέλος μεγάλη ήταν η τιμή, όταν τον εξυμνούσαν οι άριστοι των ποιητών.

Τη βασική αυτή αρχή της ισότητας και της ισονομίας στον αθλητισμό εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Ολυμπιακό πνεύμα, αλλιώς γνωστό και ως Ολυμπιακό ιδεώδες. Όπως όλοι ξέρουμε, κοιτίδα των Ολυμπιακών αγώνων είναι η αρχαία Ολυμπία, όπου οι αγώνες διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια, από το 776 π. Χ. και μετά.  Το τυπικό μέρος όμως των Ολυμπίων δεν έχει τόση σημασία όσο οι βασικές αρχές και αξίες που καθιέρωσαν πρώτοι οι πρόγονοί μας  με αφορμή το αθλητικό αυτό γεγονός.Καταρχάς, η είσοδος στο στάδιο και η παρακολούθηση των αγώνων επιτρεπόταν σε όλους, ελεύθερους, δούλους, Έλληνες και ξένους.

Η πιο σημαντική αξία όμως που καθιέρωσαν οι Έλληνες στους Ολυμπιακούς αγώνες είναι το πασίγνωστο «ευ αγωνίζεσθαι» ή όπως είναι γνωστό στην αγγλική ορολογία σήμερα, το fair play. Είναι το πνεύμα υγιούς συναγωνισμού, η περίφημη ευγενής άμιλλα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η νίκη πρέπει να κατακτιέται μόνο με τίμια μέσα. Μόνο έτσι φανερώνεται το μεγαλείο του κάθε αθλητή και του κάθε ανθρώπου

Το Ευ αγωνίζεσθε είναι ένα σύστημα αξιών.

Και παραπάνω από αυτό -  είναι στάση ζωής.

Βασικές του αρχές είναι ο σεβασμός στην άποψη και στη διαφορετικότητα του άλλου. Σεβασμός στους κανόνες του αθλήματος, στους συναθλητές και στους αντιπάλους.

Τέλος, η βία ασφαλώς δεν είχε θέση στα αθλητικά γεγονότα στην αρχαιότητα, όπως δε θα έπρεπε να έχει θέση και στα γήπεδα σήμερα. Άλλωστε η νίκη έχει αξία μόνο όταν βασίζεται στην πραγματική ικανότητα και στη δικαιοσύνη. Ο άνθρωπος που νικά χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα, όπως πονηριά ή βία, γνωρίζει πάντα μέσα του ότι δεν είναι αυτός ο πραγματικός νικητής.

Περνώντας στο σήμερα, οι Ολυμπιακοί αγώνες αναβίωσαν με πρώτη διοργάνωση το 1896 τιμής ένεκεν στην Αθήνα. Σκοπός της διοργάνωσης αυτής ήταν να τιμηθεί η Ελλάδα, η χώρα που γέννησε τους Ολυμπιακούς αγώνες.Μάλιστα στην πρώτη αυτή διοργάνωση στην Αθήνα δόθηκε η ευκαιρία σε όλους να διαπιστώσουν ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες πράγματι προσφέρουν ίσες ευκαιρίες σε όλους, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής ή οικονομικής τάξης.

Ο Σπύρος Λούης είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του ανθρώπου που νικά με την αξία του. Ο νερουλάς από το Μαρούσι, που δεν υπήρξε ποτέ αθλητής, έτρεξε στο Μαραθώνιο και βγήκε πρώτος στη διαδρομή που έκανε ο Φειδιππίδης για να αναγγείλει τη νίκη των Ελλήνων στο Μαραθώνα.Αυτή ήταν μια καλή αρχή για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες, αφού οι βασικές αρχές που θα τους χαρακτήριζαν θα ήταν οι ίδιες αρχές που δημιούργησαν οι αρχαίοι Έλληνες.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ολυμπιακή σημαία: έχει πέντε κύκλους, έναν για κάθε ήπειρο που κατοικείται. Το λευκό φόντο όμως συμβολίζει το γεγονός ότι οι αθλητές θα παλέψουν με τίμια μέσα και σκοπός τους είναι ο αγώνας και όχι η νίκη με κάθε κόστος.

Βέβαια σε πολλές περιπτώσεις, διάφορα πολιτικά καθεστώτα προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τους αγώνες. Ενδεικτικό παράδειγμα το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Στόχος του; Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 να επικρατήσει η άρεια φυλή, δηλαδή το πρότυπο του λευκού ανοιχτόχρωμου Γερμανού αθλητή.

Ωστόσο το Ολυμπιακό πνεύμα για μια ακόμη φορά κυριαρχεί και εκδικείται το φανατικό ηγέτη. Μέσα στη ναζιστική Γερμανία ο αφροαμερικανός Τζέσε Όουενς θα κερδίσει 4 χρυσά μετάλλια, στα 100 μ., στα 200 μ., στο άλμα εις μήκος και στη σκυταλοδρομία, διαψεύδοντας έτσι τις προσδοκίες του Χίτλερ.Αποδεικνύεται έτσι ότι το θάρρος και η αξία του ανθρώπου μπορούν να νικήσουν το φανατισμό και το μίσος.

Μια ακόμα λεπτομέρεια από αυτούς τους Ολυμπιακούς αγώνες αποδεικνύει ότι η ανθρώπινη ευγένεια και ο χαρακτήρας είναι πάνω από ιδεολογίες και πολιτικές σκοπιμότητες. Πρόκειται για τη φιλία που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Γερμανό αθλητή Λουτς Λονγκ και τον Τζέσε Όουενς παρά τις προκαταλήψεις που υπήρχαν εναντίον των μαύρων στη ναζιστική Γερμανία.

Μάλιστα οι Ναζιστές δε συγχώρησαν τη φιλία αυτή. Έστειλαν τον Λονγκ στην πρώτη γραμμή της μάχης, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί στις 14 Ιουλίου 1943 στην Ιταλία. Ο Όουενς ανέπτυξε ισχυρή σχέση με την οικογένεια του Λόνγκ. Κάθε χρόνο μετά τον πόλεμο πήγαινε στη Γερμανία, τους ενίσχυε οικονομικά όσο μπορούσε, ενώ έγινε κηδεμόνας και κουμπάρος του γιου του Λονγκ, Καρλ. Κάποτε είπε για τη γνωριμία του με τον Γερμανό: «Αν λιώσω όλα τα κύπελλα και τα χρυσά μετάλλιά μου, δεν θα καταφέρω να φτιάξω μια φιλία τόσο χρυσή και ακριβή όσο αυτή».

Κλείνοντας  λοιπόν με αυτά τα λόγια του Τζέσε Όουενς, καλό θα ήταν να μας μείνει στο μυαλό ότι ο αθλητισμός προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους. Αν για ένα άθλημα θεωρείσαι μεγαλόσωμος ή μικρόσωμος, αδύνατος, κοντύτερος ή ψηλότερος, για ένα άλλο άθλημα είσαι ιδανικός. Μην ξεχνάμε ότι και στα ομαδικά αθλήματα, όπως στο ποδόσφαιρο, ο κάθε ένας έχει τη θέση του: άλλος είναι αμυντικός, άλλος σέντερ φορ και άλλος τερματοφύλακας. Όλοι όμως έχουν την ίδια αξία, παρότι έχουν διαφορετική θέση. Αυτό συμβαίνει, γιατί όλοι είναι εξίσου απαραίτητοι στην ομάδα.

Πρέπει πάντα να θυμόμαστε τις βασικές αρχές των

αρχαίων Ελλήνων που δεν είναι άλλες από το ήθος, την

περηφάνια, τον σεβασμό στους άλλους και την ειρηνική

διάθεση. Μόνο τηρώντας αυτούς τους κανόνες μπορούμε να

θεωρούμαστε και να είμαστε πραγματικοί νικητές.

Μετά τον Αθλητισμό και τα Ολυμπιακά Ιδεώδη σειρά έχει ηΕλληνική Παιδεία

Τι είναι η Ελληνική Παιδεία;

Αυτή στην οποία εάν μετέχω είμαι Έλληνας;

Μήπως είναι η εκμάθηση του πλούτου των Ελληνικών Γραμμάτων ή µάλλον, του ελάχιστου εκείνου τμήματός τους το οποίο, κακήν κακώς, περισώθηκε από τη μεσαιωνική ανθελληνική λαίλαπα;

Μήπως είναι η μύηση στις ανεξάντλητες, πολυποίκιλες και γοητευτικότατες διαδρομές της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας; Μήπως είναι η γνώση των λεπτομερειών του βίου, των ηθών, των εθίμων, της Μυθολογίας και της Ιστορίας των Αρχαίων µας προγόνων;

Βεβαίως, είναι όλα αυτά, αλλά και κάτι παραπάνω. Είναι το δυναμικό και βιωματικό τους απόσταγμα, το οποίο επιτρέψτε µου να το ορίσω ως εξής:

Η Ελληνική Παιδεία είναι τρία πράγματα: φιλοπατρία, φιλοκαλία και φιλοσοφία

Φιλοπατρία

Φιλοπατρία είναι ο έρωτας του Έλληνα για τον τόπο του. Είναι το ύψιστο εκείνο συναίσθημα που νιώθει ο Έλληνας για τα βουνά, τα δάση, τις κοιλάδες, τις πεδιάδες, τα ποτάμια, τις λίμνες, τις ακτές, τις θάλασσες, τα νησιά και όλα όσα συνιστούν το φυσικό του περιβάλλον, την πανέμορφη Ελληνική Φύση.

Φιλοπατρία είναι ο έρωτας του Έλληνα για τα χωριά και τις πόλεις του, για τους τόπους όπου έζησαν, έδρασαν και δημιούργησαν οι πρόγονοί του. Φιλοπατρία είναι ο έρωτας του Έλληνα για την Ιστορία του. Το συναίσθημα υπερηφάνειας για τα ανυπέρβλητα κατορθώματα των προγόνων του. Φιλοπατρία είναι ο έρωτας του Έλληνα για τον πολιτισμό του. Για τα λαμπρότατα επιτεύγματα των προγόνων του. Φιλοπατρία είναι η τάση του Έλληνα να μιμείται σε περίσταση ανάγκης τους προγόνους του στους αγώνες τους για την ελευθερία. Φιλοπατρία είναι η προθυμία του Έλληνα να υπερασπιστεί αυτόν τον τόπο.

Φιλοπατρία είναι το συναίσθημα της πικρίας του Έλληνα απέναντι στις υπόδουλες Ελληνικές Πατρίδες. Διότι ο «τόπος» προς τον οποίο απευθύνεται η φιλοπατρία του Έλληνα υπερβαίνει κατά πολύ τα όρια του νεοελληνικού κράτους.

Φιλοπατρία είναι η υποχρέωση που νιώθει ο Έλληνας να ασχολείται με τα κοινά, την οποία θεωρεί ως σημαντικότερη από την ενασχόληση με τις ιδιωτικές του υποθέσεις.

Φιλοπατρία, ακόμη, είναι η υιοθέτηση και η πρακτική εφαρμογή των αρχών της ισότητας και της δημοκρατίας, του ιδανικότερου και ανυπέρβλητου συστήματος συμβίωσης ελεύθερων πολιτισμένων ανθρώπων που επινόησαν οι πρόγονοί μας.

Φιλοπατρία, εντέλει, είναι ο έρωτας της ελευθερίας.

Φιλοκαλία

Φιλοκαλία είναι ο έρωτας του Έλληνα προς το ωραίο. Φιλοκαλία είναι ο σεβασμός προς την ωραιότητα του φυσικού περιβάλλοντος.

Φιλοκαλία είναι η διαρκής ενασχόληση με τις τέχνες του ωραίου, τις καλές τέχνες, σε κάθε επίπεδο. Από την υφαντουργία και την κεραμική έως την αρχιτεκτονική, κι από τη γλυπτική και τη ζωγραφική μέχρι το χορό, τη μουσική, τη ρητορική, το θέατρο, όλα μα όλα στοχεύουν στην υπηρεσία και την καλλιέργεια της εξωτερικής και εσωτερικής καλαισθησίας.

Φιλοκαλία είναι ο έρως προς τα ωραία σώματαΗ ενασχόληση με τα διάφορα αθλήματα αποβλέπει πάντοτε στη διαμόρφωση ωραίων σωμάτων, τα οποία αποδίδουν ωραία επιτεύγματα. Κανείς ποτέ δεν οικοδόμησε ωραιότερους ναούς από τους ελληνικούς. Κανείς ποτέ δεν κατασκεύασε ωραιότερα αγάλματα από τα ελληνικά. Κανείς ποτέ δεν ζωγράφισε ωραιότερους πίνακες. Κανείς ποτέ δεν συνέθεσε ωραιότερα ποιήματα. Κανείς ποτέ πριν από τους Έλληνες δεν θέσπισε αγώνες ευανδρίας και καλλιστεία ωραίων γυναικών. Κανείς ποτέ δεν θέσπισε μουσικούς αγώνες

Το πάθος των Ελλήνων για το κάλλος παραμένει παροιμιώδες. Και η Ελληνική φιλοκαλία δεν είναι απλά μια αμέτοχη «πελατειακή» αγάπη για τις καλές τέχνες. Είναι τρόπος ζωής. Κάθε Έλληνας και κάθε Ελληνίδα είναι καλλιτέχνης. Καλλιτέχνες του καθημερινού βίου.

Και η φιλοκαλία οδηγεί κατευθείαν προς την καλλιτεχνική μέθεξη. Διότι η ενασχόληση με τις καλές τέχνες ανοίγει το δρόμο της επικοινωνίας με τον κόσμο της υπέρτατης ωραιότητας πέρα από τα όρια της συμβατικής επιβιωτικής λογικής.

Διότι χάρη στον έρωτά του προς το ωραίο, ο Έλληνας εξανθρωπίζεται... Και γίνεται Άνθρωπος όταν επιτρέπει στην ομορφιά να έρθει να κατοικήσει μέσα του.

Φιλοκαλία είναι η διαρκής ενασχόληση με την καλλιέργεια του κάλλους του σώματος και του πνεύματος. Φιλοκαλία, εντέλει, είναι ο έρωτας του κάλλους

Ο Έλληνας δεν σταματά ποτέ να ψάχνει. Ο κόσμος είναι γεμάτος προκλήσεις και ενδιαφέροντα μυστικά. Στόχος του Έλληνα είναι να ανακαλύψει όσο το δυνατόν περισσότερα. Σε κάθε επίπεδο. Ο Οδυσσέας δεν είναι άλλο από τη μυθική ενσάρκωση του Έλληνα που περιπλανιέται αδιάκοπα στον κόσμο και μαθαίνει. Ναι, τον πιάνουν πότε-πότε κρίσεις νοσταλγίας. Αλλά ξέρει ότι αυτό που έχει σημασία είναι το ταξίδι. Η εξερεύνηση του κόσμου, η εξερεύνηση του σύμπαντος. Κι ακόμη επινοεί ο Έλληνας. Επινοεί τα εργαλεία που διευκολύνουν τα ταξίδια του.

Φιλοσοφία Φιλοσοφία είναι ο έρωτας του Έλληνα προς τη γνώση. Τη

βαθύτερη γνώση της Φύσης. Ο Έλληνας γνωρίζει ότι είναι γέννημα της Φύσης. Και επειδή η Φύση, όπως λέει ο Ηράκλειτος, αρέσκεται να κρύβεται, ο Έλληνας μπαίνει εξαρχής στο παιχνίδι και ψάχνει. Μελετά το περιβάλλον του. Μελετά τον κόσμο γύρω του. Μελετά το σώμα του. Μελετά την ύπαρξή του. Δεν αρέσκεται σε μασημένες απαντήσεις. Ψάχνει αδιάκοπα και αμφισβητεί. Εντοπίζει μια αλήθεια, την υιοθετεί προσωρινά, συνεχίζει να ψάχνει, ανακαλύπτει τα όριά της, την υπερβαίνει, ανακαλύπτει την επόμενη βαθύτερη αλήθεια κ.ο.κ. Όλα είναι προς διερεύνηση. Όλα πρέπει να ψαχτούν.

Έτσι επινόησε τη λογική. Είναι το θαυμαστό εργαλείο που του επιτρέπει να επεξεργάζεται κάθε γνώση και κάθε πληροφορία. Αλλά δεν ερωτεύεται το εργαλείο. Αυτός παραμένει ερωτευμένος με τη σοφία. Έτσι, όπου το κρίνει αναγκαίο, παρατάει το ένα εργαλείο και πιάνει το άλλο. Εγκαταλείπει τη λογική για να πιάσει τη διαίσθηση. Κι από υπέροχος χρήστης της λογικής γίνεται μάντης.

Ο ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΔΕΝ ΟΙΚΟΔΟΜΕΙ ΛΟΓΙΚΑ ΔΟΓΜΑΤΑ.

Ξέρει να σκέπτεται λογικά αλλά και να εκστασιάζεται μεθυστικά. Το φως του Απόλλωνα συνδυάζεται με το πάθος του Διόνυσου. Φιλοσοφία είναι το αέναο παιχνίδι της αναζήτησης της γνώσης. Και η ιδιότητα του φιλόσοφου εξανθρωπίζει με τη σειρά της τον Έλληνα.

Ο Έλληνας συμπαθεί ανεξαιρέτως όλους τους λαούς του κόσμου. Θεωρεί τα επιτεύγματά τους σεβαστά. Αντλεί και αξιολογεί τις γνώσεις τους. Κι εάν το επιθυμούν, τους διαφωτίζει με τις δικές του γνώσεις. Μόνον εάν το επιθυμούν! Δεν τους το επιβάλλει ...

Ο Έλληνας αποκτά τις περί Φύσης γνώσεις εξαιτίας του έρωτά του για τη Φύση. Είναι ερωτευμένος με τη σοφία αλλά ο έρωτάς του για τη Φύση υπερέχει. Ως εκ τούτου, αρνείται να επενδύσει τις γνώσεις του για την «κατάκτηση» ή την «καταστροφή» της Φύσης. Αυτά είναι ανεπίτρεπτες βαρβαρότητες. Αυτά συνιστούν ύβρη. Και ο Έλληνας απεχθάνεται την ύβρη.

Με τη φιλοσοφία ο Έλληνας επιδιώκει παίζοντας την απόκτηση της γνώσης του Σύμπαντος Κόσμου, την απόκτηση της γνώσης της Κοινωνίας, την απόκτηση της γνώσης του Εαυτού του. Κι από όσες γνώσεις αποκτά υιοθετεί εκείνες, που ταιριάζουν καλύτερα στη Φύση του και προπάντων, εκείνες που εξυπηρετούν τη συνέχιση της ζωής. Διότι ο Έλληνας είναι, πρώτα απ' όλα, ερωτευμένος με τούτο το μοναδικό, χρονοφωτοχημικό φαινόμενο του Σύμπαντος Κόσμου: τη ζωή. Φιλοσοφία, εντέλει, είναι ο έρωτας της σοφίας της ζωής…..

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣΔημοκρατία είναι το πολίτευμα εκείνο κατά το οποίο ο

λαός κυβερνά είτε άμεσα, είτε έμμεσα με αρκετούς αντιπροσώπους.Η δημοκρατία «γεννήθηκε» στην Αρχαία Αθήνα πριν 2.500 χρόνια πριν περίπου.

Δε συμμετείχε, ωστόσο, το σύνολο του πληθυσμού της πόλης, αλλά το σύνολο αυτών που είχαν πολιτικά δικαιώματα συγκροτούνταν ανεξαρτήτως από οικονομικά θέματα και οι πολίτες συμμετείχαν σε πρωτοφανή κλίμακα. Ποτέ μέχρι τότε τόσο πολλοί άνθρωποι δεν είχαν περάσει τόσο χρόνο αυτοκυβερνώμενοι

Η Προσφορά Της Δημοκρατίας

Εξασφάλιση-προάσπιση της ελευθερίας Ελευθερία έκφρασης Σεβασμός στην γνώμη των πλειόνων Προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων Προαγωγή πολιτισμού Προάσπιση για ειρηνική συνύπαρξη λαών/πολιτών Προϋποθέσεις για πρόοδο, ανάπτυξη Μέριμνα για καθολική κάλυψη βιοτικών αναγκών

Αυτή η Ελλάδα λοιπόν της δημοκρατίας , της φιλοσοφίας , της αρχιτεκτονικής, της ιατρικής , των επιστημών γενικά, της ευγενούς άμμιλας του εύ αγωνίζεσθαι ,του χορού και της μουσικής , του μέτρου και του ρυθμού, της ναυτοσύνης, της φιλοξενίας και της φιλοκαλίας, η Ελλάδα του Πλάτωνα , του Σωκράτη , του Περικλή , του Αριστοτέλη, του Θουκιδίδη , του Μέγα Αλεξάνδρου , του Φειδία, του Πραξιτέλη, του Δημόκριτου, του Αρχιμήδη , του Ιπποκράτη, του Πυθαγόρα .....

αυτή η Ελλάδα ανάμεσα σε τόσα άλλα έχει δώσει μέχρι σήμερα 17 μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς για τα οποία όλοι μας πρέπει να νιώθουμε υπερήφανοι .

Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει από το 1981 τη Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς.

Χάρη στη γεωγραφική της θέσης, υπήρξε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών που έχουν αφήσει παντού τα ίχνη τους, από την αρχιτεκτονική μνημείων και των οικισμών, μέχρι τις διατροφικές συνήθειες.

Επίλογος:

Διατηρώντας όλα αυτά τα πλεονεκτήματα , τις ηθικές δυνάμεις, τις αρχές και τα ιδανικά θα προχωρήσουμε σαν έθνος προς τα εμπρός κι

απευθυνόμενοι προς τους προγόνους θα μπορέσουμε να επαναλάβουμε το λόγο των θαυμάσιων Λακεδαιμονίων

εφήβων :

«Ἄμμες δέ γ' ἐσόμεθα πολλῷ κάρρονες».

Τότε θα μπορούμε να ελπίζουμε για

ΜΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ……… ΜΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ………

Ευχαριστούμε ……….