«Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία»Β΄ Επίπεδο

4 ώρες

Σύγχρονεςαντιλήψεις για τη

μάθηση και τηδιδασκαλία και η

εφαρμογή τους μεεργαλεία

υπολογιστικής καιδικτυακής

τεχνολογίας

ΣτόχοιΟι εκπαιδευτικοί πρέπει:α) να έχουν βασικές γνώσεις των κυριοτέρων ρευμάτων σκέψης στις

σύγχρονες θεωρίες μάθησης και των επιπτώσεων τους στην οργάνωση διδακτικών καταστάσεων με τη βοήθεια των ΤΠΕ

β) να γνωρίζουν τις γενικές κατευθύνσεις της αξιοποίησης των ΤΠΕ σύμφωνα με σύγχρονες θεωρίες μάθησης και σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις.

γ) να γνωρίζουν χαρακτηριστικά των ρόλων του εκπαιδευτικού και του μαθητή έτσι όπως αυτοί διαμορφώνονται μέσα από τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία

δ) να γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία σχεδιασμού εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με διαθεματικό χαρακτήρα και τύπου project.

ε) να έχουν γνώσεις του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν οι ψηφιακές Κοινότητες Πρακτικής και Μάθησης

Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση:

• Συμπεριφορισμός

• Γνωστικός κονστρουκτιβισμός

• Οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις μάθησης

Επιπτώσεις των θεωρήσεων αυτών στην οργάνωση διδακτικών

καταστάσεων. Ρόλος των ΤΠΕ

Τι είναι μάθηση;Μάθηση είναι η διαρκής μεταβολή της

συμπεριφοράς ενός ατόμου η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης (κλασικός ορισμός)

Μάθηση είναι η απόκτηση και η μεταβολή γνώσεων, δεξιοτήτων, στρατηγικών, πεποιθήσεων, στάσεων και διαφόρων μορφών συμπεριφοράς, δηλ. η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του ατόμου, ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών που το άτομο που επεξεργάζεται (σύγχρονη αντίληψη)

Σύγχρονες θεωρίες μάθησηςΣυμπεριφορισμός (μάθηση = διαδικασία πρόσκτησης

γνώσης)Κονστρουκτιβισμός (μάθηση = διαδικασία

δημιουργίας γνώσηςΚοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες (μάθηση =

αποτέλεσμα συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες)

Συμπεριφοριστική θεωρίαΜάθηση μέσω ενίσχυσηςΕκπρόσωποι: J.B. Watson, E.L. Thorndike, B. F.

Skinner, I. PavlovΜελετούν τις εξωτερικές αντιδράσεις των ατόμων

και απορρίπτουν υποθέσεις ή ερμηνείες που στηρίζονται στις νοητικές εσωτερικές διεργασίες

Ερέθισμα-άτομο-ανταπόκριση στο ερέθισμαΕπανάληψη = ενίσχυση μάθησηςΡόλος θετικών και αρνητικών ενισχύσεωνΓνώση = «οντότητα» που μπορεί να μεταδοθεί

Συμπεριφοριστική θεωρίαΕφαρμογές στην εκπαίδευσηΕνεργητική συμμετοχή μαθητήΑνάλυση ύλης σε επιμέρους τμήματα (από τα απλά

στα πιο σύνθετα)Ταχεία ανατροφοδότηση (θετική ή αρνητική) της

απάντησης του μαθητήΟι ερωτήσεις τίθενται εκ νέου μέχρι να απαντηθούν

σωστά

Συμπεριφοριστική θεωρίαΜοντέλα διδασκαλίαςΠρογραμματισμένη διδασκαλία (Skinner)Διδακτικός Σχεδιασμός (Instructional Design) του

R.M. Gagne. Σύστημα ΑΣΑΕΑ (ADDIE)Μοντέλο Διδακτικού Σχεδιασμού χρησιμοποιήθηκε

εκτεταμένα για ανάπτυξη λογισμικού με διδακτικό χαρακτήρα (tutorials)

Σχέση συμπεριφορισμού με ΤΠΕΣημαντικό τμήμα του εκπαιδευτικού λογισμικού

στηρίζεται στο συμπεριφορισμόΛογισμικά καθοδήγησης, διδασκαλίας

(tutorials), λογισμικά πρακτικής και εξάσκησης (drill and practice)

Προσφέρουν εξάσκηση δεξιοτήτων χαμηλού επιπέδου, αξιολόγηση μαθητών, εποπτική διδασκαλία

Μεγάλη έμφαση στη διαρκή και ενεργό συμμετοχή του μαθητή, ενθάρρυνση, εξάσκηση, ταχεία ανάδραση

ΚονστρουκτιβισμόςΓνωστική θεωρία μάθησηςΜεγάλη σημασία στις εσωτερικές, νοητικές διεργασίες

του ατόμουΜάθηση δε μεταδίδεται, αλλά διαδικασία προσωπικής

κατασκευής η οποία εδράζεται στις προηγούμενες γνώσεις

Αναδιάταξη και αναδόμηση νοητικών δομών ατόμου όπου «προσαρμόζεται» η νέα γνώση

Γνωστικές θεωρίες και εκπαίδευσηΕποικοδομισμός του J. Piaget:

Ανάπτυξη λογικής και επιστημονικής σκέψης παιδιού σε εξελικτικά στάδια

Μαθητής «κατασκευάζει» τη γνώση και δεν την αποδέχεται παθητικά (αντίποδας συμπεριφορισμού)

Αλληλεπίδραση περιβαλλόντων μάθησης και μαθητή

Γνωστικές θεωρίες και εκπαίδευσηΑνακαλυπτική μάθηση (J. Bruner)

Ανακαλυπτικές διαδικασίες (πείραμα, δοκιμή, επαλήθευση ή διάψευση)

Σταδιακή ανακάλυψη της γνώσης κίνητρο για το μαθητή Ο καθηγητής μπορεί να βοηθήσει και να καθοδηγήσει

(καθοδηγούμενη ανακάλυψη): εμψυχωτής, διευκολυντής, καθοδηγητής

Ο μαθητής καλείται να επιλύσει ένα πρόβλημα με την καθοδήγηση του καθηγητή

Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕΛογισμικά και περιβάλλοντα που υποστηρίζουν

οικοδόμηση γνώσης από τον ίδιο το μαθητή. Ο μαθητής καλείται να επιλύσει προβλήματα αλληλεπιδρώντας

με το υλικό περιβάλλον, τον καθηγητή και τους συμμαθητές τουΟ μαθητής διερευνά, ανακαλύπτει σταδιακά, επαληθεύει ή

διαψεύδει τις υποθέσεις του Λογισμικά που επιτρέπουν την προσωπική έκφραση

και εμπλοκή του μαθητή Να προσφέρουν πολλαπλές αναπαραστάσεις σχέσεων,

εννοιών και οντοτήτων. Δεν πρέπει να υποδεικνύουν στο μαθητή τις ορθές διαδικασίες, αλλά να επιτρέπουν έκφραση ακόμα και λαθεμένης άποψης που ανατρέπεται μέσω της κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης

Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ

Λογισμικά τύπου «ανοιχτού μικρόκοσμου»Logo (S. Papert) υλοποίησε ιδέες Piaget με έναν

ιδιαίτερο τρόπο

Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσειςΒασικοί εκπρόσωποι: L. Vygotsky, Doise, Mugny

(κοινωνιογνωστικές θεωρίες), L. Wenger (θεωρητικός κοινοτήτων πρακτικής και μάθησης)

Σημαντικός ρόλος στην κοινωνική αλληλεπίδρασηΤο μανθάνον υποκείμενο όχι σε πολιτισμικό και

επικοινωνιακό κενό, αλλά σε συγκεκριμένα πλαίσια (γλώσσα, στερεότυπα, αντιλήψεις)

Επικοινωνιακές περιστάσεις μέσω υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων

Συνεργατική μάθηση

Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις

Θεωρία Vygotsky Σημασία της γλώσσας Ζώνη εγγύτερης ή επικείμενης ανάπτυξης

Θεωρίες δραστηριότητας (activity theory)Εγκαθιδρυμένη μάθηση (Situated learning)Κατανεμημένη νόηση (distributed cognition)

Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις και ΤΠΕΚοινωνική δικτύωση και Web 2.0Λογισμικά με υπηρεσίες επικοινωνίας και συνεργασίαςΕπηρέασαν κυρίως τον τρόπο διδασκαλίας με ΤΠΕ

στην εκπαίδευση παρά την παραγωγή συγκεκριμένων λογισμικών

Ενότητα 2.2 Σύγχρονες προσεγγίσεις στη Διδακτική και

δημιουργία πλαισίου εκπαιδευτικών σεναρίων-δραστηριοτήτων-διδακτικού υλικού με τη διαμεσολάβηση των ΤΠΕ όπως: ομαδοσυνεργατική μάθηση, μέθοδος σχεδίου δράσης (project) και επίλυση προβλημάτων (problem solving).

Ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων με τη συμβολή των ΤΠΕ.

Χαρακτηριστικά των ρόλων διδασκόντων και μαθητών στα νέα μαθησιακά περιβάλλοντα.

Σύγχρονες προσεγγίσεις στη Διδακτική και ΤΠΕΒασικές έννοιες και ορολογία

Μέθοδος διδασκαλίαςΣτρατηγικές διδασκαλίαςΜοντέλο διδασκαλίας

Διδακτικές μέθοδοι και ΤΠΕΟμαδοσυνεργατική ProjectsΕπίλυση προβλημάτων

Τα επίπεδα της συμβολής των ΤΠΕ στην εφαρμογή σύγχρονων διδακτικών μεθόδων

ΠεριεχόμενοΔιεκπεραίωση και οργάνωση δεδομένων,

πληροφοριώνΠροέκταση καινοτόμων πρακτικών και δημιουργία

νέων (WebQuests, Webjects)

Διδακτικό σενάριο (εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους

εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές, αλληλεπίδραση και ρόλος συμμετεχόντων, αντιλήψεις μαθητών, διδακτικά εμπόδια). Διαφορές από Σχέδιο Μαθήματος παρά το ότι τείνουν σήμερα να ταυτιστούν

Μπορεί διάρκεια άνω της μιας διδακτικής ώρας Υλοποιείται με δραστηριότητες οι οποίες περιγράφονται

στο σενάριο Μπορεί να συνδυάζει περισσότερους διδακτικούς

πόρους

Διαθεματικότητα και Διεπιστημονικότητα

Διαφορά μεταξύ διεπιστημονικότητας και διαθεματικότητας

Προβλήματα εφαρμογής διαθεματικής προσέγγισηςProjects και διαθεματικότητα

Ενότητα 2.3

Χρήση και υποστήριξη Κοινοτήτων Πρακτικής και Μάθησης

Βασικές έννοιες και ορολογίαΟι Κοινότητες Πρακτικής (Wengener) ως κοινωνικό και

γνωστικό κεφάλαιο, ως βασικός παράγοντας μάθησης και παραγωγής νοήματος

Κοινότητες Πρακτικής = Κοινότητες ΜάθησηςΨηφιακές ή Online ή Εικονικές ή Δικτυακές

διαμεσολαβημένες Κοινότητες και κοινωνική αλληλεπίδραση (νέοι όροι κοινωνικών υποκειμένων: «κάτοχος», «διαχειριστής», “moderator”, νέοι εικονικοί κόσμοι)

Κοινωνική δικτύωση Web 2.0 κα Εκπαίδευση 2.0Περιβάλλοντα σύγχρονης (π.χ. chat) ή ασύγχρονης

επικοινωνίας (π.χ. discussion lists)

Σημασία Online Κοινοτήτων για εκπαιδευτικούςΕπικοινωνία χωρίς χρονικά ή γεωγραφικά όριαΠληροφόρηση και μάλιστα «στοχευμένη»Διαμοίραση ψηφιακών πόρων και συνεργατική

επεξεργασία με ελεγχόμενη πρόσβασηΣχεδίαση και υλοποίηση ομαδοσυνεργατικών projects

Online Κοινότητες

ΙστολόγιαWikisGoogle