Dolto-καραπανου Psihologika Themata Tomos.2 Teyhos.3

8/18/2019 Dolto-καραπανου Psihologika Themata Tomos.2 Teyhos.3

1/5

υ χ ο λ ο γ ικ ά θ έ μ α τ α , Τ ό μ ο ς 2, Τ ε ύ χ ο ς 3, ®1989, Σύλλογος Ελλήνω ν Ψ υχολόγω ν

Françoise Dolto

Φ ρόσω Κ αραπάνου

Είναικάπω ς δύσκολο να μιλήσεικα-

νείς για την Françoise Dolto ύστερα απότην τηλεοπτική εκπομπή όπου μας πα-ρουσιάστηκε με όλη την ζω ντάνια τηςκαι όπου η συνομιλία με τον B. Pivot,ερεθίζοντάς την, γινόταν αφορμή για λε-πτές και αυθόρμητες αποκρίσεις. Σκέ-ψεις, στοχασμοί, κρίσεις, διάσπαρτοιστον διάλογό τους, συμπλήρω ναν τηνεικόνα και ξανάφερναν την F. Dolto ανάμεσά μας με την φυσικότητα που ήταντο προνόμιό της.

Την εκπομπή που ανέφερα πιο πάνω ,την γνώριζα ήδη γιατίτην είχα δει τονΝ οέμβριο του ’86 στο σπίτι της, έναβράδυ μετά το δείπνο. Λ ίγους μήνεςπριν, η F. Dolto είχε δώσει μια θαυμά-σια διάλεξη στην Α θήνα, στην αίθουσατου Γαλλικού Ινστιτούτου. Ο θερμός λό-γος της, σε μια ροή που χαρακτηρίστη-

κε σαν χειμαρρώ δης από ένα μέλος τουακροατηρίου, ενθουσίασε και συγκίνησε βαθειά.

Η τηλεοπτική εκπομπή, ή διάλεξηπού ακούστηκε παλιότερα εδώ μέσα, ζω -ντανεύουν μνήμες που δεν μπορεί παράνα μας αγγίζουν όλους. Ίσω ς η δική μουσυγκίνηση να είναι λίγο αλλοιώ τικη,μια καιφιλία μισού αιώ να με συνέδεε με

την Φ ρανσουάζ.Στα μεταπολεμικά χρόνια την παρα-κολούθησα στην αίθουσα της οδούCujas, στο Trousseau καισυχνά, τα βράδυα, πηγαίναμε μαζύ να ακούσουμε τοντάδε φίλο ή την τάδε αυθεντία σε ένατομέα που μας ενδιέφερε με πάθος, ξεση-κώ νοντας ανάμεσά μας γόνιμες συζητή-σεις. Α ς θυμηθούμε ότι στα πρώ τα χρό-νια της δεκαετίας του πενήντα, η ψ υχα-νάλυση στην Γαλλία δεν είχε τίποτα τοκατασταλαγμένο αλλά ότιτουναντίον έ-φερνε στην πρώ τη γραμμή ερω τηματικάκαιπροσπάθειες που νομίζω ότιάφησανεποχή: του Valabrega, στα πρώτα βήμα-τά του γύρω από θέματα ψ υχοσω ματι-

κής, του Fr. Tosquelles με τους ιδρυμα-

τικούς ψυχω σικούς στο SaintAlban.Ή ταν η εποχή που ακουγόταν ακόμα ηφω νή του Lacan στα πλαίσια της Γαλλικής Ψ υχαναλυτικής Εταιρείας, πριν τηδιάσπαση του 1953.

Θ έλω να ελπίζω ότι οι συνάδελφοίμου και εγώ θα καταφέρουμε να εμπλου-τίσουμε την άμεση καιθα έλεγα, μαγικήεικόνα που μας δω ρήθηκε απόψε.

Για να μεταφέρω κάτι από την F.Dolto όπω ς εγώ τουλάχιστον την έζησα,έχω διαλέξει, όπω ς θα δείτε, να σας δια-βάσω μερικά αποσπάσματα από τον δεύ-τερο τόμο του «Σεμιναρίου ψ υχανάλυ-σης» (1983). Ν ομίζω ότι εκείνο που θαφανεί από την ανάγνω ση που θα ακο-λουθήσει είναι ότι αυτή η γυναίκα, πουθεω ρήθηκε μεγαλοφυία, μιλούσε σαν ό-λους μας. Τ ο «μεγαλοφυία» δεν οφ είλε-

ταιστα προσω πικά μου αισθήματα αλλάείναι χαρακτηρισμός που της αποδόθη-κε από την Ε. Roudinesco ή τον F. Guatari στα μεγάλα άρθρα τους, δημοσιευ-μένα στο Monde καιστην Liberation με-τά την απώ λειά της.

Ίσω ς πολλοί από σας, να ένιω σαντην αμεσότητα του λόγου της F. Doltoμέσα από την εκπομπή που μόλις είδαμε,

καθώς ακριβώ ς συμβαίνει και σε μένακάθε φορά που διαβάζω ή ξαναδιαβάζωένα κείμενό της. Π ρόκειται για λόγιακαίρια καιταυτόχρονα απλά, που με την«απ’ ευθείας» χροιά τους γοητεύουν τοναναγνώ στη, άσχετα αν συμφω νεί ή όχιμε τις θέσεις που εκφράζουν.

«Μ ου προσάπτουν ότι συχνά καθο-δηγώ , ότιδεν αφήνω τα πράγματα να κυλίσουν όπω ς έρχονται, είτε αυτά πηγά-ζουν από τον φανταστικό χώρο, είτε απότον χώ ρο του πραγματικού, είτε από τονσυμβολικό χώ ρο.

Ω στόσο, με τα παιδιά, ή καιμπροστάσε καταστάσεις που σχετίζονται μαζύτους, κάτι τέτοιο είναιαπολύτως αδύνα-


2/5

156 Françoise Dolto

το. Α υτό το είδος του ακούσματος επι-τρέπεται μόνο όταν τα παιδιά αγγίξουντην οιδιπόδεια περίοδο και έχουν πιακατακτήσειπλήρω ς την ομιλία, όταν εί-

ναισε θέση να εκφω νούν τις στοματικέςή τις πρω κτικές τους παραστάσεις,πράγμα που επιβεβαιώ νει ότι τις έχουνμετουσιώ σειως ένα σημείο. Κ αι ακόμα,όταν μπορούν να κατασκευάσουν κάτιμε τα χέρια τους απολαμβάνοντας τηνχαρά της δημιουργίας καιτης επικοινω -νίας με το ιδεατό.

Ό ποιος σιω πά, εγκρίνεικαι γι’ αυτόδεν πρέπεινα αφήνουμε να λέγεται και

να γίνεται οτιδήποτε. Για παράδειγμα,είναιαδύνατο να μην αντιδράσεικανείς,έστω και με κάποια ερώ τηση, στην άρ-νηση ενός πατέρα να δει την σημασίααυτώ ν που διηγείται, δηλαδή ότιτο παι-δί του που προσήλθε σε περίοδο οιδι-πόδειας κρίσης κοιμάται στο κρεβάτιτης μητέρας. Σ ' αυτόν τον συγκαταβατι-κό πατέρα, που ο ίδιος κοιμάται μόνος,

μπορούμε να πούμε. «Ε! εξακολουθήσε-τε, αν θέλετε, αλλά εγώ δεν προχω ρώ σεψυχανάλυση...»

Συνεχίζοντας την σκέψη της, η F.Dolto υποστηρίζειότιμια θεραπεία δενεδραιώ νεται αν ο θεραπευτής γίνει ταυ-τόχρονα συνένοχος μιας διαστροφήςτω ν γονιώ ν. Ισω ς δεν κατορθώ σουν νααλλάξουν στάση από την πρώτη κιόλας

βδομάδα. Τότε θα τους τονιστείη βλάβηπου συνεπάγειγια το παιδίτους ή παρά-ταση της συμπεριφοράς τους.

Ό πω ς θα δούμε από τα παραδείγματαπου ακολουθούν, η αμεσότητα στην ο-ποία αναφέρθηκα γίνεταιαυταπόδεικτη:

Σε ένα σεμινάριο παιδικής ψυχανά-λυσης όπου οι συμμετέχοντες ήταν πο-λυάριθμοι, οι ερω τήσεις και οι αναφο-ρές σε καταστάσεις που δημιουργούσαν

αμηχανία πλεόναζαν.«Σεμμετέχουσα: Είδα μια γυναίκα να

τρέφει με το κουταλάκι ένα μωρό τριώ νμηνώ ν που η μητέρα του είχε φύγει. Ο -πω σδήποτε δεν μπορούσε να καταπιείτίποτα, όμω ς, εμφανώ ς.θύλαζε το κουτα-λάκι.

F. Dolto: Κ αι κυρίω ς αν δεν τουπουν ότιτο κουταλάκιείναι μεταλλικό.(Γέλια).

Σ.: Μ α το μω ρό ήταν τριώ ν μηνών.

F. D.:Nai ... και λοιπόν; Κ αι βέ-βαια πρέπει να του λεχθούν τα πράγμα-τα: «Σου δίδω γάλα με το κουταλάκι ...είναι το στήθος για σήμερα». Ειδεμή τομω ρό δεν θα καταλάβει τίποτα: όταν τοστήθος επανέλθει, θα το περάσει γιακουταλάκι(γέλια). Στο βρέφος πρέπειναλέγεται οτιδήποτε μπορεί να στηρίξειτην αντίληψ ή του της πραγματικότητας.

Σ.: Μ α πώ ς να το πεικανείς;F. D.: Ό πω ς θα το λεγάτε σε κά-

ποιον άλλο: «Η μαμά σου δεν είναι εδώγια να σου προσφέρει το στήθος της,αλλά μέσα σου πεινάς και γι’ αυτό σουδίνω γάλα με το κουταλάκι, γιατίδεν έ-χω άλλον τρόπο».

Ν α πώ ς μπορείτε να μιλήσετε ακόμακαισε ένα μω ρό οκτώ ημερών. Κ αιγιατίόχι......

Ο λόγος της F. Dolto εμφανίζεται ε-δώ τόσο άμεσος, ώ στε θα μπορούσε ναλεχθεί ότι αγγίζει τα όρια της αβρό-τητας.

Στο ίδιο σεμινάριο, διηγήθηκε κάπο-τε ένα ανέκδοτο, «εντελώς φρέσκο», δια-σαφήνισε. Σας το μεταφέρω σε περίλη-ψη γιατί είναιάλλο ένα δείγμα της αμε-σότητας που συνόδευε κάθε εκδήλω ση

της F. Dolto καιπου εδώ εμπλέκεται μετην μοναδική της διαίσθηση.

Π ρόκειται για μία επίσκεψη σε έναπρω τότυπο αγροτικό ίδρυμα. Το σύνολοτω ν σπιτιώ ν που το αποτελούν λειτουρ-γείμε το σύστημα της αυτοδιαχείρησης·Την ευθύνη για την καλή πορεία του συ-γκροτήματος μοιράζονται παιδαγω γοίκαιπαιδιά που είναιάλλα ελαφρά καθυ-στερημένα καιάλλα ψυχω σικά. Κ αι «ό-λα πηγαίνουν θαυμάσια» πιστοποιεί ηεπισκέπτρια.

Η F. Dolto επικεντρώ νειτην προσο-χή της σε ένα κοριτσάκιγύρω στα οκτώ ,γιατίτο βλέμμα του παιδιού ήταν θερμό,υγρό, διάπυρο. Το απόγευμα οργανώνε-ται μια μακρυά συνομιλία ανάμεσα


3/5

Κ Α Ρ Α Π Α Ν Ο Υ 157

στους παιδαγω γούς και την ψυχαναλύ■φια. Α ν τα παιδιά το επιθυμούν, είναιελεύθερα να παρακολουθήσουν την διε-ξαγωγή της συζήτησης.

«Ο ιματιές του μικρού κοριτσιού που

παρεθρίσκεται, πηγαινοέρχονται συνε-χώς μεταξύ ενός παιδαγω γού και μένα,λέει η F. Dolto. «Σε λίγο έρχεται καικάθεται πλάι μου. Ή ρθε η στιγμή τουχω ρισμού. Ο ιπαιδαγω γοίπου δεν κατοι-κούν στο ίδιο σπίτιμε τα παιδιά τα χαι-ρετούν. Τους δίνουν πάντα και από έναφιλί. Έ ρχεται η σειρά του παιδαγωγούπου η μικρή του έριχνε ματιές όλη τηνώρα. Εγώ είδα καλά τι συνέθηκε. Ε κεί-νος της είπε «γειά», την φίλησε στο μά-γουλο και μετά έφυγε με την γυναίκατου. Το παιδί σαν να περίμενε κάτι τέ-τοιο. Α υτόν είχε επενδύσει.

Εκείνη ακριβώ ς την στιγμή την κα-τέλαβε ένα ελαφρό τρεμούλιασμα τηςλεκάνης, ένα είδος δόνησης. Τ ο κορι-τσάκι, που όλο το πρω ίέπαιζε καιέτρε-χε, τώρα δεν ήταν σε θέση να κάνειβή-

μα, καρφω μένο στην θέση του.Μ ου είπαν: «Ν αι, που καιπου, υπάρ-

χουν στιγμές σαν αυτήν. Τότε είναισαννα παγώ νει...» Ό μω ς εγώ είχα συλλάβειτιείχε συμθεί. Κ αιτώ ρα το παιδίστεκό-ταν στο κατώφλιτης πόρτας, τεντωμένοπρος τα μπρος, τόσο που κινδύνευε ναχάσειτην ισορροπία του.

Μ ε την σειρά μου προχω ρώ . Τ ελικά

με πλησιάζει. Α φού έφυγε αυτός που εί-χαν διαλέξειτα μάτια της, τώ ρα στρεφό-ταν προς εμένα. Μ ε ρωτά: «Θ α ανέβειςστο λεω φορείο;... θα ανέβεις;... Ό χιδεν πηγαίνομε στο ίδιο σπίτι».Ρω τά: «Θ α έρθεις αύριο;» Δεν απαντού-σα, αλλά μπρος στην ερώ τηση που ερ-χόταν καιξαναερχόταν, της είπα ν α ι. Τοπαιδίόμω ς κατάλαβε πω ς αυτό το ναιδενήταν αληθινό. Τ ό τ ε π ρ ό σ Ο ε σ α : «Α ύριο, με-τά τούτη τη νύχτα, ό ι. Θ α έρθω ίσω ς ύ-στερα από ένα αύριο που είναι μακρυά».Τότε σταμάτησε να επαναλαμβάνει τηνερώ τησή της; «θα έρθεις αύριο;...» Είχεκαταλάβειπω ς δεν θα ξαναρχόμουν.

Ό λοι σιγάσιγά αποχωρούσαν, αλλά

το κοριτσάκι παρέμενε ακινητοποιημένο, ανίκανο να φθάσειως το λεω φορείοπου στεκόταν δέκα μέτρα πιο πέρα.

Α νέμενα αυτούς που ήταν ακόμαστην αίθουσα. Τ ης λέγω : «Μ α δεν πη-

γαίνεις στο λεωφορείο;... Σε περιμέ-νουν...» Α λλά το παιδί όλο και έγερνεπρος τα μπρος χω ρίς να κουνιέται καθό-λου. Τότε της είπα: «Τ ην στιγμή που οΙ.Μ . (ο παιδαγω γός) σε φίλησε, έχασεςόλο το κάτω σώ μα σου, σαν να ήθελεςνα του δώ σεις όλο σου το κάτω μέρος.Ό μω ς τα πόδια σου είναιδικά σου». Έ τρεξε προς το λεωφορείο, χω ρίς ούτε έ-να «γειά». Ό λα είχαν τελειώ σει.

Β λέπετε;... Είχε χάσει τα πόδια τηςτη στιγμή ακριβώ ς της σεξουαλικής συ-γκίνησης που δοκίμασε την ώρα που τηφίλησε, και γι’ αυτό έμενε εντελώ ς ακινητοποιημένη.

Α ργότερα, με τους συνταξιδιώ τεςμου στο τραίνο, μιλήσαμε γι’ αυτό τοπαιδί. Εξήγησα την ακαμψία της, λέγο-ντας πως είναιπιθανόν να οφειλόταν και

να συνδεόταν με σεξουαλικές συγκινή-σεις. Τ ότε ένας παιδαγω γός, γυρνόνταςπρος την γυναίκα του, παρατήρησε; «Τιπερίεργο πράγμα! Ξ έρετε, είναι κόρημιας πόρνης. Η Π ρόνοια Α νηλίκω ν μαςτην έστειλε γιατίμοιραζόταν το δω μάτιοτης μητέρας της και ήταν πάντα εκεί ό-ταν η μητέρα δεχόταν τους πελάτεςτης....»

Κ αι συνεχίζει η F. Dolto την ιστο-ρία αυτής της μικρής.«Μ ου είχαν πει ότι όταν τύχαινε να

ακινητοποιηθεί, κάποιος ερχόταν, τηνέπιανε από το χέρι καιτότε το παιδίτονακολουθούσε. Εγώ της είπα: «Τα πόδιασου είναι δικά σου». Κ άποια βεβαίω σηήταν απαραίτητη για την επαναλειτουρ-γία τους ενώ, ταυτόχρονα, στο παιδί δι-νόταν η άδεια να νοιώ σειμια σεξουαλι-κή συγκίνηση».

Έ ρχομαι τώ ρα σε ένα άλλο χαρα-κτηριστικό της Φ . Ν τολτό που νομίζωότι σημαδεύει την όλη προσω πικότητακαι παρουσία της: τον σεβασμό της γιατο παιδί. Το παιδί, στα μάτια της, έχει


4/5

158 Françoise Dolto

δικαίω μα γνώ μης καιεκλογής όταν κάτιτο αφορά. Η διαφύλαξη της αξιοπρέπειάς του δεν διαφέρεισε τίποτα από αυ-τήν που δικαιούταιο ενήλικος.

Μ ερικοί γονείς που έρχονται νασυμβουλευτούν τον ειδικό για κάποιοπρόβλημα του παιδιού δεν θέλουν να μι-λήσουν μπροστά του. Τότε, εξηγεί η F.Dolto απευθύνομαι στο παιδί: «Θ α ήθε-λες να μου κάνεις ένα σχέδιο; Ξέρειςπω ς οι γονείς σου μιλούν για σένα. Σ ή-μερα δεν έχω καιρό να σε δω , όμω ς μπο-ρείς να ξανάρθεις, αν θέλεις να μου πειςκάτι...» Κ αι πάλι, σε ανάλογες περιπτώ -σεις: «Ο πατέρας σου (ή η μητέρα σου)θέλει να μου μιλήσει χωρίς να είσαιμπροστά. Θ α τον/την ακούσω. Κ αι ανπρόκειται για κάτι σημαντικό για σένα,θα σου πω ...»

Τα παραδείγματα αυτά προέρχονταιαπό πρακτική ρουτίνας, θα μπορούσαμενα πούμε. Α λλά μας είναι γνωστά καιμερικά συνδέονται με λεπτά οικογενεια-

κά προβλήματα, όπω ς ο θάνατος ενόςγονιού ή ενός κοντινού συγγενούς ή α-κόμα, με μια τακτική σιω πής σε συνά-φεια με μια υιοθεσία. Η F. Dolto δεν λο-ξοδρομεί. Το παιδί πρέπει οπω σδήποτενα ενημερω θεί για συμβάντα τόσο ου-σιαστικά για το ίδιο, ενώ στους γονείςθα δοθεί κάποια «στήρηξη» που θα επι-τρέψει να μιλήσουν ανεμπόδιστα με το

παιδί τους. Έ τσι το μυστικό εξαλείφε-ται, μια που ο λόγος έρχεται να δώ σειμορφή στο άλεκτο, αιτία που συχνάπροκαλεί στο παιδί μικρά ή μεγάλαδεινά.

Α υτά και πολλά άλλα χαρίσματα εί-χε να προσφέρει η F. Dolto σε όσουςκτυπούσαν την πόρτα της, τόσο στο νο-σοκομείο Trousseau όπου εργάστηκε

τριάντα οκτώ συνεχή χρόνια όσο καιστο ιδιω τικό της ιατρείο. Α ς θυμηθούμεότι οι ψ υχίατροι του Π αρισιού της παρέπεμπαν παιδιά, εφήβους και ενηλί-κους όταν δεν ήξεραν με τι τρόπο νατους χειριστούν. Επρόκειτο για βαριάπεριστατικά με εμφανή «αρχαϊκά, στοι-χεία». Β αθειές ρίζες έπρεπε να αναζητη-

θούν για να έρθειστο φως μια αλληλου-χία γεγονότω ν που σχημάτιζαν τον πυ-ρήνα της νόσου. Ο λόγος της, «γεμά-τος», απελευθερω τικός, ήταν καλοζυγι-

σμένος όσο και θερμός. Δ ικά της είναιτα λόγια: «Π ώ ς μπορείτε να έχετε γνώμηγια το Εγώ ενός παιδιού ή να κρίνετετην παθολογία τω ν γονιώ ν του; Α υτό εί-ναι ψυχολογία, δεν είναι ψυχανάλυση·Στον τομέα της ψυχανάλυσης βρισκόμα-στε μπροστά σε ανθρώ πους που υποφέ-ρουν και όχι μπροστά στην παθολογίατους». Η σύγκρουση και το νόημα τωνσυμπτω μάτω ν γίνονταν έτσι τα κύριασημεία που η πράξη της εφώ τιζε κάθεφορά.

Α ς μεταφερθούμε τώ ρα από την εκ-πληκτική εικόνα μιας τέτοιας προσφο-ράς στο «Π ράσινο Σπίτι», τελευταίο δη-μιούργημα της F. Dolto καιιδανικό χώ -ρο επικοινω νίας παιδιώ ν και γονιώ ν,που λειτουργεί στο 15ο διαμέρισμα τουΠ αρισιού. Η πελατεία εδώ είναι παιδιά

ως τριώ ν ετώ ν, που τα συνοδεύουν οιμη-τέρες. Τα παιδιά παίζουν όπω ς στο πάρ-κο, οι μητέρες κουβεντιάζουν μεταξύτους. Κ άποτε από το «Π ράσινο Σπίτι»περνούν και οι πατέρες. Το προσω πικόπου παραβρίσκεται, σπάνια επεμβαίνει.Κ οπέλλες και νέοι, ψ υχολόγοι ή ψ υχα-ναλυτές, είναιγνωστοί μόνο με το μικρότους όνομα και μ’ αυτό τους αποκαλούν

όλοι. Ο καθένας διαθέτειστο «Π ράσινοΣπίτι» ένα απόγευμα την εβδομάδα, καιη F. Dolto είχε τη δική της μέρα.

Π αιδάκια που συχνάζουν στο «Π ρά-σινο Σπίτι» έχουν ευκολότερη προσαρ-μογή στον παιδικό σταθμό ή στο νηπια-γω γείο, γιατί γνω ρίζουν από νω ρίς συνομήλικούς τους, παίζουν μαζύ τους καιφυσικά τσακώ νονται γύρω από ένα τόπι

ή μια κούκλα. Α υτά σε μια ηλικία που ολόγος δεν έχει ακόμα εδραιω θείκαιπουτα όρια του Ά λλου παραμένουν ευμετά-βλητα, συγκεντρώ νοντας κάθε στιγμήαγάπη ή εχθρότητα, ενώ ταυτόχρονα αυ-τός ο Ά λλος που είναι και όμοιος ωςένα σημείο αποτελεί έναν ακαταμάχητοπόλο έλξης.


5/5

Κ Α Ρ Α Π Α Ν Ο Υ 159

Εκτός που οι μαμάδες νοιώ θουν άνεtct στο «Π ράσινο Σπίτι» γιατί βρίσκουνεκείκάποια συντροφικότητα που συχνάλείπει μέσα στην μεγάλη πόλη, τουςπροσφέρεται και η ευκαιρία να μάθουν

νέους τρόπους συνεννόησης με τα παι-διά τους.

Μ ια μητέρα ρω τά: «Τι νομίζετε;...Μ πορώ να το αφήσω εδώ καινα πάω σεΜια βιαστική δουλειά;...

Κ αιδεν το ρω τάτε; απαντά η F. Dolto Ν α του πήτε: «Τιλες, να πάω να κάνωΜ ια δουλειά; Α ν σας πει ναι πηγαίνετε,αν σας πειό , τότε το παίρνετε μαζίσας

καισε λίγο ξανάρχεστε...»Το παιδίέτσιπροσεγγίζειμια διανθρώπινη διάσταση, συμπεραίνειη F. Dolto,αφού τώ ρα πια δεν το μεταχειρίζονται°αν κατοικίδιο ζώ ο που κανείς δεν νοιά-ζεταιγια την γνώμη του.

Τελειώ νοντας θα ήθελα να πω δυολόγια που θα συγκινήσουν όσους απόΜ ας, γύρω στα 1950, παρακολουθούσαμετο σεμινάριο παιδικού σχεδίου της οδού

Cujas. Κ άθε Τρίτη βράδυ, παιδαγωγοί*αι δάσκαλοι, ψ υχολόγοι και φοιτητέςψυχολογίας, προσκομίζαμε σχέδια παι-διών που εμφάνιζαν ερω τηματικά ή προ-βλήματα. Π άνω σ’ αυτά τα σχέδια η F.öolto μετέδιδε τις σκέψ εις της για τονκόσμο του παιδιού που είχε φιλοτεχνή°ειτο τάδε σπίτι, το τάδε δέντρο, το τά-

δε ζώο. Φ αντασιώ σικοι συνειρμοί δικοίτης και δικοί μας, που όμω ς ξεκινούσανπάντα από το δημιούργημα του παιδιούκαι τα λόγια που το συνόδευαν, ξετυλί-γονταν μπροστά μας. Η ανταλλαγή στο-

χασμώ ν ήταν ελεύθερη και δημιουργού-σε ένα κλίμα συναδελφικότητας που τοσυντηρούσε η Φ ρανσουάζ με την απλό-τητα και το αβίαστο ενδιαφέρον της γιατην όποια παιδική προσφορά. Κ ι αλή-θεια, σαν κάτι τέτοιο έβλεπε το κάθεσχέδιο που εμφανιζόταν. «Έ να παιδίκάνειπάντα αυτό που μπορείκαι, ας μηντο ξεχνάμε, το κάνει πάντα με ειλικρί-νεια, οδηγημένο από ό,τιξέρει, από ό,τι

υποπτεύεται, από ό,τι του υπαγορεύειτοασυνείδητο...»

Έ τσι έζησα την F. Dolto Ελεύθερηστο πλησιάσμα με τους δικούς της, τουςφίλους της, τους αρρώ στους της, προσε-κτική σε κάθε λεπτομέρεια, έτοιμη ναβοηθήσειαφού πρώ τα είχε εμθαθύνειτοαίτημα που της απευθυνόταν.

Στα χέρια της η ψ υχανάλυση ξέφυγε

από την «πεπατημένη». Την έπλαθε μετον δικό της τρόπο μυθομαγικό, θα έ-λεγα δημιουργόντας λεπτές συνδέσειςκαι σφυριλατώ ντας άρρηκτα δεσμά μετον αναλυτικό λόγο. Α υτά ακριβώ ς πουπηγάζουν από ένα όραμα όπου ο νουςκαι καρδιά σμίγουν, έτσι ώ στε ο διαχω -ρισμός τους να αποβαίνειαδύνατος.

Dolto-καραπανου Psihologika Themata Tomos.2 Teyhos.3

Documents

Transcript of Dolto-καραπανου Psihologika Themata Tomos.2 Teyhos.3