ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΔΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Επίδειξη ενδιαφέροντοσ και παροχή βοήθειασ, ςτήριξησ και φροντίδασ προσ άλλα άτομα. Περιλαμβάνει:

Μοίραςμα

Παροχή βοήθειασ

Συνεργαςία

Εκδηλώςεισ ςυμπάθειασ

Φυςική και λεκτική τρυφερότητα

Ενςυναίςθηςη

(Marion, 2003)

• Σχέςεισ με ςυνομηλίκουσ

• Αυτοδιαχείριςη

• Ακαδημαΰκή πορεία

• Συμμόρφωςη

• Διεκδίκηςη

(Caldarella & Merrell, 1997)

• Το παιδί δεν διαθέτει τισ δεξιότητεσ (Can’t Do)

• Το παιδί δεν εφαρμόζει τισ δεξιότητεσ (Won’t Do)

• Το παιδί δεν εφαρμόζει πάντοτε τισ δεξιότητεσ

αποτελεςματικά (Fluency Deficit)

(Gresham, Sugai, & Horner, 2001)

• Δημοφιλή

Perceived popularity

• Αντιφατική κοινωνική ςυμπεριφορά

• Παραμελημένα

• Παιδιά που απορρίπτονται

(Waas, 2006. Hatzichristou & Hopf, 1993)

Διαδικαςία αντιμετϊπιςθσ διαπροςωπικϊν

προβλθμάτων, θ οποία βαςίηεται ςτθ

ςυνεργαςία και βοθκά τα άτομα να ορίςουν τισ

επιδιϊξεισ τουσ και να βρουν λφςεισ που

ικανοποιοφν τισ επιδιϊξεισ αυτζσ

Ανάγκθ να ανικουμε

Ανάγκθ να νιϊκουμε ότι ζχουμε τον

ζλεγχο

Ανάγκθ να ακοφγεται θ άποψι μασ

Πακθτικι

Επικετικι

Αυτο-υποςτθρικτικι

Μθ λειτουργικι αντιμετϊπιςθ από τουσ ενιλικεσ:

Υπερ-εμπλοκι: Παρζμβαςθ με το παραμικρό

Υπο-εμπλοκι: Αγνόθςθ του προβλιματοσ ωςότου γίνει πολφ ζντονο

Ζμφαςθ ςτθν κατάςταςθ: Εςτίαςθ ςτθ λιξθ τθσ ςφγκρουςθσ και όχι ςτθ διαδικαςία επίλυςθσ

Ελζγχουμε όλεσ τισ απόψεισ για το ςυμβάν

Φροντίηουμε να ακουςτοφν θ οπτικι (οι ανάγκεσ και τα ςυναιςκιματα) κάκε πλευράσ

Βοθκοφμε τα παιδιά να ςκεφκοφν εναλλακτικό ςχζδιο δράςθσ και να το εφαρμόςουν

Κάνουμε εξάςκθςθ τθσ εναλλακτικισ επίλυςθσ μζςω παιχνιδιοφ ρόλων

Θυμίηουμε τθ διαδικαςία - Ελζγχουμε τθν αποτελεςματικότθτά τθσ

1. Ποιο είναι το πρόβλθμα και θ οπτικι του κακενόσ;

2. Ποιεσ πικανζσ λφςεισ υπάρχουν;

3. Τι κα γινόταν αν...; *Εκτίμθςθ των ςυνεπειϊν κάκε εναλλακτικισ λφςθσ+

4. Ποια λφςθ κα επιλζξουμε;

5. Ποιο ιταν το αποτζλεςμα τθσ λφςθσ αυτισ;

6. *Επιλογι και εφαρμογι άλλθσ λφςθσ+

14

Επιθετικότητα - Βία - Εκφοβισμός στο σχολείο

Η επηζεηηθόηεηα θαη ε ζύγθξνπζε ζηελ παηδηθή ειηθία έρνπλ

θνηλσληθή ιεηηνπξγία θαη θαίλεηαη λα απνηεινύλ αλαπόζπαζην

θνκκάηη ηεο πνξείαο ηεο θνηλσληθήο αλάπηπμεο θαη δηαθέξεη

ζεκαληηθά από ην θαηλόκελν ηνπ εθθνβηζκνύ (Farmer, 2007)

Τν πείξαγκα (teasing) κπνξεί λα απνηειεί είδνο επηζεηηθόηεηαο όηαλ

ν δέθηεο ηνπ πεηξάγκαηνο δείρλεη λα ελνριείηαη

Ο Εθθνβηζκόο αλαθέξεηαη ζε βίαηεο ή επηζεηηθέο πξάμεηο πνπ

αζθνύληαη επαλεηιεκκέλα από έλα παηδί ή από κηα νκάδα παηδηώλ

ελαληίνλ άιινπ παηδηνύ κε ζηόρν λα ηνπ πξνθαιέζνπλ ζσκαηηθό ή/θαη

ςπρηθό πόλν. Ο εθθνβηζκόο ραξαθηεξίδεηαη από

α) ζθνπηκόηεηα,

β) επαλάιεςε,

γ) αληζόηεηα «δπλάκεσλ» (Olweus, 1993)

15

Περιοριζμοί:

Διαθορεηικοί οριζμοί,

μεθοδολογία,

μεθοδολογικά εργαλεία,

δείγμα,

πολιηιζμικές διαθορές

Επικίνδσνη ηάζη να τρηζιμοποιούνηαι σπέρμεηρα υστο-παθολογικοί οριζμοί για διάθορες δσζκολίες ζηην επίδοζη και ηην προζαρμογή

Επιθετικότητα - Βία - Εκφοβισμός στο σχολείο

16

Εκφοβισμός - Bullying

Άκεζνο εθθνβηζκόο

Σσκαηηθόο εθθνβηζκόο

π.ρ. ρηππήκαηα, ζπξσμίκαηα, θισηζηέο θ.ι.π.

Λεθηηθόο εθθνβηζκόο

π.ρ. άκεζα θαη επαλαιακβαλόκελα πεηξάγκαηα, ριεπαζκνί,

απεηιέο, εηξσλείεο, θνξντδίεο θ.ι.π.

Κινπή ρξεκάησλ θαη αληηθεηκέλσλ

Μνξθέο

17

Εκφοβισμός - Bullying

Έκκεζνο εθθνβηζκόο

Σρεζηαθόο (Relational) εθθνβηζκόο

Kνηλσληθόο απνθιεηζκόο από νκάδα ζπλνκειίθσλ, δηάδνζε ςεπδώλ ζπλήζσο θεκνινγηώλ, θαθόβνπια θαη θαθνήζε ζεκεηώκαηα θ.ι.π.

Έρεη ζπλήζσο ζηόρν λα κεηώζεη ην θνηλσληθό πξνθίι ηνπ καζεηή πνπ εθθνβίδεηαη, ηελ απηνπεπνίζεζή ηνπ θαη ηε ζέζε ηνπ ζηελ νκάδα

Οη έκκεζεο κνξθέο είλαη πην ζπγθαιπκκέλεο θαη δύζθνια γίλνληαη αληηιεπηέο από εθπαηδεπηηθνύο θαη γνλείο

Μνξθέο

18

Εκφοβισμός - Bullying

Sexual bullying-ζεμνπαιηθόο εθθνβηζκόο

Racial bullying - θπιεηηθόο εθθνβηζκόο

Cyber bullying – εκθοβιζμός μέζω

διαδικηύοσ

Άιιεο κνξθέο

19

Εκφοβισμός - Bullying

Θύηεο - ζύκα

δξάζηεο –ζύκα

Παηδηά πνπ εθθνβίδνληαη ΚΑΙ εθθνβίδνπλ

Τν παηδί πνπ εθθνβίδεηαη

Τν παηδί πνπ εθθνβίδεη

20

Εκφοβισμός - Bullying

Αγόξηα

-ηείλνπλ λα επηιέγνπλ ηε ζσκαηηθή βία

-είλαη πην ζπρλά ζύκαηα εθθνβηζκνύ

-είλαη πην ζπρλά εθείλα πνπ εθθνβίδνπλ

Κνξίηζηα

-εθθνβίδνπλ θπξίσο νκόθπια άηνκα

-επηιέγνπλ ζπλήζσο ηνλ θνηλσληθό απνθιεηζκό,

ηε δηάδνζε θεκώλ ή ηελ απνθάιπςε κπζηηθώλ

Εθθνβηζκόο θαη θύιν

21

Εκφοβισμός - Bullying

Οη παξαπάλσ παξάγνληεο αιιειεπηδξνύλ σο έλα δπλακηθό ζύζηεκα ζε όιε ηελ

πνξεία ηεο αλάπηπμεο ηνπ παηδηνύ

Αηνκηθνί

Γελεηηθνί

Νεπξνβηνινγηθνί

Σσκαηηθνί

Γλσζηηθνί

Σπλαηζζεκαηηθνί

Σπζηεκηθνί

Σπζηεκηθνί

Οκάδα ζπλνκειίθσλ

Οηθνγέλεηα

Σρνιείν – ηάμε

Δπξύηεξε θνηλσλία

Παξάγνληεο πνπ επλννύλ ηνλ εθθνβηζκό

Αην

κηθ

νί

Σπζ

ηεκ

ηθν

ί

22

Εκφοβισμός - Bullying

Σύγρξνλεο απόςεηο

Τελ ηειεπηαία δεθαεηία νη ζύγρξνλεο έξεπλεο θαη

παξεκβάζεηο εζηηάδνπλ ζε ζπζηεκηθνύο παξάγνληεο

(ζρνιηθό πεξηβάιινλ, θιίκα ηάμεο, όξηα θαη θαλόλεο) θαη

ζην ξόιν ησλ ζρέζεσλ θαη ηεο δπλακηθήο ηεο νκάδαο

ησλ ζπλνκειίθσλ πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνήζνπλ θαη

λα πεξηνξίζνπλ βίαηεο θαη επηζεηηθέο ζπκπεξηθνξέο ζην

ρώξν ηνπ ζρνιείνπ (Astor et al., 2006, Salmivalli &

Isaacs, 2005, Furlong & Morisson, 2000 )

Όηαλ ην θιίκα ηεο ηάμεο βειηηώλεηαη, κεηώλνληαη

ζεκαληηθά ηα πεξηζηαηηθά ζπκαηνπνίεζεο ζην ζρνιείν

(Astor et al. 2006, Gottfredson et al, 2006)

Σπζηεκηθνί παξάγνληεο

23

Επιθετικότητα - Εκφοβισμός

Όξηα θαη θαλόλεο: Οξίδνληαη εμ αξρήο, κέζα από

δηάινγν θαη ηεξνύληαη κε ζπλέπεηα θαη ζηαζεξόηεηα

από ηνλ δάζθαιν

Κάζε επηζεηηθή ζπκπεξηθνξά νξηνζεηείηαη θαη

ζπλνδεύεηαη από αλάινγεο ζπλέπεηεο

Σπδήηεζε γηα ηα ζπλαηζζήκαηα/επίιπζε

ζπγθξνύζεσλ

Ο εθπαηδεπηηθόο

24

Ο εθπαηδεπηηθόο είλαη πξόζσπν εκπηζηνζύλεο θαη νη

καζεηέο αηζζάλνληαη αζθαιείο λα ηνλ/ηελ

πιεζηάζνπλ θαη λα ηνπ/ηεο αλαθέξνπλ ηη ζπλέβε

Γηαζαθελίδνληαη νη όξνη «καξηπξώ, θαξθώλσ ηνλ

ζπκκαζεηή κνπ» θαη «αλαθέξσ ζην δάζθαιό κνπ».

Σπδήηεζε -ελίζρπζε ησλ θνηλσληθώλ δεμηνηήησλ

Ο εθπαηδεπηηθόο

Επιθετικότητα - Εκφοβισμός

25

Πξνγξάκκαηα Παξέκβαζεο

Τα πξνγξάκκαηα πξόιεςεο θαη αληηκεηώπηζεο ηνπ

εθθνβηζκνύ είλαη πην απνηειεζκαηηθά όηαλ

αθνξνύλ όιε ηε ζρνιηθή θνηλόηεηα θαη

ζπκβάιινπλ ζηελ ελίζρπζε θνηλσληθώλ

δεμηνηήησλ παξά όηαλ απεπζύλνληαη κόλν ζε

επίπεδν ηάμεο ή κόλν ζηα παηδηά πνπ εθθνβίδνπλ

θαη εθθνβίδνληαη (Olweus, Limber, & Mihalic, 1999)

Αληηκεηώπηζε

Επιθετικότητα - Εκφοβισμός

26

Από την οπτική της θετικής

ψυχολογίας……

- Πξναγσγή ηεο ςπρηθήο πγείαο ησλ παηδηώλ κέζα από νιηζηηθέο

παξεκβάζεηο (evidence-based interventions) ζε αηνκηθό θαη

ζπζηεκηθό επίπεδν

- Δθπαίδεπζε θαη ελίζρπζε ησλ θνηλσληθώλ, θηινθνηλσληθώλ, θαη

ζπλαηζζεκαηηθώλ δεμηνηήησλ ησλ παηδηώλ

- Πξναγσγή ηεο επάξθεηαο (καζεζηαθήο, ζπλαηζζεκαηηθήο,

θνηλσληθήο) ζε αηνκηθό-ζπζηεκηθό επίπεδν πνπ επλνεί ηηο αιιαγέο

ζην ζρνιηθό πιαίζην θαη επηηξέπεη ζην ζρνιείν λα ιεηηνπξγεί σο

ςπρηθά πγηέο πεξηβάιινλ (Hatzichristou, Lykitsakou,

Lampropoulou, & Dimitropoulou, 2010)