Η παρακάτω ανάλυση στέκεται μακριά από τα συμφέροντα οποιασδήποτε κάστας, Έτσι λοιπόν και στην αλγεινή επέτειο της Αλώσεως, θα σταθεί μακριά από φυλετικά, θρησκευτικά ή άλλα υποκειμενικά στοιχεία, προσπαθώντας να αναδείξει πανανθρώπινες αλήθειες και αξίες!!!

Ιστορική προσέγγιση

Γιατί έπεσε η Πόλη τόσο το 1204;

Οι καιροσκόποι, οι κοντόφθαλμοι και οι προδότες ήταν ανέκαθεν το  μεγάλο πρόβλημα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Όπως αναφέρει ο Μιχαήλ Ψελλός, ή ανοδική πορεία του κράτους σταμάτησε μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ η αυτοκρατορία είχε παρακμάσει και διαφθαρεί τόσο πολύ, ώστε παραπαίει πλέον χωρία στόχους και προσανατολισμό, γράφει ο Ψελλός: «…...θυρωροί, εργάτες στα αμπέλια, ζωέμποροι, μανάβηδες, φουρνάρηδες, σιδεράδες, κηπουροί, γυρολόγοι όλοι θέλουν να γίνουν κληρικοί, όλοι τους είναι αναλφάβητοι και άσχετοι με την εκκλησία, ενώ οι δεισιδαιμονίες και οι απατεωνιές είναι κανόνας, ένας καλόγερος ονόματι Ανδρέας έχει γίνει πλούσιος διότι έχει βάλει σε προσκύνημα επί πληρωμή μια συλλογή από λείψανα αγίων ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται δέκα χέρια του αγίου Προκοπίου και οκτώ πόδια του αγίου Νέστωρα….». Ο Νικήτας Χωνιάτης στο χρονικό του αναφέρει με αποκαλυπτικό τρόπο το πώς οι δυτικοί εκμεταλλεύτηκαν την φαγωμάρα των βυζαντινών για να ικανοποιήσουν την απληστία τους για πλούτο. Ο γιος τού πρώην αυτοκράτορα Ισαάκιου Α’ Άγγελου ο Αλέξιος ο Δ’  που ήταν φυλακισμένος, κατόρθωσε να δραπετεύσει στην Δύση, καλώντας τους ηγεμόνες της Ευρώπης να τον βοηθήσουν για να εκθρονίσει τον εγκληματία και σφετεριστή τού Θρόνου Αλέξιο Γ’. Ο δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος δέχτηκε τον Αλέξιο με τιμές και άκουσε με προσοχή τα σχέδια του. Ο δόγης ήταν βέβαιος, πώς από το αλληλοφάγωμα των ευγενών τού Βυζαντίου πολλά είχε να κερδίσει. Δέχτηκε λοιπόν να βοηθήσει τον Αλέξιο και υπογράφτηκε και ή σχετική συμφωνία. Ο Αλέξιος Δ' θα πλήρωνε σαν  αποζημίωση μεγάλα ποσά στον Δάνδολο, αν τον βοηθούσε με το στόλο του να διώξει τον Αλέξιο Γ' από το θρόνο τού Βυζαντίου. Επίσης έδωσε με κάθε λεπτομέρεια περιγραφές από τον πλούτο της Βασιλεύουσας εξιτάροντας το δίψα των Βενετσιάνων για πλούτο, ο  Δάνδολος ήταν κατενθουσιασμένος από την συμφωνία αυτή, γιατί στην ουσία ήταν μια εμπορική επιχείρηση και τα κέρδη θα ήταν μεγάλα. Αλλά και  ο Πάπας Ιννοκέντιος ο Γ', τάχθηκε υπέρ ενός τέτοιου εγχειρήματος με την προσδοκία της υποταγής της ανατολικής στην δυτική εκκλησία. Ο Δάνδολος συνεννοήθηκε και με τους σταυροφόρους (δηλαδή με τον κόμη της Φλάντρας, με τους Ιταλούς, τους Γάλλους και τους άλλους

1

σταυροφόρους) και δέχτηκε να τους μεταφέρει με βενετσιάνικα πλεούμενα στο Βόσπορο. Τους υποχρέωσε όμως να δεχτούν ορισμένους όρους του. Πρώτα πρώτα, αντί για ναύλο ζήτησε να τον βοηθήσουν να καταλάβει τη δαλματική πόλη Ζάρα, πράγμα πού έγινε. Έπειτα, τους υποχρέωσε, όταν θα έφταναν στο Βόσπορο, να έχει αυτός κάθε είδους πρωτοβουλία και οι σταυροφόροι να μη χτυπήσουν χριστιανούς χωρίς την άδεια του. Έβαλε αυτούς τους όρους, γιατί σύμφωνα με τα σχέδια που είχαν καταστρώσει με τον Πάπα Ιννοκέντιο, σκοπός του ήταν η Πόλη να γίνει βενετσιάνικη αποικία. Αφού λοιπόν όλα ήταν έτοιμα και οι σταυροφόροι υποχώρησαν σε όλες τις αξιώσεις του Δάνδολου και υπογράφτηκε τον Μάιο του 1203 στην Κέρκυρα ή σχετική συμφωνία, και ο βενετσιάνικος στόλος αναχώρησε  για τον Βόσπορο. Τον άλλο μήνα έφτασε στην Προποντίδα και αφού οι Φράγκοι έσπασαν την αλυσίδα, που έφραζε τον Κεράτιο, είσηλθε ο στόλος και αγκυροβόλησε στον Κεράτιο.Με την βοήθεια των οπαδών του πρώην αυτοκράτορα Ισαάκιου, τον Ιούλιο του 1203 οι Φράγκοι μπήκαν μέσα στην πρωτεύουσα. Οι μισθοφόροι Βαράγγοι δεν κράτησαν άμυνα και υποχώρησαν. Τότες ο Αλέξιος ο Γ’, βλέποντας τα σκούρα, πήρε όσα χρήματα μπόρεσε από το δημόσιο ταμείο και αφήνοντας γυναίκα και παιδιά έφυγε και πήγε στη Μονυσόπολη της Θράκης. Οι Φράγκοι, αφού ανέβασαν στο θρόνο τον τυφλό Ισαάκιο και διό-ρισαν συναυτοκράτορα τον τυχοδιώχτη γιό του Αλέξιο Δ’, βγήκαν απ’ έξω από τα τείχη, κρατώντας τα προσχήματα. Ο Δάνδολος όμως ζήτησε να του δώσει ο Αλέξιος την «αποζημίωση», που του υποσχέθηκε. Χρήματα όμως δεν υπήρχαν, γιατί το κρατικό ταμείο ήταν άδειο. Ο Αλέξιος Δ’ πήρε λοιπόν όλο το ασήμι και χρυσάφι από την Αγία Σοφία και από τις άλλες εκκλησίες, άλλα και πάλι δεν έφτασαν για να ικανοποιήσουν τον Δάνδολο. Κάθε τόσο ζητούσε και άλλα. Ο Αλέξιος Δ’, για να μαζέψει τα ποσά πού ζητούσαν οι Βενετσιάνοι, έβαλε τότε και άλλες φορολογίες. Οι δυο Άγγελοι (πατέρας και γιος) όχι μόνο εξακολουθούσαν να πιέζουν τους κατοίκους της πρωτεύουσας να πληρώσουν βαρείς φόρους, αλλά και αναγνώρισαν τον Πάπα ως αρχηγό της χριστιανοσύνης, όταν δε ο Αλέξιος Δ’ είπε στον Δάνδολο ότι δεν υπήρχαν άλλα χρήματα αυτός τον έβρισε λέγοντας του: «….αίσχιστο παιδάριο, εμείς σε αναστήσαμε από την κοπριά και εμείς θα σε ξαναρίξουμε στην κοπριά…».Τα φερσίματα τους αυτά προκάλεσαν την αγανάκτηση του λαού της πρωτεύουσας. Οι Φράγκοι άρχισαν να οργανώνουν επιθέσεις, αλλά οι πύλες της Πόλης έκλεισαν και ο στρατηγός Θεόδωρος Λάσκαρης βγήκε πολλές φορές από τα τείχη και τους κυνήγησε. Ήρθε και ο χειμώνας  σε λίγο και τα τρόφιμα τους λιγόστεψαν. Έτσι ήρθαν σε πολύ δύσκολη θέση.Αυτό τον καιρό διακρίθηκε για το θάρρος του και για τον πατριωτισμό του ο «εξ άσημου γένους» Νικόλαος Καναβός.  Αληθινός λαϊκός ηγέτης, πού μέρα νύχτα προπαγάνδιζε την ιδέα της αντίστασης στους Φράγκους και

2

στους Βενετσιάνους και είχε μαζέψει γύρω του πολλούς ομοϊδεάτες από τα λαϊκά στρώματα.Ήταν φυσικό, εδώ πού έφτασαν τα πράγματα, να οργανωθούν νέες συνωμοσίες και στάσεις. Οι αυτοκράτορες Ισαάκιος και Αλέξιος όλο και υποχωρούσαν στους Φράγκους και τους Βενετσιάνους, κάνοντας όλα τα θελήματα τους. Πολλοί ευγενείς με επικεφαλής τον αριστοκράτη Αλέξιο Δούκα Μουρτζούφλο που σημαίνει σμιχτοφρύδης, είχαν ήδη αποφασίσει, πώς έπρεπε να καθαιρέσουν τους Αγγέλους και να βάλουν στο θρόνο άλλον αυτοκράτορα, γιατί ή κατάσταση από μέρα σε μέρα χειροτέρευε. Έτσι στις 25 Ιανουαρίου 1204 ξέσπασε μεγάλη στάση. Οι δυο Άγγελοι (πατέρας και γιος) καθαιρέθηκαν, αλλά κανένας άλλος  δεν δεχόταν το στέμμα. Ο Αλέξιος Δούκας Μουρτζούφλος δίσταζε. Πέρασαν τρεις μέρες αναρχίας και ο θρόνος ήταν κενός. Στην αρχή υποδείξανε τον άρχοντα Κωνσταντίνο Ροδινό, αυτός όμως, βλέποντας πώς θα κάθονταν, όχι σε θρόνο, αλλά σε αναμμένα κάρβουνα, πήγε και κλείστηκε σε μοναστήρι. Τότε στις 28 του ίδιου μηνός, ο Νικόλαος Καναβός, πού φημίζονταν για το θάρρος του, δέχτηκε το στέμμα. Γύρω του ήταν συγκεντρωμένοι οι δήμοι. Για μια στιγμή οι λαϊκές μάζες συνειδητοποιηθήκαν και μπροστά στη συμφορά πού τους περίμενε, ξύπνησαν από τη χειμέρια νάρκη τους και έδειξαν αποφασιστικότητα. Η στέψη του Νικολάου Καναβού ως αυτοκράτορα έγινε κανονικά και μόνο ο Πατριάρχης δεν παραβρέθηκε στην τελετή!Οι άρχοντες (ευγενείς και συγκλητικοί), καθώς και ο Πατριάρχης δεν τον ήθελαν, ήταν δυναμικός τύπος και φοβόνταν μην τυχόν ξαναβάλουν στο κεφάλι τους καινούργιο Ανδρόνικο Κομνηνό τον οποίο και είχαν εκτελέσει με τον πλέον φρικτό τρόπο, την βυζαντινή ποινή της διαπόμπευσης, αφού προηγουμένως δεν δίστασαν να προδώσουν την Θεσσαλονίκη, παρά την ηρωική αντίσταση του πληθυσμού της, με πρωταγωνιστές τον διοικητή της Δανιήλ Κομνηνό που είχε έρθει σε συνεννόηση με τον Ρογήρο τον Β’ βασιλιά των Νορμανδών να του παραδώσει την πόλη και τον μεγαλογεωκτήμονα και στρατηγό Ιωάννη Μαυροζώμη που αν και ερχόταν από την Πελοπόννησο με στρατό, όχι μονό δεν βοήθησε, αλλά συνέδραμε τους Νορμανδούς στην πολιορκία, οι οποίοι και ρήμαξαν την πόλη αφού την κατέλαβαν, κατέσφαξαν τον πληθυσμό της και όσοι δεν σκοτωθήκαν πουληθήκαν σκλάβοι, και όλα αυτά για καταρρεύσει η κυβέρνηση του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Α’ Κομνηνού και να απαλαγούν από τον ίδιο και την φιλοαγροτική πολιτική του!Ο νέος αυτοκράτορας Νικόλαος Καναβός αποφασισμένος να πολεμήσει τους Φράγκους, άρχισε να οργανώνει στρατό από τις λαϊκές μάζες, έχοντας το στρατηγείο του στην Αγία Σοφία. Ο Μουρτζούφλος όμως συνωμοτούσε, Ενώ ο έκπτωτος αυτοκράτορας Αλέξιος Δ’ παράγγειλε στον αρχηγό των Φράγκων Βονιφάτιο να έρθει και να καταλάβει το παλάτι των Βλαχερνών!

3

Οι Φράγκοι πλησίασαν στα τείχη, αλλά βρήκαν τις πύλες κλειστές. Τότε ο Μουρτζούφλος, με τη γνώμη των συγκλητικών, των ευγενών και του Πατριάρχη Ιωακείμ Καματηρού, φυλάκισε τον εκθρονισμένο αυτοκράτορα Αλέξιο Δ’ και αφού κατόρθωσε να πάρει μαζί του ένα μεγάλο μέρος του μισθοφορικού στρατού, ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας στις 5 Φλεβάρη του 1204. Η πρώτη του δουλειά ήταν να χτυπήσει και να διαλύσει το στρατό του Καναβού, να πιάσει τον ίδιο και να τον θανατώσει. Την ίδια τύχη είχαν και ο Αλέξιος Δ’ και ο τυφλός πατέρας του Ισαάκιος. Το πραξικόπημα αυτό του Αλεξίου Ε’, όπως τιτλοφορήθηκε ο Μουρτζούφλος, δείχνει πώς οι αριστοκράτες της πρωτεύουσας, βλέποντας ότι  το βασιλικό αξίωμα το πήρε ένας λαϊκός ηγέτης, αδιαφορώντας για το μεγάλο κίνδυνο πού απειλούσε την πρωτεύουσα, (βλ. και Λουκάς Νοταράς, Γεννάδιος και άλλοι παρακάτω) ενώθηκαν και οργάνωσαν πραξικόπημα, πνίγοντας στο αίμα τον λαϊκό στρατό και σκοτώνοντας τον αρχηγό του, για να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους. Οι αληθινοί λαϊκοί ηγέτες είναι πάντα «χειρότεροι» από κάθε ξένο επιβουλέα και κατακτητή(!)Ο Μουρτζούφλος βλέποντας, πώς τόσο οι Βενετσιάνοι όσο και οι Φράγκοι, εξακολουθούσαν να φέρνονται ως εχθροί, τους έδωσε οχταήμερη προθεσμία για να φύγουν. Αυτοί, φυσικά, δεν έφυγαν και άρχισαν οι εχθροπραξίες. Η οχύρωση της Πόλης όμως ήταν η καλύτερη της εποχής της, αλλά οι προδότες πολλοί,  οπαδοί των Αγγέλων οι περισσότεροι έκαναν το παν να διαλύσουν την άμυνα και την νύχτα της 12ης προς την 13η

Απρίλη του 1204 άνοιξαν τις πύλες στην συνοικία του Πετρίου και οι σταυροφόροι μπήκαν μέσα, ο θρασύδειλος Μουρτζούφλος παράτησε το στέμμα και το ‘σκασε για να σώσει το κεφάλι του, κατέφυγε στην Μοσυνόπολη, όπου εκεί κάποιος συγγενής του πρώην αυτοκράτορα Αλέξιου του Γ’ τον συνέλαβε και αφού τον τύφλωσε τον παρέδωσε στους σταυροφόρους όταν αργότερα κατέλαβαν την Μοσυνόπολη, οι σταυροφόροι τότε τον ξαναέφεραν στην Πόλη και τον ανάγκασαν να γκρεμιστεί μόνος του από τον πύργο του Ταύρου στα Χερσαία τείχη.  Μετά την φυγή του Μουρτζούφλου ο λαός ανακήρυξε αυτοκράτορα τον στρατηγό Θεόδωρο Λάσκαρη, ο οποίος όμως δεν μπόρεσε να κάνει και πολλά πράγματα, οι μισθοφόροι ζητούσαν αύξηση και οι λαϊκές μάζες αγανακτισμένες με την σύλληψη και τον θάνατο του λαϊκού ηγέτη Καναβού δεν έδειξαν καμία προθυμία να ενισχύσουν τον Λάσκαρη και έτσι ο ίδιος αναγκάστηκε να φύγει μαζί του έφυγε και ο Πατριάρχης και μάλιστα ρακένδυτος και ξυπόλυτος, το ίδιο βράδυ οι σταυροφόροι έβαλαν φωτιά σε πολλές συνοικίες και  και το πλιάτσικο άρχισε, επί ημέρες λεηλατούσαν, αιχμαλώτιζαν, σκότωναν, έδερναν, έκλεβαν και βίαζαν. Η «βασιλίς των πόλεων» έζησε ημέρες αφάνταστης φρίκης.

Γιάννης Κορδάτος (Ακμή και Παρακμή του Βυζαντίου, σελ. 340-355)

4

Γιατί έπεσε η Πόλη το 1453;

Λόγω διαφθοράς;«Ο θεολόγος Ιωσήφ Βρυέννιος (14-15 αιώνας) σ’ έναν του λόγο με τον τίτλο “τίνες αιτίαι των καθ’ ημάς λυπηρών” περιγράφει τη βυζαντινή αυτοκρατορία σαν ένα τόπο φαυλόβιο. Ακόμα και ανήλικα κορίτσια παραδίνονταν στη διαφθορά και η πορνεία των γυναικών ήταν παντού ξαπλωμένη. Στην αριστοκρατία μάλιστα οι γυναίκες ντύνονταν αντρικά ρούχα και οργίαζαν νύχτα και μέρα. Κοίτα ακόμα και για τις δεισιδαιμονίες κλπ. του Παχωμίου Pουσάνου, το λόγο κατά των ελληνιζόντων.» [Γιάννης Κορδάτος, Τα Τελευταία Χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Ε΄ έκδοση, Μπουκουμάνης, Αθήνα, 1975, σελ. 31.].

 Λόγω των διαφόρων προφητειών, που έλεγαν πως οι Ρωμαίοι θα δουν άσπρη μέρα μόνον όταν οι Τούρκοι μπουν στην Πόλη;«Ίσθι, τέκνον. Ει μη παντελής φθορά Ρωμαίοις επέλθοι, ουκ επιγελάσει τοις Χριστιανοίς η τύχη. Δει γαρ την Πόλιν υπό Τούρκων φθαρήνια και ούτω τα των Χριστιανών δυστυχήματα τέλος έξουσι.» [Κορδάτος, ό.π., σελ. 38.].

Λόγω της διαμάχης «ανθενωτικών»-«ενωτικών»;«Κρειττότερόν εστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν», καταπώς έλεγε και ο Μέγας Δουξ [κάτι αντίστοιχο του σημερινού πρωθυπουργού] Λουκάς Νοταράς.

Λόγω της τσιγκουνιάς των πλουσίων;«Ω Ρωμαίοι φιλάργυροι, δημηγέρτες, τραδιτόροι [προδότες] οπού ετραδίρετε [επροδώσατε] την πατρίδα σας, οπού ο βασιλιάς σας ήτονε πτωχός και σας επαρακάλαε με τα δάκρυα στα μάτια να του δανείσετε φλωρία δια να δώση, να μαζώξη πολεμιστάδες ανθρώπους, να βοηθήσωνε και να πολεμήσουνε κι εσείς αρνιέστε μεθ’ όρκου πως δεν έχετε και είστε πτωχοί!» [Ανωνύμου, «Βαρβερινός Κώδικας»]. Bλέπετε ο πατριωτισμός δεν έχει σχέση με το πουγκί(!)

Λόγω της απροθυμίας των κατοίκων της Πόλης να πολεμήσουν «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία»;«Άλλοι πάλι από το λαό, λέει ο χρονογράφος Λεονάρδος, όταν ο αυτοκράτορας τους παρακαλούσε να πάνε στα κάστρα και να πολεμήσουν για τη σωτηρία της Πόλης, απαντούσαν πως δεν “αδειάζουν γιατί έχουν δουλειές στα σπίτια τους, εξάλλου, πρέπει να δουλέψουν για να βγάλουν το ψωμί τους, ήταν οι ίδιοι που κλεινόταν μερόνυχτα στις εκκλησιές και έψελναν «Κύριε Ελέησον.» [Κορδάτος, ό.π., σελ. 55.].

5

Λόγω της στάσης της Εκκλησίας;

«Ο Γεννάδιος Σχολάριος, πρώτος μετά την Άλωση υπότουρκος πατριάρχης στο αναμεταξύ εξακολουθούσε τη δουλειά του. Δίδασκε πως ήταν θέλημα θεού η Πόλη να τουρκέψει και καταριόταν τους ενωτικούς και φανάτιζε το λαό που πολλές φορές έδειξε σημεία ανταρσίας αγριεύοντας και βρίζοντας αρχόντους και βασιλέα. [Φραντζής, 260].» [Κορδάτος, ό.π., σελ. 55.].

Μήπως η Πόλη «παραδόθηκε εκ των έσω»;

«Έπειτα ο Μωάμεθ, και ο κάθε Σουλτάνος, ήταν υποχρεωμένοι να σέβονται το Κοράνι. Αν έπαιρναν την Πόλη με το σπαθί, τότες καμιά εκκλησία δε θά ‘μενε κι ούτε θα δίνονταν αμέσως τα θρησκευτικά και πολιτικά προνόμια στους Ρωμαίους. Το κοράνι όμως απαγορεύει να καταστρέφονται οι χώρες που παραδίνονται θεληματικά κι ακόμα να γίνονται σφαγές και καταστροφές ή να χαλνούν τις εκκλησίες των απίστων (χριστιανών)» [Κορδάτος, ό.π., σελ. 82.].Συμπληρώνουμε: Απέναντι στους Τούρκους στάθηκαν μερικές χιλιάδες ηρωικοί υπερασπιστές υπό τον αναμφίβολα ηρωικό Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Έλληνες και Φράγκοι. Την ίδια στιγμή στα μοναστήρια υπήρχε πολύ μεγάλος αριθμός, που άλλοι τον προσδιορίζουν στις 70.000 και άλλοι άνω των 250.000 μάχιμων ανδρών, η παρουσία τους και μόνο θα αρκούσε να αντιστρέψει τα αριθμητικά δεδομένα. Πάντα, σε όλες τις εποχές, οι φανατικοί, οι καιροσκόποι και οι έχοντες στάθηκαν ασυγκίνητοι ακόμα και στις πιο κρίσιμες και δύσκολες στιγμές της ιστορίας! Ας δούμε τα όσα είπε ο Πατριάρχης της Ορθοδοξίας μετά την άλωση της Πόλης ο Γεννάδιος Σχολάριος:“Τους ασεβείς και καταραμένους αυτούς Ελληνιστές, και με φωτιά και με ξίφος και με πνιγμό και με κάθε τρόπο θανατώστε τους. Μαστιγώστε, φυλακίστε, κόψτε τους τη γλώσσα, ύστερα το χέρι και αν επιμένουν, τότε στείλτε τους στο βυθό της θάλασσας. Είμαι χριστιανός, ως εκ τούτου δεν δύναμαι να είμαι Έλλην. Αν με ρωτήσει κανείς τι είμαι, απαντώ Χριστιανός είμαι”!!!Από την άλλη, ο ήρωας, χαρακτηρισμός που αρμόζει σε όποιον αγωνίζεται για μια ανώτερη αξία, χωρίς υλικά ανταποδοτικά οφέλη Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος, απόδειξη περίτρανη των παραπάνω η τελευταία του ομιλία στους ηρωικούς υπερασπιστές της Βασιλεύουσας όπως την διέσωσε ο Φραντζής:«Ὑμεῖς μέν, εὐγενέστατοι ἄρχοντες καὶ ἐκλαμπρότατοι δήμαρχοι καὶ στρατηγοὶ καὶ γενναιότατοι στρατιῶται καὶ πᾶς ὁ πιστὸς καὶ τίμιος λαός, καλῶς οἴδατε ὅτι ἔφθασεν ἡ ὥρα καὶ ὁ ἐχθρός της πίστεως ἠμῶν βούλεται ἴνα μετὰ πάσης τέχνης καὶ μηχανῆς ἰσχυροτέρως στενοχωρήση

6

ἠμᾶς καὶ πόλεμον σφοδρὸν μετὰ συμπλοκῆς μεγάλης καὶ συρρήξεως ἐκ τῆς χέρσου καὶ θαλάσσης δώση ἠμὶν μετὰ πάσης δυνάμεως, ἴνα, εἰ δυνατόν, ὡς ὄφις τὸν ἰὸν ἐκχύση καὶ ὡς λέων ἀνήμερος καταπῖη ἠμᾶς. Διὰ τοῦτο λέγω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ἴνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ὡς πάντοτε ἕως τοῦ νῦν ἐποιήσατε, κατὰ τῶν ἐχθρῶν της πίστεως ἠμῶν. Παραδίδωμι δὲ ὑμὶν τὴν ἐκλαμπροτάτην καὶ περίφημον ταύτην πόλιν καὶ πατρίδα ἠμῶν καὶ βασιλεύουσαν τῶν πόλεων. Καλῶς οὒν οἴδατε, ἀδελφοί, ὅτι διὰ τέσσερα τινὰ ὀφείλεται κοινῶε ἐσμεν πάντες ἴνα προτιμήσωμεν ἀποθανεὶν μᾶλλον ἢ ζῆν, πρώτον μὲν ὑπὲρ τῆς πίστεως ἠμῶν καὶ εὐσεβείας, δεύτερον δὲ ὑπὲρ πατρίδος, τρίτον ὑπὲρ τοῦ βασιλέως ὡς Χριστοῦ Κυρίου, καὶ τέταρτον ὑπὲρ συγγενῶν καὶ φίλων. Λοιπόν, ἀδελφοί, ἐὰν χρεῶσται ἐσμεν ὑπὲρ ἑνὸς ἐκ τῶν τεσσάρων ἀγωνίζεσθαι ἕως θανάτου πολλῶ μᾶλλον ὑπὲρ πάντων ἠμεῖς, ὡς βλέπετε προφανῶς, καὶ ἐκ πάντων μέλλομεν ζημιωθῆναι. Ἐὰν διὰ τὰ ἐμᾶ πλημμελήματα παραχωρήση ὁ Θεὸς τὴν νίκην τοὶς ἀσεβέσιν, ὑπὲρ τῆς πίστεως ἠμῶν τῆς ἁγίας, ἢν Χριστὸς ἐν τῷ οἰκείῳ αἵματι ἠμὶν ἐδωρήσατο, κινδυνεύομεν, ὃ ἐστι κεφάλαιον πάντων. Καὶ ἐὰν τὸν κόσμον ὄλον κερδίση τις καὶ τὴν ψυχὴν ζημιωθῆ, τί τὸ ὄφελος; Δεύτερον πατρίδα περίφημον τοιούτως ὑστερούμεθα καὶ τὴν ἐλευθερίαν ἠμῶν. Τρίτον βασιλείαν τὴν ποτὲ μὲν περιφανῆ, νῦν δὲ τεταπεινωμένην καὶ ἐξουθενωμένην ἀπωλέσαμεν, καὶ ὑπὸ τοῦ τυράννου καὶ ἀσεβοῦς ἄρχεται. Τέταρτον δὲ καὶ φιλτάτων τέκνων καὶ συμβίων καὶ συγγενῶν ὑστερούμεθα. Αὐτὸς δὲ ὁ ἀλιτήριος ὁ ἀμηρᾶς πεντήκοντα καὶ ἑπτὰ ἡμέρας ἄγει σήμερον ἀφ’οὗ ἠμᾶς ἐλθῶν ἀπέκλεισεν καὶ μετὰ πάσης μηχανῆς καὶ ἰσχύος καθ’ἡμέραν τὲ καὶ νύκτα οὐκ ἐπαύσατο πολιορκῶν ἠμᾶς καὶ χάριτι τοῦ παντεπόπτου Χριστοῦ Κυρίου ἠμῶν ἐκ τῶν τειχῶν μετὰ αἰσχύνης ἄχρι τοῦ νῦν πολλάκις κακῶς ἀπεπέμφθη. Τὰ νῦν δὲ πάλιν, ἀδελφοί, μὴ δειλιάσητε, ἐὰν καὶ τοῖχος μακρόθεν ὀλίγον ἐκ τῶν κρότων καὶ τῶν πτωμάτων τῶν ἐλεπόλεων ἔπεσε, διότι, ὡς ὑμεῖς θεωρεῖτε, κατὰ τὸ δυνατὸν ἐδιορθώσαμεν πάλιν αὐτό. Ἠμεῖς πάσαν τὴν ἐλπίδα εἰς τὴν ἄμαχον δόξαν τοῦ Θεοῦ ἀνεθέμεθα, οὗτοι ἐν ἄρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἴπποις καὶ δυνάμει καὶ πλήθει, ἠμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἠμῶν πεποίθαμεν, δεύτερον δὲ καὶ ἐν ταὶς ἠμετέραις χερσὶ καὶ ρωμαλαιότητι, ἢν ἐδωρήσατο ἠμὶν ἡ θεία δύναμις. Γνωρίζω δὲ ὅτι αὔτη ἡ μυριαρίθμητος ἀγέλη τῶν ἀσεβῶν, καθὼς ἡ αὐτῶν συνήθεια, ἐλεύσονται καθ’ἠμῶν μετὰ βαναύσου καὶ ἐπηρμένης ὀφρύος καὶ θάρσους πολλοῦ καὶ βίας, ἴνα διὰ τὴν ὀλιγότητα ἠμῶν θλίψωσι καὶ ἐκ τοῦ κόπου στενοχωρήσωσι, καὶ μετὰ φωνῶν μεγάλων καὶ ἀλαλαγμῶν ἀναριθμήτων, ἴνα ἠμᾶς φοβήσωσι. Τᾶς τοιαύτας αὐτῶν φλυαρίας καλῶς οἴδατε, καὶ οὐ χρὴ λέγειν περὶ τούτων. Καὶ ὤρα ὀλίγοι τοιαῦτα ποιήσωσι, καὶ ἀναριθμήτους πέτρας καὶ ἕτερα βέλη καὶ ἐλεβολίσκους, ὡσεὶ ἄμμον θαλασσῶν ἄνωθεν ἠμῶν πτήσουσι, δι’ὧν, ἐλπίζω γάρ, οὐ βλάψωσι, διότι

7

ὑμᾶς θεωρῶ καὶ λίαν ἀγάλλομαι καὶ τοιαύταις ἐλπίσι τὸν λογισμὸν τρέφομαι, ὅτι εἰ καὶ ὀλίγοι πάνυ ἐσμέν, ἀλλὰ πάντες ἐπιδέξιοι καὶ ἐπιτήδειοι ρωμαλέοι τὲ καὶ ἰσχυροὶ καὶ μεγαλήτορες καὶ καλῶς προπαρασκευασμένοι ὑπάρχετε. Ταὶς ἀσπίσιν ὑμῶν καλῶς τὴν κεφαλὴν σκέπεσθε ἐπὶ τὴ συμπλοκὴ καὶ συρρήξει. Ἡ δεξιὰ ὑμῶν ἢ τὴν ρομφαίαν ἔχουσα μακρὰν ἔστω πάντοτε. Αἳ περικεφαλαῖαι ὑμῶν καὶ οἱ θώρακες καὶ οἱ σιδηροὶ ἱματισμοὶ λίαν εἰσὶν ἱκανοὶ ἅμα καὶ τοὶς λοιποὶς ὄπλοις, καὶ ἐν τὴ συμπλοκὴ ἔσονται πάνυ ὠφέλιμα, ἃ οἱ ἐναντίοι οὐ χρῶνται, ἀλλ’ οὔτε κέκτηνται. Καὶ ὑμεῖς ἔσωθεν τῶν τειχῶν ὑπάρχετε σκεπόμενοι, οἱ δὲ ἀσκεπεῖς μετὰ κόπου ἔρχονται. Διό, ὢ συστρατιῶται γίγνεσθε ἕτοιμοι καὶ στερεοὶ καὶ μεγαλόψυχοι διὰ τοὺς οἰκτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ. Μιμηθῆτε τοὺς ποτὲ τῶν Καρχηδονίων ὀλίγους ἐλέφαντας, πὼς τοσούτον πλῆθος ἵππων Ρωμαίων τὴ φωνὴ καὶ θέα ἐδίωξαν, καὶ ἐὰν ζῶον ἄλογον ἐδίωξε πόσον μᾶλλον ἠμεῖς ἡ τῶν ζώων καὶ ἀλόγων ὑπάρχοντες κύριοι, καὶ οἱ καθ’ἠμῶν ἐρχόμενοι ἴνα παράταξιν μεθ’ἠμῶν ποιήσωσιν ὡς ζῶα ἄλογα καὶ χείρονες εἰσιν. Οἱ πέλται ὑμῶν καὶ ρομφαῖοι καὶ τὰ τόξα καὶ ἀκόντια πρὸς αὐτοὺς πεμπέτωσαν παρ’ἠμῶν. Καὶ οὕτως λογίσθητε ὡς ἐπὶ ἀγρίων χοίρων καὶ πληθὺν κυνήγιον, ἴνα γνώσωσιν οἱ ἀσεβεῖς ὅτι οὐ μετὰ ἀλόγων ζώων ὡς αὐτοί, παράταξιν ἔχουσιν, ἀλλὰ μετὰ κυρίων καὶ αὐθεντῶν αὐτῶν καὶ ἀπογόνων Ἑλλήνων καὶ Ρωμαίων! Οἴδατε καλῶς ὅτι ὁ δυσσεβὴς αὐτὸς ὁ ἀμηρᾶς καὶ ἐχθρός της ἁγίας ἠμῶν πίστεως χωρὶς εὔλογον αἰτίας τινὸς τὴν ἀγάπην ἢν εἴχομεν ἔλυσεν, καὶ τοὺς ὅρκους αὐτοῦ τοὺς πολλοὺς ἠθέτησεν ἀντ’οὐδενὸς λογιζόμενος καὶ ἐλθῶν αἰφνιδίως φρούριον ἐποίησεν ἐπὶ τὸ στενὸν τοῦ Ἀσωμάτου, ἴνα καθ’ἑκάστην ἡμέραν δύνηται βλάπτειν ἠμᾶς. Τοὺς ἀγροὺς ἠμῶν καὶ κήπους καὶ παραδείσους καὶ οἴκους πυριαλώτους ἐποίησε, τοὺς ἀδελφοὺς ἠμῶν τοὺς Χριστιανοὺς ὅσους εὖρεν, ἐθανάτωσε καὶ ἠχμαλώτευσε, τὴν φιλίαν ἠμῶν ἔλυσεν. Τοὺς δὲ τοῦ Γαλατά, ἐφιλίωσε, καὶ αὐτοὶ χαίρονται, μὴ εἰδότες καὶ αὐτοὶ οἱ ταλαίπωροι τὸν τοῦ γεωργοῦ παιδὸς μύθον, τοῦ ἐψήνοντος τοὺς κοχλίας καὶ εἰπόντος. Ὢ ἀνόητα ζῶα, καὶ τὰ ἑξῆς. Ἐλθῶν οὒν ἀδελφοί, ἠμᾶς ἀπέκλεισε, καὶ καθ’ἑκάστην τὸ ἀχανὲς αὐτοῦ στόμα χάσκων, πὼς εὔρη καιρὸν ἐπιτήδειον ἴνα καταπῖη ἠμᾶς καὶ τὴν πόλιν ταύτην, ἢν ἀνήγειρεν ὁ τρισμακάριστος ἐκεῖνος καὶ τὴ πανάγνω δεσποίνη ἠμῶν θεοτόκω καὶ ἀειπαρθένω Μαρία ἀφιέρωσεν καὶ ἐχαρίσατο του κυρίαν εἶναι καὶ βοηθὸν καὶ σκέπην τὴ ἡμετέρα πατρίδι καὶ καταφύγιον τῶν Χριστιανῶν, ἐλπίδα καὶ χαρὰν πάντων τῶν Ἑλλήνων τὸ καύχημα πάσι τοὶς οὔσιν ὑπὸ τὴν τοῦ ἡλίου ἀνατολήν. Καὶ οὗτος ὁ ἀσεβέστατος τὴν ποτὲ περιφανῆ καὶ ὀμφακλιζουσαν ὡς ρόδον τοῦ ἀγροῦ βούλεται ποιῆσαι ὑπ’αὐτόν. Ἢ ἐδούλωσε σχεδόν, δύναμαι εἰπείν, πάσαν τὴν ὑφ’ἥλιον καὶ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῆς Πόντον καὶ Ἀρμενίαν, Περσίαν καὶ Παμφλαγονίαν, Ἀμαζόνας καὶ Καππαδοκίαν, Γαλατίαν καὶ Μηδίαν Κολχοὺς καὶ Ἴβηρας, Βοσποριανοὺς καὶ Ἀλβάνους Συρίαν καὶ

8

Κιλικίαν καὶ Μεσοποταμίαν, Φοινίκην Βακτριανοὺς καὶ Σκύθας, Μακεδονίαν καὶ Θετταλίαν, Ἑλλάδα Βοιωτία, Λοκροὺς καὶ Αἰτωλούς, Ἀκαρνανίαν,Ἀχαϊαν καὶ Πελοπόννησον, Ἤπειρον καὶ τὸ Ἰλλυρικὸν Λύχνιτας κατὰ τὸ Ἀνδριατικόν, Ἰταλίαν, Τουσκίνους, Κέλτους καὶ Κελτογαλάτας, Ἰβηρίαν τὲ καὶ ἕως τῶν Γαδείρων, Λιβύαν καὶ Μαυρητανίαν καὶ Μαυρουσίαν, Αἰθιοπίαν, Βελέδας, Σκούδην, Νουμιδίαν καὶ Ἀφρικὴν καὶ Αἴγυπτον αὐτός τὰ νῦν βούλεται δουλῶσαι καὶ τὴν κυριεύουσαν τῶν πόλεων, ζυγῶ ὑποβαλεὶν καὶ δουλεία καὶ τᾶς ἁγίας ἐκκλησίας ἠμῶν, ἔνθα ἐπροσκυνεῖτο ἡ Ἁγία Τριὰς καὶ ἐδοξολογεῖτο τὸ πανάγιον, καὶ ὅπου οἱ ἄγγελοι ἠκούοντο ὑμνεὶν τὸ θεῖον καὶ τὴν ἔνσαρκον τοῦ Θεοῦ Λόγου οἰκονομίαν, βούλεται ποιῆσαι προσκύνημα τῆς αὐτοῦ βλασφημίας καὶ τοῦ φληναφοῦ ψευδοπροφήτου Μωάμεθ, καὶ κατοικητήριον ἀλόγων καὶ καμήλων. Λοιπὸν ἀδελφοὶ καὶ συστρατιῶται, κατὰ νοῦν ἐνθυμηθῆται ἴνα τὸ μνημόσυνον ὑμῶν καὶ ἡ μνήμη καὶ ἡ φήμη καὶ ἡ ἐλευθερία αἰωνίως γενήσηται». Γι’ αυτό αξίζει κάθε τιμή στους ακολουθητές και συμπολεμιστές του αυτοκράτορα.

Όσον αφορά το τέλος των “μεγαθηρίων” και εχθρών του πολιτισμού τύπου Λουκά Νοταρά έρμαια του τυφλού φανατισμού και του καιροσκοπισμού του, βρήκαν το τέλος που τους άξιζε παραδίδοντας ή μη τα ανήλικα τέκνα τους για να γίνουν ερωτικά βοηθήματα του Σουλτάνου. Με τον ίδιο σαδισμό και βασανισμό με τον οποίο σαρδόνια παρακολουθούσαν τα μαρτύρια που υπέστησαν οι συμπολίτες τους, προκειμένου αυτοί να προστατεύσουν το “μαγαζάκι” τους και τα αξιώματα τους.Πρωταγωνιστής αυτής της «θεάρεστης» προσπάθειας υπήρξε ο μοναχός Γεννάδιος, που αργότερα εισέπραξε την ανταμοιβή του, προαγόμενος από τον Σουλτάνο σε πατριάρχη, φορτωμένος με τιμές και προνόμια. Την ώρα που ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος και ο Πελοποννήσιος καρδινάλιος Ισίδωρος, πολεμούσαν, ο Γεννάδιος οι καλόγεροι και ο όχλος υπονόμευαν την άμυνα σκορπίζοντας με τις κατάρες και τις προφητείες τους ηττοπάθεια και μοιρολατρία, χολωμένοι που στον πατριαρχικό θρόνο κάθισε και χοροστάτησε ο Ισίδωρος. Ο τελευταίος, όντας διορισμένος από την Πόλη προκαθήμενος της ρωσικής Εκκλησίας, δραπέτευσε από τον μαινόμενο τσάρο που τον φυλάκισε ως προδότη της Ορθοδοξίας και στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον πάπα Αποστολή του να επικυρώσει την Ένωση των Εκκλησιών και να βοηθήσει στην άμυνα. Από τα χέρια του κοινώνησε ο αυτοκράτορας στην τελευταία λειτουργία που τελέστηκε στις 12-12-1452 στην Αγία Σοφία, όπου μνημονεύθηκε και ο πάπας. Η γαληνοτάτη Δημοκρατία, όπως αποκαλούνταν τότε η Βενετία έστειλε με προτροπή και χρήματα του πάπα Νικολάου 20 γαλέρες με προμήθειες και πολεμοφόδια, αλλά η εντολή για την προετοιμασία τους δόθηκε μετά την έναρξη της πολιορκίας και έτσι καθυστέρησαν πολύ,

9

εξάλλου λόγω θαλασσοταραχής έμειναν για πολλές μέρες στην Χαλκίδα και εκεί τους πρόλαβε η είδηση της άλωσης και γύρισαν πίσω. (Μετά την Άλωση ο πάπας διόρισε τον Ισίδωρο πατριάρχη, αλλά η Ορθοδοξία αναγνώρισε ως νόμιμο πατριάρχη αυτόν που διόρισε ο Σουλτάνος). Οι ανθενωτικοί έβριζαν λέγοντας πως η Αγία Σοφία κατάντησε “καταφύγιον δαιμόνων και βωμός ελληνικός”, υπήρχε δε και σχέδιο να την πυρπολήσουν το οποίο ευτυχώς αποκαλύφθηκε, θυσιάζοντας την Πόλη τους, την τιμή και την αξιοπρέπεια τους, τα παιδιά τους, την περιουσία τους, τη ζωή τους και την ελευθερία τους στο βωμό των του δογματικού φανατισμού. Ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος στηλιτεύοντας την προδοσία του Αγ. Όρους στην επανάσταση του 1821, κατέδωσαν τον Εμμανουήλ Παπά στους Τούρκους ο οποίος είχε καταφύγει στο Αγ. Όρος τραυματισμένος, την συγκρίνει με αυτήν των καλόγερων της Πόλης που “αντί να λάβουν τα όπλα και να ενισχύσουν τον Παλαιολόγον……κατηγορούσαν τον βασιλέα και ωμιλούσαν περί της επικειμένης πτώσεως ως επί μοίρας αναποφεύκτου”. Μόλις 7.000 άντρες ήταν ο στρατός της Πόλης, κατά ένα μέρος μάλιστα μισθοφορικός, ενισχυμένος και από 200 άνδρες του Ισίδωρου και 700 Γενουάτες εθελοντές του Ιουστινιάνη. Όπως όμως επισημαίνει ο ιστορικός Vasiliev, αν στρατολογούνταν 20.000 - 30.000 και η Κωνσταντινούπολη είχε την δυνατότητα αυτή - η Πόλη δεν θα έπεφτε!!! Αυτή όμως “Σαν πόρνη εκαρτέραγε τον Τούρκο να την πάρει” (Κ. Παλαμάς, «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου»).Ο φανατισμός της πλειοψηφίας των ανθενωτικών εκδηλωνόταν σε κάθε ευκαιρία, σε βάρος της άμυνας. Όπως γράφει ο ιστορικός της Άλωσης Φραντζής, ο Μεγάλος Δούκας Νοταράς αρνήθηκε να δώσει στον Ιουστινιάνη τα δυο πυροβόλα που του ζήτησε για την άμυνα της Πύλης του Αγ. Ρωμανού. “….ε’ προδότη, δεν ξέρω τι με εμποδίζει να σε σφάξω τώρα…”, ήταν η απάντηση του ηρωικού Γενουάτη που τραυματίστηκε θανάσιμα την αυγή της 29ης Μαΐου κατά την τελική επίθεση των Γενιτσάρων, υπάρχουν δε βάσιμες υπόνοιες ότι η βολή που τραυμάτισε τον Ιουστινιάνη ήρθε από μέσα από τα τείχη!Ο φανατικός Νοταράς προτιμούσε να δει στην Πόλη “φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων, ή καλύπτραν λατινικήν”. Δεν είχε υπολογίσει πως ο 14χρονος “ευειδής” γιος του θα άρεσε στον Σουλτάνο. Είναι δε γεγονός πως πολλοί καλόγεροι και παπάδες αυτομόλησαν στις γραμμές των Οθωμανών, ο ιστορικός Δούκας αναφέρει ότι είδε με τα μάτια του μια καλόγριά που έγινε Τουρκάλα, «….Εΐδα γαρ οικείοις όμμασι - γράφει - μονάστριαν και τα 'θεία λόγια μεμυημένην ου μόνον κρεοφαγούσαν (το σαρανταήμερο) και άμφια των βαρβάρων τω σώματι περιφέρουσαν, άλλα και τω ψευδοπροφήτη θυσίαν φέρουσαν και την ασέβειαν άνεπαισχύντως ομολογούσαν….». 

Ο Γερμανός ιστορικός Μόρντμανν  έχοντας υπόψη του και τις τούρκικες ιστορικές πηγές, λέει πώς ό Τούρκος ιστορικός του Σακαΐκ οΰλ Νοομανί

10

κάνει λόγο για 40 παπάδες της Αγίας Σοφίας πού αλλαξοπίστησαν πριν ακόμα αρχίσει η πολιορκία. Κι άλλος ένας ιστορικός, ο Τούρκος Έβλιγιά Τσελεμπή γράφει πώς από ένα μέρος του κάστρου της Πόλης έφυγε ένας καλόγερος, πού τον έλεγαν Πέτρο, μαζί με άλλους τριακόσιους. Οι κα-λόγεροι αυτοί, όχι μόνο πήγαν και παραδόθηκαν στους Τούρκους, μα και αλλαξοπίστησαν κιόλας. Άλλη παράδοση σχετική λέει πώς ο καλόγερος Νεόφυτος ο Ρόδιος και ο Μανουήλ Χάγαρις, πού πήραν χρήματα από τον αυτοκράτορα για να επιδιορθώσουν τα χαλασμένα μέρη τού κάστρου, καταχράστηκαν τα χρήματα κι άφησαν το κάστρο άφτιαχτο, ώστε να μπορέσουν οι Τούρκοι εύκολα να περάσουν μέσα από τα μέρη αυτά. Τα ίδια αναφέρει και ο κορυφαίος Γάλλος βυζαντινολόγος Σλουμπερζέ, που μεταφράστηκε από τον Σ. Λάμπρου. Τέλος η άποψη των κρυφών συνεννοήσεων κληρικών με τους Τούρκους, βρίσκεται και στο ιστορικό μυθιστόρημα του Άγγλου ιερέα και άριστου γνώστη της ελληνικής και μεταφραστή Neale: “Theodora Phranza or the Fall of Constantinople”. By John Mason Neale New York: E.P. Dutton, 1913. First published London: J. Masters, 1857. Εδώ δεν έχουμε ιστορική μαρτυρία, αλλά την μεταφορά της προσωπικής γνώμης του ιστοριοδίφη συγγραφέα. Είναι γεγονός πως η μετάφραση του έργου του το 1901 από τον Χ.Α.Παρμενίδη, αναβαθμίστηκε αυθαίρετα στις μέρες μας σε ιστορικό ντοκουμέντο και μερικοί μάλιστα αναγνώρισαν στο πρόσωπο του προδότη μοναχού Ιωάσαφ τον τρίτο μετά την άλωση πατριάρχη).

Ο Γεννάδιος βυσσοδομούσε και απεργαζόταν την πτώση. Παλιός δικαστής με το όνομα Γεώργιος Σχολάριος, έκαιγε βιβλία φιλοσόφων όπως ο Πλήθων, (”Τρέμε γύφτε, κ’ οι άπιστοι όλοι! Καίμε το βιβλίο τ’ αφορισμένο, το κακούργο, το γραμμένο απ’ τον Γεμιστό…“, Κ.Παλαμάς) και έδινε διαστροφικές συμβουλές βασανιστηρίων.Φανατικός αρχικά οπαδός της Ένωσης τόσο ώστε να αναγκαστεί ο βασιλιάς να του συστήσει αυτοσυγκράτηση (Ν.Τωμαδάκη “Περί αλώσεως…”), επιστρέφοντας από την Φεράρα, όταν διαπίστωσε το ανθενωτικό φρόνημα του όχλου, για την τύχη του οποίου φυσικά δεν έδινε πεντάρα, εξελίχθηκε σε αρχηγό των ανθενωτικών κερδίζοντας έτσι την εύνοια του Πορθητή, “….Άθλιοι Ρωμαίοι εις τι επλανήθητε και απεμακρύνατε εκ της ελπίδος του Θεού, και ελπίσατε εις την δύναμιν των Φράγκων, και συν τη πόλει εν η μέλλει φθαρήναι, εχάσατε και την ευσέβειάν σας; Ίλεώς μοι Κύριε. Μαρτύρομαι ενώπιόν σου, ότι αθώός ειμι του τοιούτου πταίσματος. Γινώσκετε άθλιοι πολίται, τι ποιείτε; και συν τω αιχμαλωτισμώ, ός μέλλει γενέσθαι εις υμάς, εχάσατε και το πατροπαράδοτον, και ωμολογήσατε την ασέβειαν; ουαί υμίν εν τω κρίνασθαι….” έγραφε σύμφωνα με τον Δούκα σε προκήρυξή που θυροκόλλησε στο κελί του, προσπαθώντας να σπάσει το ηθικό των πολιορκημένων εμφανίζοντας την άλωση ως νομοτέλεια της θείας δίκης.

11

Ήταν ένας κληρικός με μεγάλη μόρφωση αλλά φανατικός. Ο ίδιος δήλωνε: «….Έλλην ων τη φωνή ουκ αν ποτε φαίην Έλλην είναι….», και συμπλήρωνε “Δεν ονομάζω τον εαυτό μου Έλληνα γιατί δεν πιστεύω ότι πίστευαν οι Έλληνες” (Στήβεν Ράνσιμαν Η μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία). Ο Γεννάδιος αργότερα, αυτοεξόριστος στο Αγ. Όρος σε έναν επικήδειο που εκφώνησε το 1456 στον νεκρό ανηψιό του αποκαλεί τους Έλληνες «το πιο επιφανές έθνος της οικουμένης». Ίσως μέσα στην σκληρή σκλαβιά, ο φανατικός καλόγερος να υποχώρησε μπροστά στον λόγιο. Άλλωστε με την ίδια ευκολία είχε μεταστραφεί από ενωτικός σε ανθενωτικό, κλασσικός καιροσκόπος!Στο σημείο αυτό σημειώνουμε τα εξής για αυτήν την μεγάλη προσωπικότητα που άκουγε στο όνομα Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, όπως τα αναφέρει ο Γεώργιος Μανδηλάς στο βιβλίο του με τίτλο «Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, «….επρόκειτο για έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες φιλοσόφους του Μεσαίωνα, του οποίου οι πλατωνικές μελέτες είχαν μεγάλη επίδραση στη Δύση. Ήταν όμως παράλληλα ένας οξυδερκέστατος οικονομολόγος και κοινωνιολόγος, που δεν μπορούσε να βλέπει τον ελληνισμό να παραπαίει μπροστά στους εξωτερικούς εχθρούς, ανήμπορος να οργανωθεί ως κράτος. Έκανε τις δημοσιονομικές προτάσεις του οικιοθελώς, χωρίς κανένας να του τις ζητήσει, προσφέροντας μια άριστη υπηρεσία στους άρχοντες του ξεχαρβαλωμένου κράτους, όταν η αδικία βασίλευε και ο καθένας έκανε ότι ήθελε. Διαβάζοντας σήμερα τις προτάσεις αυτές, μένουμε έκπληκτοι από τη διαχρονική επικαιρότητα τους και αντιλαμβανόμαστε πόσο διορατικός ήταν ο Πλήθων σε κείνους τους δύσκολους και επίφοβους καιρούς. Αν οι προτάσεις αυτές έμπαιναν στο στάδιο της υλοποίησης, η αυτοκρατορία θα μπορούσε να αντισταθεί στην τουρκική λαίλαπα, όμως οι αναφορές απορρίφθηκαν και πετάχθηκαν στον κάλαθο των αχρήστων….». Η Άλωση δεν βρήκε απροετοίμαστους τους καιροσκόπους κληρικούς, που έγκαιρα είχαν επιλέξει στρατόπεδο. Το 1397, ο δεσπότης των Σαλώνων, με αφορμή την αρπαγή από Φράγκους μιας ανιψιάς του, έγραψε στους Τούρκους να τους παραδώσει την πόλη, λέγοντας “καλύτερα να δουλεύουμε για τους Τούρκους παρά για τους Φράγκους” (Χρονικό Γαλαξιδιού, εκδ.1944 Βαλέτας) κάλεσε μάλιστα τον σουλτάνο Μουράτ Β’ πατέρα του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή να έρθει να κυνηγήσουν μαζί στα μέρη του. Για τον ηγούμενο Βλατάδων Θεσσαλονίκης (Τσαούς μαναστήρ), υπάρχουν στοιχεία (Κ. Ν. Σάθα Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Βενετία 1872) τ. Α’ για το πως συνεργάστηκε με τους Οθωμανούς. Οι καλόγεροι με επιστολή τους το 1430 στον Μουράτ Β΄ που πολιορκούσε την Θεσσαλονίκη, τον συμβούλεψαν να αποκόψει τους σωλήνες του υδραγωγείου της πόλης που ερχόντουσαν από τον Χορτιάτη. Ο Σουλτάνος ακολούθησε τις οδηγίες τους, η Θεσσαλονίκη έπεσε και ευγνωμονών τους έδωσε τσαούση με φρουρά και φοροαπαλλαγές. Είναι

12

κλασσικός καλογερίστικος χαμαιλεοντισμός. Σύμφωνα με το “Χρονικό του Νέστορα” το 988 στην Χερσώνα της Κριμαίας, ο μοναχός Αναστάσιος, μετέπειτα επίσκοπος Κίεβου, πρόδωσε στον τσάρο Βλαδίμηρο, το μυστικό υδραγωγείο της πολιορκημένης πόλης, η οποία έπεσε και οι κάτοικοί της κατεσφάγησαν. Σε πολλά σουλτανικά φιρμάνια που σώζονται στα αγιορείτικα μοναστήρια γράφεται: «….Επειδή οι Αγιορείται προ των άλλων ραγιάδων εδέχθησαν την υπηκοότητα και απέκτησαν την ασυδοσίαν…». Οι Αθωνίτες, βλέποντας την πτώση της Πόλης, έστειλαν αντιπροσωπεία στον Σουλτάνο Ορχάν, “προφητεύοντας” την τουρκική κατάκτηση, δηλώνοντας υποταγή, και εισπράττοντας προνόμια. Ο περιηγητής R. Walpole είδε στις Καρυές στις αρχές του 19ου αι. το σχετικό φιρμάνι. Ανανέωση των προνομίων πέτυχαν το 1430 στέλνοντας πρεσβεία στον Μουράτ Β΄ και υπαγόμενοι σε τουρκική κατοχή. Το 1453 ζήτησαν και πήραν προστασία από τον Μωάμεθ τον Πορθητή. Αυτή ήταν η πάγια τακτική του Όρους που επαναλήφθηκε και με την δουλική τους επιστολή προς τον Αδόλφο Χίτλερ, είναι δε γεγονός ότι η φωτογραφία του Φύρερ κατά τα χρόνια της κατοχής, φιγούραρε σε περίοπτη θέση στο διοικητήριο της αθωνικής πολιτείας στις Καρυές! Το απάτριδο ιερατείο αυτού του τόπου περνούσε πάντοτε καλά καθώς δεν αντιτάχθηκε ποτέ και σε κανέναν. Μετά την άλωση, ο πατριάρχης ανυψώθηκε από τον Πορθητή ως Εθνάρχης (Μιλιέτ Μπασής) του έθνους (μιλιέτ) των Ορθοδόξων Τούρκων, Ελλήνων, Βλάχων, Σλάβων, Αλβανών και Αράβων της αυτοκρατορίας. Τα υπόλοιπα ανατολικά πατριαρχεία υπήχθησαν στον πατριάρχη που έδρευε παρά τω Σουλτάνω. Το πατριαρχείο έγινε θέατρο των αγοραπωλησιών του πατριαρχικού θώκου και των επισκοπών, θεσμός που καθιερώθηκε με ευθύνη των κληρικών και με την έγκριση του Σουλτάνου που αποκόμιζε από τον πλειστηριασμό των μητροπόλεων σημαντικά κέρδη. Ο Δημ. Φωτιάδης επισημαίνει πως μιλώντας στις 8 Οκτωβρίου του 1838 ο Κολοκοτρώνης στην Πνύκα είπε για τον Σουλτάνο; “Διώρισε έναν Βιτσερέ (Vicere, στα Ιταλικά αντιβασιλιάς), έναν Πατριάρχην, και του έδωκε την εξουσίαν της Εκκλησίας. Αυτός και ο λοιπός κλήρος έκαναν ότι τους έλεγε ο Σουλτάνος”.Η πτώση της Πόλης σύμφωνα με τους ανθενωτικούς, ήταν «θέλημα θεού» και όχι φυσικά η νομοτέλεια μιας καλογεροκρατούμενης και διεφθαρμένης αυτοκρατορίας, που αρνιόταν ακόμη και την ύστατη στιγμή τους φυσικούς συμμάχους της τους δυτικούς χριστιανούς, αρνούμενη έστω να συμπράξει προκειμένου για την σωτηρία της. Ο στείρος αντιδυτικισμός των φανατικών διαιωνίζεται μέχρι σήμερα με διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που θέλουν τη φθονερή δύση να υπονομεύει τον γίγαντα ελληνισμό, απόδειξε ενός τυφλού και συμπλεγματικού μίσους που το καλλιέργησε ιδιαίτερα ο φανατικός αρχιεπίσκοπος Εφέσου Μάρκος Ευγενικός, και επιβιώνει ως τις μέρες μας με διάφορες ανορθολογιστκές εκφράσεις, «….Ὅσον ὑψηλότερον ἐπὶ τῶν βαθμίδων τῆς εὐφυίας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ ἵσταται ἐν ἄτομον ἢ εἷς λαός,

13

(οἱ Εὐρωπαῖοι ἐν σχέσει πρὸς τοὺς Ἀνατολίτας) τόσον περισσότερον εὔπιστος εἶναι. Ὁ τελευταῖος τῶν βλακῶν θὰ ἠδύνατο νὰ ἐξαπατήση ἕνα Κὰντ ἢ ἕνα Μπετόβεv καὶ ὁ τελευταῖος τῶν Ἑλλήνων ἕναν Εὐρωπαῖον... Τὸ μειδίαμα τοῦ οἴκτου, τὸ ὁποῖον ρίπτουν οἱ «ἀφελεῖς κουτόφραγκοι», δημιουργοὶ τῶν πνευματικῶν ἀξιῶν καὶ ἐξουσιασταὶ τοῦ κόσμου, ἐπὶ τῶν δυστυχῶν «ἔξυπνών» της Μεσογείου καὶ τῆς Ἀνατολῆς, ἂς εἶναι καὶ ἡ τιμωρία τῶν βλακῶν καὶ διὰ τὴν «θεωρίαν» τῶν ταύτην….».Εὐάγγελος Λεμπέσης - Ἡ Τεράστια Κοινωνικὴ Σημασία τῶν Βλακῶν ἐν τῷ Συγχρόνῳ Βίῳ. Αθήνα 1941

Η αντίληψη πως η πτώση της Πόλης ήταν αποτέλεσμα θείας τιμωρίας συνέχισε να τρομοκρατεί τους υπόδουλους και μετά την Άλωση. Ο Μιχαήλ Περδικάρης, υβριστής του Ρήγα Φεραίου και συγγραφέας του αναιρετικού των αρχών του έργου “Ρήγας ή κατά ψευδοφιλλελήνων” (1811), θεωρεί ότι η τουρκική κυριαρχία είναι καλή αφού έδωσε προνόμια στον πατριάρχη (Σ.Ι.Ασδραχά “Τα διφορούμενα Φώτα”, “Ιστορικά” της “Ελευθεροτυπίας”, 28-11-2002). Το ίδιο πνεύμα θα συναντήσουμε στον Κοσμά τον Αιτωλό που προτιμά τους Τούρκους από τους Δυτικούς «…..εσήκωσε ο Θεός το βασίλειον από τους Χριστιανούς και ήφερε τον Τούρκο….και του το έδωσε διά εδικόν μας καλόν και το είχε ο Τούρκους το βασίλειον χρόνους τριακοσίους είκοσιν οκτώ….», και σε μια σειρά καλογερίστικων κειμένων, που διαχέουν την γνώμη πως θείο σχέδιο επέβαλε την οθωμανική δουλεία. Στα 1730 ο μοναχός Νεκτάριος Τέρπος, δίνει και το σκεπτικό αυτής της αντίληψης, που είχε τόσο επεκταθεί πέραν των επιθυμιών των εμπνευστών της, ώστε να δικαιολογεί στην λαϊκή συνείδηση τις αλλαξοπιστίες: «Μην τολμήσει λοιπόν τινάς να λέγη, ότι και τους Τούρκους ο Θεός…τους έδωκε βασιλείαν…Ναι και εγώ το λέγω, και δεν το αρνούμαι, μα διά κάποια σφάλματα, οπού εκάμαμεν και κάμνομεν» Γ. Βαλέτα - Ο αρματωμένος λόγος 1971. O Mατθαίος επίσκοπος Μυρέων (16ος αι.) στον Θρήνο του για την σκλαβιά διαιωνίζει την πίστη της συλλογικής ενοχής και ταυτόχρονα της εναπόθεσης κάθε ελπίδας απελευθέρωσης στα χέρια ενός άδικου θεού: «Επαίδευσές μας Δέσποτα διά το πταίσιμόν μας…Πολλά καλά το έκαμες ως να σωφρονιθούμεν…».(Απ.Βακαλόπουλου «Ιστορία Ν.Ελληνισμού», Τ.Β΄-Θεσσ. 1964).Ανώνυμος κληρικός οδύρεται στον έμμετρο Θρήνο του «Περί της Αναλώσεως…ή γέγονεν υπό των Περσών εις Αττικήν Αθήναν» (Πέρσες ονομάζονται οι Τούρκοι), που εκδόθηκε το 1881 από τον καθηγητή Γαβριήλ Δεστούνη. Στην θρηνωδία του παρουσιάζει την Πόλη να ομολογεί: «Και ταύτα όλα έπαθον διά τας ανομίας τας αδικίας τας πολλάς και τας παρανομίας».Όλα αυτά τα μοιρολατρικά δεν είχαν καμιά σχέση με την γενναία στάση του Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου που με την περήφανη απάντησή του που θύμιζε τον Σπαρτιάτη Λεωνίδα: «Το δε την πόλιν σοι δούναι ούτ’εμόν εστίν

14

ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη» στον Πορθητή, έσωσε ανέλπιστα την τελευταία στιγμή την τιμή μιας αμαρτωλής αυτοκρατορίας. Ευτυχώς που ήταν ενωτικός, γιατί σήμερα θα τον είχαμε κι αυτόν μυθοποιημένο ως άγιο άσπιλο και θαυματουργό να θεραπεύει τους δαιμονισμένους στο ιαματικό νερό του Μπαλουκλιού ή σε καμιά ιερή κρήνη του Μυστρά!!!

Εικ. Ο πατριάρχης Γεννάδιος με τον Σουλτάνο και οι πατριάρχες Κύριλλος Λούκαρις και Ιερεμίας ο Τρανός. O Κύριλλος έπεσε θύμα της συνωμοσίας επισκόπων στα πλαίσια του πλειστηριασμού του πατριαρχικού θρόνου και επειδή όντας φωτεινός νούς επεδίωξε την επαφή με τον Μαρτίνο Λούθηρο και την μεταρρύθμιση του.Ο δε Ιερεμίας φέρεται ως ο τελευταίος πατριάρχης που έφερε το πλατύγυρο σκιάδιο που του αφαίρεσε ο Σουλτάνος για να τιμωρήσει τον υπάλληλό του.

Περαιτέρω ανάλυση - Το ξεπούλημα της Πόλης στους Τούρκους (1453)

Ξεπούλημα εννοείτε από τους τουρκόφιλους ανθενωτικούς, δηλαδή από την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία και τους Ρωμιούς ψευτοάρχοντες που άνοιγαν τις πύλες των πόλεών τους στους Τούρκους (όλη σχεδόν τη Μ. Ασία, την Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα, τη Κων/λη, τη Τραπεζούντα κλπ). «Χάρη» κυρίως στην ανικανότητα και την αβουλία της δυναστείας των Παλαιολόγων (από τις πιο ολέθριες και άχρηστες οικογένειες της ελληνικής ιστορίας!). Οι Οθωμανοί «τσοπαναραίοι» απέκτησαν σχεδόν άθελά τους μια αυτοκρατορία από το τίποτε και σε μηδέν χρόνο. Την ίδια περίοδο της δυναστείας των Παλαιολόγων, οι πρώην καράβλαχοι

15

Βενετοί και Γενουάτες αλωνίζοντας εμπορευόμενοι ελεύθερα και με το νόμο στις Βυζαντινές χώρες, τις καταλήστεψαν και απέκτησαν απίστευτο χρήμα, τόπους και δύναμη. Οι προκομμένοι Παλαιολόγοι σχεδόν απαγόρεψαν στους υπηκόους τους το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα, την οπλοφορία, την ελπίδα και το ίδιο τους το μέλλον. Τους εξαθλίωσαν και τους μετέτρεψαν παίγνια στα χέρια του πρώτου τυχόντα. Προηγουμένως κατέστρεψαν και ανέτρεψαν ότι σημαντικό έχτισαν οι άξιοι κυβερνήτες Βατάτζηδες – Λασκάρηδες της Νίκαιας. Χρησιμοποίησαν κατά κόρον τους συμπέθερους και γαμπρούς τους Τούρκους σαν τραμπούκους εναντίον των υπηκόων τους, μόλις αυτοί τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι. Με την αλλοπρόσαλλη ενωτική με τη Δύση πολιτική τους, αφήνοντας ταυτόχρονα τους κάφρους ανθενωτικούς καλογέρους ανεξέλεγκτους να ξεσηκώνουν τα πλήθη, οδήγησαν σε χαώδεις καταστάσεις. Πραγματικά απορεί κανείς πως με αυτό το χάλι άντεξαν τόσο καιρό αυτοί οι αυτοκράτορες της πλάκας. Και είναι πραγματικά κρίμα που δεν βρέθηκε ένας αληθινά Έλληνας ηγεμόνας να ξεβρομίσει τον τόπο και να βάλει σε πράξη αυτά που πρέσβευαν οι ελληνιστές της εποχής, που τα έλεγαν όμως στων «κουφών την πόρτα». Στους Παλαιολόγους «μας» και την Εκκλησία «μας» (μεγάλη η χάρη τους!) οφείλουμε το ότι βρεθήκανε οι πρόγονοί μας χωρίς να το καταλάβουν υποχείρια των κανιβάλων Τούρκων για τόσα χρόνια. Είναι εκνευριστικό που στην καθιερωμένη ελληνική ιστορία όλοι ανεξαιρέτως οι πρωταγωνιστές της βγαίνουν λάδι. Όλοι καλοί και άξιοι, και εμείς διαβάζουμε σαν άξιοι απόγονοι να τους μοιάσουμε. Ε όχι… οι μισοί τουλάχιστον ήταν άθλιοι και ορισμένοι από τους εξυμνούμενους πρωταγωνιστές της επίσημης εκδοχής ήταν ολέθριοι ηγέτες και μερικοί ξεδιάντροποι προδότες. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε τη σειρά των γεγονότων της «άλωσης της Κωνσταντινούπολης» το Μάη του 1453, ακολουθώντας κυρίως την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας του Κορδάτου (από εκεί και οι περισσότερες πηγές).

Και ξεκινάμε με τη γνωριμία με τα κύρια πρόσωπα της ενωτικής και της ανθενωτικής παράταξης. Οι (κατά την εκκλησία μας!!!!!!!) προδότες της πίστεως μας

Υπόμνημα Βησσαρίωνα όταν ήταν ήδη καρδινάλιος στη Ρώμη

16

(1443-1446) προς τον δεσπότη του Μυστρά Κωνσταντίνο Παλαιολόγο: «Απέδωσε στο λαό την ελευθερία του και τα όπλα του, κοίταξε να του αναπτερώσεις το φρόνημα ενός γενναίου δεν του λείπει μήτε η ευγένεια της ψυχής, μήτε η σωματική δύναμη. Ότι τον έκανε να ξεπέσει, ότι τον κρατά έτσι αφοπλισμένο και αγύμναστο, είναι η αβάσταχτη φορολογία, η ωμότητα των φοροεισπρακτόρων και «η κρατήσασα του γένους μαλακία και βλακεία…» Μόνο έτσι θα μπορέσεις να ελευθερώσεις την Ευρώπη και να περάσεις στην Ασία να ξαναπάρεις την κληρονομιά των πατέρων σου». [Σπ. Λάμπρου, «Ν. Ελληνομνήμων», τ.ΙΙΙ (1906)] Ο Ιωάννης Αργυρόπουλος (1410-1480) προσφώνησε τον Ιωάννη Η’ «ω της Ελλάδος ήλιε βασιλεύ» (που τέτοια τύχη!) και συμβούλευε τον Κωνσταντίνο να τιτλοφορείται «βασιλεύς των Ελλήνων» και όχι των Ρωμαίων, γιατί είναι ο μόνος ταιριαστός τίτλος και απαραίτητος για την ηθική ενίσχυση και σωτηρία των Ελλήνων (μπα υπήρχαν Έλληνες το 1450, άλλο Έλληνας και άλλο Ρωμαίος, τι μαθαίνει κανείς!) [Σπ. Λάμπρου «Αργυροπούλεια»] Αλλά και παλιότερα το Βυζαντινό κράτος ονομαζόταν από τον Βλεμμύδη (1197 - 1272) «Ελληνίδα επικράτεια» και ο Παχυμέρης (1242-1310) «ως πάτριον χώραν του ελληνικού λαού». ‘Οπως λέει ο Σάθας, τότε θυμηθήκαν οι μεγαλο-Ρωμιοί τους Έλληνες όταν έχασαν από το ντοβλέτι τους λόγω της ανικανότητάς τους από τον συρφετό της Μικρασίας! Οι κάτοικοι της οποίας ωραία και καλά πρώτα έγιναν Έλληνες, μετά Ρωμαίοι, μετά Χριστιανοί και μετά Τούρκοι, αύριο ξέρω και εγώ τι... Όταν πια το παν είχε διαλυθεί κάθε σοβαρός άνθρωπος τότε έβλεπε μόνο από τη Δύση τη σωτηρία. Η αρχή έγινε με τον Δημήτριο Κυδώνη (1324-1399) που ήταν σύμβουλος τριών αυτοκρατόρων Καντακουζηνού, Ιωάννη Ε’ και Μανουήλ Β’ με τον λόγο του «Ρωμαίοις συμβουλευτικός» που τόνιζε τους δεσμούς τους με την παλιά Ρώμη. Αυτός ήταν ο πρώτος της ενωτικής παράταξης. Ο Ιωάννης Αργυρόπουλος, σκέτη απογοήτευση: «Τώρα, βέβαια, βρίσκεται σε κατάπτωση καθετί των Ελλήνων, που (άλλοτε) απολάβαινε το δίκαιο σεβασμό, και η ελπίδα πέταξε… και η Αιδώς και η Νέμεσις άφησαν τους ανθρώπους και πήγαν στον Όλυμπο. Τώρα οι οποιοιδήποτε βάρβαροι γελούν και ευχαριστιούνται, καθώς και κάθε εχθρός μας (για τα χάλια μας), ενώ εμείς είμαστε τρομοκρατημένοι σαν εκείνους που ένας καπετάνιος θα τους άφηνε μέσα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα» Ο ίδιος: «Μεγάλης ευφυΐας, οξείας εισίν έτι και νυν διανοίας οι ημέτεροι νέοι, ει κατά τρόπον διδάσκοιντο, μεγάλη ελπίς αυτούς εν

17

βραχεί επιδώσειν εις μέγα σοφίας.» «Ήμερον την φύσιν το των Ελλήνων εστί γένος, επιμελητικόν αρετής, μιμητικόν του καλού, φύσει γενναίον τε και φιλοτιμόν προς πάσαν παιδείαν, έτοιμον τε και πρόχειρον. Αγαθού μόνον δει κορυφαίου (ηγέτου) και διδασκάλου, οίος αυτό ει και προς πάντα ευθύς ευπειθώς έψονται.» [Σπ. Λάμπρου, «Παλαιολόγεια και Πελοποννησιακά» τ.Δ’] Τι λέει μωρέ ο ενωτικός, ο λατίνος, ο φραγκολεβαντίνος, ο αζυμήτης;;;; Η Παναγιά θα μας σώσει, όπως πάντα!!!! Αμ δε, εμένα μου λες... Τι να πούμε τώρα και για τον «αντίχριστο» τον Γεμιστό (1355-1452) που ήθελε να αλλάξει και την θρησκεία του έθνους στο ελληνικότερο. Μη χειρότερα! Αυτός έλεγε σε υπόμνημά του στον ίδιο τον αυτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγο ότι διοικεί Έλληνες, αλλά που να καταλάβει ο Ρωμιοβασιλιάς από τέτοια… «Εσμέν γαρ ουν, ων ηγείσθε και βασιλεύετε, Έλληνες το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί.» Και συνεχίζει: «Η Πελοπόννησος και η προσεχής αυτής γη και αι περικείμεναι νήσοι ήσαν αείποτε η οικειοτάτη χώρα εις τους Έλληνας… Ταύτην γαρ δη φαίνονται την χώραν Έλληνες αεί οικούντες, οι αυτοί εξότου περ άνθρωποι διαμνημονεύουσιν, ουδενών άλλων προενωκηκότων` ουδέ επήλυδες κατασχόντες, άλλους τε εκβαλόντες, και αυτοί υφ’ ετέρων το αυτό έστιν ότε πεπονθότες` αλλ’ Έλληνες τήνδε την χώραν τουναντίον αυτοί γε αεί φαίνονται κατέχοντες, ούτε αυτή εκλιπόντες.» Τι λέει ο φασίστας, που τα είδε αυτά το 1400; Όλοι ξέρουμε ότι οι Έλληνες σώθηκαν χάρη στην εκκλησία και εμφανίστηκαν τον 19ο αιώνα. Και η Αναγέννηση στις ιταλικές πόλεις ένα τυχαίο γεγονός ήταν, τι σχέση να είχαν οι Έλληνες λόγιοι, αστειότητες… Έτσι δεν είναι; Λογικό, ε;

Οι (κατά την εκκλησία μας πάντα!!!!) στυλοβάτες της πίστεως μας Πατριάρχης Ευστράτιος Γαρίδας αναθεμάτιζε όποιους μελετούσαν αρχαία ελληνικά συγγράμματα: «Ανάθεμα τοις ευσεβείν μεν επαγγελομένοις, τα των Ελλήνων δε δυσσεβή δόγματα… τη ορθοδόξω Εκκλησία αναιδώς… επεισάγουσιν. Ανάθεμα τοις την μωράν των έξωθεν φιλοσόφων σοφίαν προτιμώσιν… Ανάθεμα τοις τα ελληνικά δεξιούσι μαθήματα. Ανάθεμα τας πλατωνικάς ιδέας ως αληθείς δεχομένοις…» Ο προδότης Σχολάριος (1398-1472) έχει δώσει απείρου κάλλους δείγματα της ξεφτίλας του: «Έλλην ων την φωνήν, ουκ αν ποτέ φαίην Έλλην είναι, δια το μη φρονείν ως εφρόνουν ποτέ Έλληνες` (ήταν και στόκος απ’ ότι φαίνεται!) αλλ’ από της ιδίας μάλιστα θέλω ονομάζεσθαι δόξης και ει τις έοιτο με τι είμι, αποκρίνομαι

18

χριστιανός είναι» Οι ανθενωτικοί διακήρυτταν ότι οι Τούρκοι κατά τις αρχές του Κορανίου άφηναν τις περιουσίες και τις εκκλησίες άθικτες σε όποιον παραδίδονταν θεληματικά. Και πράγματι έτσι γίνονταν και εφαρμοζόταν. Έτσι απλά. Πάντα κάποιοι προτιμούσαν και θα προτιμούν τα φράγκα από την αξιοπρέπεια. Και την ορθή πίστη φυσικά! Ο Ιωσήφ Βρυέννιος (1350-1431) λέει δεν έπαθε και τίποτε η Εκκλησία από τους άθεους Τούρκους, παντού είναι ανοικτές οι εκκλησιές και οι παπάδες λειτουργούν ελεύθερα. Τι άλλο θέλουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι! «Και των πόλεων γαρ ημίν τοις αθέοις έθνεσιν αλουσών, η Εκκλησία το εαυτής αμετάβλητον αποσώζει σχήμα και αρχιερείς και ιερείς και διάκονοι εν μέσοις έθνεσι τα του βαθμού ακωλύτως ανύουσι και εκασταχού τα θεία ιερουργείται μυστήρια». «Μην πιστεύετε, πως οι λαοί της Δύσης θα μας βοηθήσουν ποτέ αν καμιά μέρα συνεννοηθούνε, λέγοντας πως έρχουνται να μας βοηθήσουν, θα οπλιστούνε για να αφανίσουν την Πόλη μας, τη ράτσα μας και το όνομά μας.» [Νικηφόρου Καλογερά, «Μάρκος ο Ευγενικός και Βησαρίων ο Καρδινάλιος» 1893] Μάλιστα… ωραία τα καταφέρανε, και την πόλη τους χάσανε και το όνομά τους (ρωμέικο) και αν όντως και οι Ομέρ Βρυώνηδες κρατάν από το σόι του Βρυέννιου, τι να πει κανείς... Ο γραικύλος Κριτόβουλος ο Ίμβριος, επίδοξος Θουκυδίδης (τρομάρα του!) και αναίσχυντος υμνωδός του «μέγιστου αυτοκράτορα και βασιλέα βασιλέων Μεχεμέτη, ευτυχεί, νικητή, τροπαιούχου, θριαμβευτή, αήττητου, κύριου γης και θάλασσας Θεού θελήματι», δηλαδή του Μωάμεθ Β’ του δήθεν Πορθητή, υποστήριζε πως η συνεννόηση με τους Τούρκους θα προλάβαινε μεγαλύτερες καταστροφές, γιατί ήταν αδύνατον η Δύση να οργανώσει νέα σταυροφορία. Το γεγονός να πολεμήσουν οι ίδιοι τα εκατομμύρια των Ρωμιών δεν του πέρναγε καν από το μυαλό! Ο Γεώργιος Τραπεζούντιος μεγάλο κουμάσι και ελόγου του, προσπαθούσε να αποδείξει πως δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ χριστιανισμού και ισλαμισμού. Μη χειρότερα! Έγραψε και πραγματεία που έστειλε στον Μωάμεθ Β’ (τον άσπονδο εχθρό μας βρε!) να την μελετήσει. [Γ.Ζώρα, «Γεώργιος ο Τραπεζούντιος και αι προς ελληνοτουρκικήν συνεννόησιν προσπάθειαι αυτού»] Ο άγιος (ανακηρύχτηκε από το μαθητή του Σχολάριο!) Μάρκος ο Ευγενικός (1393-1445), που δεν ήταν και τόσο ευγενικός με τους ελληνιστές είναι ο ήρωας της Εκκλησίας και της τότε ανθενωτικής μερίδας. Τον πήρε ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η’ στην σύνοδο της Φλωρεντίας που πήγε μόνο και μόνο για να πάρει πολιτική και

19

στρατιωτική στήριξη από τη Δύση και ο τράγος τα τίναξε όλα στον αέρα (κατατροπώνοντας κατά την φαντασία της Εκκλησίας τους Λατίνους, λες και σκοπός του όλου πανηγυριού ήταν δόγματα). Αυτά παθαίνεις όταν ανακατεύεις τους παπάδες στην πολιτική, ειδικότερα την εποχή μας γίνεσαι και καταγέλαστος (βλέπε Μακάριο Κύπρου, παπάδες δίπλα σε πολιτικούς, δήθεν εθνάρχες αρχιεπισκόπους της ομογένειας, η απόλυτη γελοιοποίηση!). Μανιώδης τουρκόφιλος και συνεργάτης του Γεννάδιου Σχολάριου ο Μάρκος. Ο ενωτικός Αργυρόπουλος τον κράζει αγράμματο και αναλφάβητο, αγνοούσε λέει το «ελληνίζειν ίσα τοις βαρβάροις». Όλη η ανθενωτική μερίδα ήταν ένα κοπάδι αστοιχείωτων τύπων που καθοδηγούσαν πλήθη εξαθλιωμένων χριστιανόπληκτων και ηττοπαθών μαζών. Από τα μέσα του 14ου αιώνα και πέρα οι ανώτεροι και κατώτεροι κληρικοί στη Μικρασία ντύνονταν όπως οι Τούρκοι, μιλούσαν τουρκικά, γιατί δεν γνώριζαν τα ελληνικά (ε;;;). Μόνο τα εκκλησιαστικά κείμενα παπαγάλιζαν στα ελληνικά, χωρίς να καταλαβαίνουν τι λένε. Λέει ο Βησσαρίων: «Ώσπερ πιττακοί ή τινά των μιμηλών ζώων φωνήν μεν αφιέντες ελληνικήν και τα εγκείμενα μόνον αναγιγνώσκοντες, ουδ’ εκείνα ορθώς, μηδ’ όλως δε των λεγομένων ακούοντες.» Ξεφτίλα… απορεί κανείς για τα αίτια της αποχαύνωσης του ελληνικού λαού των χρόνων της τουρκοκρατίας; Μπορεί να χάσαμε την (Ελληνική) Αναγέννηση που άρχισε από τον τόπο μας, να χάσαμε 400 χρόνια ιστορίας, αλλά δεν βαριέσαι, δεν χάσαμε την πίστη μας και την αιώνια ζωή «εν τοις μνήμασι» που λέει και το τραγούδι… Ο πιο γνωστός ανθενωτικός ήταν ο Λουκάς Νοταράς από αρχοντική πελοποννησιακή οικογένεια με μεγάλη δύναμη, ο πατέρας του Νικόλας ήταν «Διερμηνευτής» και πρεσβευτής στην Ευρώπη του Μανουήλ Παλαιολόγου και ο αδερφός του Ιωάννης ήταν «Επί της τραπέζης» στο παλάτι. Ο Λουκάς Νοταράς ήταν «Μέγας Δούκας» κάτι σαν πρωθυπουργός του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ξεκίνησε σαν υποστηρικτής του τελευταίου αυτοκράτορα, αλλά στην πορεία μετατράπηκε σε σφοδρό πολέμιο της ενωτικής πολιτικής, παίζοντας βρωμερό ρόλο στα εσωτερικά πολιτικά καφριλίκια των τελευταίων στιγμών του ψυχορραγούντος Βυζαντίου. Πασίγνωστη η φράση που του αποδίδεται ότι είναι προτιμότερο να δει στην Πόλη τουρκικό φακιόλι αντί λατινικής καλύπτρας, βέβαια και την δεύτερη την έτρωγε στη μάπα για πάνω από 2 αιώνες και την πρώτη δεν την απέφυγε τελικά. Πάντως φαίνεται ότι αγανάκτησε από την ύπουλη πολιτική των Δυτικών και του Πάπα και τα ανταλλάγματα που ζητούσαν για την παροχή

20

βοήθειας και γι’ αυτό μεταπήδησε στην ανθενωτική παράταξη. Πολλοί χριστιανοί κουβαλούσαν πέτρες, ξύλα, άμμο, για το χτίσιμο του κάστρου του Πορθητή που έκλεινε τον Βόσπορο αποκλείοντας στην Πόλη. Ήταν ανθενωτικοί που βοηθούσαν τους Τούρκους, ώστε να απαλλαγούν από τους μισητούς Λατίνους. [«Πολιτική Ιστορία της Κωνσταντινουπόλεως»].Ο φανατικός εκείνος ορδόδοξος Γεννάδιος Σχολάριος - κατά τον Σλουμπερζέ, τον οποίο παρεπιπτόντως «λατρεύουν» οι βυζαντινολάτρες – «μη έχον συνείδησιν του φοβερού υπό των Τούρκων κινδύνου … εβροντοφώνει αδιακόπως κατά του νέου καθεστώτος (ενωτικού) … προλέγων δια μυστηριωδών προφητειών το τέλος της Αυτοκρατορίας υπό θείας οργής… ενώ οι στασιασταί των οδών, άντρες και γυναίκες, μοναχοί και ιερείς, καλογραίαι και λαϊκοί …δεν έπαυον αναφωνούντες «θάνατος εις τους αζυμίτας και της ειδωλολατρείας αυτών» … και επικαλούνταν την Θεοτόκο που θα έδιωχνε τους Τούρκους. Ο άβουλος Παλαιολόγος δεν τόλμησε να εξουδετερώσει αυτήν την πέμπτη φάλαγγα μέσα στην Πόλη, χάνοντας και αυτήν και το κεφάλι του. Οι αμέτρητοι καλόγεροι της Πόλης κατά τον χρονογράφο της Άλωσης Δούκα ήθελαν να ανοίξουν τις πύλες, τα καθάρματα, μια ώρα αρχύτερα για να επαληθευτούν … οι προφητείες.

Ο Γεννάδιος Σχολάριος είχε κλειστεί στη Μονή Παντοκράτορα που ήταν το αρχηγείο της ανθενωτικής παράταξης και προφήτευε την επικράτηση των Τούρκων, λόγω των αμαρτιών των κατοίκων της.

Ο Γεννάδιος ως την μέρα που πάρθηκε η Πόλη δεν έπαψε να καλλιεργεί την ηττοπάθεια και κατά τον Αλλάτιο ήταν σε μυστικές συνεννοήσεις με το Σουλτάνο. Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι και

21

συγκεκριμένα ο μετέπειτα γνωστός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι πλήθος ανθενωτικοί και κυρίως καλόγεροι την κοπάναγαν και πήγαιναν με τους Τούρκους. Από ένα νεόκτιστο οχυρό τόσκασε ένας καλόγερος ονόματι Πέτρος με άλλους 300, αλλαξοπίστησαν όλοι, αυτός ονομάστηκε Μεχμέτ και πήραν μέρος στην πολιορκία στο πλευρό των Τούρκων. Επίσης αναφέρει και ένα ύποπτο περιστατικό που ενδεχομένως να είναι σαμποτάζ των ανθενωτικών με έκρηξη σε κτήριο με εύφλεκτες ύλες στον Ιππόδρομο (σημειώνουμε ότι χρησιμοποιούνταν κάποια πρωτόγονα πυροβόλα όπλα τα χρόνια εκείνα).

Εν τω μεταξύ κατά τον Φραντζή όταν οι μισθοφόροι του Παλαιολόγου δεν πληρώνονταν καλά και δεν μπορούσαν να θρέψουν τις οικογένειές τους ζήτησε χρυσάφι και ασήμι από τις εκκλησίες για να κόψει νόμισμα, αλλά του το αρνήθηκαν. Όταν ζητούσε στρατιώτες από τους υπηκόους του, παραποιούνταν ότι «δεν αδειάζουν, γιατί έχουν δουλείες και πρέπει να βγάλουν το ψωμί τους». Τότε διάταξε να μοιράζουν τρόφιμα στα σπίτια, βέβαια οι μαυραγορίτες έκρυβαν

πολλά τρόφιμα Δεν κοίταγαν τα χάλια τους που θα τους έσφαζαν οι Τούρκοι, πρόσεχαν μην χάσουν τα λεφτά τους και ζητούσαν μισθούς για την εργασία τους στα τείχη.

22

Γαρδενάλες είναι μάλλον ο καρδινάλιος Ισίδωρος που έστειλε ο Πάπας. Δύο λαμόγια της εποχής (Μανουήλ Ιάγαρης και μοναχός Νεόφυτος ο Ρόδιος) που τους ζητήθηκε να επισκευάσουν μέρος των κάστρων που καταστράφηκε από τα τούρκικα κανόνια έκλεψαν τα λεφτά

Ο Παλαιολόγος παρακαλούσε για εισφορές αλλά όλοι οι ρουφιάνοι και οι άρχοντες δυστυχούσαν δήθεν και δεν έδιναν δεκάρα, βέβαια μετά τους τα πήραν οι Τούρκοι.

Οι προετοιμασίες των αντιπάλων

Ο ισχυρότερος ηγεμόνας της Δύσης την εποχή εκείνη, βασιλιάς Αραγονίας και Νεάπολης, Αλφόνσος Δ’ δεν κινήθηκε σε βοήθεια του Παλαιολόγου. Οι Γενοβέζοι της Χίου έστειλαν τον γενναίο πολεμιστή Ιωάννη Ιουστινιάνη. Οι Βενετσιάνοι της Κρήτης 4 πλοία με εφόδια, ενώ έμειναν να πολεμήσουν και Λατίνοι που βρέθηκαν στην Πόλη εκείνες τις στιγμές. Κάποια πλοία έστειλε και ο Πάπας. Συνολικά τρεις χιλιάδες ξένοι έσπευσαν για βοήθεια, ενώ πέντε χιλιάδες ήταν οι ντόπιοι πολεμιστές. Η πόλη είχε τότε 60-

23

100,000 κατοίκους συν 300 μοναστήρια με 10,000 καλόγερους, που θα μπορούσαν να δώσουν τουλάχιστον 10,000 πολεμιστές, αλλά υπήρχε μικρή διάθεση, αφού ήταν στην πλειοψηφία τους ανθενωτικοί. Ο Παλαιολόγος αφού πείστηκε ότι δεν θα ερχόταν άλλη βοήθεια από τη Δύση, διόρισε αρχιστράτηγο τον Ιουστινιάνη και στις σημαντικότερες θέσεις έβαλε ξένους (λιμενάρχη και ναύαρχο τον Βενετό Διέδο, φρούραρχους στα 10 από τα 12 φρούρια του τείχους, η σημαία του Αγίου Μάρκου κυμάτιζε δίπλα-δίπλα με το πορφυρό αυτοκρατορικό λάβαρο κλπ), αφού δεν είχε καμία εμπιστοσύνη στους Ρωμιούς άρχοντες. Σωστά όπως αποδείχτηκε. Ο λαός της Πόλης πάντως οδηγούμενος από τους ποιμενάρχες του τον έβριζε δημόσια για το «ανοσιούργημα της ένωσης» και απέφευγε την Αγιά Σοφιά που έλαβε χώρα συλλείτουργο με τους Λατίνους. Για τους ανθενωτικούς ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ήταν προδότης. Η Πόλη ήταν στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου μεταξύ ενωτικών και ανθενωτικών και αν δεν προέκυπταν οι Τούρκοι σίγουρα θα ξεσπούσε. Οι άρχοντες δεν άνοιγαν τα πουγκιά τους για τις επισκευές των τειχών, ενώ οι ανθενωτικοί τον αντιπολιτεύονταν με φανατισμό. Ο Κωνσταντίνος ήταν γενναίος και έμπειρος στρατιωτικός αλλά στερούνταν συμβούλων και στρατού. Επίσης πίστευε απλοϊκά ότι θα είχε την αμέριστη βοήθεια των Λατίνων και έμενε σε αυτό, αντί να συμπτύξει συμμαχίες με τους άλλους Βαλκάνιους που πιέζονταν και αυτοί από τους Οθωμανούς. Οι οχυρώσεις της Πόλης ήταν γερές και υπήρχαν και διπλά τείχη σε πολλά σημεία, αλλά η επάνδρωση και το ηθικό των πολεμιστών ήταν χαμηλό. Επίσης εντός των τειχών τότε υπήρχαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, αμπέλια κλπ οι αγρότες έκαναν με ασφάλεια τις εργασίες τους, είχε δύο τεράστιους ναυστάθμους και μεγάλες ανοικτές δεξαμενές, δηλαδή θεωρητικά μπορούσε να αντέξει μακροχρόνια πολιορκία.Στο τέλος του 1452 ο Κωνσταντίνος έκλεισε τις βαριές σιδερένιες πύλες και περίμενε τους Οθωμανούς, οι οποίοι κατά τον Ribaud «άνευ της προδοσίας πολύ πιθανόν να αναγκάζοντο να λύσουν της πολιορκία» παρά την υπεροχή τους 30 προς 1, έναντι των 7 χιλιάδων περίπου υπερασπιστών της Πόλης.

Η Γενοβέζικη παροικία Δεν έφθαναν οι διαμάχες των δύο φατριών των Βυζαντινών, υπήρχαν και ανάλογες μεταξύ των αυτοδιοικούμενων (!) παροικιών των Βενετών και των Γενουατών. Οι Βενετοί υπήρξαν τίμιοι και υποστήριξαν μέχρι τέλους τον Παλαιολόγο. Αντίθετα η Γενοβέζικη παροικία του Γαλατά έπαιξε αισχρό ρόλο. Προδίδοντας απόπειρα

24

του Βενετού καπετάνιου Ιάκωβου Κόκκου να κάψει τον τουρκικό στόλο στον Κεράτιο και γενικά έχοντας επικοινωνία με τους Τούρκους και καιροσκοπική στάση εμπορευόμενοι κιόλας την μέρα με τους Τούρκους και τη νύχτα με την Πόλη.

Η κόντρα Ιουστινιάνη-Νοταρά Ο φρούραρχος της Πόλης Ιουστινιάνης, αντιμετωπίζοντας κίνδυνο από ρωγμές κοντά στην πύλη του Ρωμανού ζήτησε από τον δούκα Νοταρά ενισχύσεις και συγκεκριμένα πυροβόλα, για να κρατήσει τους Τούρκους. Αυτός όμως ο ηλίθιος αρνιόταν πεισματικά να του στείλει βοήθεια. Κατά τους Λατίνους χρονογράφους του Ιουστινιάνη του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι και τον έβρισε “O traditor et che me tien che adesso non te scanna cum questo pugnal”, που σημαίνει «Ε προδότη, δεν ξέρω τι με κρατά και δεν σε σφάζω με αυτό το μαχαίρι». Αρπάχτηκαν και μετά βίας τους χώρισε ο Παλαιολόγος. Για τους ανθενωτικούς φαίνεται ότι ο Ιουστινιάνης που ήταν η ψυχή της άμυνας της Πόλης, ήταν ο σημαντικότερος αντίπαλος στα σχέδιά τους, γι’ αυτό και την κρίσιμη στιγμή τον έβγαλαν απ’ την μέση(!) Διαπραγματεύσεις… Παραλείποντας τα γνωστά γεγονότα της πολιορκίας φτάνουμε στο κύριο θέμα της ανάρτησης. Το ηθικό της Πόλης με όλες τις γνωστές διαμάχες είχε καταρρακωθεί αλλά ακόμα κρατούσαν άμυνα. Την ημέρα αυτήν ιστορείται μια προσπάθεια διαπραγμάτευσης πολιορκητών και πολιορκούμενων. Κατά τον Χαλκοκονδύλη ήρθε πρεσβεία από του Τούρκους, ενώ ο Δούκας λέει ότι ο απελπισμένος Βασιλιάς έστειλε πρεσβεία στο Σουλτάνο. Αρχηγός της πρεσβείας ήταν ο Ισμαήλ Χαμουζάς Ισφενδιάρογλους και πρότεινε κατά Χαλκοκονδύλη την παράδοση της Πόλης με αντάλλαγμα την ανεξαρτησία της Πελοποννήσου με ηγεμόνα τον Παλαιολόγο που μπορούσε να φύγει μαζί με όσους ήθελε. Ο Δούκας δεν αναφέρει τέτοια πρόταση, αλλά μόνο για την παράδοση και δίνει και το γνωστό λόγο-απάντηση του Παλαιολόγου προς τον Μωάμεθ Β’.

Τραυματισμός ΙουστινιάνηΣημαντικό γεγονός των τελευταίων ημερών της πόλης ήταν ο βαρύτατος τραυματισμός του Ιουστινιάνη που αποσύρθηκε από τη μάχη με μεγάλη αιμορραγία. Το τραύμα του κατά τους ιστορικούς ήταν από βέλος ή πέτρα κανονιού στο στήθος ή το πόδι. Σημασία έχει ότι αποσύρθηκε στο πλοίο του μαζί με τους δικούς του και απέπλευσαν για την πατρίδα του Χίο.

25

Οι περισσότεροι χρονογράφοι τον κατηγορούν ότι την κοπάνησε και έγινε η αιτία να χαθεί η Πόλη. Ειδικά η Βενετσιάνοι τον συκοφάντησαν σαν προδότη, λόγω και της απέχθειας για τους ανταγωνιστές τους Γενουάτες. Πάντως είναι γεγονός ότι τραυματίστηκε πολύ σοβαρά, αφού πέθανε άλλωστε μετά από λίγες μέρες. Ο Ιέραξ που είχε υπόψη τα αρχεία των Πατριαρχείων αναφέρει ότι ο Ιουστινιάνης βλήθηκε εκ των έσω, δηλαδή τον έφαγε μάλλον κάποιος ανθενωτικός (είχε την ατυχία και αυτός του Ιουλιανού και του Καραϊσκάκη, να έχει εχθρούς ελεεινούς και ασπόνδυλους).

Το τελευταίο συμβούλιο Ο φυγή του Ιουστινιάνη στεναχώρησε τον Παλαιολόγο και κλόνισε το ηθικό των υπερασπιστών της Πόλης. Οι Γενοβέζοι και άλλοι ξένοι πολεμιστές άρχισαν να αφήνουν τις θέσεις τους και να σκέφτονται πώς να διαφύγουν. Κατά τις μη ορθόδοξες πηγές προκύπτει ότι έγινε κάποιου είδους συμβούλιο (αναφέρεται και ότι ο Κωνσταντίνος λιποθύμησε κατά τη διάρκειά του) στο στρατόπεδο των υπερασπιστών της Πόλης και φαίνεται ότι πάρθηκε η απόφαση να παραδοθεί η Πόλη στον Μωάμεθ. Οι χρονογράφοι δεν αναφέρουν λέξη για παράδοση, όμως τα τουρκικά και πατριαρχικά έγγραφα συμφωνούν ότι η Πόλη

26

παραδόθηκε. Ο Κριτόβουλος αναφέρει ότι στις 28 Μαΐου επικρατούσε απόλυτη ησυχία στο τουρκικό στρατόπεδο και ούτε ίχνος προετοιμασιών, πράγμα που δείχνει ότι ήταν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις. Ο Δούκας αναφέρει ότι η κατάσταση στην Πόλη χειροτέρευε και δεν υπήρχαν ελπίδες σωτηρίας.

Κερκόπορτα; Τελικά το πρωινό της 29ης Μαΐου όπως συμφωνούν όλοι έγινε η μεγάλη και τελική επίθεση των Τούρκων. Τα περί Κερκόπορτας από όπου μπήκαν οι Τούρκοι αναφέρονται μόνο από τον Δούκα, ότι δήθεν την άνοιξε ο αυτοκράτορας την προηγούμενη μέρα και ξέχασε μετά να την κλείσει! Ο Φραντζής όμως που ήταν πιο κοντά στα πράγματα, ως γραμματέας του αυτοκράτορα τονίζει ότι όλες οι πύλες ήταν πολύ καλά ασφαλισμένες. Ο μεγάλος «πατριώτης» Κριτόβουλος που περιγράφει τα γεγονότα από την πλευρά των Τούρκων και ξέρει τα πράγματα από πρώτο χέρι, μιλάει για λιποταξίες και ότι το κάστρο στην Πύλη του Αγ. Ρωμανού ήταν σχεδόν έρημο και αφύλακτο, γεγονός που αντιλήφθηκε και ο Μωάμεθ που έστελνε τις περισσότερες δυνάμεις του εκεί. Πράγμα λογικό αφού εκεί πολεμούσαν οι ιππότες του Ιουστινιάνη. Λέει επίσης και πως οι Τούρκοι έμπαιναν από το καταστρεμμένο τείχος και από την «πυλίδα Ιουστίνου» (που ίσως να είναι η περίφημη Κερκόπορτα). Η πτώση-παράδοση Οι τρεις άλλοι μας ιστορικοί της άλωσης Φραντζής, Δούκας και Χαλκοκονδύλης όπως και οι Λατίνοι χρονογράφοι και αυτόπτες, δεν αναφέρουν για παράδοση και ότι ο Κωνσταντίνος έπεσε πολεμώντας χωρίς να ξέρουν που σκοτώθηκε και τι απέγινε. Ο ήδη προσκυνημένος Κριτόβουλος αναφέρει για σφαγή και πολιορκία των τελευταίων υπερασπιστών στην Αγιά Σοφιά και παράδοσή τους με συμφωνία (ομολογία). Δεν λέει τίποτε για τον Κωνσταντίνο. Από τις τουρκικές πηγές που μελέτησε ο Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι στην Πόλη μετά τις συνεχείς επιθέσεις παρέλυσε η άμυνα και απέμειναν δύο φατρίες αυτοί που επέμεναν στην μάχη και αυτοί που ήθελαν να παραδοθούν (ύψωναν τελικά σημαίες σε πύργους και σπίτια). Ο Κωνσταντίνος φαίνεται να αντέταξε την τελική μάχη στο Παλάτι των βυζαντινών αυτοκρατόρων και να έπεσε ανδρεία εκεί. Άμυνα αντιτάχθηκε στην Αγιά Σοφιά, που ως γνωστόν οι ανθενωτικοί ούτε πλησίαζαν εκεί, που κατέρρευσε μετά ηρωική αντίσταση τριών ημερονυχτίων και εκεί με αποτέλεσμα την σφαγή και αυτών.

27

Ο Μολδαβός ιστορικός Δημήτριος Καντεμίρ (1673-1723) που έζησε πολλά χρόνια στην Τουρκία, χρημάτισε ηγεμόνας Μολδοβλαχίας, μελέτησε τα αρχεία τους και έγραψε ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που τυπώθηκε στο Αμβούργο το 1745 μεταφρασμένη. Αυτός γράφει ότι «λογικά σκεπτόμενοι» οι υπερασπιστές έστειλαν πρεσβεία στον Μωάμεθ ο οποίος τους καλοδέχτηκε και τους υποσχέθηκε ασφάλεια να φύγουν για όπου ήθελαν. Αυτός όμως έστειλε κατόπιν τους δικούς του αγγελιοφόρους, οι οποίοι χτυπήθηκαν από τα τείχη και ο Μωάμεθ νόμισε ότι ενεπαίχθηκε και διέταξε έφοδο. Καταλήφθηκε η μισή πόλη και οι υπόλοιποι είχαν σηκώσει λευκές σημαίες επικαλούμενοι τη συνθήκη. Ο Καντεμίρ ισχυρίζεται ότι η πηγή του είναι ένα φυλλάδιο του Τούρκου ιστορικού Ααλή, που έγραψε και Παγκόσμια Χρονολογία» (Κουχούλ-Αχπάρ) που πρωτοδιάβασε στην Φιλιππούπολη και ότι το φυλλάδιο αυτό το ξαναβρήκε αργότερα στη βιβλιοθήκη του εξ απορρήτων Αλεξ. Μαυροκορδάτου, πρόγονο του ομώνυμου γνωστού εκλαμπρότατου πρίγκηπος και ακραιφνούς πατριώτου!!!!!!!.

28

Οι Τούρκοι αναφέρουν ξεκάθαρα ότι στις 27 Μαΐου έγινε διαπραγμάτευση από την πλευρά της Πόλης, με λεπτομέρειες της παράδοσης από που θα έμπαιναν οι Τούρκοι και από που θα έφευγαν όσοι ήθελαν κλπ. Στη συνέχεια φαίνεται ότι ο Μωάμεθ άλλαξε γνώμη, πιθανόν για τους όρους, και έστειλε δική του πρεσβεία. Τότε μάλλον κατά τον Κορδάτο δεν έγινε όπως τα λέει ο Καντεμίρ, αλλά πιθανόν οι όροι ήταν βαρύτεροι και ατιμωτικοί και

29

απορρίφθηκαν από τον Κωνσταντίνο. Έτσι ο Μωάμεθ παρασπόνδησε κατά την προαιώνια παράδοση της φυλής του. Οι ενωτικοί είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται στα ορισμένα σημεία (πύλη Ρωμανού, Αγιά Σοφία), οι συνθηκολογήσαντες ανθενωτικοί είχαν σηκώσει σημαίες και έβαλαν τα συμφωνημένα σημάδια στα σπίτια τους και ΕΜΕΙΝΑΝ ΝΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΝ ΗΣΥΧΟΙ κατά τον Δούκα.Η άμυνα είχε καταρρεύσει όταν μαθεύτηκε το πρωί της 29ης ότι ο Κωνσταντίνος είχε αρνηθεί τελικά την εξευτελιστική συνθήκη, αλλά η εξουσία του Κωνσταντίνου είχε και αυτή καταρρεύσει. Οι ενωτικοί προσπαθούσαν να διαφύγουν και τότε κάποιοι άνοιξαν την Κερκόπορτα ή πυλίδα Ιουστίνου για να μπουν οι φίλοι τους οι Τούρκοι. Αυτοί που πολεμούσαν ακόμα ή είχαν συγκεντρωθεί στο κάστρο του Αγίου Ρωμανού αναγκάστηκαν να παραδοθούν όταν βάλλονταν πια και από μέσα. Τότε άρχισε η σφαγή και η αιχμαλωσία των ενωτικών της Πόλης από τους Τούρκους, όσοι μπορούσαν μεταμφιέζονταν ή έτρεχαν προς τις γαλέρες των Βενετών και των Γενοβέζων για να διαφύγουν. Πολλοί από τους ενωτικούς άρχοντες κατόρθωσαν να σωθούν στις γαλέρες ή εξαγοραζόμενοι αργότερα ως αιχμάλωτοι.

Η τύχη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου Στο χάος που επακολούθησε φαίνεται ότι ο Κωνσταντίνος εγκαταλείφθηκε από τους περισσότερους δικούς του. Ο Φραντζής που ήταν στενός συνεργάτης του το ‘σκασε και προσπάθησε μεταμφιεζόμενος να την κοπανήσει, αλλά αιχμαλωτίστηκε μαζί με την οικογένειά του. Πιθανόν και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος να προσπάθησε να φύγει αφού για την τύχη του υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες απόψεις. Μια πηγή λέει ότι ο Σουλτάνος ρώτησε τον Νοταρά για την τύχη του Κωνσταντίνου και ότι αυτός του έφερε ένα ακέφαλο πτώμα το οποίο διέταξε να θάψουν. Άλλοι λένε πως δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για την τύχη του. Άλλοι λένε ότι υπήρχαν παραδόσεις ότι πνίγηκε, ότι κρύβονταν ή ότι μπόρεσε να δραπετεύσει.

Το παπαδαριό επιβεβαιώνει την παράδοση Ότι έμεινε σαν θρύλος και αναφορά στα οθωμανικά αρχεία, επιβεβαιώνεται πλήρως από το πατριαρχείο, αν και κρύβεται επιμελώς από τους γνωστούς απατεώνες θαυμαστές και γλείφτες των αρχιερέων. Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Μαλαξός στην «Πατριαρχική Ιστορία» του αναφέρει ότι κατά την 2η πατριαρχεία (1532) του Ιερεμία του Α’ ο σουλτάνος βάλθηκε να χαλάσει

30

εκκλησίες και μοναστήρια της Πόλης. Αιτιολογία ότι η Πόλη πάρθηκε με το σπαθί, οπότε στα κάστρα που πατήθηκαν με μάχη οι εκκλησίες πρέπει να καταστρέφονται. Ο Πατριάρχης Ιερεμίας πήρε τριών μηνών προθεσμία να αποδείξει το αντίθετο. Αυτός βρήκε τρεις παλιούς γενίτσαρους μεγάλης ηλικίας που είχαν πολεμήσει τότε και απέδειξε στο σουλτάνο ότι η Πόλη παραδόθηκε με συνθήκη.

Βέβαια δεν πρέπει να πήγε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος στην Τέντα του σουλτάν Μεχμέτη. Ο Αθανάσιος Υψηλάντης ιστορικός της πατριαρχικής ιστορίας διηγείται το ίδιο περιστατικό λίγο διαφορετικά. Επί πατριάρχη Θεολήπτου (1514-1520) ο σουλτάνος Σελίμ θέλησε να γκρεμίσει τις εκκλησίες και να αλλαξοπιστήσει τους χριστιανούς. Ο Πατριάρχης επικαλέστηκε το Κοράνι για τη μεταχείριση των προσκυνημένων χριστιανών και τη συμφωνία παράδοσης του μισού της Πόλης.

31

Και ο εκκλησιαστικός ιστοριοδίφης Μακραίος επιβεβαιώνει την οικιοθελή παράδοση της μισής Πόλης από τους ανθενωτικούς στους Τούρκους.

Και ο γνωστός βυζαντινιστής Γεδεών που μεγάλωσε μέσα στο πατριαρχείο παραδέχεται ότι η Πόλη παραδόθηκε στους Τούρκους σε συνεννόηση με τους ανθενωτικούς, που τους χαρακτηρίζει μάλιστα και «μυαλωμένους Έλληνες» στο έργο του «Ιστορία των του Χριστού Πενήτων».

Η προδοσία της Πόλης στην λαϊκή παράδοσηΥπάρχει ένα ποντιακό τραγούδι που μιλάει ξεκάθαρα για προδοσία.

Όπου πορτάροι δίκλοποι = φύλακες πυλών προδότες, Ιωάννης = Ιουστινιάνης, μεκχεμέν = συμβουλάτορες, εκρίνναν δίκαια = δεν έκριναν πατριωτικά.

Για συνδρομή κάποιων κατοίκων της Πόλεως προς τους Τούρκους μιλάει άλλη πηγή

32

Κατά τον χρονογράφο του Βερβερινού κώδικα οι Τούρκοι δεν πήραν την Πόλη αλλά την επεριλάβανε (από ποιους;)

Τι έλεγαν οι ανθενωτικοί Για τους ανθενωτικούς ο Κωνσταντίνος ήταν ο προδότης και ουσιαστικά θεωρούταν ότι είχε χάσει το στέμμα. Ήταν δηλαδή «γεγυμνωμένος της βασιλείας», ως συνεργαζόμενος με τους παπικούς. Σε θρήνο της Κωνσταντινουπόλεως σε Παρισινό κώδικα, θαυμάστε χριστιανικό ήθος των τράγων, τι βάζουν στο στόμα του ήρωα! Δίκαιη η καταδίκη της Πόλης και η σκλαβιά λόγω της θεϊκής οργής από την αναγνώριση των δογμάτων των καθολικών, έλεγαν τα σκουλήκια.

Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας η ίδια άποψη αποδίδεται στον πατριάρχη Καλλίνικο Γ’.

33

Ο Θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά Προφανώς οι γελοίοι ανθενωτικοί Ρωμιοί δεν είναι δυνατόν να δημιούργησαν κανένα θρύλο για τον «προδότη της ορθόδοξης πίστεως τους». Φαίνεται τι διέδιδαν για αυτόν. Ο θρύλος για τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και την ηρωοποίηση του πραγματικά ηρωικού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου δεν είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε από τους τουρκολάτρες καλογήρους.Αναπτύχθηκε στις λατινοκρατούμενες περιοχές από του Βενετσιάνους συμμάχους του και τους πολεμιστές της Πόλης (ενωτικούς που διέφυγαν από εκεί). Δηλαδή σε Κρήτη, Μοριά, Ήπειρο και Επτάνησα που συνέχισαν να πολεμούν για χρόνια τους Τούρκους με τις σημαίες της Βενετίας. Οι διασωθέντες αρχηγοί της ενωτικής παράταξης ήταν κάποιες οικογένειες Παλαιολόγων, Κατακουζηνών, Λασκαριδών, Κομνηνών, Νοταράδων, Καλαφάτηδων, Καταλλάκτηδων, Βάρδα, Θαλασσινού, Φωκάδων, Σκαρλάτων, Μουσούρων, Μεταξάδων, Μαριανού και Μποζίκηδων.

Νεότερες επιβεβαιώσεις της παράδοσης της Πόλης Ο τουρκιστής Ι. Χότζης «παλατιανός και φίλος» του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ από τις έρευνές του στα οθωμανικά αρχεία έβγαλε το οριστικό συμπέρασμα ότι η Πόλη παραδόθηκε στους Τούρκους από τους ανθενωτικούς. Μάλιστα ο Χότζης λόγω τέτοιου είδους άγνωστων στοιχείων για τον ελληνισμό κατά της διάρκειας της τουρκοκρατίας έχει εξαφανιστεί από το ρωμαίικο κατεστημένο της βυζαντινολογίας που ελέγχεται πλήρως από το παπαδαριό. Το σπουδαιότατο αρχείο που άφησε έχει καταχωνιασθεί στα αζήτητα ή εξαφανίστηκε, ενώ όπως λέει ο Κορδάτος τα παιδιά του σιωπούσαν για την τύχη του. Ο Άμαντος λέει ότι το «αρχείο του σώθηκε εις Αθήνας». Όμως ο Κορδάτος κατηγορεί τον Άμαντο και τους ομόφρονές του ότι αφού πέρασαν πάνω από τριάντα χρόνια (βάλτε 100 τώρα!) από τον θάνατο του Χότζη δεν το έφεραν στο φως της δημοσιότητας. Ναι σωθήκαμε τώρα! Είναι σε καλά χέρια, θα μας ενημερώσουν αυτοί που το έχουν…

34

Ο γνωστός ιστορικός Καρολίδης αναφέρεται στην εισήγηση του Χότζη, θεωρώντας την ιστόρημα όμοιο με του Καντεμίρ.

Μπορεί να μην πείστηκε ο Καρολίδης, αλλά άλλος καθηγητής της Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Πέτρος Βιζουκίδης φαίνεται να είχε πειστεί από τα συμπεράσματα του Χότζη. Τον Βιζουκίδη που φαίνεται ότι ήταν αρκετά γνωστός στην εποχή του, τον κατηγορεί ο Κορδάτος «για γνωστό και φανατικό υπερεθνικόφρονα», οπότε η άποψη του έχει κάποια βαρύτητα.

35

Άλλος μελετητής των οθωμανικών πηγών ο γερμανός J. H. Mordmann δημοσίευσε άρθρο το 1912 που επιβεβαιώνει την άποψη Καντεμίρ. Πάντως η κρατούσα άποψη για την άλωση και όχι παράδοση της Πόλης διατηρείται ακόμα.

Γιατί δεν αναφέρουν την προδοσία ξεκάθαρα οι χρονογράφοι;

Εκτός του Κριτόβουλου, όλοι άνηκαν στο κόμμα των ενωτικών, ακόμα και ο Φραντζής ως υποστηρικτής του Κωνσταντίνου αν και δεν ήταν ακραιφνής «φιλοδυτικός» . Για τους ανθενωτικούς μιλούν με τα χειρότερα λόγια, με περιφρόνηση και τους αποκαλούν δειλούς, απάτριδες και προδότες. Για τον Παλαιολόγο και την ενδεχόμενη απόπειρα συνθηκολόγησης δεν αποκαλύπτουν κάτι, από σεβασμό για τον ήρωα αφού τελικά απέρριψε την συμφωνία και πολέμησε μέχρι τέλους. Επίσης είχαν κατά νου και την

36

κατακραυγή του κόσμου. Πάντως ο Κορδάτος το παρατραβάει θεωρώντας ότι ο ίδιος ο Κωνσταντίνος παρέδωσε την Πόλη. Για τον γλοιώδη Κριτόβουλο δεν χωράει αμφιβολία ότι ήταν ένας ψευδολόγος κόλακας του Μωάμεθ που μας τον παρέδωσε μεγάλο στρατηλάτη και πορθητή. Ε’ βέβαια αν του ανοίγουν τις πόρτες σε τειχισμένες πόλεις από μέσα ή αν καταστρέφει κωμοπόλεις 500 πολεμιστών με 60.000 τουλάχιστον στρατό και πυροβολικό, είναι μεγάλος στρατηλάτης… Συνεπώς δεν περιμένει κανείς - κατά Κορδάτο – από έναν «σιχαμερό κόλακα, νεογραικύλο και γραμματικό του σουλτάνου» να μειώσει τα κατορθώματα του ήρωα του. Βέβαια οι Οθωμανοί στα κιτάπια τους έγραφαν άλλα, μιας και δεν περίμεναν να γνωρίσουν ποτέ μεγάλη δημοσιότητα.

Συμπεράσματα (δικά μου)

ΤΟ 1453 ΔΕΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΟΥΤΕ ΚΑΜΙΑ ΑΡΧΗ ΟΥΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΕΙΝΑΝ ΥΠΟΔΟΥΛΟΙ Η ΥΠΟΤΕΛΕΙΣ. ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΜΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟ 1453, ΕΙΧΕ ΣΒΗΣΕΙ ΠΡΟ ΠΟΛΛΟΥ. Η ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΙΧΕ ΗΔΗ ΑΡΧΙΣΕΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΩΡΙΤΕΡΑ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΠΑΡΕΠΑΙΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΠΟ ΤΟ 1050 μ.Χ. ΚΑΙ ΜΕΤΑ. ΚΑΘΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΕΚΑΝΕ ΟΤΙ ΗΘΕΛΕ. ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΟΥΣΑΝ ΜΕ ΛΙΓΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΧΡΗΣΤΟΙ ΚΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΟΝΤΑΝ ΣΤΟΥΣ ΥΠΗΚΟΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΑΝ ΖΩΑ. ΑΥΤΟΙ ΜΕ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΔΕΧΟΤΑΝ ΚΑΘΕ ΞΕΝΟ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗ ΣΑΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗ, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ. ΤΟ 1453 ΕΚΤΥΛΙΧΘΗΚΕ ΜΙΑ ΦΑΡΣΟΚΩΜΩΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. ΕΡΗΜΗΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΑΠΟΙΟΙ (ΞΕΝΟΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ) ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΣΚΛΗΡΑ ΚΑΙ ΗΡΩΙΚΑ ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΑ ΠΡΟΔΟΘΗΚΑΝ, ΤΑ ΠΑΡΑΤΗΣΑΝ ΚΑΙ ΕΦΥΓΑΝ ΟΣΟΙ ΕΠΕΖΗΣΑΝ .ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΙΠΟΤΕ ΝΑ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΝΟΣΤΑΛΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ "ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΜΙΑ" ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΟΣΑ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ. ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝ ΠΟΛΛΟΙΣ ΜΥΘΙΚΟ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗ ΤΗΣ, ΣΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΠΟΥ Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥΣ.

37

ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΛΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΗΡΩΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΤΟΥΣ ΝΑ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΝ.ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΡΙΟΤΑΝ, ΤΟΝ ΕΒΡΙΖΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΔΩΣΕ. ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΣΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΤΑΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΝΤΑΝ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ. ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΕ ΝΑ ΑΠΟΔΕΧΤΕΙ ΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΠΛΕΟΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΑΝ ΕΘΝΟΣ ΕΓΙΝΕ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΗΣ.ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΝΤΑ, ΑΛΛΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΣ ΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΩΝ ΤΟΥΣ.Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΟΡΟΪΔΕΥΕΙ, ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΘΝΟΣ (ΤΟ ΛΕΕΙ ΞΕΚΑΘΑΡΑ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΩΝ ΙΕΡΩΜΕΝΩΝ) ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΔΙΣΤΑΣΕΙ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΒΙΩΣΕΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΝΑΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΞΩΓΗΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΣΥΝΗΔΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΛΛΗΝΑ.Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΟΙΞΕ ΤΙΣ ΠΥΛΕΣ ΣΤΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, ΠΟΥ «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΨΕ» ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ.Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ "ΔΙΕΠΡΕΨΑΝ" ΣΑΝ ΕΞΩΜΟΤΕΣ, ΣΑΝ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΑΤΟΡΕΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ. ΕΠΙΣΗΣ ΣΑΝ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΠΟΥ ΚΥΒΕΡΝΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΣΑΝ ΑΘΛΙΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. ΤΟ ΚΑΚΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΟΣΩΝ ΕΜΕΙΝΑΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ (ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ ΚΥΡΙΩΣ) ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΑΝ ΚΑΙ ΑΠΕΚΤΗΣΑΝ ΛΟΓΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΑΡΑΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΠΩΣ ΤΟΥΣ ΑΡΕΣΕΙ. ΚΑΘΟΔΗΓΩΝΤΑΣ ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΠΟΥ ΔΙΟΙΚΟΥΝΤΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΩΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΗΣΙΑ, ΑΓΩΝΙΣΤΗΚΑΝ ΛΥΣΣΑΣΜΕΝΑ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ΑΜΕΤΡΗΤΕΣ ΘΥΣΙΕΣ, ΜΕΧΡΙ ΝΑ

38

ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ ΠΟΥ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΔΕΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΑΝ ΟΥΤΕ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ. ΗΤΑΝ ΟΙ "ΜΙΣΑΡΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ" ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ "ΣΚΛΗΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ" ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ.ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΠΟΛΛΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ ΤΗΣ (ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ) "ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ" ΚΑΙ ΤΟΥ "ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ" ΗΤΑΝ ΙΕΡΩΜΕΝΟΙ, ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΟΤΙ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ, ΠΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ ΚΡΑΤΗΣΕ ΩΣ ΤΟ 1821, ΜΟΝΟ ΣΤΟΥΣ ΙΕΡΩΜΕΝΟΥΣ ΛΟΓΙΟΥΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΤΑΝ Η "ΑΝΩΤΑΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑ". Η ΤΥΧΗ ΠΟΛΛΩΝ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΗ (ΠΛΗΘΩΝ, ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ, ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΪΡΗΣ,...) ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΡΕΜΕΙΝΑΝ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΕΙΝΑΝ ΔΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟ. ΤΟΥΣ ΠΗΡΕ 1000 ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΟΥΝ ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΞΑΝΑΡΧΙΖΑΝ ΤΑ ΙΔΙΑ! (ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ). Η ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΤΟΥ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟΥ ΝΑ ΣΕ ΛΕΝΕ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΚΑΙ ΧΑΣΑΝ, ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΕΡΙΤΟΜΗ, ΝΑ ΨΕΛΝΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΑΒΙΚΑ, ΝΑ ΓΡΑΦΕΙΣ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΛΙΚΑΤΖΟΥΡΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΕΞΙΑ ΣΤΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΝΤΟΥΑΔΕΣ ΣΤΟΝ ΑΛΛΑΧ, ΔΕΝ ΑΦΟΡΟΥΣΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ! (ΓΡΑΙΚΟΙ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ, ΓΡΑΙΚΟΙ ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ!) Ο ΒΑΘΜΟΣ ΠΟΥ ΟΙ ΑΠΛΟΙ, ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΩΣ ΑΝΕΠΗΡΕΑΣΤΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΠΑΠΑΔΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΛΑΟ ΒΟΗΘΗΣΑΝ ΣΕ ΑΥΤΟ, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ. Ο ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΣ ΙΕΡΕΑΣ Ή ΛΟΓΙΟΣ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΤΟΥ, ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙ. Ή ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ή ΧΑΤΖΗΑΒΑΤΗΣ. ΤΕΛΟΣ, ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΗΝΑ. Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΣΑΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΦΗΚΟΦΩΛΙΑ ΚΑΙ ΠΗΓΗ ΚΑΤΑ- ΣΤΡΟΦΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ. ΙΕΡΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ, Η ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΕΛΦΟΙ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ! ΟΙ ΕΠΙΜΟΝΟΙ ΡΩΜΙΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΟΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΡΟΥΜΑΝΙΑ -

39

ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ Ή ΤΗΝ ΙΣΤΑΜΠΟΥΛ ΑΝ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΚΑΛΥΠΤΕΙ Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΣ.

40