∆ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ

ΣΤΗ ∆ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΜΕ ΘΕΜΑ

΄΄ ∆ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ : Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ

ΕΛΛΑ∆ΑΣ΄΄

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Πανεπιστηµίου Μακεδονίας

Υποβλήθηκε ως απαιτούµενο για την απόκτηση του µεταπτυχιακού

διπλώµατος ειδίκευσης στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεων

(µε εξειδίκευση στη χρηµατοοικονοµική διοίκηση)

Σεπτέµβριος 2010

ii

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ευχαριστίες ……………………………………………………………….vi

Αφιερώσεις………………………………………………………………..vii

Περίληψη…………………………………………………………………..ix

Abstract…………………………………………………………………….x

Μεθοδολογία……………………………………………………………….xi

Εισαγωγή……………………………………………………………………1

Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας…………………………………………….2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΟΡΙΣΜΟΣ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ……………………………………………………………17

1.1. Ορισµός δηµοσίου χρέους ………………………………………….17

1.1.α. Το ποσοστό του δηµοσίου χρέους……………………………18

1.1.β. Η ευρύτητα της έννοιας δηµόσιο χρέος………………………18

1.1.γ. Καθαρό και ακαθάριστο δηµόσιο χρέος………………………19

1.1.δ. Εσωτερικό και εξωτερικό χρέος………………………………20

1.1.ε. Βραχυπρόθεσµο, µεσοµακροπρόθεσµο και πάγιο δηµόσιο χρέος

……………………………………………………………………………….23

1.2. ∆ηµόσιος δανεισµός…………………………………………………….26

iii

1.2.α. Ανεκτό ποσοστό δηµόσιου δανεισµού………………………...26

1.2.β ∆ηµόσιος δανεισµός και οικονοµική δραστηριότητα…………...27

Ø Η οικονοµία σε φάση ύφεσης…………………………………..27

Ø Η οικονοµία σε φάση ανόδου…………………………………..28

1.2.γ. Κυκλικός δανεισµός του δηµοσίου……………………………...28

1.2.δ. ∆οµικός δανεισµός του δηµοσίου………………………………29

Κεφάλαιο 2 : ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ∆ΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ………………………..30

2.1. Ορισµός διαχείρισης δηµόσιου χρέους…………………………………..30

2.2. Επιπτώσεις επί της οικονοµίας από την πώληση/αγορά

χρεογράφων…………………………………………………………………...33

2.2.α. Επιπτώσεις επί των επιτοκίων…………………………………34

2.2.β. Επιπτώσεις επί της ρευστότητας………………………………..34

2.3. Το υφιστάµενος χρέος ως αυτόµατος σταθεροποιητής…………………...35

2.4. Το κόστος της χρηµατοδοτήσεως του χρέους…………………………36

2.5. ∆υνατότητα βελτιώσεως της τεχνικής διαχείρισης του χρέους………..37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ∆ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ…………...39

3.1. Η περίοδος του ελληνικού οικονοµικού θαύµατος (1950-1974)………….39

3.2. Η µεταπολιτευτική περίοδος 1974-1990………………………………….41

3.2.α. Η διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραµανλή………………..41

3.2.β. Η πρώτη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ……………....41

3.3. Η περίοδος 1990-2000, η νεοφιλελεύθερη εποχή………………………...47

3.3.α. Η διακυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη……………………..47

3.3.β. Η δεύτερη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου……………..48

3.3.γ. Η διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου Σηµίτη………………………49

3.4. Περίοδος 2000-2010: Η Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής……………50

iv

3.4.α. Συνέχεια της διακυβέρνησης του Κωνσταντίνου Σηµίτη…………50

3.4.β. Η διακυβέρνηση του Κώστα Καραµανλή…………………………51

3.5. ∆ιακυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου από το 2009 έως σήµερα………..54

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ∆ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΚΑΙ Η

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ…………………………………………………….56

4.1 Η ιστορία του δηµόσιου χρέους στην Ελλάδα……………………………..56

4.2. Πρακτικές διαχείρισης δηµοσίων οικονοµικών και αίτια αύξησης του χρέους

………………………………………………………………………………….58

4.2.α. Χαρακτηριστικές πολιτικές των εκάστοτε ελληνικών κυβερνήσεων

………………………………………………………………………………….59

4.2.β. Η εξέλιξη της δηµοσιονοµικής πολιτικής στην Ελλάδα……………61

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗΣ

ΕΡΕΥΝΑΣ………………………………………………………………............66

5.1 . Έλεγχοι στασιµότητας………………………………………………………66

5.2 . ∆ιευρυµένος έλεγχος των dickey-fuller ……………………………………69

5.3. Arma models ………………………………. ……………………………….70

5.4. Arch –Garch models………………………………………………………….71

5.4.α. Υπό συνθήκη µεταβλητότητα - arch (q)…………………………...72

5.4.β. Υπόδειγµα Garch……………………………………………………73

5.5. Στατιστικός έλεγχος της εργασίας…………………………………………….74

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ

ΜΕΛΈΤΗ…………………………………………………………….....................88

v

6.1. Συµπεράσµατα………………………………………………………………..88

6.2. Προτάσεις για µελλοντική έρευνα…………………………………………...93

Βιβλιογραφία……………………………………………………………………...94

Παραρτήµατα

∆ιάγραµµα 1 : ∆ηµόσιο χρέος 1981-1990…………………………………………45

∆ιάγραµµα 2: Η εξέλιξη του δηµόσιου χρέους σε συνάρτηση µε την εκάστοτε

κυβέρνηση………………………………………………………………………….108

Πίνακες 1-12 : Αποτελέσµατα εθνικών εκλογών 1974-2009…………………..101-106

Πίνακας 13: ∆ηµόσιο Χρέος 1970-2010………………………………...................107

vi

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Φτάνοντας στο τέλος αυτής της προσπάθειας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον

επιβλέποντα της µεταπτυχιακής µου διατριβής, Καθηγητή του Πανεπιστηµίου