εποικοδομητικη

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗΣ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ

ΜΠΕΜΠΗ ΣΤΕΛΛΑ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΡΗΣ

«Ο πιο σπουδαίος απλός «Ο πιο σπουδαίος απλός παράγοντας που επηρεάζει τη παράγοντας που επηρεάζει τη

μάθηση είναι αυτό που ο μαθητής μάθηση είναι αυτό που ο μαθητής ήδη γνωρίζει. Εξακρίβωσέ το και ήδη γνωρίζει. Εξακρίβωσέ το και δίδαξε τον σύμφωνα με αυτό».δίδαξε τον σύμφωνα με αυτό».

Ausubel,1968Ausubel,1968

Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ:ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ

ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ:

Η Ελλάδα κατέλαβε την τρίτη, από το τέλος, θέση στις Φυσικές Επιστήμες ανάμεσα σε 40 χώρες. (Έρευνα PISA 2003)

Η ΑΙΤΙΑ:Οι μαθητές μας εκπαιδεύονται στο να απομνημονεύουν γνώσεις και να δίνουν συγκεκριμένες απαντήσεις σε προκαθορισμένες ερωτήσεις, ενώ αδυνατούν να λύσουν προβλήματα και να εφαρμόσουν τη γνώση σε περιπτώσεις της καθημερινής ζωής.

Η ΛΥΣΗ:

Εναρμόνιση των διδακτικών μοντέλων με τις νέες θεωρητικές συλλήψεις για τη μάθηση και αξιοποίησή τους στη διδασκαλία και στο σχεδιασμό των Αναλυτικών Προγραμμάτων των Φυσικών Επιστημών.

Αλλαγή «Παραδείγματος» στον προσανατολισμό Αλλαγή «Παραδείγματος» στον προσανατολισμό των ερευνών στις Φ.Ε.των ερευνών στις Φ.Ε.

Η έρευνα στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στρέφει το ενδιαφέρον της κυρίως προς τρεις κατευθύνσεις:

Στην προσπάθεια εφαρμογής ή προσαρμογής μεθόδων, πορισμάτων

και πρακτικών άλλων γνωστικών περιοχών, με στόχο την αποτελεσματική διδακτική προσέγγιση των Φ.Ε.

Στον εντοπισμό και την ερμηνεία φαινομένων τα οποία συνδέονται με τη διδασκαλία και τη μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες (ιδέες μαθητών για διάφορα φυσικά φαινόμενα, στάσεις και απόψεις διδασκόντων) και γενικά των τρόπων με τους οποίους οι μαθητές και οι διδάσκοντες κατανοούν θέματα που αφορούν τις Φ. Ε.

Στην ανάπτυξη μεθόδων διδασκαλίας, ολοκληρωμένων

προγραμμάτων, διδακτικών εργαλείων, εργαλείων αξιολόγησης και εκπαιδευτικού υλικού με βάση τα αποτελέσματα των δυο προηγούμενων τύπων έρευνας.

Έρευνες για τις ιδέες των παιδιών στις Φ. Ε. Έρευνες για τις ιδέες των παιδιών στις Φ. Ε. και τη Βιολογία:και τη Βιολογία:

Psarros, N. and Stavridou, H. (2001). “The adventure of food inside the human body: primary student’s conceptions about the structure and the function of the human digestive system”, In D. Psillos et al.

Rowlands, M. (2004). “What do children think happens to the food they eat?” Journal of Biological Education, 38(4), 167-171.

Teixeira, F. M. (2000). “What happens to the food we eat? Children’s conceptions of the structure and function of the digestive system”, International Journal of Education, 22, 507-520.

Toyama, N. (2000). “What are food and air like inside our bodies? : Children’s thinking about digestion and respiration”, International Journal of Behavioral Development 24(2), 222-230.

Driver, R. et al. “Children's ideas in science” Children's conceptions of air pressure: Exploring the nature of

conceptual change

Άποψη παραδοσιακής διδακτικής:Άποψη παραδοσιακής διδακτικής:

Τραπεζική αντίληψη της εκπαίδευσης:

Ο δάσκαλος, ως αυθεντία, «καταθέτει» τη γνώση και ο μαθητής «καταχωρεί και αποταμιεύει» το περιεχόμενο της με «αποστήθιση»

Άποψη σύγχρονης διδακτικής:Άποψη σύγχρονης διδακτικής:

Ο μαθητής είναι ταυτόχρονα μέλος πολλών κοινοτήτων μέσα στις οποίες το περιεχόμενο και το νόημα των γνώσεων βρίσκεται υπό συνεχή διαπραγμάτευση.

Ο μαθητής μέσα από ενεργητικές, βιωματικές, συνεργατικές διαδικασίες, και με τη διαμεσολάβηση και την καθοδήγηση του δασκάλου, κατακτά τη γνώση.

Χαρακτηριστικά της μάθησης (Χαρακτηριστικά της μάθησης (Novak)Novak):: Οι έννοιες δομούνται σε νεαρή ηλικία Οι παρανοήσεις δομούνται σε νεαρή ηλικία και δεν

αλλάζουν εύκολα. Η προϋπάρχουσα γνώση επηρεάζει τον μαθητή Η προϋπάρχουσα γνώση δεν αλλάζει εύκολα Οι γνώσεις αποθηκεύονται ιεραρχικά Οι σπουδαστές δεν έχουν επίγνωση των γνωστικών

διαδικασιών Οι επιστημολογικές αντιλήψεις των σπουδαστών επιδρούν

στη μάθηση Οι σκέψεις, τα αισθήματα και οι πράξεις είναι

αλληλεξαρτώμενα.

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣΜΑΘΗΣΗΣ

Η μπιχεβιοριστική ή συμπεριφοριστική θεωρία της μάθησης

Η ανακαλυπτική θεωρία μάθησης

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣΜΑΘΗΣΗΣ

Μαθησιακό υποκείμενο

+Κατάλληλη διδακτική είσοδος

↓Επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα

Η ΜΠΙΧΕΒΙΟΡΙΣΤΙΚΗ-Η ΜΠΙΧΕΒΙΟΡΙΣΤΙΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΣΗΣΜΑΘΗΣΗΣ

Το μυαλό του μαθητή είναι άγραφο χαρτί (tabula raza)

Η μάθηση είναι παθητική, ληπτική και αναπαραγωγική διαδικασία

Η γνώση μεταδίδεται από το δάσκαλο και το εγχειρίδιο του μαθητή.

Η γνώση είναι στατική και αντικειμενική.

Η ΜΠΙΧΕΒΙΟΡΙΣΤΙΚΗ-Η ΜΠΙΧΕΒΙΟΡΙΣΤΙΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΣΗΣΜΑΘΗΣΗΣ

Έμφαση στην ποσότητα και το εύρος της γνώσης

Έλεγχος με τεστ προόδου

Δασκαλοκεντρισμός

S+O=RStimulation + Organism=Reaction

Η ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑΗ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Για να μάθει το υποκείμενο πρέπει να δράσει σε συγκεκριμένα αντικείμενα.

Η μάθηση συντελείται μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων, επίλυσης προβλημάτων

Αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών Αγνόηση των ιδεών των μαθητών, το μυαλό τους

είναι άγραφο χαρτί.

ΟμαδοσυνεργατικήΗ γνώση διακρίνεται για τον ποιοτικό της

χαρακτήρα και όχι για την ποσοτική της διάσταση.

Οι μαθητές με τη βοήθεια φύλλου εργασίας παρατηρούν, κάνουν μετρήσεις, καταγράφουν και συγκρίνουν δεδομένα.

Ο δάσκαλος στο ρόλο του καθοδηγητή και του οργανωτή καταστάσεων μάθησης.

Η ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑΗ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣΜΟΝΤΕΛΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ

Οι διδάσκοντες χρησιμοποιούσαν και χρησιμοποιούν ένα σύνολο από στρατηγικές και τεχνικές, τις οποίες συνδυάζουν με:

α) τις γνώσεις τους για το γνωστικό αντικείμενο που διδάσκουν,

β) την πείρα τους ή την προσωπική τους άποψη για τη διδακτική μεθοδολογία που είναι η πλέον αποτελεσματική,

γ) τις θεσμοθετημένες δραστηριότητες, όπως π.χ, την αξιολόγηση,


Τα μαθησιακά αποτελέσματα της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών υπολείπονται αυτών που έχουν τεθεί.

Εκφράσεις όπως «είναι δύσκολο», «δεν μπορούν να το μάθουν», «δεν καταλαβαίνουν», «κάνουν συνέχεια λάθη», «δεν έχουν βάσεις για να το μάθουν», κ.ά. είναι στενά συσχετισμένες με το φτωχό μαθησιακό αποτέλεσμα


Έρευνα που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1990 στη Νέα Ζηλανδία από το Υπουργείο Έρευνας, Επιστήμης και Τεχνολογίας ανέδειξε πόσο μικρό ήταν το ενδιαφέρον των πολιτών να μάθουν Φυσικές Επιστήμες (Matthews 2000). Συγκεκριμένα από τους 1012 αντιπροσωπευτικούς ενήλικες που ρωτήθηκαν: η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών εκδήλωναν μια αρνητική στάση για τις Φυσικές Επιστήμες

Το 90% ήταν επιστημονικά αναλφάβητοι και αγνοούσαν τις διαδικασίες, την ορολογία των Φυσικών Επιστημών καθώς και τις κοινωνικές επιπτώσεις και προεκτάσεις των εφαρμογών τους


Ενθουσιασμός για τις Φυσικές Επιστήμες και περιέργεια για τα φυσικά φαινόμενα ,δείχνουν οι μαθητές στο νηπιαγωγείο

Στείρα απομνημόνευση, παθητική και αβασάνιστη αποδοχή της καινούργιας πληροφορίας καθώς και διατύπωση ανόητων και 'κλειστών' ερωτήσεων που κάθε άλλο παρά στοχεύουν στη διερεύνηση της νέας γνώσης δημιουργούν αρνητική στάση στο Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο.

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Δεκαετία του '60 οι απόψεις των Piaget , Bruner και η γνωστική στροφή στην ψυχολογία.

Στο κατώφλι του 21ου αιώνα εμφανίζονται διεθνώς ένα πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων που, με το γενικό τίτλο Επιστημονικός και Τεχνολογικός Αλφαβητισμός για Όλους, προσπαθούν να διαμορφώσουν μια νέα αντίληψη για τη διδασκαλία και τη μάθηση των Φυσικών Επιστημών.

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ

ΒΙΟΛΟΓΙΑΣΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΝΘΡΩΠΟΣ-ΦΥΣΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΝΕΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΟΥ ΠΡΟΩΘΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΛΙΣΤΙΚΗ –ΟΡΓΑΝΙΚΗ -ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ

ΣΚΟΠΟΙ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ Η ΣΚΟΠΟΙ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ Η ΦΥΣΙΚΗ -ΒΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ Ε.ΕΦΥΣΙΚΗ -ΒΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ Ε.Ε

Μαθαίνω να αποκτώ γνώσεις

Μαθαίνω να πράττω

Μαθαίνω να συνυπάρχω και να συνεργάζομαι

Μαθαίνω να υπάρχω

Εποικοδομητική μάθησηΕποικοδομητική μάθηση

Ως εποικοδομητική μάθηση ορίζεται η διαδικασία κατά την οποία ο μαθητής υποκινούμενος από μια προβληματική κατάσταση, την οποία οι υπάρχουσες γνώσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν, ενεργοποιεί τις ήδη υπάρχουσες γνωστικές δομές, τις τροποποιεί, κατασκευάζοντας έτσι νέες γνώσεις, προκειμένου να ερμηνεύσει και να επιλύσει το πρόβλημα.

Εποικοδομητισμός Εποικοδομητισμός ((Constructivism)Constructivism)

Εισαγωγή νέας ορολογίας στην έρευνα:

Εποικοδόμηση της γνώσης

Εποικοδομητική προσέγγιση διδασκαλίας

Εννοιολογικά πλαίσια

Προαντιλήψεις, ιδέες των παιδιών

Γνωστική σύγκρουση

Εννοιολογικό-επιστημολογικό εμπόδιο

Εννοιολογική αλλαγή

Μεταγνώση

Εποικοδομητισμός-ΚονστρουκτιβισμόςΕποικοδομητισμός-Κονστρουκτιβισμός

Διακρίνεται σε:Φιλοσοφικό κονστρουκτιβισμό Κυβερνητικό κονστρουκτιβισμόΕκπαιδευτικό ή ψυχολογικό κονστρουκτιβισμό Κοινωνιολογικό κονστρουκτιβισμό

Εκπαιδευτικός ή ψυχολογικός Εκπαιδευτικός ή ψυχολογικός κονστρουκτιβισμόςκονστρουκτιβισμός

Είναι η ψυχολογική θεωρία (Doll,1993), η οποία ερμηνεύει τη μάθηση σαν μια ερμηνευτική, επαναληπτική, κατασκευαστική διαδικασία με ενεργούς μαθητευόμενους που αλληλεπιδρούν με το φυσικό και κοινωνικό κόσμο. Διαιρείται:

Στον υποκειμενικό (προσωπικό) κονστρουκτιβισμό ο οποίος κατάγεται από τον Jean Piaget και πρεσβεύει ότι η μάθηση είναι μια προσωπική διαδικασία διανοητικής οικοδόμησης, που απορρέει από τη δράση του ατόμου στον εξωτερικό κόσμο.

Στον κοινωνικό κονστρουκτιβισμό του Vigotsky, ο οποίος εστιάζει στη σημασία της γλωσσικής επικοινωνίας κατά την οικοδόμηση της γνώσης.

Κονστρουκτιβισμός: Η «νέα» θεωρία μάθησηςΚονστρουκτιβισμός: Η «νέα» θεωρία μάθησης

Απόψεις του κονστρουκτιβισμού για τη γνώση:Η γνώση μας για τον πραγματικό-αντικειμενικό κόσμο.

είναι υποκειμενική, αποτελεί μόνο την αναπαράστασή του.

Η γνώση αποτελεί ανθρώπινο κατασκεύασμα και δεν υπάρχει ανεξάρτητα από τους «γνώστες».

Δεν μεταδίδεται μόνο με τη γλώσσα, αλλά απαιτεί άμεση ανάμειξη του υποκειμένου.

Δομείται πάνω σε προϋπάρχουσες αντιλήψεις (δομές).Διακρίνεται σε δημόσια (επιστημονική) και προσωπική.Είναι προσαρμόσιμη, καθώς αποσκοπεί στη λύση

προβλημάτων.Δεν χαρακτηρίζεται «αληθινή» αλλά «βιώσιμη».

Είδη ΚονστρουκτιβισμούΕίδη Κονστρουκτιβισμού ( (GeelanGeelan: 1997): 1997)

1. Προσωπικός εποικοδομισμός (Kelly και Piaget)

2. Ριζοσπαστικός εποικοδομισμός (von Glaserfeld)

3. Κοινωνικός εποικοδομισμός (Solomon)

4. Κοινωνικός κονστραξιονισμός (Gergen)

5. Κριτικός εποικοδομισμός (Taylor)

6. Πλαισιακός εποικοδομισμός (Cobern)

7. Οικολογικός κονστραξιονισμός (Steir)

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής μάθησηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής μάθησης(P. Scott)(P. Scott)::

Τα μαθησιακά αποτελέσματα δεν εξαρτώνται μόνο από το περιβάλλον αλλά και από αυτό που ο μαθητής έχει ήδη στο μυαλό του.

Ο μαθητής εποικοδομεί τα δικά του νοήματα μέσω της εμπειρίας του φυσικού περιβάλλοντος και μέσω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Η εποικοδόμηση είναι συνεχής και ενεργητική διαδικασία Η μάθηση δεν είναι μόνο ζήτημα επέκτασης

προϋπαρχουσών εννοιών. Μπορεί να περιλαμβάνει και τη ριζική αναθεώρηση και αναδιάρθρωσή τους.

Η εποικοδομιστική μάθηση δεν γίνεται πάντα αποδεκτή. Το υποκείμενο έχει τον τελικό έλεγχο της νέας γνώσης, με

κριτήριο τις προσωπικές αξίες, στάσεις, εμπειρίες, κλπ.

Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:1. Οι ιδέες των μαθητών1. Οι ιδέες των μαθητών

Δημιουργούνται από τη βρεφική ηλικία μέσω των αισθήσεων.Χρησιμοποιούνται για να προβλέψουν και να ερμηνεύσουν ό,τι υποπίπτει στην αντίληψη τους. Εξελίσσονται μέσω των αλληλεπιδράσεων με το φυσικό και οικογενειακό του περιβάλλον και μέσα από την κοινωνική επαφή και τη γλώσσα αρχίζει να οικοδομείται ένα φάσμα ιδεών για το πώς λειτουργεί ο κόσμος. Ερμηνεύουν τα διάφορα φυσικά φαινόμενα ή τις βιολογικές λειτουργίες και αποτελούν για τον κονστρουκτιβισμό τη βάση, το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί η νέα γνώση Φαίνονται σαν αφελής απόψεις, στην ουσία αποτελούν αυτοδύναμα νοητικά σχήματα, οργανωτικούς πυρήνες για πολλά φαινόμενα, που διαφέρουν από τα επιστημονικά πρότυπα μόνο στο ότι ερμηνεύουν τα φαινόμενα διαφορετικά. Μία ουσιώδης διαφορά τους είναι ότι οι μαθητές ταυτίζουν τη γνώση (θεωρία-μοντέλα) που είναι νοητική κατασκευή, με τη φυσική πραγματικότητα. Είναι ευλογοφανείς και επαρκείς για τα παιδιά, έχουν γενική ισχύ και διαχρονικότητα (είναι δυνατό να παραμένουν όχι μόνο μετά τη διδασκαλία, αλλά και μετά την ενηλικίωση).


Πώς δημιουργούνται οι ιδέες των μαθητών:

Όπως οι επιστήμονες έτσι και τα παιδιά χρησιμοποιούν τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στα φυσικά φαινόμενα για να χτίσουν μοντέλα με τα οποία θα ερμηνεύσουν τα γεγονότα και θα κάνουν προβλέψεις.

Σημαντικό ρόλο παίζουν η γλώσσα, οι αντιλήψεις των μεγάλων, τα βιβλία και ο δάσκαλος, αν και κάθε ένα από αυτά φιλτράρεται από τον μαθητή και πολλές φορές αλλοιώνεται.


Οι παράγοντες που διαμορφώνουν τις ιδέες των μαθητών:


Κοινά χαρακτηριστικά των ιδεών των μαθητών: Τα μη ορατά δεν υπάρχουν Περιορισμένη εστίαση Εστίαση της προσοχής σε αλλαγές και όχι σε σταθερές

καταστάσεις Γραμμικός αιτιακός συλλογισμός Μη διαχωρισμός των εννοιών Εξάρτηση από το πλαίσιο Εγωκεντρική και ανθρωποκεντρική άποψη Στα αντικείμενα αποδίδονται χαρακτηριστικά ανθρώπων ή

ζώων Στα αντικείμενα αποδίδεται ορισμένο ποσό μιας φυσικής

οντότητας

Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:2. Η έννοια του λάθους2. Η έννοια του λάθους

Στην εποικοδομητική προσέγγιση της

διδασκαλίας:

Το λάθος δεν εκλαμβάνεται ως αποτέλεσμα άγνοιας

με άμεσο αντίκτυπο στη βαθμολογία των μαθητών.Η λανθασμένη άποψη είναι μια εναλλακτική μορφή

γνώσης, που συνήθως είναι επαρκής και, ως ένα βαθμό, ερμηνεύει με συνέπεια φαινόμενα και γεγονότα.

Το λάθος αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί η νέα γνώση και συνήθως αποτελεί βασικό συστατικό της.

Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:Βασικά στοιχεία του εποικοδομητισμού:3. Η εννοιολογική αλλαγή και η αντίσταση σ’ αυτή3. Η εννοιολογική αλλαγή και η αντίσταση σ’ αυτή

«Εννοιολογική αλλαγή», είναι η τροποποίηση των αντιλήψεων των μαθητών για την ερμηνεία των φυσικών φαινομένων.

Η "εννοιολογική αλλαγή" έχει να κάνει με την αναδόμηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης, αφού έχει αποδειχθεί ότι οι ιδέες των παιδιών πολλές φορές είναι "λανθασμένες".

Οι τεχνικές που βοηθούν στην τροποποίηση αυτή είναι αυτό που ονομάζουμε "διδακτική μεθοδολογία". (Wandrersee)

Ο ρόλος του δασκάλου πλέον έγκειται στο να διαπραγματεύεται τις ιδέες των παιδιών και να γίνεται "πράκτορας της αλλαγής".


Οι εννοιολογικές αλλαγές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Την επαύξηση της γνωστικής δομής, όπου προστίθενται νέα στοιχεία σε προϋπάρχουσες γνώσεις.

2. Την εναρμόνιση, που αλλάζει τα χαρακτηριστικά του αρχικού μοντέλου, ενώ μένει σταθερή η γνωστική βάση.

3. Την αναδιοργάνωση, κατά την οποία επινοούνται νέες γνωστικές δομές για να ερμηνεύσουν καινούριες πληροφορίες και απαιτείται μια αναδιάταξη των αρχικών αντιλήψεων. Αυτή μπορεί να είναι:

α) Ολική β) Μερική:Ασθενούς τύπου (χαρακτηρίζει τους αρχάριους) Ριζοσπαστικού τύπου (οι ιδέες ως προ-θεωρία)


Για να αλλάξει η παλιά άποψη πρέπει:Η παλιά γνώση να είναι μη ικανοποιητική, ο

μαθητής να μην μπορεί να ερμηνεύσει μ’ αυτή μία κατάσταση με ένα συνεπή τρόπο, οπότε απαιτείται η αλλαγή της.

Η νέα γνώση πρέπει να είναι αρχικά αληθοφανής για να μπορεί να γίνει η αρχική προσέγγισή της.

Η νέα γνώση να είναι κατανοητή από το παιδί. Η νέα άποψη γίνεται κατανοητή μόνο αν υπάρχει ήδη διαθέσιμη κάποια γνώση γύρω από αυτή.

Η νέα γνώση πρέπει να είναι παραγωγική, καρποφόρα. Μόνο αν ανοίγει νέους δρόμους θα γίνει αποδεκτή.


Για να αρχίσει η εννοιολογική αλλαγή απαιτούνται:

Κατάλληλες τεχνικές ερωτήσεων Παρουσίαση πληροφοριών Σχεδιασμός και χρήση κατάλληλων

διδακτικών και εργαστηριακών στρατηγικών.


Τα παιδιά αντιστέκονται στην αλλαγή των απόψεών τους επειδή:► Η παλιά αντίληψη δίνει ικανοποιητικές απαντήσεις σε πολλά προβλήματα

άρα η νέα γνώση δεν είναι γι’ αυτά ικανοποιητική. Πολλές φορές, οι προϋπάρχουσες ιδέες επηρεάζονται ελάχιστα από την παραδοσιακή και την πειραματική διδασκαλία, μπορεί δε να συνυπάρχουν με τις διδασκόμενες επιστημονικές γνώσεις. (Κουμαράς 1989, Καριώτογλου 1991).

► Τα παιδιά έχουν την τάση να ερμηνεύουν καινούργιες καταστάσεις σύμφωνα με εκείνο που ήδη ξέρουν, ενισχύοντας έτσι τις προθεωρίες τους.

► Οι υπάρχουσες αναπαραστάσεις επειδή είναι οικείες και λειτουργικές, γενικεύονται και αφομοιώνουν το άγνωστο, άλλωστε η σχολική γνώση είναι συνθετότερη και πολυπλοκότερη από τις προσωπικές γνωστικές δομές.

► Ο μαθητής δεν διαθέτει τις απαιτούμενες γνωστικές δομές που θα του επιτρέψουν να δραστηριοποιήσει αυτόματα μια αναδιοργάνωση των ιδεών του. Φαίνεται δε ότι στα παιδιά κυρίαρχο είναι το φανταστικό και όχι η αναγκαιότητα προσαρμογής στην πραγματικότητα.

► Η έλλειψη παρώθησης και προσωπικού ενδιαφέροντος αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την εννοιολογική αλλαγή.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ

ΑΥΤΟΡΥΘΜΙΣΗ &ΜΕΤΑΓΝΩΣΗΑΥΤΟΡΥΘΜΙΣΗ &ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ

H αυτορύθμιση, είναι η ικανότητα του μαθητή να ενεργεί σαν δάσκαλος του εαυτού του.

Η μεταγνώση είναι η λειτουργία της συνειδητοποίησης και ελέγχου του γνωστικού συστήματος, που επιτρέπει στο άτομο να προγραμματίζει, να προβλέπει, να κατευθύνει και να αξιολογεί τις σκέψεις του.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΓΝΩΣΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΡΥΘΜΙΣΗΣΚΑΙ ΑΥΤΟΡΥΘΜΙΣΗΣ

Οι δεξιότητες αυτές αφορούν:Τον προγραμματισμόΤην παρακολούθησηΤην αξιολογική ανατροφοδότησηΤην αναγνώριση προβλημάτωνΤην επιλογή κατάλληλων στρατηγικών για τη λύση

τουςΤην κατάλληλη διευθέτηση του χρόνου και των

ενεργειών

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Αναφέρονται τρία κυρίως πρότυπα σχεδιασμού Αναλυτικών Προγραμμάτων:

Τα παραδοσιακά Αναλυτικά Προγράμματα.

Τα Αναλυτικά Προγράμματα τύπου Curriculum.

Τα Αναλυτικά Προγράμματα εποικοδομητικής προσέγγισης.

Α.Π Παραδοσιακά Α.Π τύπου Curriculum

Εποικοδομητικά Α.Π.

Περιεχόμενο Παράθεση αποσπασματικών

ενοτήτων

Διαμόρφωση ευρύτερων ενοτήτων

Εννοιολογικά πλαίσια σύμφωνα με τις αντιλήψεις των

μαθητών

Διδακτικοί στόχοι

Έμφαση στη μεταφορά γνώσης

Ισότιμη ανάπτυξη γνώσεων και ικανοτήτων

Έμφαση στην οικοδόμηση των

εννοιών

Μέθοδος Διδασκαλίας

Χρήση παθητικών μεθόδων

διδασκαλίας

Έμφαση σε ενεργητικές μεθόδους

διδασκαλίας

Χρήση μεθόδων διδασκαλίας με στόχο την οικοδόμηση της

γνώσης

Πειραματική Διδασκαλία

Χρήση πειράματος επίδειξης

Έμφαση στην επιστημονική μεθοδολογία

Έμφαση στις διαδικασίες

γνωστικής σύγκρουσης

ΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΩΝ Α.ΠΓια πρώτη φορά «έβαλαν» την έρευνα μέσα

στη διδακτική αίθουσα.Βελτίωσαν τη γνώση των εκπαιδευτικών για

το πώς μαθαίνουν τα παιδιά.Οι μαθητές/ ριες κατανόησαν τον

επιστημονικό τρόπο σκέψης.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΑΤΑΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΑΤΑ

ΦΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΦΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ

ΙΔΕΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ(Αρχική γνώση)

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

(Επιθυμητή γνώση)

ΕΡΓΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ:Για την αποκάλυψη των ιδεών των μαθητών (Αρχική γνώση)

Για την οικοδόμηση της επιθυμητής γνώσης

ΦΑΣΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥΦΑΣΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Αφορά το ξεκίνημα της διδασκαλίας που είναι απαραίτητο να είναι καλά οργανωμένο, ώστε να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών.

Ο δάσκαλος εξηγεί με την έναρξη του μαθήματος τι πρόκειται να επακολουθήσει ώστε να αφοσιωθούν καλύτερα στις δραστηριότητες που θα διεξάγουν οι ίδιοι. Πρέπει με κάθε τρόπο να προκαλέσει το ενδιαφέρον και την περιέργεια των μαθητών.

Αυτό μπορεί να γίνει με την παρατήρηση ενός φαινομένου ή την παρουσίαση μιας συλλογής αντικειμένων, με την παρατήρηση μιας διαφάνειας στον ανακλαστικό προβολέα.

ΦΑΣΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΦΑΣΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οι μαθητές εκφράζουν προφορικά ή γραπτά τις ιδέες τους.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να πετύχουμε ανάδειξη των ιδεών των μαθητών.

Ο πιο απλός είναι να παρακολουθήσουμε τι λένε ή να κάνουμε διάλογο μαζί τους. Αυτό μπορεί να γίνει άτυπα σε εξατομικευμένη βάση κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων στην τάξη ή, πιο συστηματικά, σε συζήτηση μικρών ομάδων.

ΦΑΣΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΦΑΣΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οι πρακτικές δραστηριότητες, τα ερωτηματολόγια, οι ατομικές εργασίες είναι τρόποι ανάδειξης των ιδεών.

Ένας άλλος τρόπος είναι τα υποθετικά πειράματα, που ζητάμε από τους μαθητές να προβλέψουν τα αποτελέσματα κάποιων πειραμάτων που περιγράφουμε.

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝΙΔΕΩΝ

Αποτελείται από δύο επιμέρους φάσεις:Φάση της δοκιμασίας των ιδεών και

καταγραφής των αποτελεσμάτων της.Φάση της εισαγωγής του επιστημονικού

προτύπου.

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ

Οι μαθητές σε ομάδες των δύο ατόμων ακολουθώντας γραπτές οδηγίες, εκτελούν πειράματα το αποτέλεσμα των οποίων καταγράφουν και προσπαθούν, από κοινού τα μέλη της ομάδας, να ερμηνεύσουν.

Διαπροσωπική+ Ενδοπροσωπική= Γνωστική σύγκρουση

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ

Προβλέψεις μαθητών ≠ Πειραματικά δεδομένα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Τα παιδιά συσχετίζουν αυτά που έμαθαν με τις εμπειρίες

της καθημερινής ζωής.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Τα παιδιά συσχετίζουν αυτά που έμαθαν με τις εμπειρίες

της καθημερινής ζωής.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ

Οι μαθητές: Αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα αυτών που

ανακάλυψαν

Συγκρίνουν τις αρχικές με τις νέες τους απόψεις

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης Απόψεις: «Είμαι πεπεισμένος στηριζόμενος στον Vygotsky, τον Piaget και τον

Bruner ότι η διαδικασία της μάθησης έχει κοινωνικά και ατομικά στοιχεία. Από αυτή την άποψη, η γνωστική ανάπτυξη έχει τις ρίζες της στο κοινωνικό πεδίο και στη συνέχεια εσωτερικοποιείται. Η μάθηση της τυπικής γνώσης των Φυσικών Επιστημών είναι μια διαδικασία που ο μαθητής αφομοιώνει τον πολιτισμό. Οι μαθητές εισάγονται στην τυπική γνώση κυρίως μέσω της γλώσσας. Αυτή η διαδικασία χρειάζεται παραπάνω από ένα άτομο και πραγματοποιείται στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο» (Leach, 1998).

«Όταν μελετούμε την γνωστική ανάπτυξη και τις άλλες μορφές των πνευματικών διεργασιών, συνειδητοποιούμε ότι η μάθηση και η γνώση είναι βασικά εγκατεστημένες δηλαδή εξαρτώνται από το κοινωνικό πλαίσιο που παράγονται και λειτουργούν» (Wertsch & Toma 1995).

Η αλληλεπίδραση με συνομηλίκους προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες στη διαδικασία εποικοδόμησης της γνώσης (Driver, 1994).

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης1.1. Η εργασία σε ομάδεςΗ εργασία σε ομάδες

Η εργασία σε ομάδες είναι αποδοτική όταν: Περιλαμβάνει δύο ή περισσότερα πρόσωπα με κοινούς στόχους. Τα μέλη της ομάδας έχουν διαφορετικούς ρόλους που μοιράστηκαν

με κοινή συμφωνία. Κάθε μέλος έχει την ευκαιρία να προσφέρει στο κοινό έργο. Η ατμόσφαιρα είναι τέτοια που κάθε μέλος μπορεί να μαθαίνει από

τα υπόλοιπα. Τα μέλη εργάζονται χρησιμοποιώντας το μέγιστο των δυνατοτήτων

τους και υπερβαίνουν τις αδυναμίες τους προάγοντας το έργο της ομάδας.

Ενθαρρύνεται ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και συνεργατικής ευθύνης

Τα παιδιά εργαζόμενα σε ομάδες αισθάνονται πολύ πιο ενεργά και υπεύθυνα, βλέποντας τους κόπους τους να αποδίδουν

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης1.1. Η εργασία σε ομάδεςΗ εργασία σε ομάδες

Όταν η εργασία σε ομάδες περιλαμβάνει πρακτική εργασία: προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών (κίνητρο μάθησης) συνδέει το σχολείο με τον πραγματικό κόσμο σχετίζεται με τη μάθηση της μεθόδου που χρησιμοποιούν οι Φυσικές

Επιστήμες και την άσκηση στις επιστημονικές διαδικασίες (πραγματοποιούν υποθέσεις, επιλέγουν τα μέσα, παρατηρούν, κάνουν μετρήσεις, εφαρμόζουν τρόπους, καταλήγουν σε συμπεράσματα και τα επαληθεύουν).

δημιουργεί το ιδανικό περιβάλλον για άσκηση στις επιστημονικές διαδικασίες και εξασφαλίζει με φυσικό και αβίαστο τρόπο την ενεργό συμμετοχή και αυτενέργειά τους.

οδηγεί στην απόκτηση επιστημονικής νοοτροπίας (επιθυμία για ανακάλυψη, κριτική συμπεριφορά, πρωτοτυπία, δημιουργική σκέψη)

συμβάλλει στην κατανόηση της θεωρίας και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες στο σύγχρονο άνθρωπο

διευκολύνει τη μάθηση του περιεχομένου των Φυσικών Επιστημών και καλλιεργεί θετική στάση απέναντι στις Φυσικές Επιστήμες

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης

2. Η συζήτηση στην ομάδα2. Η συζήτηση στην ομάδα

Πλεονεκτήματα: Διευκολύνει τη συνεργατική μάθηση και τις διερευνητικές δραστηριότητες Συμβάλλει στην επικοινωνία, στην έκφραση απόψεων, στην κοινοποίηση

πληροφοριών, στη λήψη αποφάσεων κ. ά. Δημιουργεί μια αναπτυξιακή δυναμική που επιτρέπει στα μέλη της ομάδας

να ξεπεράσουν τα ατομικά τους όρια σκέψης και πράξης, να βελτιώσουν τους τρόπους έκφρασής τους, να εξασκήσουν την επιχειρηματολογία τους.

Η σύγκριση των εμπειριών βοηθάει στη σύνδεση των σκέψεων και τη διαμόρφωση των εννοιών.

Προωθείται η χρήση της γλώσσας και της ομιλίας και κατανοούν οι μαθητές την αξία της ως μέσου επικοινωνίας.

Οι μαθητές μαθαίνουν να εκτιμούν τις κοινωνικές διαδικασίες μέσω των οποίων οικοδομείται η γνώση.

Οι μαθητές μπορούν να μάθουν τα όρια των δικών τους ικανοτήτων και να εκτιμήσουν τις αντοχές και την οξυδέρκεια των άλλων.

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης3.3. Ο ρόλος του δασκάλουΟ ρόλος του δασκάλου Στην εποικοδομητική διδασκαλία ο δάσκαλος : Παραχωρεί την κεντρική θέση και τις ιδέες του στους μαθητές και τις

απόψεις τους. Δεν αναμεταδίδει τη γνώση αλλά διευκολύνει τη μάθηση. Διευκολύνει τους μαθητές/τριες να αντιληφθούν αρχικά τις δικές τους

ιδέες και στη συνέχεια να διακρίνουν ενδεχόμενες διαφορές με τις ιδέες των άλλων ή/και με το επιστημονικό πρότυπο.

Τροποποιεί το ρόλο του ανάλογα με τη φάση της διδασκαλίας. Στην αρχή ενθαρρύνει την ελεύθερη έκφραση των μαθητών, γίνεται ισότιμος συζητητής και συνερευνητής, παρεμβαίνει διακριτικά και επιλέγοντας την κατάλληλη διδακτική στρατηγική καθοδηγεί και αναδομεί τις αντιλήψεις των μαθητών του, ώστε να επιτευχθεί η εννοιολογική αλλαγή.

Αποστασιοποιείται από τις ομάδες εργασίας των παιδιών

Χαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισηςΧαρακτηριστικά της εποικοδομητικής προσέγγισης3.3. Ο ρόλος του δασκάλουΟ ρόλος του δασκάλου

Τι πρέπει να γνωρίζει ο δάσκαλος:

1. Το γνωστικό αντικείμενο που διδάσκει.

2. Σύγχρονες διδακτικές μεθόδους.

3. Τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις των μαθητών.

4. Με ποια διδακτική στρατηγική θα επιτευχθεί η

«εννοιολογική αλλαγή» των προαντιλήψεων.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης-5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης-

Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Οι ερωτήσειςΟι ερωτήσεις

Στην εποικοδομητική προσέγγιση οι ερωτήσεις έχουν διαφορετική λειτουργία και στόχους:

Αποδεικνύουν την προσωπική και αυθεντική γνώμη του κάθε μαθητή για το υπό μελέτη γνωστικό αντικείμενο.

Δεν επιδέχονται μία και μόνη απάντηση, δε στοχεύουν στη δικαίωση της απομνημόνευσης αλλά στην αποκάλυψη του βαθύτερου «πιστεύω» του μαθητή για το θέμα που έχει τεθεί προς συζήτηση.

Δεν είναι ερωτήσεις που τίθενται προσωπικά σε ένα μαθητή αλλά απευθύνονται προς όλους.

Δε στηρίζονται στην κυριαρχία του δασκάλου στις δραστηριότητες της τάξης αλλά είναι μια προέκταση της φάσης του προσανατολισμού που έχει προηγηθεί.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης

Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Οι ερωτήσειςΟι ερωτήσεις Δε δίδονται άμεσα στους μαθητές αλλά ακολουθούν ένα μικρό

κείμενο, μια εικόνα ή μια σειρά από εικόνες, μια παρατήρηση ή ένα σχόλιο που ακούστηκε στη φάση του προσανατολισμού.

Οι ερωτήσεις δεν εισάγονται με τα γνωστά «πώς» και «γιατί». Δομούνται συντακτικά κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να τονίζεται το προσωπικό στοιχείο, η έκφραση γνώμης και το κλίμα ελευθερίας μέσα στο οποίο θα γίνει στη συνέχεια η συζήτηση. Συνηθισμένες διατυπώσεις είναι οι εξής:

«Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι... Εσύ τι νομίζεις;» «Συχνά παρατηρούμε ότι... Πώς νομίζεις εσύ ότι μπορεί να

εξηγηθεί;» «Κοίταξε αυτές τις εικόνες. Τι δείχνουν; Εσύ πώς το

ερμηνεύεις;»

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές:ΔιάλογοςΔιάλογος Η διδακτική στρατηγική του διαλόγου, στηρίζεται στην

άποψη πως η μάθηση είναι μια σύνδεση ανάμεσα στις κατάλληλες ερωτήσεις και τις σωστές απαντήσεις, και περιλαμβάνει δύο υποκατηγορίες-μορφές:

το Σωκρατικό Διάλογο του δασκάλου με τους μαθητές και τον διάλογο μεταξύ των μαθητών. Η «μαιευτική μέθοδος» του Σωκράτη αναπτύσσεται με

συνεχείς εξελισσόμενες ερωτήσεις, που στοχεύουν στο να «εκμαιεύσουν» τις απόψεις των μαθητών και στη συνέχεια να τους οδηγήσουν σε αντιφάσεις. Με τον τρόπο αυτό κατευθύνονται στην ανακάλυψη της «σωστής» γνώσης, που είχαν από την αρχή μέσα τους.

Στο σωκρατικό μοντέλο ο δάσκαλος κατανοεί τις απόψεις του μαθητή, μπορεί να δημιουργεί τον κατάλληλο προβληματισμό και να τον κατευθύνει στη δημιουργία εννοιολογικά συνετών θεωριών.


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Ομαδική εργασίαΟμαδική εργασία

Η ομαδική εργασία θεωρείται ως βασικό χαρακτηριστικό της εποικοδομητικής προσέγγισης (αναπτύχθηκε παραπάνω)


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Γνωστική σύγκρουσηΓνωστική σύγκρουση

Με τον όρο «γνωστική σύγκρουση» εννοούμε τη δημιουργία δυσαρέσκειας στους μαθητές εξαιτίας της αδυναμίας των ερμηνευτικών μοντέλων τους να εξηγήσουν νέα φαινόμενα και κατόπιν την εισαγωγή νέας γνώσης, η οποία να είναι ευλογοφανής και επεξηγηματική για φαινόμενα τα οποία δεν ερμήνευε η προηγούμενη (Nusbaum et al 1982, Rowell et al 1982, Ψύλλος 1988, Posner et al 1982)

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Γνωστική σύγκρουσηΓνωστική σύγκρουση

Για να είναι επιτυχής η γνωστική σύγκρουση και να οδηγήσει στη μάθηση: Πρέπει ο δάσκαλος να γνωρίζει τις αρχικές απόψεις των παιδιών και το

κλίμα στην τάξη να είναι κατάλληλο για ερευνητική εργασία. Απαιτείται να προετοιμαστούν κατάλληλα οι μαθητές/τριες ώστε να

είναι έτοιμοι να αντιληφθούν τη σύγκρουση. Η ανάδειξη των αντιφάσεων τους θα πρέπει να στηρίζεται στις ίδιες τις

ιδέες των μαθητών και να προκύψει από την εργασία των μαθητών, η απλή αναφορά της επιστημονικής άποψης (την οποία δεν παρήγαγαν οι ίδιοι) δεν είναι σε θέση να το κάνει.

Οι συγκρούσεις δημιουργούνται, αλλά και επιλύονται μέσα στο πλαίσιο της ενεργούς συμμετοχής, της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης του μαθητή με το κατάλληλο μαθησιακό και κοινωνικό περιβάλλον της σχολικής τάξης.

Η ανάδειξη της γνωστικής σύγκρουσης απαιτεί προσεχτικό χειρισμό από το δάσκαλο διότι, αν λάβουμε υπ' όψιν τον ψυχολογικό παράγοντα και την αντίδραση της τάξης, ο μαθητής πιθανώς να την βιώσει τραυματικά.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Γνωστική σύγκρουσηΓνωστική σύγκρουση

Μια γνωστική σύγκρουση στα πλαίσια της εργασίας σε ομάδες μπορεί να είναι αποτελεσματική για τους παρακάτω λόγους (Bertrand, 1994):

Επιτρέπει στο μαθητή να συνειδητοποιήσει απαντήσεις διαφορετικές από τις δικές του και τη διαφορετικότητα των απόψεων. Αυτό τον αναγκάζει να απαγκιστρώνεται από την αρχική του απάντηση.

Η σύγκρουση μεγαλώνει την πιθανότητα να είναι το παιδί γνωστικά δραστήριο εφόσον υπάρχει κάποια αναγκαιότητα γνωστικής ρύθμισης, δηλαδή ενός συντονισμού των ενεργειών που απαιτούνται από μια δεδομένη κατάσταση.

Ο μαθητής μαθαίνει να ανακαλύπτει πληροφορίες στις απαντήσεις των άλλων, οι οποίες θα του φανούν χρήσιμες στην οικοδόμηση της γνώσης.

Μπορεί ο μαθητής να οδηγηθεί στην αλλαγή των απόψεών του.


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Αναλογίες-μεταφορέςΑναλογίες-μεταφορές Οι διδακτικές αυτές στρατηγικές πραγματοποιούνται με τον

παραλληλισμό ή/και τη σύγκριση μιας οικείας για τους μαθητές κατάσταση με μια άγνωστη, την οποία δυσκολεύονται να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν.

Οι αναλογίες και οι μεταφορές χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά π.χ. χρήση μιας γνωστής λύσης σε ανάλογο πρόβλημα (αναλογικός συλλογισμός)

Η εφαρμογή των αναλογιών και των μεταφορών προϋποθέτει να γνωρίζει ο δάσκαλος τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις και γνώσεις των μαθητών του. Μόνο τότε το εννοιολογικό πλαίσιο που παραθέτει προς σύγκριση ο δάσκαλος θα γίνεται αντιληπτό και θα εμπίπτει στο γνωστικό πεδίο των παιδιών.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Αναλογίες-μεταφορέςΑναλογίες-μεταφορές

Η μεταφορά στη μάθηση και τη διδασκαλία έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Μεταφέρει τη γνώση από κάτι γνωστό σε κάτι άγνωστο. Μεταφέρει νοήματα και κατανόηση μέσω της σύγκρισης

καταστάσεων και φαινομένων. Είναι από τα πλέον αποδοτικά εργαλεία, καθώς μεταφέρει τα

επιπλέον μηνύματα που δεν κωδικοποιούνται στη γλώσσα. Είναι απαραίτητη στην περίπτωση που έχουμε ριζοσπαστική

αναδιοργάνωση της προϋπάρχουσας γνώσης Είναι η προέκταση της μνήμης κατά τον τρόπο που το τηλεσκόπιο

είναι προέκταση του ματιού. Ως εργαλείο χρησιμεύει στην ανακάλυψη σχέσεων μεταξύ

φαινομενικά ξεχωριστών περιοχών γνώσης και εξερευνά το βαθμό που αυτές σχετίζονται.


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Θεατρικό παιχνίδιΘεατρικό παιχνίδι Με τη χρήση του Θεατρικού ή δραματικού παιχνιδιού στη

Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών και της Βιολογίας: Η μάθηση αναδύεται ευχάριστα, μέσα από το παιχνίδι και την πράξη. Οδηγούμε τα παιδιά σε εμπειρική βιωματική μάθηση, καθώς από τη

μια μεριά είναι «παιχνίδι» που εμπεριέχει τα στοιχεία του αυθορμητισμού, της έκφρασης, της δημιουργίας, της ομαδικότητας και από την άλλη, μια δραστηριότητα «βιωματικής πράξης».

Παρέχουμε: ελευθερία για ερωτήσεις του τύπου «τι θα γίνει αν…», επαφή των μαθητών με διαφορετικές απόψεις, ενθάρρυνση για υπόθεση, πρόβλεψη, ανάλυση, σύνθεση, ανοχή για την αβεβαιότητα και την απουσία «σωστών απαντήσεων», αν και οι Φυσικές Επιστήμες συχνά παρουσιάζονται να «έχουν τις απαντήσεις».

Μπορούμε να περιγράψουμε κάτι που τα παιδιά δεν μπορούν να παρατηρήσουν άμεσα. πχ. Διαστολή - Εξάτμιση (παιδιά πιασμένα χέρι-χέρι και μπαλόνια που απελευθερώνονται αντίστοιχα.)

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Επίλυση προβλήματοςΕπίλυση προβλήματος

Η στρατηγική της μάθησης μέσω επίλυσης προβλημάτων: Εφαρμόζεται σε ομάδες μαθητών και λιγότερο σε μεμονωμένα άτομα. Ακολουθεί προσέγγιση που είναι παρόμοια με αυτή της εποικοδομητικής

μάθησης. Χρησιμοποιεί τις ιδέες των μαθητών και τις δεξιότητες τους, προτείνει τη συζήτηση των ιδεών της ομάδας, προβάλλει τις σκέψεις και τις γνώσεις τους. Η ευθύνη της μάθησης μετατίθεται στους μαθητές, αφού είναι δική τους απόφαση το ποια θα επιλεγεί ως η καλύτερη λύση.

Προκαλεί το άμεσο ενδιαφέρον των μαθητών και αποτελεί κίνητρο μάθησης καθώς εργάζονται πάνω σε πραγματικά προβλήματα της καθημερινής ζωής.

Τροποποιεί το ρόλο του δασκάλου, δίνοντάς του συμβουλευτικό και διαμεσολαβητικό χαρακτήρα. Αυτός δομεί το υλικό κατά τέτοιο τρόπο ώστε η λύση του προβλήματος να προκύπτει ως φυσικό μέρος της διδασκαλίας.

Βοηθάει τους μαθητές να γίνουν κάτοχοι ενός έργου μάθησης. Είναι μια μορφή ενεργητικής και ανακαλυπτικής μάθησης στην οποία οι μαθητές μαθαίνουν αποτελεσματικά.

Είναι μέσο για τη διδασκαλία πολλών επιστημονικών δεξιοτήτων και για τη διδασκαλία του περιεχομένου της επιστήμης.

Αποτελεί μία από τις υψηλότερες και πολυπλοκότερες μορφές της ανθρώπινης νοητικής δραστηριότητας.


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Κατασκευή μοντέλωνΚατασκευή μοντέλων Οι επιστήμονες στην προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν μερικά φαινόμενα, στα οποία συνήθως υπεισέρχονται αόρατα συστατικά της ύλης, όπως άτομα, μόρια, κτλ. καταφεύγουν στη χρήση μοντέλων. Το μοντέλο ή πρότυπο, στοχεύει να περιγράψει ή να εξηγήσει μια περιοχή του πραγματικού. Ένα μοντέλο μπορεί να είναι ένας μαθηματικός τύπος.Στη διδασκαλία των Φ.Ε. το μοντέλο δεν αποτελεί πραγματικότητα, αλλά αναπαριστά κατά προσέγγιση τον τρόπο που εμείς φανταζόμαστε την πραγματικότητα. Θα πρέπει π.χ. να τονίσουμε στους μαθητές ότι οι εικόνες ή τα σκίτσα που υπάρχουν στα σχολικά εγχειρίδια και αναφέρονται στο άτομο και τη δομή του δεν είναι φωτογραφίες των ατόμων -αφού αυτά δε φαίνονται στο μικροσκόπιο- αλλά μοντέλα των ατόμων.


Διδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Το πείραμαΤο πείραμα Τρόπος διεξαγωγής του πειράματος και στόχοι του σε κάθε

διδακτικό μοντέλο: Στο παραδοσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο διδασκαλίας το πείραμα

διεξάγεται από το διδάσκοντα ή καμιά φορά και από κάποιους καλούς μαθητές. Στόχος του πειράματος είναι η επαλήθευση-απόδειξη κάποιου νόμου, που ο διδάσκων απέδειξε αρχικά στον πίνακα.

Στο ανακαλυπτικό μοντέλο διδασκαλίας η πραγματοποίηση του πειράματος, με τη βοήθεια του δασκάλου, στοχεύει στο να ανακαλύψουν οι μαθητές τη γνώση και παράλληλα να αποκτήσουν δεξιότητες στις επιστημονικές διαδικασίες ώστε να γίνουν μικροί επιστήμονες.

Στο διδακτικό μοντέλο της εποικοδόμησης της γνώσης , το πείραμα πραγματοποιείται από τους μαθητές, οι οποίοι κάνουν προβλέψεις και υποθέσεις και τις ελέγχουν. Στοχεύει στην πρόκληση γνωστικής σύγκρουσης στους μαθητές ώστε να επιτευχθεί εννοιολογική αλλαγή και ανοικοδόμηση της νέας γνώσης από τους ίδιους.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Το πείραμαΤο πείραμα

Παράδειγμα διεξαγωγής πειράματος με την εποικοδομητική προσέγγιση:

Στους μαθητές δίνεται ένα φύλλο χαρτί πάνω στο οποίο έχει σχεδιαστεί ένα υποθετικό πείραμα που περιλαμβάνει ένα καμινέτο, πάνω στο οποίο υπάρχει ένα δοχείο με νερό που βράζει και ένα θερμόμετρο, που δείχνει ότι η θερμοκρασία του νερού είναι περίπου 100 βαθμοί Κελσίου. Ρωτάμε τους μαθητές τι θα συμβεί κατά τη γνώμη τους στην ένδειξη του θερμομέτρου, αν δυναμώσουμε τη φλόγα του καμινέτου. Ζητάμε να γράψουν την άποψή τους και να τη δικαιολογήσουν. Με τον τρόπο αυτό παίρνουμε τις ιδέες τους. Πολλοί μαθητές υποστηρίζουν ότι αν δυναμώσουμε τη φλόγα του καμινέτου η ένδειξη του θερμομέτρου θα αυξηθεί και δίνουν διάφορες εξηγήσεις. Στη συνέχεια τους δίνουμε τα υλικά και τους ζητάμε να πραγματοποιήσουν το πείραμα. Οι μαθητές διαπιστώνοντας ότι η θερμοκρασία δε μεταβάλλεται έρχονται σε γνωστική σύγκρουση και οι περισσότεροι αναθεωρούν τις απόψεις τους (εννοιολογική αλλαγή) και δέχονται την επιστημονική άποψη.

5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισης5. Τα εργαλεία της εποικοδομητικής προσέγγισηςΔιδακτικές στρατηγικές:Διδακτικές στρατηγικές: Προσομοιώσεις σε Η.Υ.Προσομοιώσεις σε Η.Υ. Στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, ο ηλεκτρονικός

υπολογιστής είναι ένα εργαλείο για να κατανοήσει ο μαθητής τους νόμους, τις αρχές, τα φαινόμενα της φύσης και πιο πολύ αυτά του μικρόκοσμου.

Στους υπολογιστές τα στατικά μοντέλα, τα προπλάσματα, οι χάρτες κ.ά. γίνονται πιο δυναμικά, αποκτούν κίνηση και ήχο με αποτέλεσμα την κατασκευή ενός τεχνητού κόσμου που αναπαράγει την πραγματικότητα.

Μέσα από ειδικά πακέτα λογισμικού, ηλεκτρονικά βιβλία, προγράμματα προσομοίωσης και κίνησης, και με τη βοήθεια αισθητήρων και απτήρων, που είναι συνδεδεμένοι με τον υπολογιστή, ο μαθητής μελετά τη σταδιακή εξέλιξη ενός φαινομένου.

Είναι δυνατόν επίσης να μεταβάλλει κάποιες παραμέτρους, να εισάγει δεδομένα και να συγκρίνει το ίδιο φαινόμενο σε διαφορετικές καταστάσεις.

Τέτοια προγράμματα βοηθούν στην ενίσχυση των αντιλήψεων του μαθητή, την απόκτηση γνώσεων και τη δημιουργία σαφών αναπαραστάσεων.

ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ

Οι χάρτες εννοιών αποτελούν:

Μεταγνωστικά εργαλεία

Λειτουργικά εργαλεία

Εναλλακτικό εργαλείο αξιολόγησης.

ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ

Οι εννοιολογικοί χάρτες έχουν τις παρακάτω ιδιότητες: Έχουν συνοπτικό χαρακτήρα, καθώς περιέχουν

συμπυκνωμένη πληροφορία. Έτσι, κάνουν ορατό με πανοραμικό τρόπο το υπό μελέτη αντικείμενο, που παύει να είναι πια αφηρημένο και γίνεται συγκεκριμένο.

Βοηθούν στη δόμηση και συστηματοποίηση των ιδεών. Εντοπίζουν εύκολα παραλληλισμούς, συγκρίσεις, διαφορές και συνδέσεις, καθώς οπτικοποιούν τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών.

Εκτός από γνωστικό έχουν και μεταγνωστικό χαρακτήρα. Βοηθούν το μαθητή να καταλαβαίνει πώς δομεί τη γνώση, πώς συσχετίζει τις έννοιες, άρα να συνειδητοποιεί πώς μαθαίνει.

Οι χάρτες εννοιών ως εναλλακτικό Οι χάρτες εννοιών ως εναλλακτικό εργαλείο αξιολόγησηςεργαλείο αξιολόγησης

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο τέλος της διδασκαλίας, όπου κάθε διδασκόμενος φτιάχνει το δικό του χάρτη συσχετίζοντας τις έννοιες που θεωρεί σημαντικές και ενδιαφέρουσες.

Στη συνέχεια να μοιραστούν με τυχαίο τρόπο στους μαθητές έτσι ώστε ο καθένας να έχει στα χέρια του το χάρτη που σχεδίασε ένας άλλος ή να αναρτηθούν όλοι οι χάρτες στην τάξη και οι μαθητές να κυκλοφορήσουν και να τους δουν και να τους σχολιάσουν.

Οι δύο αυτοί τρόποι διαχείρισης του χάρτη εννοιών μέσα στην τάξη ενθαρρύνουν την αυτοαξιολόγηση και αποτελούν αφετηρία για συζήτηση και αλληλεπίδραση

Η εποικοδομητική προσέγγιση Η εποικοδομητική προσέγγιση στην πράξη: στην πράξη:

Ενδεικτική πορείαΕνδεικτική πορεία

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Η Διαστολή των στερεών, Βιβλίο Πέμπτης τάξης του Δημοτικού σχολείου.

Ο χρόνος που απαιτείται είναι περίπου 45 λεπτά δηλαδή μία διδακτική ώρα.

ΣΤΟΧΟΙΣΤΟΧΟΙΝα ανακαλύψουν ότι με τη θέρμανση τα στερεά

διαστέλλονται.

Να ανακαλύψουν ότι με την ψύξη τα στερεά συστέλλονται.

Να ερμηνεύσουν την εφαρμογή της διαστολής των στερεών σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής.

ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝΙΔΕΩΝ

o Οι μαθητές θα διατυπώσουν κάποιες υποθέσεις για την αιτιολόγηση του φαινομένου.

o Ο εκπ/κός κατά την καταγραφή των πρώιμων αντιλήψεων των μαθητών, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός για να μη συντελέσει στη δημιουργία νέων που δεν προϋπήρχαν.

o Ο Εκπαιδευτικός θα γράψει τις απλοϊκές υποθέσεις των μαθητών στον πίνακα χωρίς να τις σχολιάσει και θα ρωτήσει αν γνωρίζουν πως λέγεται αυτό το φαινόμενο και στη συνέχεια θα το γράψει στον πίνακα (Διαστολή-Συστολή) και θα ζητήσει από τους μαθητές να του πουν ό,τι γνωρίζουν για τη λέξη αυτή.

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝΙΔΕΩΝ

Φάση της δοκιμασίας των ιδεών και καταγραφής των αποτελεσμάτων της.

Το πείραμα που ακολουθεί αφορά τη γραμμική διαστολή των στερεών και στοχεύει στην επαλήθευση ή τη διάψευση των απόψεων των μαθητών. Η πειραματική διάταξη των υλικών είναι ανάλογη με αυτή των δύο πρώτων εικόνων (βιβλία - στύλοι ΔΕΗ, λωρίδα αλουμινόχαρτου - καλώδια ΔΕΗ).

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Το πείραμα εκτελείται από το δάσκαλο αφού προηγουμένως οι μαθητές προβλέψουν τι θα συμβεί στη λωρίδα του αλουμινόχαρτου όταν θερμανθεί με το γκαζάκι.


Οι παρατηρήσεις που αναμένονται να καταγραφούν από τους μαθητές είναι για παράδειγμα:

Άλλαξε η μορφή της λωρίδας του αλουμινόχαρτου.

Η λωρίδα του αλουμινόχαρτου ήταν τεντωμένη στην αρχή και στη συνέχεια χαλάρωσε.

Το μήκος της λωρίδας του αλουμινόχαρτου αυξήθηκε.

ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ 2ΙΔΕΩΝ 2

Φάση της εισαγωγής του επιστημονικού προτύπου.

Θεωρούμε ότι εύκολα πλέον οι μαθητές οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι:

Το μήκος κάποιων στερεών αυξάνεται όταν αυτά θερμαίνονται.

ΠΡΟΒΟΛΗ ΠΟΛΥΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣΠΡΟΒΟΛΗ ΠΟΛΥΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ

Η πολυδιαφάνεια αυτή έχει ανακεφαλαιωτικό χαρακτήρα και βοηθάει στο επόμενο στάδιο, που είναι η διαδικασία της εξαγωγής του συμπεράσματος.

Σύρμα

Βαρίδι

ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

o Ο δάσκαλος προκαλεί συζήτηση στην τάξη, βοηθώντας τους μαθητές να γενικεύσουν τις παρατηρήσεις τους και να διατυπώσουν το συμπέρασμα ότι το μήκος των στερεών μεγαλώνει, όταν αυτά θερμαίνονται και πως το φαινόμενο αυτό ονομάζεται γραμμική διαστολή ενώ όταν ψύχονται το μήκος τους μικραίνει και το φαινόμενο αυτό ονομάζεται γραμμική συστολή.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝΑΝΑΦΟΡΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οι μαθητές έχοντας κάποια εμπειρία από το πείραμα της γραμμικής διαστολής των στερεών αναμένουμε να αναφερθούν στα εξής:

Με τη θέρμανση αυξάνει ο όγκος της σφαίρας με αποτέλεσμα να μην περνάει από το δακτύλιο.

Αντίθετα με την ψύξη μικραίνει ο όγκος της, με αποτέλεσμα να περνά από το δακτύλιο.

ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Μετά από συζήτηση στην τάξη οι μαθητές οδηγούνται στο ακόλουθο συμπέρασμα:

Ο όγκος των στερεών αυξάνεται όταν αυτά θερμαίνονται, ενώ αντίθετα ο όγκος τους ελαττώνεται όταν αυτά ψύχονται.

Ο εκπαιδευτικός εξηγεί στη συνέχεια στους μαθητές πως το φαινόμενο καλείται κυβική διαστολή και συστολή.

Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Σύνδεση με την καθημερινή ζωή

Ρουλεμάν

Θερμοκρασία 15ο C

Ρουλεμάν

Θερμοκρασία 150 C

Ρουλεμάν


Ρουλεμάν



Διαστολή της γέφυραςΔιαστολή της γέφυρας


ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ

Φύλλα εργασίας-Αξιολόγηση.

Σκοπός των φύλλων εργασίας είναι: Να διαπιστώσει ο εκπαιδευτικός αν επιτεύχθηκαν οι

στόχοι που έθεσε ο ίδιος από στην αρχή του μαθήματος Να ελέγξουν οι μαθητές την εγκυρότητα των απόψεών

τους. Να συγκρίνουν τις αρχικές τους ιδέες με τις νέες και να

εξηγήσουν τους λόγους που τους οδήγησαν στην εγκατάλειψη των αρχικών τους ιδεών.

ΠΕΙΡΑΜΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙΠΕΙΡΑΜΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Παράλληλα με τα φύλλα εργασίας δίνεται στους μαθητές ένα φυλλάδιο που περιέχει οδηγίες για ένα πείραμα, που μπορούν με εύκολο τρόπο να εκτελέσουν «παίζοντας» στο σπίτι τους και αφορά όσα έμαθαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος

ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟ

Η κριτική αφορά κυρίως:

Τη Διδακτική

Την Αξιολόγηση

Τα Αναλυτικά Προγράμματα

Τη Φύση της Γνώσης (Επιστημολογία)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΔΙΔΑΚΤΙΚΗ

Οι επικριτές αναφέρουν ότι ένα μοναδικό εποικοδομητικό διδακτικό μοντέλο, για διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα π. χ. ρευστά, ηλεκτρισμός, μαθηματικά δεν είναι λογικό.

Το πρόβλημα αυτό ξεπερνιέται αν δημιουργήσαμε ένα αριθμό μοντέλων, κατάλληλων για ορισμένου τύπου περιεχόμενα π.χ. άλλο για τα ρευστά (άμεσες εμπειρίες μαθητών) και άλλο για τον ηλεκτρισμό (τεχνολογικό περιεχόμενο).

• Η εποικοδομητική υπόθεση για τη διδασκαλία και τη μάθηση δεν πρέπει να θεωρείται πανάκεια διότι δεν μπορεί να εφαρμοσθεί για έννοιες που οι μαθητές δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία και για έννοιες αφηρημένες.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Πολλοί επικριτές του εποικοδομισμού, δηλώνουν ότι η

αξιολόγηση στο εποικοδομητικό μοντέλο διδασκαλίας είναι ιδιαίτερα δύσκολη αν όχι ανέφικτη .

Ο δομιστής δάσκαλος δεν ενδιαφέρεται για "την αλήθεια" αλλά για την επιτυχή επιχείρηση. Δεν έχει καμία σημασία να πει απλά σε έναν μαθητή ότι κάνει λάθος. Αυτό καταστρέφει μόνο το κίνητρο που μπορεί να έχει. Για να αλλάξει τον τρόπο που ένας μαθητής ενεργεί ή που σκέφτεται, πρέπει να δει, στην εμπειρία του, ότι αυτό που έκανε δεν ήταν ο επιτυχέστερος τρόπος χειρισμού.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Τα εποικοδομητικά Α.Π. σημείωσαν μεγάλη επιτυχία όταν σχεδιάσθηκαν για μικρές θεματικές ενότητες και όχι για όλη τη διδακτική ύλη που προβλέπεται για μια τάξη.

Δε μπορεί να υπάρξει ένας μόνο τρόπος προσέγγισης του διδακτικού υλικού για να καλύψει όλες τις ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού.

Απαιτείται η χρήση όσο το δυνατόν περισσότερων διδακτικών στρατηγικών για να προσεγγιστεί αφενός το διδακτικό υλικό και αφετέρου το ενδιαφέρον των μαθητών που είναι οι κύριοι αποδέκτες τους.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ

Η κριτική του εποικοδομισμού έχει να κάνει με την επιστημολογική προσέγγιση του κόσμου εμπειρικά ή ρεαλιστικά

Η γνώση του φυσικού κόσμου ερμηνεύεται από δύο διαμετρικά αντίθετα φιλοσοφικά ρεύματα, το ρεαλισμό και τον εμπειρισμό.

Στο σχολείο οι μαθητές βρίσκονται πάντοτε κοντύτερα στις δικές τους αρχικές ιδέες, δηλαδή στον εμπειρισμό.

εποικοδομητικη

Documents

Transcript of εποικοδομητικη