Διαγώνισμα Λατινικών Β’ Λυκείου

19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2008

Α. Κείμενο

Romam desiderat et fortunam adversam deplorat. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida. Poetam curae et miseriae excruciant.

……………………………………………………………………………………………

Sed venti pontum turbant et Aenean in Africam portant. Ibi Dido regina novam patriam fundat. Aeneas reginae insidias Graecorum renarrat.

……………………………………………………………………………………………

Oraculum incolis respondet: “regia hostia deo placet!” Tum Cēpheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennātis advolat; puellam videt et stupet formā puellae.

Β. Παρατηρήσεις

1. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο. (μονάδες 40)

2. α) incolis barbaris: να κλιθεί σε συνεκφορά. (μονάδες 5)

β) turbant, adligat : να κλιθούν στον ενεστώτα και τον παρατατικό. (μονάδες 10)

1

3. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις:

-regina: δοτική ενικού και πληθυντικού.

-se: γενική πληθυντικού του πρώτου και δεύτερου προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας.

-comparat: το ίδιο πρόσωπο στον παρατατικό.

-movet: πρώτο και δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο.

-Neptunus: γενική και δοτική ενικού. (μονάδες 5)

4. α) Να κλιθεί η αντωνυμία ille και στα τρία γένη. (μονάδες 7)

β) Να γραφούν τα τρία πρόσωπα της προσωπικής αντωνυμίας ego (μόνο στην ονομαστική ενικού). (μονάδες 3)

5. de incolis, curae, in Africam, ibi, regina, Graecorum, incolis, deo, se, formā: να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παραπάνω τύπους. (μονάδες 20)

6. Τι γνωρίζετε για τη γέννηση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας; (μονάδες 10)

2

Ενδεικτικές Απαντήσεις

1. Αποζητά τη Ρώμη και κλαίει την αντίξοη τύχη (του). Διηγείται

για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες κι

οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή.

Αλλά οι άνεμοι ταράζουν τη θάλασσα και φέρνουν τον Αινεία

στην Αφρική. Εκεί η Διδώ η βασίλισσα ιδρύει νέα πατρίδα. Ο

Αινείας διηγείται από την αρχή στη βασίλισσα τις ενέδρες των

Ελλήνων.

Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «Στο θεό αρέσει βασιλικό

σφάγιο!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα (πάνω) σε ένα

βράχο. Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά

πετώντας καταφθάνει ο Περσέας με τα φτερωτά (του) σανδάλια.

Βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της.

2.α) incola barbarus incolae barbari

incolae barbari incolarum barbarorum

incolae barbaro incolis barbaris

incolam barbarum incolas barbaros

incola barbare incolae barbari

incola barbaro incolis barbaris

3

β) Ενεστώτας Παρατατικός

turbo turbabam

turbas turbabas

turbat turbabat

turbamus turbabamus

turbatis turbabatis

turbant turbabant

Ενεστώτας Παρατατικός

adligo adligabam

adligas adligabas

adligat adligabat

adligamus adligabamus

adligatis adligabatis

adligant adligabant

4

3. reginae: δοτική ενικού.

reginis: δοτική πληθυντικού.

nostri/nostrum: γενική πληθυντικού α’ προσώπου.

vestri/vestrum: γενική πληθυντικού β’ προσώπου.

comparabat: γ’ ενικό παρατατικού.

movemus: α’ πρόσωπο πληθυντικού.

movetis: β’ πρόσωπο πληθυντικού.

Neptuni: γενική ενικού.

Neptuno: δοτική ενικού.

4. α) Ενικός αριθμός

Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

ille illa illud

illius illius illius

illi illi illi

illum illam illud

5

- - -

Illo illa illo

Πληθυντικός αριθμός

illi illae illa

illorum illarum illorum

illis illis illis

illos illas illa

- - -

Illis illis illis

β) ego: α’ πρόσωπο

tu: β’ πρόσωπο

- : γ’ πρόσωπο (η ονομαστική της προσωπικής αντωνυμίας του

γ’ προσώπου που λείπει αναπληρώνεται με την ονομαστική μιας

από τις δεικτικές ή οριστικές αντωνυμίες hic, ille, is)

6

5. de incolis: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο

narrat.

curae: υποκείμενο στο ρήμα excruciant.

in Africam: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε τόπο

στο portant.

ibi: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο fundat.

regina: παράθεση στο Dido.

Graecorum: γενική υποκειμενική στο insidias.

incolis: αντικείμενο στο respondet.

deo: δοτική ως συμπλήρωμα στο placet.

se: αντικείμενο στο movet (άμεση αυτοπάθεια).

forma: αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο

stupet.

7

6. Η ρωμαϊκή λογοτεχνία δεν είναι αυτοφυής, όπως η αρχαία

ελληνική λογοτεχνία. Είναι μια λογοτεχνία «παράγωγη» -η πρώτη

στην Ευρώπη: γεννήθηκε υπό την επίδραση της ελληνικής

γραμματείας. Το 240 π.Χ. θεωρείται η γενέθλιος χρονολογία της.

Τη χρονιά αυτή ένας έλληνας αιχμάλωτος πολέμου από τον

Τάραντα, ο Λίβιος Ανδρόνικος, οργανώνει στη Ρώμη παραστάσεις

θεάτρου με ελληνικά έργα διασκευασμένα στα Λατινικά. Ο ίδιος

μεταφράζει και την Οδύσσεια του Ομήρου χρησιμοποιώντας ένα

εντόπιο μέτρο, το «σαντούρνιο» στίχο. Στις ρίζες, λοιπόν, της

ρωμαϊκής γραμματείας βρίσκεται ο πατέρας της ελληνικής

λογοτεχνίας, ο Όμηρος, και ένα κορυφαίο ελληνικό είδος, το

δράμα. Αυτές οι αρχέγονες συνθήκες γένεσης της ρωμαϊκής

λογοτεχνίας θα αφήσουν ανεξάλειπτη τη σφραγίδα τους: η

μετέπειτα συγγραφική παραγωγή των Ρωμαίων θα είναι άρρηκτα

συνδεδεμένη με τις ελληνικές πηγές.

8