3. Η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση

3β. Η Γαλλική Επανάσταση

Παρατηρήστε τη γελοιογραφία που βλέπετε. Προσπαθήστε να την περιγράψετε.

Τι μπορείτε να καταλάβετε από τα ρούχα των τριών προσώπων και από τα αντικείμενα που κρατούν ή φοράνε;

Ποιο μήνυμα μεταφέρει η εικόνα;

Έγχρωμη χαλκογραφία (τέλη 18ου αι.) Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.

Οι κοινωνικές τάξεις στη Γαλλία πριν την Επανάσταση (1789)

1. Ο Κλήρος αποτελεί το 0,5 % του πληθυσμού είχε προνόμια και δεν πλήρωναν φόρους.

2. Οι Ευγενείς αποτελούν 1,5 % του πληθυσμού είχαν προνόμια και δεν πλήρωναν φόρους.

3. Η Τρίτη τάξη αποτελεί το 98 % του πληθυσμού είχαν μόνο υποχρεώσεις και πλήρωναν το σύνολο των φόρων. Από τα μέσα του 18ου αιώνα οι συνθήκες ζωής τους επιδεινώνονταν συνεχώς.

Πως οδηγηθήκαμε στην Επανάσταση;

Για μια δεκαετία περίπου (1777-1789) η Γαλλία βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση:

Αρχικά σημειώθηκε υπερπαραγωγή κρασιού και σιταριού που έριξε πάρα πολύ τις τιμές αυτών των προϊόντων. Έτσι οι αγρότες έχασαν μεγάλο μέρος από το εισόδημά τους με αποτέλεσμα να μην έχουν χρήματα. Εξαιτίας αυτού τα βιομηχανικά προϊόντα έμεναν απούλητα με συνέπεια τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και τις απολύσεις χιλιάδων εργατών.

Αργότερα – από το 1785 περίπου- η πορεία είναι αντίστροφη. Η παραγωγή κυρίως βασικών ειδών διατροφής (δημητριακά κ.ά.) μειώθηκε δραματικά και οι τιμές τους εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Ο ήδη εξαθλιωμένος λαός αντιμετωπίζει πια το φάσμα της πείνας.

Τα πνεύματα άρχισαν να εξεγείρονται και οι επαναστατικές διαθέσεις να εξαπλώνονται μαζί με τη φτώχεια και την εξαθλίωση.

Ο χειμώνας του 1788-1789 ήταν τρομακτικός. Μεγάλο τμήμα του Σηκουάνα – του ποταμού που διασχίζει το Παρίσι- πάγωσε. Η πείνα θέριζε το λαό ενώ οι πλούσιοι εκμεταλλεύονταν την έλλειψη τροφίμων για να κερδοσκοπήσουν.

Ήδη από το Μάρτιο του 1789 Ο Λαός εξοργισμένος ξεχύθηκε στους δρόμους λεηλατώντας σπίτια πλουσίων και κρατικές αποθήκες.

Στις 14 Ιουλίου ο λαός φωνάζοντας το σύνθημα “Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη” πολιόρκησε και κατέλαβε το μεσαιωνικό βασιλικό φρούριο της Βαστίλης. Το γεγονός θεωρήθηκε ως νίκη του έθνους εναντίον της μισητής βασιλείας και της αριστοκρατίας.

Η άλωση της Βαστίλης (14 Ιουλίου 1789)

Η Εθνοσυνέλευση προχώρησε στην κατάργηση των προνομίων των ευγενών. Παράλληλα στις 26 Αυγούστου ψήφισε την «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» που σηματοδότησε την αρχή του τέλους της μοναρχίας για την Γαλλία.

Όταν τον έλεγχο της επανάστασης απέκτησαν οι πιο ριζοσπαστικές της δυνάμεις ο βασιλιάς καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 21 Ιανουαρίου του 1793.

21 Ιανουαρίου 1793Ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος 16ος λίγο πριν την εκτέλεσή του στη λαιμητόμο (γκιλοτίνα).

1. Η Γαλλική Επανάσταση είναι το πιο σημαντικό γεγονός των νεότερων χρόνων που επηρέασε όλη την Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Ανέτρεψε το παλαιό καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας και έβαλε τις βάσεις της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. 2. Η φτώχεια και η εξαθλίωση των φτωχών λαϊκών ανθρώπων στο Παρίσι και των αγροτών στην ύπαιθρο ξεσήκωσαν το λαό ενάντια στο βασιλιά και τους αριστοκράτες που ζούσαν μέσα στα πλούτη εις βάρος του λαού. Στις 14 Ιούλη του 1789 ο λαός κατέλαβε το φρούριο της Βαστίλης, ημερομηνία που μέχρι σήμερα γιορτάζεται ως εθνική εορτή στη Γαλλία. Το σύνθημα της επανάστασης ήταν “Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη”.

Γαλλική Επανάσταση – με λίγα λόγια

3. Ψηφίστηκε το 1789 “ Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη” που εκφράζει τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, για ελευθερία, πολιτικά δικαιώματα, δημοκρατία. Έμφαση δόθηκε στα δικαιώματα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της ιδιοκτησίας, καθώς και στο δικαίωμα αντίδρασης σε οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης. 4. Το 1792 θα ανατραπεί οριστικά ο θεσμός της βασιλείας – αργότερα ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος ο 16ος και η γυναίκα του Αντουανέτα θα εκτελεστούν. Η απολυταρχία κατέρρευσε στη Γαλλία και όλοι οι τύραννοι της Ευρώπης ενώθηκαν για νικήσουν τη Γαλλική Επανάσταση.

Γαλλική Επανάσταση – με λίγα λόγια (συνέχεια)

Η διπλανή γελοιογραφία κυκλοφόρησε στην διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης και δείχνει την εκδίκηση της 3ης Τάξης:

Ο πρώτος είναι κληρικός και στην τσέπη του έχει ένα σχέδιο επιβολής νέων φόρων.

Ο Δεύτερος είναι ευγενής, τον καβαλικεύει ένας αγρότης που κουβαλάει έναν λαγό, οι αγρότες δεν είχαν, ως την επανάσταση, το δικαίωμα να κυνηγούν.

Ο αγρότης μοιάζει ευτυχισμένος και λέει: «Ήξερα πως θαρχόταν και η σειρά μας, ζήτω ο βασιλιάς ζήτω το έθνος»

Η εκδίκηση της 3ης Τάξης

Εξετάστε τις διαφορές της με την πρώτη γελοιογραφία στην αρχή του κεφάλαιου.

Το παρακάτω ζωγραφικό έργο δείχνει ένα δικαστήριο στη Γαλλία την εποχή της επανάστασης:

Oι δικαστές (δεξιά) δικάζουν έναν εχθρό της επανάστασης (αριστερά). Πώς παρουσιάζει ο ζωγράφος τους δικαστές;

(Εμπλουτίστε το σχολιασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις).