ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Ασπασία Σερντάρη

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Σχολική δυσκολία Σχολική δυσκολία –– αποτυχίααποτυχία

1. Νοητική υστέρηση2. Συναισθηµατικά προβλήµατα2. Συναισθηµατικά προβλήµατα

3.3. ΕιδικέςΕιδικές αναπτυξιακέςαναπτυξιακές µαθησιακέςµαθησιακές διαταραχέςδιαταραχές(γνωστικά ελλείµµατα συγγενούς αιτίας ακόµα καιόταν τα νευρολογικά αίτια δεν προσδιορίζονται µεακρίβεια ή καθόλου)

1940 : ελάχιστη εγκεφαλική διαταραχή(νευροβιολογική βάση)

Ελάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία(«καλωδίωση», πρόβληµα στον τρόπο µεταφοράς και απαρτίωσης του µηνύµατος)

ICD-10:ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών ικανοτήτων (επηρεάζουν τη γενικότερη ψυχολογική ανάπτυξη)

δυσλεξία – δυσγραφία - δυσαριθµησία

Επιδηµιολογικά στοιχεία

20% του µαθητικού πληθυσµού

5-10% (3-7%) παιδιά

σχολικής ηλικίας (ΗΠΑ)

Αγόρια / κορίτσια = 4/1

Αστικά κέντρα / περιφέρεια = 2 ½ / 1

(καταδεικνύει τη σηµασία του περιβάλλοντος)

Η µαθησιακή δυνατότητα του παιδιού εξαρτάται από:

1. Ιδιοσυγκρασία2. Κίνητρο2. Κίνητρο3. Ικανότητα για συναισθηµατική επένδυση και

οριοθέτηση των στόχων4. Εξοικοίωση µε τη γλώσσα5. Ανταπόκριση στις προσδοκίες των γονιών του - του

σχολείου – του περιβάλλοντος

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ

Περιβαλλοντικοί Περιβαλλοντικοί –– συναισθηµατικοί παράγοντεςσυναισθηµατικοί παράγοντες1. Ακατάλληλο σχολικό περιβάλλον

2. ∆υσαρµονικές οικογενειακές συνθήκες

3. ∆ιαταραχή διάθεσης – αγχώδης διαταραχή – προβλήµατα σχέσηςγονιού /παιδιούγονιού /παιδιού

ΑναπτυξιακέςΑναπτυξιακές δυσλειτουργίεςδυσλειτουργίες1. Ελλειµµατική ικανότητα προσοχής – αποµνηµόνευσης

2. ∆ιαταραχές στο λόγο – στις ανώτερες νοητικές λειτουργίες – στην οργάνωση γνωσιακών διαδικασιών

Προδιαθεσικοί Προδιαθεσικοί –– γενετικοί παράγοντεςγενετικοί παράγοντες

Προ- και περι – γεννητικές δυσκολίεςΧαµηλό ΒΓΠροωρότηταΠροωρότηταΑλκοοολισµός – κάπνισµα της µητέραςΑριστεροχειρίαΑνεπαρκής ανάπτυξη της πλαγίωσηςΠοιοτική διαφορά στη νευροφυσιολογική τους

δραστηριότητα αυτοσωµατικό επικρατούν γονίδιο στο χρωµόσωµα 15

Γνωσιακοί παράγοντεςΓνωσιακοί παράγοντες

αναγνώριση λέξεωναναγνώριση λέξεων

ΑΝΑΓΝΩΣΗ

κατανόηση

Η ανάγνωση είναι µια πολύπλοκη διαδικασίαΗ ανάγνωση είναι µια πολύπλοκη διαδικασία

Κινητική - αντιληπτική

Γνωσιακή - γλωσσολογική

Και απαιτεί

τη διάκριση φωνηµάτων

τη βραχεία γλωσσική µνήµη

τη διάκριση συντακτικής δοµής τωνφράσεων

την κατανόηση συµβολικούνοήµατος των λέξεων

Προφέρει µε ήχους τις λέξεις

Μεταφράζει µια αλληλουχία γραµµάτων σε ήχους, τουςκρατάει ενεργητικά στη µνήµη του µέχρι να ολοκληρώσειτη «µετάφραση» και µετά τις αναµειγνύει για νακατασκευάσει λέξειςκατασκευάσει λέξεις

Γραπτές λέξεις γράµµατα

Προφορικές λέξεις ήχοι

γράµµατα ήχοι

σχηµατική αναπαράσταση φωνητική αναπαράσταση

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Ακριβή αντίληψη του σχήµατος

Επαρκή µνήµη για να συγκρατεί τη συµβολική αναπαράσταση

Ικανότητα για ακριβείς συσχετίσεις

Ικανότητα να συνθέτει ηχητικές αλληλουχίες σε λέξεις

Ικανότητα να συνθέτει προτάσεις µε νόηµα συντακτικά δοµηµένες

Κλινική εικόνα ∆ιαταραχή της ορθογραφίας

ΧωρίςΧωρίς

1. ιστορικό διαταραχής της ανάγνωσης1. ιστορικό διαταραχής της ανάγνωσης

2. χαµηλό νοητικό δυναµικό

3. προβλήµατα οπτικής οξύτητας

4. ακαδηµαϊκά ελλείµµατα

Κλινική εικόνα ∆ιαταραχή της αριθµητικής

Μεγάλη απόκλιση ανάµεσα στην αναµενόµενη και την πραγµατική ικανότητα για:

o Κατανόηση - εκτέλεση αριθµητικών πράξεων

Επίλυση προβληµάτωνo Επίλυση προβληµάτων

Χωρίς ΝΥ & ακαδηµαϊκά ελλείµµατα

διάγνωσηδιάγνωση

Εφόσον έχει ξεκινήσει τη στοιχειώδη εκπαίδευση

Λαµβάνεται υπόψη η πορεία της ανάπτυξης

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη των µαθησιακών ικανοτήτων να υπερβαίνει τα 2 σταθερές αποκλίσεις ανάµεσα στην επίδοση και τη νοητική του τα 2 σταθερές αποκλίσεις ανάµεσα στην επίδοση και τη νοητική του ικανότητα

Η πρώιµη διάγνωση στην προσχολική ηλικία

είναι δυσχερής

1. ∆εν υπάρχει αντίστοιχη υποδοµή

2. Οι δοκιµασίες που χρησιµοποιούνται δεν έχουν δοκιµασθεί αρκετά

έχει προληπτικό χαρακτήρα ως προς την ανάπτυξη β-παθούς ψυχοπαθολογίας

∆ιαφορική ∆ιάγνωση∆ιαφορική ∆ιάγνωση

Ανεπαρκής εκπαίδευση Ανεπαρκής εκπαίδευση

∆ιαφορετικό εθνικό – πολιτιστικό υπόβαθρο

Χαοτική οικογένεια µε λιγότερες ευκαιρίες για εκπαίδευση

Αισθητηριακά ελλείµµατα

ΣυνοσηρότηταΣυνοσηρότητα

Οι µαθησιακές διαταραχές αποτελούν την αρχήενός συνεχούςσυνεχούς ψυχικώνψυχικών διαταραχώνδιαταραχών πουακολουθούν το άτοµο σε όλη του τη ζωή

Άγχος – φόβος αποτυχίας

Σωµατικά ενοχλήµατα

Μικρότερη αντοχή στη µαταίωση

MΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΧΕΣ & ADHD

10 - 92%

Παραµένουν στην εφηβεία Παραµένουν στην εφηβεία

Συνδέονται µε χρόνια σχολική αποτυχία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

αισθήµατα αδυναµίας, ανεπάρκειας διαµόρφωση αρνητικής εικόνας εαυτού

«ακατάλληλο» σχολικό περιβάλλον γονεϊκές απαιτήσεις

ΆγχοςΆγχος

Χαµηλή αυτοεκτίµησηΧαµηλή αυτοεκτίµηση

Μείζονα καταθλιπτική διαταραχήΜείζονα καταθλιπτική διαταραχή

RISK FACTORS

Αυξάνει κατά την εφηβεία

Συνδυάζεται µε

1. ακαδηµαϊκή αποτυχία & εγκατάλειψη του σχολείου

2. χαµηλή κοινωνικο-οικονοµική κατάσταση

3. παρορµητικότητα & συναισθηµατική αστάθεια

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

ΥΠΟΘΕΣΕΙΣΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

1. Τα προβλήµατα στη συµπεριφορά προϋπάρχουν και βοηθούνστην εµφάνιση των µαθησιακών διαταραχών

2. Οι µαθησιακές διαταραχές προϋπάρχουν και οδηγούν µέσωτης χαµηλής αυτοεκτίµησης και τω συνεχών µαταιώσεων στηντης χαµηλής αυτοεκτίµησης και τω συνεχών µαταιώσεων στηνπαραπτωµατική συµπεριφορά

3. Οι 2 καταστάσεις µοιράζονται κοινούς ψυχοπαθολογικούςδρόµους (οργανικότητα, ιδιοσυγκρασία*, περιβάλλον)

*υπερδραστηριότητα, µικρή ικανότητα συγκέντρωσης,παρορµητικότητα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ

ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΑυστηρά προσανατολισµένη στις ιδιαίτερες ικανότητεςΑυστηρά προσανατολισµένη στις ιδιαίτερες ικανότητες

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΑτοµική ψυχοθεραπευτική αντιµετώπιση (χαµηλή

αυτοεκτίµηση, συναισθηµατική αστάθεια, δυσκολίαστις διαπροσωπικές σχέσεις)

Συµβουλευτική γονιού (συναισθήµατα θυµού, έντονηςαπογοήτευσης, ενοχής)