1

Ασημίνα Ξηροτύρη – Αικατερινάρη

Υποψήφια Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας

ΠΠρροογγρρααμμμμααττιικκέέςς ΘΘέέσσεειιςς ττοουυ ΣΣυυννδδυυαασσμμοούύ

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση,

η Κρίση και οι Εκλογές

Η Νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Κεντρικής Μακεδονίας Οι θέσεις μας για την Ανάπτυξη, την Οργάνωση και τη

Λειτουργία της

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

2

ΑΑΑ γγγ ααα πππ ηηη τττ οοο ίίί φφφ ίίί λλλ οοο ιιι κκκ ααα ιιι φφφ ίίί λλλ εεε ςςς

Περνάμε πράγματι όλοι μας πολύ δύσκολα μέσα στη δίνη της κρίσης, του μνημονίου και

των αντιλαϊκών μέτρων και είναι πάρα πολλοί αυτοί που αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα.

Είναι οι νέοι και οι νέες που ψάχνουν δουλειά και βρίσκουν όλες τις πόρτες κλειστές.

Είναι και τα μικρά παιδιά που θέλουν να παίζουν και να ονειρεύονται, όμως το φυσικό περιβάλλον και οι γειτονιές τους

όλο και περισσότερο υποβαθμίζονται …

Είμαστε όλοι μαζί κάτοικοι μιας γειτονιάς, μιας πόλης, μιας Περιφέρειας, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που

όπως και οι περισσότερες της χώρας, δεν κατάφεραν να βγουν πάνω από την επιφάνεια! και σήμερα με την οικονομική

ύφεση κινδυνεύουν να βυθισθούν.

Όμως όλοι εμείς πιστεύουμε ότι η Κεντρική Μακεδονία είναι πλούσια, γιατί ;

Γιατί έχει ένα κεφάλαιο ανθρώπων, εμπειριών, ιδεών και γνώσης, που συνεχώς εμπλουτίζεται, ανανεώνεται,

συμμετέχει, ενεργοποιείται.

Γιατί έχει υψηλής ποικιλότητας, πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, που αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις

ανάπτυξης και απασχόλησης.

Γιατί όλα αυτά αγνοούνται, ακόμη και περιθωριοποιούνται από την κεντρική σκηνή και την πολιτική εξουσία, αλλά ίσως,

γι’ αυτό ακριβώς, είναι πολύτιμα!

ΑΑΑ γγγ ααα πππ ηηη τττ οοο ίίί φφφ ίίί λλλ οοο ιιι κκκ ααα ιιι φφφ ίίί λλλ εεε ςςς

Πρέπει για όλα αυτά να δώσουμε μαζί τον αγώνα και στο νέο θεσμό της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης :

Για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με οικολογική εγρήγορση και όρους κοινωνικής και

εδαφικής συνοχής, δημοκρατικού σχεδιασμού της Ανάπτυξης.

Για να γίνει η Αυτοδιοίκηση από μέρος της κρίσης φορέας αντιμετώπισής της και συγκρότησης νέων δομών

αναβάθμισης της κοινωνικής και οικονομικής μας ζωής.

Για να ανατρέψουμε τις συντηρητικές δυνάμεις στην Αυτοδιοίκηση, που χρόνια τώρα μας πνίγουν το όραμα.

ΜΜΜ ίίί ννν ααα ΞΞΞ ηηη ρρρ οοο τττ ύύύ ρρρ ηηη ,,,

ΥΥΥ πππ οοο ψψψ ήήή φφφ ιιι ααα ΠΠΠεεε ρρρ ιιι φφφ εεε ρρρ εεε ιιι άάά ρρρ χχχ ηηη ςςς ΚΚΚ εεε ννν τττ ρρρ ιιι κκκ ήήή ςςς ΜΜΜααα κκκ εεε δδδ οοο ννν ίίί ααα ςςς

3

111...ΗΗΗ ΠΠΠεεερρριιιφφφεεερρρεεειιιααακκκήήήΑΑΑυυυτττοοοδδδιιιοοοίίίκκκηηησσσηηη ηηη ΚΚΚρρρίίίσσσηηη κκκαααιιι οοοιιι ΕΕΕκκκλλλοοογγγέέέςςς ΥΥππάάρρχχεειι ππεερριιφφεερρεειιαακκήή πποολλιιττιικκήή;; ΗΗ κκααττάάσστταασσηη κκααιι οοιι ααιιττίίεεςς

Η Ελλάδα στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, και πλέον των δύο δεκαετιών μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξακολουθεί να παραμένει ένα συγκεντρωτικό κράτος με βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα εδαφικής και κοινωνικής συνοχής, περιβαλλοντικής και δημόσιου συμφέροντος πολιτικής. Εκτός των συνεχών κρουσμάτων διαφθοράς και διαπλοκής, οι ανάγκες και τα προβλήματα της καθημερινότητας συσσωρεύονται, ενώ λείπει η στρατηγική για την ανάπτυξη και οι διαδικασίες του δημοκρατικού προγραμματισμού για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων, όπως και οι αποκεντρωμένες δομές και η μεταφορά εξουσιών στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς, που θα προγραμματίζουν δημοκρατικά και θα υπηρετούν μία βιώσιμη, ενιαία και συνθετική αναπτυξιακή διαδικασία. Το σύστημα παραμένει όχι μόνο κομματικό-πελατειακό, αλλά και άκρως αναποτελεσματικό. Η βαριά δημοσιονομική κρίση, που πιέζει σήμερα πολύπλευρα την ελληνική κοινωνία, έφερε πλέον σε αδιέξοδο και οδηγεί σχεδόν στην κατάρρευση το πελατειακό αυτό κράτος των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων που χτίστηκε επί δεκαετίες στον τόπο μας και καθιστά επιτακτική την ανάγκη της ανατροπής του. Κοινή είναι η διαπίστωση ότι :

- Το έλλειμμα του περιφερειακού προγραμματισμού και υλοποίησης έργων ανάπτυξης μεγαλώνει, όπως και της ορθολογικής και χρηστής διαχείρισης των πόρων, αρμοδιοτήτων και αποτελεσματικότητας των ισχνών περιφερειακών δομών.

- Οι περιφερειακές και οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες δεν έχουν αρθεί. Οι κοινωνικές αντιθέσεις επιδεινώνονται, τα οικονομικά αδιέξοδα επιτείνονται και ο κοινωνικός ιστός στις πόλεις ιδιαίτερα διασπάται.

- Η παραγωγική βάση της περιφέρειας υποχωρεί και η ανεργία διευρύνεται. - Η εγκατάλειψη της υπαίθρου συνεχίζεται, τα εισοδήματα, πολύ περισσότερο των αγροτών,

μειώνονται. Είναι συνεχής τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια η συρρίκνωση του εισοδήματός τους, σε αντίθεση με τους αγρότες των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών.

- Αλλά και η υποβάθμιση του αστικού χώρου και οι εσωαστικές ανισότητες εντείνονται με τη μεταφορά του προτύπου της Αθήνας στις μεσαίες πόλεις, την ανυπαρξία πολιτικής τόνωσης της αστικής παραγωγικής βάσης και της κοινωνικής συνοχής και την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών πολεοδομικού σχεδιασμού.

Πολύ βασικές θεσμικές κυρίως αιτίες για το μεγάλο αυτό αναπτυξιακό έλλειμμα είναι:

- Η συγκεντρωτική μέθοδος διακυβέρνησης, η έλλειψη αυτοδιοικητικών θεσμών και μεταφοράς εξουσιών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

- Η Αποδυνάμωση του επιτελικού και ελεγκτικού ρόλου του κράτους, ενώ συνεχίζεται σταθερά και πολύμορφα η πολιτική της υποβάθμισης του Δημόσιου Τομέα.

- Ο συγκεντρωτικός και πελατειακός τρόπος σχεδιασμού και οι συνεχώς μειούμενοι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), παρόλο που η κλασσική συνταγή σε περιόδους κρίσεων είναι η αύξηση των πόρων του.

- Οι προγραμματικές και διαχειριστικές αδυναμίες στην υλοποίηση των Εθνικών και των Κοινοτικών Προγραμμάτων και η μειωμένη απορρόφηση των πόρων.

- Η έλλειψη Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, Εθνικού Κτηματολογίου και Δασολογίου, που θα έπρεπε προ πολλού να αποτελούν τα βασικά εργαλεία για την Ανάπτυξη της χώρας.

ΗΗΗ ΑΑΑυυυ τττ οοο δδδ ιιι οοο ίίί κκκ ηηη σσσ ηηη φφφ οοο ρρρ έέέ ααα ςςς ππποοο λλλ ιιι τττ ιιι κκκώώώννν ααα ννν τττ ιιι μμμ εεε τττώώώπππ ιιι σσσ ηηη ςςς τττ ηηη ςςς κκκ ρρρ ίίί σσσ ηηη ςςς ΑΑΑ ννν ααα τττ ρρρ οοοπππ ήήή τττ οοο υυυ άάά δδδ ιιι κκκ οοο υυυ ,,, πππεεε λλλ ααα τττ εεε ιιι ααα κκκ οοο ύύύ πππ ρρρ όόό τττ υυυ πππ οοο υυυ ααα ννν άάά πππ τττ υυυ ξξξ ηηη ςςς ΑΑΑ ννν ααα σσσ χχχ εεε δδδ ιιι ααα σσσ μμμ όόό ςςς τττ ηηη ςςς οοο ιιι κκκ οοο ννν οοο μμμ ιιι κκκ ήήή ςςς κκκ ααα ιιι κκκ οοο ιιι νννωωω ννν ιιι κκκ ήήή ςςς μμμ ααα ςςς ζζζωωωήήή ςςς

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

3

ΗΗ ββααθθιιάά δδηημμοοσσιιοοννοομμιικκήή κκρρίίσσηη ΟΟιι εεκκλλοογγέέςς μμεε ττοονν ««ΚΚααλλλλιικκρράάττηη»»

Οι Εκλογές για την Αυτοδιοίκηση θα διεξαχθούν σ’ ένα ασφυκτικό πολιτικό πλαίσιο, που προσδιορίζεται από την κρίση, το μνημόνιο, τις αντιλαϊκές πολιτικές, τα επώδυνα μέτρα και τη δραστική περικοπή των αναπτυξιακών δαπανών. Ένα κοινωνικό - οικονομικό πλαίσιο, που πιέζει και δημιουργεί αρνητικούς όρους στη ζωή, την εργασία, τις σπουδές και τον ελεύθερο χρόνο των πολιτών που ζουν σε κάθε Δήμο και Περιφέρεια της χώρας, και δεν μπορεί παρά να συνυπολογιστεί στα Αυτοδιοικητικά κριτήρια. Μέσα στη βαθιά αυτή κρίση και στη γενική αναπτυξιακή υστέρηση της χώρας ακόμη μεγαλύτερη είναι η αναπτυξιακή υστέρηση των Περιφερειών της, οι οποίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλα ζητήματα, ενώ δημιουργήθηκαν χρόνια και διαρκώς επιδεινούμενα προβλήματα τόσο στο φυσικό περιβάλλον και στο σχεδιασμό των πόλεων και των σχέσεών τους με την ύπαιθρο, όσο και στο πεδίο της ανάπτυξης για σταθερές θέσεις απασχόλησης. Το μνημόνιο και ο τρόπος αντιμετώπισής του από την Κυβέρνηση ως αδιαπραγμάτευτη και απόλυτης προτεραιότητας συνθήκη, συνθλίβει κάθε αναπτυξιακή διαδικασία και αποτελεί νέα τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια για κοινωνική και εδαφική συνοχή στη χώρα. Ο νέος αυτοδιοικητικός θεσμός που εισάγεται με τον «Καλλικράτη», είναι μία αρχή σε θετική κατεύθυνση, υπάρχουν όμως πολλά κενά και προβλήματα και χρειάζεται ένας διαρκής αγώνας, ευρύτερες συνεργασίες με προοδευτικές δυνάμεις για να γίνουν σταθερά τα βήματα για την Αποκέντρωση και την ισόρροπη Ανάπτυξη με ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Πολύ περισσότερο σήμερα, που με το πρόσχημα της λογιστικής και της πρόσκαιρης μείωσης του ελλείμματος, η περαιτέρω συρρίκνωση του Προγράμματος των Δημοσίων Επενδύσεων και των μεσοπρόθεσμων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, θα επιφέρει μεγαλύτερο πλήγμα στον κοινωνικό και παραγωγικό ιστό των Περιφερειών της χώρας. Τα κριτήρια έτσι που πρέπει να αναδειχθούν σε αυτές τις Αυτοδιοικητικές εκλογές είναι πολλαπλά και οργανικά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Γιατί εκτός από το μεγάλο πρόβλημα της δημοσιονομικής κρίσης και του σκληρού μνημονίου, που πλήττει κατεξοχήν την περιφερειακή αναπτυξιακή διαδικασία και την κοινωνική συνοχή, τίθεται το μεγάλο θέμα της μεταρρύθμισης στην Αυτοδιοίκηση, της ανατροπής του άδικου πρότυπου ανάπτυξης και του πελατειακού – συγκεντρωτικού συστήματος της Διοίκησης. Το δεύτερο αυτό μεγάλο θέμα της μεταρρύθμισης στην Αυτοδιοίκηση και της ανατροπής του άδικου πρότυπου ανάπτυξης και διακυβέρνησης δεν απασχολεί το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ επικεντρώνονται μόνο στο μνημόνιο και την κρίση. Ούτε βέβαια απασχολεί το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, αφού είτε στον ίδιο βαθμό είτε όχι, ο δικομματισμός ευθύνεται για την όλη κατάσταση και γι’ αυτό το σύστημα καταρρέει. Τα δύο κόμματα δεν άνοιξαν όλη αυτήν την περίοδο ένα ουσιαστικό διάλογο με την τοπική κοινωνία, με τους φορείς, τις συλλογικότητες των πολιτών για να αναδείξουν τους νέους θεσμούς και ικανούς υποψηφίους για να τους υπηρετήσουν. Στο θέμα αυτό οι ευθύνες του ΠΑΣΟΚ είναι μεγάλες και ενισχύεται έτσι η ανησυχία μας μήπως το νέο πλαίσιο «Καλλικράτης» δεν προσβλέπει στην αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά αποτελεί δημοσιονομική ανάγκη και επιταγή. Εμείς, ο συνδυασμός μας ««« ΔΔΔ ηηη μμμ οοο κκκ ρρρ ααα τττ ίίί ααα ––– ΟΟΟ ιιι κκκ οοο λλλ οοο γγγ ίίί ααα ––– ΣΣΣ υυυ μμμ μμμ εεε τττ οοο χχχ ήήή »»» σσσ τττ ηηη ννν ΠΠΠ εεε ρρρ ιιι φφφ έέέ ρρρ εεε ιιι ααα Θα δώσουμε τη μάχη σε όλα τα επίπεδα, γιατί εκτός από το μεγάλο πρόβλημα της δημοσιονομικής κρίσης και του σκληρού μνημονίου, θέλουμε σε αυτές τις εκλογές να αναδείξουμε τους βασικούς πολιτικούς και στρατηγικούς μας στόχους για την Αυτοδιοίκηση, την Αποκέντρωση, για την Περιφερειακή Ανάπτυξη. Για να γίνει η Αυτοδιοίκηση από μέρος της κρίσης φορέας πολιτικών αντιμετώπισής της και συγκρότησης νέων δομών για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και τον ανασχεδιασμό της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής.

ΕΕΕπππ ιιι τττ εεε λλλ ιιι κκκ όόό ςςς ρρρ όόό λλλ οοο ςςς τττ οοο υυυ κκκ ρρρ άάά τττ οοο υυυ ςςς ––– ΑΑΑπππ οοο κκκ έέέ ννν τττ ρρρωωωσσσ ηηη εεε ξξξ οοο υυυ σσσ ιιι ώώώννν ΟΟΟλλλ οοο κκκ λλλ ηηη ρρρωωωμμμ έέέ ννν οοο ςςς ΧΧΧωωωρρρ οοο τττ ααα ξξξ ιιι κκκ όόό ςςς σσσ χχχ εεε δδδ ιιι ααα σσσ μμμ όόό ςςς ΑΑΑυυυ τττ όόό ννν οοο μμμ οοο κκκ ααα ιιι ιιι σσσ χχχ υυυ ρρρ όόό ΠΠΠρρρ όόό γγγ ρρρ ααα μμμ μμμ ααα ΔΔΔηηη μμμ οοο σσσ ίίί ωωωννν ΕΕΕπππεεε ννν δδδ ύύύ σσσ εεεωωω ννν

ΠΠΠοοο λλλ ιιι τττ ιιι κκκ έέέ ςςς κκκ ααα ιιι μμμ έέέ τττ ρρρ ααα κκκ οοο ιιι ννν ωωωννν ιιι κκκ ήήή ςςς πππρρρ οοο σσσ τττ ααα σσσ ίίί ααα ςςς κκκ ααα ιιι σσσ υυυ ννν οοο χχχ ήήή ςςς ΜΜΜεεε τττ ααα ρρρ ρρρ υυυ θθθ μμμ ιιι σσσ τττ ιιι κκκ ήήή σσσ τττ ρρρ ααα τττ ηηη γγγ ιιι κκκ ήήή κκκ ααα ιιι ΑΑΑππποοο κκκ έέέ ννν τττ ρρρωωωσσσ ηηη ΣΣΣυυυ μμμ μμμ εεε τττ οοο χχχ ήήή τττωωωννν πππ οοο λλλ ιιι τττώώώννν ,,, ΤΤΤοοο πππ ιιι κκκ ήήή ααα υυυ τττ οοο ννν οοο μμμ ίίί ααα ,,, εεε πππ ιιι κκκ οοο υυυ ρρρ ιιι κκκ όόό τττ ηηη τττ ααα

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

4

ΘΘαα δδώώσσοουυμμεε ττηη μμάάχχηη κκααιι θθαα εερργγαασσθθοούύμμεε

Θα δώσουμε τη μάχη

- Για μία ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, που θα προγραμματίζει δημοκρατικά και θα υπηρετεί μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μία ολοκληρωμένη και βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία, ειδικότερα μέσα στις συνθήκες οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής κρίσης.

- Για μία Περιφερειακή Πολιτική και Ανάπτυξη, που θα υπηρετεί τις αρχές της αειφορίας και θα αποτελεί ένα μέσο-εργαλείο κοινωνικής συνοχής και οικονομικής αλληλεγγύης, που θα διευρύνει τη Δημοκρατία, θα δημιουργεί πολλές και σταθερές θέσεις εργασίας και θα θεμελιώνει τη μακροχρόνια βάση της Ανάπτυξης.

Εργαζόμαστε γιατί πρέπει να υλοποιηθούν και στην Αυτοδιοίκηση πολιτικές που

- Θα ανακουφίζουν τους πολίτες από τα αποτελέσματα της κρίσης, - Θα συγκροτούν ένα δίκτυο πολιτικών και μέτρων κοινωνικής προστασίας, - Θα αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες οικονομικού χαρακτήρα στα πλαίσια της προσπάθειας για την

αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων σε τοπικό επίπεδο - Θα προωθούν πολιτικές αντιμετώπισης της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης για την εξασφάλιση

και εξοικονόμηση πόρων, - Θα διαμορφώνουν νέες πολιτικές απασχόλησης, αναδιάρθρωσης του παλαιωμένου παραγωγικού

προτύπου με έμφαση σε πρωτοβουλίες και επενδύσεις πράσινης ανάπτυξης, στήριξης της υγιούς επιχειρηματικότητας.

Θα δώσουμε τη μάχη γιατί θέλουμε :

- Οι νέοι θεσμοί να συνδέσουν τους φορείς εξουσίας της Αυτοδιοίκησης με την κοινωνία και να συμβάλλουν έτσι στην αναβάθμιση των αιρετών της οργάνων, στη ορθή διαχείριση των υποθέσεών τους

- Να μη γίνουν τα ίδια λάθη και παραμείνουμε ένα συγκεντρωτικό – αναποτελεσματικό κράτος. Για να ανατραπούν και όχι απλά να εγκαταλειφθούν οι πολιτικές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που μας έφεραν μέχρι εδώ.

- Την υλοποίηση μιας αναπτυξιακής πορείας έξω από το πελατειακό σύστημα, υπέρ και με τη συμμετοχή των πολιτών, μιας ανάπτυξης οικολογικής για τη βελτίωση της ζωής τους, με τόνωση της απασχόλησης, με δυναμική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Θα δώσουμε τη μάχη των εκλογών και θα μείνουμε ! Για να εργασθούμε

- Για να αλλάξουμε το γκρίζο τοπίο της υπανάπτυξης, της ανεργίας και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.

- Για να συγκροτήσουμε ένα δίκτυο μέτρων κοινωνικής προστασίας και οικονομικής αλληλεγγύης που θα ανακουφίζουν τους πολίτες από τα αποτελέσματα της κρίσης.

- Για να ανατρέψουμε τις συντηρητικές δυνάμεις και τα εθνικιστικά τρίγωνα στην Αυτοδιοίκηση. Μέσα από την επικοινωνία μας με τους πολίτες θέλουμε να αναδείξουμε ότι οι βασικές προϋποθέσεις για να προχωρήσει μία διοικητική μεταρρύθμιση είναι:

- Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών και ο διαρκής αγώνας για την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Το μόνο σύστημα που ενθαρρύνει τους πολίτες να συμμετέχουν στα όργανα λήψης των αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο. Δυστυχώς όμως στον Καλλικράτη παραμένει το πλειοψηφικό 50%+1.

- Η ενίσχυση των τριών θεμελιωδών αρχών που πρέπει να εδράζεται η Αυτοδιοίκηση: Την αρχή της τοπικής Αυτονομίας, του τεκμηρίου Αρμοδιότητας και της Επικουρικότητας.

ΓΓιιαα μμιιαα μμεεγγάάλληη δδιιοοιικκηηττιικκήή ααλλλλααγγήή

Για μία μεγάλη δηλαδή διοικητική αλλαγή που είναι ο περιορισμός του κεντρικού κράτους στον επιτελικό του ρόλο, που είναι η ουσιαστική Αποκέντρωση εξουσιών στην Αιρετή Περιφέρεια, σε ισχυρούς ΟΤΑ, με παράλληλη όμως αλλαγή και στο μοντέλο της μονοπρόσωπης πολιτικής και εκτελεστικής διεύθυνσης των φορέων της Αυτοδιοίκησης με την ενίσχυση των συλλογικών σχημάτων. Το πλαίσιο Καλλικράτης δεν θεμελιώνει τις παραπάνω αρχές. Είναι ανάγκη να αναβαθμισθούν οι αρμοδιότητες των συλλογικών οργάνων, Περιφερειακό Συμβούλιο, έναντι των μονοπρόσωπων οργάνων, Περιφερειάρχης, ο οποίος αποκτά υπερεξουσίες ως ένας μικρός Κυβερνήτης. Είναι θετικό που δημιουργήθηκαν νέοι θεσμοί που συνδέουν τους φορείς εξουσίας της Αυτοδιοίκησης με την κοινωνία, όπως η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης, ο Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης, το Συμβούλιο Ένταξης των Μεταναστών. Για να λειτουργήσουν όμως αυτοί οι νέοι θεσμοί και να μην αφυδατωθούν, χρειάζεται ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών και εμείς θα αγωνισθούμε για να

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

5

επιβληθεί στη πράξη η προσφυγή στα συλλογικά όργανα, στο Περιφερειακό Συμβούλιο, και όχι όπως προβλέπεται να ανήκουν στις αποκλειστικές αρμοδιότητες του Περιφερειάρχη. Χρειάζεται : - Στρατηγική ενδυνάμωσης της αναπτυξιακής διαδικασίας στα πλαίσια ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού και ανασυγκρότησης των διαδικασιών Δημοκρατικού Προγραμματισμού, όπως και η δημιουργία αμερόληπτου και αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης των εθνικών και κοινοτικών πόρων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε να αξιοποιούνται σε όφελος της κοινωνίας, να κατανέμονται ισόρροπα τα οφέλη, να θεμελιώνεται η κοινωνική συνοχή και η απασχόληση και να περιοριστεί η σπατάλη. Βασική προϋπόθεση η αλλαγή στον τρόπο σχεδιασμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), που πρέπει να βασίζεται στον δημοκρατικό προγραμματισμό, να αποκτήσει αυτόνομο χαρακτήρα και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την κάλυψη των αναγκών της χώρας, ενώ ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις δεν θα πρέπει να υποκαθιστούν τις εθνικές δημόσιες επενδύσεις, αλλά να λειτουργούν προσθετικά σε αυτές. Και βέβαια το ΠΔΕ θα πρέπει να ενισχυθεί για να καλυφθούν τόσο οι αναπτυξιακές απαιτήσεις, όσο και οι δαπάνες στις υποδομές, ιδιαίτερα στο σκέλος των μικρών και μεσαίων έργων της Περιφέρειας και των Τοπικών Αυτοδιοικήσεων, που επιλύουν χρόνια προβλήματα καθημερινότητας, κοινωνικού εξοπλισμού, προστασίας του περιβάλλοντος και χωροταξικού, δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια, τις δημόσιες υποδομές ανάπτυξης, την αντιμετώπιση της ανεργίας. - Ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός του αστικού και αγροτικού χώρου που θα προκύψει ως προϊόν ουσιαστικής διαβούλευσης των φορέων, των περιφερειακών και αυτοδιοικητικών μονάδων και γενικά της κοινωνίας των πολιτών και θα αποτελεί τη βάση για τον προσανατολισμό των δημοσίων επενδύσεων, ώστε αυτές να συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και όχι να εξυπηρετούν πελατειακά συμφέροντα. Στο νέο πλαίσιο του «Καλλικράτη» δεν συνδέεται, όπως θα έπρεπε, η νέα μεταρρύθμιση με τις αναγκαίες αλλαγές και τις κατευθύνσεις στον Χωροταξικό Σχεδιασμό, ώστε να αρθεί το στρεβλό πρότυπο της αναπτυξιακής διαδικασίας. στην περιφερειακή δομή, στην περιβαλλοντική και οικιστική πολιτική. Παραμένει η αδυναμία αποκέντρωσης πολεοδομικών αρμοδιοτήτων, από τη θέση ότι οι αρμοδιότητες αυτές παραμένουν στο κράτος λόγω συνταγματικού κωλύματος και παραπέμπεται έτσι το θέμα στην προσεχή συνταγματική μεταρρύθμιση. Είναι όμως ανάγκη τα νέα αιρετά όργανα να έχουν τα εργαλεία και τη δυνατότητα να παράξουν αναπτυξιακή πολιτική για την περιοχή τους. Γι’ αυτό πρέπει να εξευρεθεί η ορθή και χρηστή διαδικασία που θα επιτρέψει στους νέους θεσμούς τη συμμετοχή στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και κυρίως την εξειδίκευσή του στο επίπεδο του Δήμου και της Περιφέρειας. - Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση, που αποτελεί πράγματι μία σύγχρονη και βιώσιμη λύση για ένα μεγάλο Πολεοδομικό Συγκρότημα όπως αυτό της Θεσσαλονίκης, με τη δεσπόζουσα επιρροή του στις Περιφέρειες της Μακεδονίας, αλλά και των δυνατοτήτων του και προοπτικών για ένα σημαντικό ρόλο στην εκτός συνόρων ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και των Βαλκανίων. Παρά την προχειρότητα και το βεβιασμένο που διακρίνει την αντίστοιχη ρύθμιση του «Καλλικράτη» δεν παύει να είναι μία αρχή για τη δημιουργία μίας αιρετής Μητροπολιτικής Διοίκησης που θα διαχειρίζεται ενιαία τις λειτουργίες της και θα σχεδιάζει και θα αξιοποιεί τις αναπτυξιακές της δυνατότητες στα πλαίσια των διαδικασιών μίας ενιαίας, συνθετικής και αειφορικής αναπτυξιακής διαδικασίας στην Περιφέρεια. Σοβαρότατο ζήτημα είναι η οργάνωση της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης και η λειτουργία της Μητροπολιτικής Επιτροπής που ασκεί τις αρμοδιότητες, που υπερβαίνουν τα διοικητικά όρια των δήμων στους τομείς περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, χωρικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων, μεταφορών και συγκοινωνιών, πολιτικής προστασίας και ασφάλειας και έχει δικαιοδοσίες ισότιμες με το Περιφερειακό Συμβούλιο. Η 15μελής αυτή επιτροπή, η οποία εκλέγεται από τους Θεσσαλονικείς Περιφερειακούς Συμβούλους, 9 από την πλειοψηφία και 6 από τη μειοψηφία, είναι φανερό ότι συγκεντρώνει μείζονες εξουσίες για το Νομό Θεσσαλονίκης. Απαιτείται το άνοιγμα του θεσμού στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης και ότι οι αρμοδιότητες αυτές θα ασκηθούν με διαβούλευση και συμμετοχή των ποικίλων φορέων του Νομού και τη συνεργασία των Δήμων. - Εξίσου σημαντικό είναι το θέμα των βαθμίδων και αρμοδιοτήτων της αποκεντρωμένης διοίκησης, παράλληλα με τις πολιτικές και το σχεδιασμό για τη κεντρική διοίκηση. Δυστυχώς κατά τη σύνταξη του σχεδίου Καλλικράτης δεν υπήρξε ουσιαστική συνεργασία και διάλογος σε τεχνικό επίπεδο μεταξύ των Υπουργείων, για το ποιες αρμοδιότητες αποκεντρώνονται και ποιες αρμοδιότητες παραμένουν στην κεντρική διοίκηση, με παράλληλη ουσιαστική καταγραφή των αρμοδιοτήτων αυτών. Ενώ υπάρχουν και έντονες επιφυλάξεις μήπως οι αιρετές περιφερειακές Διοικήσεις βρεθούν κάτω από τις αποκεντρωμένες Διοικήσεις των κρατικών Περιφερειών, που παραμένουν με τον διορισμένο Γενικό Γραμματέα. Σε κάθε περίπτωση με τον εσωτερικό Κανονισμό οργάνωσης και λειτουργίας κάθε Περιφέρειας, θα πρέπει να διασφαλίζεται η ορθή λειτουργία, η αποτελεσματικότητα και η εξυπηρέτηση του πολίτη, όπως και η ουσιαστική σύνδεση, συνέργια και όχι αλληλοκάλυψη με τις υπηρεσίες της αποκεντρωμένης Διοίκησης. Θα πρέπει μέσα από τη σωστή διάρθρωση των υπηρεσιακών μονάδων της, και κυρίως μέσα από τη συγκρότηση Γενικών Διευθύνσεων της Περιφέρειας, να επιτυγχάνεται: Ενιαίος τρόπος αντιμετώπισης των θεμάτων. Αποτελεσματικότητα – Ταχύτητα στη διεκπεραίωση των θεμάτων. Καλύτερη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών, γρήγορη επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με αρμοδιότητες. Ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Ορθολογικός σχεδιασμός και προγραμματισμός των ενεργειών και έργων στη Περιφέρεια. Κατά το δυνατόν αντικειμενική και ενιαία αξιολόγηση του προσωπικού και των υπηρεσιών. Ορθολογικότερη κατανομή αυτών και οικονομία δυνάμεων.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

6

ΗΗ ΝΝέέαα ΠΠεερριιφφεερρεε ιιαακκήή ΑΑυυττοοδδιιοο ίίκκηησσηη

ΟΟιι θθέέσσεε ιιςς μμααςς γγιιαα ττηηνν ΑΑννάάππττυυξξηη ,, ττηηνν

ΟΟρργγάάννωωσσηη κκααιι ττηη ΛΛεε ιιττοουυρργγίίαα ττηηςς

ΗΗ ΠΠεερριιφφέέρρεειιαα ΚΚεεννττρριικκήήςς ΜΜαακκεεδδοοννίίααςς Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η δεύτερη Περιφέρεια της χώρας με του επτά νομούς της και πληθυσμό 1.870.000 κατοίκους, συνδυάζει κεντρικά και συνοριακά χαρακτηριστικά, έχει υψηλής ποικιλότητας, πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, αλλά και αξιόλογους, ενεργούς κατοίκους, χαρακτηριστικά που αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις Ανάπτυξης και Απασχόλησης, που όμως αξιοποιούνται εν μέρει και άναρχα, χωρίς βιώσιμο σχεδιασμό για την αναδιάρθρωση και αειφορική αξιοποίηση των πόρων, χωρίς ισχυρή αποκεντρωμένη διοίκηση, επαρκείς υποδομές και μέσα. Τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη γεωγραφική θέση της Περιφέρειας συνδέονται με την κομβική θέση που κατέχει ως προς τους άξονες των δικτύων υποδομών εθνικής κυρίως, αλλά και ευρωπαϊκής και διεθνούς σημασίας, σε συνδυασμό με την παρουσία και τις δραστηριότητες του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Επί πλέον ότι είναι πάνω από δύο δεκαετίες μία Περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα εξωτερικά της σύνορα και έχει αποκτήσει έτσι ένα εν δυνάμει ρόλο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Ευρώπης, ιδιαίτερα μετά τον εκσυγχρονισμό των υποδομών των γειτονικών χωρών, την εδραίωση σχημάτων σταθερής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής, καθώς και τη διαμόρφωση σχέσεων ή προοπτικής ένταξης αυτών στην ΕΕ. Δυστυχώς παρά τους πόρους των Εθνικών και Κοινοτικών προγραμμάτων και την πολυδιαφημιζόμενη αύξηση των μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας, η στρεβλή και συγκεντρωτική αναπτυξιακή διαδικασία και η πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης, που τελικά εφαρμόσθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθεί να αναπαράγει, ακόμη και να εντείνει, σε περιφερειακό αλλά και σε διανομαρχιακό επίπεδο τη διάρθρωση των κοινωνικών ανισοτήτων της αρχής της περιόδου, τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας και παράλληλα να συνοδεύεται από τεράστιες επιβαρύνσεις στο φυσικό και στο δομημένο περιβάλλον. Λανθασμένες πολιτικές, έλλειψη στρατηγικού και περιφερειακού σχεδιασμού ανάπτυξης, υποβαθμισμένη διοίκηση και αποκεντρωμένες υπηρεσίες, όπως και «αδύναμα», διορισμένα ή εκλεγμένα, πολιτικά πρόσωπα με το βλέμμα στραμμένο στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι πολύ σοβαρά θεσμικά, πολιτικά και προγραμματικά προβλήματα. Στο δύσκολο οικονομικά και ανταγωνιστικό περιβάλλον στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια, ειδικότερες αδυναμίες, καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων και των μέτρων αντιμετώπισης των προβλημάτων της συγκυρίας επιδείνωσαν την κατάσταση στην Περιφέρεια, όπως : Το φαινόμενο της έντονης αποβιομηχάνισης της περιοχής από τα χρόνια και επιδεινούμενα προβλήματα των επιχειρήσεων και τον εντεινόμενο ανταγωνισμό, σε συνδυασμό με την έλλειψη περιφερειακού σχεδιασμού, πόρων και μέτρων για την αναδιάρθρωση, τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση καινοτόμων δράσεων στο δευτερογενή τομέα, αλλά και στον πρωτογενή τομέα, που δημιούργησε ένα μεγάλο και διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό ανέργων κυρίως των μεταποιητικών επιχειρήσεων και κύμα εξόδου των επιχειρήσεων αυτών στις γειτονικές χώρες. Ο πρωτογενής τομέας στη Περιφέρεια, όπου επικρατούν οι έντονα επιδοτούμενες καλλιέργειες με τις γνωστές συνέπειες στο περιβάλλον, στη συνοχή, αλλά και στην οικονομία της χώρας και των ίδιων των αγροτών, δεν υποστηρίχθηκε από ένα ενιαίο σχεδιασμό, πόρους και μέτρα για την βελτίωση της διάρθρωσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, την διαφοροποίηση των παραγωγικών κατευθύνσεων, τη διάδοση σύγχρονων γεωργικών πρακτικών, την Προστασία του περιβάλλοντος και των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, την αναδιάρθρωση της γεωργίας και βέβαια τη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Στον τριτογενή τομέα η κατάσταση παρέμεινε στάσιμη. Δε δημιουργήθηκαν στην Περιφέρεια νέες σταθερές θέσεις απασχόλησης, αφού και ο τριτογενής τομέας δεν ενισχύθηκε από ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη των αποκεντρωμένων υπηρεσιών της Διοίκησης, του ανθρώπινου δυναμικού και των δημόσιων πόρων στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία, στον πολιτισμό και στην προστασία του Περιβάλλοντος. Δεν ενισχύθηκε από μία βιώσιμη αξιοποίηση ευκαιριών, που δημιουργεί η γεωγραφική θέση, τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και ενέργειας και η νέα κατάσταση για τη διασυνοριακή συνεργασία, ιδιαίτερα μετά και την εδραίωση σχημάτων σταθερής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής, σε συνδυασμό και με την παρουσία και τις δραστηριότητες του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

7

ΚΚύύρριιεεςς κκααττεευυθθύύννσσεειιςς κκααιι σσττόόχχοοιι

Αλλά και στο εσωτερικό της Περιφέρειας τα αστικά της κέντρα θα έπρεπε να δημιουργήσουν ένα συνεκτικό δίκτυο που δε θα δρα μόνο συμπληρωματικά προς τη Θεσσαλονίκη, αλλά μέσω των εργαλείων μιας ενιαίας Περιφερειακής πολιτικής και διαδικασιών δημοκρατικού προγραμματισμού, θα «προκαλείται» και θα αξιοποιείται η διάχυση των ωφελειών που προέρχονται από το Μητροπολιτικό αυτό πόλο. Σήμερα, με αφετηρία σχεδόν υπό το μηδέν, αρχίζει και για την Κεντρική Μακεδονία η ελεύθερη πτώση και η κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας. Γίνεται έτσι επιτακτική η ανάγκη για ολοκληρωμένο περιφερειακό προγραμματισμό και σαφή χρηματοδοτικό πλαίσιο που θα εξασφαλίζει τη συνέργεια, την οικονομική αλληλεγγύη, τη διάχυση των ωφελειών και τη χωρική συνοχή, για την άρση των διανομαρχιακών ανισοτήτων. Για ένα ενιαίο, δημοκρατικό σχεδιασμό και τεκμηριωμένη ιεράρχηση, των έργων των βασικών οδικών, σιδηροδρομικών και λοιπών αξόνων μεταφοράς, των έργων κοινωνικού εξοπλισμού, προστασίας και ανάδειξης των φυσικών και πολιτιστικών οικοσυστημάτων και πόρων, όπως και των συστημάτων διαχείρισης των μεγάλων προβλημάτων και κρίσεων. Για χωροταξικό – πολεοδομικό σχεδιασμό και αυστηρή εφαρμογή των διατάξεών του, μέσα από τις νέες δομές της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της μητροπολιτικής διοίκησης με σκοπό την κοινωνική και παραγωγική σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων, αλλά και με ουσιαστική μέριμνα για την τόνωση της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών. Για τις ολοκληρωμένες εντέλει αναπτυξιακές δράσεις τόσο μεταξύ των παραγωγικών όσο και των διανομαρχιακών κέντρων της Περιφέρειας. Στις γενικές ως άνω κατευθύνσεις και τους στόχους και τις προτάσεις που παρουσιάζονται παρακάτω με το Πρόγραμμά μας, αλλά και τη συστηματική μας δράση και δυναμική παρουσία μας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι στόχοι και αρχές μας, όπως : ü Για μία δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική παρέμβαση, που βελτιώνει τη ζωή των

κατοίκων της Περιφέρειας και διευρύνει τη Δημοκρατία επιδρώντας ουσιαστικά στη σχέση και συμμετοχή των πολιτών με το Δημόσιο και την Αυτοδιοίκηση.

ü Για μία οικονομική και αναπτυξιακή περιφερειακή πολιτική που θα μειώνει τις

ανισότητες, θα δημιουργεί πολλές και σταθερές θέσεις εργασίας και θα θεμελιώνει τη μακροχρόνια βάση της Ανάπτυξης.

ü Για την εδαφική ολοκλήρωση, τη συνοχή και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής για το

σύνολο της Περιφέρειας. ü Για την ενίσχυση της συμμετοχής και την ανάδειξη των προτάσεων των πολιτών. ü Για την ορθή οργάνωση, τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την εξυπηρέτηση

των πολιτών Διοίκηση της αιρετής Περιφέρειας. ü Για να γίνει η Αυτοδιοίκηση από μέρος της κρίσης, φορέας πολιτικών αντιμετώπισής της

και συγκρότησης νέων δομών για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και τον ανασχεδιασμό της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής.

ΣΣΣυυυ ννν έέέ ρρρ γγγ εεε ιιι ααα ,,, δδδ ιιι άάά χχχ υυυ σσσ ηηη ωωωφφφ εεε λλλ εεε ιιι ώώώ ννν--- ΟΟΟ ιιι κκκ οοο ννν οοο μμμ ιιι κκκ ήήή ΑΑΑ λλλ λλλ ηηη λλλ εεε γγγ γγγ ύύύ ηηη –––

ΕΕΕ ννν ιιι ααα ίίί οοο ςςς ΔΔΔ ηηη μμμ οοο κκκ ρρρ ααα τττ ιιι κκκ όόό ςςς πππ ρρρ οοο γγγ ρρρ ααα μμμ μμμ ααα τττ ιιι σσσ μμμ όόό ςςς

ΚΚΚ οοο ιιι νννωωω ννν ιιι κκκ ήήή κκκ ααα ιιι ΟΟΟ ιιι κκκ οοο λλλ οοο γγγ ιιι κκκ ήήή εεε γγγ ρρρ ήήή γγγ οοο ρρρ σσσ ηηη κκκ ααα ιιι δδδ ρρρ άάά σσσ ηηη

ΑΑππαασσχχόόλληησσηη –– ΝΝέέεεςς ,, ΜΜόόννιιμμεεςς θθέέσσεειιςς εερργγαασσίίααςς

ΑΑΝΝΑΑΤΤΡΡΟΟΠΠΗΗ ΤΤΟΟΥΥ ΣΣΤΤΡΡΕΕΒΒΛΛΟΟΥΥ ΠΠΡΡΟΟΤΤΥΥΠΠΟΟΥΥ ΑΑΝΝΑΑΠΠΤΤΥΥΞΞΗΗΣΣ

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

8

ΑΑννάάππττυυξξηη κκααιι ΟΟιικκοοννοομμίίαα σσττηηνν ΠΠεερριιφφέέρρεειιαα ΚΚεεννττρριικκήήςς ΜΜαακκεεδδοοννίίααςς

Το μέγεθος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το παραγωγικό της δυναμικό, η σύνδεση με τα Ευρωπαϊκά Δίκτυα, αλλά και η δυναμική που προσδίδει το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης στην Ανάπτυξη της περιοχής δημιουργούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες να αναδειχθεί «αυτόνομα» στο Χάρτη των Ευρωπαϊκών περιφερειών. Παρά ταύτα η ανάπτυξή της την τελευταία δεκαετία δεν ακολούθησε τους ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, η οποία είχε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4.1% από το 1998 ως το 2007, 1.9 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερες από το μέσο ποσοστό αύξησης των χωρών της Ευρωζώνης (2.2%). Βέβαια από το 2008 η ελληνική οικονομία αρχικά επιβραδύνεται και από το 2009 και μετά βρίσκεται πλέον σε βαθιά ύφεση με συνέπεια η αθροιστική μείωση του ΑΕΠ, σε σταθερές τιμές, κατά την τριετία 2009-2011 αναμένεται να ανέλθει σε 5,5%, µε αυξημένες πιθανότητες να είναι ακόμη βαθύτερη η ύφεση. Στα πλαίσια των ανωτέρω τάσεων σε εθνικό επίπεδο η Κεντρική Μακεδονία θεωρείται ότι διαθέτει μεν ως Περιφέρεια τις προϋποθέσεις για να παίξει σημαντικό ρόλο στις οικονομικές εξελίξεις ιδιαίτερα την ενδοχώρα των Βαλκανίων, ωστόσο οι μέτριες αναπτυξιακές επιδόσεις που παρουσιάζει ειδικά μετά το 2000 στο επίπεδο οικονομικής ευημερίας και την αγορά εργασίας δείχνουν ότι παραμένει ευάλωτη στις έντονες διαταράξεις του παραγωγικού ιστού της εξαιτίας του εντεινόμενου διεθνούς ανταγωνισμού, καθώς και στην υστέρηση σε σύγχρονες παραγωγικές και τεχνικές υποδομές που θα υποστηρίζουν επαρκώς το μητροπολιτικό ρόλο της Θεσσαλονίκης, αλλά και θα διαχέουν τις ωφέλειες και στα άλλα παραγωγικά κέντρα της Περιφέρειας. Η συμμετοχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας την περίοδο 2000-2008, ήταν κατά μέσο όρο 14,1% ετησίως. Με βάση την επίδοση αυτή η Περιφέρεια, κατέχει σταθερά τη δεύτερη θέση μεταξύ των περιφερειών της χώρας. Η σημαντική αυτή όμως συνεισφορά της Περιφέρειας στη διαμόρφωση του ακαθάριστου προϊόντος της χώρας, είναι κυρίως αποτέλεσμα της ύπαρξης του μητροπολιτικού κέντρου της Θεσσαλονίκης και του μεγάλου πληθυσμιακού μεγέθους της Κεντρικής Μακεδονίας, σε σχέση με τις άλλες περιφέρειες της χώρας. Αυτό γίνεται κατανοητό, εξετάζοντας το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ στην περιφέρεια σε σχέση με το σύνολο της χώρας, όπου η Κεντρική Μακεδονία εμφανίζει σημάδια υστέρησης. Πιο συγκεκριμένα, το ακαθάριστο προϊόν στην Κεντρική Μακεδονία τη χρονική περίοδο 2000-2008 αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,03%, όταν σε εθνικό επίπεδο η μέση αύξηση ήταν 3,89%, δηλαδή το ΑΕΠ της περιφέρειας αυξάνεται σταθερά με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με αυτό της χώρας. Επίσης το κατά κεφαλήν εγχώριο προϊόν στην περιφέρεια, βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο της χώρας. Το γεγονός αυτό, οφείλεται στην ανομοιογένεια που παρατηρείται στην ανάπτυξη του ΑΕΠ της Περιφέρειας σε επίπεδο νομών. Στην Κεντρική Μακεδονία, ο νομός Θεσσαλονίκης παρήγαγε τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο το 64,4% (μέσος ετήσιος όρος) του προϊόντος με τους υπόλοιπους έξι νομούς που την απαρτίζουν να μοιράζονται το υπόλοιπο 35,6%. Με βάση το συγκεκριμένο δείκτη, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, κατατάσσεται στην έβδομη θέση μεταξύ των περιφερειών (2008) με κατά κεφαλή ΑΕΠ που αντιστοιχεί στο 80,0% περίπου του μέσου όρου της χώρας. Επομένως, παρά το γεγονός ότι το ακαθάριστο προϊόν της Περιφέρειας είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στη χώρα, η Κεντρική Μακεδονία, συγκαταλέγεται μεταξύ των λιγότερο «πλουσίων» Περιφερειών της Ελλάδας. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι η θέση της με βάση το συγκεκριμένο δείκτη, εξασθενεί από το 86% του μέσου κατά κεφαλή προϊόντος που της αντιστοιχούσε το 2000 στο 80,0% το 2008 (περίοδος Ολυμπιακών έργων σε συνδυασμό με την έντονη αποβιομηχάνιση στην περιοχή Θεσσαλονίκης). Ενδεικτικό του χαμηλού κατά κεφαλή ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης, είναι το γεγονός ότι με βάση τη συγκεκριμένη τιμή η Κεντρική Μακεδονία κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, καταλαμβάνοντας τη 201η θέση μεταξύ 270 ευρωπαϊκών περιφερειών το 2006. Ως προς την Απασχόληση, παρά τη θετική σχετικά εξέλιξη της απασχόλησης, εξετάζοντας τον αριθμό των απασχολούμενων ως ποσοστό του συνόλου του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω, παρατηρείται ότι η Περιφέρεια κατέχει τιμή μικρότερη του αντίστοιχου λόγου για το σύνολο της χώρας. Τα υψηλά επίσης ποσοστά ανεργίας, σχεδόν διπλάσια των ποσοστών του κέντρου, είναι στοιχεία που δείχνουν το στρεβλό χαρακτήρα που είχε αυτή η αναπτυξιακή διαδικασία και το μεγάλο έλλειμμα εδαφικής συνοχής, που δημιουργεί. Μάλιστα, με βάση την τιμή του δείκτη η Περιφέρεια κατατάσσεται σε χαμηλή θέση συγκριτικά με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας και συγκεκριμένα στη 10η θέση. Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα στην Κεντρική Μακεδονία είναι η διαρκής τάση αύξησης της ανεργίας, η οποία έφθασε στο 12,0% το 2004 (με 10% περίπου στη χώρα). Στην περίοδο 2004 – 2008 το ποσοστό παρουσίασε μικρή πτώση μέχρι το 11,0% και σήμερα με την οικονομική κρίση, οι δείκτες της ανεργίας παρουσιάζουν ραγδαία επιδείνωση (διετία 2009-2010), με την Κεντρική Μακεδονία να πλήττεται ιδιαίτερα έντονα από την αύξηση των ανέργων λόγω της αρνητικής ανάπτυξης. Τα υψηλά αυτά ποσοστά ανεργίας είναι υπερδιπλάσια στους νέους και τις νέες, που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες πρόσβασης όταν ζητούν για πρώτη φορά εργασία. Αναφορικά με τις γυναίκες όλοι οι σχετικοί δείκτες παρουσιάζουν τις χειρότερες - συγκριτικά - τιμές.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

9

Η Περιφέρεια κατατάσσεται σήμερα στις τρεις πρώτες Περιφέρειες της χώρας με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας και συγκεκριμένα μαζί την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και τη Δυτική Μακεδονία, με τις οποίες και αποτελεί τη μία από τις πέντε χωρικές ενότητες του ΕΣΠΑ 2007 – 20013. Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά στους επί μέρους τομείς :

Στον πρωτογενή τομέα Όπου το ποσοστό της ΑΠΑ φθάνει στο 20% περίπου, οι πέντε νομοί της Περιφέρειας είναι από τους πιο ανεπτυγμένους γεωργικά νομούς της χώρας και η Περιφέρεια κατέχει την πρώτη θέση. Η πρώτη βέβαια θέση σε ένα τομέα που βάλλεται από παντού δε λέει τίποτα για την οικονομία της Περιφέρειας και πολύ περισσότερο για τους ίδιους τους αγρότες και τις περιοχές τους που είναι σε φθίνουσα πορεία. Η εγκατάλειψη της υπαίθρου είναι γεγονός και συνεχίζεται, όπως και τα εισοδήματα των αγροτών που διαρκώς μειώνονται. Είναι συνεχής τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια η συρρίκνωση του εισοδήματός τους, σε αντίθεση με τους αγρότες των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών. Πολύ χαμηλές τιμές στα προϊόντα τους, υψηλές τιμές των εισροών και άλλων προϊόντων που αγοράζουν, τεράστια πίεση από τους μεσάζοντες, τους εμπόρους και τα καρτέλ, ενώ παράλληλα έμειναν απροστάτευτοι από το κράτος, που μεταξύ των άλλων ιδιωτικοποίησε τους περισσότερους αγροτικούς οργανισμούς και οδήγησε το συνεταιριστικό και επαγγελματικό κίνημα των αγροτών σε εκφυλισμό και απαξίωση. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον η Περιφέρεια ως κέντρο παραγωγής βασικών αγροτικών προϊόντων και το κύριο κέντρο παραγωγής βοοτροφίας της χώρας, πρέπει να βρει τον τρόπο να ανακάμψει. Ως προς το προφίλ της Γεωργίας στη Περιφέρεια η διάρθρωση των κλάδων του τομέα κρίνεται ότι αποτελεί την κυρίαρχη αδυναμία του, η οποία συνίσταται στην επικράτηση των αροτραίων καλλιεργειών, ενώ η δενδροκομία, η αμπελουργία και η λαχανοκομία καλλιεργούνται σε σχετικά περιορισμένες εκτάσεις, αν και υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκές για πολύ μεγαλύτερες εκτάσεις. Ως προς τη ζωική παραγωγή η βοοτροφία συγκεντρώθηκε σε μεγάλη έκταση στις πεδινές περιοχές της Περιφέρειας, ενώ υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξής της και στις ορεινές περιοχές και η αιγοπροβατοτροφία εντοπίζεται μεν σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές έχει όμως χαμηλές αποδόσεις. Οι δασικοί πόροι της Περιφέρειας είναι σημαντικοί από άποψη κοινωνικοοικονομική (ξυλοπαραγωγική, οικοτουριστική, εισοδηματική), από άποψη περιβαλλοντική (υδατοπαραγωγική, αντιδιαβρωτική, αντιπλημμυρική, μειωτική του διοξειδίου του άνθρακα και του φαινομένου του θερμοκηπίου) και οικολογική (βιοποικιλότητα ειδών, οικοτόπων, οικοσυστημάτων, βιοτόπων, τοπίου). Μία γενική αξιολόγηση των προβλημάτων του αγροτικού τομέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που χαρακτηρίζουν το υπόβαθρό του, αλλά και που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα του τομέα, το περιβάλλον και τα γεωργικά εισοδήματα, τα προβλήματα αυτά συνδέονται με: Το ανθρώπινο δυναμικό, το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, την υποβάθμιση των ανανεώσιμων φυσικών πόρων – Περιβαλλοντικά προβλήματα, την υποδομή για την παραγωγή, την υποδομή εμπορίας και μεταποίησης, την ενημέρωση και την επαγγελματική επιμόρφωση, τη διοικητική και τεχνική στήριξη και τους Συνεταιρισμούς. Οι δυνατότητες που διαμορφώνονται για τον αγροτικό τομέα έχουν σχέση με την ενίσχυση του ρυθμού βελτίωσης της διάρθρωσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τη διαφοροποίηση των παραγωγικών κατευθύνσεων, τη διάδοση σύγχρονων γεωργικών πρακτικών, την Προστασία του περιβάλλοντος και των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, την αναδιάρθρωση της γεωργίας και βέβαια τη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Στον τομέα της μεταποίησης κρίνονται αναγκαίες οι παρεμβάσεις που θα αποβλέπουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων του πρωτογενή τομέα, σύμφωνα με τα πρότυπα προϊόντων ποιότητας. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν

• την ενθάρρυνση δημιουργίας μικρών μονάδων μεταποίησης τοπικών προϊόντων, • τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων υποδομών μεταποίησης, • τη στήριξη της συνεργασίας μεταξύ των μονάδων μεταποίησης, • τη διαφοροποίηση της λίστας των παραγόμενων προϊόντων και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων

δημιουργίας μικρών βιώσιμων μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων. Στον τριτογενή τομέα οι αναγκαίες παρεμβάσεις που συνδέονται με τις αναδιαρθρώσεις του πρωτογενή τομέα είναι

• Η δημιουργία και η λειτουργία αγροτουριστικών και αγροβιοτεχνικών γυναικείων συνεταιρισμών, που μπορούν να αξιοποιήσουν τα τοπικά προϊόντα και ειδικότερα αυτά με ονομασία προέλευσης.

• O αγροτουρισμός, του οποίου η στήριξη πρέπει να επιδιώκεται ως κύριος σκοπός. • Επίσης καθίστανται αναγκαία έργα τεχνικής υποδομής για τη διαχείριση των υδατικών πόρων με τα

οποία αναμένεται η αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, η μείωση των απωλειών και η ορθολογική χρήση του νερού, έργα αγροτικής οδοποιίας, έργα διευθέτησης των προβλημάτων που σχετίζονται με τους βοσκότοπους και τα δάση.

Ως προς τις παρεμβάσεις στο Φυσικό Περιβάλλον, τώρα πλέον όλοι αναγνωρίζουν και βέβαια οι ΟΤΑ τη συσχέτιση μεταξύ γεωργίας και περιβαλλοντικής ποιότητας.

• Αποτελεί πλέον κοινή πεποίθηση ότι το αγροτικό τοπίο, το φυσικό περιβάλλον, οι υδάτινοι πόροι, η βιοποικιλότητα και το πολιτισμικό περιβάλλον αποτελούν μια ενότητα που έχει ανάγκη ενιαίας υπεράσπισης και προστασίας.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

10

• Πρέπει να σχεδιασθούν και εφαρμοσθούν παρεμβάσεις και έργα π.χ. βελτίωσης των υδατικών πόρων και προστασίας περιοχών ειδικού ενδιαφέροντος, έργα ανάδειξης περιοχών και τοπίων με στόχο την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού κ.α.

Ως προς τις παρεμβάσεις στο Πολιτισμικό Περιβάλλον προτείνονται • Η ανάδειξη πολιτιστικών εν δυνάμει αγροτουριστικών πόρων, τη συνέχιση των παραδόσεων και

την απασχόληση πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού σε τοπικές δραστηριότητες έργα αξιοποίησης των περιοχών φυσικού κάλλους και των αρχαιολογικών χώρων για τη στήριξη του αγροτουρισμού κ.λ.π.

• Έμφαση πρέπει να δοθεί σε καινοτόμες δράσεις π.χ. ενεργειακά φυτά, παραγωγή βιοκαυσίμων, παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού για τη φυτική παραγωγή και γενετικού υλικού για τη ζωική παραγωγή.

Ο δευτερογενής τομέας της Περιφέρειας Περιλαμβάνει τους κλάδους των μεταλλείων-ορυχείων, μεταποίησης, ενέργειας και κατασκευών. Οι κλάδοι του δευτερογενή τομέα που συμβάλλουν περισσότερο στο ΑΕΠ της χώρας είναι οι κλάδοι της μεταποίησης και των κατασκευών, οι οποίοι παρουσιάζουν μεγαλύτερη ΑΠΑ, τόσο αναφορικά με το σύνολο της χώρας όσο και με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Καθοριστική για τον τομέα είναι η παρουσία του αστικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, που παρουσιάζει ευρύ φάσμα μεταποιητικών δραστηριοτήτων με μεγάλη διαφοροποίηση και αποτελεί το δεύτερο, μετά την Αττική, βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Ο Νομός Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει τα 2/3 των βιομηχανιών και βιοτεχνιών της Περιφέρειας και το 80% του τζίρου. Ωστόσο, μεταποιητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα έχουν αναπτυχθεί και σε άλλους νομούς με χαρακτηριστικά μεγάλης ειδίκευσης. Στο δευτερογενή τομέα της Περιφέρειας την περίοδο 2000-2007, εργάζονταν κατά μέσο όρο το 25% των απασχολούμενων, επιτυγχάνοντας το ¼ της συνολικής παραγωγής. Η Περιφέρεια έχει μία ικανή βάση ιδίως στους παραδοσιακούς κλάδους της μεταποίησης, κλωστοϋφαντουργία, ένδυμα, τρόφιμα-ποτά, που την καθιστά το δεύτερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας.

• Παρά ταύτα το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και η έλλειψη επιχειρηματικών συνεργασιών, το χαμηλό επίπεδο οργάνωσης και διοίκησης αυτών που δημιουργεί ένα αρκετά χαμηλό μέσο αριθμό απασχολουμένων ανά επιχείρηση, όπως και το χαμηλό επίπεδο εκσυγχρονισμού, κατάρτισης και χρήσης καινοτόμων πρακτικών, συνιστούν τις βασικές αδυναμίες του τομέα και έχουν καταστήσει τις επιχειρήσεις ιδιαίτερα ευάλωτες στον εντεινόμενο ανταγωνισμό.

• Το πρόσθετο πρόβλημα του ανταγωνισμού από τις γειτονικές χώρες λόγω χαμηλού κόστους εργασίας σε αυτές, έρχεται να περιπλέξει και επιδεινώσει περισσότερο την κατάσταση, ιδιαίτερα στη μείωση των θέσεων εργασίας, στις αμοιβές και στην ποιότητα της απασχόλησης.

• Η επιδίωξη της υψηλής κερδοφορίας, χωρίς όμως την τόνωση αλλά τη μείωση της ανταγωνιστικότητας, ήταν το πρότυπο άσκησης της επιχειρηματικότητας το οποίο δυστυχώς ενισχύθηκε αντί να καταπολεμηθεί από τους αναπτυξιακούς νόμους και τη διαχείριση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

• Η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας περιοριζόταν στο ύψος των κονδυλίων και τον αριθμό των ενισχυόμενων επιχειρήσεων, χωρίς να συνυπολογίζεται η αποβιομηχάνιση και η ανεργία, η υστέρηση της επιχειρηματικότητας, το κλείσιμο των επιχειρήσεων.

• Και βέβαια τα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας δεν ενσωματώθηκαν ποτέ στο πρότυπο αυτό της άσκησης της επιχειρηματικότητας, αλλά παρέμειναν απλά ως αναγκαίο κακό επιβεβλημένο από τη νομοθεσία.

• Επί πλέον οι επιλογές της Ελληνικής Βιομηχανίας είχαν απόσταση από το νέο επιχειρείν, στρεβλή χρήση των κατά καιρούς οικονομικών κινήτρων και οπισθογυρίσματα στις τελευταίες θέσεις της παγκόσμιας κατάστασης από την πλευρά της καινοτομίας. Αυτό προκύπτει και από τη διαχείριση των κοινοτικών προγραμμάτων και την επιδείνωση αντί την αναβάθμιση της κατάστασης σε αυτούς τους τομείς.

Μέσα σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες η επίδραση της καλπάζουσας οικονομικής κρίσης και της έλλειψης άμεσων μέτρων αντιμετώπισης θα είναι πλέον καθοριστική: Κατακόρυφη άνοδος της ανεργίας, κλείσιμο επιχειρήσεων, περιορισμός των δικαιωμάτων και αποδοχών των εργαζομένων, εγκατάλειψη κάθε προσπάθειας εκσυγχρονισμού και καινοτόμων δράσεων, οπισθοδρόμηση στην περιβαλλοντική προστασία. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να μετριασθούν αυτές οι επιπτώσεις, να υπάρξει έστω και ποιοτική ανάκαμψη για να δημιουργηθούν οι βάσεις για την αναπτυξιακή και οικονομική προοπτική. Για τη βιώσιμη ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα στην Περιφέρεια και την άρση των ανισορροπιών που παρουσιάζει, πρέπει να επιδιωχθεί:

• Συστηματικός έλεγχος από την πολιτεία της χρήσης και των αποτελεσμάτων των κινήτρων - ποιοι, πως και γιατί τις δικαιούνται, με τις αντίστοιχες ποινές για κακή χρήση.

• Τήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, εκπαίδευση, εξειδίκευση του προσωπικού, μέτρα αξιοποίησης και συγκράτησης του στελεχιακού δυναμικού.

• Ενίσχυση της συμμετοχής των περιβαλλοντικών δεικτών, που σημαίνει προώθηση σε όλο το εύρος των μεταπρατικών επιχειρήσεων των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης.

• Εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποδομών μεταποίησης, με έμφαση στην εφαρμογή τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής με βιώσιμη περιβαλλοντική ή οικολογική προοπτική.

• Εξασφάλιση υγιούς ανταγωνιστικού κλίματος, ενίσχυση των καινοτόμων δράσεων .

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

11

• Προώθηση και ενίσχυση δομών στήριξης της συνεργασίας μεταξύ των μονάδων πρωτογενούς παραγωγής και των μονάδων μεταποίησης των προϊόντων τους, με στόχο τη βελτιστοποίηση του τελικού προϊόντος και την ανταγωνιστική τοποθέτησή του στην αγορά.

• Υγιής και όχι πελατειακή ή διαπλοκής σχέση με την εκάστοτε πολιτική εξουσία. • Συγκρότηση δικτύων μικρών μονάδων μεταποίησης αγροτικών προϊόντων (clusters) με κοινά

χαρακτηριστικά. • Διατήρηση και ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου των ΜΜΕ. • Δημιουργία αναβαθμισμένου περιβάλλοντος για την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων με τη

χωροθέτηση και ανάπτυξη ζωνών υποδοχής μεταποιητικών δραστηριοτήτων. • Αντιμετώπιση του προβλήματος των υφισταμένων συγκεντρώσεων μεταποιητικών μονάδων στις

παρυφές μεγάλων αστικών κέντρων και στο ΠΣΘ. • Διερεύνηση της διασύνδεσης της έρευνας με το παραγωγικό σύστημα, ολοκλήρωση και

εμπορευματοποίηση καινοτομίας. • Ενίσχυση εξωστρέφειας και διεθνών συνεργασιών των επιχειρήσεων, δημιουργία δικτύων

επιχειρήσεων στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο. • Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών

ενέργειας. • Ενίσχυση της Αποκεντρωμένης λειτουργίας της διοίκησης και των αρμοδιοτήτων των

αυτοδιοικητικών δομών της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, για την ανατροπή του στρεβλού μοντέλου ανάπτυξης, για την ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κεντρικής Μακεδονίας και του μητροπολιτικού πόλου της Θεσσαλονίκης.

Ο τριτογενής τομέας Ο τριτογενής τομέας στην Περιφέρεια εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που, είτε έχουν ανάγκη αναπροσανατολισμού, όπως ο τουρισμός στον οποίο η Περιφέρεια έχει σημαντική δραστηριοποίηση, ή βρίσκονται σε φάση αξιοποίησης νέων ευκαιριών δυναμικής ανάπτυξης, όπως οι μεταφορές και τα συστήματα παροχής υπηρεσιών (υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες υγείας–πρόνοιας κ.ά.). Στον τριτογενή τομέα της Περιφέρειας εργάσθηκε την περίοδο 2000-2007 το 60,3% του συνόλου των απασχολούμενων, ενώ το προϊόν που παράχθηκε, αντιπροσώπευε το 2/3 της συνολικής παραγωγής σε μέση ετήσια βάση. Παράλληλα, στη χώρα το αντίστοιχο ποσοστό των εργαζομένων, προσέγγισε το 63,3%, με τον τριτογενή τομέα να παράγει το 74% της συνολικής παραγωγής. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ η παραγωγικότητα της εργασίας για τον τριτογενή τομέα στην Κεντρική Μακεδονία, εμφανίζει σημαντική διαφορά – υστέρηση - σε σχέση με την παραγωγικότητα του τομέα στο σύνολο της χώρας. Ο τομέας εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως μεταφορές, υπηρεσίες υγείας-πρόνοιας, πολιτισμός, εκπαίδευση και έρευνα, τουρισμός και εμπόριο Έντονη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν οι διεθνείς θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές, καθώς επίσης και το εμπόριο αναδεικνύοντας τη Θεσσαλονίκη σε βασική πύλη των Βαλκανίων. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει ο δεύτερος σε μέγεθος αερολιμένας της χώρας. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης είναι το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα στην Κεντρική Μακεδονία. Παράλληλα με τους τομείς αυτούς, η πρωτεύουσα της Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, η οποία είναι και το δεύτερο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας, παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη στους τομείς των υπηρεσιών υγείας-πρόνοιας, εκπαίδευσης, έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και των υπηρεσιών. Στο νέο, σύνθετο, αλλά και ασφυκτικό από την επικυριαρχία της αγοράς περιβάλλον, ακόμη και στους τομείς των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών, στην Περιφέρεια δεν επιχειρήθηκε η διαμόρφωση μέσα από διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού και η εφαρμογή, με ένα ενισχυμένο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενός στρατηγικού προγράμματος με βασικούς στόχους :

• Την αναδιάρθρωση, βελτίωση και ενίσχυση των υπηρεσιών και φορέων του δημόσιου τομέα και της Αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα στα θέματα εξυπηρέτησης των πολτών, υγείας – πρόνοιας, εκπαίδευσης, κοινής ωφέλειας, προκειμένου η Διοίκηση στην Περιφέρεια να μην είναι ένα άθροισμα ετερόκλητων Οργανικών Μονάδων, αλλά ένα συνεκτικό σχήμα με ενιαία δράση και αποτελεσματικότητα.

• Την προστασία και ανάδειξη του πλούσιου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των νομών της Περιφέρειας, με ενίσχυση των επενδύσεων στην πράσινη ανάπτυξη και στον κοινωνικό εξοπλισμό.

• Την αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργεί η γεωγραφική θέση και η συγκυρία, με την ενίσχυση δυναμικών κλάδων του τριτογενή τομέα, ιδιαίτερα με επενδύσεις από τους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα στα Δίκτυα υποδομών μεταφορών, ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου (αλλά και αξιοποίησης του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) ευρυζωνικών, τα Λιμάνια, τα Πανεπιστήμια – ΤΕΙ – και λοιπά κέντρα έρευνας και κατάρτισης.

• Να γίνει η Κεντρική Μακεδονία, υποστηριζόμενη από τα Πανεπιστήμιά της και τα ερευνητικά κέντρα, το κέντρο σχεδιασμού και εφαρμογής καινοτόμων δράσεων, ανάπτυξης των δικτύων και εφαρμογών πράσινης ενέργειας, αλλά και των δικτύων πολιτισμού και οικοτουρισμού

• Η χρησιμότητα και απόδοση της νεοϊδρυθείσας Επιχειρησιακής Μονάδας Ανάπτυξης για τη Βόρεια Ελλάδα θα κριθεί από τις αρμοδιότητες τελικά που θα δοθούν στο νέο σχήμα και στον αρμόδιο Υφυπουργό, από τη συνεργασία με τις νέες αυτοδιοικητικές δομές και κυρίως με τις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις της Βόρειας Ελλάδας, που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστά ή να

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

12

αλληλοκαλύπτει αρμοδιότητές τους. Για το λόγο αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσει άμεσα ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του νέου σχετικού Υφυπουργού στο πρώην Υπουργείο Βόρειας Ελλάδας, σε σχέση και με το ρόλο και τις αρμοδιότητες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.

Επίσης ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για τον τριτογενή τομέα θα πρέπει να περιλαμβάνει: • Ανάπτυξη και βελτίωση του συστήματος συνδυασμένων μεταφορών και αστικών συγκοινωνιών . • Προώθηση της τεχνολογικής και επιχειρηματικής καινοτομίας και ενίσχυση της παροχής υπηρεσιών

υψηλής προστιθέμενης αξίας. • Προώθηση της δημιουργίας επιχειρηματικών πάρκων, θερμοκοιτίδων και δικτύων, με σκοπό την

ισόρροπη ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα στην ΠΚΜ (χωροταξία της ανάπτυξης). • Προώθηση μέτρων στήριξης της κοινωνικής ένταξης (π.χ. ενσωμάτωση των παλιννοστούντων και

των μεταναστών στο σύστημα αρχικής και συνεχιζόμενης κατάρτισης). • Επίλυση οργανωτικών προβλημάτων και ενίσχυση της δράσης και ολοκλήρωση της Αλεξάνδρειας

Ζώνης Καινοτομίας, ώστε να αποτελέσει τον καταλύτη για την επίτευξη στρατηγικών συνεργειών και για την όσμωση μεταξύ των εταίρων της.

• Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και ενίσχυση της ζήτησης για εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

• Προώθηση-ενθάρρυνση της επισκεψιμότητας παραγωγικών μονάδων και δημιουργία πρότυπων επισκέψιμων παραγωγικών μονάδων πρωτογενούς παραγωγής σε συνδυασμό με μονάδες μεταποίησης και διακίνησης των προϊόντων τους, στο πνεύμα του αγροτουρισμού.

• Συγκρότηση δικτύων μικρών αγροτουριστικών μονάδων (επισκέψιμες παραγωγικές μονάδες σε συνδυασμό με μονάδες ή εγκαταστάσεις φιλοξενίας) και μονάδων εναλλακτικού τουρισμού υπαίθρου.

Ο τουρισμός Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αν και διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη πολύμορφης τουριστικής δραστηριότητας δεν έχει μέχρις στιγμής καταφέρει να επιτύχει κάποια τουριστική διαφοροποίηση. Αντιθέτως, κυριαρχεί ο παράκτιος μαζικός τουρισμός, με κύριες συνέπειες την εποχικότητα και την υπερεκμετάλλευση και υποβάθμιση των υφιστάμενων πόρων. Η παράκτια ζώνη της κεντρικής Μακεδονίας, κατά κύριο λόγο η Χαλκιδική και λιγότερο η Πιερία, καθώς και οι ακτές της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης, είναι οι βασικοί χώροι υποδοχής τουριστών, αλλοδαπών και ημεδαπών. Αντίστοιχα, και στο εσωτερικό των νομών Χαλκιδικής, Πιερίας, Θεσσαλονίκης διαπιστώνονται έντονες ανισοκατανομές με ιδιαίτερα ευνοημένες τις παράκτιες περιοχές και την πόλη της Θεσσαλονίκης. Παρά το γεγονός ότι πολλές περιοχές της Περιφέρειας διαθέτουν δυνατότητες ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως χειμερινό, ορεινό, αγροτουρισμό, πολιτιστικό, αρχαιολογικό (Χαλκιδική, Πέλλα, Θεσσαλονίκη) κ.λπ., δεν έχουν καταφέρει να αναπτύξουν σε σημαντικό βαθμό αυτές τις δραστηριότητες. Αντιθέτως, οι κύριες μορφές τουρισμού στην περιοχή αφορούν κυρίως το μαζικό παράκτιο τουρισμό διακοπών-αναψυχής που καταλήγει σε ξενοδοχειακά καταλύματα και Campings. Περιοχές με συγκρούσεις χρήσεων γης εντοπίζονται κύρια στην ευρύτερη περιοχή του ΠΣΘ, στις παράκτιες περιοχές της Χαλκιδικής και της Πιερίας, ενώ η αυθαίρετη δόμηση με αλλαγή των χρήσεων γης και η εντεινόμενη διασπορά οικιστικών συγκεντρώσεων στις ακτές της Πιερίας και της Χαλκιδικής οδηγούν στην υποβάθμιση σημαντικών φυσικών πόρων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων. Τα φυσικά οικοσυστήματα, οι ιστορικοί χώροι, οι τοποθεσίες φυσικού κάλλους, το δομημένο περιβάλλον, καθώς και η βιοποικιλότητα, αποτελούν μια ενότητα, την οποία ο περιφερειακός προγραμματισμός για τον τουρισμό θα πρέπει να την αντιμετωπίσει κατάλληλα ως ένα ενιαίο αγαθό. Η διαχείριση αυτού του αγαθού στις σύγχρονες συνθήκες της “γρήγορης ανάπτυξης επενδύσεων” αποτελεί ένα κρίσιμο διακύβευμα, το οποίο η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση οφείλει, με τις νέες της αρμοδιότητες και τα νέα συμμετοχικά εργαλεία, να υπηρετήσει, με απαραίτητη προϋπόθεση την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής ιδιομορφίας κάθε περιοχής. Στις σημερινές δημοσιονομικές συνθήκες είναι επιτακτικό

• Να διαμορφωθεί ένα σαφές πλαίσιο για τον τύπο της τουριστικής ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας και για το είδος των παρεμβάσεων που θα υπερασπίζονται τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, χωρίς απαραίτητα να αποδυναμώνεται η αναπτυξιακή διαδικασία της Περιφέρειας.

• Με περιβαλλοντική συνείδηση και με κοινωνική ευθύνη μπορεί να εξασφαλισθεί η απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην προάσπιση της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη ήπιων πολιτικών του τουρισμού και των τοπικών οικονομιών.

• Η προάσπιση της ιδιαίτερης ταυτότητας κάθε περιοχής της Περιφέρειας πρέπει να επιτευχθεί με έναν τύπο βιώσιμης ανάπτυξης που θα πρέπει να συνθέσει για παράδειγμα τις τοπικές παραγωγικές, δυναμικές καλλιέργειες, με την εμπορική τους προώθηση- μέσα από τη μικρή επιχειρηματικότητα- καθώς επίσης τη συνδυασμένη αξιοποίηση παραδοσιακών γεύσεων, προϊόντων και πολιτιστικών αγαθών με την ανάδειξη και τη χρηματοδότησή τους.

• Ο νέος τύπος τουριστικής ανάπτυξης θα πρέπει να αναδείξει τον αδιαίρετο χαρακτήρα ανάμεσα στην τοπική κουλτούρα, την περιβαλλοντική ταυτότητα και το παραγωγικό μοντέλο που ιστορικά αναπτύχθηκε σε κάθε περιοχή.

• Η επικαιροποίηση αυτών των παραμέτρων και η συνθετική τους αντιμετώπιση αποτελεί πρόταγμα για την Περιφερειακή μας Πολιτική για τον τουρισμό.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

13

ΥΥπποοδδοομμέέςς

Η θέση της Περιφέρειας ως προς τους άξονες μεταφορών και τη συμμετοχή στα Διευρωπαϊκά δίκτυα αποτελεί πράγματι συγκριτικό πλεονέκτημα της Περιφέρειας. Ιδιαίτερα η Εγνατία οδός με τις κάθετες συνδέσεις με τις Βαλκανικές χώρες, σε συνδυασμό με το Λιμάνι, το Αεροδρόμιο και το σιδηροδρομικό δίκτυο καθιστούν την Περιφέρεια εν δυνάμει κόμβο αναφοράς στην ευρύτερη περιοχή. Παρόλα αυτά σήμερα : Το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το πρώτο διακομιστικό κέντρο και η φυσική πύλη της Βαλκανικής, έχει ακόμη σημαντικές ανάγκες σε υποδομές, ιδιαίτερα σε χερσαίους χώρους, σε οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις για να εδραιώσει την ανταγωνιστικότητά του. Το λιμάνι είναι ίσως το πιο σημαντικό από τα συγκριτικά, αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης και το βαρόμετρο των οικονομικών εξελίξεων. Αν η ανάπτυξή του δρομολογηθεί με γνώμονα τις ανάγκες και τις δυνατότητες της Θεσσαλονίκης και της Περιφέρειας, τότε ο πλούτος που θα δημιουργηθεί και οι υπεραξίες που θα προκύψουν θα διαχυθούν στο κοινωνικό σύνολο με προφανή ευεργετικά αποτελέσματα στην αύξηση της απασχόλησης. Η σχέση της εμπορικής κίνησης του λιμανιού με τα μακρό-οικονομικά μεγέθη της περιοχής και η επίπτωση του στην ενδοχώρα είναι σημαντική. Το φορτίο που διακινείται από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αντιστοιχεί σε μεγάλο κομμάτι της εμπορικής κίνησης της χώρας και το φορτίο που διακινείται μετέχει με μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας. Διπλός ο στόχος για την ανάπτυξη του σε διαμετακομιστικό κέντρο και σε σημαντικό περιφερειακό κέντρο οικονομικής δραστηριότητας. Η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της κυριότητας των υποδομών είναι η ενδεδειγμένη επιλογή. Το ύψος της εγχώριας (ανελαστικής) ζήτησης υπαγορεύει την αποφυγή ιδιωτικών σχημάτων. Η παραχώρηση του ενός και μοναδικού container terminal της 6ης προβλήτας και της επέκτασής της σημαίνει πολύ απλά τη δημιουργία ιδιωτικής εκμετάλλευσης μονοπωλιακού Χρειάζεται όμως μια υπεύθυνη δημόσια αρχή που να είναι: Ικανή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει επενδυτικά προγράμματα σε υποδομές – εξοπλισμό – νέες τεχνολογίες. Να αξιοποιήσει τη δυνατότητα κερδοφορίας και τη χρηματοπιστωτική φερεγγυότητα του Οργανισμού. Να επανασχεδιάσει το οργανωτικό και λειτουργικό πλαίσιο και να αναδιατάξει το ανθρώπινο δυναμικό . Να ακολουθήσει αναπτυξιακή πορεία με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Να διευρύνει τη συμβολή του λιμανιού στην απασχόληση στην Κεντρική Μακεδονία Χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που να στοχεύει στην αποτελεσματική ένταξη του δημόσιου λιμανιού της Θεσσαλονίκης στα ολοκληρωμένα μεταφορικά συστήματα. Για τούτο άμεσα θα πρέπει να προχωρήσει η διακηρυγμένη αυτοδύναμη ανάπτυξη

• Με επέκταση της 6ης προβλήτας, • Με το σχεδιασμό εκσυγχρονισμού του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού (Γ/Γ κλπ), • Με τη δημιουργία κέντρου logistics 3PL. • Για το συμβατικό λιμάνι η ανάπτυξη του θα πρέπει αφενός να υπακούει σε προσέλκυση ήπιου

φορτίου • Στη δημιουργία παροχής υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας

Όσον αφορά στο Επιβατικό λιμάνι : Απομονωμένη Περιφέρεια έχει καταστεί η Κεντρική Μακεδονία, με τον επιβατικό σταθμό να παραμένει υποβαθμισμένος και στην ουσία ακυρωμένος. Ελάχιστα δρομολόγια με υπέργηρα και αργά πλοία χωρίς ακτοπλοϊκή σύνδεση και διασύνδεση η Θεσσαλονίκη πληρώνει το τίμημα της επιδότησης των γραμμών. Τέλος η πολιτιστική σχέση της Θεσσαλονίκης με το λιμάνι μετουσιώνεται στον Πρώτο και Δεύτερο προβλήτα. Όσες υποδομές δημιουργήθηκαν το 1997, με χρήματα του δημοσίου, παραμένουν «σκοτεινές». Δεν αξιοποιούνται προς όφελος της πόλης και των πολιτών αλλά ζωντανεύουν μόνο 15 ημέρες το χρόνο στα πλαίσια του Φεστιβάλ κινηματογράφου. - Η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και ο Οργανισμός Λιμένα θα πρέπει μαζί με τους υπόλοιπους φορείς της περιοχής να κινηθούν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των ακτοπλοϊκών γραμμών και στην απόδοση της πρώτης προβλήτας στην πόλη και στους κατοίκους της. Στο σιδηροδρομικό δίκτυο, η κατάσταση των υποδομών αλλά και του ίδιου του Οργανισμού ήταν και είναι σήμερα ιδιαίτερα προβληματική. Ο σιδηρόδρομος που εντάσσεται στα φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς, προσφέροντας υψηλό αναπτυξιακό όφελος με χαμηλό οικονομικό, ενεργειακό και περιβαλλοντικό κόστος έχει αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη του. Μόνο τα χρέη του Οργανισμού από την κακοδιαχείριση και διαφθορά έφθασαν στα ύψη και όπως φαίνεται αναζητείται λύση να αποπληρωθούν με την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας του. Η πολυπόθητη διπλή γραμμή και η ηλεκτροκίνηση της διαδρομής Αθήνας – Θεσσαλονίκης καρκινοβατεί, το έργο της ανάπτυξης του βόρειου περιφερειακού σιδηροδρομικού δικτύου ακυρώθηκε, η σύνδεση και η κάλυψη των αναγκών του λιμένα Θεσσαλονίκης για σιδηροδρομικές μεταφορές παραμένει ανεπαρκής.

• Ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο που συμβάλλει στη χωρική συνοχή, στην ισόρροπη ανάπτυξη και στην ενιαία ανάδειξη των ιστορικών, τουριστικών και φυσικού κάλλους περιοχών και κατ’ εξοχή

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

14

στην εξυπηρέτηση των κατοίκων των νομών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος. Η πρότασή μας είναι να αρχίζει από την Πιερία και να συνδέει τη βιομηχανική περιοχή και το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης με τα μεγάλα αστικά κέντρα και τις περιοχές τουριστικής ανάπτυξης, ιστορικούς τόπους και μνημεία κ.λ.π., κινούμενος στο νότιο τόξο της Περιφέρειας μέχρι τη Χαλκιδική. Είναι ένα πολύ σημαντικό αναπτυξιακό περιβαλλοντικό και οικονομικό έργο, που όμως παραμένει μόνο στην καρδιά και τα οράματα των κατοίκων της Περιφέρειας.

• Αλλά και για την πολύ αξιόλογη πρόταση που έχει μελετηθεί από το 2004, από τα Περιφερειακά τμήματα του ΤΕΕ της Μακεδονίας για την ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ, που αφορά τη δημιουργία ενός δικτύου που εκτείνεται από την Ήπειρο έως τη Θράκη με κεντρικό άξονα περίπου παράλληλο με την Εγνατία Οδό, η κεντρική σκηνή δεν έχει δείξει ενδιαφέρον.

Το Αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης εκτός από το προβληματικό έργο της επέκτασης του διαδρόμου του στη θάλασσα, υστερεί τόσο σε χώρους στάθμευση, όσο και σε χώρους επιβατών, προκειμένου να καλύψει τη μεγάλη αύξηση επιβατών και εμπορευμάτων, που καταγράφεται.

• Η υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης του Αεροδρομίου καθυστερεί πλέον των 15 ετών. Τίθεται έτσι επιτακτικά η ανάγκη διερεύνησης της χωροθέτησης του νέου αεροδρομίου.

Η «Εγνατία Οδός ΑΕ» αδυνατεί να επιβιώσει - λόγω χρεών - και να ολοκληρώσει τους κάθετους συνοριακούς άξονες, να βελτιώσει την Εσωτερική Περιφερειακή και να προχωρήσει στην υλοποίηση του εξωτερικού δακτυλίου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Προσανατολίζεται στην εκχώρηση του μεγαλύτερου μέρους του έργου της και της συντήρησης στους ιδιώτες με συμβάσεις παραχώρησης με αντίτιμο τα υψηλά διόδια των σταθμών που θα εμφανισθούν σε πολλές θέσεις της Εγνατίας Οδού, του μοναδικού και κατεξοχήν αυτού περιφερειακού άξονα της Βόρειας Ελλάδας. Το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης έχει καθυστερήσει κατά πολύ και η λειτουργία της πόλης και η μετακίνηση των κατοίκων της είναι ιδιαίτερα δυσχερής, αφού ένα πολεοδομικό συγκρότημα πλέον του ενός εκατομμυρίου κατοίκων και με μεγάλο αριθμό διερχόμενων και επισκεπτών εξυπηρετείται από ένα μόνο μέσο μαζικής μεταφοράς τα αστικά λεωφορεία του ΟΑΣΘ.

• Επιτέλους πρέπει να υπάρξει δέσμευση για ένα σφικτό και αυστηρό χρονοδιάγραμμα που θα περιλαμβάνει και τις επεκτάσεις του έργου προς Καλαμαριά και Σταυρούπολη, όπως και για μία αποκεντρωμένη διοίκηση του έργου.

Για το ενδοπεριφερειακό οδικό δίκτυο - Πρέπει με ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό και με αυστηρή ιεράρχηση και χρονοδιάγραμμα των έργων να καλυφθούν οι πολύ σοβαρές ελλείψεις του, ιδιαίτερα στις διανομαρχιακές συνδέσεις, στις αλληλοσυνδέσεις των αστικών κέντρων και πολύ περισσότερες στις συνδέσεις των ορεινών και παραμεθόριων περιοχών της Περιφέρειας. - Σε συνδυασμό με τα επίσης σοβαρά και επιδεινούμενα κυκλοφορικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης και τα περισσότερα αστικά κέντρα της Περιφέρειας και - Λαμβάνοντας υπόψη τα έργα και το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των μέσων σταθερής τροχιάς, όπως Μετρό και Προαστιακός, αλλά και τη θαλάσσια σύνδεση.

Όσον αφορά τα λοιπά δίκτυα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αποτελεί σημαντικό κόμβο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τηλεπικοινωνιακής υποδομής και για παροχή υπηρεσιών προς τη ΝΑ Ευρώπη. Η γεωγραφική θέση της Περιφέρειας, οι συνθήκες και η συγκυρία προδιαγράφουν ότι η περαιτέρω ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός αυτών όπως και άλλων σύγχρονων δικτύων και επενδύσεων στην «πράσινη» ενέργεια, όπως η αξιοποίηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του πλούσιου γεωθερμικού της δυναμικού, θα είναι προς όφελος της Οικονομίας της χώρας σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο και θα δημιουργήσει πολλές και σταθερές θέσεις εργασίας. Γενικότερα - Για το φυσικό αέριο χρειάζεται να επιταχυνθεί η διείσδυσή του στην Κεντρική Μακεδονία, τόσο με την ίδρυση νέων ΕΠΑ όσο και με την επιτάχυνση των έργων υποδομής. - Πρέπει να μελετηθεί σοβαρά η χρήση του φυσικού αερίου στην κίνηση των οχημάτων του ΟΑΣΘ, αλλά και των άλλων δημόσιων και ιδιωτικών οχημάτων, με την παροχή σχετικών κινήτρων. - Κύριος στόχος η αξιοποίηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του πλούσιου γεωθερμικού δυναμικού - Όσον αφορά το θέμα των επιδοτήσεων και των κινήτρων προς τους αγρότες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων υπάρχει κίνδυνος από ένα πολύ θετικό για το περιβάλλον, ενάντια στην κλιματική αλλαγή μέτρο, να φθάσουμε σε μία υπερβολική χρήση αυτού – κατάχρηση- με ότι αυτό συνεπάγεται. - Επίσης τα Ευρυζωνικά δίκτυα δεν είναι μεν συμβατική υποδομή, αλλά μία εξίσου βασική για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, την προσέλκυση των επενδύσεων, τη σύγχρονη λειτουργία της δημόσιας Διοίκησης, την εξυπηρέτηση και ισότιμη συμμετοχή των κατοίκων και επισκεπτών της Περιφέρειας στην ψηφιακή εποχή. Είναι δε η κεντρική διαχείριση των ευρυζωνικών δικτύων ουσιαστικός παράγοντας για την ανάπτυξη άλλων αναγκαίων δικτύων.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

15

ΚΚοοιιννωωννιικκήή ΠΠοολλιιττιικκήή -- ΠΠοολλιιττιισσμμόόςς

Στην Υγεία οι υποδομές στην Περιφέρεια, παρά τις εντάξεις αρκετών έργων και δράσεων στο Β΄ και Γ΄ΚΠΣ, δε βρίσκονται ακόμη σε ικανοποιητικό επίπεδο, με εξαίρεση ίσως το Νομό Θεσσαλονίκης. Και αυτό γιατί η αρχική, προ δεκαπενταετίας κατάσταση ήταν σχεδόν τραγική, ενώ στη συνέχεια σημειώθηκαν μεγάλες καθυστερήσεις και μη ορθή διαχείριση των σχετικών επιχειρησιακών προγραμμάτων (κορυφαίο παράδειγμα το Νοσοκομείο Κατερίνης), που στοίχισαν πολύ χρόνο και χρήμα. Όσον αφορά τα θέματα της Πρόνοιας και γενικά των κοινωνικών υπηρεσιών, είναι γεγονός ότι λόγω και των επιταγών της ΕΕ σε όλα τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης υλοποιήθηκαν αντίστοιχα πακέτα προγραμμάτων (νηπιακοί - βρεφονηπιακοί σταθμοί, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, βοήθεια στο σπίτι κ.λ.π.). Παρά ταύτα λόγω των μεγάλων αναγκών της Περιφέρειας (της εκκίνησης στο σημείο μηδέν) και της ανεπάρκειας των πόρων, δεν έχουν καλυφθεί οι ανάγκες σε κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές υποστήριξης σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ πολλά προγράμματα μένουν στη μέση και οι εργαζόμενοι άνεργοι. Η κάλυψη των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων ως προς τις υποδομές και τις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας δεν είναι απλά ένας αναπτυξιακός στόχος αλλά προτεραιότητα και πρωταρχική υποχρέωση κάθε βαθμίδας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι υποδομές και οι υπηρεσίες στην Εκπαίδευση Καταρχήν για τη δευτεροβάθμια κυρίως εκπαίδευση ο μεγάλος αγώνας δρόμου αφορά στην εξασφάλιση των σχολικών αιθουσών ώστε τα σχολεία να λειτουργούν σε μία βάρδια. Η κατάσταση βελτιώνεται αργά ενώ οξύ παραμένει ακόμη το πρόβλημα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Όσον αφορά την Ανώτατη Εκπαίδευση, είναι γνωστό ότι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας και δεν περιορίζεται μόνο στην εκπαίδευση και στην έρευνα, αλλά συμβάλλει στην κοινωνική, πολιτιστική και αναπτυξιακή διαδικασία και ζωή της Περιφέρειας. Παρόμοιο ρόλο διαδραματίζει και το νεώτερο αλλά γρήγορα εξελισσόμενο Πανεπιστήμιο «Μακεδονίας» που διαθέτει και δύο από τα τμήματά του στην Έδεσσα και στη Νάουσα. Στην Περιφέρεια λειτουργούν επίσης με πολλές σχολές και τμήματα δύο Ανώτατα Τεχνολογικά Ιδρύματα, της Θεσσαλονίκης και των Σερρών. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι ενώ στην Περιφέρεια καταγράφεται ένα υψηλό σχετικά επίπεδο των ανθρώπινων πόρων και κυρίως επιστημονικού δυναμικού, παραμένει χαμηλή η αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των εργαζομένων, όπως και ο ρυθμός ανάπτυξης του τριτογενή τομέα σε σύγχρονες, εξειδικευμένες ή καινοτόμες δράσεις.

((( ΤΤΤ οοο πππ ρρρ όόό γγγ ρρρ ααα μμμ μμμ ααα σσσ υυυ μμμ πππ λλλ ηηη ρρρ ώώώ ννν εεε τττ ααα ιιι ……… ……… )))

ΦΦυυσσιικκόό κκααιι ΔΔοομμηημμέέννοο ΠΠεερριιββάάλλλλοονν

Τα προβλήματα στο φυσικό και δομημένο Περιβάλλον της Κεντρικής Μακεδονίας είναι πάρα πολλά. Τα περισσότερα χρονίζουν και διαρκώς επιδεινώνονται, υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Οι παρεμβάσεις που έγιναν μέχρι σήμερα από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα ανέδειξαν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων που αφορούν τόσο στο δομημένο όσο και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Λόγω όμως της έλλειψης στρατηγικής και αειφόρου αντίληψης για την ανάπτυξη και αντίστοιχων

ΚΚοο ιι ννωωνν ιικκήή δδ ιικκαα ιιοοσσύύννηη -- ΜΜεετταανναασσττεευυττ ιι κκήή πποολλ ιι ττ ιικκήή -- ΠΠοοιιόόττηητταα ζζωωήήςς

ΠΠΠρρρ οοο σσσ τττ ααα σσσ ίίί ααα βββ ιιι οοοπππ οοο ιιι κκκ ιιι λλλ όόό τττ ηηη τττ ααα ςςς ΑΑΑ εεε ιιι φφφ όόό ρρρ οοο ςςς ααα ννν άάά πππ τττ υυυ ξξξ ηηη

ΧΧΧωωωρρρ οοο τττ ααα ξξξ ιιι κκκ όόό ςςς σσσ χχχ εεε δδδ ιιι ααα σσσ μμμ όόό ςςς

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

16

εργαλείων περιβαλλοντικής πολιτικής, αλλά και της ανεπαρκούς χρηματοδότησης σε συνδυασμό με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα των προβλημάτων, η κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις είναι σημαντική (όπως στη δυτική και ανατολική παράκτια περιοχή του Θερμαϊκού, την περιφερειακή τάφρο), ενώ σε άλλες περιπτώσεις είναι πλέον μη αναστρέψιμη (Λίμνη Κορώνεια). Επίσης περιοχές που ανήκουν σε Ευρωπαϊκά προγράμματα για την προστασία ευαίσθητων περιβαλλοντικά περιοχών όπως ο ποταμός Χαβρίας στο Ν. Χαλκιδικής που ανήκει στους βιοτόπους CORINE, η λίμνη Βεγορίτις που ανήκει στον κατάλογο NATURA, καθώς και οι σχηματισμοί Δέλτα των ποταμών Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα, η λίμνη Βόλβη που προστατεύονται από τη διεθνή σύμβαση RAMSAR, παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα ρύπανσης. Η προστασία του φυσικού Περιβάλλοντος – Το πλούσιο και ποικίλο φυσικό περιβάλλον της Περιφέρειας δεν έχει τύχει της ανάλογης με τη σημασία

του, προστασίας και μέριμνας από την πολιτεία, παρά την ενεργοποίηση και εγρήγορση γι’ αυτό σημαντικών οικολογικών οργανώσεων, κινημάτων και απλών πολιτών. Τα οικοσυστήματα, οι υγροβιότοποι, οι λίμνες και οι παρόχθιες περιοχές ρυπαίνονται, πολλές «μέχρι θανάτου», από τις ανεξέλεγκτες δραστηριότητες. Οι εντατικές καλλιέργειες, χαρακτηριστικό της περιοχής, και η έντονη χρήση φυτοφαρμάκων πλήττουν τις χερσαίες εκτάσεις και τους μικρούς οικισμούς, ενώ η υπέρμετρη τουριστική εκμετάλλευση έχει πλήξει καθοριστικά τις όμορφες παράκτιες περιοχές. Η υπεράντληση έχει οδηγήσει σε δραματικό υποβιβασμό τη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα καθώς και σε υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων στις παράλιες ζώνες.

– Η ατμοσφαιρική ρύπανση στα αστικά κέντρα και πολύ περισσότερο στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης και ειδικότερα το ποσοστό των αιωρούμενων σωματιδίων έχει ξεπεράσει επικίνδυνα τα επιτρεπόμενα όρια.

– Στον τομέα των περιβαλλοντικών υποδομών, όπως της αποχέτευσης, της επεξεργασίας λυμάτων και στερεών αποβλήτων, των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, τα έργα προχώρησαν με αργούς ρυθμούς και έχουν μείνει πολλά ακόμη για υλοποίηση. Μεγάλος παραμένει ο αριθμός οικισμών που δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στη διαχείριση των λυμάτων και των απορριμμάτων.

– Σημαντικά είναι τα προβλήματα στα θέματα προστασίας των οικολογικών πόρων, όπως και πρόληψης και αντιμετώπισης από φυσικούς και τεχνολογικούς κινδύνους. Προβλήματα για την αντιπλημμυρική και αντιπυρική προστασία και τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, που θα ενταθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής. Προβλήματα στα σχολεία, στους δημόσιους χώρους και στις παλαιές κυρίως κατασκευές από την έντονη σεισμικότητα της περιοχής. Προβλήματα από τεχνολογικούς κινδύνους στις βιομηχανικές κυρίως περιοχές της Θεσσαλονίκης και των λοιπών αστικών κέντρων.

– Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η διακρατική συνεργασία για την προστασία του φυσικού οικοσυστήματος (όπως για τους ποταμούς Αξιό, Στρυμόνα και τη λίμνη Δοϊράνη).

Αντιμετωπίζοντας (θεωρώντας) το περιβάλλον ως ενιαίο σύστημα, όπου αστικός και υπαίθριος χώρος αλληλεπιδρούν, • Παρατηρείται απαράδεκτη υποβάθμιση της ποιότητας και σημαντική ελάττωση της ποσότητας των

επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων, εξαιτίας της περιβαλλοντικής ρύπανσης, της εγκατάλειψης ποταμών, ρεμάτων, λιμνών, χειμάρρων (φυσικοί αποδέκτες, λεκάνες απορροής) και της απουσίας σαφούς πολιτικής για τη διαχείρισή τους.

• Η αέρια ρύπανση έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Αιωρούμενα σωματίδια και χημικοί ρύποι από μεταφορές, παραγωγικές δραστηριότητες, χωματερές και μπάζα, αποψίλωση και αποδάσωση επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα τόσο των κατοικημένων περιοχών όσο και της υπαίθρου.

• Οι δασοκαλυμμένες εκτάσεις απαξιώνονται και μειώνονται. Γίνονται αποδέκτες απορριμμάτων, μπάζων και άχρηστων υλικών, καταπατούνται, υφίστανται παράνομη και απρογραμμάτιστη υλοτόμηση. Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισής τους αποδεικνύεται ολέθρια.

• Η υπερεντατική ανάπτυξη του μαζικού παράκτιου τουρισμού και οι πιέσεις που προκλήθηκαν από τις ανάγκες β’ κατοικίας, την αυθαίρετη δόμηση αλλά και χρήσεων γης που δε συνάδουν με το φυσικό οικοσύστημα, έχουν επιβαρύνει σημαντικά το φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα στους νομούς Χαλκιδικής και Πιερίας. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να επιλυθούν με την εφαρμογή του κατάλληλου Χωροταξικού Σχεδιασμού και θέσπιση κριτηρίων και όρων κατά τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων και χρήσεων που σέβονται τη φέρουσα ικανότητα των φυσικών πόρων κάθε περιοχής.

• Οι οικότοποι (Κορώνεια, Κερκίνη, δέλτα Αξιού-Αλιάκμονα κτλ.) αντανακλούν τις αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης αέρα, εδάφους, υδάτων, της έλλειψης πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού για τη διαχείριση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, για την τήρηση περιβαλλοντικών όρων και εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία έργων υποδομής και παραγωγικών μονάδων.

• Η προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας από την ανάπτυξη μη συμβατών χρήσεων γης (όπως διάσπαρτες βιοτεχνίες, βιομηχανίες) είναι ένα από τα θέματα που χρήζουν προσοχή, διότι η περιφέρεια συμμετέχει σημαντικά στην παραγωγή του πρωτογενή τομέα για το σύνολο της χώρας.

Η αειφόρα (βιώσιμη) διαχείριση του περιβάλλοντος δεν επιβάλλεται με νόμους και αστυνόμευση. Αναπτύσσεται, ως συνείδηση, με συμμετοχικές δράσεις και με τη διαδραστική

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

17

δημιουργία και λειτουργία θεσμών και δομών. Η όποια χρηματοδότηση θα αποδεικνύεται πάντοτε ανεπαρκής και αναποτελεσματική, αν δεν ακολουθεί ένα στρατηγικό σχεδιασμό. Απαιτείται, λοιπόν, όραμα και ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ο οποίος θα υποδεικνύει, μεταξύ άλλων, δράσεις για: • τη διαχείριση των υδάτων με ταυτόχρονη προστασία των φυσικών αποδεκτών και των λεκανών

απορροής, • τον περιορισμό της αέριας ρύπανσης με έλεγχο των παραγωγικών δραστηριοτήτων και της

ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και σχεδιασμό των μεταφορών, • τη διαχείριση του δασικού πλούτου με παράλληλη αξιοποίησή του και για τη δημιουργία θέσεων ήπιας

υπαίθριας αναψυχής, • τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος μέσω της ανάπλασης και βελτίωσης του φυσικού και του

ανθρωπογενούς περιβάλλοντός του. Μέσα στο πνεύμα αυτό θα πρέπει να επιδιωχθεί η διαπεριφερειακή, διασυνοριακή και διακρατική συνεργασία για τη διαχείριση των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος με κοινές δράσεις με βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική. Όσον αφορά τη Διαχείριση των στερεών αποβλήτων ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Περιφέρειας: Τα στερεά απόβλητα αφορούν και επηρεάζουν τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον, την οικονομική παραγωγή και το προϊόν της χώρας, το οικογενειακό εισόδημα, ενώ είναι βασική αρμοδιότητα της Αυτοδιοίκησης. Η διαχείρισή τους αποτελεί σημαντικό τμήμα του «δημόσιου χώρου», «χώρο δημόσιας ευθύνης», του οποίου ο δημόσιος χαρακτήρας αμφισβητείται. Η στρατηγική της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα στερεά απόβλητα συνοψίζεται στη φράση «πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και της ανάκτησης με τελικό στόχο τη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων». Ειδικότερα ένα σύγχρονο σύστημα διαχείρισης στερεών αποβλήτων πρέπει να είναι περιβαλλοντικά αποτελεσματικό, οικονομικά εφικτό και κοινωνικά αποδεκτό. Στο επίπεδο της στρατηγικής, και συμπληρωματικά - υποστηρικτικά της ευρωπαϊκής στρατηγικής, για την Ελλάδα και για την Κεντρική Μακεδονία προτείνονται τα παρακάτω (ειδική Ημερίδα ΤΕΕ/ΤΚΜ): • Δημιουργία οικονομικών εργαλείων για την προώθηση και επιβράβευση των βέλτιστων πρακτικών. • Ανάπτυξη της Ανακύκλωσης και Επαναχρησιμοποίησης • Προώθηση κεντρικών έργων επεξεργασίας για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας που θα

παραλαμβάνουν όλα τα μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα καθώς και άλλα δευτερογενή υλικά, • Ενίσχυση χρηματοδότησης προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και αξιοποίηση ΕΣΠΑ για έργα

στερεών αποβλήτων. • Αποκατάσταση – απορύπανση χώρων ανεξέλεγκτης και διάχυτης απόρριψης βιομηχανικών και ειδικών

– επικινδύνων σ.α. • Τροποποίηση χωροθέτησης ΧΥΤ και μονάδας Ημαθίας για χωροταξικούς, αρχαιολογικούς και

περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά και για την προστασία της ποιότητας ποσίμου νερού του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης

• Επέκταση ΧΥΤ Μαυροράχης (νέα κύτταρα), λόγω του ότι η δυναμικότητα των υφιστάμενων είναι μικρότερη του ορίζοντα ολοκλήρωσης των υπολοίπων έργων ΒΔ και ΝΑ τομέα- παράλληλα με την προμήθεια σπαστήρα για τα ογκώδη όλων των ΟΤΑ

• Αποκατάσταση ΧΥΤΑ Ταγαράδων και εφαρμογή προγράμματος περιβαλλοντικής παρακολούθησης

Κυρίαρχο στόχος η αποκατάσταση της αξιοπιστίας, η διαφάνεια, η ενημέρωση και η τήρηση της δεοντολογίας και του θεσμικού πλαισίου στη συζήτηση περί των χωροθετήσεων και των τεχνολογιών των μονάδων επεξεργασίας με στόχο οι επιλογές να επιτυγχάνουν τη μέγιστη δυνατή αποδοχή και υποστήριξη. Τα χωρικά προβλήματα στην Κεντρική Μακεδονία Τα χωρικά προβλήματα εξακολουθούν να παραμένουν και σε πολλές περιπτώσεις να μεγεθύνονται, όπως συμβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα, γιατί συντηρείται το στρεβλό πρότυπο της μέχρι σήμερα αναπτυξιακής διαδικασίας, στην περιφερειακή δομή, στην περιβαλλοντική και οικιστική πολιτική, γιατί απουσιάζουν διαδικασίες ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού του αστικού και αγροτικού χώρου (με κριτήρια δηλαδή χωροταξίας, κοινών αναπτυξιακών, κοινωνικών, πολιτιστικών χαρακτηριστικών, προκειμένου να εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα, τη δυνατότητα παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών στους πολίτες και αναπτυξιακής παρέμβασης). Ειδικότερα • Το αστικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης και των άλλων μεγάλων πόλεων της Περιφέρειας

επιβαρύνεται από τα προβλήματα της κυκλοφορίας, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και γενικά της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής λόγω των μεγάλων πυκνοτήτων, της ανάμιξης ασυμβίβαστων χρήσεων και της ανεπάρκειας των απαιτούμενων υποδομών και πολεοδομικών εξυπηρετήσεων. Όλα

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

18

αυτά αντανακλούν την έλλειψη σχεδιασμού και τον απρογραμμάτιστο τρόπο της αρχικής ανάπτυξης, αλλά και την αποσπασματικότητα των μετέπειτα πολεοδομικών ρυθμίσεων.

• Οι συνοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης αποτελούν ένα μωσαϊκό πυκνοκατοικημένων περιοχών, που προέκυψαν από διαδοχικές νόμιμες αλλά και αυθαίρετες επεκτάσεις του αστικού χώρου, και υπήρξαν ο κύριος υποδοχέας της εσωτερικής μετανάστευσης, όπως και σήμερα των μεταναστών και προσφύγων. Στις περισσότερες από αυτές είναι έντονη η παρουσία κοινωνικών ομάδων που απειλούνται από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

• Στον περιαστικό χώρο η ανάμιξη των χρήσεων γης, η διάσπαρτη αυθαίρετη δόμηση έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

• Στις παραλιακές τουριστικές περιοχές συνεχίζεται η άναρχη και αυθαίρετη δόμηση με τις σημαντικές επιπτώσεις στους περιβαλλοντικούς πόρους, αλλά και στα ίδια τα πλεονεκτήματα, από το φυσικό και δομημένο περιβάλλον, των περιοχών αυτών. Επίσης οι τεχνικές (οργανωμένα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης) και κοινωνικές υποδομές (αγροτικά ιατρεία, ΚΑΠΗ, βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.α) στις περισσότερες περιπτώσεις απουσιάζουν, εντείνοντας έτσι τα προβλήματα στο χώρο.

• Σε αντίθεση με τις παραθαλάσσιες περιοχές οι οικισμοί που βρίσκονται σε ορεινές ή απομονωμένες περιοχές παρουσιάζουν τάσεις συρρίκνωσης του πληθυσμού τους ως αποτέλεσμα της διάρθρωσης των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Με την άρση της απομόνωσης, με την υλοποίηση των κατάλληλων μεταφορικών υποδομών αλλά και τη βιώσιμη εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων των περιοχών αυτών (όπως το φυσικό, ιστορικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον) θα αναδειχθεί ο ορεινός χώρος της περιφέρειας και θα επιτευχθεί η συγκράτηση του πληθυσμού.

• Είναι ελλιπής η ενίσχυση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης και περισσότερο των υπολοίπων αστικών συνόλων της περιφέρειας, μέσω αναπλάσεων μνημείων, αρχαιολογικών και αξιόλογων πολιτιστικά χώρων. Με την εκπόνηση Ειδικών πολεοδομικών μελετών μπορούν να διατηρηθούν, προστατευθούν και αναδειχθούν τα ιστορικά κέντρα των οικισμών της περιφέρειας.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα αυτά τα προβλήματα παραμένουν και μεγεθύνονται παρότι ότι υπάρχει πολεοδομικός σχεδιασμός στην περιοχή, αλλά απουσιάζει η αυστηρή και συνεπής εφαρμογή του, οι απαραίτητοι πόροι για ολοκληρωμένα προγράμματα δράσεων και έργων, ενώ παράλληλα καθυστερεί η εξειδίκευση του σχεδιασμού με τις νέες μελέτες χωροταξικών και πολεοδομικών παρεμβάσεων. Για το τελευταίο αυτό θέμα έχουμε επισημάνει ότι και στο πλαίσιο «Καλλικράτης» παραμένει η αδυναμία αποκέντρωσης πολεοδομικών αρμοδιοτήτων, λόγω της θέσης ότι οι αρμοδιότητες αυτές παραμένουν στο κράτος λόγω συνταγματικού κωλύματος. Τελικά πρέπει να εξευρεθεί η ορθή και χρηστή διαδικασία που θα επιτρέψει στους νέους θεσμούς τη συμμετοχή στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και κυρίως την εξειδίκευσή του στο επίπεδο του Δήμου και της Περιφέρειας. Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη Κύριο χαρακτηριστικό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι η Μητροπολιτική Περιοχή της Θεσσαλονίκης στην οποία συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, των υπηρεσιών και των οικονομικών δραστηριοτήτων. Ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός διότι έχει ευρωπαϊκό αλλά και διεθνή χαρακτήρα. Ο σχεδιασμός και προγραμματισμός της Μητροπολιτικής περιοχής της Θεσσαλονίκης γίνεται με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (ΡΣΘ), του οποίου δεν έχει ακόμη γίνει νέα επικαιροποιήση και αναμένεται να καθορίσει την αναπτυξιακή στρατηγική για την πόλη της Θεσσαλονίκης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της, όπως αυτή ορίζεται από το ΡΣΘ. Κρίνεται απαραίτητη η εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη να αποκτήσει διεθνή χαρακτήρα στον τομέα των μεταφορών, του εμπορίου, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού. Με δεδομένο το χωρικό και πληθυσμιακό μέγεθος του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μεγέθη των άλλων αστικών κέντρων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την οικιστική επέκταση και τη χωρική διεύρυνση, έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, αν και η αιτία τους είναι ίδια: η έλλειψη πολιτικής βούλησης για ενεργοποίηση και αξιοποίηση των υπαρχόντων θεσμικών εργαλείων και μηχανισμών για την εφαρμογή ενός πλαισίου βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και για ευαισθητοποίηση των πολιτών προς την κατεύθυνση αυτή. Προβλήματα, όπως:

• οι αστικές συγκοινωνίες, μεταφορές, μετακινήσεις και η στάθμευση, τόσο μέχρι την έναρξη της λειτουργίας του ΜΕΤΡΟ, όσο και κατά τη λειτουργία του,

• η θαλάσσια παράκαμψη της πόλης, • η έλλειψη αστικών δημόσιων υπαίθριων χώρων ικανού μεγέθους και σε κατάλληλη πυκνότητα,

αλλά και η ύπαρξη μεγάλων εκτάσεων που παραμένουν αναξιοποίητες (στρατόπεδα, ζώνη σιδηροδρόμου κ.ά.),

• οι υποβαθμισμένες -από άποψη περιβάλλοντος, κτιριακού αποθέματος και υποδομών- αστικές ενότητες,

• το εγκαταλειμμένο ανατολικό θαλάσσιο μέτωπο από το Μέγαρο Μουσικής προς το αεροδρόμιο, • τα ρέματα και η περιφερειακή τάφρος που χρειάζονται εξυγίανση και οριοθέτηση,

θα πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν σε επίπεδο Μητροπολιτικής Ενότητας με στόχο την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε Μητροπολιτικό κέντρο.

• Προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος της περιοχής ως Πύλη εισόδου της χώρας θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών του Λιμένα, του Αεροδρομίου, η επέκταση και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

19

• Επιπλέον με τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών και αγορών θα διατίθενται τα προϊόντα του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα στην τοπική, εθνική αλλά και διεθνή αγορά.

• Η προσέλκυση επενδύσεων και η ανάπτυξη της καινοτομίας θα ενισχύσουν την οικονομία της Περιφέρειας, ωστόσο απαραίτητη είναι η δημιουργία κατάλληλων υποδομών στον εξωαστικό χώρο αλλά και η βελτίωση των ήδη υφιστάμενων (ΒΙΟΠΑ, ΒΙΠΑ, ΒΙΠΕ, ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ, ΖΩΝΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ κ.α).

• Η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης ως τουριστικός πόλος διεθνούς εμβέλειας με τη βελτίωση των τουριστικών υποδομών αλλά και την παράλληλη ανάδειξη των ιστορικών, πολιτιστικών και αξιόλογων συνόλων με κατάλληλες δράσεις (όπως αστικές αναπλάσεις, βελτίωση της ποιότητας των μεταφορών)

Ένας στρατηγικός σχεδιασμός που θα διαμορφώνει εύστοχα ένα πλέγμα δράσεων, συναρθρώνοντας επικαιροποιημένες προτάσεις και καινοτόμες ιδέες και θα θεσμοθετεί αποτελεσματικά εργαλεία για τη βιώσιμη υλοποίησή τους, είναι απαραίτητος. Το όραμα της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης δεν είναι δυνατό να στηριχθεί μονοσήμαντα σε μεμονωμένα «μεγάλα έργα» με απροσδιόριστο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα υλοποίησης, αλλά σε συνδυαστικές δράσεις στο επίπεδο και του σχεδιασμού και της υλοποίησης που είναι εφικτός μόνο με τη Μητροπολιτική Διακυβέρνηση. Η προβλεπόμενη ρύθμιση από τον «Καλλικράτη» για τη Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση, παρά τον περιορισμένο χαρακτήρα, μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα Μητροπολιτικής Διοίκησης που θα διαχειρίζεται ενιαία τις λειτουργίες της και θα σχεδιάζει στα πλαίσια μίας ενιαίας, συνθετικής και αειφορικής αναπτυξιακής διαδικασίας στην Περιφέρεια. Η λειτουργία της Μητροπολιτικής Επιτροπής με αρμοδιότητες, ευρύτερες των Δήμων στους τομείς περιβάλλοντος, χωρικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων, μεταφορών και συγκοινωνιών, πολιτικής προστασίας και ασφάλειας έχει δικαιοδοσίες ισότιμες με το Περιφερειακό Συμβούλιο και αποτελεί μια σημαντική δυνατότητα. Ωστόσο θα απαιτηθεί το άνοιγμα του θεσμού στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης, ώστε οι αρμοδιότητες αυτές να ασκηθούν με διαβούλευση, με συμμετοχή των ποικίλων φορέων του Νομού και συνεργασία των Δήμων. ΔΕΘ – Μεταφορά εγκαταστάσεων Η σχεδιαζόμενη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εγείρει δυο κύκλους συζητήσεων:

• σχετικά με τη χρήση-διαχείριση του αστικού δημόσιου χώρου που θα απελευθερωθεί, • σχετικά με το βιώσιμο σχεδιασμό των υποδομών στη νέα θέση, τη διασύνδεσή της με τα

συγκοινωνιακά δίκτυα (αεροδρόμιο, λιμάνι, σιδηρόδρομος) και την εξυπηρέτηση και φιλοξενία των εκθετών και επισκεπτών της.

Για την ανάπλαση – αξιοποίηση του χώρου της ΔΕΘ πρέπει να ληφθεί υπόψη η στρατηγική θέση του χώρου που θα αποδεσμευτεί από τη μετεγκατάσταση, οι πιεστικές ανάγκες της πόλης σε ελεύθερους χώρους πρασίνου και αναψυχής, το πλήθος κοινωφελών κτιρίων που περιλαμβάνονται, καθώς και εκείνο το αρχιτεκτονικό δυναμικό των περιπτέρων που αποτελούν αξιόλογα δείγματα του μοντέρνου κινήματος. Η δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου πολιτισμού και πρασίνου αποτελεί ένα ώριμο αίτημα της πόλης. Στο όριο του ιστορικού κέντρου και στην τομή χαρακτηριστικών λειτουργικών αξόνων, η πόλη έχει ανάγκη από μια συνδετήρια υποδομή ήπιας υπαίθριας αναψυχής, μια εκτεταμένη ζώνη πρασίνου και μια αστική άρθρωση που θα εξισορροπήσει και θα ολοκληρώσει τη χωρική συνδεσμολογία του αστικού ιστού ένθεν και ένθεν των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ. Οι παράμετροι αυτές θα πρέπει να συνεκτιμηθούν μέσα από διαφανείς διαδικασίες διαλόγου των αρμόδιων φορέων με την κοινωνία των πολιτών, καθώς και με την εκπόνηση μελετών, μέσα από διεθνή ανοιχτό διαγωνισμό. Η υιοθέτηση της Σίνδου για την υποδοχή των νέων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ, αποτελεί μια ορθολογική τεκμηριωμένη επιλογή, η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί προς όφελος της πόλης μέσα από το βιώσιμο σχεδιασμό του νέου εκθεσιακού κέντρου. Σε ότι αφορά το σχεδιασμό των νέων υποδομών εγκατάστασης της ΔΕΘ θα πρέπει να κατατεθούν έγκαιρα προτάσεις στο πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά και να υπάρξει πολιτική βούληση και δέσμευση, ώστε ν’ αποφευχθούν προβλήματα ανάλογα με αυτά των υποβαθμισμένων περιαστικών περιοχών στην ευρύτερη περιοχή.

ΠΠΠεεε ρρρ ιιι φφφ εεε ρρρ εεε ιιι ααα κκκ ήήή πππ οοο λλλ ιιι τττ ιιι κκκ ήήή ––– ΙΙΙ σσσ όόό ρρρ ρρρ οοοπππ ηηη ααα ννν άάά πππ τττ υυυ ξξξ ηηη ––– ΣΣΣ υυυ ννν οοο χχχ ήήή ΔΔΔηηη μμμ οοο κκκ ρρρ ααα τττ ιιι κκκ όόό ςςς πππ ρρρ οοο γγγ ρρρ ααα μμμ μμμ ααα τττ ιιι σσσ μμμ όόό ςςς ΣΣΣυυυ μμμ μμμ εεε τττ οοο χχχ ήήή τττωωωννν πππ οοο λλλ ιιι τττώώώννν

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

20

ΟΟιι ΝΝοομμοοίί ττηηςς ΠΠεερριιφφέέρρεειιααςς ΕΕννδδοο--ππεερριιφφεερρεειιαακκέέςς ααννιισσόόττηηττεεςς

Τα γενικότερα προβλήματα από την έλλειψη Περιφερειακής πολιτικής και Δημοκρατικού προγραμματισμού, αποκεντρωμένων δομών της Διοίκησης και αρμοδιοτήτων και πόρων στην Αυτοδιοίκηση, σε συνδυασμό και με την επικυριαρχία του Πολεοδομικού Συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης που χαρακτηρίζει την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την έλλειψη σχεδίου διάχυσης των ωφελειών στις άλλες περιοχές, αποτέλεσαν τροχοπέδη στην όποια προσπάθεια άρσης των διανομαρχιακών ανισοτήτων. Από την παρατήρηση της διαχρονικής εξέλιξης των βασικών οικονομικών και κοινωνικών δεικτών, οι διανομαρχιακές ανισότητες όχι μόνο δε μειώθηκαν την τελευταία εικοσαετία, αλλά παρουσιάζουν μία μικρή αύξηση. Επί πλέον αυτών υφίστανται και έντονες ενδοπεριφερειακές ανισότητες με κύριο χαρακτηριστικό την υποβάθμιση και απομόνωση των ορεινών και παραμεθόριων περιοχών. Αναλυτικότερα οι Νομοί της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας : Με βάση την κατανομή του πληθυσμού (με το 100% στην Περιφέρεια και την απογραφή το 2001 ) κατατάσσονται ως εξής :

• Ο Ν. Θεσσαλονίκης με 56,4%, ο Ν. Σερρών με 10,7%, ο Ν. Πέλλας με 7,8%, ο Ν. Ημαθίας με 7,7%, ο Ν. Πιερίας με 6,9%, ο Ν. Χαλκιδικής με 5,7% και ο Ν. Κιλκίς με 4,8%. Κατά την περίοδο 1991 – 2001 ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφέρειας αυξήθηκε κατά 9,9%. Το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης παρατηρήθηκε κατά σειράν στους Νομούς Κιλκίς, Χαλκιδικής, Θεσσαλονίκης και Πιερίας, ενώ η μικρότερη αύξηση παρατηρήθηκε στο Νομό Ημαθίας.

• Το ποσοστό συμμετοχής των Νομών της Περιφέρειας στο ΑΕΠ της χώρας (χώρα 100%) και οι έντονες διανομαρχιακές διαφοροποιήσεις έχουν ως εξής: Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας συνολικό ποσοστό συμμετοχής : 17,3%Ν. Θεσσαλονίκης : 11,7%, Ν Σερρών : 1,2%, Ν. Ημαθίας : 1,1%, Ν.Πέλλας : 1,0%, Ν. Χαλκιδικής : 0,9%, Ν. Πιερίας : 0,8% και Ν. Κιλκίς : 0,6%.

• Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε μονάδες ΜΑΔ επί του Ευρωπαϊκού μέσου όρου (ΕΕ των 27) το 2005 έχει ως εξής (Παρατηρητήριο ΕΟΑΕ, Ιούνιος 2005, από στοιχεία Eurostat): Σύνολο χώρας : 98%, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας : 78%, Ν. Θεσσαλονίκης : 89%, Ν.Κιλκίς : 78%, Ζώνη επιρροής IV: 75%, Ν. Χαλκιδικής : 72%, Ν. Ημαθίας : 68%, Ν. Πέλλας : 57% και Ν. Σερρών : 50%.

Συμπέρασμα, αν τελικά παρά τους πόρους που εισέρευσαν και την πολυδιαφημιζόμενη αύξηση των μακροοικονομικών μεγεθών – ρυθμοί ΑΕΠ - παραμείναμε σε αυτή την κατάσταση ως προς τις Περιφερειακές και Διανομαρχικές ανισότητες, σήμερα που η όλη αναπτυξιακή διαδικασία καταρρέει, λόγω της μεγάλης κρίσης και των περιοριστικών της Ανάπτυξης πολιτικών που επιλέγονται, η εφαρμογή των θεσμικών αλλαγών του «Καλλικράτη» για Περιφερειακή Ισόρροπη Ανάπτυξη γίνεται ένα ιδιαίτερα δύσκολο και κρίσιμο εγχείρημα. Είναι για την Κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα και τους πολίτες που θα ασχοληθούν μία βαθιά πολιτική πράξη και ευθύνη, πολύ περισσότερο όταν στο μνημόνιο η μεταρρύθμιση αυτή εκλαμβάνεται ως μέτρο περιοριστικού και όχι αναπτυξιακού και κοινωνικού χαρακτήρα.

• Η άρση της απομόνωσης, η ενίσχυση του πρωτογενή τομέα καθώς και η στροφή προς περισσότερο συμφέρουσες παραγωγικές δραστηριότητες είναι απαραίτητα βήματα προκειμένου να ανατραπεί η αναπτυξιακή καθυστέρηση που παρουσιάζουν οι ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της Περιφέρειας (ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται για παράδειγμα στους Νομούς Κιλκίς και Πέλλας).

• Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιοχών αυτών, με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας και της βιωσιμότητας, θα είναι σε θέση να προσελκύσει επενδύσεις και να συγκρατήσει τις παραγωγικές ομάδες μέσω της δημιουργίας νέων δυνατοτήτων που θα καθιστούν τις περιοχές αυτές περισσότερο ανταγωνιστικές προς τις αναπτυγμένες περιοχές της περιφέρειας (ιδιαίτερα το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης με την ευρύτερη ζώνη επιρροής), με στόχο την ελαχιστοποίηση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.

• Η βελτίωση των υποδομών (δίκτυα πρόσβασης, μέσα μαζικής μεταφοράς), κοινωνικών (υποδομές υγείας, πρόνοιας, εκπαίδευσης) και τεχνικών (υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης, επικοινωνιών) ενισχύει σταθερά το ρόλο μιας περιοχής, προσφέροντας παράλληλα βελτιωμένο επίπεδο ποιότητας ζωής.

• Επιπλέον, παρεμβάσεις και αστικές αναπλάσεις, με στόχο την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με στόχο την εξισορρόπηση των αναγκών των αστικών κέντρων της περιφέρειας και συγκεκριμένα περιοχών τους που εμφανίζουν τάσεις και προβλήματα αστικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής υποβάθμισης.

• Η επίτευξη μίας ισόρροπης ανάπτυξης προς όλους τους τομείς απαιτεί την ενίσχυση του ρόλου των τοπικών και αστικών κέντρων μέσα από την ενεργοποίηση των νέων συμμετοχικών εργαλείων της περιφερειακής αυτοδιοίκησης που στόχο θα έχει την ορθή προώθηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων κάθε τόπου, τον από κάτω προς τα πάνω σχεδιασμό και την προώθηση ίσων ευκαιριών προς όλες τις χωρικές ομάδες της Περιφέρειας.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

21

ΝΝέέοοιι ΑΑυυττοοδδιιοοιικκηηττιικκοοίί ΘΘεεσσμμοοίί ΥΥππηηρρεεσσίίεεςς –– ΛΛεειιττοουυρργγίίαα ααιιρρεεττήήςς ΠΠεερριιφφέέρρεειιααςς

Κατά τη σύνταξη του σχεδίου Καλλικράτης δεν υπήρξε ουσιαστική συνεργασία και διάλογος σε τεχνικό επίπεδο του Υπουργείου Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με τα άλλα Υπουργεία, όπως και ουσιαστική καταγραφή των αρμοδιοτήτων που παραμένουν, προκειμένου να υπάρξει ένας συνολικός σχεδιασμός για τη δομή και τις αρμοδιότητες της κεντρικής διοίκησης, των αποκεντρωμένων υπηρεσιών και των υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης και για να αποφευχθούν τα πολλά προβλήματα του παρελθόντος. Παράλληλα με τον "Καλλικράτη" για αποκεντρωμένη διοίκηση, θα έπρεπε να αναπτύσσονται οι πολιτικές και ο σχεδιασμός για την κεντρική διοίκηση (νέα οργανογράμματα- επανεκτίμηση των συνενώσεων των Υπουργείων). Ο ρόλος της κεντρικής διοίκησης στο εγχείρημα της αποκέντρωσης απαιτεί εξίσου σοβαρή μελέτη και σχεδιασμό προκειμένου να μην υπάρξει χαοτική κατάσταση στη χώρα ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες. Το ποιες αρμοδιότητες θα αποκεντρωθούν είναι εξίσου σημαντικό να μελετηθούν παράλληλα με το ποιες αρμοδιότητες θα παραμείνουν στην κεντρική διοίκηση. Για όλα αυτά υπάρχουν έντονες επιφυλάξεις και φόβοι μήπως οι αιρετές περιφερειακές Διοικήσεις βρεθούν κάτω από τις αποκεντρωμένες Διοικήσεις των κρατικών Περιφερειών, επειδή οι τελευταίες παραμένουν με τις παλιές τους αρμοδιότητες και πολλές άλλες πρόσθετες, με το διορισμένο Γενικό Γραμματέα, που συγκαλεί και προεδρεύει του Συμβουλίου, στο οποίο συμμετέχουν ο ή οι αιρετοί Περιφερειάρχες και οι περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και ο οποίος μάλιστα μεριμνά για το συντονισμό τους «στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης». Πολύ περισσότερο όταν για τις αρμοδιότητες αυτές υπάρχει μεγάλη ασάφεια, όπως και κατ’ επέκταση για τη διάκριση των αρμοδιοτήτων που ασκούν οι υπηρεσίες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και αυτών που ασκούν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις των κρατικών Περιφερειών. Σε κάθε περίπτωση και όσον αφορά το πολύ σημαντικό θέμα του εσωτερικού Κανονισμού οργάνωσης και λειτουργίας κάθε Περιφέρειας, που καταρτίζει το Περιφερειακό της Συμβούλιο και προκειμένου να υπάρξει ορθή λειτουργία, αποτελεσματικότητα και εξυπηρέτηση του πολίτη, όπως και ουσιαστική σύνδεση, συνέργεια, και όχι αλληλοκάλυψη με τις υπηρεσίες της αποκεντρωμένης Διοίκησης, είναι ανάγκη να επισημάνουμε ορισμένα βασικά θέματα από το ιστορικό και τα προβλήματα, αλλά και τις αρχές οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών, όπως : Με τη σύσταση των Περιφερειών το 1997 μεταφέρθηκαν αυτούσιες πολλές υπηρεσίες από αυτές των Υπουργείων στην Περιφέρεια. Οι υπηρεσίες αυτές «μετακινήθηκαν» αυτούσιες από τα αντίστοιχα Υπουργεία στην κάθε Περιφέρεια. Από το μηχανιστικό τρόπο μεταφοράς τους και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές ανάγκες του νέου σχήματος, δημιουργήθηκαν μια σειρά από προβλήματα όπως :

- Αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των υπηρεσιών της Περιφέρειας. - Σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ της Περιφέρειας, των Υπουργείων και των Νομαρχιών. - Κατακερματισμός δυνάμεων και μη ορθολογική αξιοποίηση του υπάρχοντος δυναμικού. - Μισθολογικές ανισότητες μεταξύ των εργαζομένων στην ίδια υπηρεσία.

Τα χαρακτηριστικά αυτά μαζί με τη γεωγραφική διασπορά των υπηρεσιών που δημιουργούν δυσχέρειες στη μετακίνηση – μετάθεση των εργαζομένων, ενισχύουν την τάση ότι η Περιφέρεια είναι ένα άθροισμα ετερόκλητων Οργανικών Μονάδων και όχι ένα συνεκτικό σχήμα με ενιαία δράση και αποτελεσματικότητα. Τα προβλήματα αυτά επιτείνονται από το φθίνοντα αριθμό των εργαζομένων στις υπηρεσίες αυτές. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται, μετά από ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, να γίνει αναδιάταξη και συγκέντρωση δυνάμεων στην παρούσα φάση, και προπάντων να μην επικρατήσει ένα χαώδες νομοθετικό πλαίσιο στο μεταβατικό στάδιο. Η πρόταση για τη νέα δομή των υπηρεσιών της αιρετής Περιφέρειας θα πρέπει να διασφαλίζει ότι δε θα επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Ειδικότερα για την Περιφέρεια κατά την κατάρτιση του εσωτερικού κανονισμού οργάνωσης και λειτουργίας της, θα πρέπει μέσα από τη σωστή διάρθρωση των υπηρεσιακών μονάδων της, και κυρίως μέσα από τη συγκρότηση Γενικών Διευθύνσεων, να επιτυγχάνεται :

- Ενιαίος τρόπος αντιμετώπισης των θεμάτων και κυρίως στην εξέταση των αιτήσεων και την εξυπηρέτηση των πολιτών και των φορέων.

- Αποτελεσματικότητα – Ταχύτητα στη διεκπεραίωση των θεμάτων. - Καλύτερη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών, γρήγορη επίλυση προβλημάτων που

σχετίζονται με αρμοδιότητες. - Ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. - Ορθολογικός σχεδιασμός και προγραμματισμός των ενεργειών και έργων σε επίπεδο

Περιφέρειας. - Κατά το δυνατόν αντικειμενική και ενιαία αξιολόγηση του προσωπικού και των

υπηρεσιών. - Ορθολογικότερη κατανομή του προσωπικού και οικονομία δυνάμεων κ.ά.

ΕΕΕ πππ ιιι τττ ααα κκκ τττ ιιι κκκ ήήή ηηη σσσ υυυ μμμ μμμ εεε τττ οοο χχχ ήήή κκκ ααα ιιι δδδ ιιι ααα ρρρ κκκ ήήή ςςς οοο ααα γγγ ώώώ ννν ααα ςςς γγγ ιιι ααα ννν ααα γγγ ίίί ννν οοο υυυ ννν τττ ααα βββ ήήή μμμ ααα τττ ααα σσσ τττ ααα θθθ εεε ρρρ άάά κκκ ααα ιιι ννν ααα μμμ ηηη ννν πππ ααα ρρρ ααα μμμ εεε ίίί ννν εεε ιιι έέέ ωωω λλλ οοο τττ οοο βββ ήήή μμμ ααα τττ ηηη ςςς ααα πππ οοο κκκ έέέ ννν τττ ρρρ ωωω σσσ ηηη ςςς μμμ εεε ΑΑΑ υυυ τττ οοο δδδ ιιι οοο ίίί κκκ ηηη σσσ ηηη ...

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

22

ΣΣττόόχχοοιι κκααιι κκααττεευυθθύύννσσεειιςς γγιιαα ττηηνν ΑΑννάάππττυυξξηη

Προοπτικές Ανάπτυξης αλλά και αδυναμίες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Όσον αφορά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις βασικότερες προοπτικές: – Κατ’ αρχήν η γεωπολιτική θέση της Κεντρικής Μακεδονίας στον ευρύτερο χώρο της ΝΑ Ευρώπης

μεγεθύνει τις δυνατότητες και τις προοπτικές της Περιφέρειας σε διακρατικές οικονομικές, πολιτιστικές και εμπορικές συναλλαγές και πολύ περισσότερο με τις γειτονικές χώρες της Βαλκανικής. Επίσης εξασφαλίζει τη συμμετοχή της στα κρίσιμα Ευρωπαϊκά δίκτυα οδικών μεταφορών, ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.

– Τα αστικά κέντρα της Περιφέρειας και ιδιαίτερα το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης (ΠΣΘ) με τις δραστηριότητες τους στο δευτερογενή τομέα, μεταποίηση κυρίως και στον τριτογενή τομέα, σύγχρονες υπηρεσίες, εκπαίδευση, τουρισμός και πολιτισμός, σε συνδυασμό με το πλεονέκτημα της νοοτροπικής εγγύτητας των κατοίκων της με τους κατοίκους των χωρών της Βαλκανικής, μπορούν και πρέπει να προσδώσουν στο χαρακτήρα των συνεργασιών και συναλλαγών χαρακτηριστικά σταθερότητας.

– Αλλά και στο εσωτερικό της Περιφέρειας τα αστικά της κέντρα μπορούν να δημιουργήσουν ένα συνεκτικό δίκτυο που δε θα δρα μόνο συμπληρωματικά προς το ΠΣΘ, αλλά μέσω των εργαλείων μιας ενιαίας Περιφερειακής πολιτικής και διαδικασιών δημοκρατικού προγραμματισμού θα «προκαλείται » και θα αξιοποιείται η διάχυση των ωφελειών που προέρχονται από το Μητροπολιτικό πόλο.

– Οι πλούσιοι φυσικοί, εδαφικοί και υδάτινοι πόροι που αναδεικνύουν την Κεντρική Μακεδονία το πρώτο κέντρο της χώρας στην παραγωγή βασικών αγροτικών προϊόντων και η περαιτέρω δυναμική που μπορεί να αποκτήσει ο αγροτικός τομέας με τις κατάλληλες αναδιαρθρώσεις και εξειδικεύσεις.

– Παρά τα διαρθρωτικά και οικονομικά προβλήματα ισχυρή παραμένει ακόμη η μεταποιητική βάση στην Περιφέρεια, όπως και η σχετική εμπειρία και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού της.

– Η πολύ σημαντική υποδομή στην Ανώτατη και Ανώτερη Εκπαίδευση και την έρευνα, όπως και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης μεγάλου τμήματος του ανθρώπινου δυναμικού της.

– Οι υπηρεσίες της Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης, οι διοικητικοί και παραγωγικοί φορείς της Περιφέρειας, παρά τη συγκεντρωτική δομή και λειτουργία του κράτους, διακρίνονται από την ποιότητα, αλλά και το σθένος και την αγωνία συνάμα του ανθρώπινου δυναμικού της για μία ουσιαστική και αποτελεσματική για τον πολίτη δομή και λειτουργία της αποκεντρωμένης Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.

– Πλούσιοι είναι επίσης οι πολιτιστικοί, ιστορικοί και τουριστικοί πόροι και τόποι της Κεντρικής Μακεδονίας, δεν τυγχάνουν όμως της ανάλογης προβολής, της περιβαλλοντικής και του δημόσιου συμφέροντος προστασίας.

– Οι σημαντικές προοπτικές που δημιουργούνται για την Περιφέρεια μετά την εδραίωση σχημάτων σταθερής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Βαλκανικής, τη διαμόρφωση σχέσεων ή προοπτικής ένταξης στην ΕΕ και την ενίσχυση στην πράξη της διασυνοριακής συνεργασίας με την υλοποίηση και εφαρμογή διασυνοριακών προγραμμάτων.

– Σημαντικές είναι οι προοπτικές, όπως και οι ανάγκες διεύρυνσης της συνεργασίας των λαών της Βαλκανικής μέσα και από μία ανθρώπινη – κοινωνική αλλά και οικονομική ενσωμάτωση των μεταναστευτικών ομάδων από τις χώρες αυτές.

Όσον αφορά στα βασικότερα προβλήματα και αδυναμίες : – Η έλλειψη περιφερειακού σχεδιασμού, πόρων και μέτρων για την αναδιάρθρωση και τον

εκσυγχρονισμό είχε ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση των επιχειρήσεων μεταποίησης στις γειτονικές χώρες, με αποτέλεσμα τη συνέχιση της αποβιομηχάνισης και την αύξηση της ανεργίας. Η επιχειρηματικότητα ιδιαίτερα της περιφέρειας παραμένει καθηλωμένη στο βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό με κριτήριο τη μεγέθυνση του κέρδους, την αποφυγή επενδύσεων για εκσυγχρονισμό και καινοτομία, την αποχή από κάθε έννοια αειφορίας.

– Ο τριτογενής τομέας δεν ενισχύθηκε από μια σύγχρονη, δημόσια Διοίκηση, ικανή να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό, τους δημόσιους πόρους στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία, στον πολιτισμό και στην προστασία του Περιβάλλοντος.

– Ο τουρισμός παραμένει καθηλωμένος στο παρωχημένο μοντέλο του παράκτιου θερινού, – με όλα τα συνεπαγόμενα όπως: αυθαίρετα, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, χαμηλής

ποιότητας υπηρεσίες. – Μεγάλη υστέρηση σε έργα διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, μείζον πρόβλημα

αποτελούν επίσης, τα αστικά, βιομηχανικά αδρανή, νοσοκομειακά, λάσπες από επεξεργασία λυμάτων. Επισημαίνεται η ανάγκη δομών ελέγχου και διαχείρισης του περιβάλλοντος σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης του κράτους για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

23

Βασικές κατευθύνσεις και προτάσεις για τη Δίκαιη και

Οικολογική Ανάπτυξη της Περιφέρειας Συνοψίζοντας, διαπιστώνεται ότι ο χαρακτήρας όλων των προβλημάτων και αναπτυξιακών ελλειμμάτων σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας στην ΠΚΜ είναι διαρθρωτικός. Δε λείπουν πάντα οι πόροι, αλλά οι στόχοι και οι τρόποι αξιοποίησής τους: Βασικές Κατευθύνσεις – Ανάγκη ολοκληρωμένου περιφερειακού προγραμματισμού με σαφές χρηματοδοτικό πλαίσιο που θα

εξασφαλίζει τη συνέργεια, την οικονομική αλληλεγγύη, τη διάχυση των ωφελειών και τη χωρική συνοχή, για την άρση των διανομαρχιακών ανισοτήτων.

– Ενιαίος, δημοκρατικός σχεδιασμός και τεκμηριωμένη ιεράρχηση των έργων των βασικών οδικών, σιδηροδρομικών και λοιπών αξόνων μεταφοράς, των έργων κοινωνικού εξοπλισμού, προστασίας και ανάδειξης των φυσικών και πολιτιστικών οικοσυστημάτων και πόρων, όπως και των συστημάτων διαχείρισης των μεγάλων προβλημάτων και κρίσεων.

– Χωροταξικός – πολεοδομικός σχεδιασμός και αυστηρή εφαρμογή των διατάξεών του, μέσα από τις νέες δομές της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της μητροπολιτικής διοίκησης με σκοπό την κοινωνική και παραγωγική σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων, αλλά και με ουσιαστική μέριμνα για την τόνωση της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών.

– Ανάγκη υποστήριξης του Μητροπολιτικού χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης και ανάδειξη των συγκριτικών, ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στον Ευρωπαϊκό χάρτη Περιφερειών και των Βαλκανίων, ιδιαίτερα της ΝΑ Ευρώπης.

– Η ομαλή και βιώσιμη ανάπτυξη θα πρέπει να είναι ισόρροπη μεταξύ της Θεσσαλονίκης και των άλλων περιφερειακών νομών, να εξασφαλίζει τη διάχυση των ωφελειών από το Μητροπολιτικό πόλο της Θεσσαλονίκης στα άλλα αστικά κέντρα. Καθώς ο στόχος του περιφερειακού σχεδιασμού είναι η συγκρότηση ενός ισόρροπου και πολυκεντρικού δικτύου αστικών κέντρων, η εξισορρόπηση μπορεί να υλοποιηθεί με τη λειτουργική διασύνδεσή τους, με τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, με συνδυασμένα δίκτυα μεταφορών και αστικών Συγκοινωνιών, καθώς και τη βελτίωση της προσπελασιμότητας της Περιφέρειας από το εθνικό δίκτυο μεταφορών. Ανάγκη δημιουργίας Σιδηροδρομικής Εγνατίας και Προαστιακού Σιδηρόδρομου.

– Η κάλυψη των αναγκών και των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων ως προς τις υποδομές και τις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας δεν είναι απλά ένας κοινωνικός και αναπτυξιακός στόχος αλλά προτεραιότητα και πρωταρχική υποχρέωση κάθε βαθμίδας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

– Η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, υποστηριζόμενη από τα Πανεπιστήμιά της πρέπει να γίνει το κέντρο σχεδιασμού και εφαρμογής καινοτόμων εργαλείων για τη βελτιστοποίηση της διοίκησης, της διαχείρισης και εκτέλεσης των οικονομικών δραστηριοτήτων, με έμφαση στη μικρή επιχειρηματικότητα, σε όλους τους τομείς παραγωγής προϊόντος, έργου, υπηρεσίας. Μπορεί να προωθήσει την τεχνολογική και επιχειρηματική καινοτομία, με κατάλληλη εκπαίδευση, κατάρτιση, προσέλκυση ερευνητών, και εξειδίκευση νέων ερευνητών στο πλαίσιο της δημιουργίας δικτύων έρευνας και πόλων καινοτομίας χρηματοδοτούμενων από ειδικά προγράμματα.

– Ένα νέο μοντέλο σχεδιασμού για τη γεωργία και γενικά για τον πρωτογενή τομέα, που έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση να εγκαταλειφθεί το τρέχον υδροβόρο και αντιπεριβαλλοντικό μοντέλο που σήμερα επιβιώνει λόγω των κρατικών επιδοτήσεων και έχει συμβάλλει στην απώλεια της Κορώνειας και στη διαρκή υποβάθμιση του Θερμαϊκού. Δημιουργία νέου τύπου γεωργίας βασισμένης στην ένταση γνώσης, εργασίας, τεχνολογίας και ποιότητας, με κατάλληλη κατάρτιση και αξιοποίηση προγραμμάτων, με στόχο την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με ταυτόχρονη προστασία των φυσικών πόρων και ειδικότερα με διαχείριση των υδατικών πόρων.

– Διαφύλαξη και προστασία της γεωργικής γης λόγω αλλαγής χρήσης της και ιδιαίτερα της γεωργικής

γης με υψηλή παραγωγικότητα, έλεγχος της μαζικής μεταστροφής παραγωγικών εκτάσεων σε ¨φυτεύσεις¨ φωτοβολταϊκών. Εναλλακτικές καλλιέργειες και αναδιάρθρωση της κτηνοτροφίας με κριτήριο τις εσωτερικές και διεθνείς καταναλωτικές τάσεις στην Κεντρική Μακεδονία για μια ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη.

– Βελτίωση και προστασία δομημένου – αστικού περιβάλλοντος και προώθηση αστικών ολοκληρωμένων

προγραμμάτων ανάπτυξης στις μειονεκτικές περιοχές. Αειφόρος διαχείριση φυσικού περιβάλλοντος, υδάτινων οικοσυστημάτων και προστατευόμενων περιοχών, ορθολογική διαχείριση αποβλήτων και αποκατάσταση περιοχών. Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, προστασίας των και αξιοποίησης εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

– Διαφοροποίηση τουριστικού προϊόντος και ενίσχυση της ζήτησης για εναλλακτικές μορφές Τουρισμού, συνδεδεμένες με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Θεματικός τουρισμός, επικεντρωμένος σε οικολογικά ενδιαφέροντα, σε αρχαιολογικά πολιτιστικά ενδιαφέροντα, σε τοπικά προϊόντα σε πολιτιστικές παραδόσεις. Κατάρτιση προγραμμάτων για τον τουριστικό σχεδιασμό,

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

24

καθώς και για την ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη της περιφέρειας, στο πλαίσιο ενιαίων αναπτυξιακών προγραμμάτων. Επίσης ανάπτυξη σχεδίου υποδομών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό. Από την κατάλληλη διάχυση και διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης μεταξύ των περιοχών μπορούν να προκύψουν σημαντικές ωφέλειες στην απασχόληση.

– Προώθηση μέτρων στήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων και κοινωνικής τους ένταξης (π.χ. ενσωμάτωση των παλιννοστούντων και των μεταναστών)

– Δράσεις και παρεμβάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του καταναλωτικού κινήματος.

Βασικές Προτάσεις για την Ανάπτυξη και την Οικονομία Στον πρωτογενή τομέα της Περιφέρειας Οι δυνατότητες που διαμορφώνονται για τον αγροτικό τομέα έχουν σχέση με την ενίσχυση του ρυθμού βελτίωσης της διάρθρωσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τη διαφοροποίηση των παραγωγικών κατευθύνσεων, τη διάδοση σύγχρονων γεωργικών πρακτικών, την Προστασία του περιβάλλοντος και των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, την αναδιάρθρωση της γεωργίας και βέβαια τη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Στον τομέα της μεταποίησης αναγκαίες παρεμβάσεις που συνδέονται με τις αναδιαρθρώσεις του πρωτογενή τομέα πρέπει να αποβλέπουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων του πρωτογενή τομέα, σύμφωνα με τα πρότυπα προϊόντων ποιότητας. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν : ü την ενθάρρυνση δημιουργίας μικρών μονάδων μεταποίησης τοπικών προϊόντων, ü τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων υποδομών μεταποίησης, ü τη στήριξη της συνεργασίας μεταξύ των μονάδων μεταποίησης, ü τη διαφοροποίηση της λίστας των παραγόμενων προϊόντων και ü τη διερεύνηση των δυνατοτήτων δημιουργίας μικρών βιώσιμων μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων.

Στον τριτογενή τομέα οι αναγκαίες παρεμβάσεις που συνδέονται με τις αναδιαρθρώσεις του πρωτογενή τομέα είναι: ü Η δημιουργία και η λειτουργία αγροτουριστικών και αγροβιοτεχνικών γυναικείων συνεταιρισμών,

που μπορούν να αξιοποιήσουν τα τοπικά προϊόντα και ειδικότερα αυτά με ονομασία προέλευσης. ü Ο αγροτουρισμός, του οποίου η στήριξη πρέπει να επιδιώκεται ως κύριος σκοπός. ü Επίσης καθίστανται αναγκαία έργα τεχνικής υποδομής για τη διαχείριση των υδατικών πόρων με τα

οποία αναμένεται η αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, η μείωση των απωλειών και η ορθολογική χρήση του νερού, έργα αγροτικής οδοποιίας, έργα διευθέτησης των προβλημάτων που σχετίζονται με τους βοσκότοπους και τα δάση.

Ως προς τις παρεμβάσεις στο Φυσικό Περιβάλλον, τώρα πλέον όλοι αναγνωρίζουν, και βέβαια οι ΟΤΑ, τη συσχέτιση μεταξύ γεωργίας και περιβαλλοντικής ποιότητας. Το αγροτικό τοπίο, το φυσικό περιβάλλον, οι υδάτινοι πόροι, η βιοποικιλότητα και το πολιτισμικό περιβάλλον αποτελούν μια ενότητα που έχει ανάγκη ενιαίας υπεράσπισης και προστασίας. Πρέπει να σχεδιασθούν και εφαρμοσθούν παρεμβάσεις και έργα π.χ. βελτίωσης των υδατικών πόρων και προστασίας περιοχών ειδικού ενδιαφέροντος, έργα ανάδειξης περιοχών και τοπίων με στόχο την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού. Ως προς τις παρεμβάσεις στο Πολιτισμικό Περιβάλλον προτείνονται: Η ανάδειξη πολιτιστικών εν δυνάμει αγροτουριστικών πόρων, η συνέχιση των παραδόσεων και η απασχόληση πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού σε τοπικές δραστηριότητες έργα αξιοποίησης των περιοχών φυσικού κάλλους και των αρχαιολογικών χώρων για τη στήριξη του αγροτουρισμού κ.λ.π. Έμφαση πρέπει να δοθεί σε καινοτόμες δράσεις π.χ. ενεργειακά φυτά, παραγωγή βιοκαυσίμων, παραγωγή πολλαπλασιαστικού και γενετικού υλικού για τη ζωική παραγωγή. Στο δευτερογενή τομέα της Περιφέρειας Το ζητούμενο για το δευτερογενή τομέα είναι να μετριασθούν οι επιπτώσεις από την καλπάζουσα οικονομική κρίση και τη δραστική μείωση των αναπτυξιακών δαπανών και να υπάρξει έστω ποιοτική ανάκαμψη ώστε να δημιουργηθούν εκ νέου οι προϋποθέσεις για την αναπτυξιακή και οικονομική προοπτική του τομέα. Για τη βιώσιμη αυτή ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα στην Περιφέρεια και την άρση των ανισορροπιών που παρουσιάζει, πρέπει να επιδιωχθεί: ü Συστηματικός έλεγχος από την πολιτεία της χρήσης και των αποτελεσμάτων των κινήτρων - ποιοι,

πως και γιατί τις δικαιούνται, με τις αντίστοιχες ποινές για κακή χρήση. ü Τήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, εκπαίδευση, εξειδίκευση του προσωπικού, μέτρα

αξιοποίησης και συγκράτησης του στελεχιακού δυναμικού. ü Ενίσχυση της συμμετοχής των περιβαλλοντικών δεικτών, που σημαίνει προώθηση σε όλο το εύρος

των μεταπρατικών επιχειρήσεων των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης. ü Εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποδομών μεταποίησης, με έμφαση στην εφαρμογή

τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής με βιώσιμη περιβαλλοντική ή οικολογική προοπτική.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

25

ü Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

ü Εξασφάλιση υγιούς ανταγωνιστικού κλίματος, ενίσχυση των καινοτόμων δράσεων και των αρχών του σύγχρονου επιχειρείν.

ü Υγιής και όχι πελατειακή ή διαπλοκής σχέση με την εκάστοτε πολιτική εξουσία. ü Διατήρηση και ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου των ΜΜΕ. ü Προώθηση και ενίσχυση δομών στήριξης της συνεργασίας μεταξύ των μονάδων πρωτογενούς

παραγωγής και των μονάδων μεταποίησης των προϊόντων τους. ü Διερεύνηση της διασύνδεσης της έρευνας με το παραγωγικό σύστημα, ολοκλήρωση και

εμπορευματοποίηση καινοτομίας. ü Ενίσχυση εξωστρέφειας και διεθνών συνεργασιών των επιχειρήσεων, δημιουργία δικτύων

επιχειρήσεων στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο. ü Δημιουργία αναβαθμισμένου περιβάλλοντος για την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων με τη

χωροθέτηση και ανάπτυξη ζωνών υποδοχής μεταποιητικών δραστηριοτήτων. ü Αντιμετώπιση του προβλήματος των υφισταμένων συγκεντρώσεων μεταποιητικών μονάδων στις

παρυφές μεγάλων αστικών κέντρων και στο ΠΣΘ. ü Προώθηση της δημιουργίας επιχειρηματικών πάρκων και δικτύων, με σκοπό την ισόρροπη

ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα στην ΠΚΜ (χωροταξία της ανάπτυξης). ü Ενίσχυση της Αποκεντρωμένης λειτουργίας της διοίκησης και των αρμοδιοτήτων των

αυτοδιοικητικών δομών της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, για την ανατροπή του στρεβλού μοντέλου ανάπτυξης, για την ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κεντρικής Μακεδονίας και του μητροπολιτικού πόλου της Θεσσαλονίκης.

Στον τριτογενή τομέα της Περιφέρειας Στο νέο, σύνθετο, αλλά και ασφυκτικό από την επικυριαρχία της αγοράς περιβάλλον, και στους τομείς των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών, στην Περιφέρεια δεν επιχειρήθηκε η διαμόρφωση μέσα από διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού και η εφαρμογή, με ένα ενισχυμένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενός στρατηγικού προγράμματος με βασικούς στόχους : ü Την αναδιάρθρωση, βελτίωση και ενίσχυση των υπηρεσιών και φορέων του δημόσιου τομέα και

της Αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα στα θέματα εξυπηρέτησης των πολτών, υγείας – πρόνοιας, εκπαίδευσης, κοινής ωφέλειας, προκειμένου η Διοίκηση στην Περιφέρεια να μην είναι ένα άθροισμα ετερόκλητων Οργανικών Μονάδων, αλλά ένα συνεκτικό σχήμα με ενιαία δράση και αποτελεσματικότητα.

ü Την προστασία και ανάδειξη του πλούσιου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των νομών της Περιφέρειας, με ενίσχυση των επενδύσεων στην πράσινη ανάπτυξη και στον κοινωνικό εξοπλισμό.

ü Την αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργεί η γεωγραφική θέση και η συγκυρία, με την ενίσχυση δυναμικών κλάδων του τριτογενή τομέα, ιδιαίτερα με επενδύσεις από τους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα στα Δίκτυα υποδομών μεταφορών, ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, ευρυζωνικά δίκτυα, αλλά και αξιοποίησης του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

ü Την ανάπτυξη και βελτίωση του συστήματος συνδυασμένων μεταφορών και αστικών συγκοινωνιών (διασύνδεση του αεροδρομίου με το λιμάνι και το σιδηροδρομικό δίκτυο κτλ.).

ü Τη δυναμική σύνδεση με τα Πανεπιστήμια – ΤΕΙ – και λοιπά κέντρα έρευνας και κατάρτισης. ü Την προώθηση της τεχνολογικής και επιχειρηματικής καινοτομίας και ενίσχυση της παροχής

υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. ü Την επίλυση οργανωτικών προβλημάτων και ενίσχυση της δράσης και ολοκλήρωση της

Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Να γίνει η Κεντρική Μακεδονία, υποστηριζόμενη από τα Πανεπιστήμιά της και τα ερευνητικά κέντρα, το κέντρο σχεδιασμού και εφαρμογής καινοτόμων δράσεων, ανάπτυξης των δικτύων και εφαρμογών πράσινης ενέργειας, αλλά και των δικτύων πολιτισμού και οικοτουρισμού Επίσης ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για τον τριτογενή τομέα θα πρέπει να συμπεριλάβει την προώθηση μέτρων στήριξης της κοινωνικής ένταξης π.χ. ενσωμάτωση των παλιννοστούντων και των μεταναστών στο σύστημα αρχικής και συνεχιζόμενης κατάρτισης. Στον Τουρισμό Η διαχείριση αυτού του αγαθού στις σύγχρονες συνθήκες της ¨γρήγορης ανάπτυξης επενδύσεων¨ αποτελεί ένα κρίσιμο διακύβευμα, το οποίο η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση οφείλει, με τις νέες της αρμοδιότητες και τα νέα συμμετοχικά εργαλεία, να υπηρετήσει, με απαραίτητη προϋπόθεση την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής ιδιομορφίας κάθε περιοχής. Στις σημερινές δημοσιονομικές συνθήκες είναι επιτακτικό: Να διαμορφωθεί ένα σαφές πλαίσιο για τον τύπο της τουριστικής ανάπτυξης της Κεντρικής Μακεδονίας και για το είδος των παρεμβάσεων που θα υπερασπίζονται τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, χωρίς απαραίτητα να αποδυναμώνεται η αναπτυξιακή διαδικασία της Περιφέρειας. Με περιβαλλοντική συνείδηση και με κοινωνική ευθύνη μπορεί να εξασφαλισθεί η απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στην προάσπιση της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη ήπιων πολιτικών του τουρισμού και των τοπικών οικονομιών.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

26

Η προάσπιση της ιδιαίτερης ταυτότητας κάθε περιοχής της Περιφέρειας πρέπει να επιτευχθεί με έναν τύπο βιώσιμης ανάπτυξης που θα πρέπει να συνθέσει για παράδειγμα τις τοπικές παραγωγικές, δυναμικές καλλιέργειες, με την εμπορική τους προώθηση- μέσα από τη μικρή επιχειρηματικότητα- καθώς επίσης τη συνδυασμένη αξιοποίηση παραδοσιακών γεύσεων, προϊόντων και πολιτιστικών αγαθών με την ανάδειξη και τη χρηματοδότησή τους. Ο νέος τύπος τουριστικής ανάπτυξης θα πρέπει να αναδείξει τον αδιαίρετο χαρακτήρα ανάμεσα στην τοπική κουλτούρα, την περιβαλλοντική ταυτότητα και το παραγωγικό μοντέλο που ιστορικά αναπτύχθηκε σε κάθε περιοχή. Η συγκρότηση δικτύων μικρών αγροτουριστικών μονάδων (επισκέψιμες παραγωγικές μονάδες σε συνδυασμό με μονάδες ή εγκαταστάσεις φιλοξενίας) και μονάδων εναλλακτικού τουρισμού υπαίθρου είναι μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Η επικαιροποίηση αυτών των παραμέτρων και η συνθετική τους αντιμετώπιση αποτελεί πρόταγμα για την Περιφερειακή μας Πολιτική για τον τουρισμό.

Βασικές Προτάσεις για τις Υποδομές

Η θέση της Περιφέρειας ως προς τους άξονες μεταφορών και τη συμμετοχή στα Διευρωπαϊκά δίκτυα αποτελεί πράγματι συγκριτικό πλεονέκτημα της Περιφέρειας. Ιδιαίτερα η Εγνατία οδός με τις κάθετες συνδέσεις με τις Βαλκανικές χώρες, σε συνδυασμό με το Λιμάνι, το Αεροδρόμιο και το σιδηροδρομικό δίκτυο καθιστούν την Περιφέρεια εν δυνάμει κόμβο αναφοράς στην ευρύτερη περιοχή. Για το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, Η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της κυριότητας των υποδομών είναι η ενδεδειγμένη επιλογή. Η ανάπτυξή του πρέπει δρομολογηθεί με γνώμονα τις ανάγκες και τις δυνατότητες της Θεσσαλονίκης και της Περιφέρειας, ώστε ο πλούτος που θα δημιουργηθεί και οι υπεραξίες που θα προκύψουν να διαχυθούν στο κοινωνικό σύνολο με προφανή ευεργετικά αποτελέσματα στην αύξηση της απασχόλησης. Χρειάζεται όμως μια υπεύθυνη δημόσια αρχή που να είναι: – Ικανή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει επενδυτικά προγράμματα σε υποδομές-εξοπλισμό-νέες

τεχνολογίες. Να αξιοποιήσει τη δυνατότητα κερδοφορίας και τη χρηματοπιστωτική φερεγγυότητα του Οργανισμού. Να επανασχεδιάσει το οργανωτικό και λειτουργικό πλαίσιο και να αναδιατάξει το ανθρώπινο δυναμικό.

– Να ακολουθήσει αναπτυξιακή πορεία με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. – Να διευρύνει τη συμβολή του λιμανιού στην απασχόληση στην Κεντρική Μακεδονία. Χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που να στοχεύει στην αποτελεσματική ένταξη του δημόσιου λιμανιού της Θεσσαλονίκης στα ολοκληρωμένα μεταφορικά συστήματα. Για αυτό άμεσα θα πρέπει να προχωρήσει η διακηρυγμένη αυτοδύναμη ανάπτυξη: με επέκταση της 6ης προβλήτας, με το σχεδιασμό εκσυγχρονισμού του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού (Γ/Γ κλπ), με τη δημιουργία κέντρου logistics 3PL. Για το συμβατικό λιμάνι η ανάπτυξη του θα πρέπει αφενός να υπακούει σε προσέλκυση ήπιου φορτίου και αφετέρου στη δημιουργία παροχής υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας Όσον αφορά στο Επιβατικό λιμάνι : Η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και ο Οργανισμός Λιμένα θα πρέπει μαζί με τους υπόλοιπους φορείς της περιοχής να κινηθούν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των ακτοπλοϊκών γραμμών και την απόδοση της πρώτης προβλήτας στην πόλη και στους κατοίκους της. Για το σιδηροδρομικό δίκτυο – Επιτέλους πρέπει να ολοκληρωθεί η πολυπόθητη διπλή γραμμή και η ηλεκτροκίνηση της διαδρομής

Αθήνας – Θεσσαλονίκης που σκανδαλωδώς καρκινοβατεί. – Να επανέλθει στον προγραμματισμό το έργο της ανάπτυξης του βόρειου περιφερειακού

σιδηροδρομικού δικτύου που ακυρώθηκε και να συγκριθεί με τεχνικοοικονομική μελέτη για την πολύ αξιόλογη πρόταση, που έχει μελετηθεί από το 2004 από τα Περιφερειακά τμήματα του ΤΕΕ της Μακεδονίας, για τη ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΕΓΝΑΤΙΑ. Έργο που αφορά στη δημιουργία ενός σιδηροδρομικού δικτύου που εκτείνεται από την Ήπειρο έως τη Θράκη με κεντρικό άξονα περίπου παράλληλο με την Εγνατία Οδό, η κεντρική σκηνή δεν έχει δείξει ενδιαφέρον.

– Ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο που συμβάλλει στη χωρική συνοχή, στην ισόρροπη ανάπτυξη και στην ενιαία ανάδειξη των ιστορικών, τουριστικών και φυσικού κάλλους περιοχών και κατ’ εξοχή στην εξυπηρέτηση των κατοίκων των νομών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος. Η πρότασή μας είναι να αρχίζει από Πιερία και να συνδέει τη βιομηχανική περιοχή και το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης με τα μεγάλα αστικά κέντρα και τις περιοχές τουριστικής ανάπτυξης, ιστορικούς τόπους και μνημεία, κινούμενος στο νότιο τόξο της Περιφέρειας μέχρι τη Χαλκιδική. Είναι ένα πολύ σημαντικό αναπτυξιακό περιβαλλοντικό και οικονομικό έργο, που όμως παραμένει μόνο στην καρδιά και τα οράματα των κατοίκων της Περιφέρειας.

– Η υλοποίησης της σύνδεσης και η κάλυψη των αναγκών του λιμένα Θεσσαλονίκης για σιδηροδρομικές μεταφορές παραμένει ανεπαρκής.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

27

Για το Αεροδρόμιο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Το έργο της επέκτασης του διαδρόμου του Αεροδρομίου στη θάλασσα είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Η υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης του Αεροδρομίου καθυστερεί πλέον των 15 ετών. Η ανάγκη διερεύνησης της χωροθέτησης του νέου αεροδρομίου τίθεται επιτακτικά προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο σε χώρους στάθμευση, όσο και σε χώρους επιβατών. Για την Εγνατία Οδό Πρέπει να ολοκληρωθούν οι κάθετοι συνοριακοί άξονες, να βελτιωθεί η Εσωτερική Περιφερειακή και να προχωρήσει στην υλοποίηση του εξωτερικού δακτυλίου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Και βέβαια δεν είναι δυνατόν για το μοναδικό και κατεξοχήν περιφερειακό αυτό άξονα της Βόρειας Ελλάδας να εκχωρηθεί του μεγαλύτερο μέρος του έργου και της συντήρησης στους ιδιώτες με συμβάσεις παραχώρησης με αντίτιμο τα υψηλά διόδια των σταθμών. Το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης Επιτέλους πρέπει να υπάρξει δέσμευση για ένα σφικτό και αυστηρό χρονοδιάγραμμα που θα περιλαμβάνει και τις επεκτάσεις του έργου προς Καλαμαριά και Σταυρούπολη, όπως και για μία αποκεντρωμένη διοίκηση του έργου για να μετέχει ουσιαστικά στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό των μέσων μαζικής μεταφοράς στην Περιφέρεια. Για το ενδοπεριφερειακό οδικό δίκτυο Πρέπει με ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό και με αυστηρή ιεράρχηση και χρονοδιάγραμμα των έργων να καλυφθούν οι πολύ σοβαρές ελλείψεις του, ιδιαίτερα στις διανομαρχιακές συνδέσεις, στις αλληλοσυνδέσεις των αστικών κέντρων και πολύ περισσότερες στις συνδέσεις των ορεινών και παραμεθόριων περιοχών της Περιφέρειας. Σε συνδυασμό με τα επίσης σοβαρά και επιδεινούμενα κυκλοφοριακά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης και τα περισσότερα αστικά κέντρα της Περιφέρειας και λαμβάνοντας υπόψη τα έργα και το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των μέσων σταθερής τροχιάς, όπως Μετρό και Προαστιακός, αλλά και τη θαλάσσια σύνδεση, που πρώτοι είχαμε υιοθετήσει. Όσον αφορά τα λοιπά δίκτυα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Η γεωγραφική θέση της Περιφέρειας, οι συνθήκες και η συγκυρία προδιαγράφουν ότι η περαιτέρω ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός αυτών όπως και άλλων σύγχρονων δικτύων και επενδύσεων στην «πράσινη» ενέργεια, όπως η αξιοποίηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του πλούσιου γεωθερμικού της δυναμικού, θα είναι προς όφελος της Οικονομίας της χώρας σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο και θα δημιουργήσει πολλές και σταθερές θέσεις εργασίας. Γενικότερα Για το φυσικό αέριο χρειάζεται να επιταχυνθεί η διείσδυσή του στην Κεντρική Μακεδονία, τόσο με την ίδρυση νέων ΕΠΑ όσο και με την επιτάχυνση των έργων υποδομής. Πρέπει επίσης να μελετηθεί σοβαρά η χρήση του φυσικού αερίου στην κίνηση των οχημάτων του ΟΑΣΘ, αλλά και των άλλων δημόσιων και ιδιωτικών οχημάτων, με την παροχή σχετικών κινήτρων. Κύριος στόχος η αξιοποίηση του δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του πλούσιου γεωθερμικού δυναμικού. Όσον αφορά το θέμα των επιδοτήσεων και των κινήτρων προς τους αγρότες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων υπάρχει κίνδυνος από ένα πολύ θετικό για το περιβάλλον, ενάντια στην κλιματική αλλαγή μέτρο, να φθάσουμε σε μία υπερβολική χρήση αυτού – κατάχρηση- Επίσης τα Ευρυζωνικά δίκτυα δεν είναι μία συμβατική υποδομή, αλλά μία εξίσου βασική υποδομή για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, την προσέλκυση των επενδύσεων, τη σύγχρονη λειτουργία της δημόσιας Διοίκησης, την εξυπηρέτηση και ισότιμη συμμετοχή των κατοίκων και επισκεπτών της Περιφέρειας στην ψηφιακή εποχή. Είναι δε η κεντρική διαχείριση των ευρυζωνικών δικτύων ουσιαστικός παράγοντας για την ανάπτυξη άλλων αναγκαίων δικτύων.

Βασικές Προτάσεις για το Φυσικό και Δομημένο Περιβάλλον Η προστασία του φυσικού Περιβάλλοντος Αντιμετωπίζοντας (θεωρώντας) το περιβάλλον ως ενιαίο σύστημα, όπου αστικός και υπαίθριος χώρος αλληλεπιδρούν, παρατηρείται απαράδεκτη υποβάθμιση της ποιότητας και σημαντική ελάττωση της ποσότητας των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων, εξαιτίας της περιβαλλοντικής ρύπανσης, της εγκατάλειψης ποταμών, ρεμάτων, λιμνών, χειμάρρων (φυσικοί αποδέκτες, λεκάνες απορροής) και της απουσίας σαφούς πολιτικής για τη διαχείρισή τους. Η αέρια ρύπανση έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Αιωρούμενα σωματίδια και χημικοί ρύποι από μεταφορές, παραγωγικές δραστηριότητες, χωματερές και μπάζα, αποψίλωση και αποδάσωση επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα τόσο των κατοικημένων περιοχών όσο και της υπαίθρου.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

28

Οι δασοκαλυμμένες εκτάσεις απαξιώνονται και μειώνονται. Γίνονται αποδέκτες απορριμμάτων, μπάζων και άχρηστων υλικών, καταπατούνται, υφίστανται παράνομη και απρογραμμάτιστη υλοτόμηση. Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισής τους αποδεικνύεται ολέθρια. Η υπερεντατική ανάπτυξη του μαζικού παράκτιου τουρισμού και οι πιέσεις που προκλήθηκαν από τις ανάγκες β’ κατοικίας, την αυθαίρετη δόμηση αλλά και χρήσεων γης που δε συνάδουν με το φυσικό οικοσύστημα, έχουν επιβαρύνει σημαντικά το φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα στους νομούς Χαλκιδικής και Πιερίας. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να επιλυθούν με την εφαρμογή του κατάλληλου Χωροταξικού Σχεδιασμού και θέσπιση κριτηρίων και όρων κατά τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων και χρήσεων που σέβονται τη φέρουσα ικανότητα των φυσικών πόρων κάθε περιοχής. Οι οικότοποι (Κορώνεια, Κερκίνη, δέλτα Αξιού-Αλιάκμονα κτλ.) αντανακλούν τις αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης αέρα, εδάφους, υδάτων, της έλλειψης πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού για τη διαχείριση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, για την τήρηση περιβαλλοντικών όρων και εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία έργων υποδομής και παραγωγικών μονάδων. Η προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας από την ανάπτυξη μη συμβατών χρήσεων γης (όπως διάσπαρτες βιοτεχνίες, βιομηχανίες) είναι ένα από τα θέματα που χρήζουν προσοχή, διότι η περιφέρεια συμμετέχει σημαντικά στην παραγωγή του πρωτογενή τομέα για το σύνολο της χώρας. Η αειφόρα (βιώσιμη) διαχείριση του περιβάλλοντος δεν επιβάλλεται με νόμους και αστυνόμευση. Αναπτύσσεται, ως συνείδηση, με συμμετοχικές δράσεις και με τη διαδραστική δημιουργία και λειτουργία θεσμών και δομών. Η όποια χρηματοδότηση θα αποδεικνύεται πάντοτε ανεπαρκής και αναποτελεσματική, αν δεν ακολουθεί έναν στρατηγικό σχεδιασμό. Απαιτείται, λοιπόν, όραμα και ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ο οποίος θα υποδεικνύει, μεταξύ άλλων, δράσεις για: Τη διαχείριση των υδάτων με ταυτόχρονη προστασία των φυσικών αποδεκτών και των λεκανών απορροής, Τον περιορισμό της αέριας ρύπανσης με έλεγχο των παραγωγικών δραστηριοτήτων και της ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και σχεδιασμό των μεταφορών, Τη διαχείριση του δασικού πλούτου με παράλληλη αξιοποίησή του και για τη δημιουργία θέσεων ήπιας υπαίθριας αναψυχής, Τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος μέσω της ανάπλασης και βελτίωσης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντός του. Μέσα στο πνεύμα αυτό θα πρέπει να επιδιωχθεί η διαπεριφερειακή, διασυνοριακή και διακρατική συνεργασία για τη διαχείριση των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος με κοινές δράσεις και βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική. Όσον αφορά τη Διαχείριση των στερεών αποβλήτων ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Περιφέρειας: Ένα σύγχρονο σύστημα διαχείρισης στερεών αποβλήτων πρέπει να είναι περιβαλλοντικά αποτελεσματικό, οικονομικά εφικτό και κοινωνικά αποδεκτό. Στο επίπεδο της στρατηγικής, και συμπληρωματικά - υποστηρικτικά της ευρωπαϊκής στρατηγικής, για την Ελλάδα και για την Κεντρική Μακεδονία προτείνονται : – Η ανάπτυξη και οργάνωση δικτύου εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων – Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος από τη σημειακή και διάχυτη διάθεση αποβλήτων και η διακοπή

των απορρίψεων – Ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και των μέσων διαχείρισης στερεών αποβλήτων και περιορισμός των

αστικών οχλήσεων – Η δημιουργία δομών, υψηλής τεχνογνωσίας, για την παρακολούθηση της διαχείρισης των σα., στο

πλαίσιο των ΦοΔΣΑ – Ανάπτυξη της Ανακύκλωσης και Επαναχρησιμοποίησης – Προώθηση κεντρικών έργων επεξεργασίας για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας που θα

παραλαμβάνουν όλα τα μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα καθώς και άλλα δευτερογενή υλικά, – Ενίσχυση χρηματοδότησης προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και αξιοποίηση ΕΣΠΑ για έργα

στερεών αποβλήτων. – Τροποποίηση χωροθέτησης ΧΥΤ και μονάδας Ημαθίας για χωροταξικούς, αρχαιολογικούς και

περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά και για την προστασία της ποιότητας ποσίμου νερού του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης

– Επέκταση ΧΥΤ Μαυροράχης (νέα κύτταρα), λόγω του ότι η δυναμικότητα των υφιστάμενων είναι μικρότερη του ορίζοντα ολοκλήρωσης των υπολοίπων έργων ΒΔ και ΝΑ τομέα- παράλληλα με την προμήθεια σπαστήρα για τα ογκώδη όλων των ΟΤΑ

– Αποκατάσταση ΧΥΤΑ Ταγαράδων και εφαρμογή προγράμματος περιβαλλοντικής παρακολούθησης

Κυρίαρχος στόχος η αποκατάσταση της αξιοπιστίας, η διαφάνεια, η ενημέρωση και η τήρηση της δεοντολογίας και του θεσμικού πλαισίου στη συζήτηση περί των χωροθετήσεων και των τεχνολογιών των μονάδων επεξεργασίας με στόχο οι επιλογές να επιτυγχάνουν τη μέγιστη δυνατή αποδοχή και υποστήριξη.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

29

Τα χωρικά προβλήματα στην Κεντρική Μακεδονία Πρέπει να θεμελιωθούν στη νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και να λειτουργήσουν οι διαδικασίες ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού του αστικού και αγροτικού χώρου, με κριτήρια δηλαδή χωροταξίας, κοινών αναπτυξιακών, κοινωνικών, πολιτιστικών χαρακτηριστικών, προκειμένου να εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα, τη δυνατότητα παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών στους πολίτες και αναπτυξιακής παρέμβασης. Πρέπει να ανατραπεί το στρεβλό πρότυπο της μέχρι σήμερα αναπτυξιακής διαδικασίας, στην περιφερειακή δομή, στην περιβαλλοντική και οικιστική πολιτική, γιατί απουσιάζουν διαδικασίες ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού του αστικού και αγροτικού χώρου Χρειάζεται πολύ δουλειά, επιμονή και γνώση για να λυθούν μέσα από αυτές τις ολοκληρωμένες διαδικασίες τα μεγάλα χωρικά προβλήματα της Περιφέρειας. Προβλήματα που συνοψίζονται ως εξής : – Το αστικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης και των άλλων μεγάλων πόλεων της Περιφέρειας

επιβαρύνεται από τα προβλήματα της κυκλοφορίας, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και γενικά της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής λόγω των μεγάλων πυκνοτήτων, της ανάμιξης ασυμβίβαστων χρήσεων και της ανεπάρκειας των απαιτούμενων υποδομών και πολεοδομικών εξυπηρετήσεων. Όλα αυτά αντανακλούν την έλλειψη σχεδιασμού και τον απρογραμμάτιστο τρόπο της αρχικής ανάπτυξης, αλλά και την αποσπασματικότητα των μετέπειτα πολεοδομικών ρυθμίσεων.

– Οι συνοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης αποτελούν ένα μωσαϊκό πυκνοκατοικημένων περιοχών, που προέκυψαν από διαδοχικές νόμιμες αλλά και αυθαίρετες επεκτάσεις του αστικού χώρου, και υπήρξαν ο κύριος υποδοχέας της εσωτερικής μετανάστευσης, όπως και σήμερα των μεταναστών και προσφύγων. Στις περισσότερες από αυτές είναι έντονη η παρουσία κοινωνικών ομάδων που απειλούνται από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

– Στον περιαστικό χώρο η ανάμιξη των χρήσεων γης, η διάσπαρτη αυθαίρετη δόμηση έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

– Στις παραλιακές τουριστικές περιοχές συνεχίζεται η άναρχη και αυθαίρετη δόμηση με τις σημαντικές επιπτώσεις στους περιβαλλοντικούς πόρους, αλλά και στα ίδια τα πλεονεκτήματα, από το φυσικό και δομημένο περιβάλλον, των περιοχών αυτών. Επίσης οι τεχνικές (οργανωμένα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης) και κοινωνικές υποδομές (αγροτικά ιατρεία, ΚΑΠΗ, βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.α) στις περισσότερες περιπτώσεις απουσιάζουν, εντείνοντας έτσι τα προβλήματα στο χώρο.

– Σε αντίθεση με τις παραθαλάσσιες περιοχές οι οικισμοί που βρίσκονται σε ορεινές ή απομονωμένες περιοχές παρουσιάζουν τάσεις συρρίκνωσης του πληθυσμού τους ως αποτέλεσμα της διάρθρωσης των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Με την άρση της απομόνωσης, με την υλοποίηση των κατάλληλων μεταφορικών υποδομών αλλά και τη βιώσιμη εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων των περιοχών αυτών (όπως το φυσικό, ιστορικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον) θα αναδειχθεί ο ορεινός χώρος της περιφέρειας και θα επιτευχθεί η συγκράτηση του πληθυσμού.

Είναι ελλιπής η ενίσχυση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης και περισσότερο των υπολοίπων αστικών συνόλων της περιφέρειας, μέσω αναπλάσεων μνημείων, αρχαιολογικών και αξιόλογων πολιτιστικά χώρων. Με την εκπόνηση Ειδικών πολεοδομικών μελετών μπορούν να διατηρηθούν, προστατευθούν και αναδειχθούν τα ιστορικά κέντρα των οικισμών της περιφέρειας. Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα αυτά τα προβλήματα παραμένουν και μεγεθύνονται παρότι ότι υπάρχει πολεοδομικός σχεδιασμός στην περιοχή, αλλά απουσιάζει η αυστηρή και συνεπής εφαρμογή του, οι απαραίτητοι πόροι για ολοκληρωμένα προγράμματα δράσεων και έργων, ενώ παράλληλα καθυστερεί η εξειδίκευση του σχεδιασμού με τις νέες μελέτες χωροταξικών και πολεοδομικών παρεμβάσεων. Για το τελευταίο αυτό θέμα έχουμε επισημάνει ότι και στο πλαίσιο «Καλλικράτης» παραμένει η αδυναμία αποκέντρωσης πολεοδομικών αρμοδιοτήτων, λόγω της θέσης ότι οι αρμοδιότητες αυτές παραμένουν στο κράτος λόγω συνταγματικού κωλύματος. Τελικά πρέπει να εξευρεθεί η ορθή και χρηστή διαδικασία που θα επιτρέψει στους νέους θεσμούς τη συμμετοχή στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και κυρίως την εξειδίκευσή του στο επίπεδο του Δήμου και της Περιφέρειας. Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη Το όραμα της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης δεν είναι δυνατό να στηριχθεί μονοσήμαντα σε μεμονωμένα «μεγάλα έργα» με απροσδιόριστο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα υλοποίησης, αλλά σε συνδυαστικές δράσεις στο επίπεδο και του σχεδιασμού και της υλοποίησης που είναι εφικτός μόνο με τη Μητροπολιτική Διακυβέρνηση και κυρίως η ιεράρχηση και η διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων. Προβλήματα, όπως: – Οι αστικές συγκοινωνίες, μεταφορές, μετακινήσεις και η στάθμευση, τόσο μέχρι την έναρξη της

λειτουργίας του ΜΕΤΡΟ, όσο και κατά τη λειτουργία του. – Η θαλάσσια παράκαμψη της πόλης, – Η έλλειψη αστικών δημόσιων υπαίθριων χώρων ικανού μεγέθους και σε κατάλληλη πυκνότητα, αλλά

και η ύπαρξη μεγάλων εκτάσεων που παραμένουν αναξιοποίητες (στρατόπεδα, ζώνη σιδηροδρόμου κ.ά.).

– Οι υποβαθμισμένες -από άποψη περιβάλλοντος, κτιριακού αποθέματος και υποδομών- αστικές ενότητες.

– Το εγκαταλειμμένο ανατολικό θαλάσσιο μέτωπο από το Μέγαρο Μουσικής προς το αεροδρόμιο. – Τα ρέματα και η περιφερειακή τάφρος που χρειάζονται εξυγίανση και οριοθέτηση.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

30

Θα πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν σε επίπεδο Μητροπολιτικής Ενότητας με στόχο την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε Μητροπολιτικό κέντρο. Προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος της περιοχής ως Πύλη εισόδου της χώρας θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών του Λιμένα, του Αεροδρομίου, η επέκταση και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου. Επιπλέον με τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών και αγορών θα διατίθενται τα προϊόντα του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα στην τοπική, εθνική αλλά και διεθνή αγορά. Η προσέλκυση επενδύσεων και η ανάπτυξη της καινοτομίας θα ενισχύσουν την οικονομία της Περιφέρειας, ωστόσο απαραίτητη είναι η δημιουργία κατάλληλων υποδομών στον εξωαστικό χώρο αλλά και η βελτίωση των ήδη υφιστάμενων (ΒΙΟΠΑ, ΒΙΠΑ, ΒΙΠΕ, ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ, ΖΩΝΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ κ.α). Η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης ως τουριστικός πόλος διεθνούς εμβέλειας με τη βελτίωση των τουριστικών υποδομών αλλά και την παράλληλη ανάδειξη των ιστορικών, πολιτιστικών και αξιόλογων συνόλων με κατάλληλες δράσεις (όπως αστικές αναπλάσεις, βελτίωση της ποιότητας των μεταφορών) ΔΕΘ – Μεταφορά εγκαταστάσεων Η σχεδιαζόμενη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εγείρει δυο κύκλους συζητήσεων:

• σχετικά με τη χρήση-διαχείριση του αστικού δημόσιου χώρου που θα απελευθερωθεί, • σχετικά με το βιώσιμο σχεδιασμό των υποδομών στη νέα θέση, τη διασύνδεσή της με τα

συγκοινωνιακά δίκτυα (αεροδρόμιο, λιμάνι, σιδηρόδρομος) και την εξυπηρέτηση και φιλοξενία των εκθετών και επισκεπτών της.

Η υιοθέτηση της Σίνδου για την υποδοχή των νέων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ, αποτελεί μια ορθολογική τεκμηριωμένη επιλογή, η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί προς όφελος της πόλης μέσα από το βιώσιμο σχεδιασμό του νέου εκθεσιακού κέντρου. Σε ότι αφορά το σχεδιασμό των νέων υποδομών εγκατάστασης της ΔΕΘ θα πρέπει να κατατεθούν έγκαιρα προτάσεις στο πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά και να υπάρξει πολιτική βούληση και δέσμευση, ώστε ν’ αποφευχθούν προβλήματα ανάλογα με αυτά των υποβαθμισμένων περιαστικών περιοχών στην ευρύτερη περιοχή.

Βασικές προτάσεις για τις Ενδο-περιφερειακές ανισότητες Δυστυχώς παρά τους πόρους που εισέρευσαν και την πολυδιαφημιζόμενη αύξηση των μακροοικονομικών μεγεθών – ρυθμοί ΑΕΠ – οι Περιφερειακές και Διανομαρχικές ανισότητες δεν έχουν αρθεί. Σήμερα που η όλη αναπτυξιακή διαδικασία καταρρέει, λόγω της μεγάλης κρίσης και των περιοριστικών της Ανάπτυξης πολιτικών που επιλέγονται, η εφαρμογή των θεσμικών αλλαγών του «Καλλικράτη» για Περιφερειακή Ισόρροπη Ανάπτυξη γίνεται ένα ιδιαίτερα δύσκολο και κρίσιμο εγχείρημα. Είναι για την Κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα και τους πολίτες που θα ασχοληθούν μία βαθιά πολιτική πράξη και ευθύνη, πολύ περισσότερο όταν στο μνημόνιο η μεταρρύθμιση αυτή εκλαμβάνεται ως μέτρο περιοριστικού και όχι αναπτυξιακού και κοινωνικού χαρακτήρα. Γι’ αυτό Η άρση της απομόνωσης, η ενίσχυση του πρωτογενή τομέα καθώς και η στροφή προς περισσότερο συμφέρουσες παραγωγικές δραστηριότητες είναι απαραίτητα βήματα προκειμένου να ανατραπεί η αναπτυξιακή καθυστέρηση που παρουσιάζουν οι ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της Περιφέρειας (ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται για παράδειγμα στους Νομούς Κιλκίς και Πέλλας). Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιοχών αυτών, με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας και της βιωσιμότητας, θα είναι σε θέση να προσελκύσει επενδύσεις και να συγκρατήσει τις παραγωγικές ομάδες μέσω της δημιουργίας νέων δυνατοτήτων που θα καθιστούν τις περιοχές αυτές περισσότερο ανταγωνιστικές προς τις αναπτυγμένες περιοχές της περιφέρειας (ιδιαίτερα το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης με την ευρύτερη ζώνη επιρροής), με στόχο την ελαχιστοποίηση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Η βελτίωση των υποδομών (δίκτυα πρόσβασης, μέσα μαζικής μεταφοράς), κοινωνικών (υποδομές υγείας, πρόνοιας, εκπαίδευσης) και τεχνικών (υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης, επικοινωνιών) ενισχύει σταθερά το ρόλο μιας περιοχής, προσφέροντας παράλληλα βελτιωμένο επίπεδο ποιότητας ζωής. Επιπλέον, παρεμβάσεις και αστικές αναπλάσεις, με στόχο την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με στόχο την εξισορρόπηση των αναγκών των αστικών κέντρων της περιφέρειας και συγκεκριμένα περιοχών τους που εμφανίζουν τάσεις και προβλήματα αστικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής υποβάθμισης. Η επίτευξη μίας ισόρροπης ανάπτυξης προς όλους τους τομείς απαιτεί την ενίσχυση του ρόλου των τοπικών και αστικών κέντρων μέσα από την ενεργοποίηση των νέων συμμετοχικών εργαλείων της περιφερειακής αυτοδιοίκησης που στόχο θα έχει την ορθή προώθηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων κάθε τόπου, τον από κάτω προς τα πάνω σχεδιασμό και την προώθηση ίσων ευκαιριών προς όλες τις χωρικές ομάδες της Περιφέρειας.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, η Κρίση και Οι Εκλογές

31

Αριστοτέλους 26, 54623 Θεσσαλονίκη Τηλ. – Fax : 2310 228 449 e-mail: info@symmetoxi2010.gr www.symmetoxi2010.gr