1

Εισαγωγή στη ΕνοποιηµένηΠροσέγγιση – Unified Process (UP)

∆ρ. Πάνος Φιτσιλής

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο

2

Περιεχόµενα

Τι είναι η UPΒασικές αρχές µηχανικής λογισµικούΟι βασικές έννοιες της UPΟι τέσσερις φάσεις

3

Γιατί η UML δεν είναι αρκετή ...

Η UML είναι µια γλώσσαΠεριγράφει τα δοµικά στοιχείαΠεριγράφει τις σχέσεις µεταξύ τουςΠεριγράφει την σηµασία τους

Αλλά δεν περιγράφειΤα βήµατα που απαιτούνται για τηνανάπτυξη λογισµικούΤην διαδικασία

4

Τι χρειάζεται παραπάνω για ναπεριγράψουµε ένα σύστηµα ...

ΗΗ γλώσσαγλώσσα

5

Τι χρειάζεται παραπάνω για ναπεριγράψουµε ένα σύστηµα ...

ΗΗ γλώσσαγλώσσα ΗΗ διαδικασίαδιαδικασία

6

Τι χρειάζεται παραπάνω για ναπεριγράψουµε ένα σύστηµα ...

ΗΗ οµάδαοµάδαέργουέργου

ΗΗ γλώσσαγλώσσα ΗΗ διαδικασίαδιαδικασία

7

Τι χρειάζεται παραπάνω για ναπεριγράψουµε ένα σύστηµα ...

ΗΗ οµάδαοµάδαέργουέργου

ΗΗ γλώσσαγλώσσα ΗΗ διαδικασίαδιαδικασία

8

Τι είναι η UML

Η UML είναι µια γλώσσα γιαΟπτικοποίηση του συστήµατος(visualisation)∆ηµιουργία προδιαγραφών (specifications)Κατασκευή του συστήµατος (construction)Τεκµηρίωση του συστήµατος(documentation)

9

Τα διαγράµµατα της UML

Ένα µοντέλο είναι µια πλήρης περιγραφήτου συστήµατος από µια οπτική γωνία

∆ιάγραµµα∆ιάταξης

∆ιάγραµµα∆ιάταξης

Use CaseDiagramsUse CaseDiagramsUse Case

DiagramsUse CaseDiagrams∆ιάγραµµαΠεριπτώσεωνΧρήσης

∆ιάγραµµαΠεριπτώσεωνΧρήσης

ScenarioDiagramsScenarioDiagramsScenario

DiagramsScenarioDiagrams∆ιάγραµµαΑκολουθίας∆ιάγραµµαΑκολουθίας

StateDiagrams

StateDiagramsState

DiagramsState

Diagrams∆ιάγραµµαΚαταστάσεων∆ιάγραµµαΚαταστάσεων

ComponentDiagrams

ComponentDiagramsComponent

Diagrams

ComponentDiagrams∆ιάγραµµαΣτοιχείων∆ιάγραµµαΣτοιχείων

Μοντέλο

StateDiagrams

StateDiagramsState

DiagramsState

Diagrams∆ιάγραµµαΑντικειµένων∆ιάγραµµαΑντικειµένων

ScenarioDiagramsScenarioDiagramsScenario

DiagramsScenarioDiagrams∆ιάγραµµαΣυνεργασίας∆ιάγραµµαΣυνεργασίας

Use CaseDiagramsUse CaseDiagramsUse Case

DiagramsUse CaseDiagrams∆ιάγραµµα∆ραστηριοτήτων

∆ιάγραµµα∆ραστηριοτήτων

StateDiagrams

StateDiagramsState

DiagramsState

Diagrams∆ιάγραµµαΚλάσεων

∆ιάγραµµαΚλάσεων

10

Τι είναι η UP;

Η UP είναι µια µεθοδολογίαΜια διαδικασία µηχανικής λογισµικούΜια διαδικασία για την ανάπτυξη λογισµικού

Είναι ένα σύνολο γνώσης για το πως νααναπτύξεις λογισµικόΕίναι µια διαδικασία που χρησιµοποιεί τη UML γλώσσα για να περιγράψει τα παραδοτέαH UP προσδιορίζει

Ποιος κάνει τι;Πότε το κάνει;Πώς το κάνει;

έχοντας πάντα ως στόχο την ανάπτυξηλογισµικού

11

Πως δηµιουργήθηκε η UP;

UP σηµαίνει Unified Process Unified Process ΕνοποιηµένηΠροσέγγιση ή απλά UPΕµφανίστηκε για πρώτη φορά το1998 ως RUP 5.0 ως µετεξέλιξηπαλαιότερων εκδόσεωνΦτιάχτηκε στην εταιρεία Rational

Η εταιρεία Rational δεν υπάρχειΕξαγοράσθηκε το 2002 από την IBM

12

Οι βασικές αρχές της UP

H UP είναι κάτι παραπάνω από απλήσύνδεση των διαγραµµάτων UMLH UP βασίζεται

Στο καλό χειρισµό των απαιτήσεων µε τοµοντέλο των περιπτώσεων χρήσηςΣτην ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής τουσυστήµατος ως βασικό συστατικό επιτυχίαςΣτη γραφική ανάπτυξη µε χρήση UMLΣε επαναληπτική διαδικασία ανάπτυξης(iterative development)

13

Χειρισµός των απαιτήσεων µε τοµοντέλο των περιπτώσεων χρήσης

Οι περιπτώσεις χρήσης είναι ένας απλός καιξεκάθαρος τόπος περιγραφής των απαιτήσεων οοποίος µπορεί να είναι κατανοητός από όλουςτους συµµετέχοντες στο έργο ανάπτυξης τουσυστήµατοςΟι περιπτώσεις χρήσης αποτελούν το σηµείοαναφοράς για όλα τα υπόλοιπα µοντέλα. Τοµοντέλο περιπτώσεων χρήσης χρησιµοποιείταιγια:

∆ηµιουργία και έλεγχο του µοντέλου σχεδιασµούΟδηγεί τη δηµιουργία του µοντέλου ελέγχουΕπιτρέπει τον προγραµµατισµό των εργασιών τουέργουΒοηθάει στην παραγωγή της τεκµηρίωσηςΚ.λπ.

Επιπλέον το µοντέλο περιπτώσεων χρήσηςχρησιµοποιείται για το συγχρονισµό όλων τωνµοντέλων

14

Η UP βασίζεται στη γρήγορηδηµιουργία της αρχιτεκτονικής

Η ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής επιτρέπει τηνκαλύτερη κατανόηση του υπό ανάπτυξησυστήµατος

Η δηµιουργία πρωτότυπων µας επιτρέπει τηνεπαλήθευση των παραδοχών και τη βελτίωση τηςκατανόησης του συστήµατοςΜας επιτρέπει να σχεδιάσουµε το σύστηµακαλύτερα ώστε

να αυξήσουµε την επαναχρησιµοποίηση τουκώδικαΝα χρησιµοποιήσουµε συστατικά (components)

Μας επιτρέπει την καλύτερη ανάθεση εργασιώνστα µέλη της οµάδαςΜας επιτρέπει να εστιάσουµε την προσοχή µαςστα σηµεία µε υψηλό κίνδυνο

15

Η UP είναι µια επαναληπτική διαδικασίακαι έχει τέσσερις φάσεις

Οι φάσεις του κύκλου ζωής είναιτέσσερις:

Σύλληψη (inception)Επεξεργασία (elaboration)Κατασκευή (construction)Μετάβαση (transition)

16

Η φάση της σύλληψης (inception)

Στη φάση αυτή ορίζουµεΤο όραµα που έχουµε για το σύστηµαΤη στρατηγική που θέλουµε να υλοποιήσουµε µετην ανάπτυξη του συστήµατοςΤις υψηλού επίπέδου απαιτήσεις και περιπτώσειςχρήσης του συστήµατοςΤους κινδύνους και τα κέρδη από την ανάπτυξητου συστήµατοςΠαραγωγή αρχικών εκτιµήσεων για το κόστος καιδιάρκεια των εργασιών ανάπτυξης

Η φάση της σύλληψης δεν είναι καταγραφήαπαιτήσεων. Είναι περισσότερο κάτι σαν µελέτησκοπιµότητας ανάπτυξης του συστήµατος

17

Η φάση της επεξεργασίας (elaboration)

Στη φάση αυτή:Αναπτύσσουµε και συγκεκριµενοποιούµε τουςστρατηγικούς στόχους του συστήµατοςΚαταγράφουµε τις απαιτήσειςΑναλύουµε τις απαιτήσεις λεπτοµερώςΠροσδιορίζουµε επακριβώς το αντικείµενο τωνεργασιών του έργου (scope)Αναπτύσσουµε τη βασική αρχιτεκτονική τουσυστήµατοςΑντιµετωπίζουµε τους κινδύνους πουεντοπίσαµε στη φάση της σύλληψηςΒελτιώνουµε, συγκεκριµενοποιούµε καιεπικαιροποιούµε τις προβλέψεις σχετικά µε τοκόστος, χρόνο, πόρους που απαιτεί το έργο

18

Η φάση της κατασκευής (contruction)

Είναι η φάση κατά την οποίαυλοποιούµε και ελέγχουµε τµήµατατου συστήµατος για τα οποία:

Έχουν διευκρινιστεί οι απαιτήσειςΚαι έχουν αντιµετωπισθεί οι κίνδυνοι

19

Η φάση της µετάβασης (transition)

Είναι η φάση κατά την οποία το τελικό προϊόνδίνεται στον χρήστηΕίναι η φάση η οποία έχει µεγάλο βαθµόµεταβλητότητας η οποία εξαρτάται από τοσυγκεκριµένο έργο και µπορεί να περιλαµβάνει:

Εκπαίδευση χρηστώνΜεταφορά δεδοµένων∆οκιµαστική λειτουργία νέου συστήµατοςΠαράλληλη λειτουργία παλαιού και νέουσυστήµατοςBeta testing….

20

ΧΡΟΝΟΣ

Κύκλος ζωής «καταρράκτης»

ΈλεγχοςΟλοκλήρωσης

ΈλεγχοςΣυστήµατος

Ανάπτυξη καιΜοναδιαίοςΈλεγχος

Σχεδιασµός

ΑνάλυσηΑπαιτήσεων R

D

C

T

21

Η επαναληπτική ανάπτυξησυστηµάτων (iterative)

Μειώνεται ο κίνδυνοςΠαράγει πρωτότυπα για επαλήθευσηαποτελεσµάτωνΚάθε επανάληψη περιλαµβάνειολοκλήρωση και έλεγχο

TC

DR

ΧΡΟΝΟΣ

Επανάληψη 1 Επανάληψη 2 Επανάληψη 3

TC

DR

TC

DR

22

Οι φάσεις του κύκλου ζωής στην UP

επανάληψη φάση

Κύκλος ζωής

σύλληψη επεξεργασία κατασκευή µετάβαση

Ορόσηµο(milestone)

Ενδιάµεση έκδοση(release)

Τελικό προϊόν(final release)

23

Οι φάσεις του κύκλου ζωής στην UP –βασικά ορόσηµα

επανάληψη φάση

Κύκλος ζωής

σύλληψη επεξεργασία κατασκευή µετάβαση

Τελικόσύστηµα

Στόχοισυστήµατος

ΑρχιτεκτονικήΣυστήµατος

ΣύστηµαΛειτουργικάΙκανό

24

Βασικές ροές εργασιών (workflows)

ΑνάλυσηΑνάλυση καικαιΣχεδιασµόςΣχεδιασµός

ΜοντέλοΣχεδιασµού

ΜοντέλοΥλοποίησης

ΜοντέλοΕλέγχου

πραγµατοποιείται

υλοποιείται

επαληθεύεται

ΑπαιτήσειςΑπαιτήσεις

ΥλοποίησηΥλοποίηση

ΈλεγχοςΈλεγχος

ΜοντέλοΠεριπτώσεων

Χρήσης

ΣχεδιασµόςΣχεδιασµόςΕπιχειρηµατικώνΕπιχειρηµατικών∆ιαδικασιών∆ιαδικασιών Επιχειρηµατικό

µοντέλο

υποστηρίζεται

25

Τι είναι ροή εργασίας (workflow)

Μια ροή εργασίας είναι µια λογικήοµαδοποίηση δραστηριοτήτωνΜια ροή εργασίας περιγράφεται µε

Ρόλους Ποιος κάνει τι;∆ραστηριότητες (activities) ένα κοµµάτιδουλειάς που έχει ένα διακριτό αποτέλεσµαΑποτελέσµατα (artifacts) Τα αποτελέσµατατων δραστηριοτήτων µπορεί να είναιπαραδοτέα (deliverables), έγγραφα, κώδικας, πρότυπα

Οτιδήποτε µπορεί να παράγει µιαδραστηριότητα

26

Η συνολική εικόνα

∆ιαχείριση έργου

Περιβάλλον

Σχεδιασµός Επιχειρηµατικών∆ιαδικασιών

Υλοποίηση

Έλεγχος

Ανάλυση και Σχεδιασµός

Επαν. Επαν.#1

Φάσεις

Βασικές Ροές Εργασιών

Επαναλήψεις

Υποστηρικτικές Ροές Εργασιών

Επαν.#2

Επαν.#n

Επαν.#n+1

Επαν.#n+2

Επαν.#m

Επαν.#m+1

∆ιάταξη (deployment)

∆ιαχείριση Σχηµατισµών

Απαιτήσεις

Επεξεργασία ΜετάβασηΣύλληψη Κατασκευή

Σε κάθε φάσηεκτελείς όλατα workflow

27

Ο συµβολισµός που χρησιµοποιείται γιατην περιγραφή της διαδικασίας

Ρόλος

∆ραστηριότητα(Activity)

Παραδοτέο(Artifact)

Describe a Use-Case

ΠακέτοΠεριπτώσεων

Χρήσης

ΠερίπτωσηΧρήσης

Υπεύθυνος για

ΑναλυτήςΠεριπτώσεων Χρήσης

Είναι µια πληροφορίαπου παράγεται, τροποποιείταιή απλά χρησιµοποιείταιαπό µια διαδικασίαΜπορεί να είναι ένα έγγραφο,Ένα αρχείο πηγαίου κώδικα, ένα διάγραµµα κ.λπ.

Μονάδα εργασίας

Ο ρόλος προσδιορίζειΤην συµπεριφοράκαι τις υπευθυνότητεςτων ατόµων ή των οµάδων.

28

Πόροι

Κώστας

Χρύσα

Πάνος

Μαρίνα

Γιάννης

Ο προγραµµατισµός πόρων

Κάθε άτοµο στοέργο µπορεί να έχειπολλούς ρόλους

Εργάτης(Worker)Σχεδιαστής

Προσδ. Περιπτ. Χρήσης

Αναλυτής Συστήµ.

Προγραµµατιστής

Αρχιτέκτων

∆ραστηριότητες

Προσδιορισµός λειτουργίας

Προσδιορισµός περιπτώσεων χρήσης

Εύρεση χειριστών και περιπτ. χρήσης

Εκτέλεση Μοναδιαίων Ελέγχων

Προσδιορισµός Μηχανισµών Σχεδιασµού

29

Οι ρόλοι των ανθρώπωνΡόλοι Αναλυτή

Αναλυτής Επιχειρηµατικών ∆ιαδικασιώνΑναλυτή συστήµατοςΣχεδιαστή User InterfaceΚ.λπ.

Ρόλοι ΠρογραµµατιστήΣχεδιαστήΣχεδιαστή βάσης δεδοµένωνΠρογραµµατιστή

Άλλοι ρόλοι∆ιαχειριστή έργουΥπεύθυνου ΠοιότηταςΕκλεκτή∆ιαχειριστή εκδόσεωνΕκπαιδευτήΚ.λπ.

30

Παράδειγµα µιας ροής εργασιών ...Το workflow διαχείρισης έργων

ΑνάπτυξηΕπιχειρηµατικήςΠερίπτωσης

∆ιευθυντήςΈργου

ΑνάπτυξηΠλάνουΈργου

ΕπανεκτίµησηΚινδύνων

ΣτελέχωσηΈργου

Αξιολόγησηκύκλου

ΕκτέλεσηΚύκλου

ΑνάπτυξηΠλάνουΕπαναληπτικής Ανάπτυξης

ΠροσδιορισµόςΚινδύνων

31

Συµπεράσµατα

Η UML είναι µια γλώσσα γιαΟπτικοποίηση του συστήµατος(visualisation)∆ηµιουργία προδιαγραφών (specifications)Κατασκευή του συστήµατος (construction)Τεκµηρίωση του συστήµατος (documentation)

Η UP είναι µια µεθοδολογίαΜια διαδικασία µηχανικής λογισµικούΜια διαδικασία για την ανάπτυξη λογισµικού

Οι φάσεις του κύκλου ζωής είναι τέσσερις:Σύλληψη (inception)Επεξεργασία (elaboration)Κατασκευή (construction)Μετάβαση (transition)

Η UP είναι µια επαναληπτική διαδικασία