Καλημέρα ονομάζομαιΜιχάλης Καλαεντζής 3 Αυτή τη στιγμή διευθύνω χορωδίες στη Ρόδο

. Δέχτηκα με πολύ μεγάλη χαρά την πρόσκληση της κ Κικής να δημιουργήσουμε ένα εργαστήρι για τη δημιουργία μιας

σχολικής χορωδίας και ζήτησα οπωσδήποτε τα παιδιά να μην ανήκουν σε καμία χορωδία να είναι από διαφορετικά

, , σχολεία να μην είναι δουλεμένα για να μπορέσουμε να πετύχουμε Κάτι

Τι είναι σχολική χορωδία

Σίγουρα είναι ένα μεγάλο γκρουπ παιδιών που τραγουδάνε υπάρχουν όμως πάρα πολλά μεγάλα γκρουπ παιδιών στην

, Ελλάδα που τραγουδάνε όμως δεν είναι χορωδία και θα σας δώσω ένα πολύ έντονο παράδειγμα από τη δική μου

.εμπειρία που δυστυχώς ήταν και πολύ άσχημη 2 .Πριν χρόνια η μεγάλη μου κόρη πήγε πρώτη δημοτικού

Με μεγάλο καμάρι πήγα να ακούσω την πρώτη . χριστουγεννιάτικη εκδήλωση του σχολείου Ήταν

εκτυπωμένο ένα πρόγραμμα και έγραφε μέσα ποιήματα η ...! τάδε τάξη και η χορωδία των δύο τμημάτων της δευτέρας

.τάξης Κάποια στιγμή ήρθε και η σειρά της χορωδίας που ήταν , χωμένη πίσω από μια κολόνα κάπου εκεί στο βάθος της

, αίθουσας που υποτίθεται ότι είναι σκηνή μπροστά τους , ,είχαν ένα φύλλο έτσι και τα πρόσωπα δεν φαινόντουσαν

ήταν μπροστά τα ψηλά παιδιά από πίσω ήταν κάποια .κοντούλικα που ούτε καν φαινότανε

( Μπροστά ήταν ένας δάσκαλος μετά κατάλαβα ότι ήταν ο ...) δάσκαλος Κάποια στιγμή ξεκίνησε να τραγουδάει η

, , χορωδία εγώ δεν θα έλεγα να τραγουδάει ουρλιάζαν και ο . δάσκαλος έλεγε πιο δυνατά γιατί δεν ακούγεται Δεν

. ακούγονταν για διάφορους λόγους Μην σας πω τι ... ακουγότανε όμως

, Τη μελωδία την ξεχώριζα πολύ δύσκολα το τραγούδι το .ξεχώριζα από τα λόγια μόνο και από το ρυθμό

Την άλλη χρονιά πάω και ζητάω από το δάσκαλο να μου επιτρέψει να μπαίνω στην τάξη και να βοηθήσω στη

μουσική εκπαίδευση των παιδιών αυτών γιατί εκείνη τη στιγμή το σχολείο δεν είχε μουσικό λόγω εγκυμοσύνης

/ Δέχτηκε με χαρά το δέχτηκε και η Δ ντρια και προχωράμε . στη δεύτερη χριστουγεννιάτικη εκδήλωση Είπα θα είμαι

. πονηρή Προετοιμάζω τα παιδιά φοβερά αλλά είναι πάλι . ’ : δύο τάξεις της δευτέρας Τι γινότανε μ αυτές τις τάξεις 22 ,Από τα παιδιά στην τάξη Πέντε τραγουδούσανε σωστά . δηλ όταν λέω σωστά απλά καταλάβαινα ποια είναι η

. 5 μελωδία Άλλα ήταν έτσι κι έτσι κάπου πιάνανε κάπου , – δεν πιάνανε δυο τρία ήταν τελείως φάλτσα και όχι μόνο

, , αυτό ήταν υπερκινητικά δεν μπορούσαν ούτε να .κρατήσουν ούτε να παρακολουθήσουν

:Τι έκανα τώρα ,Για να σώσω την κατάσταση είπα θα τα προετοιμάσω όλα

, , 8τα προετοίμασα έριξα πάρα πολύ δουλειά μάθαμε , χριστουγεννιάτικα τραγούδια με το σωστότερο τρόπο που

, ; .εγώ ήξερα έτσι Μπορεί και να υπάρχει και πιο σωστό ,Όμως ήξερα πως στη συναυλία θα ακουστεί πάλι φάλτσα

: γιατί τα μισά παιδιά ήταν φάλτσα και τι έκανα ένας άλλο μπαμπάς ήλθε με τα μικρόφωνα και χωρίσαμε τα παιδιά

στα δύο χωρίς να τους πούμε τίποτα με τα μισά παιδιά που , τραγουδούσανε καλά ηχογραφήσαμε τα τραγούδια τα

, .άλλα μισά ζωγράφιζαν Με το σκεπτικό πως στη συναυλία θα τραγουδήσουν όλα

τα παιδάκια και θα είναι πάρα πολύ χαρούμενα αλλά θα .ακουστούν μόνο οι σωστές φωνές

; , Τι νομίζετε έγινε στη συναυλία Πάω με πολύ χαρά είπανε τα παιδιά τα ποιήματα αλλά ξέχασαν να κλείσουν τα

, μικρόφωνα και Κάποια στιγμή όταν έπρεπε να ακουστεί το , , τραγούδι ο Γιωργάκης που το θυμάμαι σαν σήμερα το πιο

, παράφωνο παιδί της τάξης ήταν στο ένα μικρόφωνο και σε .όλα τα τραγούδια ακούστηκε αυτό το συγκεκριμένο παιδί . !Δηλ Ούτε με πονηριά γίνεται χορωδία

, / Τρίτη χρονιά φέτος δεν άντεξα και πίεσα τη Δ ντρια να . μου επιτρέψει να Κάνουμε μια σωστή χορωδία Με ποια

:έννοια Όλοι οι δάσκαλοι από μόνοι τους κατάλαβαν πως δεν

, γίνεται σχολική χορωδία μόνο από δύο τάξεις από τις , ! :τάξεις και Κάναμε σωστή δουλειά Πολλές φορές μου λένε

σιγά μη σκοτίζεσαι για μια φάλτσα νότα ή σιγά και τι έγινε , που έχει δυο παράφωνα παιδιά στη χορωδία και σιγά αυτό . και σιγά το άλλο Ωραία πείτε μου γιατί αυτά τα

’ Χριστούγεννα όσοι βρέθηκαν σ αυτή την αίθουσα είπανε ! , πω πω Πρώτη φορά ακούσαμε Κάτι νορμάλ πρώτη φορά

, , , ευχαριστηθήκαμε τη χορωδία ε αυτό ήταν χορωδία βέβαια , , ήταν μια αρχή δε θα έλεγα πως είναι μια χορωδία ήταν μια

. σωστή αρχή’ . Γι αυτό θα μιλήσουμε σήμερα δηλ θα προσπαθήσω να

είμαι χρήσιμος για όσους διδάσκουν μουσική στα σχολεία και θα προσπαθήσουν ή έχουν ήδη προσπαθήσει να Κάνουν . μια σχολική χορωδία Και Γυρίζω σε αυτό το παράδειγμα

,γιατί ήταν πάρα πολύ έντονο για το τι δεν είναι χορωδία ’ αυτά δεν είναι χορωδία παρ όλο που είναι μεγάλο γκρουπ

, ; παιδιών που τραγουδάνε έτσι Και θα ξεκινήσω ακριβώς .για να μην αργήσω Θα έλεγα πως μια παιδική χορωδία πρέπει να έχει

30 , ,τουλάχιστον παιδιά σαράντα είναι ένας καλός αριθμός πενήντα πάλι καλά αλλά όσο πιο μεγάλο είναι το γκρουπ

.τόσο πιο δύσκολη γίνεται η δουλειά από έναν καθηγητή :Γιατί όμως χρειάζεται να είναι μεγάλο γκρουπ

, Για να ακούγεται γιατί κανένα σχολείο δεν διαθέτει μια , αίθουσα με καλή ακουστική τι είναι όμως αυτό που Κάνει

; αυτό το γκρουπ χορωδία Ο τρόπος που τραγουδάνε τα , , παιδιά ο σκοπός για τον οποίο έρχονται τα τραγούδια που

, ,τραγουδάνε ο τρόπος ερμηνείας αυτών των τραγουδιών όλη η πειθαρχία των παιδιών και όταν λέμε πειθαρχία δεν

, εννοούμε στρατιωτάκια αλλά εννοούμε πειθαρχία των , , σκέψεων τι σκέφτονται όταν τραγουδάνε δεν είναι απλά

... να ανοίξουμε το στόμα και ότι βγει μερικές φορές είναι .τραγούδι αλλά δεν είναι χορωδία

, Λοιπόν και θα ξεκινήσουμε λεπτομερώς με αυτά η χορωδία .ως μια διαφορετική μορφή μουσικής αγωγής στο σχολείο

Φυσικά το μάθημα της μουσικής στο σχολείο είναι μια ιδιαίτερη μορφή που πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε

:τέσσερις δραστηριότητες :Τα παιδιά Να τραγουδάνε , Να ακούνε μουσική όχι μόνο φωνητική αλλά και

άλλα είδη Να δημιουργούν Να συνδυάζουν τη μουσική με την κίνηση και με

.πολλές πλευρές της ζωής Δυστυχώς ξέρουμε πως η πραγματικότητα στο ελληνικό

.σχολείο είναι πολύ διαφορετική Αυτό που οι περισσότεροι κάνουν είναι απλά μαθαίνουν

. τραγουδάκια Δυστυχώς σε διάφορα σχολεία το μάθημα

,μουσικής γίνεται απλά γράφουν τα λόγια στον πίνακα τριάντα λεπτά τα παιδιά αντιγράφουν το τραγούδι μετά το

;λένε μια φορά και τελειώνει το μάθημα έτσι Εγώ δεν θα μιλήσω για αυτές τις περιπτώσεις άλλα για τις

.άλλες που γίνεται σωστή δουλειά

Υποτίθεται πως κάθε ένα παιδάκι που είναι στο δημοτικό ή , στο γυμνάσιο πρέπει να πάρει μια δημόσια εκπαίδευση

:μουσικής δηλαδή Να μάθει να τραγουδάει σωστά Να έχει ενδιαφέρον και αγάπη προς τη μουσική Να μαζέψει αρκετά ακούσματα ( Να μπορέσει να δημιουργεί μέσα στη μουσική και σαν

)έννοια όχι απλά να τραγουδάει ή να παίζει όργανο κλπ ,Η χορωδία όμως είναι ένα άλλο είδος μουσικής αγωγής

.είναι μια συνέχεια του μαθήματος της μουσικής Δεν πρέπει να κάνουμε τη χορωδία μέσα στο μάθημα της

μουσικής αλλά μπορούμε να το προετοιμάσουμε με κάποιο . τρόπο Πως είναι η κατάσταση των μαθητών μιας σχολικής 20 τάξης περίπου εξηγήσαμε σε μια τάξη από παιδιά θα

5-6 . ανακαλύψουμε πως τραγουδάνε καλά Δεν ψάχνουμε , κάποια φοβερή επίδοση απλά να καταλάβουμε ποιό είναι

. το τραγούδι ακούγοντας τη μελωδία Θα βρούμε ένα ποσοστό παιδιών που μπορούν να τραγουδήσουν κάποιες

, , νότες κάπου δεν θα τα καταφέρουν όμως αυτά τα παιδιά . έχουν ελπίδα να φτιάξουν Υπάρχει όμως και μια ομάδα

,παιδιών που τραγουδάνε σε πάρα πολύ χαμηλή νότα ( )επίσης και η ομιλία τους είναι σε πάρα πολύ χαμηλή νότα

,και όταν τραγουδάνε μελωδία δεν ξεχωρίζουμε ανακαλύπτουμε το τραγούδι μόνο μέσα από το ρυθμό και

. τα λόγια Αυτά τα παιδιά τις περισσότερες φορές δεν διορθώνονται οι φωνές τους και δεν είναι καλό να τα

.πάρουμε στη χορωδία Είναι μια πολύ δύσκολη στιγμή για τους καθηγητές

,μουσικής ποια παιδιά να επιλέξουν στη χορωδία τους . ξέρω τι προβλήματα αντιμετωπίζουν Θα έρθουν κάποιοι

: συνάδελφοι και θα πουν μα αυτό το παιδί δεν είναι καλό , , ούτε στα μαθηματικά ούτε γράφει καλά ούτε στη φυσική

, ’ .αγωγή κάνει κάτι παρ το τουλάχιστον στη χορωδία Ναι αλλά αμέσως εγώ θα έλεγα σαν καθηγητής μουσικής

: σε ένα σχολείο γιατί ο καθηγητής φυσικής αγωγής όταν διαμορφώνει μια ομάδα μπάσκετ δεν παίρνει τα παιδιά που

’ τρέχουν πιο αργά απ όλους ή τέλος πάντων για άλλο λόγο ;είναι οι χειρότεροι

Στο μάθημα της φυσικής αγωγής δεν το κάνει και όλοι το , κατανοούν γιατί τότε θα πρέπει να πάρουμε εμείς όλα τα παράφωνα παιδιά μόνο και μόνο για να μην

; στεναχωρηθούν Όχι θα βρούμε άλλο τρόπο να τα απασχολήσουμε μέσα από το μάθημα μουσικής για να

αισθανθούν και αυτοί τη χαρά της δημιουργίας και της ανακάλυψης μέσα από τη μουσική αλλά όχι μέσα στη

, χορωδία και πιστεύω πως σε αυτά τα πράγματα εμείς οι καθηγητές μουσικής πρέπει να επιμένουμε γιατί το

αποτέλεσμα μιας χορωδίας θα φανεί μέσα από το υλικό ’ .που έχουμε μέσα σ αυτή τη χορωδία

.ΗΑναγκαιότητα δημιουργίας μιας σχολικής χορωδίας

Σας εξήγησα πολλά πράγματα μέσα από αυτές τις , , ;κουβέντες ναι είναι αναγκαίο για ποιό λόγο

Πρώτα γιατί υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά στο σχολείο που τραγουδάνε σωστά και είναι πολύ κρίμα

αυτά τα παιδάκια να τραγουδάνε δίπλα σε παιδιά που , , τραγουδάνε φάλτσα αυτό είναι ένα μαρτύριο Κάθε

ένας από εσάς που τραγουδάει και Κάθεται Κάποιος ,δίπλα του και τραγουδάει φάλτσα το έχει αισθανθεί

.το ίδιο αίσθημα έχουν και τα παιδιά ενός σχολείου Δεν μπορούμε να κάνουμε τόση καλή δουλειά στο

’ μάθημα μουσικής όταν έχουμε υπ όψη τη δουλειά φωνητικής όπως σε μια χορωδία με παιδιά που από

, .μόνα τους τραγουδάνε σωστά αυτό εννοείται

Η δικαιολόγηση αποκλεισμού κάποιων μαθητών από τη χορωδία λόγω ελλιπούς φωνητικής

.ικανότητας

Μπορούμε πάντα να βρούμε ένα άλλο τρόπο να απασχολήσουμε αυτά τα παιδιά μέσα στο μάθημα της

μουσικής εγώ θα έδινα ένα απλό παιδικό όργανο να το .χτυπήσουν στο ρυθμό του τραγουδιού σε μια συναυλία

Θα το έφερνα το παιδάκι στο μάθημα της χορωδίας και θα προκαλούσα το ενδιαφέρον του επάνω στον τρόπο που , τραγουδάνε τα παιδιά δηλαδή θα εξηγούσα πολλά

πράγματα στα παιδιά της χορωδίας και θα του έκανα : « ερωτήσεις άκουσες αυτή την ψιλή Νότα πως την ;» « κατάφεραν άκουσες πόσο ωραία ακούγονται οι φωνές

;» « όταν δεν ξεχωρίζουν μέσα στο σύνολο βλέπεις πόσο διαφορετικά συμπεριφέρονται αυτά τα παιδιά στη χορωδία

;» ή στη συναυλία σε σχέση με την κατάσταση που , επικρατεί σε μια σχολική τάξη υπάρχουν πάρα πολλοί

τρόποι που μπορούμε να απασχολήσουμε τα παιδιά που , τραγουδάνε φάλτσα και να δικαιολογήσουμε και μπροστά

,στους συναδέλφους γιατί δεν θα τα πάρουμε στη χορωδία γιατί είναι ένα μαρτύριο όταν τα μισά παιδιά σε μια

.χορωδία τραγουδάνε φάλτσα

ποιος είναι ο σκοπός μιας σχολικής χορωδίας

.Να καλύψει τις ανάγκες των σχολικών γιορτών ( Για σχολικές εκδηλώσεις γίνονται σε πολλά μέρη της

)Ελλάδας και αυτό είναι κάτι πάρα πολύ ευχάριστο Δίνει την ευκαιρία στα παιδιά με φωνητικές ικανότητες

( ) από διάφορες ηλικίες όχι μόνο από μια τάξη ή δύο να .ασχοληθούν και να συνεργαστούν σε ομάδα

Ευκαιρία σε αυτά τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με πιο , απαιτητικό ρεπερτόριο φυσικά ποτέ δε μπορούμε να

κάνουμε αυτή τη δουλειά σε μια σχολική τάξη όπως θα την .κάνουμε σε μια χορωδία Αίσθημα ικανοποίησης από το μουσικό αποτέλεσμα αυτής

.της ομαδικής εργασίας Ηχαρά της εμφάνισης στη σκηνή σε διάφορες εκδηλώσεις

Είδη σχολικής Χορωδίας

Φυσικά υπάρχουν πια στο δημοτικό στο γυμνάσιο στο ,λύκειο

, Στο δημοτικό υπάρχουν πολλές παιδικές χορωδίες είναι λίγο πιο εύκολο γιατί τα παιδιά έρχονται από το

, νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού ήδη με μια αγάπη προς

, τη μουσική με μια όρεξη να τραγουδάνε και μια χαρά από . το να τραγουδάνε και να έχουν επαφή με τη μουσική Λίγο

αργότερα όμως την χάνουν αυτή τη χαρά και αυτή την 3επαφή γιατί όταν ο καθηγητής μπαίνει από την η

, δημοτικού η πρώτη και η δεύτερα ήδη είναι χαμένη υπόθεση εάν αφήνουμε την μουσική εκπαίδευση των

παιδιών στα χέρια δασκάλων που φυσικότατα θα Κάνουν μαθηματικά και γλώσσα γιατί θα είναι πάντα πιο

’ σημαντικό γι αυτούς παρά να διδάσκουν μουσική και που είναι λίγο δύσκολο να το Κάνουν για διάφορους λόγους

.που θα σας εξηγήσω σε λίγο Στο γυμνάσιο

Μια ιδιαίτερη περίπτωση λόγω της φωνητικής . κατάστασης των παιδιών λόγω της ηλικίας τους Τα

, .κορίτσια έχουν ξεκινήσει μεταφώνηση κάποια κορίτσια Βέβαια στα κορίτσια η μεταφώνηση περνάει κάπως πιο

’ ’ , αργά μπορεί να πιάσει β γυμνασίου γ γυμνασίου με τα . 6αγόρια όμως γίνεται καταστροφή Ήδη από η δημοτικού

, έχει ξεκινήσει η μεταφώνηση των αγοριών τα παιδιά ,ξεκινάν να χάνουν τη λαμπερή φωνή που είχαν μέχρι τότε

, δυσκολεύονται φοβερά να τραγουδάνε αισθάνονται άρρωστοι στο λαιμό έχοντας συνέχεια ένα παράπονο για

πόνο και εμείς δεν καταλαβαίνουμε αν βρίσκονται σε , μεταφώνηση ή αν είναι συνέχεια άρρωστα Στην

,πραγματικότητα έχει ξεκινήσει αυτό το φυσικό φαινόμενο που ποτέ δε θα γυρίσει εκείνη την παιδική φωνή του

. αγοριού Η φωνή κατεβαίνει μια οκτάβα Κάτω και τα , πράγματα δυσκολεύουν για ένα μεγάλο διάστημα μερικές

, . φορές ένα χρόνο δύο χρόνια Τότε τα αγόρια δυσκολεύονται να τραγουδήσουν στη χορωδία του

, . γυμνασίου Κάποια ντρέπονται Είναι πολύ δύσκολο να « » δημιουργήσουμε μια μικτή χορωδία αγοριών και

, κοριτσιών στο γυμνάσιο κάποια από τα αγόρια δεν , δέχονται τα κορίτσια δέχονται πιο ευχάριστα κλπ αλλά

’ εκεί πρέπει να έχουμε υπ όψη πως δουλεύουμε με φωνές . που ήδη έχουν κάνει μεταφώνηση Στο Λύκειο έχω ακούσει

, υπέροχες χορωδίες στην Ελλάδα βέβαια εκεί όταν είναι επαγγελματίας ο Μαέστρος και ξέρει τι να Κάνει γίνεται

φοβερή δουλειά γιατί έχει τελειώσει η μεταφώνηση στα αγόρια εγώ όμως σήμερα θα σας μιλήσω για το πως

δημιουργείται μια παιδική σχολική χορωδία στο δημοτικό

γιατί αν δεν ξεκινήσουν τα παιδιά στο δημοτικό πως θα .φτάσουν στο λύκειο

Πως γίνεται η επιλογή τωνπαιδιών

Πρώτα λόγω ηλικίας θα ήταν καλά σε μια σχολική χορωδία του δημοτικού να ξεκινήσουμε την επιλογή των παιδιών από την Τρίτη δημοτικού και μετά δηλαδή να έχει

.παιδιά τρίτης Τετάρτης Πέμπτης και έκτης τάξης ; :Γιατί όχι πρώτη και δεύτερα Για ένα απλό λόγο

Τα παιδάκια είναι ακόμα ανώριμα δηλαδή τα περισσότερα 5.5 , ξεκινάνε χρονών πρώτη δημοτικού δεν ξέρουν ακόμα

να κάθονται δεν μπορούν να συγκρατήσουν την προσοχή , τους μόνο με το να κάθονται μία ώρα και να τραγουδάνε οι

, φωνούλες τους είναι πολύ αδύναμες η πείρα να , τραγουδάνε είναι πολύ μικρή είναι μόνο από το , ’ νηπιαγωγείο που σπάνια έχει δάσκαλο μουσικής γι αυτό

’ θα έλεγα γ δημοτικού που ήδη τα παιδιά έχουν κάποια ωριμότητα να καθίσουν να παρακολουθήσουν και κάπως

.έχει δυναμώσει εκείνη τη στιγμή η φωνούλα τους ’ ’Εάν έχω δυνατότητα όμως θα ξεχώριζα την α και τη β τάξη σε ένα μικρό τμήμα και θα δούλευα με πάρα πολύ

όρεξη γιατί αξίζει ο κόπος μετά θα βγει ένα αποτέλεσμα ’ απλά σας λέω να ξεκινήσει από γ για να έχουμε πιο

γρήγορα ένα αποτέλεσμα αυτό όμως έχει και κάποιο άλλο ’ ’ καλό πως τα παιδάκια της α και β όταν είναι σωστή

δουλειά και είναι καλή χορωδία θα προσπαθούν μια στιγμή να μπουν σε αυτή τη σχολική χορωδία αν είναι καλή

φυσικά και αξίζει

ΦΩΝΗΤΙΚΗΑΚΡΟΑΣΗ

υπάρχει ένας εύκολος τρόπος να κάνουμε φωνητική ακρόαση των παιδιών μέσα στις τάξεις ανάλογα τι

, υποδομή έχει το σχολείο ξεκινάμε από τη χειρότερη .περίπτωση . Μπαίνουμε στην τάξη και δεν υπάρχει όργανο Τι μπορούμε

: « να κάνουμε όλα τα παιδιά ξέρουν το ήταν ένα μικρό » : ; καράβι ρωτάμε το ξέρετε παιδιά Το τραγουδάμε μια φορά

μαζί και μετά παρακαλούμε κάθε παιδάκι ένα ένα να , ξεκινήσει όμως με τη δική μου φωνή τον τόνο που εγώ θα

:του δώσω την πρώτη στροφή συγκεκριμένα« , »Ήταν ένα μικρό καράβι ήταν ένα μικρό καράβι

αυτό μου φτάνει τι θα καταλάβω από αυτό Εάν προσέξετε δεν παίρνω ούτε πολύ χαμηλή νότα ούτε πολύ ψηλή νότα δεν την πήρα γιατί από μικρό παιδί ελέγχω

τη φωνή μου και ξέρω πως εάν πάρω μια χαμηλή νότα , ,μπορεί να μπερδέψω το παιδί μπορεί να μην την καταφέρει

’ εάν πάρω πολύ ψηλή νότα θα συμβεί το ίδιο γι αυτό .επιλέγω μια νότα γύρω στο φα

’ Έχω υπ οψιν πάντα πως οι παιδικές φωνές στην ηλικία του δημοτικού ξεκινάνε από το Ντο της πρώτης οκτάβας και φτάνουν στο Ντο της δεύτερης οκτάβας δηλαδή μια

, οκτάβα λέμε πως διαθέτουν σαν φωνή όχι πως δεν ,μπορούνε να τραγουδήσουν πιο χαμηλά ή πιο ψηλά μπορούνε αλλά δεν είναι καλά να το χρησιμοποιήσουμε

.συνεχώς Βεβαίως μπορούμε να βάλουμε ένα τραγούδι που να φτάνει

και ρε και μι αλλά επεισοδιακό όχι συνέχεια ντο ρε μι ντο . ρε μι στη δεύτερη οκτάβα

Βεβαίως αυτή η παιδική φωνή και φτάνει λα στη μικρή οκτάβα αλλά να είναι μια φορά να κατεβεί και να ανεβεί

γιατί λόγω της φυσιολογικής κατάστασης της παιδικής φωνής αυτής της ηλικίας δεν πρέπει να επέμβουμε με άσχημο τρόπο έτσι που ίσως βλάψουμε Κάνοντας τέτοια .δουλειά

« » Λοιπόν ξεκινάμε με το ήταν ένα μικρό καράβι και προσκαλούμε το συγκεκριμένο παιδάκι να το πει με τη δική

. , μου φωνή Το ακούω αν κολλήσει με τη δική μου φωνή δίνω , μια πιο ψηλή νότα πάλι χωρίς όργανο εάν μπορεί να

, , .κολλήσει δίνω λίγο πιο ψηλά μου φτάνει Για μένα αυτό σημαίνει πως αυτό το παιδάκι τραγουδάει

, ’ ,σωστά δεν είναι φάλτσο σ αυτό το στάδιο μου φτάνει γιατί δεν έχω όργανο εγώ θα γράψω τα ονόματα αυτών των

, παιδιών με ενδιαφέρουν τα παιδιά που κολλάνε με τη δική , μου φωνή όμως θα ανακαλύψω μεταξύ αυτών και κάποια που κάπου θα πιάσουν και κάπου δεν θα πιάσουν δεν θα τα

.απορρίψω Θα απορρίψω μόνο τα παιδιά που δεν πιάνουν πουθενά

. ούτε ψηλά ούτε χαμηλά ούτε κολλάνε με τη δική μου φωνή

Γιατί οι γυναικείες φωνές είναι κοντά στις παιδικές και αν ένα παιδάκι δεν κολλήσει στη δική μου πως να κολλήσει

.μετά από το πιάνο

Μετά μπορώ να συνεχίσω την ακρόαση αν έχω ένα όργανο , είτε αρμόνιο είτε πιάνο στην καλύτερη περίπτωση τότε θα

.μπορέσω να τα ακούσω τα παιδάκια ένα ένα με το όργανο . Θα το δείξουμε σε λίγο Εκεί μέσα από το όργανο θα

, καταλάβω μέχρι που φτάνει ψηλά η φωνή μέχρι που φτάνει . χαμηλά η φωνή Και από αυτή την ακρόαση θα καταλάβω

και θα μπορέσω να ξεχωρίσω ποια παιδιά έχουν ψηλές , φωνές και ποια χαμηλές φωνές θα τα χωρίσω αλλά δε θα

, ξεχωρίσω αμέσως δίφωνα τραγούδια θα ξεχωρίσω φυσικά .μονόφωνα τραγούδια

.Γιατί κάποια παιδιά είναι παράφωνα

, , Παράφωνα στην πιο στενή έννοια μιλάμε για παιδιά που ; : τραγουδάνε φάλτσα έτσι Πάλι θα το πω παιδιά που δεν ξεχωρίζουμε ποιό είναι το τραγούδι όταν τραγουδάνε τη

, . μελωδία αυτά τα παιδιά είναι φάλτσα

:Γιατί τραγουδάνε φάλτσα

, Κάποια γεννιούνται έτσι αυτό είναι στα γονίδια δεν διορθώνεται αλλά πρέπει να είμαστε σίγουροι ποια

, είναι αυτά τα παιδιά στη γλώσσα της μουσικής αυτή « » την κατηγορία παιδιών τα λέμε ζουζούνια :Σας είπα

Μιλάνε σε πολύ χαμηλή νότα τραγουδάνε ΜΟΝΟ σε μια Νότα ότι και να προσπαθήσεις να ζητήσεις λίγο , , πιο ψηλά ή λίγο πιο χαμηλά αυτά μένουν εκεί δεν

.κουνιέται η φωνή , Αυτές οι περιπτώσεις είναι σπάνιες δυστυχώς

υπάρχουν και δεν είναι για χορωδία γιατί μόνο θα την .χαλάνε και δεν πρόκειται να τραγουδήσουν ποτέ

Δυστυχώς υπάρχει αυτή η κατηγορία και .αναγνωρίζεται και επιστημονικά

:Δεύτερη κατηγορία

: - Σας εξήγησα Αν πιάσει κάπου δυο τρεις Νότες θα πιάσει και αλλού ποιος είναι ο λόγος που εκείνη

; , τραγουδάει φάλτσα Δεν έχει εμπειρία το παιδί δεν , έχει τραγουδήσει ποτέ σε ομάδα δεν είχα σωστό

, καθηγητή δεν είχε μαμα που να του τραγούδαγε σαν μικρό και πολλά άλλα

Και τα άλλα φυσικά που πάντα τα χαιρόμαστε που .τραγουδάνε από μόνα τους καλά

Ποια είναι τα στάδια βελτίωσης των παράφωνων αυτών παιδιών

Μιλάμε για την δεύτερη κατηγορία που βλέπουμε πως έχει .ελπίδα

50 3Σε μια χορωδία από παιδιά εγώ θα πάρω το πολύ :τέτοια παιδιά και τι θα τα κάνω , Πρώτα θα ζητήσω να ακούνε να μην τραγουδάνε

Όλοι θα ανακαλύψουμε πως όταν έχουμε τρία τέτοια , παιδιά μέσα σε ομάδα που τραγουδάνε πολύ καλά αυτά τα . παιδιά τραγουδάνε πολύ δυνατά Δεν καταλαβαίνουνε πως

. φαλτσάρουν Εμείς πρέπει να τους το δείξουμε αλλά με τρόπο που να μην στενοχωρηθούν πολύ σιγά με ένα

χαμόγελο θα του πως πρόσεχε λίγο να μην ξεχωρίζει η φωνούλα γιατί φυσικά και το πρώτο πράγμα που θα

εξηγήσουμε στη χορωδία όταν τη ξεκινάμε είναι πως δεν , πρέπει να ξεχωρίζει καμιά φωνούλα όλες οι φωνούλες . πρέπει να μοιάζουν και να κολλήσουν η μια με την άλλη ’ Λοιπόν το πρώτο πράγμα που λέμε σ αυτό το παιδί είναι

« » μην τραγουδάς δυνατά πρόσεχε να μην ξεχωρίζεις από το διπλανό παιδάκι κόλλησε με την φωνή του φυσικά και δεν

. , γίνεται αμέσως Θα περάσουν ένα δυο μήνες Κάποια στιγμή προσέχουμε πως αυτό το παιδί σταματάει να

, . 4-5 τραγουδάει τραγουδάει πάρα πολύ σιγά Σε μήνες αυτό το παιδάκι κολλάει για το διπλανό και ξεκινάει για

, μεγάλη μας χαρά να τραγουδάει σωστά και αυτό το διαπιστώνω κάθε χρόνο και καμαρώνω αυτή την

κατηγορία παιδιών που την είχα ξεγράψει από την αρχή !και τώρα την χαίρομαι

3 50Αλλά πάλι σας λέω να είναι μικρό ποσοστό παιδιά στα όχι παραπάνω γιατί αν παρατραβήξει αυτό το στάδιο

βελτίωσης θα μας χαλάσει τη χορωδία θα δυσκολευτούμε φοβερά και θα είναι κρίμα για τα πιο ταλαντούχα παιδιά

Λοιπόν άκουσα τα παιδιά επέλεξα ποια χρειάζομαι για την : χορωδία και κάνουμε μια συμφωνία

:Τα βγάζω έξω από τις τάξεις και τι τους λέω . Παιδάκια σας επέλεξα γιατί έχετε καλές φωνές Δεν είστε

τα καλύτερα παιδιά του σχολείου Μπορεί να μην είστε οι καλύτεροι μαθητές αλλά αφού είστε οι καλύτερες φωνές

μπορούμε να Κάνουμε μαζί ένα μικρό θαύμα Θα μαζευτούμε και θα τραγουδάμε με ένα ιδιαίτερο τρόπο

, που θα αρέσει σε όλους αλλά θα αρέσει και στα άλλα παιδιά

και μέσα από τη δική σας ομάδα θα μάθουμε στα άλλα παιδιά ποιο είναι το καλό τραγούδι πως να

συμπεριφερόμαστε σε μια συναυλία γιατί πρέπει να ; ακούμε με προσοχή

Θα δείτε πόσο θα πληγώνεστε όταν τα άλλα παιδιά μιλάνε όσο εσείς τραγουδάτε ενώ πριν να μπείτε στη χορωδία και

, εσείς μιλούσατε όταν ακούγατε άλλη χορωδία ή ούτε καν .προσέχατε τι γινόταν στη σκηνή

Δηλαδή με αυτά τα παιδιά θα προσπαθήσω να δημιουργώ , ένα μελλοντικό κοινό δεν θα φτιάχνω μόνο μια χορωδία , δεν με ενδιαφέρει μόνο να τραγουδάνε καλά με ενδιαφέρει . μια μέρα να ακούνε καλά Μια μέρα όταν μεγαλώσουν να

, φέρουν τα παιδιά τους στη χορωδία να τραγουδήσουν στα , ίδια τους τα παιδιά να έχουν ενδιαφέρον για τη μουσική

.κλπ είναι πάρα πολλά

... ; Λοιπόν έχω Κάνει συμφωνία με αυτά τα παιδιά έτσι Και , τα φέρνω στην αίθουσα που θα κάνουμε πρόβες δεν είναι η

, 20 τάξη δεν είναι μια τάξη με θρανία ενώ τα παιδιά είναι 50 ; γιατί που θα καθίσουν τα παιδιά Τα μισά πρέπει να

, , καθίσουν στα θρανία τα άλλα μισά στις καρέκλες δεν !γίνεται έτσι η χορωδία

, Όταν το παιδί δεν αισθάνεται άνετα και δεν αισθάνεται αυτή την πειθαρχία που έχει μέσα η χορωδία με όλες τις

, . έννοιες δεν γίνεται η χορωδία Πρέπει λοιπόν με 50οποιονδήποτε τρόπο να βρω μια αίθουσα που να έχει

2, 3 4 καρέκλες σε ή σειρές ανάλογα με την αίθουσα και να

τα βάλω τα παιδιά έτσι που τα κοντούλικα να είναι μπροστά και τα πιο ψηλά να είναι από πίσω και μετά θα

. εξηγήσουμε με ποιό τρόπο σε βάση φωνών να κάθονται

Λοιπόν θα ξεκινήσω την πρόβα μου αλλά θα τα έχω όλα τα παιδιά δεν θα τα περιμένω το ένα να μπαίνει το άλλο να βγαίνει κλπ

’ Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν πως ανήκοντας σ αυτή , την ομάδα μαθαίνουν κάποιους κανόνες που τους βάζουμε

ακόμα και από την πρώτη πρόβα και τους τηρούμε . συνέχεια Φυσικά θα πρέπει να ορίσουμε ποια μέρα και

ποια ώρα θα κάνουμε πρόβα κι αυτό είναι το δύσκολο μέσα στο δημοτικό σχολείο όλοι ξέρουμε πως οι ώρες δεν

φτάνουν Συνήθως η σχολική χορωδία γίνεται μια ώρα στην , ,εβδομάδα πολλές χορωδίες γίνονται μέσα στο διάλειμμα

είναι πολύ δύσκολες αυτές οι περιπτώσεις ας είναι όμως και μια ώρα εάν την έχουμε μπορούμε να κάνουμε πολύ

δουλειά εάν δουλέψουμε γρήγορα και οργανώσουμε σωστά τη δουλειά

Το ρεπερτόριο της σχολικής χορωδίας Από τι εξαρτάται η επιλογή των τραγουδιών

Φυσικά και εξαρτάται από τις ανάγκες του σχολείου εάν η χορωδία θα καλύπτει μόνο τις ανάγκες του σχολείου

θα πρέπει να έχουμε στο ρεπερτόριό μας τα τραγούδια για , τις εθνικές εορτές χριστουγεννιάτικα τραγούδια και δεν

ξέρω αν μένει χρόνος για άλλα είδη τραγουδιών εάν πρέπει .να κάνουμε μόνο αυτό

Υπάρχουν όμως και πολλά τραγούδια γραμμένα για , μονόφωνη παιδική χορωδία τραγούδια μελετημένα που .φτιάχνουν τη χορωδία

Αιώνες πίσω στην Ευρώπη μεγάλα ονόματα μαέστρων και συνθετών έχουνε γράψει τραγούδια για παιδική χορωδία 2 3 μονόφωνη φωνη φωνη κλπ αλλά μετά από μελέτη των

. παιδικών φωνών Όταν τα έχουμε αυτά τα τραγούδια στα ,χέρια μας το τραγούδι από μόνο του φτιάχνει τη χορωδία

2-3δηλαδή είναι τόσο καλά φτιαγμένα που όταν μάθουμε τέτοια σταδιακά ήδη έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα στα

. χέρια μας Δυστυχώς είναι δύσκολο να τα βρούμε γιατί είναι ξένα και δεν είναι σωστό να τα κάνουμε στο

, .Ελληνικό σχολείο η γνώμη μου ίσως συμφωνείτε και εσείς

, !Ψάχνουμε αντίστοιχα Ελληνικά πάρα πολύ δύσκολο Δεν υπάρχουν τραγούδια Ελλήνων συνθετών γραμμένα για

το πως να ξεκινήσει μια παιδική χορωδία για τα πρώτα ! βήματα Γιατί πρέπει να είναι μονόφωνα μελετημένα σε

τέτοια τονικότητα που να φέρουν τη σωστή φωνή του . παιδιού και πολλά άλλα Εγώ προσωπικά αναγκάζομαι και

, μεταφράζω ξένα τραγούδια έχετε μπροστά σας ένα τέτοιο , τραγούδι που είναι πάρα πολύ εύκολο το έχω επιλέξει για

πολλούς λόγους Όταν λέω όμως Έλληνες συνθέτες δεν εννοώ πως καθένας μόλις έχει τελειώσει το ωδείο κι έχει πάρει ένα πτυχίο

, αρμονίας θα γράψει ένα τραγούδι δεν θεωρώ πως αυτό . είναι το σωστό

Kodaly Bartok Ξέρετε τι έχουν κάνει ο και ο για την ;ουγγαρέζικη χορωδιακή μουσική

Συγκέντρωσαν όλα τα δημοτικά τραγούδια τα , επεξεργάστηκαν με τέτοιο τρόπο που να ξεκινάει μια

.παιδική χορωδία από μονόφωνη και να φτάσει τετράφωνη ,Αυτό εμείς εδώ στην Ελλάδα δεν έχουμε αυτό το πράγμα

, πρέπει να βρούμε Κάτι ενδιάμεσα πρέπει να προκαλέσουμε .το ενδιαφέρον για να γραφτούν τέτοια τραγούδια

Χαρακτηριστικά τωνΠαιδικών φωνών

Η παιδική φωνή στην ηλικία του δημοτικού δεν είναι . δυνατή Είναι αμαρτία να ζητήσουμε από τα παιδιά να

. τραγουδήσουν δυνατά Τα παιδιά πάντα όταν ξεκινάτε να , τραγουδάνε φυσικά θα φωνάξουν θα ουρλιάξουν θα

, ακούγεται μια φωνή στο λαιμό και μετά τι την κάνουμε θα . το δούμε στην πορεία Δηλαδή είναι αποδεδειγμένο πως η

ένταση της φωνής αυτής της ηλικίας είναι μικρή και δεν .πρέπει να προκαλούμε τα παιδιά να τραγουδάνε δυνατά

Οι μηχανισμοί λειτουργίας των φωνητικών χορδών

Η επιστήμη λέει πως υπάρχουν δυο τρόποι

Ο ένας τρόπος είναι όταν τραγουδάει το παιδί ακούγεται η φωνή στο στήθος ή πιο απλά στο λαιμό

, Και ο άλλος τρόπος είναι η φωνή ακούγεται στο κεφάλι το . λεγόμενο φαλτσέτο Φυσικά πρέπει να βρούμε Κάτι

ενδιάμεσα αλλά να ξεκινήσει από το αίσθημα της φωνής στο κεφάλι και να μπορέσουμε να το διατηρήσουμε προς τα

. κάτω με τον ίδιο τρόπο Όχι να κρατήσουμε τη φωνή στο στήθος ή στο λαιμό όπως ακούγεται και να την τραβάμε

, - προς τα πάνω γιατί στο σι σι μπεμόλ κάπου αυτή η φωνή θα σπάσει και φυσικά το παιδί θα μπει σε μηχανισμό

φαλτσέτο αλλά εκεί θα ακούγεται ένα σπάσιμο δηλαδή η , φωνή σε όλη τη διάρκεια δεν θα είναι ομοιόμορφη κάπου

θα σπάει και η χορωδία τραγουδώντας ένα τραγούδι που 2 , ξεκινάει από χαμηλά και πάει ψηλά θα έχει φωνές μια

.δυνατή στο λαιμό και μετά μια λεπτούτσικη φαλτσέτο Ο σκοπός μας είναι να κάνουμε ομοιόμορφη τη φωνή σε

.όλη τη διάρκεια

Διαχωρισμός των παιδιών σε ψηλές φωνές και επιλογή .συγκεκριμένων θέσεων στη χορωδία

, Όταν ξεκινήσει η φωνή να τραγουδάει και βλέπουμε πως ) -ξεκινάμε από το Ντο ή από Ρε φτάνουμε μέχρι σι σι

- -μπεμόλ και η φωνή ξεκινάει να σπάει και συνεχίσει ρε μι ( φα βέβαια θα είναι πολύ λεπτούτσικη σαν κουνουπάκι

), αλλά φτάνει εγώ θα το έβαζα το παιδί σε αυτή την περίπτωση σε ψηλή φωνή

- εάν βλέπω πως το παιδάκι κάπου στο φα σολ δεν τα καταφέρνει πιο πάνω θα το έβαζα προσωρινά στη χαμηλή

φωνή αλλά δεν θα ήμουν απόλυτα σίγουρος γιατί αυτό το , παιδάκι δεν έχει καμία εμπειρία να τραγουδάει ίσως μετά

. να εξελιχθεί σε ψηλή φωνή Αυτό θα το δούμε στην πορεία 2-3 4, .σε μήνες σε σε ένα χρόνο θα το ξέρουμε με σιγουριά

, Τότε με σιγουριά θα μπορέσω να ορίσω τις φωνές και θα - . μπορέσω να πω χαμηλή ψηλή Έτσι κι αλλιώς από την αρχή

.θα ξεκινήσουμε μονόφωνα τραγούδια

Πως θα βάλω τα παιδιά να κάθονται

Από αριστερά θα βάλω τις ψηλές φωνές από δεξιά θα βάλω . τις χαμηλές φωνές Θα προσέχω πάρα πολύ τις δυνατές

.φωνές να τις μαζέψω στο κέντρο και τις πιο λεπτούτσικες Αυτές οι φωνές που γεμίζουν να τις σκορπίσω γύρω γύρω

. ’ από αυτά τα παιδιά Μ αυτό τον τρόπο προσπαθώ να 2-3 φτιάξω αρχηγό της φωνής δηλαδή μια ομάδα παιδιών

που έχουν ένα ωραίο χρώμα της φωνής και πιάνουν σωστά

- τη νότα και γύρω γύρω τα παιδάκια που έχουν πιο αδύναμη -φωνούλα πιάνουν επίσης σωστή τη νότα αλλά κάπου

κάπου δεν είναι τόσο σταθεροί Προσπαθώ να φτιάξω αρχηγούς που να ενώνει το γκρουπ

2 γύρω του γιατί όταν ξεκινήσω φωνα τραγούδια αυτό θα .μου είναι πάρα πολύ χρήσιμο

Είπαμε πως τα ψηλά παιδιά θα είναι από πίσω και τα κοντά μπροστά και θα εξηγήσω πως καθόμαστε στις

καρέκλες χωρίς να σταυρώνουμε τα ποδαράκια η πλάτη είναι πάντα όρθια και δεν κοιτάμε πουθενά αλλού έκτος

. ’ . από μένα Πάντα εμένα και μεσ στα μάτια μου Αυτό θα το λέω συνέχεια συνέχεια και από κείνη τη στιγμή θα πρέπει

. να καταλάβουν τι σημαίνει πειθαρχία στη χορωδία Δεν μιλάμε ποτέ μέσα στην πρόβα ποτέ και προσπαθούμε να

, τραγουδάμε σκέφτοντας όχι απλά να Ανοίξουμε το στόμα . και ότι βγει να ακουστεί Θα πρέπει να μάθουμε τα παιδιά

, να σκέφτονται όταν τραγουδάνε τι σκέφτονται θα δούμε . σε λίγο

Ιδιαίτερη προσοχή στις τονικότητες των τραγουδιών

, Πάρα πολύ επικίνδυνο θέμα εάν βάλουμε ένα τραγούδι σε χαμηλή τονικότητα θα προκαλέσουμε αμέσως εκείνη τη

φωνή που ακούγεται στο λαιμό και τότε δε θα έχουμε τη , σωστή φωνή της χορωδίας εάν βάλουμε πολύ ψηλή

τονικότητα θα τα πνίξουμε στις ψηλές Νότες και το , αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο πρέπει να βρούμε την ιδανική

, τονικότητα και για να τη βρούμε πρώτα θα τραγουδήσουμε , , εμείς στο σπίτι μας το τραγούδι θα το μάθουμε τέλεια αν

δεν το τραγουδήσουμε εμείς πως να το μάθουμε στα ; παιδιά Πριν να το μάθουμε όμως πρέπει να έχουμε κάποιες

, γνώσεις επάνω στη δική φωνή μας πρέπει να ξέρουμε τι , ; φωνή έχουμε έχω Σοπράνο ή έχω άλτο Εάν έχω Σοπράνο είναι λίγο πιο εύκολο γιατί είναι πιο κοντά στην παιδική . , φωνή Αν είμαι χαμηλή Άλτο έχω πιο χαμηλή φωνή και αν

δεν διαθέτω όργανο πάντα θα δίνω μια χαμηλή νότα και θα ’ τα πνίγω τα παιδιά σε χαμηλή νότα γι αυτό είναι καλά

όταν είμαι άλτο να έχω ένα όργανο για να είμαι σίγουρη τι . τόνο θα δώσω Ακόμα χειρότερα είναι με τους άνδρες

, καθηγητές μουσικής γιατί η ανδρική φωνή ακούγεται μια . οκτάβα πιο κάτω Αν είμαι τενόρος και μπορώ να καταφέρω

, τη φωνή μου να τραγουδήσω φαλτσέτο σηκώσω λίγο τα

μάγουλα και ακούγεται η φωνή μου στη λεγόμενη μάσκα ψηλά στο κεφάλι τότε θα μπορέσω να κάνω ένα καλό

. ,παράδειγμα στα παιδιά Αν όμως δεν έχω τέτοια φωνή , είμαι πολύ χαμηλός Μπάσος ή βαρύτονος καταστροφή εάν

. δεν έχω το όργανο Οι άνδρες πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη , προσοχή επάνω στη δική τους φωνή πρώτα να ξέρουν που

, βρίσκονται να βρούνε σε ποια οκτάβα ακούγεται καλά η παιδική φωνή και να τραγουδήσουν και να δίνουν αυτό τον

, τόνο όχι αυτόν που είναι κατάλληλο για τη δική τους φωνή .αλλά αυτόν που είναι κατάλληλο για τις παιδικές φωνές

, Ποιος είναι ο σωστός ήχος μιας σχολικής χορωδίας ποια . χαρακτηριστικά έχει

Είπαμε πως το πρώτο πράγμα είναι να μην ξεχωρίζει καμία . , φωνούλα Αυτό το ζητάμε από την πρώτη στιγμή μόλις , καθίσουν τα παιδάκια θα ζητήσουμε να τραγουδάμε έτσι

που κάθε παιδάκι να μην τραγουδάει πιο δυνατά από το , διπλανό και κάθε ένα παιδάκι να προσπαθήσει να

. κολλήσει τη φωνή του στη φωνή του διπλανού δεν μας ενδιαφέρουν οι σολίστες μέσα στη χορωδία αυτή

. , τη στιγμή Μπορεί να υπάρχουν φοβερές φωνές όντως υπάρχουν μερικές φορές ίσως να τα καμαρώσει η μαμά

πάρα πολύ όταν δει το παιδάκι της να τραγουδήσει σε μια , συναυλία μπροστά από όλο το σχολείο αλλά έτσι θα

. χαλάσουμε τη χορωδία Αυτή τη στιγμή μας ενδιαφέρει να . φτιάξουμε μια χορωδία τότε δεν πρέπει να ξεχωρίζει

. ; καμία φωνούλα Πως θα τις κάνουμε όμοιες Αυτή είναι η : . πρώτη συζήτηση Κόλα με τη φωνή του διπλανού Από κει

και πέρα ακούγοντας και διορθώνοντας με το χρόνο . πετυχαίνουμε ένα σωστό ήχο της χορωδίας Η ένταση δεν

είναι πολύ μεγάλη ποτέ δεν ζητάμε δυνατά γιατί τα παιδιά , , θα ουρλιάξουν το χρώμα φτιάχνεται με τον χρόνο γιατί

κάποια παιδάκια σίγουρα θα έχουν ένα λαμπερό χρώμα της , φωνής από τη φύση τους και άλλα όχι τόσο λαμπερό εάν έχουμε λαμπερές φωνές κάποια στιγμή θα έχουμε και

, λαμπερό ήχο στη χορωδία άμα δεν το έχουμε θα , προσπαθήσουμε με κάποιο όσο μας επιτρέπουν οι

. ικανότητες Η ομοιότητα όμως μετράει σε όλες τις , περιπτώσεις όταν λέμε ομοιότητα εννοούμε και να μην

ξεχωρίζει καμιά φωνή μεταξύ των παιδιών αλλά να είναι ,ίδια η φωνή και στις χαμηλές αλλά και στις ψηλές νότες

να μην ακούγεται στο λαιμό κάτω η χορωδία και πολύ . τσιριχτό και λεπτό επάνω Δηλαδή όλη η προσπάθεια που

θα κάνουμε με αυτά τα παιδάκια θα είναι η φωνούλα να .είναι ίδια στις χαμηλές και στις ψηλές νότες

υπάρχει ένα πολύ εύκολο κόλπο να φτιάξουμε αυτήν τη . : φωνή Είναι το έξης Όταν κάνουμε το ζέσταμα και

ξεκινάμε τα πρώτα τραγούδια δε θα το ξεκινήσουμε από , , χαμηλές νότες προς ψηλές αλλά ανάποδα όταν δώσουμε

- σε ένα παιδάκι να τραγουδήσει από σι σι μπεμόλ δεν ,μπορεί όσο και να φωνάζει να τραγουδήσει με το λαιμό

αυτόματα μπαίνει αυτός ο μηχανισμός του φαλτσέτο και όταν δεν επιτρέψουμε στο παιδί κατεβαίνοντας κάτω να

, φωνάζει τότε αυτόματα διατηρεί αυτόν τον τρόπο να . τραγουδάει Έτσι λοιπόν κατεβαίνουμε προς τα κάτω και . προσέχουμε πάρα πολύ να μη φύγει στο λαιμό Φεύγει στο

« » λαιμό όταν τραγουδάει σε ΑΑ και είναι πολύ χαμηλή ’ .νότα γι αυτό ξεκινάμε από πάνω προς τα κάτω