ΕΛΠ 30/ ΓPAMMATA II

NEOEΛΛHNIKH ΦIΛOΛOΓIA (19ος και 20ός αιώνας)

Ακαδημαϊκό έτος 2013-2014

Συντονιστής: Αναπλ. Καθηγητής Τάκης Καγιαλής

Θέμα δεύτερης γραπτής εργασίας

1. Διαβάστε προσεκτικά το διήγημα του Γρηγόριου Ξενόπουλου «Ο τρελλός με τους

κόκκινους κρίνους» (Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, σ. 270-284) και δοκιμάστε

να τεκμηριώσετε ή να αντικρούσετε την άποψη ότι στο συγκεκριμένο κείμενο «τα

στοιχεία του φανταστικού, της υπερβολής και του αξιοπερίεργου μαζί με μια διάθεση

δημιουργίας σασπένς υπερτερούν έναντι της ρεαλιστικής αφήγησης» (Εγχειρίδιο

Μελέτης, σ. 198). (400 λέξεις)

2. Σχολιάστε συγκριτικά τα ποιήματα του Κωστή Παλαμά «Δεξίλεως» (από την

ενότητα «Οι τάφοι του Κεραμεικού» της συλλογής Τα μάτια της ψυχής μου, 1892) και

του Κ. Π. Καβάφη «Οροφέρνης» (α΄ δημ. 1916), εντοπίζοντας συγγένειες και

αποκλίσεις σε επίπεδο θεματικής, ιδεολογίας και ποιητικής και λαμβάνοντας υπόψη

τα γενικότερα χαρακτηριστικά του έργου των δύο ποιητών. (800 λέξεις)

Σημ.: Το ποίημα του Καβάφη βρίσκεται, με πλούσιο σχολιασμό, στο ΕΔΥ/CD-Rom

Υπερκειμένου. Το ποίημα του Παλαμά επισυνάπτεται.

Ημερομηνία παράδοσης της εργασίας:

Κυριακή, 2 Φεβρουαρίου 2014

Καλή επιτυχία!

ΟΔΗΓΙΕΣ

1. Όσον αφορά τη βιβλιογραφική τεκμηρίωση τηρήστε πιστά τις σχετικές οδηγίες που θα

βρείτε στον σύνδεσμο http://study.eap.gr/mod/folder/view.php?id=2491. (Θα συνδεθείτε με

όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης και θα κατεβάσετε το αρχείο

«elp30_vivliografiki_tekmiriosi.doc»)

2. Μη χρησιμοποιείτε πρόλογο και επίλογο, αλλά απαντήστε στα συγκεκριμένα ζητούμενα.

3. Αποφύγετε την παράφραση (=αναλυτική παράθεση του «νοήματος») των λογοτεχνικών

κειμένων και επικεντρωθείτε στα ζητούμενα της εργασίας.

4. Αποφύγετε την παρουσίαση της ζωής και του έργου των λογοτεχνών και επικεντρωθείτε

στα συγκεκριμένα κείμενα.

5. Ο σχολιασμός σας θα πρέπει πάντα να τεκμηριώνεται με αναφορές σε συγκεκριμένα

αποσπάσματα ή στοιχεία των κειμένων.

Δεξίλεως

Κι ἀπὸ τὸ πρῶτο μάρμαρο κι ἀπὸ τὸ πρῶτο μνῆμα

ἀκούω φωνὴ ποὺ χύνεται κι ἀκούω φωνὴ ποὺ λέει:

- Ἐμὲ Δεξίλεο μὲ λένε. Ἐγὼ εἶμαι τῆς Ἀθήνας

τὸ λατρεμένο τὸ παιδί, τἀγένειο παλληκάρι.

Μ᾿ ἀνάθρεψαν τὰ βροντερὰ τραγούδια τοῦ Τυρταίου

καὶ τάραξαν τὸν ὕπνο μου τὰ ὄνειρα τοῦ Αἰσχύλου.

Ἔξω στὸ δρόμο, στὴ δουλειά, στοῦ κάμπου τὸν ἀέρα

μούθρεψε ὁ ἥλιος τὸ κορμὶ καὶ τἄνοιξε σὰν ἄνθος

καὶ τὸ Γυμνάσιον ὁ θεὸς ποὺ τὰ βοηθάει τὰ νιάτα

μοῦ τόπλασεν ἁρμονικά, σφικτό, χυτὸ καὶ ὡραῖο.

Κ᾿ ἐγὼ καβάλα, φτερωτὸς μέσα στοὺς πρώτους πρῶτος

συντρόφεψα τὸ ἱερὸ τῆς Ἀθηνᾶς καράβι

κ᾿ ἔλεγα: βάλε μου, θεά, τρανὴ καρδιὰ στὰ στήθη,

δῶσε φτερὰ στὰ πόδια μου καὶ δύναμη στὰ χέρια

νὰ πάω, κ᾿ ἐγὼ ν᾿ ἀγωνιστῶ καὶ νικητὴς νὰ λάμψω

στὸ πήδημα, στὸ πάλεμα, στὸ δρόμο, στὸ λιθάρι,

γιατί δὲν εἶναι πιὸ ἀκριβὴ τιμὴ στὸ παλληκάρι

παρὰ καρδιὰ ἀπὸ σίδερο σὲ φτερωμένο σῶμα.

Κ᾿ ἐγὼ ὀνειρεύτηκα κ᾿ ἐγὼ τὴ χάρη τῆς ἀγάπης,

καὶ σὲ τραπέζια χαρωπὰ ροδοστεφανωμένος

τοὺς στίχους τοῦ Ἀνακρέοντα τραγούδησα, κ᾿ ἐμπρός μου

σπαρταριστὲς χορεύτριες μὲ λύρες καὶ φλογέρες

μ᾿ ἀποκοιμήσανε τρελὰ στῆς ἀγκαλιᾶς τὴ ζέστη.

κ᾿ ἐγὼ ὀνειρεύτηκα κ᾿ ἐγὼ τῆς δόξας τὴ λαχτάρα,

ἄρχοντας, εἶπα, νὰ ὑψωθῶ καὶ στρατηγὸς νὰ γίνω,

στὸ θέατρον ἄξιος ποιητὴς τὰ πλήθη νὰ μαγεύω,

κ᾿ ἐγὼ μιὰ μέρα ν᾿ ἀκουστῶ βροντόφωνα στὴν Πνύκα,

ἀστροπελέκι στοὺς κακούς, καὶ μὲ τοὺς φιλοσόφους,

ἐκεῖ ποὺ τρέχει ὁ Ἰλισσὸς γλυκὰ καὶ ποὺ ξαπλώνει

δροσάτον ἴσκιο ὁ πλάτανος κ᾿ ἐγὼ νὰ ξεδιαλύνω

καὶ τὰ σκοτάδια τῆς ψυχῆς καὶ τὰ κρυφὰ τῆς πλάσης.

Ἀλλ᾿ ἕνας ἀγαθὸς θεός, ποὺ καὶ ποτὲ τὰ μάτια

δὲ σήκωσε ἀπὸ πάνω μου καὶ πάντα μὲ φυλάγει,

αὐτὸς διώρισε γιὰ μὲ μιὰ δόξα πιὸ μεγάλη:

Γιὰ τὴν πατρίδα ν᾿ ἀξιωθῶ, νὰ πάω νὰ πολεμήσω!

καὶ νά! σαλπίζει ἡ σάλπιγγα πολεμιστήριον ἦχο,

κ᾿ ἡ Ἀθήνα μὲ τὰ ὀνείρατα πλατωνικά, ἡ Ἀθήνα

ξυπνάει γοργά, ἀντρειεύεται καθὼς ἡ Ἀθηνᾶ της,

γαλήνια κόρη καὶ μαζὶ Πρόμαχος θεριεμένη.

Ἡ Σπάρτη ἡ ἀνυπόταχτη μᾶς φοβερίζει, ἡ Σπάρτη!

θυμήθηκα τὸν ὅρκο μου καὶ ἀρματωμένος τρέχω

σὲ κυματόπλαστο ἄλογο θεσσαλικὸ ποὺ ἔχει

χαρὰ τὸν πόλεμο καὶ σκάφτει, αὐτιάζεται, δὲ στέκει.

Στὸ χέρι μου ἀνυπόμονο κουνιέται τὸ κοντάρι,

θαρρῶ πὼς μέσα μου ἡ καρδιὰ βροντοχτυπάει τοῦ Κόδρου,

θαρρῶ, εἶναι σὰν τοῦ Αἴαντα ψηλὸ τὸ ἀνάστημά μου,

θαρρῶ, τὸ δρόμο ἕνας θεός μοῦ δείχνει καὶ κανένας,

ναί! καὶ κανένας δὲν μπορεῖ νὰ κόψη τὴν ὁρμή μου.

Μὲ τὸν πολέμιο σμίξαμε στὸν κάμπο τῆς Κορίνθου,

ἡλιοκαμένος καὶ τραχὺς κι ἀκράτητος Σπαρτιάτης,

βορριὰς χυμάει ἐπάνω μου πελώριος Σπαρτιάτης.

Τὰ χρόνια μου τὰ εἴκοσι πυρώνονται καὶ βράζουν.

Τῆς Σπάρτης ἄντρας εἶσ᾿ ἐσύ, παιδὶ εἶμαι τῆς Ἀθήνας.

βοηθᾶτε με, ἴσκιοι πατρικοὶ τῶν Μαραθωνομάχων!

σφιχτὰ κρατῶ μὲ τὸ ζερβὶ τὸ χαλινάρι, χύνω

σὰ φλόγα τἄλογο, πετῶ, σκύβω γοργά, τινάζω

τὁλόμακρο κοντάρι μου, κατάστηθα τὸν βρίσκω.

Στὰ πόδια ἐμπρὸς τοῦ ἀλόγου μου κατρακυλάει καὶ πέφτει,

πέφτει κ᾿ ἐκεῖ ποὺ τὸν πατῶ κρυφὰ τὸν καμαρώνω.

χωρὶς νὰ χάση τὴν ὁρμή, χωρὶς μιλιὰ νὰ βγάλη,

πέφτει καὶ χάνεται καὶ σβεῖ καὶ φοβερίζει ἀκόμα.

Ἐμὲ Δεξίλεο μὲ λέν, παιδὶ εἶμαι τῆς Ἀθήνας,

πολέμησα καὶ νίκησα κ᾿ ἐγὼ γιὰ τὴν πατρίδα.

Σὲ λίγο ὁ θάνατος ὁρμάει κι ἀλύπητα κ᾿ ἐμένα

μὲ παίρνει ἀπὸ τὴν γῆν αὐτή, μὲ φέρνει σ᾿ ἄλλον κόσμο.

Δὲ μ᾿ ἔρριξε στὰ Τάρταρα, δὲ μ᾿ ἄφησε στὸν Ἅδη,

μακαρισμένο, ἀθάνατο, μ᾿ ἀνάστησε γιὰ πάντα

στὰ μαρμαρένια Ἠλύσια, στὰ Ἠλύσια της Τέχνης.

Ὁ κόσμος φεύγει, ἀλλάζει ἡ γῆ, περνοῦν λαοὶ καὶ κόσμοι

καὶ πέφτουν καὶ μαραίνονται σὰ φθινοπώρου φύλλα.

Κ᾿ ἐγὼ ἐδῶ πέρα ἀσάλευτος κι ἀμάραντος προβάλλω

καὶ τῆς πατρίδας τὸν ἐχθρὸ στὰ πόδια μου τὸν ἔχω.

Ὢ χάρη, ὢ νίκη τῆς ζωῆς, ἀνήκουστη εὐτυχία,

στὰ μαρμαρένια Ἠλύσια, στὰ Ἠλύσια της Τέχνης!