Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι

Εισαγωγή

Α. Εισαγωγικά στην αρχαία ελληνική ιστοριογραφία Ιστοριογραφία είναι η επιστήμη που

καταγράφει σε χρονολογική σειρά την πορεία των γεγονότων, τα οποία αναφέρονται σε ένα ανθρώπινο σύνολο μιας ορισμένης χρονικής περιόδου.

Ιστορικές καταγραφές Αίγυπτος

Εβραίοι

Κινέζοι

Κατορθώματα βασιλέων

Παλαιά Διαθήκη= 1.300-400π.Χ=ομολογία πίστεως

Από την 1η χιλιετία π.ΧΕνδιαφέρον για τους αξιωματούχουςΗ Ιστορία έχει νόημα όταν προσφέρει πρακτικές συμβουλές για τη ζωή.

Οι Έλληνες Οι Έλληνες ιστορικοί είναι οι πρώτοι

που ξεχωρίζουν τα πραγματικά από τα φανταστικά γεγονότα και τους μύθους και να διαμορφώσουν μια επιστημονική μέθοδο.

Αρχαϊκή εποχή (7ος-6ος αι. π.Χ)

Αναπτύσσονται

Λογογράφοι =πεζογράφοι= καταγραφή προφορικών παραδόσεων, εθίμων, ταξιδιωτικών εμπειριών, γενεαλογιών, μύθων, καταλόγων.

Εκαταίος Μηλήσιος= Γενεαλογίαι, Γης περίοδος

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ= προσωπική έρευνα +αυτοψία

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ= ερμηνεία στη δομή του κόσμου

ΙΣΤΟΡΙΑ= καταγραφή γεγονότων παρελθόντος και σύγχρονης ζωής

5ος αι.π.Χ Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς (485-425 π.Χ) Ο πατέρας της ιστορίας. «Ιστορίαι» = Περσικοί πόλεμοι= Εννέα

βιβλία (ονόματα Μουσών). Αξιολόγηση πηγών Δική του γνώμη για τα αίτια των πολέμων

Θουκυδίδης Αλιμούσιος (455-399 π.Χ) Ο μεγαλύτερος ιστορικός του 5ου αι. π.Χ. «Ιστορίαι»= Πελοποννησιακός πόλεμος. Ένταση του εμφυλίου. Μέθοδος. Επίπονη η εξεύρεση αλήθειας. Βαθύτερη και ουσιαστική αιτία του

πολέμου = ο φόβος των Σπαρτιατών για τη συνεχή οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Αθήνας.

Σκοπός= «κτημα ες αιεί».

4ος αι.πΧ Ξενοφών Ερχιεύς (431-355π.Χ) «Ελληνικά» = Πελοποννησιακός πόλεμος.

Συνεχίζει το έργο του Θουκυδίδη. «Κύρου Ανάβασις» = Απομνημονεύματα «Κύρου Παιδεία» = Μυθιστορηματική

βιογραφία «Αγησίλαος» = Ιστορικό εγκώμιο

Ελληνιστική εποχή Πολλοί ιστορικοί ακολουθούν τον

Αλέξανδρο στην εκστρατεία του και έγραψαν γι’ αυτόν.

Πολύβιος Μεγαλοπολίτης (3ος αι.π.Χ) « Ιστορίαι» = Καρχηδονιακοί πόλεμοι

και άνοδος Ρώμης. Καθολική ιστορία= παγκόσμια. Θουκυδίδης = πρότυπό του

Τέλος αρχαίου κόσμου Διόδωρος Σικελιώτης(1ος αι.π.Χ) «Ιστορίαι» = παγκόσμια ιστορία που

περιλαμβάνει 40 βιβλία.

Ρωμαϊκήεποχή

Πλούταρχος Χαιρωνιεύς (2ος αι. μ.Χ)«Βίοι Παράλληλοι» = φωτισμός γεγονότων μέσα από τις βιογραφίες σημαντικών Ελλήνων και Ρωμαίων ανδρών. Δημοφιλές ανάγνωσμα

Αρριανός Νικομήδειος (2ος αι. μ.Χ)«Αλεξάνδρου Ανάβασις» = αξιόπιστη πηγή για τον Μ. Αλέξανδρο

Εργασία Από τους Λογογράφους στον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη

, τον Ξενοφώντα και τον Πολύβιο να παρακολουθήσετε την πορεία της ιστοριογραφίας. Να επισημάνετε

Κοινά σημεία και θέματα που απασχολούν τους ιστορικούς,

πώς τα διαχειρίζονται τα νέα προβλήματα που θέτουν. Τελικά ,γιατί, κατά τη γνώμη σας, γράφουμε ιστορία;

(Για την απάντησή σας να λάβετε υπόψη σας το σκοπό που θέτει καθένας ιστορικός. Συμφωνείτε ή όχι και γιατί;)

Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς Η ζωή του Γεννήθηκε στην Αθήνα στο δήμο της Ερχιάς (431

π.Χ). Ο πατέρας του, Γρύλλος, ήταν εύπορος και έτσι πήρε

καλή μόρφωση. Διατηρούσαν αγρόκτημα με άλογα και ασχολήθηκε με

τη διαχείριση του. Γνωρίστηκε με τον Σωκράτη, ο οποίος και τον

επηρέασε. Έζησε τα ταραγμένα χρόνια του Πελοποννησιακού

πολέμου.

Πήρε μέρος στην εκστρατεία του Κύρου για να εκθρονίσει τον αδερφό του, Αρταξερξη. Μετά το πέρας της ανέλαβε την επιστροφή των 10 χιλ. Ελλήνων μισθοφόρων στην Ελλάδα («Κύρου Ανάβασις ή η Κάθοδος των Μυρίων»)

Ως έμπειρος στρατιωτικός, παρέμεινε στη Θράκη και ήρθε σε επαφή με τα εκεί σπαρτιατικά στρατεύματα.

Ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίλαος τον εντυπωσιάζει. («Αγησίλαος»)

Τον ακολουθεί στη μάχη της Κορώνειας (394 π.Χ) εναντίον της πόλης του της Αθήνας και της Θήβας.

Η Σπάρτη νίκησε ,αλλά ο Ξενοφώντας εξορίστηκε από την Αθήνα.

Οι Σπαρτιάτες του παραχώρησαν ένα κτήμα κοντά στην Ολυμπία, όπου έζησε 20 χρόνια.

Επέστρεψε στην Αθήνα μετά την ήττα της Θήβας στα Λεύκτρα (365π.Χ) και την προσέγγιση Αθήνας –Σπάρτης.

Πέθανε μετά το 355π.Χ.

Το έργο του- Ενδιαφέροντα και ιδέες. Ο Σωκράτης και ο Αγησίλαος

αποτελούν τα πρότυπα της ζωής του. Προβάλλονται οι ιδέες της εποχής του

για τη ζωή και τους θεσμούς μέσα από το έργο του.

Τα ενδιαφέροντά του είναι ευρύτατα και αυτό φαίνεται και στη συγγραφική του παραγωγή.

Τα έργα του

ΙστορικάΚύρου Ανάβασις

ΕλληνικάΑγησίλαος

Κύρου ΠαιδείαΛακεδαιμονίων

Πολιτεία

ΣωκρατικάΑπολογία Σωκράτους

ΔιδακτικάΙέρων

Δε διαθέτει τη διεισδυτικότητα του Θουκυδίδη. Ακριβείς περιγραφές χώρων και γεγονότων. Ζωντάνια στη γραφή («ρεπόρτερ»).

Ιδεολογική συνέπεια, παρά την ταραγμένη εποχή του.

Πιστεύει σε υψηλές αξίες. Αποδοκιμάζει το καθεστώς των Τριάντα ως

προς την ανηθικότητα και την αυθαιρεσία του. Η γλώσσα του και το ύφος του προκάλεσαν

το θαυμασμό των μελετητών («αττική μέλισσα». «αττική μούσα»).