λιβαδικη

– . Λιβαδική Τεχνική Κ Τσιουβάρας

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΟΥΒΑΡΑΣ

Καθηγητής

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2011

1


ΛΙΒΑΔΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΉ

Η λιβαδική βλάστηση αντιπροσωπεύει μια σύμπλοκη συνάθροιση φυτοκοινοτήτων,

οι οποίες ποικίλουν ως προς το χώρο και το χρόνο εμφάνισής τους. Ο λιβαδοπόνος

διαχειριστής ,στα πλαίσια της λήψης στοιχείων για τη σύνταξη του διαχειριστικού

σχεδίου ή των ελέγχων ορθής εφαρμογής του διαχειριστικού σχεδίου, είναι

απαραίτητο να μετρήσει διάφορες παραμέτρους της βλάστησης. Η πληθώρα των

λιβαδικών φυτών και των φαινολογικών τους σταδίων επιβάλλει τη σχεδόν συνεχή

παρουσία του στο λιβάδι. Επειδή όμως αυτό είναι ανέφικτο, ο λιβαδοπόνος

διαχειριστής πρέπει να στηριχτεί στις αρχές της δειγματοληψίας ,γεγονός που θα του

επιτρέψει: 1) να πηγαίνει μόνο κατά διαστήματα στο λιβάδι για τη λήψη των

παρατηρήσεων, 2) να έχει μια πολύ καλή εικόνα της εξέλιξης της βλάστησης και 3)

να επιτύχει αξιόπιστα αποτελέσματα Είναι απαραίτητη λοιπόν η καλή γνώση των

αρχών της δειγματοληψίας και της στατιστικής καθώς και η πλήρης γνώση των

διάφορων μεθόδων μέτρησης των χαρακτήρων της βλάστησης.

Διακρίνουμε δύο κατηγορίες χαρακτήρων ή παραμέτρων της λιβαδικής

βλάστησης ,τις οποίες πρέπει να μετρήσει ο λιβαδοπόνος προκειμένου να εφαρμόσει

ορθολογική διαχείριση: α)τις ποσοτικές και β) τις ποιοτικές παραμέτρους.

Α. ΠΟΣΟΤΙΚΈΣ ΠΑΡΆΜΕΤΡΟΙ

1) Κάλυψη λιβαδικής βλάστησης ή κάλυψη λιβαδικού φυτού

2) Σύνθεση λιβαδικής βλάστησης

3) Πυκνότητα λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού

4) Συχνότητα εμφάνισης φυτού

5) Ύψος λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικών φυτών

6) Βάρος ή παραγωγή λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού

7) Ευρωστία λιβαδικών φυτών

2


Οι μετρήσεις των ποσοτικών παραμέτρων της λιβαδικής βλάστησης χρησιμεύουν :

α) Για την εκτίμηση της λιβαδικής κατάστασης

β) Για τον υπολογισμό του ποσοστού χρησιμοποίησης

γ) Για τον υπολογισμό της βοσκοϊκανότητας

δ) Για την επιλογή της εποχής βόσκησης και του είδους του ζώου που θα βοσκήσει

ε) Για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις αναγκαίες βελτιώσεις της λιβαδικής

βλάστησης

στ) Για τη διεξαγωγή οικολογικών παρατηρήσεων και συγκρίσεων μεταξύ λιβαδιών

Α1) ΚΆΛΥΨΗ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΒΛΆΣΤΗΣΗΣ

Κάλυψη λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού είναι το ποσοστό της επιφάνειας

του εδάφους που καλύπτεται από την κατακόρυφη προβολή της λιβαδικής βλάστησης

ή του λιβαδικού φυτού επί του εδάφους

Κάλυψη λιβαδικής βλάστησης + Ξ.Ο {ξηρή ουσία(παραγωγή προηγούμενου χρόνου

που δεν έχει αποσυντεθεί)} + Γ.Ε (γυμνό έδαφος)=Κάλυψη εδάφους

Η κάλυψη εκφράζεται σε εκατοστιαίο ποσοστό( %), είναι μεγάλης σημασίας

παράμετρος για τη λιβαδική πράξη και χρησιμεύει :

α) Στην εκτίμηση της λιβαδικής κατάστασης και των πιθανών ιχνών

διάβρωσης στο έδαφος.

β) Στον υπολογισμό του ποσοστού χρησιμοποίησης της λιβαδικής βλάστησης.

γ) Στον προσδιορισμό της βοσκοϊκανότητας.

δ) Στον προσδιορισμό της επίδρασης ενός συστήματος βόσκησης και του είδους

του βόσκοντος ζώου πάνω στη λιβαδική βλάστηση.

ε) Στην εκτίμηση των συνθηκών αποσύνθεσης της οργανικής ουσίας του

εδάφους.

Μετά τη μέτρηση της κάλυψης είναι δυνατόν να υπολογιστεί έμμεσα και η

σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης.

3


Α1.1 ΜΈΘΟΔΟΙ ΜΈΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΆΛΥΨΗΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΒΛΆΣΤΗΣΗΣ

1Η : ΜΈΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΉΣ ΔΙΑΣΤΑΥΡΏΣΕΩΣ

Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, στην αρχή βαδίζουμε μέσα στο λιβάδι παρατηρώντας

τα είδη των λιβαδικών φυτών και την κατανομή τους μέσα στην έκταση του λιβαδιού.

Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές καθορίζουμε με οπτική εκτίμηση τους υποτύπους

της λιβαδικής βλάστησης σύμφωνα με τα τρία κυρίαρχα είδη επιθυμητών λιβαδικών

φυτών. Οι μετρήσεις της κάλυψης θα γίνονται στη συνέχεια ξεχωριστά μέσα σε κάθε

εκτιμηθέντα υποτύπο.

Μέσα στον υποτύπο ορίζουμε κατά τυχαίο τρόπο (τυχαία δειγματοληψία) μια τομή

βλάστησης πάνω στην οποία απλώνουμε μια μετροταινία μήκους συνήθως 25m. Η

αρχή και το τέλος της τομής ορίζονται με δύο σιδερένιους πασσάλους. Η μετροταινία

τοποθετείται ακριβώς στην επιφάνεια του εδάφους. Στη συνέχεια, προχωρούμε κατά

μήκος της μετροταινίας και καταγράφουμε ως παρατήρηση το μήκος της ταινίας το

οποίο καλύπτεται από την προβολή του υπέργειου τμήματος του κάθε φυτού πάνω

σ’αυτήν. Εάν δεν υπάρχει φυτό παρά μόνο γυμνό έδαφος, καταγράφεται ως

παρατήρηση το μήκος της μετροταινίας που αντιστοιχεί στο γυμνό έδαφος. Το ίδιο

ισχύει και για την ξηρή ουσία (ξηρή παραγωγή προηγούμενου έτους, κατακείμενη

στο έδαφος). Το άθροισμα των μηκών που μετρήθηκε με βλάστηση (μετά από

αναγωγή στα 100) μας δίνει την κάλυψη της βλάστησης σε εκατοστιαίο ποσοστό. Τα

ανάλογα αθροίσματα μας δίνουν το εκατοστιαίο ποσοστό του γυμνού εδάφους και

της ξηρής ουσίας. Η ίδια εργασία επαναλαμβάνεται τόσες φορές, μέσα σε κάθε

υποτύπο, όσες απαιτούνται για να επιτύχουμε τη στατιστική ακρίβεια που είχαμε

θέσει εξαρχής. Ολοκληρώνοντας τις παρατηρήσεις σ’ όλους τους υποτύπους

μπορούμε στη συνεχεία να διορθώσουμε την οπτική εκτίμηση που είχαμε κάνει στην

αρχή και να χαρακτηρίσουμε με ακρίβεια τον υποτύπο. Από τους μέσους όρους της

κάλυψης όλων των υποτύπων βγαίνει ο μέσος όρος της κάλυψης του λιβαδιού(είτε

ως σύνολο της λιβαδικής βλάστησης, είτε για κάθε είδος φυτού).

4


Η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως σε ποολίβαδα . Είναι πολύ ακριβής

αλλά ιδιαίτερα χρονοβόρα και επομένως δαπανηρή. Δεν χρησιμοποιείται στην πράξη

παρά μόνο στην έρευνα.

2Η : ΜΈΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΔΑΚΤΥΛΊOΥ

Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ένας μεταλλικός δακτύλιος χρήσιμης διαμέτρου

2,5εκ. , ο οποίος είναι προσαρμοσμένος σταθερά και κάθετα στο ένα άκρο μιας

μεταλλικής βέργας ίδιου πάχους με το δακτύλιο και μήκους 40-50εκ. Προχωρούμε

μέσα στο λιβάδι και απογράφουμε τα είδη των φυτών(τα κυριότερα, τα πιο πολύτιμα)

που συναντούμε και διαχωρίζουμε με οπτική εκτίμηση το λιβάδι σε υποτύπους. Μέσα

σ’ έναν υποτύπο ξεκινούμε τις μετρήσεις μας ως εξής:

Κατά τυχαίο τρόπο ορίζουμε μια τομή βλάστησης. Πάνω στην τομή αυτή

τοποθετούμε μετροταινία μήκους 25μ., η οποία στην αρχή και τέλος στηρίζεται σε

δύο σιδερένιους πασσάλους, οι οποίοι οριοθετούν την τομή βλάστησης. Η

μετροταινία, στη μέθοδο του δακτυλίου, τοποθετείται στο ύψος του φυλλώματος των

ποωδών φυτών και όχι στο ύψος των ανθοφόρων στελεχών των φυτών. Στη συνεχεία

παίρνουμε τις παρατηρήσεις μας ως εξής:

Προχωρούμε κατά μήκος της μετροταινίας και κρατώντας απ’ το ανώτερο άκρο τη

μεταλλική βέργα σε κατακόρυφη θέση, τοποθετούμε το δακτύλιο στο ύψος της

μετροταινίας. Παρατηρώντας στην πάνω επιφάνεια του δακτυλίου, καταγράφουμε ως

παρατήρηση το φυτό εκείνο του οποίου η προβολή καλύπτει σε μεγαλύτερο ποσοστό

την επιφάνεια του δακτυλίου. Εάν κάποια φορά στην επιφάνεια του δακτυλίου

προβάλλονται εξίσου δύο φυτά, τότε καταγράφεται από μισή παρατήρηση κάλυψης

για το κάθε φυτό. Εάν σε κάποια παρατήρηση στην επιφάνεια του δακτυλίου

προβάλλεται το έδαφος ή η ξηρή ουσία, τότε καταγράφονται στην αντίστοιχη

κατηγορία οι παρατηρήσεις έδαφος ή ξηρή ουσία. Στο σύνολο της μετροταινίας

πρέπει να έχουμε 100 παρατηρήσεις. Την διαδικασία αυτή την επαναλαμβάνουμε και

σε άλλες θέσεις του υποτύπου και στη συνέχεια σε όλους τους πιθανούς υποτύπους.

Τέλος υπολογίζουμε το μέσο όρο της κάλυψης για κάθε υποτύπο και συνολικά για

5


όλο το λιβάδι. Η μέθοδος είναι αρκετά ακριβής και σύντομη στην εφαρμογή της.

Εφαρμόζεται τόσο στην πράξη όσο και στην έρευνα. Τα αποτελέσματα των

μετρήσεων είναι αξιόπιστα και σε θαμνολίβαδα μέχρι το ύψος των 1,3μ.

3Η : ΜΈΘΟΔΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΔΕΚΑ ΒΕΛΟΝΏΝ

Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ένα μεταλλικό πλαίσιο ύψους 70εκ. και μήκους

65εκ. Πάνω στο πλαίσιο αυτό είναι τοποθετημένες κατακόρυφα 10 ατσάλινες

βελόνες μήκους περίπου 1μ η κάθε μια. Η κάθε μια βελόνα στο ένα άκρο έχει ένα

δακτύλιο για να συγκρατείται κατά τη μέτρηση, ενώ στο κάτω άκρο της καταλήγει σε

λεπτή μύτη. Οι βελόνες είναι τοποθετημένες κατακόρυφα πάνω στο πλαίσιο,

συγκρατούνται με σφιγκτήρα και μπορούν να κινούνται κατακόρυφα στη διεύθυνση

αυτή. Η απόσταση από βελόνα σε βελόνα είναι 5εκ., το δε χρήσιμο ύψος

δειγματοληψίας είναι 50εκ.

Οι παρατηρήσεις γίνονται ως εξής : Τοποθετούμε τυχαία το πλαίσιο σε πολλές θέσεις

μέσα στο λιβάδι και χαμηλώνουμε μια-μια τις βελόνες προς το έδαφος κρατώντας

αυτές απ’ το δακτύλιο. Κάθε φορά καταγράφουμε ως παρατήρηση το πρώτο φυτό

που θα συναντήσει η μύτη της βελόνας κατά την κάθοδό της. Εάν η μύτη της βελόνας

συναντήσει έδαφος ή ξηρή ουσία, καταγράφουμε την αντίστοιχη παρατήρηση.

Τοποθετούμε το πλαίσιο σε πολλές θέσεις στο λιβάδι και παίρνουμε το σύνολο των

παρατηρήσεων για βλάστηση-ξηρή ουσία-έδαφος. Η αναγωγή των επιμέρους

παρατηρήσεων της κάθε κατηγορίας στο συνολικό αριθμό των παρατηρήσεων θα μας

δώσει το εκατοστιαίο ποσοστό % της βλάστησης-ξηρής ουσίας-γυμνού εδάφους. Η

μέθοδος του πλαισίου των δέκα βελονών είναι πολύ ακριβής μέθοδος, όπως και της

γραμμής διασταυρώσεως, αλλά απαιτεί και αυτή πολύ χρόνο και θεωρείται

δαπανηρή. Μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο σε ποολίβαδα και εφαρμόζεται μόνο

στην έρευνα και όχι στην πράξη.

6


4Η : ΜΈΘΟΔΟΣ ΓΡΑΜΜΉΣ-ΣΗΜΕΊΟΥ

Κατά τη μέθοδο αυτή, χρησιμοποιούμε μετροταινία 25 μέτρων που τοποθετείται σε

τομή βλάστησης η οποία ορίστηκε κατά τυχαίο τρόπο. Προχωρούμε κατά μήκος της

μετροταινίας και ανά 25 εκ. παίρνουμε μια παρατήρηση χρησιμοποιώντας μεταλλική

βελόνα μήκους ενός μέτρου , η οποία στο άνω άκρο της φέρει δακτύλιο για να τη

συγκρατούμε και άλλο άκρο της καταλήγει σε λεπτή μύτη. Χαμηλώνουμε αργά τη

βελόνα στο σημείο παρατήρησης και καταγράφουμε ως παρατήρηση το πρώτο φυτό

που θα συναντήσει η μύτη της. Αν η μύτη της βελόνας συναντήσει έδαφος ή ξηρή

ουσία τότε αυτά καταγράφονται σαν αντίστοιχες παρατηρήσεις. Η μέθοδος αυτή

χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ποολίβαδα , όμως με μικρή τροποποίηση μπορεί να

χρησιμοποιηθεί και σε θαμνολίβαδα ή και σε δασολίβαδα, στην περίπτωση που

θέλουμε να εκτιμήσουμε την κάλυψη σε όλη τη δομή, από τον υπόροφο έως και τον

ανώροφο ενός δάσους. Αλλά σε αυτή την περίπτωση αντί της βελόνας

χρησιμοποιείται μεταλλικό ή ξύλινο ακόντιο ύψους 2μ., το οποίο είναι

διαβαθμισμένο ανά 50 εκ. από την βάση προς την κορυφή.

Η μέτρηση για τον υπόροφο δάσους πραγματοποιείται ως εξής

Προχωρούμε κατά μήκος της μετροταινίας και ανά 25 εκ. τοποθετούμε κατακόρυφα

το ακόντιο ακουμπώντας το ένα άκρο του στο έδαφος και καταγράφουμε

παρατηρήσεις σε όλα τα ύψη από 0 – 2μ. και τελευταία παρατήρηση το φυτό που

πιθανόν συναντά η νοητή επέκταση σε ύψος του ακοντίου πάνω από τα 2μ. Με τον

τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε μια πολύ καλή απεικόνιση της στρωμάτωσης της κάλυψης

από το έδαφος μέχρι την κομοστέγη του δάσους.

Πιθανά σφάλματα, από τη χρήση της βελόνας ή του ακοντίου, αντισταθμίζονται λόγω

πολλών παρατηρήσεων. Η μέθοδος αυτή είναι ακριβής, σύντομη και εφαρμόζεται

τόσο στην πράξη όσο και στην έρευνα.

7


2) ΣΎΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΒΛΆΣΤΗΣΗΣ

Τη σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης είναι δυνατόν να την προσδιορίσουμε είτε με έμμεσο τρόπο είτε με απευθείας μέτρηση.

1) Μέθοδος έμμεσου προσδιορισμού από τις μετρήσεις κάλυψης της λιβαδικής βλάστησης

Έστω Dactylis glomerata 15%

Festuca ovina 20%

Trifolium hirtum 20%

Trifolium

subteraneum 10%

Ανεπιθύμητα 15%

Κάλυψη βλάστησης 80% Ξ.Ο 10% Έδαφος 10%

Σύνολο 100%

Χρησιμοποιώντας την απλή μέθοδο των τριών βρίσκουμε το ποσοστό

σύνθεσης κάθε είδους

Κάλυψη 80% 100% σύνθεσης

Κάλυψη 15% χ;

Χ=1500/80=18,75%

Χ=25,00%

Χ=25,00%

Χ=12,50%

Χ=18,75%

ΣΥΝΟΛΟ Χ=100%

8

Κάλυψη λιβαδικής βλάστησης

Κάλυψη εδάφους


2) Μέθοδος άμεσης μέτρησης της σύνθεσης με το βηματισμό και τη βελόνα

Η μέθοδος του βηματισμού είναι η μόνη κατά την οποία μετράται άμεσα η

σύνθεση της λιβαδικής βλάστησης. Η μέθοδος του βηματισμού και της βελόνας

εφαρμόζεται μόνο σε ποολίβαδα. Στην αρχή βαδίζουμε σε όλη την επιφάνεια του υπό

μελέτη ποολίβαδου και καταγράφουμε σε ειδικό έντυπο τα χαρακτηριστικότερα

επιθυμητά φυτά τα οποία επικρατούν στο λιβάδι. Κατόπιν, με οπτική εκτίμηση

χωρίζουμε το λιβάδι σε υποτύπους με βάση αυτά τα φυτά. Στη συνέχεια

πραγματοποιούμε μετρήσεις σε κάθε, αρχικά εκτιμηθέντα, υποτύπο χωριστά.

Ξεκινούμε τη μέτρηση στον υποτύπο βαδίζοντας 40 βήματα προς μια κατεύθυνση,

η οποία ορίστηκε κατά τυχαίο τρόπο. Σε κάθε δεύτερο βήμα παίρνουμε μια

παρατήρηση βλάστησης με τη χρήση μεταλλικής βελόνας. Η βελόνα, η οποία έχει

μήκος 80 εκ., στο ένα άκρο της φέρει δακτύλιο για να συγκρατείται από τον

παρατηρητή και στο άλλο άκρο της καταλήγει σε λεπτή μύτη. Η παρατήρηση

λαμβάνεται ως εξής : όπως εκτελούμε το δεύτερο βήμα, κρατούμε το πέλμα το ποδιού

μας υπό γωνία 45ο ως προς το έδαφος. Τότε, κρατώντας τη βελόνα από τον δακτύλιο,

την αφήνουμε να γλιστρήσει κατά μήκος του ποδιού μας, ακουμπώντας την μύτη του

παπουτσιού μας. Το πρώτο φυτό με το οποίο έρχεται σε επαφή η μύτη της βελόνας,

καταγράφεται ως παρατήρηση. Έτσι στο τέλος των 40 βημάτων θα έχουμε 20

παρατηρήσεις. Μόλις ολοκληρώσουμε την πορεία πάνω στην τομή-κατεύθυνση,

προχωρούμε πέντε βήματα πλάγια και από εκείνο το σημείο, εκτελούμε 40 καινούρια

βήματα παίρνοντας παρατηρήσεις με τη βελόνα, προχωρώντας αντίθετα προς την

πρώτη τομή-κατεύθυνση. Η ίδια διαδικασία εκτελείται πέντε φορές έτσι ώστε στο

τέλος να έχουμε εκατό παρατηρήσεις βλάστησης, από τις οποίες εξάγεται αμέσως το

εκατοστιαίο ποσοστό συμμετοχής του κάθε είδους στη σύνθεση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, σε περίπτωση που η βελόνα στην πορεία της δεν

συναντήσει κάποιο φυτό αλλά χτυπήσει έδαφος ή ξηρή ουσία (φυτική παραγωγή

προηγουμένων ετών κατακείμενη στο έδαφος) τότε λαμβάνεται ως παρατήρηση το

πλησιέστερο προς την άκρη της βελόνας φυτό, ευρισκόμενο αριστερά, δεξιά ή

εμπρός, ανάλογα με την παραδοχή που θα κάνουμε πριν την έναρξη των μετρήσεων.

9


Οι μετρήσεις της σύνθεσης επαναλαμβάνονται σε διάφορες θέσεις μέσα σε κάθε

υποτύπο έτσι ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή ακρίβεια. Στο τέλος υπολογίζουμε το

μέσο όρο της σύνθεσης για κάθε οπτικά εκτιμηθέντα υποτύπο και ορίζουμε πλέον με

ακρίβεια τον συγκεκριμένο υποτύπο. Τέλος υπολογίζουμε το μέσο όρο της σύνθεσης

όλων των υποτύπων και έχουμε τη σύνθεση της βλάστησης όλου του ποολίβαδου.

Κατά την πορεία των μετρήσεων της σύνθεσης μπορούμε συγχρόνως να

εκτιμήσουμε την συνολική κάλυψη της βλάστησης με τη χρήση δειγματοληπτικών

πλαισίων. Σε κάθε μια από τις πέντε τομές- κατευθύνσεις κατά θέση, στις οποίες

βαδίζουμε μετρώντας τη σύνθεση της βλάστησης, παίρνουμε δυο παρατηρήσεις

κάλυψης με ένα μεταλλικό πλαίσιο, το οποίο είναι χωρισμένο με συρμάτινο σταυρό

σε τέσσερα ίσα τμήματα. Τοποθετούμε το πλαίσιο μπροστά στο πόδι μας μετά την

παρατήρηση της σύνθεσης, εκτιμούμε την κάλυψη της βλάστησης στα τέσσερα επί

μέρους τμήματα του πλαισίου και μετά βγάζουμε τον μέσο όρο. Στο σύνολο των

πέντε τομών – κατευθύνσεων, έχουμε δέκα παρατηρήσεις κάλυψης, από τις οποίες

παίρνουμε το μέσο όρο.

Η μέτρηση της κάλυψης είναι αδρομερής με την μέθοδο αυτή, γιατί δεν μετράει τα

επί μέρους ποσοστά κάλυψης του κάθε λιβαδικού είδους.

Η μέθοδος του βηματισμού και της βελόνας είναι πολύ ταχεία στην εφαρμογή της

και οικονομική, αλλά είναι σχετικά μειωμένης ακριβείας. Γι’ αυτό το λόγο δεν

χρησιμοποιείται στην έρευνα αλλά κυρίως στην πράξη, για αποτύπωση της

βλάστησης σε μεγάλες λιβαδικές μονάδες.

3) ΠΥΚΝΌΤΗΤΑ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΒΛΆΣΤΗΣΗΣ Ή ΛΙΒΑΔΙΚΟΎ ΦΥΤΟΎ

Πυκνότητα λιβαδικής βλάστησης ή λιβαδικού φυτού ονομάζεται ο αριθμός των

ατόμων των λιβαδικών φυτών ή των ατόμων ενός λιβαδικού είδους, τα οποία

αναπτύσσονται στη μονάδα επιφανείας. Η πυκνότητα μπορεί να αναφέρεται σ’ ένα

λιβαδικό φυτό ή στο σύνολο της λιβαδικής βλάστησης. Για τη μέτρησή της

χρησιμοποιούνται ορθογώνια ή τετράγωνα μεταλλικά πλαίσια διαφόρων μεγεθών.

Τα πλαίσια αυτά,συνήθως, έχουν μέγεθος έως 1τμ. για τα ποολίβαδα και έως 4τμ. για

τα θαμνολίβαδα. Πλαίσια μικρότερων διαστάσεων χρησιμοποιούνται σε υποαλπικά,

αλπικά λιβάδια όπως επίσης και σε ποολίβαδα της αρκτικής ζώνης, σε ποολίβαδα

10


ετήσιων αγρωστωδών, στην υποτροπική ζώνη κ.λ.π. Το μέγεθος του πλαισίου

δειγματοληψίας επιλέγεται με βάση τον τύπο της βλάστησης, το διαθέσιμο χρόνο, το

διαθέσιμο προσωπικό και τα διαθέσιμα οικονομικά. Σε πυκνή βλάστηση επιλέγονται

πλαίσια μικρών διαστάσεων ( π.χ. 25Χ25 εκ.) ενώ σε αραιή βλάστηση επιλέγονται

πλαίσια μεγαλυτέρων διαστάσεων (πχ. 50Χ50 εκ. ή 1Χ1 μ).

Η πυκνότητα είναι μια καλή παράμετρος για την έκφραση της φυτοποικιλότητας

και της παραγωγής των λιβαδικών φυτών. Η μέτρηση της χρησιμοποιείται όταν

θέλουμε να εφαρμόσουμε βελτιωτικά μέτρα στα λιβάδια όπως είναι η σπορά

λιβαδικών φυτών, η χρήση ζιζανιοκτόνων, η ελεγχόμενη καύση κ.λ.π., με σκοπό να

ελεγχθεί ο αριθμός των φυτών που έχουν φυτρώσει, των ζιζανίων που έχουν

καταστραφεί και των παραβλαστημάτων που έχουν αναπτυχθεί μετά τις βελτιωτικές

επεμβάσεις και να συγκριθούν μεταξύ τους οι μέθοδοι βελτίωσης των λιβαδιών.

Χρησιμοποιείται επίσης για τον έλεγχο των μεταβολών της φυτοποικιλότητας λόγω

οικολογικών επιδράσεων ή λόγω της βόσκησης.

Έτσι ελέγχουμε την επιτυχία της σποράς, την αποτελεσματικότητα των

ζιζανιοκτόνων και την αποτελεσματικότητα της ελεγχόμενης καύσης στην

καταπολέμηση ανεπιθύμητων φυτών. Επίσης τη χρησιμοποιούμε για να συγκρίνουμε

τα στελέχη και φύλλα των λιβαδικών φυτών που βοσκήθηκαν, με τα στελέχη και

φύλλα των ίδιων φυτών που έμειναν αβόσκητα μετά τη λήξη της βόσκησης , ώστε να

προσδιορίσουμε το ποσοστό χρησιμοποίησης ενός λιβαδιού από τα ζώα.

4) ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΦΥΤΟΥ

Ο όρος «συχνότητα εμφάνισης φυτού» αναφέρεται στο βαθμό ομοιομορφίας που

παρουσιάζει η κατανομή ενός λιβαδικού φυτού μέσα σε ένα λιβάδι.

Η συχνότητα χρησιμοποιείται συνήθως όταν θέλουμε να συγκρίνουμε τον αριθμό

των φυτών μιας λιβαδικής έκτασης με τον αντίστοιχο αριθμό των ειδών μιας άλλης.

Προσδιορίζεται μετά από παρατηρήσεις επί της παρουσίας ή της απουσίας ενός

είδους μέσα σε δειγματοληπτικές επιφάνειες.

Εκφράζεται ως εκατοστιαίο ποσοστό % συχνότητας ή ως δείκτης συχνότητας. Οι

μετρήσεις της συχνότητας είναι πιο χρήσιμες όταν συνδυάζονται και με μετρήσεις

άλλων ποσοτικών παραμέτρων της λιβαδικής βλάστησης, όπως είναι η πυκνότητα και

η κάλυψη. Η μέθοδος υπολογισμού της είναι απλή, εύκολη και γρήγορη στην

11


εφαρμογή της και μας δίνει μια πολύ καλή εικόνα της μεταχείρισης που υφίσταται η

βλάστηση, της επίδρασης διαφόρων συστημάτων βόσκησης πάνω σ’ αυτή, τις

διαφορές μεταξύ των διαφόρων τύπων της βλάστησης και τις οικολογικές μεταβολές

μέσα στο χρόνο.

Η μέτρηση της γίνεται με τη χρήση μικρών ορθογωνίων ή τετραγώνων μεταλλικών

δειγματοληπτικών πλαισίων 15Χ25, 25Χ25 ή 40Χ40εκ., αλλά μπορεί επίσης και να

μετρηθεί με όλες τις γνωστές μεθόδους μέτρησης της κάλυψης της λιβαδικής

βλάστησης, όπως της γραμμής και του σημείου, της γραμμής διασταυρώσεως, του

δακτυλίου, του πλαισίου των δέκα βελονών, με την παραδοχή, ότι η τομή βλάστησης

που ορίζει κάθε μια από τις παραπάνω μεθόδους υποκαθιστά το δειγματοληπτικό

πλαίσιο.

5) ΒΆΡΟΣ Ή ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΦΥΤΙΚΉΣ ΎΛΗΣ.

Το βάρος είναι το αποτέλεσμα του μεταβολισμού των φυτών και εκφράζει την

επίδραση των παραγόντων του περιβάλλοντος που είναι υπεύθυνοι για την αύξησή

τους.

Το βάρος της παραγόμενης φυτικής ύλης είναι από τις σπουδαιότερες ποσοτικές

παραμέτρους των λιβαδικών φυτών και αποτελεί την καλύτερη απλή μέτρηση της

αύξησης. Είναι ο πιο δόκιμος όρος για να εκφραστεί η συνολική παραγωγή της

λιβαδικής βλάστησης και γι’ αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηρίζει

και να μετρά την οικολογική εξέλιξη και την κατάσταση ενός λιβαδιού.

Το βάρος μπορεί να εκφρασθεί με τρεις τρόπους :

α) Νωπό βάρος ή βάρος χλωρής φυτικής ύλης. Αυτό αναφέρεται στο βάρος της

παραγωγής αμέσως μετά την κοπή των λιβαδικών φυτών

β) Βάρος ξηρό στον αέρα. Αυτό αναφέρεται στο βάρος της παραγωγής των

λιβαδικών φυτών, αφού αυτά αφεθούν να ξηραθούν στον αέρα μετά την κοπή τους.

Μετά τη διαδικασία αυτή τα φυτά περιέχουν 10%-12% της αρχικής τους υγρασίας

γ) Βάρος ξηρής φυτικής ύλης μετά από ξήρανση σε πυριαντήριο επί 48 ώρες

στους 60 0Cή για 24 ώρες στους105 0C. Στην περίπτωση αυτή η υγρασία

είναι περίπου 3% του βάρους τους.

12


ΒΙΟΜΆΖΑ

Βιομάζα είναι το συνολικό ζών βάρος του υπέργειου και του υπόγειου μέρους των

φυτών στη μονάδα επιφανείας ενός οικοσυστήματος. Η υπέργεια βιομάζα των

ποωδών λιβαδικών φυτών μπορεί να αποτελέσει εξ’ ολοκλήρου βοσκήσιμη ύλη για

τα ζώα. Οι ετήσιοι βλαστοί και τα φύλλα των θάμνων και των χαμηλών δέντρων που

είναι διαθέσιμοι (προσεγγίσιμοι) για τα βόσκοντα ζώα αποτελούν βοσκήσιμη ύλη.

ΜΈΘΟΔΟΙ ΕΚΤΊΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΆΡΟΥΣ

Α) ΑΜΕΣΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

1Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΒΆΡΟΥΣ ΜΕ ΟΠΤΙΚΉ ΕΚΤΊΜΗΣΗ ΚΑΙ ΖΎΓΙΣΗ

Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούμε μεταλλικό δειγματοληπτικό πλαίσιο μέσα στο

οποίο εκτιμούμε οπτικά την παραγωγή ετήσιας βοσκήσιμης ύλης σε μικρές μονάδες

των 10, 20 ή 50 γραμμαρίων. Η εκτίμηση γίνεται για όλη την βλάστηση που

περιλαμβάνεται στο δειγματοληπτικό πλαίσιο. Στο τέλος αθροίζουμε τις επιμέρους

παρατηρήσεις και κάνουμε αναγωγή το άθροισμα στη μονάδα επιφανείας. Το μέγεθος

του δειγματοληπτικού πλαισίου εξαρτάται από την πυκνότητα της βλάστησης. Είναι

φανερό ότι, για να επιτύχουμε ακριβείς εκτιμήσεις, πρέπει να έχουμε αποκτήσει

κάποια σχετική πείρα. Για να αποκτήσουμε αυτή την πείρα μπορούμε να κάνουμε την

οπτική εκτίμηση πρώτα μέσα στο πλαίσιο και στη συνέχεια να κόψουμε και να

ζυγίσουμε την ετήσια παραγωγή. Συγκρίνουμε την εκτίμησή μας με την πραγματική

μέτρηση και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία μέχρι να διαπιστώσουμε ότι οι

εκτιμήσεις μας πλησιάζουν πολύ τις πραγματικές μετρήσεις. Η μέθοδος είναι ταχεία

και οικονομική αλλά έχει το σφάλμα της υποκειμενικότητας. Σε πάρα πολλές

εκτιμήσεις μας πιθανόν τα σφάλματα να αντισταθμίζονται το ένα με το άλλο.

Συνήθως σε πυκνή ποώδη βλάστηση οι παρατηρητές υποεκτιμούν την παραγωγή ενώ

σε αραιή την υπερεκτιμούν.

13


2Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΔΙΠΛΉΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΊΑΣ

Σύμφωνα με την μέθοδο αυτή, εκτιμούμε οπτικά την παραγωγή μέσα σε

δειγματοληπτικό πλαίσιο(διαφόρων μεγεθών ανάλογα με την πυκνότητα της

βλάστησης) και ανά ορισμένο αριθμό εκτιμήσεων της παραγωγής με το πλαίσιο σε

άλλες θέσεις, στο όγδοο πλαίσιο-παρατήρηση, αφού πρώτα κάνουμε την εκτίμηση,

στη συνέχεια κόβουμε και ζυγίζουμε την παραγωγή. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται

σε όλο το λιβάδι. Κατόπιν καταρτίζουμε εξισώσεις συσχέτισης με τις εκτιμήσεις και

μετρήσεις κάθε όγδοου πλαισίου, χρησιμοποιώντας ως εξαρτημένη μεταβλητή το

μέσο εκτιμηθέν βάρος και ως ανεξάρτητη μεταβλητή το μέσο πραγματικά μετρηθέν

βάρος. Στη συνέχεια, όλα τα εκτιμηθέντα βάρη των υπολοίπων πλαισίων

διορθώνονται με τη βοήθεια της εξίσωσης. Είναι πολύ καλή μέθοδος, αρκετά ταχεία

στην εφαρμογή της, άρα οικονομική, και με καλή ακρίβεια γιατί έχει το πλεονέκτημα

του συχνού ελέγχου των εκτιμήσεων καθώς και της διόρθωσής τους. Εφαρμόζεται

τόσο σε θαμνώδη όσο και σε ποώδη βλάστηση.

3Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΆΜΕΣΗ ΜΈΤΡΗΣΗ ΜΕ ΚΟΠΉ ΚΑΙ ΖΥΓΙΣΗ

Στη μέθοδο αυτή μετρούμε την παραγωγή με την χρήση δειγματοληπτικών

πλαισίων μέσα στα οποία κόβουμε όλη την ετήσια παραγωγή, η οποία περικλείεται

μέσα σε αυτά, και την κόβουμε συνήθως σε ύψος 1-2 εκ. από το έδαφος. Μετά την

κοπή τα φυτά μεταφέρονται και τοποθετούνται σε πυριατήριο, όπου και ξηραίνονται

στους 60οC επί 48 ώρες. Μετά ζυγίζονται τα δείγματα των φυτών και το βάρος τους

εκφράζεται σε γρ. Κατόπιν γίνεται η αναγωγή στην μονάδα επιφανείας για να βρούμε

ποια είναι η συνολική παραγωγή του λιβαδιού. Συνήθως την παραγωγή την

εκφράζουμε σε χλγ/στρ ή χλγ/εκτ.. Στη διάρκεια της δειγματοληψίας θα πρέπει να

προσέξουμε να μη συμπεριλάβουμε στο δείγμα μας παραγωγή προηγουμένων ετών

γιατί αυτή είναι δύσκολο να διαχωριστεί από την ετήσια μετά την ξήρανση του

δείγματος στο πυριατήριο. Επίσης, εάν θέλουμε να διαχωρίσουμε την παραγωγή κατά

14


κατηγορίες φυτών ή κατά είδος φυτού, αυτό θα πρέπει να γίνεται την ώρα της

δειγματοληψίας για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Σε περίπτωση

μέτρησης της παραγωγής σε θαμνώδη βλάστηση, εκεί θα αποκόπτωνται μόνο οι

ετήσιοι βλαστοί από τη βάση τους.

Η μέθοδος αυτή είναι η πλέον ακριβής για τον υπολογισμό της παραγωγής ενός

λιβαδιού, αλλά και η πλέον χρονοβόρα.

Β. ΈΜΜΕΣΟΙ ΜΈΘΟΔΟΙ

1Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΜΈΘΟΔΟΣ ΣΥΣΧΈΤΙΣΗΣ ΒΡΟΧΉΣ-- ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ

Για να εφαρμόσουμε τη μέθοδο αυτή, πρέπει πρώτα να καταρτίσουμε εξισώσεις

συσχέτισης του ύψους της βροχής μιας περιοχής με την αντίστοιχη λιβαδική

παραγωγή. Για να γίνει αυτό και για να έχουμε αρκετά μεγάλη ακρίβεια θα πρέπει να

συγκεντρώσουμε βροχομετρικά στοιχεία καθώς και στοιχεία παραγωγής αρκετών

ετών για τη συγκεκριμένη περιοχή. Εάν θέλουμε να συσχετίσουμε το ετήσιο ύψος

βροχής με την ετήσια παραγωγή ενός λιβαδιού, θα πρέπει να έχουμε στοιχεία βροχής

και παραγωγής πολλών ετών. Εάν θέλουμε να συσχετίσουμε το ύψος βροχής

ορισμένων μηνών ή περιόδων θα πρέπει να έχουμε στοιχεία βροχής πολλών μηνών ή

περιόδων. Έχοντας κατόπιν την εξίσωση συσχέτισης βροχής-παραγωγής μπορούμε

μόνο με τη μέτρηση του ύψους της βροχής να εκτιμούμε την παραγωγή λιβαδικής

βλάστησης μιας περιοχής για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Με τη χρήση

στοιχείων ή μετρήσεων πολλών ετών έχει βρεθεί πολύ υψηλή συσχέτιση μεταξύ

αυτών των δύο παραμέτρων. Το κυριότερο μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι η

εξίσωση συσχέτισης δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί παρά μόνο για την περιοχή και

για το είδος της βλάστησης για την οποία καταρτίστηκε.

2Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΜΈΘΟΔΟΣ ΣΥΣΧΈΤΙΣΗΣ ΚΆΛΥΨΗΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ

Κατά τον ίδιο τρόπο όπως αναφέραμε στην προηγούμενη μέθοδο μπορεί να γίνει

συσχέτιση της κάλυψης της λιβαδικής βλάστησης σ’ ένα λιβάδι με την παραγωγή.

Πάλι απαιτούνται στοιχεία αρκετών ετών για να καταρτισθεί η εξίσωση και να

πετύχουμε μεγάλη ακρίβεια. Έτσι στη συνέχεια, μετρώντας μόνο την κάλυψη της

15


λιβαδικής βλάστησης και αντικαθιστώντας την τιμή στην εξίσωση που έχουμε

καταρτίσει έχουμε μια εκτίμηση της παραγωγής.

3Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΜΈΘΟΔΟΣ ΣΥΣΧΈΤΙΣΗΣ ΑΥΞΗΤΙΚΏΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΏΝ ΤΩΝ ΦΥΤΏΝ

Για την μέτρηση του βάρους με την μέθοδο αυτή πρέπει να καταρτιστούν εξισώσεις

συσχέτισης διαφόρων αυξητικών χαρακτηριστικών των φυτών με το βάρος της

παραγόμενης λιβαδικής βλάστησης. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται τόσο σε ποώδη

όσο και σε θαμνώδη βλάστηση. Για την μέτρηση της παραγωγής ενός πρινώνα στη

Χρυσοπηγή Σερρών, καταρτίστηκε εξίσωση συσχέτισης του βάρους με το μήκος του

ετήσιου βλαστού πουρναριού. Η συσχέτιση ήταν ευθύγραμμη και είχε αυτή τη

μορφή W=0,007443+0,04615l

Όπου W=το βάρος του βλαστού σε γρ.

L=το μήκος του βλαστού σε εκ.

R2 =0,920 (συντελεστής προσδιορισμού)

Η συσχέτιση είναι πολύ υψηλή. Από την εξίσωση αυτή φαίνεται ότι η αύξηση του

βάρους των ετήσιων βλαστών του πουρναριού συσχετίζεται παρά πολύ με την

αύξηση του μήκους του ετήσιου βλαστού και αφού η εξίσωση είναι ευθύγραμμη

σημαίνει ότι η αύξηση του βάρους τους είναι ανάλογη προς την αύξηση του μήκους

τους. Έτσι , υπολογίζοντας σ’ έναν πρινώνα το μήκος του μέσου ετήσιου βλαστού

μπορούμε να εκτιμήσουμε το βάρος του με την χρήση της εξισώσεως συσχετίσεως.

Μετά, με τη μέτρηση του αριθμού των ετήσιων βλαστών σε δειγματοληπτικά πλαίσια

και την αναγωγή του στη μονάδα επιφανείας, μπορούμε να υπολογίσουμε την

συνολική ετήσια παραγωγή του πρινώνα ως εξής

Τοποθετούμε το μήκος του μέσου βλαστού στην εξίσωση W=0,007443+0,04615l

και βρίσκουμε το μέσο βάρος βλαστού.

Έστω ότι Ν είναι ο συνολικός αριθμός των βλαστών/στρ. Τότε η συνολική παραγωγή

βλαστών θα είναι ¨N*W= Α γρ/στρ.

4Η ΜΈΘΟΔΟΣ : ΜΈΘΟΔΟΣ ΜΈΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΉΣ ΒΛΆΣΤΗΣΗΣ ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΒΌΣΚΗΣΗΣ

16


Σε περίπτωση που θέλουμε να μετρήσουμε την παραγωγή ενός λιβαδιού

(θαμνολίβαδου ή ποολίβαδου) το οποίο βόσκεται πρέπει να χρησιμοποιήσουμε , πριν

να αρχίσει η βόσκηση, μικρές περιφράξεις ή μικρά κλουβιά, συνήθως

κατασκευασμένα από δικτυωτό συρμάτινο πλέγμα. Αυτό γίνεται για προστασία των

μικρών αυτών επιφανειών από τη βόσκηση ,έτσι ώστε να μπορέσουμε να μετρήσουμε

την παραγωγή στο τέλος της βλαστικής περιόδου, τελείως αβόσκητη. Οι περιφράξεις

των μεγάλων επιφανειών (>10m) συνήθως αποφεύγονται γιατί περιορίζουν τη

βοσκήσιμη έκταση και διαμαρτύρονται οι κτηνοτρόφοι. Συνήθως χρησιμοποιούμε

τους προστατευτικούς κλωβούς οι οποίοι έχουν σχήμα είτε κύβου είτε πυραμίδας. Τα

μειονεκτήματα των κλωβών είναι τα εξής :

1) Περιορίζουν την ταχύτητα του ανέμου

2) Σκιάζουν ελαφρώς την λιβαδική βλάστηση με αποτέλεσμα να αυξάνεται η σχετική

υγρασία αέρος του μικροπεριβάλλοντός τους και να μειώνεται η εξατμισοδιαπνοή

τους. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή σε σύγκριση με την μη

προστατευόμενη επιφάνεια. Το μέγεθος των κλωβών πρέπει να είναι είναι 2 ή 3m2

γεγονός που μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε πολλούς κλωβούς μέσα σε ένα

λιβάδι χωρίς να μειώσουμε την επιφάνεια της έκτασης που βόσκεται.

ΕΥΡΩΣΤΊΑ

Ένα φυτό χαρακτηρίζεται εύρωστο όταν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του, ως

συνέπεια της σωστής φυσιολογικής λειτουργίας του, είναι σε άριστη κατάσταση.

Οποιαδήποτε επίδραση οικολογική ή ανθρωπογενής ή ζωική ή οποία επηρεάζει την

φυσιολογική λειτουργία του φυτού έχει σαν αποτέλεσμα την πρόκληση μεταβολών

στα μορφολογικά και αυξητικά χαρακτηριστικά του. Ανάλογα με το πόσο έντονες

είναι αυτές οι μεταβολές και σε πιο βαθμό επηρεάζουν την υγεία του φυτού,

χαρακτηρίζουν το βαθμό ευρωστίας του. Σαν δείκτες ευρωστίας για τα θαμνώδη φυτά

μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι εξής:

α) Το μήκος των φύλλων

β) Ο αριθμός των φύλλων

γ) Ο αριθμός των ανθοφόρων βλαστών

δ) Η διάμετρος της βάσης των θάμνων

ε) Ο αριθμός των καρπών

17


Ως δείκτες ευρωστίας για τα ποώδη φυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν

α)Το μήκος των φύλλων

β) Ο αριθμός των ανθοφόρων βλαστών

γ) Η διάμετρος της βάσης τους

δ) Ο αριθμός των σπόρων

ΠΟΙΌΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΤΡΉΣΗΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ

Η ποιότητα της λιβαδικής βλάστησης μπορεί είτε να προσδιοριστεί με απευθείας

μετρήσεις στη βλάστηση είτε να αξιολογηθεί από την παραγωγή ζωικών προϊόντων.

Οι αναλύσεις και μετρήσεις για τον απευθείας προσδιορισμό γίνονται συνήθως για τα

παρακάτω:

1) Περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες

2) Περιεκτικότητα σε κυτταρίνες

3) Περιεκτικότητα σε λιγνίνη

4) Κυτταρικά περιεχόμενα

5) In vitro και in vivo πεπτικότητα

6) Ενέργεια

7) Γευστικότητα

Εφόσον τα ζώα χρειάζονται συγκεκριμένες ποσότητες τροφής για συντήρηση,

ανάπτυξη και αναπαραγωγή, η παραγωγή τους σε κρέας, γάλα, μαλλί και προϊόντα

μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο κριτήριο για την αξιολόγηση της ποιότητας της

τροφής τους.

ΣΥΛΛΟΓΉ ΔΕΙΓΜΆΤΩΝ ΒΟΣΚΉΣΙΜΗΣ ΎΛΗΣ

Δυο κύριες μέθοδοι εφαρμόζονται για την συλλογή δειγμάτων βοσκήσιμης ύλης

1) Κοπή δειγμάτων με το χέρι ή με θεριστικό μηχάνημα

α) Κοπή δειγμάτων σε απομίμηση της βόσκησης των ζώων

18


β) Κοπή της λιβαδικής βλάστησης σε λωρίδες με θεριστικό μηχάνημα

(εφαρμόζεται κυρίως σε λειμώνες)

2) Συλλογή δειγμάτων με φίστουλες προσαρμοσμένες σε ζώα. Οι φίστουλες είναι

μικροκατασκευές από πολυουρεθάνη που προσαρμόζονται εξωτερικά στον

οισοφάγο των ζώων μέσα από ειδική τομή. Με τις φίστουλες είναι δυνατόν να

ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα από την τροφή των ζώων στην διάρκεια της

βόσκησης. Η τροφή αντί να κατευθυνθεί στο στομάχι των ζώων , δια μέσου

της φίστουλας, συγκεντρώνεται σε πλαστική σακούλα.

ΓΕΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η γευστικότητα ορίζεται

1)Ως ένα χαρακτηριστικό του φυτού ή σαν κατάσταση η οποία διεγείρει την

αντίδραση επιλογής της τροφής από τα ζώα ή

2)Ως η ευχαρίστηση με την οποία ένα συγκεκριμένο φυτό ή τμήμα του φυτού

καταναλώνεται από τα ζώα

Διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν την γευστικότητα των λιβαδικών φυτών

1) Παράγοντες που αναφέρονται στα ζώα.

α) Η διαφορετική προτίμηση που δείχνουν τα διάφορα είδη ζώων προς στα

λιβαδικά φυτά

β) Η ηλικία, η ωριμότητα, το στάδιο εγκυμοσύνης και γενικά η φυσιολογική

κατάσταση του ζώου

γ) Η πείνα του ζώου

2) Παράγοντες που δεν αναφέρονται στα ζώα.

α) Η εποχή και το στάδιο αναπτύξεως των φυτών

β) Η γευστικότητα και η αφθονία των υπόλοιπων ειδών του φυτοκαλύμματος

γ) Διαφορές σε περιοχές, τοποθεσίες και κλίμα

δ) Τα φυσικά χαρακτηριστικά των φυτών

19

λιβαδικη

Documents

Transcript of λιβαδικη