ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Α/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ: Κοινωνιολογία της εκπαίδευσηςΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Θ.ΑΝΘΟΓΑΛΙΔΟΥ

ΤΜΗΜΑ: ΗΜ 4 - ΒΕΡΟΙΑ

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ: ΔΑΡΔΑΚΟΥΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΟΥΚΟΥΡΙΚΟΥ ΑΡΕΣΤΟΥΛΑ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ

ΒΕΡΟΙΑ 2005

1

…έχετε ποτέ φανταστεί τον εαυτό σας ναυαγό, σ’ ένα νησί στη «μέση του πουθενά, μαζί με άλλους 10, 20, 30, κι εγώ δεν ξέρω πόσους, ανθρώπους, διαφορετικούς από σας;

Πώς θα συμβιώσετε και θα επιβιώσετε μαζί τους;*Η «Ροβινσωνιάδα» μας σας προτείνει κάποιες λύσεις, εσείς

μπορείτε να σκεφτείτε άλλους τόσους, ίσως κι ακόμα περισσότερους….

*Άλλωστε και μεις, κάπως σα ναυαγοί δε νοιώσαμε αυτά τα τρία χρόνια στο πρόγραμμα της εξομοίωσης; Και να που

φτάσαμε στο τέλος, στη «σωτηρία»…

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τη «Ροβινσωνιάδα» ως παράδειγμα εφαρμογής μιας «πολιτικής παιδείας χειραφέτησης», όπως προτείνει στο βιβλίο της η υπεύθυνη καθηγήτρια κ.Ανθογαλίδου, στο μάθημα «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης»

ΣΚΟΠΟΣΗ διπλή χειραφέτηση των παιδιών, νοητική και κοινωνική, μέσα από συλλογικές δραστηριότητες. Απώτερος σκοπός είναι να μάθουν τα παιδιά τον τρόπο οργάνωσης μιας κοινωνίας, τους ρόλους και τη θέση των ατόμων μέσα σ’ αυτή, τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων που κάθε φορά προκύπτουν, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.

ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΟι μαθητές να καταστούν ικανοί:

o Να ορίζουν τις καταστάσεις, να τις ερμηνεύουν και να αναπτύσσουν στρατηγικές αντιμετώπισής τους.

o Να αναπτύξουν γνώσεις για το φυσικό περιβάλλον, τους νόμους της φύσης, τα απαραίτητα εργαλεία και τα είδη εργασίας, ώστε οι ενέργειες των ναυαγών να είναι ορθολογικές και αποτελεσματικές.

o Να τις ανθρώπινες ανάγκες σε πρωταρχικές και δευτερεύουσες.o Να κατανοήσουν ότι η κατάκτηση και η εκμετάλλευση της φύσης δημιουργεί

ποικίλους κοινωνικούς δεσμούς συνεργασίας, φιλίας, αλληλεγγύης, δημιουργεί γνώσεις και πολιτισμό αλλά και αντικρουόμενα συμφέροντα, οικονομικά και πολιτικά.

o Να συνηθίσουν στην ομαδική εργασία και δράση και να κατανοήσουν πόσο σημαντική είναι για την επίτευξη κοινών σκοπών.

ΑΡΧΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η ανάπτυξη του παραδείγματος γίνεται υποθετικά σε ένα τμήμα της ΣΤ΄ τάξης, το οποίο αποτελείται από 26 μαθητές, 13 αγόρια και 13 κορίτσια.

Η επιλογή του τύπου του πλοίου που ναυαγεί, των ναυαγών – ρόλων καθώς και του χρόνου που έγινε το ναυάγιο έγινε από τη δική μας ομάδα και θα ήταν, μάλλον, πολύ διαφορετική σε μια πραγματική σχολική τάξη.

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Οι 26 μαθητές της ΣΤ΄ τάξης ενός σχολείου (13 αγόρια και 13 κορίτσια), μαζί με τους γονείς τους (ή/και τους κηδεμόνες τους) και το/τη δάσκαλό/α τους, πραγματοποιούν μια 5ήμερη εκπαιδευτική επίσκεψη στο νησί «Φιλόξενουμ», ένα εξωτικό νησί νότια της Κρήτης. Κατά την επιστροφή τους, ένα μπουρίνι αλλάζει την πορεία του πλοίου….και ναυαγούν.1η δραστηριότητα: Προβολή σχετικών κινηματογραφικών ταινιών, όπως: Ροβινσώνας Κρούσος, Η γαλάζια λίμνη, Ο Ναυαγός, Τιτανικός, Μια ημέρα στη ζωή δύο ναυαγών…2η δραστηριότητα: Συγκέντρωση στοιχείων για παλιά και σύγχρονα ναυάγια από τα ΜΜΕ, INTERNET, κλπ.3η δραστηριότητα: Ενασχόληση με λογοτεχνικά κείμενα σχετικά με ναυάγια(Δες παράρτημα)

ΠΛΟΙΟ – ΕΠΙΒΑΤΕΣ

Το πλοίο είναι ένα μικρό κρουαζιερόπλοιο.

2

Χρόνος ναυαγίου: Φθινόπωρο του 1980. (άσχημες καιρικές συνθήκες και ο τομέας των επικοινωνιών δεν είναι αρκετά αναπτυγμένος)Αποφασίζεται: Α) ποιοι αποτελούν το πλήρωμα του πλοίου

(4η δραστηριότητα: δημιουργία λίστας πληρώματος)

Β) ποιοι θα είναι οι επιβάτες του πλοίου και ποια τα επαγγέλματά τους (5η δραστηριότητα: δημιουργία καταλόγου επαγγελμάτων των επιβατών)

Ακολουθεί η συγκρότηση των οικογενειών (6 οικογένειες), που θα λάβουν μέρος στην κρουαζιέρα. (6η δραστηριότητα: κριτήρια επιλογής συντρόφου)

1 η οικογένεια : Δάσκαλος, Καθηγήτρια Φ.Α., 1 κορίτσι Δημοτικού, γιαγιά (συνταξιούχος νηπιαγωγός, η μητέρα της καθηγήτριας)

2 η οικογένεια : Βιοτέχνης, Ιδιωτικός υπάλληλος, 2 αγόρια Δημοτικού (δίδυμα), παππούς (κρεοπώλης, ο πατέρας του βιοτέχνη)

3 η οικογένεια : Αξιωματικός Ο.Υ.Κ., Ναυαγοσώστρια, 1 κορίτσι Δημοτικού, παππούς (μανάβης, ο πατέρας της ναυαγοσώστριας

4 η οικογένεια : Συγγραφέας, Δικηγόρος, 2 παιδιά (1 αγόρι Γυμνασίου, 1 κορίτσι Δημοτικού)

5 η οικογένεια : Εργάτης, Νοικοκυρά, 3 παιδιά (1 αγόρι Λυκείου, 1 κορίτσι Γυμνασίου, 1 αγόρι Δημοτικού)

6 η οικογένεια : Κτηματίας, Καταστηματάρχης, 2 κορίτσια (Λυκείου και Δημοτικού)

ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

Απόγευμα της 5ης μέρας της εκδρομής. Όλοι επιβιβάζονται στο πλοίο για το ταξίδι της επιστροφής. Γέλια και χαρούμενες φωνές πλημμυρίζουν κάθε γωνιά του πλοίου.

Με το που νυχτώνει, βρίσκονται αντιμέτωποι με αντίξοες καιρικές συνθήκες: οι άνεμοι πνέουν 12 μποφόρ, σφοδρή θαλασσοταραχή κλυδωνίζει το καράβι, το οποίο σαν καρυδότσουφλο, σχεδόν ακυβέρνητο, το ρίχνουν τα κύματα από δω κι από κει.

Οι επιβάτες, πανικόβλητοι, προσπαθούν να βρουν τρόπο να κρατηθούν. Ετοιμάζουν τις σωσίβιες λέμβους (υπάρχουν 4 σωσίβιες λέμβοι στο πλοίο), παίρνουν τα σωσίβια και περιμένουν με αγωνία τι θα συμβεί.

3

Πλήρωμα1ος καπετάνιος2ος καπετάνιοςμηχανικόςασυρματιστής (γυναίκα)ναύτηςκαμαρότος (γυναίκα), μάγειραςμπαργούμανγιατρός

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΕΠΙΒΑΤΩΝΔάσκαλος/αΚτηματίαςΚαθηγητής/ήτρια Φ.Α.ΒιοτέχνηςΔικηγόροςΣυγγραφέαςΝαυαγοσώστριαΙδιωτικός υπάλληλοςΝοικοκυράΚρεοπώληςΑξιωματικός Ο.Υ.Κ.Συνταξιούχος νηπιαγωγόςΕργάτηςΜανάβηςΚαταστηματάρχης

Ξαφνικά το πλοίο προσκρούει σε ύφαλο και τα φώτα του αρχίζουν να αναβοσβήνουν και να κτυπά ο συναγερμός του. Το πλοίο αρχίζει να βουλιάζει….

ΔΙΑΣΩΣΗΟι σωσίβιες λέμβοι ρίχνονται στη θάλασσα.

7η δραστηριότητα: Σχεδιασμός διάσωσης: ποιοι θα φύγουν πρώτοι, με ποια κριτήρια…Με τις 2 πρώτες λέμβους φεύγουν τα παιδιά, οι γυναίκες και από τους άντρες: ο 2ος

καπετάνιος, ο ναύτης, ο γιατρός, ο κρεοπώλης και ο μανάβης.Μένουν στο πλοίο, ο 1ος καπετάνιος, ο μηχανικός, ο μάγειρας, ο δάσκαλος, ο κτηματίας, ο

βιοτέχνης, ο συγγραφέας, ο αξιωματικός Ο.Υ.Κ. ο εργάτης, οι οποίοι φροντίζουν να φορτωθούν στις άλλες δύο βάρκες τα λίγα τρόφιμα που υπάρχουν στο πλοίο.

8η δραστηριότητα: Δημιουργία λίστας με τα απαραίτητα είδη που θα πάρει κάθε οικογένεια μαζί της.

Αφού όλοι έχουν εγκαταλείψει το πλοίο και έχουν επιβιβαστεί στις σωσίβιες λέμβους, μέσα στο σκοτάδι, αγωνίζονται να σωθούν και να προσεγγίσουν την πλησιέστερη στεριά.

Κατά τα ξημερώματα, μετά από ώρες ταλαιπωρίας στη θάλασσα, στο βάθος του ορίζοντα ξεχωρίζουν στεριά. Αν και οι δυνάμεις τους τούς έχουν εγκαταλείψει, προσπαθούν να φτάσουν εκεί. Και τα καταφέρνουν! Πρόκειται για το ακατοίκητο νησί «Αφιλόξενουμ».

Κάθε επικοινωνία είναι αδύνατη. Κανένα πλοίο δε περνά από κει. Πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να επιβιώσουν και παράλληλα για να ζητήσουν βοήθεια.

ΤΟ ΝΗΣΙ «ΑΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜ»

Πρόκειται για ένα εξωτικό παρθένο νησί, ανοιχτά του Λιβυκού πελάγους, έκτασης 15 τ.χμ., στο οποίο αφθονούν οι φυσικοί πόροι, αλλά είναι άνισα κατανεμημένοι. Το κατακόρυφο ανάγλυφο του νησιού είναι πλούσιο (λόφοι, βουνά, σπηλιές) όπως και ο οριζόντιος διαμελισμός (ακρωτήρια, κόλποι, ορμίσκοι,…). Ένα ποτάμι το διασχίζει. Υπάρχει και μια μικρή λίμνη. Πλούσια χλωρίδα και πανίδα.9η δραστηριότητα: Συλλογή εικόνων από παρθένα νησιά, ερημονήσια

10η δραστηριότητα: Τα παιδιά αναφέρουν τα (πιθανά) φυτά και τα ζώα του νησιού

ΦΥΤΑ: χουρμαδιές, μπανανιές, κακαόδεντρα, φοίνικες, φραγκοσυκιές, βατομουριές, βρούβες, ραδίκια, αγριοκλήματα, σταμναγκάθια, ξεραγκαθιά, ΖΩΑ: λαγοί, ποντίκια, αλεπούδες, κρι-κρι, σκαντζόχοιροι, χελώνες, ελάφια, φίδια, σαύρες, ιγκουάνα, σκορπιοί, αράχνες, σαλιγκάρια, γλάροι, γεράκια, αετοί, καβούρια, αχινοί, πεταλίδες, χταπόδια, πετρόψαρα, τονάκια, τσιπούρες, ξιφίες, …..

4

ΛΙΣΤΑ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΕΙΔΩΝ

Ρούχα ΦαρμακείοΤρόφιμα ΝερόΜαγειρικά σκεύηΚουβέρτες – σεντόνιαΕργαλεία ΌπλοΠυξίδα ΦακόςΛάμπες θυέλλης ΣπίρταΣχοινί ΦωτοβολίδεςΦωτογραφική μηχανήΣύνεργα ψαρέματοςΓραφική ύληΑλκοολούχα ποτά (ως αντισηπτικά)

11η δραστηριότητα: Αναπαράσταση του ανάγλυφου του νησιού με κατασκευή μακέτας από πλαστελίνη ή πηλό. Δημιουργία χάρτη με κολάζ. Συζήτηση για γεωγραφικούς όρους.12η δραστηριότητα: Δημιουργία ακροστιχίδας σχετικής με το όνομα του νησιού.

Α _ _ _ _ _ Ο σκαντζόχοιρος της θάλασσαςΦ _ _ _ _ _ _ _ Τροπικό δέντρο Ι _ _ _ Είναι το «Αφιλόξενουμ» (αντιστρ.)Λ _ _ _ _ Ζώο γοργοπόδαρο του νησιούΟ _ _ _ _ Μ’ αυτό ταξιδεύαν οι ναυαγοί μαςΞ _ _ _ _ _ Είδος ψαριού με μακρύ ρύγχοςΕ _ _ _ _ Άλλο ζώο του νησιούΝ _ _ _ _ _ _ Είναι οι ήρωές μαςΟ _ _ _ Η αλεπού έχει φουντωτή ….Υ _ _ _ _ _ Σ’ αυτόν προσέκρουσε το πλοίοΜ _ _ _ _ _ _ _ Δέντρο του νησιού

13η δραστηριότητα: Ανάπτυξη λεξιλογίου

Σύνθετα με πρώτο συνθετικό το ναυ-

Λέξεις και εκφράσεις που σχετίζονται με τη θάλασσα Παροιμίες σχετικές με καράβι, πλοίο

ναυάγιοναυαγόςναυαγώναυαγοσώστηςναυαγοσωστικόναύαρχοςναυαρχείοναυαρχίαναυαρχίδαναύκληροςναύλοναυλώνωναύλωσηναυλοχώναυμάχοςναυμαχίαναυμαχώναυπηγόςναυπηγώναυπηγείοναυπήγησηναυπηγίαναυσιπλοΐαναύςναύσταθμοςναύτηςναυτικόναυταπάτηναυτασφάλειαναυτοδίκηςναυτοδικείοναυτολογίαναυτολόγιοναυτολογώναυτόπαιςναυτίλοςναυτιλία

θαλασσινόςθαλασσογραφίαθαλασσοδάνειοθαλασσοδέρνομαιθαλασσοκράτοραςθαλασσόλυκοςθαλασσοπόροςθαλασσοπούλιθαλασσοταραχήθαλασσόχορτοθαλασσοφοβίαφουσκοθαλασσιάθαλάσσιο ρεύμαθαλάσσια αύραθαλάσσιος πλούτοςθαλάσσιες συγκοινωνίες«έβαλε θάλασσα»«έχει θάλασσα»«τα έκανες θάλασσα»«τα θαλάσσωσα»«θάλασσα λεβεντοπνίχτρα»«θάλασσα, πικροθάλασσα»«άγιε θαλασσινέ μου»«θάλασσα κι αλμυρό νερό»«έφαγε τη θάλασσα με το κουτάλι»«θαλασσιά μάτια»

Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν.

Μικρό καράβι-μικρή φουρτούνα, μεγάλο καράβι-μεγάλη φουρτούνα.

Μικρό καράβι παίνευε, μεγάλο καβαλίκευε.

Αργοκίνητο καράβι, κάθε χρόνο και ταξίδι.

Το μεγάλο πλοίο θέλει και βαθιά νερά.

Μικρή τρύπα, μεγάλο καράβι βουλιάζει.

Παροιμίες σχετικές με τη συνεργασία

Κράτα με να σε κρατώ ν’ ανεβούμε το βουνό.

Βόηθα με να σε βοηθώ ν’ ανεβούμε το γκρεμό.

Το ’να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.

Η ομόνοια φτιάχνει σπίτια κι η διχόνοια τα χαλά.

5

ναυτιλιακόςναυτιλλόμενος

6

Η ΔΙΑΜΟΝΗ

Η διάρκεια της διαμονής ορίσθηκε σε 9 ημέρες. Ο περιορισμός στο χρόνο της διαμονής οδήγησε στην οργάνωση ενός σεναρίου – ημερολογίου:

1η ημέρα: Πρώτη πρόχειρη εγκατάσταση, καταμέτρηση εφοδίων, αναζήτηση νερού, συντήρηση φωτιάς.Εξερεύνηση του νησιού – καταγραφή πόρων, οργάνωση καταλύματος, διερεύνηση πιθανοτήτων διάσωσης – ανάγκη σημάτων.

14η δραστηριότητα: «Το μπουκάλι που ταξιδεύει» - Συγγραφή μηνύματος το οποίο το βάζουμε σ’ ένα μπουκάλι και το ρίχνουμε στη θάλασσα

2η ημέρα: Καταμερισμός αρμοδιοτήτων – οργάνωση ομάδων εργασίας για τον ορθολογικό σχεδιασμό της συνεργασίας, την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και την καλή προσαρμογή στο περιβάλλον.

15η δραστηριότητα: Χωρισμός σε ομάδες – Αρμοδιότητες1 η ομάδα : 1ος καπετάνιος, μάγειρας, συγγραφέας, καμαρότος, γιαγιά, κορίτσι Δημοτικού

Αρμοδιότητα: Δημιουργία καταυλισμών – ΜαγειρικήΑρχηγός: ο 1ος καπετάνιος Μαγειρική: η γιαγιά & το κορίτσι *

2 η ομάδα : Κτηματίας, μπαργούμαν, καθηγήτρια Φ.Α., μηχανικός, 2 κορίτσια (Λυκείου – Γυμνασίου)

Αρμοδιότητα: νερόΑρχηγός: ο κτηματίας

3 η ομάδα : 2ος καπετάνιος, εργάτης, γιατρός, 4 αγόρια (2 Δημοτικού, 1 Γυμνασίου, 1 Λυκείου)Αρμοδιότητα: ξύλαΑρχηγός: 2ος καπετάνιος

4 η ομάδα : Αξιωματικός Ο.Υ.Κ., ναυαγοσώστρια, ναύτης, ασυρματίστριαΑρμοδιότητα: ψάρεμα **Αρχηγός: ο αξιωματικός

5 η ομάδα : Δάσκαλος, βιοτέχνης, κρεοπώλης, 1 αγόρι ΔημοτικούΑρμοδιότητα: κυνήγιΑρχηγός: ο δάσκαλος

6 η ομάδα : Μανάβης, δικηγόρος, ιδ.υπάλληλος, νοικοκυρά, καταστηματάρχης, 3 κορίτσια Δημοτικού

Αρμοδιότητα: συλλογή φρούτων – χόρτωνΑρχηγός: ο μανάβης

* 16η δραστηριότητα: «Βοηθάμε τη γιαγιά να μαγειρέψει», προτείνοντας συνταγές με βάση τα διαθέσιμα υλικά.

**17η δραστηριότητα: Δημιουργία λίστας σύνεργων ψαρέματος

7

ΣΥΝΕΡΓΑ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ

Καλάμι ΚαμάκιΠετονιά ΆγκιστραΠαραγάδια ΔίχτυαΒαρίδια ΨαροντούφεκοΔολώματα ΜάσκαΒατραχοπέδιλα Φιάλες οξυγόνου

3η ημέρα: Δημιουργούνται εντάσεις και συγκρούσεις.Ειδικότερα:- Στον καταυλισμό συγκρούονται ο μάγειρας και η γιαγιά.- Στο νερό οι δύο γυναίκες μεταξύ τους.- Στα ξύλα οι 2 έφηβοι με τους τρεις ενήλικες.- Στο ψάρεμα ο αξιωματικός Ο.Υ.Κ. με το ναύτη.- Στο κυνήγι συγκρούονται και οι τρεις, αφού 3 «αρχηγοί» έχουν συγκεντρωθεί

σ’ αυτή την ομάδα.- Στα φρούτα συγκρούονται ο μανάβης με τη νοικοκυρά.

18η δραστηριότητα: Σχολιασμός διάφορων κόμικς, σχετικά με το ρόλο των φύλων19η δραστηριότητα: Δραματοποίηση των συγκρούσεων20η δραστηριότητα: Σχεδιάζουν γελοιογραφίες σχετικά με αστεία επεισόδια

Η σύγκρουση γενικεύεται όταν συγκεντρώνονται όλοι στον καταυλισμό, με αποτέλεσμα να αποφασίσουν τη δημιουργία 4 χωριστών καταυλισμών:

1 ος καταυλισμός : Τα μέλη του πληρώματος (9 άτομα), με αρχηγό τον 1ο καπετάνιο.

2 ος καταυλισμός : Οι 2 πρώτες οικογένειες (9 άτομα), αρχηγός ο δάσκαλος.

3 ος καταυλισμός : Οι επόμενες 2 οικογένειες (8 άτομα), αρχηγός ο αξιωματικός Ο.Υ.Κ.

4 ος καταυλισμός : Οι άλλες 2 οικογένειες (9 άτομα), αρχηγός ο κτηματίας.

Ορίστηκαν νέοι κανόνες. Κάθε ομάδα διάλεξε μία περιοχή του νησιού (ακτή, ποτάμι, λίμνη, βουνό), στις οποίες οι φυσικοί πόροι ήταν άνισα κατανεμημένοι.

4η ημέρα: Η ανάγκη για επιβίωση ωθεί τις ομάδες σε κάποια συνεργασία: ανταλλαγή πόρων (ψάρια, νερό, φρούτα, ….), αρμοδιοτήτων. Π.χ. η ομάδα του βουνού αναλαμβάνει την παρατήρηση, την αποστολή σήματος προς πιθανό πλοίο - διασώστη και ετοιμάζει ένα σωρό από ξύλα για να μπορούν να ειδοποιήσουν ένα καράβι που θα περάσει.

21η δραστηριότητα: Κατασκευή με πέτρες του σήματος SOS (στην αυλή του σχολείου)22η δραστηριότητα: Προσανατολισμός στο χώρο – κατασκευή ηλιακού ρολογιού (στην αυλή

του σχολείου)23η δραστηριότητα: Παιχνίδια ρόλων (ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα στις ομάδες των

ναυαγών)

5η ημέρα: Καθώς πέρα από την ανάγκη για επιβίωση, επιτακτική ανάγκη είναι και αυτή της διάσωσης, ορίζονται βάρδιες για παρατήρηση και σήμα προς πιθανό πλοίο – διασώστη: οι γυναίκες την ημέρα, οι άντρες τη νύχτα.

6η ημέρα: Ο διαχωρισμός γυναικών και ανδρών σε βάρδιες μέρας-νύχτας, αποδυναμώνει τις ομάδες και κουράζει ιδιαίτερα τα πιο «γερά» μέλη, τα οποία αναγκάζονται να

8

δουλεύουν περισσότερο και να στερούνται ύπνο. Οργανώνεται συνέλευση, ορίζεται νέος αρχηγός με εκλογές και αποφασίζεται η δημιουργία μικτών ομάδων, ανδρών και γυναικών, τόσο για τις βάρδιες όσο και για τις άλλες εργασίες, ενώ δίνεται προσοχή και στο πρόγραμμα ξεκούρασης των μελών τους.

24η δραστηριότητα: Εκλογή νέου αρχηγού με εκλογές

7η ημέρα: Ένα μπουρίνι καταστρέφει τον καταυλισμό.

8η ημέρα: Μετά την μπόρα, εκτός από την καταστροφή του καταυλισμού, υπάρχουν και άρρωστοι: η γιαγιά και ένα κορίτσι. Τη φροντίδα τους αναλαμβάνουν ο γιατρός, η ναυαγοσώστρια και η καθηγήτρια. Οι υπόλοιποι αναλαμβάνουν να ξαναστήσουν τον καταυλισμό και να συνεχίσουν τις απαραίτητες καθημερινές εργασίες.Μέσα από την ανάγκη αντιμετώπισης των νέων συνθηκών αναδεικνύεται σε αρχηγικό-οργανωτικό ρόλο ο αξιωματικός Ο.Υ.Κ.

9η ημέρα: Πριν προχωρήσει όμως η αναδιοργάνωση, έρχεται η σωτηρία. Ένα εμπορικό πλοίο εντοπίζει τους ναυαγούς, τους περισυλλέγει και τους αποβιβάζει στο κοντινότερο λιμάνι της Κρήτης.

25η δραστηριότητα: Δημιουργία της ιστορίας σε κόμικς.26η δραστηριότητα: Γράφουν και συνθέτουν ένα τραγούδι για τους ναυαγούς.

27η δραστηριότητα: δραματοποίηση Ο ψαράς και το χταπόδι: Ο καιρός είναι πολύ άσχημος. Ένας ψαράς με το γιο του πηγαίνουν με τη βάρκα τους στ’ ανοιχτά, για να μαζέψουν τα δίχτυα από τη θαλασσοταραχή. Τα δίχτυα χάθηκαν, η βάρκα ανατράπηκε. Τότε εμφανίζεται ένα τεράστιο χταπόδι, που τους σώζει και τους βγάζει στη στεριά.Οι σολομοί ναυαγοσώστες: Οι σολομοί απ΄ τη θάλασσα μπαίνουν στο ποτάμι και αγωνίζονται κόντρα στο ρεύμα του για να βρουν ένα μέρος ν’ αφήσουν τ’ αυγά τους. Απ’ τα αυγά βγαίνουν μικρά σολομάκια. Αυτά κατεβαίνουν απ’ το ποτάμι και γυρίζουν στη θάλασσα. Ταξιδεύοντας συναντάνε ναυαγούς. Τους βοηθάνε, τους παίρνουν στην πλάτη τους και τους μεταφέρουν σ’ ένα παραμυθένιο νησί.

(Άλκηστις, 1991)

28η δραστηριότητα: Σταυρόλεξο ανακεφαλαίωσης

9

Σταυρόλεξο

1    2                                                                            3                            4                             5    6                   

7                                                                                                    8               

      9                                                                      

10                                                                                                                   11                                                                                12                                                                      

10

Οριζόντια:1. Το επάγγελμα της γυναίκας της 3ης

οικογένειας3. Ζώο του νησιού5. Αναγκαίο είδος που πήρανε μαζί τους οι

ναυαγοί7. Δέντρο του νησιού "Αφιλόξενουμ"8. Αρχηγός της 6ης ομάδας9. Μέλος του πληρώματος του πλοίου

10. Το επάγγελμα του άνδρα της 4ης οικογένειας

11. Αρμοδιότητα της 4ης ομάδας12. Αρχηγός της 2ης ομάδας

Κάθετα:2. Έτσι λεγόταν το νησί των

ναυαγών4. Σύνεργο ψαρέματος6. Σ' αυτόν προσέκρουσε το

πλοίο9. Αρμοδιότητα της 1ης

ομάδας

11

ΤΑΙΝΙΕΣ

12

ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΝΑΥΑΓΙΑ

MME

Ναυάγιο με 11 νεκρούς λαθρομετανάστες στα ανοιχτά της Σικελίας 11.9.2005

Έντεκα νεκροί, μεταξύ των οποίων κι ένα βρέφος 6 μηνών και 50 αγνοούμενοι είναι ο τραγικός απολογισμός από το ναυάγιο αλιευτικού με λαθρομετανάστες στα ανοιχτά της Σικελίας. Το σκάφος μετέφερε 159 ανθρώπους από την Αφρική, εκ των οποίων έχουν διασωθεί 98. Οι λαθρομετανάστες προέρχονται από την Ερυθραία, ενώ το σκάφος είχε αποπλεύσει πριν από 3 ημέρες από τη Λιβύη.ΠΗΓΉ: ALPHA TV

Ναυάγιο με 60 νεκρούς στον Ινδό ποταμό 04/11/2005

Τουλάχιστον εξήντα άνθρωποι έχασαν τη ζωή όταν οχηματαγωγό βυθίστηκε στον Ινδό ποταμό στο νότιο Πακιστάν, ανακοίνωσε στρατιωτικός εκπρόσωπος.

"Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας εξήντα επιβάτες έχασαν τη ζωή τους", δήλωσε ο αντιπλοίαρχος Σάλμαν Αλι. Το πλοίο βυθίστηκε κοντά στις εκβολές του ποταμού, 70 χιλιόμετρα ανατολικά από το Καράτσι. "Έχουμε ήδη στείλει ομάδες διάσωσης και δύτες στην περιοχή", πρόσθεσε ο Αλι. Εκπρόσωπος των τοπικών αρχών διευκρίνισε πως στο πλοίο επέβαιναν 80 άτομα και συμπλήρωσε πως τα αίτια του δυστυχήματος ερευνώνται.Πηγή: ΑΠΕ

ΠΗΓΕΣ INTERNET

www . culture . gr : Ναυάγιο του 5ου π.Χ. αιώνα στην Αλόννησο

www.6gymnasio.gr/ACTIVITIES/seaspace/nayagia.htm : ναυάγια

www.6gymnasio.gr/ACTIVITIES/reportaz/titanikos/titanikos.htm : Τιτανικός

www.cultureguide.gr/events : Έκθεση κειμηλίων του Τιτανικού στο Ζάππειο

www.titanic.gr/gr/history.htm : Τιτανικός

www.koutouzis.gr/navagia-megala.htm : Μεγάλα και άλλα ναυάγια στην Ελλάδα

13

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΠΟΙΗΣΗ

Γ. Σεφέρη: Το ναυάγιο της "Κίχλης" (ποίημα)

Ελένη Ποιμενίδου: Ένα ναυάγιο πορτοκάλια (ποίημα)

ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ντανιέλ Ντεφόε: Ροβινσώνας Κρούσος

Αγγελική Νικολοπούλου: Το παλιό ναυάγιο

Μάνια Δούκα: Ο Ναυαγός της Γλαύκης

Φίλιππος Μανδηλαράς, Αγγελική Πασσιά: Το ναυάγιο της πορφυρής θάλασσας

Ιούλιος Βερν: Τα παιδιά του πλοιάρχου Γκραντ

Ιούλιος Βερν: Ο θείος Ροβινσώνας

ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΕ ΚΟΜΙΚΣ

14

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Άλκηστις, 1991, Η δραματοποίηση για παιδιά, εκδ. Άλκηστις

Ανθογαλίδου, Θ., 2004, Κοινωνιολογικές Μελέτες, εκδ. Πυγμαλίων

Ροντάρι, Τζ., 1985, Γραμματική της φαντασίας, εκδ. Τεκμήριο

15