Latinika b Lukeiou Grammatikh

ΡΗΜΑΤΑ, σελ. 63

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤ. am-o (<ama-o) (=Ε) am-em (=Ε) ama (=Ε)ΠΑΡΑΤ. ama-bam (=Ε) amare-m (=Α)ΜΕΛ. ama-bo (=Ε) amaturus sim (=Σ) ama-to (=Ε)ΠΡΚ. amav-i (=Π) amav-erim (=Π)ΥΠΕΡΣ. amav-eram (=Π) amav-issem (=Π)Σ.ΜΕΛ. amav-ero (=Π)

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΣΟΥΠΙΝΟΕΝΕΣΤ. ama-re ama-ns (=Ε) ΓΕΝ : ama-ndi (=Ε) ΑΙΤ: amat-um (=Σ)ΜΕΛ. amaturum esse (=Σ) amat-urus (=Σ)ΠΡΚ. amav-isse (=Π)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

amo, amavi, amatum, amare

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤ. am-or (<ama-or) (=Ε) am-er (=Ε) ama-re (=Ε)ΠΑΡΑΤ. ama-bar (=Ε) amare-r (=Α)ΜΕΛ. ama-bor (=Ε) ama-tor (=Ε)ΠΡΚ. amatus sum (=Σ) amatus sim (=Σ)ΥΠΕΡΣ. amatus eram (=Σ) amatus essem (=Σ)Σ.ΜΕΛ. amatus ero (=Σ)

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟΕΝΕΣΤ. ama-ri (=Ε) ΠΡΚ : amatus (=Σ) ama-ndus (=Ε)ΠΑΡΑΤ.ΜΕΛ. amatum iri (=Σ)ΠΡΚ. amatum esse (=Σ) Σ.ΜΕΛ. amatum fore (=Σ)

Ο παραπάνω πίνακας απεικονίζει το σχηματισμό των διαφόρων ρηματικών τύπων από τα θέματα των αρχικών χρόνων. Ισχύει για κάθε ρήμα (εκτός βεβαίως των ιδιόμορφων τύπων).από το θέμα του ενεστώτα σχηματίζονται (= E ) : οριστική ενεστώτα, παρατατικού, μέλλοντα και των δύο φωνών υποτακτική ενεστώτα και των δύο φωνών προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα και των δύο φωνών μετοχή ενεστώτα γερούνδιο και γερουνδιακόαπό το θέμα του παρακειμένου σχηματίζονται (=Π) : οριστική παρακειμένου, υπερσυντελίκου και συντ. μέλλοντα της ενεργητικής φωνής υποτακτική παρακειμένου, υπερσυντελίκου της ενεργητικής φωνής απαρέμφατο παρακειμένου της ενεργητικής φωνήςαπό το θέμα του σουπίνου σχηματίζονται (=Σ) : μετοχή μέλλοντα και παρακειμένου όλοι οι περιφραστικοί τύποι με χρήση των μετοχών μέλλονται-παρακειμένου και

σουπίνουαπό το απαρέμφατο του ενεστώτα (=Α) σχηματίζονται (δεν αποτελεί ιδιαίτερο θέμα, αλλά παράγεται από το θέμα του ενεστώτα) : υποτακτική παρατατικού και των δύο φωνών


ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΣΥΖΥΓΙΩΝ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΣΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ-o e-o -o i-o -em e-am -am i-ama-s e-s i-s i-s -es e-as -as i-as -a -e -e -ia-t e-t i-t i-t -et e-at -at i-at

a-mus e-mus i-mus i-mus -emus e-amus -amus i-amusa-tis e-tis i-tis i-tis -etis e-atis -atis i-atis -a-te -e-te -i-te i-tea-nt e-nt u-nt u-nt -ent e-ant -ant i-ant

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α Β Γ Δa-bam e-bam e-bam i-e-bam ar-em er-em er-em ir-ema-bas e-bas e-bas i- e-bas ar-es er-es er-es ir-esa-bat e-bat e-bat i- e-bat ar-et er-et er-et ir-et

a-bamus e-bamus e-bamus i- e-bamus ar-emus er-emus er-emus ir-emusa-batis e-batis e-batis i- e-batis ar-etis er-etis er-etis ir-etisa-bant e-bant e-bant i- e-bant ar-ent er-ent er-ent ir-ent

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟΑ Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ

ΕΝ : -are -ere -ere -ire -ans -ens -ens i-ens a-ndi e-ndi e-ndi i-e-ndiΜΕΛ : αιτιατική μτχ. μελ.+esse -turusΠΡΚ : -isse -

ΜΕΛΛΩΝΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α, Β, Γ, Δ Α Β Γ Δa-bo e-bo -am i-am μτχ. μελ.+sima-bis e-bis -es i-es μτχ. μελ.+sis -a-to -e-to -i-to -i-toa-bit e-bit -et i-et μτχ. μελ.+sit -a-to -e-to -i-to -i-to

a-bimus e-bimus -emus i-emus μτχ. μελ.+simusa-bitis e-bitis -etis i-etis μτχ. μελ.+sitis -a-tote -e-tote -i-tote -i-totea-bunt e-bunt -ent i-ent μτχ. μελ.+sint -a-nto -e-nto -u-nto -i-u-nto

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ Σ. ΜΕΛΛΩΝΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗΑ, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ

-i -erim -eram -issem -ero-isti -eris -eras -isses -eris-it -erit -erat -isset -erit

-imus -erimus -eramus -issemus -erimus-istis -eritis -eratis -issetis -eritis

-erunt ή -ere -erint -erant -issent -erint


ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΣΥΖΥΓΙΩΝ

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΣΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ-or e-or -or i-or -er e-ar -ar i-ar

a-ris e-ris e-ris i-ris -eris e-aris -aris i-aris -are -ere -ere -irea-tur e-tur i-tur i-tur -etur e-atur -atur i-atura-mur e-mur i-mur i-mur -emur e-amur -amur i-amura-mini e-mini i-mini i-mini -emini e-amini -amini i-amini -a-mini -e-mini -i-mini i-minia-ntur e-ntur u-ntur u-ntur -entur e-antur -antur i-antur

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α Β Γ Δa-bar e-bar e-bar i-e-bar ar-er er-er er-er ir-er

a-baris e-baris e-baris i- e-baris ar-eris er-eris er-eris ir-erisa-batur e-batur e-batur i- e-batur ar-etur er-etur er-etur ir-etura-bamur e-bamur e-bamur i- e-bamur ar-emur er-emur er-emur ir-emur

a-bamini e-bamini e-bamini i- e-baminiar-emini er-emini er-emini

ir-emini

a-bantur e-bantur e-bantur i- e-bantur ar-entur er-entur er-entur ir-entur

ΜΕΛΛΩΝΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Α Β Γ Δ Α, Β, Γ, Δ Α Β Γ Δa-bor e-bor -ar i-ar -

a-beris e-biers -eris i-eris - -a-tor -e-tor -i-tor -i-tora-bitur e-bitur -etur i-etur - -a-tor -e-tor -i-tor -i-tora-bimur e-bimur -emur i-emur -a-bimini e-bimini -emini i-emini - (-a-mini) (-e-mini) (-i-mini) (-i-mini)a-buntur e-buntur -entur i-entur - -a-ntor -e-ntor -u-ntor -i-u-ntor

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟΑ Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ

ΕΝΕΣΤ : -ari -eri -i -iri a-ndus e-ndus e-ndus i-e-ndusΜΕΛ : ΣΟΥΠΙΝΟ +iri -ΠΡΚ : αιτιατική μτχ.πρκ. +esse -

Σ.ΜΕΛ : αιτιατική μτχ.πρκ.+fore -tus

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ Σ. ΜΕΛΛΩΝΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗΑ, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ Α, Β, Γ, Δ

μτχ.πρκ. + sum μτχ.πρκ. + sim μτχ.πρκ. + eram μτχ.πρκ. + essem μτχ.πρκ. + eroμτχ.πρκ. + es μτχ.πρκ. + sis μτχ.πρκ. + eras μτχ.πρκ. + esses μτχ.πρκ. + erisμτχ.πρκ. + est μτχ.πρκ. + sit μτχ.πρκ. + erat μτχ.πρκ. + esset μτχ.πρκ. + eritμτχ.πρκ. + sumus μτχ.πρκ. + sius μτχ.πρκ. + eramus μτχ.πρκ. + essemus μτχ.πρκ. + erimusμτχ.πρκ. + estis μτχ.πρκ. + sitis μτχ.πρκ. + eratis μτχ.πρκ. + essetis μτχ.πρκ. + eritisμτχ.πρκ. + sunt μτχ.πρκ. + sint μτχ.πρκ. + erant μτχ.πρκ. + essent μτχ.πρκ. + erunt


Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : amo, amav-i, ama-tum, ama-reΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

am-o (<ama-o) am-em - ΕΝΕΣΤ : ama-reama-s am-es ama ΜΕΛΛ : amaturum, -am, um esseama-t am-et - amaturos, -as, -a esseama-mus am-emus - ΠΑΡΑΚ : amav-isseama-tis am-etis ama-teama-nt am-ent -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ ama-bam amare-m ΜΕΤΟΧΗ

ama-bas amare-s ΕΝΕΣΤ : amansama-bat amare-t ΜΕΛΛ : amat-urus, -a, -umama-bamus amare-mus ama-batis amare-tis ama-bant amare-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

ama-bo amaturus,-a,-um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙΟama-bis amaturus,-a,-um sis ama-to ΓΕΝ : ama-ndiama-bit amaturus,-a,-um sit ama-to ΔΟΤ: ama-ndoama-bimus amaturi,-ae,-a simus - ΑΙΤ : ama-ndum

ama-bitisamaturi,-ae,-a sitis ama-tote ΑΦ : ama-ndo

ama-bunt amaturi,-ae,-a sint ama-nto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ amav-i amav-erim ΣΟΥΠΙΝΟamav-isti amav-eris ΑΙΤ: amat-umamav-it amav-erit ΑΦ : amat-uamav-imus amav-erimus amav-istis amav-eritis amav-erunt ή -ere amav-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ amav-eram amav-issem ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η α΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα –a-

amav-eras amav-isses amav-erat amav-isset amav-eramus amav-issemus amav-eratis amav-issetis amav-erant amav-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ amav-ero

amav-eris amav-erit amav-erimus amav-eritis amav-erint


Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : dele-o, delev-i, dele-tum, del-ereΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

dele-o dele-am - ΕΝΕΣΤ : dele -redele-s dele-as dele ΜΕΛΛ : deleturum, -am, um essedele-t dele-at - deleturos, -as, -a essedele-mus dele-amus - ΠΑΡΑΚ : delev-issedele-tis dele-atis dele-tedele-nt dele-ant -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ dele-bam delere-m ΜΕΤΟΧΗ

dele-bas delere-s ΕΝΕΣΤ : dele -nsdele-bat delere-t ΜΕΛΛ : delet-urus, -a, -umdele-bamus delere-mus dele-batis delere-tis dele-bant delere-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

dele-bo deleturus -a, -um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙΟdele-bis deleturus -a, -um sis dele-to ΓΕΝ : dele -ndidele-bit deleturus -a, -um sit dele-to ΔΟΤ: dele -ndodele-bimus deleturi -ae, -a simus - ΑΙΤ : dele -ndumdele-bitis deleturi -ae, -a sitis dele-tote ΑΦ : dele –ndodele-bunt deleturi -ae, -a sint dele-nto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ delev-i delev-erim ΣΟΥΠΙΝΟdelev-isti delev-eris ΑΙΤ: delet-umdelev-it delev-erit ΑΦ : delet-udelev-imus delev-erimusdelev-istis delev-eritisdelev-erunt ή -ere delev-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ delev-eram delev-issem ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η β΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα –e-

delev-eras delev-issesdelev-erat delev-issetdelev-eramus delev-issemusdelev-eratis delev-issetisdelev-erant delev-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ delev-ero

delev-eris delev-erit delev-erimus delev-eritis delev-erint


Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : leg-o, leg-i, lec-tum, leg-ere ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

leg-o leg-am ΕΝΕΣΤ : leg -ereleg-i-s leg-as lege ΜΕΛΛ : lecturum, -am, um esseleg-i-t leg-at lecturos, -as, -a esseleg-i-mus leg-amus ΠΑΡΑΚ : leg-isseleg-i-tis leg-atis leg-i-teleg-u-nt leg-ant

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ leg-e-bam legere-m ΜΕΤΟΧΗ

leg-e-bas legere-s ΕΝΕΣΤ : lege -nsleg-e-bat legere-t ΜΕΛΛ : lect-urus, -a, -umleg-e-bamus legere-mus leg-e-batis legere-tis leg-e-bant legere-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

leg-am lecturus -a, -um sim ΓΕΡΟΥΝΔΙΟleg-es lecturus -a, -um sis leg-i-to ΓΕΝ : lege -ndileg-et lecturus -a, -um sit leg-i-to ΔΟΤ: lege -ndoleg-emus lecturi -ae, -a simus ΑΙΤ : lege -ndumleg-etis lecturi -ae, -a sitis leg-i-tote ΑΦ : lege –ndoleg-ent lecturi -ae, -a sint leg-u-nto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ leg-i leg-erim ΣΟΥΠΙΝΟleg-isti leg-eris ΑΙΤ: lect-umleg-it leg-erit ΑΦ : lect-uleg-imus leg-erimus leg-istis leg-eritis leg-erunt /-ere leg-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ leg-eram leg-issem ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η γ΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα σύμφωνο ή φωνήεν εκτός από a, e, i

leg-eras leg-isses leg-erat leg-isset leg-eramus leg-issemus leg-eratis leg-issetis leg-erant leg-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ leg-ero

leg-eris leg-erit leg-erimus leg-eritis leg-erint


Δ΄ΣΥΖΥΓΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ:audi-o, audiv-i, audi-tum, audi-reΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

audi-o audi-am - ΕΝΕΣΤ : audi -reaudi-s audi-as audi ΜΕΛΛ : auditurum, -am, um esseaudi-t audi-at - audituros, -as, -aesseaudi-mus audi-amus - ΠΑΡΑΚ : audiv-isseaudi-tis audi-atis audi-teaudi-u-nt audi-ant -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ audi-e-bam audire-m ΜΕΤΟΧΗ

audi-e-bas audire-s ΕΝΕΣΤ : audi-e –nsaudi-e-bat audire-t ΜΕΛΛ : audit-urus, -a, -umaudi-e-bamus audire-mus audi-e-batis audire-tis audi-e-bant audire-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

audi-am auditurus -a, -um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙΟaudi-es auditurus -a, -um sis audi-to ΓΕΝ : audie –ndiaudi-et auditurus -a, -um sit audi-to ΔΟΤ: audie –ndoaudi-emus audituri -ae, -a simus - ΑΙΤ : audie –ndumaudi-etis audituri -ae, -a sitis audi-tote ΑΦ : audie –ndoaudi-ent audituri -ae, -a sint audi-unto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ audiv-i audiv-erim ΣΟΥΠΙΝΟaudiv-isti audiv-eris ΑΙΤ: delet-umaudiv-it audiv-erit ΑΦ : delet-uaudiv-imus audiv-erimusaudiv-istis audiv-eritisaudiv-erunt /-ere audiv-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ audiv-eram audiv-issem ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η δ΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα -i-

audiv-eras audiv-issesaudiv-erat audiv-issetaudiv-eramus audiv-issemusaudiv-eratis audiv-issetisaudiv-erant audiv-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ audiv-ero

audiv-eris audiv-erit audiv-erimus audiv-eritis audiv-erint


A΄ ΣΥΖΥΓΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : amor, amatus sum, amari ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

am-or (<ama-or) am-er ΕΝΕΣΤ : ama-ri ama-ris am-eris ama-re ΜΕΛΛ : amatum iriama-tur am-etur ΠΡΚ : amatum,-am,-um esse ama-mur am-emur amatos,-as,-a esse ama-mini am-emini ama-mini Σ.ΜΕΛ : amatum,-am,-um foreama-ntur am-entur amatos,-as,-a fore

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ ama-bar amare-r ΜΕΤΟΧΗ

ama-baris amare-ris ΠΡΚ : amatus, -a, -um ama-batur amare-tur ama-bamur amare-mur ama-bamini amare-mini ama-bantur amare-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

ama-bor ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟama-beris ama-tor amandus, -a, -umama-bitur ama-torama-bimur ama-bimini (ama-mini)ama-buntur ama-ntor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ amatus,-a,-um sum amatus,-a,-um sim

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η α΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με

χαρακτήρα -a-

amatus,-a,-um es amatus,-a,-um sis amatus,-a,-um est amatus,-a,-um sit amati,-ae,-a sumus amati,-ae,-a simus amati,-ae,-a estis amati,-ae,-a sitis amati,-ae,-a sunt amati,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ amatus,-a,-um eram amatus,-a,-um essem amatus,-a,-um eras amatus,-a,-um esses amatus,-a,-um erat amatus,-a,-um esset amati,-ae,-a eramus amati,-ae,-a essemus amati,-ae,-a eratis amati,-ae,-a essetis amati,-ae,-a erant amati,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ amatus,-a,-um ero

amatus,-a,-um eris amatus,-a,-um erit amati,-ae,-a erimus amati,-ae,-a eritis amati,-ae,-a erunt


Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : dele-or, deletus sum, dele-ri ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

dele-or dele-ar ΕΝΕΣΤ : dele-ri ΜΕΛΛ : deletum iriΠΡΚ : deletum,-am,-um esse deletos,-as,-a esse Σ.ΜΕΛ : deletum,-am,-um fore deletos,-as,-a fore

dele-ris dele-aris deleredele-tur dele-atur dele-mur dele-amur dele-mini dele-amini dele-minidele-ntur dele-antur

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ dele-bar delere-r ΜΕΤΟΧΗ

dele-baris delere-ris ΠΡΚ : deletus, -a, -um dele-batur delere-tur dele-bamur delere-mur dele-bamini delere-mini dele-bantur delere-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

dele-bor ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟdele-beris dele-tor delendus, -a, -umdele-bitur dele-tordele-bimur dele-bimini (dele-mini)dele-buntur dele-ntor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ deletus,-a,-um sum deletus,-a,-um sim ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η β΄συζυγία

περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα -e-

deletus,-a,-um es deletus,-a,-um sis deletus,-a,-um est deletus,-a,-um sit deleti,-ae,-a sumus deleti,-ae,-a simus deleti,-ae,-a estis deleti,-ae,-a sitis deleti,-ae,-a sunt deleti,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ deletus,-a,-um eram deletus,-a,-um essem deletus,-a,-um eras deletus,-a,-um esses deletus,-a,-um erat deletus,-a,-um esset deleti,-ae,-a eramus deleti,-ae,-a essemus deleti,-ae,-a eratis deleti,-ae,-a essetis deleti,-ae,-a erant deleti,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ deletus,-a,-um ero

deletus,-a,-um eris deletus,-a,-um erit deleti,-ae,-a erimus deleti,-ae,-a eritis deleti,-ae,-a erunt


Γ΄ΣΥΖΥΓΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : leg-or, lectus sum, leg-i ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

leg-or leg-ar ΕΝΕΣΤ : leg-i ΜΕΛΛ : lectum iriΠΡΚ : lectum,-am,-um esse lectos,-as,-a esse Σ.ΜΕΛ : lectum,-am,-um fore lectos,-as,-a fore

leg-e-ris leg-aris legereleg-i-tur leg-atur leg-i-mur leg-amur leg-i-mini leg-amini leg-i-minileg-u-ntur leg-antur

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ leg-e-bar legere-r ΜΕΤΟΧΗ

leg-e-baris legere-ris ΠΡΚ : lectus, -a, -um leg-e-batur legere-tur leg-e-bamur legere-mur leg-e-bamini legere-mini leg-e-bantur legere-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

leg-ar ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟleg-eris leg-i-tor legendus, -a, -umleg-etur leg-i-torleg-emur leg-emini (leg-i-mini)leg-entur leg-u-ntor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ lectus,-a,-um sum lectus,-a,-um sim ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η γ΄συζυγία

περιλαμβάνει ρήματα με χαρακτήρα σύμφωνο ή

φωνήεν εκτός των –a-, -e-, -i-

lectus,-a,-um es lectus,-a,-um sis lectus,-a,-um est lectus,-a,-um sit lecti,-ae,-a sumus lecti,-ae,-a simus lecti,-ae,-a estis lecti,-ae,-a sitis lecti,-ae,-a sunt lecti,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ lectus, -a, -um eram lectus, -a, -um essem lectus,-a,-um eras lectus,-a,-um esses lectus,-a,-um erat lectus,-a,-um esset lecti,-ae,-a eramus lecti,-ae,-a essemus lecti,-ae,-a eratis lecti,-ae,-a essetis lecti,-ae,-a erant lecti,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ lectus, -a, -um ero

lectus,-a,-um eris lectus,-a,-um erit lecti,-ae,-a erimus lecti,-ae,-a eritis lecti,-ae,-a erunt


Δ΄ΣΥΖΥΓΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ : audior, auditus sum, audiri ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

audi-or audi-ar ΕΝΕΣΤ : audi-ri ΜΕΛΛ : auditum iriΠΡΚ : auditum,-am,-um esse auditos,-as,-a esse Σ.ΜΕΛ : auditum,-am,-um fore auditos,-as,-a fore

audi-ris audi-aris audireaudi-tur audi-atur audi-mur audi-amur audi-mini audi-amini audi-miniaudi-u-ntur audi-antur

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ audi-e-bar audire-r ΜΕΤΟΧΗ

audi-e-baris audire-ris ΠΡΚ : auditus, -a, -um audi-e-batur audire-tur audi-e-bamur audire-mur audi-e-bamini audire-mini audi-e-bantur audire-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

audi-ar ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟaudi-eris audi-tor audiendus, -a, -umaudi-etur audi-toraudi-emur audi-emini (audi-mini)audi-entur audi-untor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ auditus,-a,-um sum auditus, -a, -um sim

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η δ΄συζυγία περιλαμβάνει ρήματα με

χαρακτήρα -i-

auditus, -a, -um es auditus, -a, -um sis auditus, -a, -um est auditus, -a, -um sit auditi,-ae,-a sumus auditi,-ae,-a simus auditi,-ae,-a estis auditi,-ae,-a sitis auditi,-ae,-a sunt auditi,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ auditus, -a, -um eram auditus, -a, -um essem auditus, -a, -um eras auditus, -a, -um esses auditus, -a, -um erat auditus, -a, -um esset auditi,-ae,-a eramus auditi,-ae,-a essemus auditi,-ae,-a eratis auditi,-ae,-a essetis auditi,-ae,-a erant auditi,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ auditus, -a, -um ero

auditus, -a, -um eris auditus, -a, -um erit auditi,-ae,-a erimus auditi,-ae,-a eritis auditi,-ae,-a erunt

... et aperi librum

quendam !


ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ

consequor, consecutus sum, consecutum, consequi 3 ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤ. consequ-or consequ-ar -, consequ-ereΠΑΡΑΤ. consequ-e-bar consequere-r ΜΕΛΛΩΝ consequ-ar * consecuturus, -a, -um sim -, consequ-i-torΠΑΡΑΚ. consecutus, -a, -um sum consecutus, -a, -um sim ΥΠΕΡΣ. consecutus, -a, -um eram consecutus, -a, -um essem ΣΥΝΤ. ΜΕΛ. consecutus, -a, -um ero

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ * ΓΕΡΟΥΝΔΙΟΕΝΕΣΤ : consequ-i *ΕΝΕΣΤ : consequ-ens ΓΕΝ : consequend-i*ΜΕΛΛ : consecuturum -am, um esse *ΜΕΛΛ : consecuturus, -a, -um ΔΟΤ : consequend-o consecuturos -as, -a esse ΠΡΚ : consecutus, -a, -um ΑΙΤ : consequend-umΠΡΚ : consecutum, -am, -um esse * ΣΟΥΠΙΝΟ ΑΦ : consequend-o consecutos, -as, -a esse ΑΙΤ : consecutum ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟΣ. ΜΕΛ : consecutum, -am, -um fore ΑΦ : consecutu consequendus, -a, -um consecutos, -as, -a fore

1.Αποθετικά είναι τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή, αλλά ενεργητική διάθεση. Κλίνονται δηλαδή κατά την παθητική φωνή, αλλά η σημασία τους είναι ενεργητική (ή ουδέτερη). π.χ.consequor=ακολουθώ, imitor=μιμούμαι, loquor=μιλώ, morior=πεθαίνω.2. Αποθετικά ρήματα υπάρχουν και στην αρχαία και στη νέα ελληνική : π.χ.έρχομαι, βούλομαι, δέχομαι3. Τα αποθετικά ρήματα κλίνονται κανονικά, όπως τα ρήματα της παθητικής φωνής, αλλά σχηματίζουν κατά την ενεργητική φωνή 6 τύπους (σημειώνονται με * στον παραπάνω πίνακα): α.υποτακτική μέλλοντα β. μετοχή μέλλοντα γ. απαρέμφατο μέλλοντα (αντικαθίσταται το απαρ. μέλλοντα της μέσης φωνής) δ. μετοχή ενεστώτα ε. σουπίνο στ. γερούνδιο4. Η επισήμανση των αποθετικών ρημάτων ενός κειμένου μπορεί πρακτικά να γίνει και από τη μετάφραση : ο τύπος είναι μεν παθητικός, αλλά η μετάφρασή του έχει ενεργητική σημασία. π.χ. is Gallos iam abeuntes secutus est : αυτός τους Γαλάτες, ενώ ήδη έφευγαν, ακολούθησε.5. Οι αρχικοί χρόνοι των αποθετικών ρημάτων σχηματίζονται βέβαια στη παθητική φωνή, με την προσθήκη και του σουπίνου (μπορεί να παραλειφθεί, εφόσον είναι ομόρριζο της μετοχής παρακειμένου) : sequor, secutus sum, secutum, sequi 3 - imitor, imitatus sum, imitatum, imitari 1


ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ

gaudeo, gavisus sum, gavisum, gaudere 2 ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤ. gaude-o daude-am -, gaudeΠΑΡΑΤ. gaude-bam daudere-m ΜΕΛΛΩΝ gaude-bo gavisus, -a, -um sim -, gaude-toΠΑΡΑΚ. gavisus, -a, -um sum gavisus, -a, -um sim ΥΠΕΡΣ. gavisus, -a, -um eram gavisus, -a, -um essem ΣΥΝΤ. ΜΕΛ. gavisus, -a, -um ero

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟΕΝΕΣΤ : gaude-re ΕΝΕΣΤ : gaude-ns gaudendus, -a, -umΜΕΛ : gavisurum -am, um esse ΜΕΛ : gavisurus, -a, -um ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ gavisuros -as, -a esse ΠΡΚ : gavisus, -a, -um ΓΕΝ : gaudend-i ΠΡΚ : gavisum, -am, -um esse ΣΟΥΠΙΝΟ ΔΟΤ : gaudend-o gavisos, -as, -a esse ΑΙΤ : gavisum ΑΙΤ : gaudend-umΣ. ΜΕΛ : gavisum, -am, -um fore ΑΦ : gavisu ΑΦ : gaudend-o gavisos, -as, -a fore

1. Τα ημιαποθετικά ρήματα έχουν ενεργητική σημασία, όπως τα αποθετικά, σχηματίζουν όμως άλλους χρόνους κατά την ενεργητική και άλλους κατά την παθητική φωνή. Συγκεκριμένα, οι αρχικοί τους χρόνοι (εξαιρουμένου του σουπίνου) είναι ένας παρά έναν ενεργητικής και παθητικής φωνής (=ενεργητικός ενεστώτας- παθητικός παρακείμενος-(σουπίνο)-ενεργητικό απαρέμφατο ενεστώτα ή παθητικός ενεστώτας-ενεργητικός παρακείμενος-(σουπίνο)- παθητικό απαρέμφατο ενεστώτα).π.χ. audeo, ausus sum, ausum, audere 2 - devertor, deverti, deversum, deverti 3. 2.Όπως όλα τα ρήματα, σχηματίζουν τους τρεις πρώτους χρόνους σύμφωνα με τον ενεστώτα και τους τρεις συντελικούς χρόνους σύμφωνα με τον παρακείμενο (δηλ. ενεργητικούς ή παθητικούς ανάλογα με τους αρχικούς χρόνους).3. Σχηματίζουν, όπως και τα αποθετικά : σουπίνο, γερούνδιο, γερουνδιακό, μετοχές όλων των χρόνων και υποτακτική μέλλοντα από την ενεργητική φωνή. Το απαρέμφατο μέλλοντα το σχηματίζουν από την ενεργητική φωνή, όπως τα αποθετικά.


Τα 15 ρήματα 3ης συζυγίας σε -iocapi-o, cep-i, cap-tum, cap-ere

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

capi-o capi-am - ΕΝΕΣΤ : cap-ere (<capi-ere)capi-s (<capi-i-s) capi-as cap-e (<capi-e) ΜΕΛ : capturum,-am, -um essecapi-t (<capi-i-t) capi-at - capturos,-as, -a essecapi-mus (<capi-i-mus) capi-amus - ΠΡΚ : cep-issecapi-tis (<capi-i-tis) capi-atis capi-tecapi-u-nt capi-ant -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ

capi-e-bamcapere-m (<capi-erem)

ΜΕΤΟΧΗ

capi-e-bas capere-s ΕΝΕΣΤ : capi-ens capi-e-bat capere-t ΜΕΛ : capturus, -a, -umcapi-e-bamus capere-mus capi-e-batis capere-tis capi-e-bant capere-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

capi-am capturus,a,um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙΟcapi-es capturus,a,um sis capi-to ΓΕΝ : capi-e-ndicapi-et capturus,a,um sit capi-to ΔΟΤ : capi-e-ndocapi-emus capturi ae, a simus - ΑΙΤ : capi-e-ndumcapi-etis capturi ae, a sitis capi-tote ΑΦ : capi-e-ndo capi-ent capturi ae, a sint capi-unto ΣΟΥΠΙΝΟ

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. cep-i cep-erim ΑΙΤ : capt-um

cep-isti cep-eris ΑΦ : capt-u cep-it cep-erit cep-imus cep-erimus cep-istis cep-eritis cep-erunt ( -ere) cep-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. cep-eram cep-issem cep-eras cep-isses cep-erat cep-isset cep-eramus cep-issemus cep-eratis cep-issetis cep-erant cep-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

Λ. cep-ero

cep-eris cep-erit cep-erimus cep-eritis cep-erint

1. Δεκαπέντε ρήματα της γ΄ συζυγίας έχουν χαρακτήρα –i-, όπως και τα ρήματα της δ΄ συζυγίας. Τα ρήματα αυτά αποκόπτουν (συναιρούν) τον χαρακτήρα – i -, όταν ακολουθεί – i -, - er ή τελικό – e . Τον κανόνα δεν ακολουθεί το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής μέλλοντα της παθητικής φωνής, που παραμένει capieris (και δεν συναιρείται σε caperis)ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ -i- + -i = i (π.χ. capi-s αντί capi-i-s) -i-+ er = er (π.χ. cap-ere αντί capi-ere) -i-+ e τελικό = e τελικό (π.χ. cap-e αντί capi-e)


ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

capi-or capi-ar - ΕΝΕΣΤ : cap-i (<capi-i)cap-e-ris (<capi-e-ris) capi-aris cap-ere (<capi-e-re) ΜΕΛ : captum iricapi-tur (<capi-i-tur) capi-atur - ΠΡΚ : captum,-am, -um essecapi-mur (<capi-i-mur) capi-amur - captos,-as, -a essecapi-mini (<capi-i-mini) capi-amini cap-i-mini (<capi-i-mini) Σ.ΜΕΛ : captum,-am, -um forecapi-u-ntur capi-antur - captos,-as, -a fore

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ capi-e-bar capere-r (<capi-e-rer) ΜΕΤΟΧΗ

capi-e-baris capere-ris ΠΡΚ : captus, -a, -umcapi-e-batur capere-turcapi-e-bamur capere-mur capi-e-bamini capere-mini capi-e-bantur capere-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

capi-ar - ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟcapi-eris* capi-tor (<capi-i-tor) capi-e-ndus, -a, -umcapi-etur capi-tor (<capi-i-tor)capi-emur -capi-emini (capi-mini)capi-entur capi-untor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. captus, -a, -um sum captus,-a,-um sim

captus, -a, -um es captus, -a, -um siscaptus, -a, -um est captus, -a, -um sitcapti, -ae,-a sumus capti,-ae,-a simuscapti, -ae,-a estis capti, -ae,-a sitiscapti, -ae,-a sunt capti, -ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. captus, -a,-um eram captus,-a,-um essem captus, -a, -um eras captus, -a, -um esses captus, -a, -um erat captus, -a, -um esset capti,-ae,-a eramus capti,-ae,-a essemus capti, -ae,-a eratis capti, -ae,-a essetis capti, -ae,-a erant capti, -ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

Λ. captus,-a,-um ero

captus,-a,-um eris captus, -a, -um erit capti,-ae,-a erimus capti, -ae,-a eritis capti, -ae,-a erunt

lege! Si non...

ad leones !


Το ανώμαλο ρήμα sum, fui, esse=είμαι

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

sum sim - ΕΝΕΣΤ : essees sis es ΜΕΛ : fore ή est sit - futurum,-am, -um esse sumus simus - futuros,-as, -a esse estis sitis este ΠΡΚ : fuissesunt sint -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ eram essem ΜΕΤΟΧΗ

eras esses ΕΝΕΣΤ : μετοχή ενεστώτα erat esset σχηματίζουν μόνο τα σύνθετα: eramus essemus absum και praesum : absens-praesens eratis essetis ΜΕΛ : fut-urus, -a, -umerant essent

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

ero futurus,-a,-um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙΟeris futurus,-a,-um sis es-to -erit futurus,-a,-um sit es-to ΣΟΥΠΙΝΟerimus futuri,-ae,-a simus - -eritis futuri,-ae,-a sitis es-toteerunt futuri,-ae,-a sint sunto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. fu-i fu-erim

fu-isti fu-eris fu-it fu-erit fu-imus fu-erimus fu-istis fu-eritis fu-erunt / -ere fu-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. fu-eram fu-issem fu-eras fu-isses fu-erat fu-isset fu-eramus fu-issemus fu-eratis fu-issetis fu-erant fu-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

Λ. fu-ero

fu-eris fu-erit fu-erimus fu-eritis fu-erint

1. Το sum δεν σχηματίζει γερούνδιο και σουπίνο. Σχηματίζει όμως μετοχή μέλλοντα (futurus) και όλους τους παραγόμενους από αυτήν τύπους.

2. Μετοχή ενεστώτα σχηματίζουν μόνο τα σύνθετα absum και praesum : absens-praesens 3. Πολλοί τύποι του sum χρησιμοποιούνται στο σχηματισμό των περιφραστικών τύπων των ρημάτων.


Το ανώμαλο ρήμα possum, potui, posse =μπορώ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΕ

ΝΕ

ΣΤ

ΩΣ

possum (<pot+sum) possim (<pot+sim) ΕΝΕΣΤ : posse (<pot+esse)potes possis ΜΕΛ : -potest possit ΠΡΚ : potuissepossumus (<pot+sumus) possimuspotestis possitispossunt (<pot+sunt) possint

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ poteram possem ΜΕΤΟΧΗ

poteras posses ΕΝΕΣΤ : potenspoterat posset ΜΕΛ : - poteramus possemus poteratis possetis poterant possent

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

potero ΓΕΡΟΥΝΔΙΟpoteris -poterit - ΣΟΥΠΙΝΟpoterimus -poteritis poterunt

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. potu-i potu-erim

potu-isti potu-erispotu-it potu-eritpotu-imus potu-erimuspotu-istis potu-eritispotu-erunt ή-ere potu-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. potu-eram potu-issem potu-eras potu-isses potu-erat potu-isset potu-eramus potu-issemus potu-eratis potu-issetis potu-erant potu-issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

Λ. potu-ero

potu-eris potu-erit potu-erimus potu-eritis potu-erint

1.Το ανώμαλο ρήμα possum σχηματίζει τους τύπους του από τη ρίζα pot+sum με βάση τον κανόνα : pot+s=poss-. π.χ. pot+sum>possum, αλλά pot+es>potes.2.Δεν έχει γερούνδιο και σουπίνο, άρα ούτε και τους παραγόμενους από το σουπίνο τύπους (μετοχή μέλλοντα, υποτακτική μέλλοντα, απαρέμφατο μέλλοντα). Επίσης δεν έχει προστακτική.


Το ανώμαλο ρήμα eo, ivi (ii), itum, ire =βαίνω, πηγαίνω


ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

eo eam - ΕΝΕΣΤ : ireis eas i ΜΕΛ : iturum, -am, -um esseit eat - ituros, -as, -a esseimus eamus - ΠΡΚ : ivisse-iise-isseitis eatis iteeunt eant -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ ibam irem ΜΕΤΟΧΗ

ibas ires ΕΝΕΣΤ : iens, γεν. euntisibat iret ΜΕΛ : iturus, -a, -umibamus iremus ibatis iretis ibant irent

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

i-bo iturus,-a,-um sim - ΓΕΡΟΥΝΔΙOi-bis iturus,-a,-um sis ito ΓΕΝ : eundii-bit iturus,-a,-um sit ito ΔΟΤ : eundoi-bimus ituri,-ae,-a simus - ΑΙΤ : eundumi-bitis ituri,-ae,-a sitis itote ΑΦ : eundoi-bunt ituri,-ae,-a sint eunto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ

ivi και ii iverim-iverim ΣΟΥΠΙΝΟivisti-iisti-isti iveris -iveris ΑΙΤ : itumivit-iit iverit- iverit ΑΦ : ituivimus-iimus iverimus- iverimus ivistis-iistis-istis iveritis -ieritis iverunt-ierunt (-ere) iverint- ierint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ iveram - ieram ivissem - iissem - issem

iveras – ieras ivisses - iisses - isses iverat – ierat ivisset - iisset - isset iveramus - ieramus ivissemus - issemus - issemus iveratis - ieratis ivissetis - iissetis - issetis iverant - ierant ivissent - iissent - issent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ ivero – iero

iveris – ieris iverit – ierit iverimus - ierimus iveritis - ieritis iverint - ierint

1. Το ανώμαλο ρήμα eo (=βαίνω, πηγαίνω) έχει δύο θέματα : α) θέμα e- μπροστά από τα φωνήεντα a,o, u β) θέμα i- μπροστά από σύμφωνο ή άλλο -i 2. Πρακτικός κανόνας : κλίνεται σαν ρήμα 4ης συζυγίας αλλά ο Παρατατικός οριστικής είναι ibam και ο Μέλλοντας Οριστικής ibo 3. Στον Παρακείμενο το σύμφωνο –v- των αρχικών τύπων συχνά παραλείπεται και προκύπτουν τύποι με –ii-. To –ii- απλοποιείται σε –i- μπροστά από –s-. π.χ. β΄ ενικό : ivisti-iisti-isti, απαρέμφατο : ivisse-iisse-isse4. Η μετοχή ενεστώτα iens είναι η μοναδική μετοχή ενεστώτα που στην κλίση της χρησιμοποιούνται δύο θέματα (i-, e-). Η πλήρης κλίση της έχει ως εξής : ΑΡΣ-ΘΗΛ : iens, euntis, eunti, euntem, iens, eunte/i – euntes, euntium, euntibus, euntes, euntes, euntibus ΟΥΔ : iens, euntis, eunti, iens, iens, eunte/i – euntia, euntium, euntibus, euntia, euntia, euntibus5. Προσοχή στο σχηματισμό του γερουνδίου (με θέμα e-) : eundi κλπ4. Παθητική φωνή σχηματίζουν : α) το απρόσωπο itur στο γ΄ενικό β) τα μεταβατικά σύνθετα, όπως το ad-eo(=πλησιάζω) και το trans-eo (=διασχίζω)


Το ανώμαλο ρήμα fer-o, tul-i, lat-um, fer-re =φέρω

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

fer-o fer-am ΕΝΕΣΤ : fer-refer-s fer-as fer ΜΕΛ : laturum,-am,-um essefer-t fer-at laturos,-as,-a essefer-i-mus fer-amus ΠΡΚ : tul-issefer-tis fer-atis fer-tefer-u-nt fer-ant

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ fer-e-bam ferre-m ΜΕΤΟΧΗ

fer-e-bas ferre-s ΕΝΕΣΤ : fer-e-ns fer-e-bat ferre-t ΜΕΛ : lat-urus, -a, -umfer-e-bamus ferre-mus fer-e-batis ferre-tis fer-e-bant ferre-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

fer-am laturus -a,-um sim ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ fer-es laturus -a,-um sis fer-to ΓΕΝ : fer-e-ndifer-et laturus -a,-um sit fer-to ΔΟΤ : fer-e-ndofer-emus laturi,-ae,-a simus ΑΙΤ : fer-e-ndumfer-etis laturi,-ae,-a sitis fer-tote ΑΦ : fer-e-ndofer-ent laturi,-ae,-a sint fer-unto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ.

tul-i tul-erim ΣΟΥΠΙΝΟtul-isti tul-eris ΑΙΤ : lat-umtul-it tul-erit ΑΦ : lat-utul-imus tul-erimus tul-istis tul-eritis tul-erunt /tul-ere tul-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. tul-eram tul-issem tul-eras tul-isses tul-erat tul-isset tul-eramus tul-issemus tul-eratis tul-issetis tul-erant tul-issent

ΣΥ

ΝΤ

.ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ tul-ero

tul-eris tul-erit tul-erimus tul-eritis tul-erint

Το ανώμαλο ρήμα fero κλίνεται όπως τα ρήματα της γ΄ συζυγίας, με τις εξής ιδιομορφίες : 1) το συνδετικό φωνήεν –i-αποβάλλεται μπροστά από s ή t (πχ. fers αντί feris, fert αντί ferit)2) το συνδετικό φωνήεν –e-αποβάλλεται μπροστά από r (π.χ. ferre αντί ferere). Αυτό δεν συμβαίνει στο β΄ ενικό του μέλλοντα οριστικής της παθητικής φωνής που παραμένει fereris (και όχι ferris)3) To β΄ ενικό της προστακτικής ενεστώτα σχηματίζεται χωρίς κατάληξη : fer αντί fere


ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

fer-or fer-ar - ΕΝΕΣΤ : fer-rifer-ris fer-aris ferre ΜΕΛ : latum irifer-tur fer-atur - ΠΡΚ : latum,-am,-um essefer-i-mur fer-amur - latos,-as,-a essefer-i-mini fer-amini fer-i-mini Σ. ΜΕΛ : latum,-am,-um forefer-u-ntur fer-antur - latos,-as,-a fore

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ fer-e-bar ferre-r ΜΕΤΟΧΗ

fer-e-baris ferre-ris ΠΡΚ : latus, -a, -umfer-e-batur ferre-tur fer-e-bamur ferre-mur ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ fer-e-bamini ferre-mini ferendus, -a, um fer-e-bantur ferre-ntur

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

fer-ar -fer-eris* fer-torfer-etur fer-torfer-emur -fer-emini (fer-i-mini)fer-entur fer-u-ntor

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. latus,-a,-um sum latus, -a, -um sim

latus,-a,-um es latus,-a,-um sis latus,-a,-um est latus,-a,-um sit lati,-ae,-a sumus lati,-ae,-a simus lati,-ae,-a estis lati,-ae,-a sitis lati,-ae,-a sunt lati,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. latus,-a,-um eram latus,-a,-um essem latus,-a,-um eras latus,-a,-um esses latus,-a,-um erat latus,-a,-um esset lati,-ae,-a eramus lati,-ae,-a essemus lati,-ae,-a eratis lati,-ae,-a essetis lati,-ae,-a erant lati,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

.ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ latus, -a, -um ero

latus,-a,-um eris latus,-a,-um erit lati,-ae,-a erimus lati,-ae,-a eritis lati,-ae,-a erunt


Το ανώμαλο ρήμα fio, factus sum, fieri=γίνομαι


ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

fi-o fi-am - ΕΝΕΣΤ : fierifi-s fi-as fi ΜΕΛ : factum irifi-t fi-at - ΠΡΚ : factum,-am,-um essefi-mus fi-amus - factos,-as,-a essefi-tis fi-atis fite Σ.ΜΕΛ : factum,-am,-um forefi-u-nt fi-ant - factos,-as,-a fore

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ fi-e-bam fiere-m ΜΕΤΟΧΗ

fi-e-bas fiere-s factus, -a, -umfi-e-bat fiere-t fi-e-bamus fiere-mus ΓΕΡΟΥΝΔΙAKOfi-e-batis fiere-tis faciendus, -a, -umfi-e-bant fiere-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

fi-am -fi-es fi-tofi-et fi-tofi-emus -fi-etis fi-totefi-ent (fi-unto)

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜΕ

ΝΟ

Σ factus,-a,-um sum factus,-a,-um sim factus,-a,-um es factus,-a,-um sis factus,-a,-um est factus,-a,-um sit facti,-ae,-a sumus facti,-ae,-a simus facti,-ae,-a estis facti,-ae,-a sitis facti,-ae,-a sunt facti,-ae,-a sint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

ΙΚΟ

Σ factus, -a, -um eram factus, -a, -um essem factus,-a,-um eras factus,-a,-um esses factus,-a,-um erat factus,-a,-um esset facti,-ae,-a eramus facti,-ae,-a essemus facti,-ae,-a eratis facti,-ae,-a essetis facti,-ae,-a erant facti,-ae,-a essent

ΣΥ

ΝΤ

. ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ factus,-a,-um ero

factus,-a,-um eris factus,-a,-um erit facti,-ae,-a erimus facti,-ae,-a eritis facti,-ae,-a erunt

1. Το ανώμαλο ρήμα fio (=γίνομαι) χρησιμοποιείται ως παθητικό του facio (αντί του facior, που δεν απαντάται). Στα σύνθετα του facio όμως χρησιμοποιείται κανονικά το παθητικό -ficior : π.χ.interficior2. Έχει ενεργητικό ενεστώτα κλινόμενο κατά την δ΄ συζυγία και παθητικό παρακείμενο. 3. Το απαρέμφατο ενεστώτα fieri δεν σχηματίζεται κατά την τέταρτη συζυγία.


ΙΔΙΟΜΟΡΦΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ

ΙΔΙΟΜΟΡΦΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑ1. Τα παρακάτω ρήματα σχηματίζουν μετοχή μέλλοντα, αν και δεν έχουν σουπίνο : insto, insiti, - , instare 1 (= πιέζω) : μτχ. μελ : instaturus valeo, valui, - , valere 2 (= υγιαίνω) : μτχ. μελ : valiturus disco, didici, - , discere 3 (= μαθαίνω κάτι) : μτχ. μελ. disciturus

2. Τα παρακάτω ρήματα σχηματίζουν ανώμαλα τη μετοχή μέλλοντα :

morior, mortuus sum, mortuum, mori (αποθ.) 3 (= πεθαίνω): μτχ. μελ : moriturus (αντί mortuurus)

nascor, natus sum, natum, nasci (αποθ.) 3 (= γεννιέμαι): μτχ. μελ : nasciturus (αντί naturus) orior, ortus sum, ortum, oriri (αποθ.) 4 (=ανατέλλω): μτχ. μελ : oriturus (αντί oriturus) pario, peperi, partum, parere 3 (=γεννώ): μτχ. μελ : pariturus (αντί parturus) reseco, resecui, resectum, resecare 1 (= κόβω): μτχ. μελ : resecaturus (αντί resecturus) ruo, rui, rutum, ruere (= ορμώ): μτχ. μελ : ruiturus (αντί ruturus)

Το ελλειπτικό ρήμα coepi, coepisse=αρχίζω ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡ.

ΕΝ

ΕΣ

ΤΩ

Σ

incipi-o incipi-am - ΕΝΕΣΤ : incip-ereincipi-s incipi-as incipe ΜΕΛ : coepturum, -am, um esseincipi-t incipi-at - coepturos,-as,-a esseincipi-mus incipi-amus - ΠΡΚ : coep-isseincipi-tis incipi-atis incipiteincipi-u-nt incipi-ant -

ΠΑ

ΡΑ

ΤΑ

ΤΙΚ

ΟΣ incipi-e-bam incipere-m ΜΕΤΟΧΗ

incipi-e-bas incipere-s ΕΝΕΣΤ : incipi-ensincipi-e-bat incipere-t ΜΕΛ : coepturus, -a, -umincipi-e-bamus incipere-mus ΠΡΚ. : coeptus, -a, -umincipi-e-batis incipere-tisincipi-e-bant incipere-nt

ΜΕ

ΛΛ

ΩΝ

incipi-am incepturus,a,um sim - ΣΟΥΠΙΝΟincipi-es incepturus,a,um sis incipito ΑΙΤ : coeptumincipi-et incepturus,a,um sit incipito ΑΦ : coeptu incipi-emus incepturi ae, a simus - incipi-etis incepturi ae, a sitis incipitote incipi-ent incepturi ae, a sint incipiunto

ΠΑ

ΡΑ

ΚΕ

ΙΜ. coep-i coep-erim

coep-isti coep-eriscoep-it coep-eritcoep-imus coep-erimuscoep-istis coep-eritiscoep-erunt /-ere coep-erint

ΥΠ

ΕΡ

ΣΥ

ΝΤ

ΕΛ

. coep-eram coep-issemcoep-eras coep-issescoep-erat coep-issetcoep-eramus coep-issemuscoep-eratis coep-issetiscoep-erant coep-issent

ΣΥ

ΝΤ

.ΜΕ

Λ.

coep-erocoep-eriscoep-eritcoep-erimuscoep-eritiscoep-erint

Το ελλειπτικό ρήμα coepi είναι Παρακείμενος με σημασία Ενεστώτα (=αρχίζω). Σχηματίζει Οριστική και Υποτακτική των τριών συντελικών χρόνων, μετοχές (και παθητική μετοχή παρακειμένου : coeptus) και απαρέμφατα Μέλλοντα και Παρακειμένου. Αναπληρώνει τους υπόλοιπους τύπους από το συνώνυμο ρ. incipio.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, σελ. 86

ΠΡΩΤΗ ΚΛΙΣΗ

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -a terr-a (γη)

ΓΕΝ -ae terr-ae

ΔΟΤ -ae terr-ae

ΑΙΤ -am terr-am

ΚΛΗΤ -a terr-a

ΑΦ -a terr-a

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -ae terr-ae

ΓΕΝ -arum terr-arum

ΔΟΤ -is terr-is

ΑΙΤ -as terr-as

ΚΛΗΤ -ae terr-ae

ΑΦ -is terr-is

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ


ΟΝ de-a (θεά) fili-a (κόρη) famili-a (οικογένεια)

ΓΕΝ de-ae fili-ae famili-ae / famili-as

ΔΟΤ de-ae fili-ae famili-ae

ΑΙΤ de-am fili-am famili-am

ΚΛΗΤ de-a fili-a famili-a

ΑΦ de-a fili-a famili-a


ΟΝ de-ae fili-ae famili-ae

ΓΕΝ de-arum fili-arum famili-arum

ΔΟΤ de-is / de-abus fili-is / fili-abus famili-is

ΑΙΤ de-as fili-as famili-as

ΚΛΗΤ de-ae fili-ae famili-ae

ΑΦ de-is / de-abus fili-is / fili-abus famili-is

1. Η πρώτη κλίση περιλαμβάνει θηλυκά και λίγα αρσενικά (όσα δηλώνουν ονόματα ή επαγγέλματα ανδρικά και τα ονόματα ποταμών : nauta, poeta, Trevia)2. Τα dea (=θεά) και filia (=κόρη) σχηματίζουν στη δοτική και αφαιρετική πληθυντικού και τύπο σε -abus, για να ξεχωρίζουν από τα αντίστοιχα αρσενικά (deus και filius).3. Το familia (=οικογένεια) σχηματίζει γεν. ενικού και familias (αρχαιότερος τύπος)4. Κατά την πρώτη κλίση και χωρίς καμία ιδιομορφία κλίνεται και το θηλυκό γένος των δευτεροκλίτων επιθἐτων (στο θετικό και υπερθετικό βαθμό), της μετοχής μέλλοντα και της μετοχής παρακειμένου.


ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΛΙΣΗ

ΑΡΣ -ΘΗΛ ΑΡΣ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -us domin-us (κύριος) er- puer (παιδί) ager (αγρός) -um don-um (δώρο)

ΓΕΝ -i domin-i (e)r-i puer-i agr-i -i don-iΔΟΤ -o domin-o (e)r-o puer-o agr-o -o don-oΑΙΤ -um domin-um (e)r-um puer-um agr-um -um don-umΚΛΗΤ -e domin-e er- puer ager -um don-umΑΦ -o domin-o (e)r-o puer-o agr-o -o don-o


ΟΝ -i domin-i (e)r-i puer-i agr-i -a don-aΓΕΝ -orum domin-orum (e)r-orum puer-orum agr-orum -orum don-orumΔΟΤ -is domin-is (e)r-is puer-is agr-is -is don-isΑΙΤ -os domin-os (e)r-os puer-os agr-os -a don-aΚΛΗΤ -i domin-i (e)r-i puer-i agr-i -a don-aΑΦ -is domin-is (e)r-is puer-is agr-is -is don-is

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ


ΟΝ de-us (θεός) soci-us (σύντροφος) fili-us (γιός) Vergili-us offici-um (αξίωμα)

ΓΕΝ de-i soci-i / soc-i fili-i / fil-i Vergili-i / Vergili offici-i / officiΔΟΤ de-o soci-o fili-o Vergili-o offici-oΑΙΤ de-um soci-um fili-um Vergili-um offici-umΚΛΗΤ de-us / dive soci-e fili-e / fil-i Vergili offici-umΑΦ de-o soci-o fili-o Vergili-o offici-o


ΟΝ de-i / di-i / di soci-i fili-i offici-aΓΕΝ de-orum / de-um soci-orum fili-orum offici-orumΔΟΤ de-is / di-is / dis soci-is fili-is offici-isΑΙΤ de-os soci-os fili-os offici-aΚΛΗΤ de-i / di-i / di soci-i fili-i offici-aΑΦ de-is / di-is / dis soci-is fili-is offici-is

1. Η δεύτερη κλίση περιλαμβάνει αρσενικά και λίγα θηλυκά (π.χ. τα ονόματα δέντρων, όπως ficus=συκιά)2. Το deus έχει κλητική όμοια με την ονομαστική (deus) και από το επίθετο divus (dive). Στον πληθυντικό οι τύποι σε -ei συναιρούνται σε -ii και -i. Στη γενική υπάρχει και συγκεκομμένος τύπος deum.3. Τα υπερδισύλλαβα σε -ius και -ium (ουδέτερα) σχηματίζουν τη γενική και συνηρημένη : socius : socii και soci, officium : officii και offici4. Τα κύρια λατινικά ονόματα σε -ius (Vergilius, Antonius, Caius, Manlius κλπ) και το filius σχηματίζουν την κλητική ενικού σε –i : Verrgili, Antoni, fili5. Τα αρσενικά σε -er έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα σε -us, εκτός από την ονομαστική και κλητική ενικού (-er). Τα περισσότερα διατηρούν το -e- του θέματος (puer, pueri) και άλλα το συγκόπτουν (ager, agri), όπως τα συγκοπτόμενα της αρχαίας ελληνικής(πατήρ, πατρός)6. Ορισμένα δευτερόκλιτα σχηματίζουν γενική πληθυντικού και σε –um, π.χ. sestertius (=σηστέρτιος) : sesteriorum και sestertium7. Κατά τη δεύτερη κλιση χωρίς καμιά ιδιομορφία κλίνονται και το αρσενικό και ουδέτερο γένος των δευτεροκλίτων επιθέτων (στο θετικό και υπερθετικό βαθμό), της μετοχής μέλλοντα και της μετοχής παρακειμένου.


ΤΡΙΤΗ ΚΛΙΣΗ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1 : Συμφωνόληκτα (ανισοσύλλαβα) και των τριών γενών που το θέμα τους λήγει σε ένα σύμφωνο

ΑΡΣ+ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -s ή - rex (<reg-s) (βασιλιάς) - nomen (όνομα)

ΓΕΝ -is reg-is -is nomin-isΔΟΤ -i reg-i -i nomin-iΑΙΤ -em reg-em - nomenΚΛΗΤ -s ή - rex - nomenΑΦ -e reg-e -e nomin-e


ΟΝ -es reg-es -a nomin-aΓΕΝ -um reg-um -um nomin-umΔΟΤ -ibus reg-ibus -ibus nomin-ibusΑΙΤ -es reg-es -a nomin-aΚΛΗΤ -es reg-es -a nomin-aΑΦ -ibus reg-ibus -ibus nomin-ibus

1. Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά είναι και των τριών γενών και διακρίνονται σε συμφωνόληκτα (που είναι όλα ανισοσύλλαβα, δηλ. η γενική ενικού έχει μια συλλαβή περισσότερη από την ονομαστική π.χ. mons, montis) και φωνηεντόληκτα (που είναι όλα ισοσύλλαβα, δηλ. η γενική ενικού έχει τον ίδιο αριθμό συλλαβών με την ονομαστική π.χ. finis, finis). 2. Το θέμα των τριτοκλίτων το βρίσκουμε αφαιρώντας από τη γενική ενικού την κατάληξη -is : reg-is, mont-is. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε όχι μόνο την ονομαστική αλλά και τη γενική ενικού, προκειμένου να ξέρουμε το θέμα και να μπορούμε να το κατατάξουμε σε μια από τις τρεις κλιτικές κατηγορίες.3. Τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν τις ίδιες καταλήξεις. Τα ουδέτερα διαφέρουν στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού (ακατάληκτα) και ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού (κατάληξη -a ή -ia).4. Τα αρσενικά και θηλυκά της κατηγορίας 2 έχουν διαφέρουν από τα αρσενικά και θηλυκά της κατηγορίας 1 στη γενική πληθυντικού (-ium αντί -um) και στην αιτιατική πληθυντικού (και δεύτερος τύπος σε -is, γιατί όσα έχουν γενική πληθυντικού σε -ium έχουν και αιτιατική πληθυντικού σε -is)5. Τα ουδέτερα της κατηγορίας 3 διαφέρουν από τα ουδέτερα της κατηγορίας 1 στην αφαιρετική ενικού (-i αντί -e), στη γενική πληθυντικού (-ium αντί -um) και στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού (-ia αντί -a). Ουδέτερα της κατηγορίας 2 δεν απαντώνται στα κείμενα.6. Για το γένος των τριτοκλίτων ισχύει ο μνημονικός κανόνας : Aρσενικά όσα λήγουν σε -o, -or, -os, -er, -es, -is (περιττοσύλλαβα). [ο όρος έρεσις] Εξαιρούνται τα θηλυκά caro, carnis (κρέας), uxor, uxoris (η σύζυγος) Θηλυκά όσα λήγουν σε -io, -do, -go, -as, -es, -us (γεν.-utis ή -udis), -is (ισοσύλλαβα), -s (μονοσύλλαβα προηγουμένου συμφώνου),-x. Εξαιρούνται τα αρσενικά : elephas, -ntis (ελέφαντας), collis, collis (λόφος), Tiberis, -is (Τίβερης), hostis, -is (εχθρός), familiaris, -is (οικείος), mons, montis (βουνό), fons, fontis (πηγή) , dux, ducis (αρχηγός), rex,regis (βασιλιάς), grex, gregis (κοπάδι), iudex, iudicis (δικαστής)Ουδέτερα είναι όσα λήγουν σε -c, -l, -n, -a, -t, -e, -ar, -ur, -us.[κλ(ί)νατε αρούρους]. Εξαιρείται το αρσενικό consul, consulis (ύπατος)


ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2 : α) Φωνηεντόληκτα (ισοσύλλαβα) αρσενικά και θηλυκά β) Συμφωνόληκτα (ανισοσύλλαβα) και των τριών γενών που το θέμα τους λήγει σε δύο ή περισσότερα σύμφωνα

ΑΡΣ+ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -s ή - mon-s (<mont-s) (βουνό) fini-s (τέλος) -ΓΕΝ -is mont-is fin-is -isΔΟΤ -i mont-i fin-i -iΑΙΤ -em mont-em fin-em -ΚΛΗΤ -s ή - mon-s fin-is -ΑΦ -e mont-e fin-e -e


ΟΝ -es mont-es fin-es -aΓΕΝ -ium mont-ium fin-ium -iumΔΟΤ -ibus mont-ibus fin-ibus -ibusΑΙΤ -es και -is mont-es και -montis fin-es και fin-is -aΚΛΗΤ -es mont-es fin-es -aΑΦ -ibus mont-ibus fin-ibus -ibus

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 3 : ουδέτερα που λήγουν σε -al (-alis), -ar (-aris), -e (-is)

ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ - animal (ζώο)

ΓΕΝ -is animal-isΔΟΤ -i animal-iΑΙΤ - animalΚΛΗΤ - animalΑΦ -i animal-i


ΟΝ -ia animal-iaΓΕΝ -ium animal-iumΔΟΤ -ibus animal-ibusΑΙΤ -ia animal-iaΚΛΗΤ -ia animal-iaΑΦ -ibus animal-ibus


ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΤΡΙΤΗΣ ΚΛΙΣΗΣ

α) Γενική πληθυντικού

-um (αντί -ium)

1 pater, patris (ΑΡΣ)= πατέρας patrum2 mater, matris (ΘΗΛ)= μητέρα matrum3 frater, fratris (ΑΡΣ)= αδελφός fratrum4 canis, canis = σκύλος canum5 iuvenis,iuvenis (ΑΡΣ) =νέος iuvenum6 suboles, subolis (ΑΡΣ)= απόγονοι subolum7 senex, senis (ΑΡΣ)= γέροντας senum8 sedes, sedis (ΘΗΛ)= κάθισμα sedum (ενίοτε sedium)

β) Γενική πληθυντικού

-ium (αντί -um)

1 dos, dotis (ΘΗΛ) =προίκα dotium2 Samnis, Samnitis (ΑΡΣ)= Σαμνίτης Samnitium3 penates (ΑΡΣ)= πατρογονικοί θεοί penatium

γ) Γενική πληθυντικού -ium και -um

1 laus, laudis (ΘΗΛ)= έπαινος laud(i)um2 virtus, virtutis (ΘΗΛ)= αρετή virtut(i)um3 mensis, mensis (ΑΡΣ)= μήνας mens(i)um4 caedes, caedis (ΘΗΛ)= σφαγή caed(i)um5 clades, cladis (ΘΗΛ)= καταστροφή clad(i)um6 aetas, aetatis (ΘΗΛ)= ηλικία aetat(i)um7 aequitas, aequitatis (ΘΗΛ)= ισότητα aequitat(i)um8 civitas, civitatis (ΘΗΛ)= πολιτεία civitat(i)um9 dignitas, dignitatis (ΘΗΛ)= κύρος dignitat(i)um1011

honestas, honestatis (ΘΗΛ)=τιμήfrugalitas, frugalitatis (ΘΗΛ) =ολιγάρκεια

honestat(i)umfrugalitat(i)um

12 vetustas, vetustatis (ΘΗΛ)=αρχαιότητα vetustat(i)um13 utilitas, utilitatis (ΘΗΛ)= χρησιμότητα utilitat(i)um14 locuples, locupletis (ΑΡΣ)= πλούσιος locuplet(i)um15 adulescens, adulescentis (ΑΡΣ)= νεαρός adulescent(i)um16 ius, iuris (ΟΥΔ)= το δίκαιο iur(i)um

δ) Αιτιατική ενικού -im (αντί -em) και

αφαιρετική ενικού -i (αντί -e)

1 turris, turris (ΘΗΛ)= πύργος turrim, turri2 Tiberis, Tiberis (ΑΡΣ)= Τίβερης Tiberim, Tiberi3 Neapolis, Neapolis (ΘΗΛ)= Νεάπολη Neapolim, Neapoli4 vis (ΘΗΛ)= η δύναμη vim, vi

δ) Αφαιρετική ενικού

-i και -e

1 rete, retis (ΟΥΔ)= δίχτυ rete και reti2 civis, civis (ΑΡΣ)= πολίτης cive και civi3 navis, navis (ΘΗΛ)= πλοίο nave και navi4 avis, avis (ΘΗΛ)= πουλί ave και avi5 unguis, unguis (ΑΡΣ)= νύχι ungue και ungui6 locuples, locupletis (ΑΡΣ)= πλούσιος locuplete και locupleti12 adulescens, adulescentis (ΑΡΣ)= νεαρός adulescente και -i

ΑΝΩΜΑΛΑ Γ΄ΚΛΙΣΗΣ

bos (αρσ. ή θηλ., το βόδι) caro (θηλ, το κρέας) senex (αρς, γέροντας) vis (θηλ, δύναμη)ΟΝ bos caro senex visΓΕΝ bov-is carn-is sen-is -ΔΟΤ bov-i carn-i sen-i -ΑΙΤ bov-em carn-em sen-em vimΚΛΗΤ bos caro senex -ΑΦ bov-e carn-e sen-e viΟΝ bov-es carn-es sen-es viresΓΕΝ bov-um και boum carn-ium sen-um viriumΔΟΤ bobus και bubus carn-ibus sen-ibus viribusΑΙΤ bov-es carn-es και carnis sen-es vires και virisΚΛΗΤ bov-es carn-es sen-es vires

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, σελ. 91ΑΦ bobus και bubus carn-ibus sen-ibus viribus

ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΛΙΣΗ

ΑΡΣ+ΘΗΛ ΟΥΔ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ -us exercit-us (στρατός) -u corn-u (κέρας) dom-us (οίκος)ΓΕΝ -us exercit-us -us corn-us dom-us / domiΔΟΤ -ui exercit-ui -u corn-u dom-uiΑΙΤ -um exercit-um -u corn-u dom-umΚΛΗΤ -us exercit-us -u corn-u dom-usΑΦ -u exercit-u -u corn-u dom-o


ΟΝ -us exercit-us -ua corn-ua dom-usΓΕΝ -uum exercit-uum -uum corn-uum dom-uum / domorumΔΟΤ -ibus exercit-ibus -ibus corn-ibus dom-ibusΑΙΤ -us exercit-us -ua corn-ua dom-osΚΛΗΤ -us exercit-us -ua corn-ua dom-usΑΦ -ibus exercit-ibus -ibus corn-ibus dom-ibus

ΠΕΜΠΤΗ ΚΛΙΣΗ


ΟΝ -es di-es (ημέρα) faci-es (πρόσωπο) fid-es (πίστη) sp-es (ελπίδα)

ΓΕΝ -ei di-ei faci-ei fid-ei sp-ei

ΔΟΤ -ei di-ei faci-ei fid-ei sp-ei

ΑΙΤ -em di-em faci-em fid-em sp-em

ΚΛΗΤ -es di-es faci-es fid-es sp-es

ΑΦ -e di-e faci-e fid-e sp-e


ΟΝ -es di-es faci-es _ sp-es / speres

ΓΕΝ -erum di-erum _ _ _

ΔΟΤ -ebus di-ebus _ _ _

ΑΙΤ -es di-es faci-es _ sp-es / speres

ΚΛΗΤ -es di-es faci-es _ sp-es / speres

ΑΦ -ebus di-ebus _ _ _

1) Η τέταρτη κλίση περιλαμβάνει αρσενικά και λίγα θηλυκά (το domus είναι το μοναδικό θηλυκό που συναντάμε στα κείμενα) και ουδέτερα (κανένα δεν απαντάμε στα κείμενα)2) Το domus έχει κάποιους τύπους από την β΄κλίση : γενική και αφαιρετική ενικού, γενική και αιτιατική πληθυντικού3) Όσα λήγουν σε -us έχουν πολλές φορές δοτική ενικού και σε -u (όπως τα ουδέτερα). 4) ΠΡΟΣΟΧΗ: δεν πρέπει να συγχέουμε τα ουσιαστικά τέταρτης κλίσης σε -us με τα ουσιαστικά β΄κλίσης σε -us.

1) Η πέμπτη κλίση περιλαμβάνει θηλυκά. Μοναδικό αρσενικό είναι το dies.2) Μόνο τα dies(μέρα) και res(πράγμα) έχουν πλήρη κλίση. Τα acies(παράταξη), facies(πρόσωπο), species(όψη), spes(ελπίδα) και effigies(εικόνα) έχουν πλήρη ενικό και στον πληθυντικό μόνο ονομαστική, αιτιατική και κλητική (τις πτώσεις που λήγουν σε -es). Τα υπόλοιπα δεν έχουν πληθυντικό.3) Το spes στον πληθυντικό έχει διπλούς τύπους : spes και speres.


ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Α΄ ΚΛΙΣΗΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ Nymph-a / Nymph-e (Νύμφη) Aene-as (Αινείας) Pers-a / Pers-es (Πέρσης)

ΓΕΝ Nymph-ae / Nymph-es Aene-ae Pers-aeΔΟΤ Nymph-ae Aene-ae Pers-aeΑΙΤ Nymph-am / Nymph-en Aene-am / Aene-an Pers-am / Pers-enΚΛΗΤ Nymph-a / Nymph-e Aene-a Pers-a / Pers-eΑΦ Nymph-a / Nymph-e Aene-a Pers-a / Pers-e

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ Nymph-ae Cassiop-e (Κασσιόπη)

ΓΕΝ Nymph-arum Cassiop-esΔΟΤ Nymph-is Cassiop-aeΑΙΤ Nymph-as Cassiop-enΚΛΗΤ Nymph-ae Cassiop-eΑΦ Nymph-is Cassiop-e

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ Andromed-a / Andromed-e (Ανδρομέδα) Anchis-es (Αγχίσης)

ΓΕΝ Andromed-ae / Andromed-es Anchis-aeΔΟΤ Andromed-ae Anchis-aeΑΙΤ Andromed-am/ Andromed-an / Andromed-en Anchis-am / Anchis-enΚΛΗΤ Andromed-a / Andromed-e Anchis-a / Anchis-eΑΦ Andromed-a / Andromed-e Anchis-a

Β΄ ΚΛΙΣΗΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ Perse-us (Περσέας) Cephe-us (Κηφέας)

ΓΕΝ Perse-i / Perse-os Cephe-i / Cephe-osΔΟΤ Perse-o Cephe-oΑΙΤ Perse-um / Perse-a Cephe-um / Cephe-aΚΛΗΤ Perse-u Cephe-uΑΦ Perse-o Cephe-o

Γ΄ ΚΛΙΣΗΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ Dido (Διδώ) Geryon / Geryon-es (Γηρυόνης)

ΓΕΝ Didon-is / Did-us Geryonis / Geryon-aeΔΟΤ Didon-i / Did-o Geryoni / Geryon-aeΑΙΤ Didon-em / Did-o Geryonem / GeryonenΚΛΗΤ Dido Geryon / Geryon-e ΑΦ Didon-e Geryone


ΟΝ Hercul-es (Ηρακλής) Plato / Platon (Πλάτων)

ΓΕΝ Hercul-is / Hercul-i Platon-isΔΟΤ Hercul-i Platon-iΑΙΤ Hercul-em / Hercul-en Platon-em / Platon-aΚΛΗΤ Hercul-e / Hercl-e Plato / PlatonΑΦ Hercul-e Platon-e

Μερικά κύρια ελληνικά ονόματα κλίνονται κατά τις λατινικές κλίσεις, σχηματίζουν όμως και τύπους από τις αντίστοιχες ελληνικές κλίσεις. Π.χ. Perseus (=ὁ Περσεύς), γεν.Perse-i και Perse-os (τοῦ Περσέως) –Dido (ἡ Διδώ), γεν. Didon-is και Did-us (τῆς Διδοῦς)- Aeneas (ὁ Αἰνείας), αιτ. Aene-am και Aene-an (τόν Αἰνείαν)


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΕ ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ελληνικά ονόματα, όπως Aeneas, Cassiope, Plato κλπ σχηματίζουν κάποιες πτώσεις

κατά την ελληνική τους κλίση (βλέπε σχετικό πίνακα)

ΕΤΕΡΟΓΕΝΗ (δύο γένη)

caelum, -i (ΟΥΔ, β΄, ουρανός), πληθ. : caeli, -orum (ΑΡΣ, β΄) locus, -i (AΡΣ, β΄, τόπος), πληθ. loca, -orum (ΟΥΔ, τόποι) και loci, orum (AΡΣ, χωρία

βιβλίου)

ΕΤΕΡΟΚΛΙΤΑ (δύο ή και τρεις

κλίσεις)

ficus, -i (ΘΗΛ, β΄, συκιά, από τη δ΄κλ.όσες πτώσεις λήγουν σε -us και -u ) elephas, antis (ΑΡΣ, γ΄, ελέφαντας) και elephantus, -i (β΄) plebs, -bis (ΘΗΛ, γ΄, λαός, πληβείοι) και plebes, -ei (ε΄) luxuria, -ae (ΘΗΛ, α΄, τρυφή) και luxuries, -ei (ε΄) materia, -ae (ΘΗΛ, α΄, ύλη) και materies, -ei (ε΄) domus, -us (ΑΡΣ, δ΄, οίκος, αλλά και πτώσεις από τη β΄κλ, βλ.πίνακα β΄ κλίσης) vesper, -i (ΑΡΣ, β΄, εσπέρα και από γ΄κλ.γεν.και αφ.εν.) και vespera, -ae (ΘΗΛ, α΄)

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

ΑΡΙΘΜΟ

Τα κύρια ονόματα, όπως : Cicero, Catilina, Antonius Τα ονόματα αφηρημένων εννοιών, όπως : iustitia (δικαιοσύνη), senecta (γηρατειά)

(Έχουν για έμφαση ή για να δηλώσουμε είδη της έννοιας-στην κλίση βάζουμε και πληθυντικό)

Τα περιληπτικά ονόματα, όπως : plebs (λαός, πληβείοι) Τα ονόματα ύλης, όπως : aurum (χρυσός), lac (γάλα).( Έχουν όταν δηλώνουν σύνολο

πραγμάτων από την ύλη αυτή -όταν τα κλίνουμε βάζουμε και πληθυντικό) Τα ονόματα φυσικών σωμάτων ή φαινομένων, όπως : luna (σελήνη), vesper (εσπέρα)

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΝΙΚΟ

ΑΡΙΘΜΌ

Τα ονόματα λαών (έχουν ενικό σαν επίθετα), όπως : Galli, Romani, Lemovices. Τα ονόματα κάποιων πόλεων, όπως : Athenae. Τα ονόματα οροσειρών, όπως : Alpes arma, -orum (ΟΥΔ, β΄, όπλα) divitiae, -arum (ΘΗΛ, α΄, πλούτος) moenia, -ium (ΟΥΔ, γ΄, τείχη) tenebrae, -arum (ΘΗΛ, α΄, σκοτάδι) insidiae, -arum (ΘΗΛ, α΄, ενέδρα) liberi, -orum (ΑΡΣ, β΄, τέκνα) fores, -ium (ΘΗΛ, γ΄, πόρτα δίφυλλη) (σπάνιος ο ενικός foris, -is) hiberna, -orum (ΟΥΔ, β΄, χειμερινό στρατόπεδο) penates, -ium (ΑΡΣ, γ΄, πατρογονικοί θεοί)

ΕΧΟΥΝ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

ΑΛΛΑ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ

ΣΗΜΑΣΙΑ (όταν τα κλίνουμε

βάζουμε και πληθυντικό,

αλλά σημειώνουμε

την άλλη σημασία)

auxilium, -ii/ -i (ΟΥΔ, β΄, βοήθεια) auxilia, -orum (επικουρικό στράτευμα) castrum, -i (ΟΥΔ, β΄,φρούριο) castra, -orum (στρατόπεδο) copia, -ae (ΘΗΛ, α΄, αφθονία) copiae, -arum (στρατεύματα) littera, -ae (ΘΗΛ, α΄, γράμμα του αλφαβήτου) litterae, -arum (επιστολή, λογοτεχνία) opera, -ae (ΘΗΛ, α΄, κόπος) operae, -arum (εργάτες) (ops), opis (ΘΗΛ, γ΄, βοήθεια) opes, opium (δυνάμεις) finis, -is (ΘΗΛ, γ΄, όριο, τέλος) fines, ium (σύνορα) pars, -rtis (ΘΗΛ, γ΄, μέρος) partes, -ium (πολιτικό κόμμα) supplicium, -ii / -i (ΟΥΔ, β΄,τιμωρία) supplicia, -orum (λατρεία) pugillaris, -is (ΘΗΛ, γ΄, πλίθρα) pugillares, -ium (πλάκες αλειμμένες με κερί) cera, -ae (ΘΗΛ, α΄, κερί) cerae, -arum (πλάκες αλειμμένες με κερί) stipendium, -ii / -i (ΟΥΔ, β΄,μισθός) stipendia, -orum (στρατιωτική θητεία) exilium, -ii / -i (ΟΥΔ, β΄,εξορία) exilia, -orum (εξόριστοι) mos, moris (ΑΡΣ, γ΄, συνήθεια, έθιμο) mores, -um (ήθη, θεσμοί) carcer, -eris (ΑΡΣ, γ΄, φυλακή) carceres, -um (βαλβίδα) frumentum, -i (ΟΥΔ, β΄,δημητριακά) frumenta, -orum (γεννήματα) murus, -i (ΑΡΣ΄,β΄, ο τοίχος) mura, -orum (τα τείχη)

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΤΩΣΕΙΣ

Οι αφαιρετικές iussu (κατά διαταγή), iniussu (παρά τη διαταγή), natu (κατά την ηλικία) ανήκουν σε ουσιαστικά δ΄κλίσης χωρίς άλλες πτώσεις

Το όνομα (ops), opis (ΘΗΛ, γ΄, βοήθεια) δεν έχει ονομαστική και κλητική ενικού. Το όνομα vis (ΘΗΛ, δύναμη) βλ.πίνακα ανωμάλων γ΄κλ. Τα ονόματα της ε΄κλίσης εκτός των dies (ΑΡΣ, ημέρα) και res (ΘΗΛ, πράγμα)

ΕΠΙΘΕΤΑ, σελ. 95

ΕΠΙΘΕΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΚΛΙΣΗΣ

τρικατάληκτα σε –us, -a, -umΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ nov-us (νέος) nov-a nov-umΓΕΝ nov-i nov-ae nov-iΔΟΤ nov-o nov-ae nov-oΑΙΤ nov-um nov-am nov-umΚΛΗΤ nov-e nov-a nov-umΑΦ nov-o nov-a nov-o


ΟΝ nov-i nov-ae nov-aΓΕΝ nov-orum nov-arum nov-orumΔΟΤ nov-is nov-is nov-isΑΙΤ nov-os nov-as nov-aΚΛΗΤ nov-i nov-ae nov-aΑΦ nov-is nov-is nov-is

τρικατάληκτα σε –er, -era, -erum συγκοπτόμενα τρικατάληκτα σε -er, -ra, -rumΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ liber (ελεύθερος) liber-a liber-um pulcher (όμορφος) pulchr-a pulchr-umΓΕΝ liber-i liber-ae liber-i pulchr-i pulchr-ae pulchr-iΔΟΤ liber-o liber-ae liber-o pulchr-o pulchr-ae pulchr-oΑΙΤ liber-um liber-am liber-um pulchr-um pulchr-am pulchr-umΚΛΗΤ liber liber-a liber-um pulcher pulchr-a pulchr-umΑΦ liber-o liber-a liber-o pulchr-o pulchr-a pulchr-o

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ liber-i liber-ae liber-a pulchr-i pulchr-ae pulchr-aΓΕΝ liber-orum liber-arum liber-orum pulchr-orum pulchr-arum pulchr-orumΔΟΤ liber-is liber-is liber-is pulchr-is pulchr-is pulchr-isΑΙΤ liber-os liber-as liber-a pulchr-os pulchr-as pulchr-aΚΛΗΤ liber-i liber-ae liber-a pulchr-i pulchr-ae pulchr-aΑΦ liber-is liber-is liber-is pulchr-is pulchr-is pulchr-is

1. Τα επίθετα της β΄κλίσης είναι όλα τρικατάληκτα (κάθε γένος δικές του καταλήξεις). Το αρσενικό και το ουδέτερο κλίνονται κατά τη β΄κλίση, ενώ το θηλυκό κατά την α΄κλίση.

2. Παρόμοια κλίνονται και οι μετοχές μέλλοντα και παρακειμένου, καθώς και ο υπερθετικός βαθμός όλων των επιθέτων.

3. Τα δευτερόκλιτα επίθετα σε -er, (-e)ra, (-e)rum διακρίνονται σε δυο κατηγορίες, όπως και τα αντίστοιχα ουσιαστικά : αυτά που διατηρούν το –e- (liber, libera, liberum) και αυτά που δεν το διατηρούν (συγκοπτόμενα : pulcher, pulchra, pulchrum). Διατηρούν το e τα : tener, tenera, tenerum(=τρυφερός), miser, misera, miserum(άθλιος), liber, libera, liberum (ελεύθερος). Όλα τα υπόλοιπα είναι συγκοπτόμενα.

ΕΠΙΘΕΤΑ, σελ. 96

ΕΠΙΘΕΤΑ ΤΡΙΤΗΣ ΚΛΙΣΗΣ

τρικατάληκτα –er, -eris, -ere τρικατάληκτα –er, -ris, -reΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ celer (ταχύς) celer-is celer-e alacer (εύθυμος) alacr-is alacr-eΓΕΝ celer-is celer-is celer-is alacr-is alacr-is alacr-isΔΟΤ celer-i celer-i celer-i alacr-i alacr-i alacr-iΑΙΤ celer-em celer-em celer-e alacr-em alacr-em alacr-eΚΛΗΤ celer celer-is celer-e alacer alacr-is alacr-eΑΦ celer-i celer-i celer-i alacr-i alacr-i alacr-i


ΟΝ celer-es celer-es celer-ia alacr-es alacr-es alacr-iaΓΕΝ celer-ium, -um* celer-ium, -um * celer-ium, -um * alacr-ium alacr-ium alacr-iumΔΟΤ celer-ibus celer-ibus celer-ibus alacr-ibus alacr-ibus alacr-ibusΑΙΤ celer-es celer-es celer-ia alacr-es alacr-es alacr-iaΚΛΗΤ celer-es celer-es celer-ia alacr-es alacr-es alacr-iaΑΦ celer-ibus celer-ibus celer-ibus alacr-ibus alacr-ibus alacr-ibus

δικατάληκτα σε-is, -is, -e

μονοκατάληκτα σε -x, -e, -r, -us, -es, -ns, -l, -ps, -rs

συγκριτικός σε -ior, -ior, -ius

ΑΡΣ – ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ – ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ - ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ omn-is (πας) omn-e ingens (πελώριος) ingens altior (ψηλότερος) alt-iusΓΕΝ omn-is omn-is ingent-is ingent-is altior-is altior-isΔΟΤ omn-i omn-i ingent-i ingent-i altior-i altior-iΑΙΤ omn-em omn-e ingent-em ingens altior-em alt-iusΚΛΗΤ omn-is omn-e ingens ingens altior alt-iusΑΦ omn-i omn-i ingent-i ingent-i altior-e altior-e

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ omn-es omn-ia ingent-es ingent-ia altior-es altior-aΓΕΝ omn-ium omn-ium ingent-ium ingent-ium altior-um altior-umΔΟΤ omn-ibus omn-ibus ingent-ibus ingent-ibus altior-ibus altior-ibusΑΙΤ omn-es omn-ia ingent-es ingent-ia altior-es altior-aΚΛΗΤ omn-es omn-ia ingent-es ingent-ia altior-es altior-aΑΦ omn-ibus omn-ibus ingent-ibus ingent-ibus altior-ibus altior-ibus

1. Τα τριτόκλιτα επίθετα θετικού βαθμού έχουν : αφαιρετική ενικού σε -i , γενική πληθυντικού σε -ium και ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού του ουδετέρου σε -ia.2.Τα επίθετα συγκριτικού βαθμού σε -ior, -ior, -ius έχουν αντίθετα : αφαιρετική ενικού σε -e , γενική πληθυντικού σε -um και ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού του ουδετέρου σε -a. Εξαίρεση : η γενική πληθυντικού των ανώμαλων συγκριτικών plures-plurium και complures-complurium3. Από τα τρικατάληκτα σε -er, (-e)ris, (-e)re, μόνο το celer, celeris, celere (ταχύς) δεν συγκόπτει το e.Μάλιστα έχει γενική πληθυντικού και σε –um : celerium και celerum. Όλα τα υπόλοιπα το συγκόπτουν : acer, acris, acre (οξύς), equester, equestris, equestre (ιππικός)4. Ως μονοκατάληκτο επίθετο σε –ns, γεν. –ntis κλίνεται και η μετοχή ενεστώτα. Η αφαιρετική του ενικού όμως σχηματίζεται με κατάληξη –i μόνο όταν η μετοχή είναι επιθετική – αναφορική και –e όταν η μετοχή είναι κατηγορηματική ή επιρρηματική. 5. Το μονοκατάληκτο επίθετο inops, inopis (ενδεής, στερημένος) σχηματίζει γενική πληθυντικού σε –um : inopum

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ, σελ. 97

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ

ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

1. I ūnus, ūna, ūnum prīmus, πρώτοςsingulī, ο καθένας χωριστά

semel, άπαξ

2. II duo, duae, duo secundus bīnī, ανά δύο bis 3. III trēs, tria tertius ternī (trīnī) ter 4. IV quattuor quārtus quaternī quater 5. V quīnque quīntus quīnī quīnquiēs 6. VI sex sextus sēnī sexiēs 7. VII septem septimus septēnī septiēs 8. VIII octō octāvus octōnī octiēs 9. IX novem nōnus novēnī noviēs 10. X decem decimus dēnī deciēs 11. XI ūndecim ūndecimus ūndēnī ūndeciēs 12. XII duodecim duodecimus duodēnī duodeciēs 13. XIII tredecim tertius decimus ternī denī terdeciēs 14. XIV quattuordecim quārtus decimus quaternī denī quaterdeciēs

15. XV quīndecim quīntus decimus quīnī dēnī quīnquiēs deciēs

16. XVI sēdecim, sexdecim sextus decimus sēnī dēnī sexiēs deciēs

17. XVII septendecim septimus decimus

septēnī dēnī septiēs deciēs

18. XVIII duodēvīgintī duodēvīcēsimus duodēvīcēnī octiēs deciēs 19. XIX ūndēvīgintī ūndēvīcēsimus ūndēvīcēnī noviēs deciēs 20. XX vīgintī vīcēsimus vīcēnī vīciēs

21. XXIvīgintī ūnus,ūnus et vīgintī

vīcēsimus prīmus,ūnus et vīcēsimus

vīcēnī singulī,singulī et vīcēni

vīciēs semel

22. XXIIvīgintī duo,duo et vīgintī

vīcēsimus secundus,alter et vīcēsimus

vīcēnī bīnī,bīnī et vīcēnī

vīciēs bis

30. XXX trīgintā trīcēsimus trīcēnī triciēs 40. XL quadrāgintā quadrāgēsimus quadrāgēnī quadrāgiēs 50. L quīnquāgintā quīnquāgēsimus quinquāgēnī quīnquāgiēs 60. LX sexāgintā sexāgēsimus sexāgēnī sexāgiēs 70. LXX septuāgintā septuāgēsimus septuāgēnī septuāgiēs 80. LXXX octōgintā octōgēsimus octōgēnī octōgiēs 90. XC nōnāgintā nōnāgēsimus nōnāgēnī nōnāgiēs 100. C centum centēsimus centēnī centiēs

101. C1centum ūnus,centum et ūnus

centēsimus prīmus,centēsimus et prīmus

centēnī singulī,centēnī et singulī

centiēs semel

200. CC ducentī, -ae, -a ducentēsimus ducēnī ducentiēs 300. CCC trecentī trecentēsimus trecēnī trecentiēs

400. CD quadringentī quadringentēsimus

quadringēnī quadringentiēs

500. D quīngentī quīngentēsimus quīngēnī quīngentiēs 600. DC sescentī sescentēsimus sescēnī sescentiēs 700. DCC septingentī septingentēsimus septingēnī septingentiēs 800. DCCC octingentī octingentēsimus octingēnī octingentiēs 900. DCCCC nōngentī nōngentēsimus nōngēnī nōngentiēs

1,000. M mīlle mīllēsimus singula mīlia mīliēs 2,000. MM duo mīlia bis mīllēsimus bīna mīlia bis mīliēs

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ, σελ. 98

100,000. CCCI ) ) ) centum mīlia centiēs mīllēsimus

centēna mīlia centiēs mīliēs

1,000,000. CCCCI)) ) )deciēs centēna mīlia

deciēs centiēs mīllēsimus

deciēs centēna mīlia deciēs centiēs mīliēs

ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ

1. Τα αριθμητικά unus (ένας), duo (δύο), tres (τρεις) mille (χίλια) κλίνονται ως εξής :

ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ unus una unum milleΓΕΝ unius unius unius milleΔΟΤ uni uni uni milleΑΙΤ unum unam unum milleΚΛ - - - milleΑΦ uno una uno mille ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ -ΘΗΛ ΟΥΔΟΝ uni unae una duo duae duo tres tria mil(l)ia ΓΕΝ unorum unarum unorum duorum duarum duorum trium trium milium ΔΟΤ unis unis unis duobus duabus duobus tribus tribus milibus ΑΙΤ unos unas una duos, duo duas duo tres (tris) tria milia ΚΛ - - - - - - - - milia ΑΦ unis unis unis duobus duabus duobus tribus tribus milibus

1. Το unus ακολουθεί τη λεγόμενη αντωνυμική κλίση, σχηματιζει δηλαδή τη γενικη ενικού σε –ius και τη δοτική ενικού σε –i. Θεωρείται και αντωνυμικό επίθετο.

2. To mille είναι άκλιτο στον ενικό και σημαίνει χίλια. Στον πληθυντικό κλίνεται όπως το tres και σημαίνει χιλιάδες.

3. Από τα υπόλοιπα αριθμητικά κλίνονται (χωρίς ιδιομορφίες κατά την κλίση τους) : τά απόλυτα που δηλώνουν εκατοντάδες : centum, ducenti, trecenti κλπ τα τακτικά και διανεμητικά.

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ, σελ. 99

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ

ego, tu, - (ἐγώ, σύ, -) egomet, tute, - (ἔγωγε, σύγε, -)α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο


ΟΝ ego tu (hic, ille, is) egomet tute (hic, ille, is)ΓΕΝ mei tui sui meimet tuimet suimetΔΟΤ mihi tibi sibi mihimet tibimet sibimetΑΙΤ me te se memet, meme temet, tete semet, seseΚΛΗΤ - - - - - -ΑΦ a me a te a se a memet, a meme a temet, a tete a semet, a sese


ΟΝ nos vos (hi, illi, ei) nosmet vosmet (hi, illi, ei)ΓΕΝ nostri, nostrum vestri, vestrum sui nostri, nostrum vestri, vestrum suimetΔΟΤ nobis vobis sibi nobismet vobismet sibimetΑΙΤ nos vos se nosmet vosmet semet, a seseΚΛΗΤ - - - - - -ΑΦ a nobis a vobis a se a nobismet a vobismet a semet, a sese

ΚΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ

για έναν κτήτορα για πολλούς κτήτορεςα΄πρόσωπο meus, mea, meum (=δικός μου, ἐμός) noster, nostra, nostrum (=δικός μας,ἡμέτερος)β΄ πρόσωπο tuus, tua, tuum(δικός σου, σός) vester, vestra, vestrum (=δικός σας, ὑμέτερος)γ΄ πρόσωπο suus, sua, suum(δικός του, ἑός) suus, sua, suum (=δικός τους, σφέτερος)

meus, mea, meum (δικό, -η, ό μου) noster, nostra, nostrum (δικός,- ή,- ό μας)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ meus mea meum noster nostra nostrum ΓΕΝ mei meae mei nostri nostrae nostriΔΟΤ meo meae meo nostro nostrae nostroΑΙΤ meum meam meum nostrum nostram nostrumΚΛΗΤ meus, mi mea noster ΑΦ meo mea meum nostro nostra nostro


ΟΝ mei meae mea nostri nostrae nostraΓΕΝ meorum mearum meorum nostrorum nostrarum nostrorumΔΟΤ meis meis meis nostris nostris nostrisΑΙΤ meos meas mea nostros nostras nostraΚΛΗΤ ΑΦ meis meis meis nostris nostris nostris

1. Οι κτητικές αντωνυμίες έχουν τρία γένη και τρία πρόσωπα και δηλώνουν έναν ή πολλούς κτήτορες. 2. Κλίνονται όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα (bonus, -a, -um, pulcher, pulchra, pulchrum)3. Από όλες τις αντωνυμίες (όχι μόνο τις κτητικές) κλητική σχηματίζουν μόνο οι meus, mea και noster. Καμία άλλη αντωνυμία οποιουδήποτε είδους δεν σχηματίζει κλητική (όπως στα αρχαία ελληνικά τα ὦ οὗτος και ὦ αὕτη).

1. Στο γ΄ πρόσωπο: ενικός και πληθυντικός συμπίπτουν.Η ονομαστ. ενικού αναπληρώνεται από δεικτικές αντωνυμίες.2. Οι τύποι nostrum και vestrum της γενικής πληθυντικού χρησιμοποιούνται ως γενικές διαιρετικές.3. Η προσωπική αντωνυμία του γ΄ προσώπου χρησιμοποιείται μόνο για αυτοπάθεια, όταν δηλαδή δηλώνει το πρόσωπο που είναι και υποκείμενο του ρήματος. 4. Για να δοθεί έμφαση στους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας (όπως και στην αρχαία ελληνική ἔγωγε, ἐμοῦγε κλπ) : α) προσθέτουμε το -met (εκτός των τύπων nostri,-um, vestri,-um, tu) : egomet κλπ β) διπλασιάζουμε τους τύπους me, se, te = meme, κλπ γ) To tu γίνεται tute (βλ.και τον πίνακα).


ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

1. hic, haec, hoc (αυτός,-η,-ο)2. ille, illa, illud (εκείνος, -η –ο)3. iste, ista, istud (αυτός,-η,-ο)4. talis, talis, tale (τέτοιος, -α, ο – τριτόκλιτη, δικατάληκτη)5. tantus, tanta, tantum (τόσος, -η, ο- δευτερόκλιτη, τρικατάληκτη)6. tot ( τόσοι,-ες,-α -άκλιτη, μόνο πληθυντικού αριθμού)7. totidem (άλλοι τόσοι,-ες,-α -άκλιτη, μόνο πληθυντικού αριθμού)

hic, haec, hoc (αυτός, -η, -ο) ille, illa, illud (εκείνος, -η –ο)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ hic haec hoc ille illa illudΓΕΝ huius huius huius illius illius illiusΔΟΤ huic huic huic illi illi illiΑΙΤ hunc hanc hoc illum illam illudΚΛΗΤ ΑΦ hoc hac hoc illo illa illo


ΟΝ hi hae haec illi illae illaΓΕΝ horum harum horum illorum illarum illorumΔΟΤ his his his illis illis illisΑΙΤ hos has haec illos illas illaΚΛΗΤ ΑΦ his his his illis illis illis

iste, ista, istud (αυτός, -η, -ο) talis, talis, tale (τέτοιος, -α, ο)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ iste ista istud talis talis taleΓΕΝ istius istius istius talis talis talisΔΟΤ isti isti isti tali tali taliΑΙΤ istum istam istud talem talem taleΚΛΗΤ ΑΦ isto ista isto tali tali tali


ΟΝ isti istae ista tales tales taliaΓΕΝ istorum istarum istorum talium talium taliumΔΟΤ istis istis istis talibus talibus talibusΑΙΤ istos istas ista tales tales taliaΚΛΗΤ ΑΦ istis istis istis talibus talibus talibus


ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

1. is, ea, id (αυτός, -η, -ο) 2. ipse, ipsa, ipsum (ο ίδιος, -α, -ο) 3. idem, eadem, idem (ο ίδιος –α, -ο- προήλθε από την is, ea, id με την προσθήκη του άκλιτου προσφύματος

-dem. Κλίνεται όπως η is, ea, id. Αν του -dem προηγείται m τρέπεται σε n.) 4. alter, altera, alterum (ο άλλος, -η, -ο- , -αντωνυμικό επίθετο)

is, ea, id (αυτός, -η, -ο) ipse, ipsa, ipsum (ο ίδιος, -α, -ο)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ is ea id ipse ipsa ipsumΓΕΝ eius eius eius ipsius ipsius ipsiusΔΟΤ ei ei ei ipsi ipsi ipsiΑΙΤ eum eam id ipsum ipsam ipsumΚΛΗΤ ΑΦ eo ea eo ipso ipsa ipso


ΟΝ ei-ii-i eae ea ipsi ipsae ipsaΓΕΝ eorum earum eorum ipsorum ipsarum ipsorumΔΟΤ eis-iis-is eis-iis-is eis-iis-is ipsis ipsis ipsisΑΙΤ eos eas ea ipsos ipsas ipsaΚΛΗΤ ΑΦ eis-iis-is eis-iis-is eis-iis-is ipsis ipsis ipsis

idem, eadem, idem (ο ίδιος –α, -ο) alter, altera, alterum (ο άλλος, -η, -ο)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ idem eadem idem alter altera alterumΓΕΝ eiusdem eiusdem eiusdem alterius alterius alteriusΔΟΤ eidem eidem eidem alteri alteri alteriΑΙΤ eundem eandem idem alterum alteram alterumΚΛΗΤ ΑΦ eodem eadem eodem altero altera altero


ΟΝ eidem-iidem-idem eaedem eadem

alteri alterae altera

ΓΕΝ eorundem earundem eorundem alterorum alterarum alterorum

ΔΟΤ eisdem-iisdem-isdem

eisdem-iisdem-isdem

eisdem-iisdem-isdem

alteris alteris alteris

ΑΙΤ eosdem easdem eadem alteros alteras alteraΚΛΗΤ

ΑΦ eisdem-iisdem-isdem

eisdem-iisdem-isdem

eisdem-iisdem-isdem

alteris alteris alteris


ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

1. qui, quae, quod (ο οποίος,-α,-ο)2. qualis, qualis, quale (τέτοιος,-α,-ο που - τριτόκλιτη, δικατάληκτη)3. quantus, -a, -um (όσος,-η,-ο- δευτερόκλιτη, τρικατάληκτη )4. uter, utra, utrum (όποιος-α,-ο από τους δυο-αντωνυμικό επίθετο-)5. quot (όσοι, ες, α - άκλιτη, πληθυντικού αριθμού μόνο)

Όλες οι αναφορικές αντωνυμίες γίνονται αοριστολογικές όταν προσλαμβάνουν το –cumque (-δήποτε), που κατά την κλίση μένει αμετάβλητο : quicumque, quaecumque, quodcumque (οποιοσδήποτε) qualiscumque, qualiscumque, qualecumque (οιοσδήποτε) quantuscumque, quantacumque, quantumcumque (οσοσδήποτε) utercumque, utracumque, utrumcumque (οποιοσδήποτε από τους δυο) quotcumque (οσοιδήποτε)

qui, quae, quod (ο οποίος) quicumque, quaecumque, quodcumque (οποιοσδήποτε)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ qui quae quod quicumque quaecumque quodcumqueΓΕΝ cuius cuius cuius cuiuscumque cuiuscumque cuiuscumqueΔΟΤ cui cui cui cuicumque cuicumque cuicumqueΑΙΤ quem quam quod quemcumque quamcumque quodcumqueΚΛΗΤ ΑΦ quo qua quo quocumque quacumque quocumque


ΟΝ qui quae quae quicumque quaecumque quaecumqueΓΕΝ quorum quarum quorum quorumcumque quarumcumque quorumcumqueΔΟΤ quibus quibus quibus quibuscumque quibuscumque quibuscumqueΑΙΤ quos quas quae quoscumque quascumque quaecumqueΚΛΗΤ ΑΦ quibus quibus quibus quibuscumque quibuscumque quibuscumque

qualis, qualis, quale (τέτοιος που) uter, utra, utrum (όποιος από τους δυο)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ qualis qualis quale uter utra utrumΓΕΝ qualis qualis qualis utrius utrius utriusΔΟΤ quali quali quali utri utri utriΑΙΤ qualem qualem quale utrum utram utrumΚΛΗΤ ΑΦ quali quali quali utro utra utro


ΟΝ quales quales qualia utri utrae utraΓΕΝ qualium qualium qualium utrorum utrarum utrorumΔΟΤ qualibus qualibus qualibus utris utris utrisΑΙΤ quales quales qualia utros utras utraΚΛΗΤ ΑΦ qualibus qualibus qualibus utris utris utris


ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

1. quis, quis, quid, (ποιος, -α,-ο; τις; -ουσιαστική)2. qui, quae, quod (ποιος, -α, -ο ; τις; -επιθετική, κλίνεται όπως η αναφορική) 3. uter, utra, utrum (ποιος από τους δυο ; πότερος; - κλίνεται όπως η αναφορική--αντωνυμικό επίθετο-) 4. qualis, qualis, quale (τι λογής; ποῖος; -τριτόκλιτη, δικατάληκτη)5. quantus, -a, -um (πόσος, -η, -ο ; -δευτερόκλιτη, τρικατάληκτη)

quis quis quid (ποιος, -α,-ο; τις;)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ quis quis quidΓΕΝ cuius cuius cuiusΔΟΤ cui cui cuiΑΙΤ quem quem quidΚΛΗΤ ΑΦ quo quo quo


ΟΝ qui quae quaeΓΕΝ quorum quarum quorumΔΟΤ quibus quibus quibusΑΙΤ quos quas quaeΚΛΗΤ ΑΦ quibus quibus quibus


ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

1. quis, quae ή qua, quid (ένας, κάποιος-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)2. qui, quae ή qua, quod (κάποιος-ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)3. aliquis, aliqua ή aliquae, aliquid (κάποιος-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ) 4. aliqui, aliqua, aliquod (κάποιος-ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ) 5. quidam, quaedam, quiddam (κάποιος-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ) 6. quidam, quaedam, quoddam (κάποιος-ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)) 7. unusquisque, unaquaeque, unumquidque (καθένας χωριστά-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)8. unusquique, unaquaeque, unumquοdque (καθένας χωριστά-ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ) 9. nemo (κανένας-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ αρσενικού γένους, παράγεται από το ne+homo) 10. nullus, -a, -um (κανένας- ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ-αντωνυμικό επίθετο)11. nihil (τίποτε-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ, πρόκειται για ουδέτερο ουσιαστικό ενικού αριθμού) 12. ullus, ulla, ullum (κάποιος- ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ -αντωνυμικό επίθετο- κλίνεται όπως η nullus)13. alter, altera, alterum (ο άλλος -αντωνυμικό επίθετο)14. neuter, neutra, neutrum (κανείς απ'τους δυο-αντωνυμικό επίθετο) 15. alius, alia, aliud (άλλος-αντωνυμικό επίθετο) 16. aliquot (μερικοί, ες, α - άκλιτη, πληθυντικού αριθμού μόνο)17. ambo, ambae, ambo (και οι δύο, αμφότεροι-κλίνεται όπως το αριθμητικό duo, duae, duo)18. quispiam, (quaepiam), quidpiam (κάποιος-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)19. quispiam, quaepiam, quodpiam, (κάποιος -ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)20. quisquam, quisquam, quidquam ή quicquam (κάποιος -ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)21. quisquam, quaepiam, quodquam(κάποιος -ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)22. quisque, (quaeque), quidque (κάποιος, καθένας -ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)23. quisque, quaeque, quodque (κάποιος, καθένας -ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)24. quīvīs, quaevīs, quidvīs (οποιοσδήποτε, όποιος θέλεις-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)25. quīvis, quaevīs, quodvis (οποιοσδήποτε, όποιος θέλεις -ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)26. quīlibet, quaelibet, quidlibet (οποιοσδήποτε -ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ)27. quilibet, quaelibet, quodlibet (οποιοσδήποτε - ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ)

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗquis, quae ή qua, quid (ένας, κάποιος) qui, quae ή qua, quod (κάποιος)

ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ quis qua ή quae quid quis qua ή quae quidΓΕΝ cuius cuius cuius cuius cuius cuiusΔΟΤ cui cui cui cui cui cuiΑΙΤ quem quam quid quem quam quidΚΛΗΤ ΑΦ quo qua quo quo qua quo


ΟΝ qui quae qua (quae) qui quae qua (quae)ΓΕΝ quorum quarum quorum quorum quarum quorumΔΟΤ quibus quibus quibus quibus quibus quibusΑΙΤ quos quas qua (quae) quos quas qua (quae)ΚΛΗΤ ΑΦ quibus quibus quibus quibus quibus quibus


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗaliquis, aliqua ή aliquae, aliquid (κάποιος) aliqui, aliqua, aliquod (κάποιος)ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔ


ΟΝ aliquis aliqua ή aliquae aliquid aliqui aliqua aliquodΓΕΝ alicuius alicuius alicuius rei alicuius alicuius alicuiusΔΟΤ alicui alicui alicui rei alicui alicui alicuiΑΙΤ aliquem aliquam aliquid aliquem aliquam aliquodΚΛΗΤ ΑΦ aliquo aliqua aliqua re aliquo aliqua aliquo


ΟΝ aliqui aliquae aliqua aliqui aliquae aliqua

ΓΕΝ aliquorum aliquarum aliquarum rerumaliquorum

aliquarum aliquorum

ΔΟΤ aliquibus aliquibus aliquibus rebus aliquibus aliquibus aliquibusΑΙΤ aliquos aliquas aliqua aliquos aliquas aliquaΚΛΗΤ ΑΦ aliquibus aliquibus aliquibus rebus aliquibus aliquibus aliquibus

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗquidam, quaedam, quiddam (κάποιος) quidam, quaedam, quoddam (κάποιος)


ΟΝ quidam quaedam quiddam quidam quaedam quoddamΓΕΝ cuiusdam cuiusdam cuiusdam rei cuiusdam cuiusdam cuiusdamΔΟΤ cuidam cuidam cuidam rei cuidam cuidam cuidamΑΙΤ quendam quandam quiddam quendam quandam quoddamΚΛΗΤ ΑΦ quodam quadam quadam re quodam quadam quodam


ΟΝ quidam quaedam quaedam quidam quaedam quaedam

ΓΕΝ quorundam quorundam quarundam rerumquorundam quorundam quorundam

ΔΟΤ quibusdam quibusdam quibusdam rebus quibusdam quibusdam quibusdamΑΙΤ quosdam quasdam quaedam quosdam quasdam quaedamΚΛΗΤ ΑΦ quibusdam quibusdam quibusdam rebus quibusdam quibusdam quibusdam

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗunusquisque, unaquaeque, unumquidque (καθένας χωριστά)


ΟΝ unusquisque unaquaeque unumquidqueΓΕΝ uniuscuiusque uniuscuiusque uniuscuiusqueΔΟΤ unicuique unicuique unicuiqueΑΙΤ unumquemque unumquamque unumquidqueΚΛΗΤ ΑΦ unoquoque unaquaque unoquoque


ΟΝ uniquique unaequaeque unaquaqueΓΕΝ unorumquorumque unarumquarumque unorumquorumqueΔΟΤ unisquibusque unisquibusque unisquibusqueΑΙΤ unosquosque unasquasque unaquaqueΚΛΗΤ


ΑΦ unisquibusque unisquibusque unisquibusque

ΕΠΙΘΕΤΙΚΗunusquique, unaquaeque, unumquοdque (καθένας χωριστά)


ΟΝ unusquique unaquaeque unumquοdqueΓΕΝ uniuscuiusque uniuscuiusque uniuscuiusqueΔΟΤ unicuique unicuique unicuiqueΑΙΤ unumquemque unumquamque unumquidqueΚΛΗΤ ΑΦ unoquoque unaquaque unoquoque


ΟΝ uniquique unaequaeque unaquaqueΓΕΝ unorumquorumque unarumquarumque unorumquorumqueΔΟΤ unisquibusque unisquibusque unisquibusqueΑΙΤ unosquosque unasquasque unaquaqueΚΛΗΤ ΑΦ unisquibusque unisquibusque unisquibusque

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ (αντωνυμικό επίθετο)nemo (κανένας) nullus, -a, -um (κανένας)

ΑΡΣ ΑΡΣ ΘΗΛ ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ nemo nullus nulla nullumΓΕΝ nullius nullius nullius nulliusΔΟΤ nemini nulli nulli nulliΑΙΤ neminem nullum nullam nullumΚΛΗΤ

ΑΦ nullo nullo nulla nulloΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ nulli nulli nullae nullaΓΕΝ nullorum nullorum nullarum nullorumΔΟΤ nullis nullis nullis nullisΑΙΤ nullos nullos nullas nullaΚΛΗΤ ΑΦ nullis nullis nullis nullis

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗnihil (τίποτε)

ΟΥΔΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ nihil ΓΕΝ nullius reiΔΟΤ nulli reiΑΙΤ nihilΚΛΗΤ

ΑΦ nulla reΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΝ nullae resΓΕΝ nullarum rerumΔΟΤ nullis rebusΑΙΤ nullas resΚΛΗΤ


ΑΦ nullis rebus

alius, alia, aliud (άλλος)(αντωνυμικό επίθετο)

neuter, neutra, neutrum (κανείς απ'τους δυο)(αντωνυμικό επίθετο)


ΟΝ alius alia aliud neuter neutra neutrumΓΕΝ alius alius alius neutrius neutrius neutriusΔΟΤ alii alii alii neutri neutri neutriΑΙΤ alium aliam aliud neutrum neutram neutrumΚΛΗΤ ΑΦ alio alia alio neutro neutra neutro


ΟΝ alii aliae alia neutri neutrae neutraΓΕΝ aliorum aliarum aliorum neutrorum neutrarum neutrorumΔΟΤ aliis aliis aliis neutris neutris neutrisΑΙΤ alios alias alia neutros neutras neutraΚΛΗΤ ΑΦ aliis aliis aliis neutris neutris neutris

alter, altera, alterum (ο άλλος)(αντωνυμικό επίθετο)


ΟΝ alter altera alterumΓΕΝ alterius alterius alteriusΔΟΤ alteri alteri alteriΑΙΤ alterum alteram alterumΚΛΗΤ ΑΦ altero altera altero


ΟΝ alteri alterae altera

ΓΕΝ alterorumalterarum alterorum

ΔΟΤ alteris alteris alterisΑΙΤ alteros alteras alteraΚΛΗΤ ΑΦ alteris alteris alteris

ΑΝΤΩΝΥΜΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑΤα αντωνυμικά επίθετα κλίνονται όπως οι αντωνυμίες, δηλαδή σχηματίζουν : γενική ενικού σε –ius και δοτική ενικού σε –i. Η σχολική γραμματική κατατάσσει τα περισσότερα από αυτά στις αντωνυμίες.

1. unus, una, unum (ένας-αριθμητικό, βλ. πιο πάνω.)2. ullus, ulla, ullum (κάποιος-αόριστη επιθετική αντωνυμία- κλίνεται όπως το nullus)3. nullus, nulla, nullum (κανένας-αόριστη επιθετική αντωνυμία, βλ. πιο πάνω.)4. solus, sola, solum (μόνος- αντωνυμικό επίθετο- κλίνεται όπως το nullus)5. totus, tota, totum (όλος- αντωνυμικό επίθετο -κλίνεται όπως το nullus)6. alius, alia, aliud (άλλος - αόριστη αντωνυμία, βλ. πιο πάνω.)7. alter, altera, alterum (ο άλλος - αόριστη αντωνυμία ή και οριστική αντωνυμία, βλ. πιο πάνω)8. uter, utra, utrum (ποιος από τους δυο; ερωτηματική αντωνυμία /όποιος από τους δυο: αναφορική

αντωνυμία) και uterque, utraque, utrumque (ο καθένας από τους δυο : αόριστη αντωνυμία, βλ. πιο πάνω)

9. neuter, neutra, neutrum (κανένας από τους δυο –αόριστη αντωνυμία, βλ. πιο πάνω)

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ,σελ. 108

ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Στην ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ : το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά). Vim hostium cavere debetis (=οφείλετε να φυλάγεστε από την ορμή των εχθρών) (Υ/Ρ=Υ/ΑΠ=vos)Στην ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ : το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά). Legatos frumentum importare iubet (=διατάζει τους διοικητές να φέρουν σιτάρι)(Υ/Ρ=is, Υ/ΑΠ=legatos)

ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΣτην ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ : Α. το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ και ποτέ ΔΕΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΕΤΑΙ. Συνήθως πρόκειται για τύπο της προσωπικής αντωνυμίας. Το φαινόμενο αυτό λέγεται λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου. puto me errare (=νομίζω ότι κάνω λάθος)(Υ/Ρ//==εγο, Υ/?Π==με)

Β. το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ εάν το ρήμα εξάρτησης είναι ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ, όπως : dicitur(=λέγεται), fertur(=αναφέρεται), nuntiatur(=αναγγέλλεται), existimatur(=υπολογίζεται) κ.α..Στην περίπτωση έχουμε άρση του λατινισμού του ειδικού απαρεμφάτου Hercules boves refecisse fertur (=Ο Ηρακλής λέγεται ότι ξεκούρασε τα βόδια)(Υ/Ρ=Υ/ΑΠ= Hercules)Στην ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ : το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε πτώση ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ (όπως στα αρχαία ελληνικά). Hostes adventare audio (=ακούω ότι οι εχθροί πλησιάζουν)(Y/Ρ=ego, Y/AΠ=hostes)

Παράδειγμα εξάρτησης του ειδικού απαρεμφάτου με όλους τους τρόπους :

Camillus absens dictator est factus (=ο Κάμιλλος εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)α.Ταυτοπροσωπία (λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου): Camillus narrat se absentem dictatorem esse factum (=ο Κάμιλλος διηγείται ότι εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)β.Ταυτοπροσωπία με εξάρτηση από παθητικό προσωπικό ρήμα (άρση λατινισμού) :Camillus dicitur absens dictator esse factum (=ο Κάμιλλος λέγεται ότι εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)γ.Ετεροπροσωπία : Plinius narrat Camillum absentem dictatorem esse factum (=ο Πλίνιος διηγείται ότι οΚάμιλλος εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και ήταν μακρυά)

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ –ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ, σελ. 109

ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ

a / ab +αφαιρετική(για έμψυχο)

Catilina ab Antonio interfectus est .(=ο Κατιλίνας από τον Αντώνιο φονεύθηκε.)

Exclusus ab insidiatoribus Caligulae...(= Όταν εκδιώχθηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα)

απλή αφαιρετική(για άψυχο)

Horum vocibus ac timore paulatim etiam ii, qui …, perturbabantur.(=από αυτών τις φωνές και από τον φόβο σιγά σιγά ακόμα και αυτοί που …., ταράζονταν.)

Δοτική του ενεργούντος προσώπου (όταν το ρήμα είναι της παθητικής περιφραστικής

συζυγίας ήσπανιότερα συντελικού χρόνου)

Aesopi nostri Licinus servus tibi notus …. (= Ο υπηρέτης του φίλου μας του Αισώπου ο Λίκινος, που σου είναι γνωστός …)

Omnia sunt excitanda tibi uni...(=Όλα πρέπει να αποκατασταθούν από εσένα μόνο…)

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος θα γίνει ποιητικό αίτιο (a ή ab + αφαιρετική για έμψυχο, απλή

αφαιρετική για άψυχο) Το άμεσο αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος θα γίνει Υποκείμενο του παθητικού ρήματος (σε

ονομαστική). Το τυχόν έμμεσο Α δεν μεταβάλλεται. Το ενεργητικό ρήμα θα μετατραπεί σε παθητικό ρήμα στον ίδιο χρόνο και έγκλιση. Το πρόσωπο ανάλογα

με το υποκείμενό του.ΠΡΟΣΟΧΗ : facio >>> fio

Παραδείγματα

ΚΕΙΜΕΝΟ 21. Graeci Troiam oppugnant. = A Graecis Troia oppugnatur.2. venti pontum turbant= ventis pontus turbatur

ΚΕΙΜΕΝΟ 73. Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat = A Caesare propter frumenti inopiam

legiones in hibernis multis conlocantur.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ Η μετατροπή γίνεται αντίστροφα. Αν δεν υπάρχει ποιητικό αίτιο εννοείται από τα συμφραζόμενα.

ΠΡΟΣΟΧΗ : fio >>> facio

Παραδείγματα

ΚΕΙΜΕΝΟ 191. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est= Catilinam Cicero ex urbe expulitΚΕΙΜΕΝΟ 161. (a Romanis) magnus numerus hostium capitur atque interficitur = Romani magnum numerum hostium

capiunt atque interficiunt.

ΧΡΟΝΟΣ, σελ. 110

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥΠότε

αφαιρετικήo Cato attulit quodam die in curiam ficum

praecocem (=Ο Κάτων έφερε μια μέρα στο βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο)

Χρονική διάρκεια

αιτιατικήo paucos menses pro libero fuit(=για λίγους μήνες

έζησε σαν ελεύθερος)

μετάPost (πρόθεση) + αιτιατική o Post paucos dies (=Μετά από λίγες μέρες)

Post (επίρρημα) + αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

o Paucis post diebus (=Μετά από λίγες μέρες)o Post meridiem (p.m.) (=Μετά μεσημβρίαν -μ.μ.)

πριν Ante + αιτιατική o Ante meridiem (a.m.) (=πρό μεσημβρίας-π.μ.)

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Μπορεί να ζητηθεί : αντικατάσταση του προσδιορισμού post+αιτιατική με τον προσδιορισμό post+αφαιρετική και το αντίστροφο αντικατάσταση του προσδιορισμού του «μετά» με προσδιορισμό του «πριν» (ante+ αιτιατική)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

KEIMENO 111. Post trecentos annos= trecentis post annis

ΚΕΙΜΕΝΟ 142. Post bellum Actiacum: α) «πριν» =ante bellum Actiacum β) να αναδιατυπωθεί η φράση αφού αντικατασταθεί ο επιθετικός προσδιορισμός με προσδιορισμό της στάσης σε τόπο (Actium : όνομα πόλης) post bellum Actii (=γενική της στάσης σε τόπο=στο Άκτιο )3. Paucis post diebus =post paucos dies

ΤΟΠΟΣ, σελ. 111

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥΟ προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται απρόθετα με όνομα πόλης ή μικρού νησιού καθώς και με το ουσιαστικό domus. Συγκεκριμένα :

1.στάση σε τόποin + αφαιρετική o in Asia sum

ιόνομα πόλης ή μικρού νησιού τριτόκλιτο ή

πληθυντικού αριθμούαπρόθετη αφαιρετική

o Athenis sumo Carthagine sum

όνομα πόλης ή μικρού νησιού πρωτόκλιτο ή δευτερόκλιτο ενικού αριθμού και domus

απρόθετη γενική Romae sum Corinthi sum domi sum

2.κίνηση προς τόποin ή ad +αιτιατική in Asiam eo

όνομα πόλης ή μικρού νησιού αριθμού και domus

απρόθετη αιτιατική

Romam eo Athenas eo Carthaginem eo domum eo

3.κίνηση από τόποex, de, ab + αφαιρετική ex Asia venio

όνομα πόλης ή μικρού νησιού αριθμού και domus

απρόθετη αφαιρετική

Roma venio Athenis venio Carthagine venio domo venio

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ

Μπορεί να ζητηθεί : αντικατάσταση του προσδιορισμού με έναν άλλο τόπο, π.χ. το Italia να αντικατασταθεί με το Roma, δηλαδή

από χώρα σε πόλη ή το αντίστροφο. Θα προσέξω λοιπόν αν θα βάλω πρόθεση ή όχι. αντικατάσταση του προσδιορισμού με ένα διαφορετικό είδος προσδιορισμού του τόπου, π.χ. η στάση να γίνει

κίνηση προς τόπο κλπ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ (στα παρακάτω παραδείγματα αντικαθίσταται ο προσδιορισμός του τόπου είτε με άλλον τόπο (όνομα πόλης ή όχι) είτε με άλλο είδος προσδιορισμού του τόπου)

ΚΕΙΜΕΝΟ 11. Epistulas Romam scriptitat (κίνηση προς) : κίνηση από =Roma, στάση =Romae2. in terra Pontica (στάση) =α) Ephesi β) Athenis γ) in Gallia

KEIMENO 23. in Αfricam (κίνηση προς) =α) Romam β) Athenas γ) in Italiam4. in ltaliam (κίνηση προς) : κίνηση από =ex/de/ab Italia, στάση =in Italia

KEIMENO 35. ad oram (κίνηση προς) : κίνηση από =ex/de/ab ora, στάση =in ora

ΚΕΙΜΕΝΟ 56. in Campania (στάση) = α) domo β) Athenis γ) in Italia, δ) Romae / κίνηση προς τόπο=in/ad Campaniam,

domum, Athenas, in/ad Italiam, Romam / κίνηση από τόπο=ex/de/ab Campania, domo, Athenis, ex/de/ab Italiam, Roma

7. in illis locis (στάση) =α) Ephesi β) Athenis γ) in Italia

ΚΕΙΜΕΝΟ 7

ΤΟΠΟΣ, σελ. 112

8. in hibernis multis (στάση) = α) domo β) Athenis γ) in Italia, δ) Romae / κίνηση προς τόπο=in/ad hiberna multa, domum, Athenas, in/ad Italiam, Romam

9. in castra (κίνηση προς) =α) domum β) Athenas γ) in/ad Italiam, δ) in/ad urbem / κίνηση από τόπο=ex/de/a castris, domo, Athenis, ex Italia, Roma / στάση= in castris, domi, Athenis, in Italia, Romae

10. de collibus (κίνηση από)= α) domo β) Athenis γ) ex Italia, δ) Roma / κίνηση προς τόπο=in/ad colles, domum, Athenas, in/ad Italiam, Romam

ΚΕΙΜΕΝΟ 811. in montibus (στάση) =α) domi β)in Italia γ) Carthagine (από τόπο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 1012. ab Lavinio (κίνηση από) =α) Roma β) Carthagine γ) ab Italia 13. in Italia (στάση) =α) Athenae β) Ephesi γ) in patria

ΚΕΙΜΕΝΟ 1114. In agro Falerno (στάση)=α) Romae β) Carthagine γ) domi / κίνηση προς = In agrum Falernum, Romam,

Carthaginem, domum

ΚΕΙΜΕΝΟ 1615. ad Caesarem (κίνηση προς)= α) Romam β) Athenas γ) in/ad Galliam

ΚΕΙΜΕΝΟ 1716. in tabernaculis (στάση)=α) Romae β) Athenis γ) in Gallia / κίνηση από τόπο= ex/de/a tabernaculis, domο,

Roma , Athenis, de Gallia

ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΕ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΙΚΗ, σελ. 113

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΚΥΡΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΣΕ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΙΚΗ

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

1. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣοριστική (ή δυνητική υποτακτική)

Οριστική Ενεστώτα / ΠαρατατικούΟριστική Παρακειμένου /Υπερσυντελίκου

Οριστική Μέλλοντα /Συντ. Μέλλονταδυνητική υποτακτική

ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ(υποκείμενο σε αιτιατική. Ονομαστική μόνο από ρ. παθητικό προσωπικό (dicitur, fertur κλπ)

Ειδικό απαρέμφατο Ενεστώτα Ειδικό απαρέμφατο Παρακειμένου Ειδικό απαρέμφατο Μέλλοντα Ειδικό απαρέμφατο Μέλλοντα

Παραδείγματα1.Ovidius poeta in terra Pontica exulat: να μετατραπεί η κύρια πρόταση σε απαρεμφατική με εξάρτηση : α) Plinius narrat (=ο Πλίνιος διηγείται) β) Ovidius poeta narrat (=ο ποιητής Οβίδιος διηγείται) γ) Ovidius poeta dicitur (=ο ποιητής Οβίδιος λέγεται)α) Plinius narrat Ovidium poetam in terra Pontica exulare. (ο ενεστώτας exulat μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο ενεστώτα (exulare) και το υποκ. του απαρεμφάτου τίθεται σε αιτιατική (Ovidium), γιατί έχουμε ετεροπροσωπία. Σε αιτιατική τίθεται και η παράθεση (poetam), γιατί συμφωνεί με τον προσδιοριζόμενο όρο στο γένος, αριθμό και πτώση)β) Ovidius poeta narrat se in terra Pontica exulare. (ως υποκ. του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται το se, γιατί έχουμε ταυτοπροσωπία, λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου.)γ) Ovidius poeta dicitur in terra Pontica exulare. (το υποκ. του ειδικού απαρεμφάτου είναι το ίδιο με το υποκ. του ρήματος (Ovidius- ταυτοπροσωπία), άρση του λατινισμού του ειδικού απαρεμφάτου, γιατί το ρήμα εξάρτησης (dicitur)είναι παθητικό προσωπικό).

2. Romani in suppliciis deorum magnifici sed domi parci erant. : να μετατραπεί η κύρια πρόταση σε απαρεμφατική με εξάρτηση : α) Plinius narrat (=ο Πλίνιος διηγείται) β) Romani dicunt (=οι Ρωμαίοι λένε) γ) Romani dicuntur(=οι Ρωμαίοι λέγεται)α) Plinius narrat Romanos in suppliciis deorum magnificos sed domi parcos esse. β) Romani dicunt se in suppliciis deorum magnificos sed domi parcos esse. γ) Romani dicuntur in suppliciis deorum magnifici sed domi parci esse.

3. Silius Italicus, poeta epicus, νir clarus erat. ΧVΙΙ (septendecim) libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt. : να μετατραπούν οι κύριες προτάσεις σε απαρεμφατικές με εξάρτηση : α) Plinius narrat (=ο Πλίνιος διηγείται) β) Silius Italicus, poeta epicus, dicit (=Ο Σίλιος ο Ιταλικός, ο επικός ποιητής, λέει) γ) Silius Italicus, poeta epicus, dicitur (=Ο Σίλιος ο Ιταλικός, ο επικός ποιητής, λέγεται)α) Plinius narrat Silium Italicum, poetam epicum, νirum clarum esse. ΧVΙΙ (septendecim) libros eius de bello Punico secundo pulchros esse. β) Silius Italicus, poeta epicus, dicit se νirum clarum esse. ΧVΙΙ (septendecim) libros suos de bello Punico secundo pulchros esse. γ) Silius Italicus, poeta epicus, dicitur νir clarus esse. ΧVΙΙ (septendecim) libros suos de bello Punico secundo pulchros esse. (η αντωνυμία suos τίθεται γιατί έχουμε αυτοπάθεια)

ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΑ -ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ, σελ. 114

ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΑ Αλληλοπάθεια έχουμε όταν τα υποκείμενα ενεργούν αμοιβαία. πχ. Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. Στα λατινικά : δεν υπάρχει αλληλοπαθής αντωνυμία και η αλληλοπάθεια εκφέρεται με τον εμπρόθετο

προσδιορισμό inter+αιτιατική της προσωπικής αντωνυμίας (στον πληθυντικό αριθμό), ως εξής :

α΄ πρόσωπο : inter nos amamus (αγαπάμε αλλήλους, ο ένας τον άλλον)β΄ πρόσωπο : inter vos amatis (αγαπάτε αλλήλους, ο ένας τον άλλον)γ΄ πρόσωπο : inter se amant (αγαπούν αλλήλους, ο ένας τον άλλον)

ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ Αυτοπάθεια έχουμε όταν το υποκείμενο ενεργεί και η ενέργεια μεταβαίνει στο ίδιο. πχ. Γνῶθι σεαυτόν

(=μάθε τον εαυτό σου) Στα λατινικά δεν υπάρχει αυτοπαθής αντωνυμία. Η αυτοπάθεια εκφέρεται με την προσωπική και την κτητική

αντωνυμία (του γ΄ προσώπου).

1.Η προσωπική και κτητική αντωνυμία του γ΄προσώπου εκφράζουν : α) άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια: όταν αναφέρονται στο υποκείμενο της πρότασης που βρίσκονται.

Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat (=Τα τελευταία χρόνια της ζωής του διέμενε στην Καμπανία. Οι αντωνυμίες suae και se αναφέρονται στο υποκείμενο της πρότασης)

Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat (=Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Η αντωνυμία se αναφέρεται στο υποκείμενο της πρότασης.)

β) έμμεση ή πλάγια αυτοπάθεια : όταν αναφέρονται στο υποκείμενο της κύριας πρότασης, ενώ βρίσκονται σε δευτερεύουσα πρόταση

Tum Scipio, cum se ipsum captum eos venisse existimasset, presidium in tecto conlocavit (=Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε ότι είχαν έρθει για να πιάσουν αυτόν τον ίδιο, τοποθέτησε φρουρά στο σπίτι του. Η αντωνυμία se αναφέρεται στο υποκείμενο της κύριας πρότασης, ενώ βρίσκεται στη δευτερεύουσα)

2.Εκφορά κτήσης του γ΄ προσώπου: α) Η κτητική αντωνυμία του γ΄ προσώπου (suus, sua, suum) εκφράζει αυτοπάθεια, δηλαδή ότι το υποκείμενο είναι ο κτήτορας :

Caesar amat patrem suum(=ο Καίσαρας αγαπά τον πατέρα του, τον δικό του πατέρα)

β) Οι δεικτικές και οριστικές αντωνυμίες σε γενική κτητική (is, ea, id-ille, illa, illud κλπ) δεν εκφράζουν αυτοπάθεια, δηλαδή ο κτήτορας είναι κάποιος άλλος και όχι το υποκείμενο :

Caesar amat patrem eius (=ο Καίσαρας αγαπά τον πατέρα του, τον πατέρα κάποιου άλλου)

3.Για την εκφορά αυτοπάθειας α΄ και β΄ προσώπου χρησιμοποιούμε την προσωπική αντωνυμία : comparo me=αγαπώ εμένα, το εαυτό μου, comparamus nos=συγκρίνουμε εμάς, τους εαυτούς μαςcomparas te=αγαπάς εσένα, το εαυτό σου, comparate vos=συγκρίνετε εσάς, τους εαυτούς σας

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ –ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΖΥΓΙΑ, σελ. 115

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣεσωτερικό αναγκαστικό αίτιο :

αφαιρετική της αιτίαςNonnulli pudore adducti remanebant (=Μερικοί έμεναν σπρωγμένοι από ντροπή)

εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο : εμπρόθετος της αιτίας :

ob / propter + αιτιατική

Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat (=Λόγω της έλλειψης σταριού ο Καίσαρας εγκαθιστά τις λεγεώνες του σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα.)ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat (=εξαιτίας αυτού του ξαφνικού φοβερού θεάματος τρόμος έπιασε τις ψυχές των στρατιωτών)

Η ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΖΥΓΙΑ

Σχηματίζεται από τη ΜΕΤΟΧΗ ΜΕΛΛΟΝΤΑ και το ρήμα SUM σε όλους τους χρόνους της Οριστικής, Υποτακτικής, Απαρεμφάτου

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΕνεστώτας amaturus,-a,-um sum amaturus,-a,-um sim amaturum,-am,-um esse

Παρατατικός amaturus,-a,-um eram amaturus,-a,-um essemΜέλλων amaturus,-a,-um ero

Παρακείμενος amaturus,-a,-um fui amaturus,-a,-um fuerim amaturum,-am,-um fuisseΥπερσυντέλικος amaturus,-a,-um fueram amaturus,-a,-um fuissemΣυντελεσμένος

Μέλλωνamaturus,-a,-um fuero

Δηλώνει επικείμενη ενέργεια, κάτι που πρόκειται να γίνει και μεταφράζεται με το πρόκειται να…

Latinika b Lukeiou Grammatikh

Documents

Transcript of Latinika b Lukeiou Grammatikh