ΚΑΘΩΣ ΕΙΜΙ ΕΛΕΕΙΝΟΣ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 290 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΑΣΤΗΡ

της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Εκδίδεται από το 1858

ldquoΠάντα δοκιμάζετετο καλόν κατέχετεrdquo

Α΄ Θεσσ 5 21

wwwgecgrastir

Λεωφ Αμαλίας 50 105 58 ΑθήναTηλ 210 3231079 ndash Fax 210 3316 577email astirgecgr ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

ΕΚΔΟΤΗΣ Ιωάννης Τσεβάς

ΙΔΡΥΤΗΣ Μιχ Δ Καλοποθάκης (1858-1911)

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΕΚΔΟΤΕΣ Δημ Μ Καλοποθάκης (1911-1946) Μιχ Β Κυριακάκης (1946-1989) Γ Τασίογλου (1989-1990) Φ Β Καμπουρόπουλος (1991-2002)

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Γ Αδάμ Τιμ Αναστασιάδης Ε Αντωνιάδου Παν Κανταρτζής Αντ Κουλούρης Μελ Μελετιάδης Παρ Παπαγεωργίου Ειρ Τερζάκη Ιωάν Τσεβάς

ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣΣειράς laquoΛόγοςraquo Λ ΚολλάροςΕιδικών αφιερωμάτων Μελ ΜελετιάδηςΠοίηση Προσευχές Λιλ Βαλαή

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ Στέλιος ΠαπαβασιλείουΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Έρση ΑντωνιάδουΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Μυρτώ ΣαχινίδουΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Γιώργος Σώχος

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ-ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ Έρση Αντωνιάδου Λεωφ Αμαλίας 50 - 105 58 ΑθήναΑΡΙΘΜ ΛΟΓ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣEUR 5144-043494-503 (Στ Παπαβασιλείου)IBAN GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503BIC PIRBGRAA ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙΒοστώνης Τάκης ΤσανικλίδηςΒόλου Φιλίτσα Σαμαρά- ΧατζηθεοδώρουΘεσνίκης Δημήτρης ΣοφόςΚατερίνης Γιώργος ΧουσουρίδηςΚέρκυρας Βέτα ΠαντελιούΚύπρου Δέσποινα Μελετιάδου

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εσωτερικό amp Κύπρος euro 10Ευρώπη euro 26 - ΗΠΑ USD 30 Καναδάς Αυστραλία κλπ Δολ 30

ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ euro 100

ISSN 1106-4250___________________________________Τα ενυπόγραφα άρθρα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων Η σύνταξη του περιοδικού διατηρεί το δικαίωμα να κάνει συντομεύσεις ή διορθώσεις στα προς δημοσίευση κείμενα Τα χειρόγραφα δεν επιστρέφονται

ΜΠΙΛΥ ΓΚΡΑΧΑΜ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Γραφή και Εκκλησία Ποια δημιούργησε ποια 291Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας 293Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ 297Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς 301Η βάση και το μέσον της δικαίωσης 305Billy Graham Ένας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου 307Διαχειριστική Επιτροπή Ευαγγελικών Αφιερωμάτων Ευαγές Ίδρυμα 100 χρόνια υπηρεσία στην Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας 314Το όνομα του Θεού 316

Στο παρόν τεύχος έχουμε για πρώτη φορά στο περιοδικό μας και στην Ελλάδα μία βιογραφία του δρος Μπίλλυ Γκραίαμ ή Γκράχαμ όπως καθιερώ-θηκε στα ελληνικά το όνομά του Την έγραψε ο εκλεκτός συνεργάτης μας από την Θεσσαλονίκη Λευτέρης Καλοτεράκης που έχει ασχοληθεί και στο παρελθόν με άλλες βιογραφίες χριστιανών ηγετών

Ο Μπίλλυ Γκράχαμ ήταν ο άνθρωπος που κή-ρυξε τον Χριστό σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την γη και κάτω από διαφορετικά καθεστώτα Ήταν ο άνθρωπος που κήρυξε τον Χριστό χωρίς η συμπεριφορά του να γίνει σκάνδαλο όπως έγινε με τους λεγόμενους τηλευαγγελιστές της δεκαετίας του 1980 που ατίμασαν την λέξη laquoχριστιανόςraquo με την πολιτεία τους στον οικονομικό και στον ηθικό τομέα ούτε έγινε πρόσκομμα με τον πολυτελή τρόπο ζωής του Κήρυξε το Ευαγγέλιο με απλότητα και με πειθώ Χρησιμοποίησε όλα του τα φυσικά χαρίσμα-τα για το σκοπό αυτό

Ο Γκράχαμ και αυτό είναι αρνητικό έγινε για πολλούς ευαγγελικούς ο laquoευαγγελικός πάπαςraquo δη-λαδή η άποψή του θεωρήθηκε η τελειωτική γνώμη για οποιοδήποτε θέμα σαν να έχει το αλάθητο Αυτό βέβαια είναι κάτι για το οποίο δεν φέρει ευθύ-νη ο ίδιος αλλά δεν γίνεται και διαφορετικά ένας δημόσιος άνδρας με τόσο καλή μαρτυρία διατρέχει αυτόν τον κίνδυνο Ο Γκράχαμ αναμείχθηκε συχνά με τους πολιτικούς Αναφέρονται παραδείγματα στο άρθρο Ο ίδιος σε μία μικρή συνέντευξη πέρ-σι όταν ερωτήθηκε τι θεωρεί ότι έκανε λάθος είπε ότι η στενή σχέση του με τους πολιτικούς ήταν ένα λάθος Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι η εποχή της παρουσίας του ήταν μία άλλη εποχή ψυχρού πολέ-μου και πολιτικών θεωριών Τώρα πιο εύκολο είναι νομίζω να μείνει κανείς εκτός πολιτικής

Ένας καλός φίλος του περιοδικού μας έστει-λε προσφάτως ένα γράμμα στον δρα Γκράχαμ και τον ρώτησε γιατί δεν ήλθε ποτέ στην Ελλάδα (και δεν μιλάμε για την δορυφορική εκστρατεία που είχε γίνει στα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 όπου ο δρ Γκράχαμ γηραιός πλέον είχε μιλήσει από μακριά

σε διάφορα μέρη της γης) Αυτή την ερώτηση την έχω ακούσει από πολλά στόματα Ο δρ Γκράχαμ δεν απαντά πλέον στα γράμματα που του στέλνουν λόγω γήρατος και αδυναμίας Έχει όμως προσω-πικό στο οποίο δίνει κατευθύνσεις αλλά και γενικά ξέρουν την γραμμή του Στην απάντησή της λοιπόν μία βοηθός του παλαίμαχου εργάτη του Ευαγγε-λίου απαντά στο ερώτημα με ένα άλλο ερώτημα laquoαυτό διερωτώμαστε και εμείςraquo δηλαδή αν τον εί-χατε καλέσει θα ερχόταν αλλά δεν τον καλέσατε Σημειωτέον ότι για να έλθει σε κάποιο μέρος ο Γκράχαμ ζητούσε πρόσκληση από όλες ή τις πε-ρισσότερες εκκλησιαστικές ομάδες Και πότε μπό-ρεσαν να συνεννοηθούν οι εκκλησιαστικές ομάδες της Ελλάδας Πότε μπόρεσαν να συνεργαστούν με άλλους οι laquoεπιτυχημένοι της ημέραςraquo με άλλους που τους θεωρούσαν laquoκλασσικούςraquo Πότε μπόρε-σαν οι laquoκλασσικοίraquo να ξεφύγουν από τις διοικητικές τους αγκυλώσεις και την εσωστρέφειά τους και να τον καλέσουν Πότε μπόρεσε η επικρατούσα εκκλη-σία να μιμηθεί την ορθόδοξη εκκλησία της Σοβιετι-κής Ένωσης ή της Ρουμανίας του Τσαουσέσκου και να καλέσει έναν laquoαιρετικόraquo σαν τον δρα Γκράχαμ να μιλήσει στον λαό της Τώρα είναι καλύτερα τα πράγματα αλλά τώρα είναι πλέον αργά Τώρα δεν υπάρχει Μπίλλυ Γκράχαμ υπάρχει Μπέννυ Χινν Πε-ράσαμε από το ζενίθ στο ναδίρ

Καθώς κάθεται εκεί στο Μοντρήτ ο ενενηνταπε-ντάχρονος Μπίλλυ Γκράχαμ μακριά από τα εκατομ-μύρια των ακροατών μακριά από την αναγνωρισι-μότητα μακριά από την διακονία των βιβλίων του και των περιοδικών του με πολλούς από τους στε-νούς του συνεργάτες στην δόξα του ουρανού δεν μπορεί παρά να αναλογίζεται την μακρά του πορεία στην διακονία του Ευαγγελίου Και είμαι σίγουρος ότι μπορεί να πει σαν τον Παύλο laquoτον δρόμον τετέ-λεκα την πίστιν τετήρηκαraquo

Γιάννης Τσεβάς

Εξώφυλλο Φωτό από εκστρατεία του Μπίλλυ Γκράχαμ Αγαπημένος ύμνος των εκστρατειών του ήταν το Καθώς Ειμί Ελεεινός (αγγλικά Just as I Am)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 291

Γραφή και Εκκλησία Ποια δημιούργησε ποια

του Λεωνίδα Κολλάρου

laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεούκαι πιστεύοντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo

Η πεποίθησή μας όπως αυτή διαμορφώ-νεται από την ίδια την Αγία Γραφή είναι ότι η Γραφή έχει μια θέση κυρίαρχη στο πνευματικό στερέωμα και η εξουσία της είναι υπεράνω της όποιας εξουσίας τής

όποιας Εκκλησίας Η Εκκλησία πρέπει να αναγνωρίζει και να υποτάσσεται στην εξουσία της Αγίας Γραφής και μόνο στην οποία μάλιστα (όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε) οφείλει και την ύπαρξή της την δημιουρ-γία της Δεν είναι όμως αυτή και η θέση των άλλων δύο Εκκλησιών του Χριστιανοσύνης (Ανατολικής και Δυτι-κής Εκκλησίας) Στις εν λόγω Εκκλησίες καλλιεργείται η ιδέα ότι η Γραφή είναι θυγατέρα της Εκκλησίας δη-μιούργημα της Εκκλησίαςmiddot προωθείται η εντύπωση ότι η Εκκλησία μάς έδωσε την Αγία Γραφή έφερε στην ύπαρξη την Αγία Γραφή ότι η Εκκλησία προηγείται χρονικά της Αγίας Γραφής

Εάν η Γραφή οφείλει την ύπαρξή της στην Εκκλη-σία τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Εκκλησία λέει για την Γραφή και για όλα τα θέματα Εάν όμως η Εκκλησία οφείλει την ύπαρξή της στον λόγο του Θεού στην Γρα-φή τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Γραφή αυτόνομα λέει για όλα τα θέματα Το ερώτημα είναι Η Εκκλησία δημιούργησε τη Γραφή τον λόγο του Θεού ή η Γραφή ο λόγος του Θεού δημιούργησε την Εκκλησία Είναι η Εκκλησία και η παράδοσή της αρχαιότερη της Γραφής ή η Γραφή είναι αρχαιότερη της Εκκλησίας και της πα-ράδοσής της

Ο λόγος του Θεού

Ήταν για την σωτηρία του ανθρώπου που ο Θεός πάσης χάριτος άρχισε να αποκαλύπτει σωτήριες αλή-θειες τις οποίες ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να εξορύξει με την σκαπάνη της δικής του νοημοσύ-νης Ο τρόπος μετάδοσης των διαφόρων αποκαλύψε-ων ήταν κυρίως προφορικός ήταν λόγος Πολύ συχνά διαβάζουμε στη Γραφή φράσεις που καταδεικνύουν και το γεγονός της αποκάλυψης και το γεγονός ότι αυτή παραδίδονταν κυρίως προφορικά Φράσεις όπως laquoΚαι είπεν ο Κύριοςhellipraquo laquoΚαι είπεν ο Κύριος προς τον hellipraquo laquoΚαι ελάλησεν ο Κύριος λέγωνhellipraquo laquoλόγος Κυρίου έγινε προς αυτόν λέγωνraquo κάνουν την εμφά-νισή τους ευθύς εξ αρχής στην Γραφή Όπου και αν απαντώνται στην Γραφή τέτοιες εκφράσεις εμπνέουν σεβασμό δέος και σοβαρότητα με τον χαρακτηριστικό

εκείνο τόνο μεγαλοπρέπειας η οποία περιβάλλει με ου-ράνιο μεγαλείο και υπερανθρώπινη και υπερεκκλησια-στική εξουσία όλα τα λόγια του Θεού Το περιεχόμενο τέτοιων μηνυμάτων ήταν ο λόγος του Θεού εφόσον ο Θεός ήταν αυτός που παρέδιδε αυτά τα μηνύματα και με αυτά καλούσε συγκεκριμένους ανθρώπους προς τον εαυτό Του και βαθμηδόν συγκροτούσε τον περι-ούσιο λαό Του κατηύθυνε αυτόν τον λαό τους οδη-γούσε στο θέλημά Του και τους διατηρούσε παρά τις αδυναμίες και τα τρωτά του λαού Σαν παράδειγμα ο Θεός κάλεσε τον Αβραάμ με συγκεκριμένα λόγια να εξέλθει από τη γη των προγόνων του και από την ει-δωλολατρία και ότι ο Θεός θα τον έκανε έθνος μέγα Αυτή ήταν η αρχή της δημιουργίας του λαού του Θεού δηλαδή της Εκκλησίας στη μορφή που αυτή είχε στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης Βλέπουμε δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δημιουργούσε τον λαό Του την Εκ-κλησία Ο Θεός συνέχισε να νουθετεί αυτόν τον λαό με σκοπό την φυσική διατήρησή του την πνευματική ενί-σχυση και ευλογία του απευθύνοντάς τους προτροπές όπως laquoΕάν υπακούεις επιμελώς εις την φωνήν Κυ-ρίου του Θεού σουhellipraquo Ο λόγος του Θεού ήταν αυτό που πάντα προηγείτο και ακολουθούσε η γέννηση και δημιουργία του λαού Του και της Εκκλησίας Του Την ίδια αλήθεια διαπιστώνουμε και στα χρόνια της Καινής Διαθήκης που ήταν τα αποστολικά χρόνια ίδρυσης της Εκκλησίας στην νέα της μορφή Σαν παράδειγμα την ημέρα της Πεντηκοστής ο Πέτρος laquoύψωσε την φωνήν του και ελάλησε προς αυτούςhellipraquo Ποιο ήταν το απο-τέλεσμα του λόγου του δηλαδή του λόγου του Θεού αφού ο Πέτρος ήταν θεόπνευστος και μίλησε κινούμε-νος από το Πνεύμα του Θεού Ήταν το εξής laquoΚαι προ-σετέθησαν εν τη ημέρα εκείνη ψυχαί ωσεί τρισχίλιαιraquo Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται σε όλο το βιβλίο των Πράξε-ων Ο λόγος του Θεού οδηγούσε ψυχές στο να πιστέ-ψουν στο Χριστό να σωθούν και να προστεθούν στην Εκκλησία Έτσι διαβάζουμε laquoΟ δε Κύριος προσετίθει τους σωζομένους καθrsquo ημέραν τη εκκλησίαraquo Ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Δεν δημιουρ-γούσε η Εκκλησία το λόγο του Θεού αλλά ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Ο λαός του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη και ο λαός Του στην Καινή Διαθή-κη δηλαδή η Εκκλησία ήταν πάντοτε το δημιούργημα του λόγου του Θεού της αποκάλυψης του Θεού Χωρίς τις αποκαλύψεις του ανεξιχνίαστου Θεού δεν θα ήταν δυνατή ούτε η κλήση ανθρώπων στην πίστη ούτε η δη-μιουργία της Εκκλησίας ούτε η ενδυνάμωση και επιβί-

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 292 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ωσή της Ο Θεός μάς καλεί μας σώζει μας αναγεννά δημιουργεί την Εκκλησία Του μέσω του λόγου Του

Ο λόγος του Θεού παίρνει γραπτή μορφή γίνεται Γραφή

Ήρθε όμως και καιρός που ο ίδιος αληθινός Θεός αποφάσισε να προστατέψει τον λόγο Του από την φθο-ρά της λήθης και από τις επιθέσεις της ανθρώπινης κα-κοήθειας και απιστίας με το να φροντίσει για την διατή-ρηση αυτού του λόγου με την καταχώρησή του σε γρα-πτή μορφή Έτσι ενώ ο Θεός είχε δώσει αποκαλύψεις στον Αδάμ στον Νώε στον Αβραάμ τον Ισαάκ και σε όλους τους πιστούς δούλους Του και ενώ πολλά από αυτά τα στοιχεία είχαν ήδη καταχωρηθεί και σε γραπτή μορφή έπρεπε να φτάσουμε στα χρόνια του Μωυσή για να υπάρξει μια συγκεντρωτική και πλήρης κατα-χώρηση της θεϊκής αποκάλυψης σε γραπτή μορφή Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε μέχρι την ολοκλήρωση της θεϊκής αποκάλυψης με την συγγραφή της Αποκά-λυψης ως το τελευταίο βιβλίο της Γραφής Ουσιαστι-κά δεν άλλαζε τίποτα Αυτό που προηγουμένως ήταν προφορικό τώρα ήταν γραπτό Οι δύο αυτές μορφές της ίδιας αποκάλυψης ήταν ένα και το αυτό μετέδιδαν το ίδιο μήνυμα Η ταύτιση του λόγου του Θεού με την Γραφή ήταν κάτι που επισημαίνεται και στην αρχαία χριστιανική γραμματεία Λέει σαν παράδειγμα ο Ευσέ-βιος Καισαρείας laquoΤαύτα θεσπίζουν παλαιοί χρησμοί προφητών παραδοθέντες εγγράφως hellipraquo (Εις τον Βίον Κωννου Βασιλέως Λόγος Α΄3) Ένα ακόμη παράδειγ-μα θα πάρουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης Γράφοντας κατά του Ευνομίου Βιβλ29 λέει laquoΠοιος προφήτης ποιος νομοθέτης ποιος πατριάρχης ποιο άλλο πρόσω-πο από εκείνους που κινήθηκαν ως θεόπνευστοι από το Άγιο Πνεύμα των οποίων οι φωνές διατηρήθηκαν γρα-πτώς hellipraquo Ο λόγος του Θεού διακηρύττονταν στους αν-θρώπους και όσοι ανταποκρίνονταν σε αυτόν σώζονταν και ενσωματώνονταν στο λαό του Θεού στην Εκκλη-σία Ακριβώς αυτό φαίνεται στην ιστορία των Πράξεων των αποστόλων Τα κηρύγματα των αποστόλων δηλα-δή ο λόγος του Θεού δημιούργησαν την Εκκλησία και κατόπιν αυτά τα κηρύγματα διατηρήθηκαν σε γραπτή μορφή στις Πράξεις και φυσικά σε ολόκληρη την Και-νή Διαθήκη Φυσικά το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουμε και για την διδασκαλία του Κυρίου μας Ο Κύριος δίδαξε προφορικά και συχνά μίλησε για την ανάγκη οι άνθρω-ποι να δεχθούν τον λόγο Του προκειμένου να γνωρί-σουν την αλήθεια να σωθούν να φωτισθούν να γίνουν τέκνα Θεού και να πολιτογραφηθούν στην βασιλεία του Θεού Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα φρόντισε όμως τα λόγια Του να διατηρηθούν σε γραπτή μορφή με την θεόπνευστη συγγραφή τους υπό των αγίων αποστό-λων διότι μόνο η θεόπνευστη αυτή συγγραφή μπορεί να εγγυηθεί την αξιοπιστία και την ακρίβεια του περιε-χομένου Όλα λοιπόν τα μηνύματα των απrsquo αιώνος προ-φητών οι διδασκαλίες του Κυρίου και τα κηρύγματα των αγίων αποστόλων αποτελούν τον λόγο του Θεού που ο Θεός χρησιμοποίησε σαν όργανο για το απrsquo αρχής κάλεσμα του λαού Του και την δημιουργία της αγίας Εκκλησίας Του Ίσως θα μπορούσαμε να αναφέ-ρουμε ακόμη μια μαρτυρία από την μετα-Νικαϊκή εποχή της ταύτισης του προφορικού λόγου του Θεού με την Γραφή laquoΌταν τα Ευαγγέλια ή οι Επιστολές αναγιγνώ-σκονται ας μη επικεντρώνεται η προσοχή σου στο βι-

βλίο ή στον αναγνώστη αλλά στον Θεό που σου μιλάει από τον ουρανόraquo (2η ομιλία ενός έργου αποτελούμενο από 4 Ομιλίες αγνώστου συγγραφέως και εσφαλμένα αποδιδόμενες στον Γρηγόριο τον Θαυματουργό άλλοι βλέπουν το στυλ του Πρόκλου Κωνλεως και άλλοι θε-ωρούν την 4η ομιλία αξία του Χρυσοστόμου) laquoΛόγος του Θεούraquo λοιπόν και laquoΓραφήraquo είναι συνώνυμα Αυτό που είπαμε ανωτέρω δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δη-μιούργησε την Εκκλησία τώρα μπορούμε να το εκφρά-σουμε χρησιμοποιώντας τη συνώνυμη φράση laquoΑγία Γραφήraquo και να πούμε ότι η Γραφή δημιούργησε την Εκκλησία Διότι ενώ από τη μια τονίζεται ότι οι άνθρω-ποι πίστευαν καθώς κηρύττονταν ο λόγος του Θεού από την άλλη τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς πείθονταν σε αυτά που λέει η Γραφή Σαν παράδειγμα τον άρχοντα της βασίλισσας των Αιθιόπων τον ευαγγέ-λισε ο Φίλιππος και η πληροφορία που έχουμε είναι ότι ο Φίλιππος άνοιξε το στόμα του laquohellipκαι αρχίσας από της Γραφής ταύτης (την οποία εκείνη τη στιγμή διάβαζε ο Αιθίοπας) ευηγγελίσατο εις αυτόν τον Ιησούνraquo

Ο σκοπός της Γραφής παραμένει ο ίδιος

Ο απόστολος Ιωάννης παρουσιάζει το σκοπό της Γραφής laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού και πιστεύο-ντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo Αυτό θεωρώ ότι είναι απόλυτα αληθές Επειδή ο λόγος του Θεού έχει απόλυτη εξουσία σε όλα τα θέματα σε όσα ανα-φέρεται είτε πρόκειται για θέματα ιστορίας είτε για θέματα γεωγραφίας είτε σε θέματα σωτηρίας αγια-σμού ή σε οτιδήποτε σχετίζεται με ζωήν και ευσέβειαν Αυτά γράφτηκαν για να σωθούμε να πιστέψουμε στο Σωτήρα που μας προσκαλεί ακόμα και σήμερα με το ίδιο εκείνο παλιό μήνυμα του ευαγγελίου στο οποίο δι-ακηρύσσει ότι ο πιστεύων εις Αυτόν έχει ζωήν αιώνιον Πιστεύεις σε αυτή την απλή και κατανοητή διακήρυξη του Υιού του Θεού Εκείνα τα λόγια είναι για πάντα χα-ραγμένα στις πλάκες της Αγίας Γραφής και παραμέ-νουν λόγος Θεού τόσο όσο και τα πιο αρχαία λόγια του Μωυσή Όλα μας δείχνουν την αμαρτωλότητά μας την ανάγκη μας να μετανοήσουμε να πιστέψουμε και με το μυαλό μας και με την καρδιά μας στον μοναδικό Με-σίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων Όσοι το έχουν κάνει είναι σωσμένοι και ευλογημένοι Όσοι πελαγοδρομούν με ldquoσωστέςrdquo θρησκείες και εκκλησιαστικές αλαζονείες χάνουν τον Χριστό και κερδίζουν τα σκύβαλα Δεν αντι-λαμβάνονται την αιώνια ζημία αφού θεωρούν ότι στη ldquoσωστήrdquo θρησκεία θα βρουν τη σωτηρία Όποιος όμως έχει τον Υιό έχει την ζωή ενώ όποιος δεν έχει τον Υιό όσο μεγαλοπρεπής και αν είναι η εκκλησία του δεν έχει την ζωή Και αυτός ο Υιός μας προσφέρεται μέσα στον Λόγο του Θεού Εξ αυτού προκύπτει και η ανάγκη προσωπικής μελέτης της Αγίας Γραφής Διαβάζοντάς την εκατομμύρια ανθρώπων σε όλη την υφήλιο και από κάθε φυλή έθνος λαό και γλώσσα βρήκαν τη σωτηρία τους δια της μετανοίας και πίστεως στον Σωτήρα Μαζί με όλους αυτούς στεκόμαστε ενωμένοι ως ένα παγκό-σμιο σώμα Χριστού ως η νύμφη του Χριστού Δοξα-σμένο το Άγιο Όνομά Του Ο κ Λ Κολλάρος είναι κήρυκας του Ευαγγελίου στην ΕΕΕ Ιωαννίνων

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 293

Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας

του αιδ Γιώργου Αδάμ

Κολοσσαείς 26-7

laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύ-ριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικο-δομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαρι-στίᾳraquo

Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι ση-μαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό

Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο κι αυτό σημαίνει

- να βαδίζει ενωμένος μαζί του laquoεν αυτώraquo - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια

Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός

Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι laquoποιοςraquo είναι ο Ιησούς Χριστός τον οποίο ακολουθούμε είναι laquoΚύρι-οςraquo Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι laquoΚύριοςraquo

1 Μας έδωσε την απολύτρωση μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ14)

2 Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ 15α)3 laquoπρωτότοκος πάσης κτίσεωςraquo (εδ 15β) 4 Τα πάντα διrsquo αυτού ήρθαν στην ύπαρξη όσα στον

ουρανό κι όσα στη γη τα ορατά και τα αόρατα θρόνοι και κυριότητες αρχές και εξουσίες (εδ 16α)

5 Ότι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ 16β)

6 Ότι υπάρχει hellip τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ 16γ)

7 Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ 17α)8 Αυτός τα πάντα συγκρατεί για να μπορούν να

υπάρχουν (εδ 17β)9 Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλη-

σία (εδ 18α)10 laquoὅς ἐστιν ἀρχήraquo (εδ 18β)11 laquoπρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶνraquo (εδ 18γ)12 laquoἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύωνraquo (εδ 18δ)13 Μέσα σrsquo εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να

κατοικήσει (εδ 19)14 Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του είτε στη

γη είτε στον ουρανό (εδ 20α)15 Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ

20β)

Εκτός αυτών στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζου-με πως στον Χριστό laquohellipβρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι

θησαυροί της σοφίας και της γνώσεωςraquo (22-3 ΝΜΒ) πως laquoμόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότη-ταraquo (29 ΝΜΒ) επομένως laquoΜόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίαςraquo (210 ΝΜΒ)

Είναι σημαντικό όλα αυτά ως χριστιανός να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος δεν ήταν ένας ηθικολόγος δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα ήρθε στη γη και μας laquoεξήγησεraquo το Θεό (Ιωάν 118) Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν 149)

Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο

Στα εδάφια 26-7 διαβάζουμε για την πιο θεμελιώ-δη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδα-χθεί ως τώρα Όταν ακολουθώ τον Χριστό τον ακολου-θώ ως laquoΚύριοraquo laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰη-σοῦν τὸν Κύριονraquo Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή Πάρα πολύ συχνά πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως στο μυαλό μας στη σκέψη και στην καρδιά μας ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος Διαβάζουμε το Λόγο Του ακούμε την αλήθεια Του την ξέρουμε αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν Ανά-λογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο ή λογικό Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας

Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας φανε-ρώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας Για παράδειγμα από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό για να υπηρετήσουμε το Θεό από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας από το πώς δια-λέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος είναι ένας καλός σύμβουλος Δίνει παρηγοριά αλλά όχι οδηγία Δίνει ελπίδα αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα Όμως δεν είναι αυ-τός ο Χριστός της Αγίας Γραφής Αυτός ο Χριστός είναι laquoδικόraquo μας κατασκεύασμα

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον υπακούω

Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μα-θητές laquo 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια φόρεσε το ιμά-τιό του πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε ltltΚαταλαβαίνετε τι έκανα σrsquo εσάς 13 Εσείς με φωνάζετε laquoΔιδάσκαλεraquo και laquoΚύριεraquo και σωστά το λέτε γιατί είμαι 14 Αν λοιπόν εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου 15 Σας έδωσα το

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 290 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΣΚΕΨΕΙΣ ΑΣΤΗΡ

της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Εκδίδεται από το 1858

ldquoΠάντα δοκιμάζετετο καλόν κατέχετεrdquo

Α΄ Θεσσ 5 21

wwwgecgrastir

Λεωφ Αμαλίας 50 105 58 ΑθήναTηλ 210 3231079 ndash Fax 210 3316 577email astirgecgr ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

ΕΚΔΟΤΗΣ Ιωάννης Τσεβάς

ΙΔΡΥΤΗΣ Μιχ Δ Καλοποθάκης (1858-1911)

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΕΚΔΟΤΕΣ Δημ Μ Καλοποθάκης (1911-1946) Μιχ Β Κυριακάκης (1946-1989) Γ Τασίογλου (1989-1990) Φ Β Καμπουρόπουλος (1991-2002)

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Γ Αδάμ Τιμ Αναστασιάδης Ε Αντωνιάδου Παν Κανταρτζής Αντ Κουλούρης Μελ Μελετιάδης Παρ Παπαγεωργίου Ειρ Τερζάκη Ιωάν Τσεβάς

ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣΣειράς laquoΛόγοςraquo Λ ΚολλάροςΕιδικών αφιερωμάτων Μελ ΜελετιάδηςΠοίηση Προσευχές Λιλ Βαλαή

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ Στέλιος ΠαπαβασιλείουΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Έρση ΑντωνιάδουΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Μυρτώ ΣαχινίδουΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Γιώργος Σώχος

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ-ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ Έρση Αντωνιάδου Λεωφ Αμαλίας 50 - 105 58 ΑθήναΑΡΙΘΜ ΛΟΓ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣEUR 5144-043494-503 (Στ Παπαβασιλείου)IBAN GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503BIC PIRBGRAA ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙΒοστώνης Τάκης ΤσανικλίδηςΒόλου Φιλίτσα Σαμαρά- ΧατζηθεοδώρουΘεσνίκης Δημήτρης ΣοφόςΚατερίνης Γιώργος ΧουσουρίδηςΚέρκυρας Βέτα ΠαντελιούΚύπρου Δέσποινα Μελετιάδου

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εσωτερικό amp Κύπρος euro 10Ευρώπη euro 26 - ΗΠΑ USD 30 Καναδάς Αυστραλία κλπ Δολ 30

ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ euro 100

ISSN 1106-4250___________________________________Τα ενυπόγραφα άρθρα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων Η σύνταξη του περιοδικού διατηρεί το δικαίωμα να κάνει συντομεύσεις ή διορθώσεις στα προς δημοσίευση κείμενα Τα χειρόγραφα δεν επιστρέφονται

ΜΠΙΛΥ ΓΚΡΑΧΑΜ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Γραφή και Εκκλησία Ποια δημιούργησε ποια 291Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας 293Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ 297Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς 301Η βάση και το μέσον της δικαίωσης 305Billy Graham Ένας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου 307Διαχειριστική Επιτροπή Ευαγγελικών Αφιερωμάτων Ευαγές Ίδρυμα 100 χρόνια υπηρεσία στην Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας 314Το όνομα του Θεού 316

Στο παρόν τεύχος έχουμε για πρώτη φορά στο περιοδικό μας και στην Ελλάδα μία βιογραφία του δρος Μπίλλυ Γκραίαμ ή Γκράχαμ όπως καθιερώ-θηκε στα ελληνικά το όνομά του Την έγραψε ο εκλεκτός συνεργάτης μας από την Θεσσαλονίκη Λευτέρης Καλοτεράκης που έχει ασχοληθεί και στο παρελθόν με άλλες βιογραφίες χριστιανών ηγετών

Ο Μπίλλυ Γκράχαμ ήταν ο άνθρωπος που κή-ρυξε τον Χριστό σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την γη και κάτω από διαφορετικά καθεστώτα Ήταν ο άνθρωπος που κήρυξε τον Χριστό χωρίς η συμπεριφορά του να γίνει σκάνδαλο όπως έγινε με τους λεγόμενους τηλευαγγελιστές της δεκαετίας του 1980 που ατίμασαν την λέξη laquoχριστιανόςraquo με την πολιτεία τους στον οικονομικό και στον ηθικό τομέα ούτε έγινε πρόσκομμα με τον πολυτελή τρόπο ζωής του Κήρυξε το Ευαγγέλιο με απλότητα και με πειθώ Χρησιμοποίησε όλα του τα φυσικά χαρίσμα-τα για το σκοπό αυτό

Ο Γκράχαμ και αυτό είναι αρνητικό έγινε για πολλούς ευαγγελικούς ο laquoευαγγελικός πάπαςraquo δη-λαδή η άποψή του θεωρήθηκε η τελειωτική γνώμη για οποιοδήποτε θέμα σαν να έχει το αλάθητο Αυτό βέβαια είναι κάτι για το οποίο δεν φέρει ευθύ-νη ο ίδιος αλλά δεν γίνεται και διαφορετικά ένας δημόσιος άνδρας με τόσο καλή μαρτυρία διατρέχει αυτόν τον κίνδυνο Ο Γκράχαμ αναμείχθηκε συχνά με τους πολιτικούς Αναφέρονται παραδείγματα στο άρθρο Ο ίδιος σε μία μικρή συνέντευξη πέρ-σι όταν ερωτήθηκε τι θεωρεί ότι έκανε λάθος είπε ότι η στενή σχέση του με τους πολιτικούς ήταν ένα λάθος Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι η εποχή της παρουσίας του ήταν μία άλλη εποχή ψυχρού πολέ-μου και πολιτικών θεωριών Τώρα πιο εύκολο είναι νομίζω να μείνει κανείς εκτός πολιτικής

Ένας καλός φίλος του περιοδικού μας έστει-λε προσφάτως ένα γράμμα στον δρα Γκράχαμ και τον ρώτησε γιατί δεν ήλθε ποτέ στην Ελλάδα (και δεν μιλάμε για την δορυφορική εκστρατεία που είχε γίνει στα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 όπου ο δρ Γκράχαμ γηραιός πλέον είχε μιλήσει από μακριά

σε διάφορα μέρη της γης) Αυτή την ερώτηση την έχω ακούσει από πολλά στόματα Ο δρ Γκράχαμ δεν απαντά πλέον στα γράμματα που του στέλνουν λόγω γήρατος και αδυναμίας Έχει όμως προσω-πικό στο οποίο δίνει κατευθύνσεις αλλά και γενικά ξέρουν την γραμμή του Στην απάντησή της λοιπόν μία βοηθός του παλαίμαχου εργάτη του Ευαγγε-λίου απαντά στο ερώτημα με ένα άλλο ερώτημα laquoαυτό διερωτώμαστε και εμείςraquo δηλαδή αν τον εί-χατε καλέσει θα ερχόταν αλλά δεν τον καλέσατε Σημειωτέον ότι για να έλθει σε κάποιο μέρος ο Γκράχαμ ζητούσε πρόσκληση από όλες ή τις πε-ρισσότερες εκκλησιαστικές ομάδες Και πότε μπό-ρεσαν να συνεννοηθούν οι εκκλησιαστικές ομάδες της Ελλάδας Πότε μπόρεσαν να συνεργαστούν με άλλους οι laquoεπιτυχημένοι της ημέραςraquo με άλλους που τους θεωρούσαν laquoκλασσικούςraquo Πότε μπόρε-σαν οι laquoκλασσικοίraquo να ξεφύγουν από τις διοικητικές τους αγκυλώσεις και την εσωστρέφειά τους και να τον καλέσουν Πότε μπόρεσε η επικρατούσα εκκλη-σία να μιμηθεί την ορθόδοξη εκκλησία της Σοβιετι-κής Ένωσης ή της Ρουμανίας του Τσαουσέσκου και να καλέσει έναν laquoαιρετικόraquo σαν τον δρα Γκράχαμ να μιλήσει στον λαό της Τώρα είναι καλύτερα τα πράγματα αλλά τώρα είναι πλέον αργά Τώρα δεν υπάρχει Μπίλλυ Γκράχαμ υπάρχει Μπέννυ Χινν Πε-ράσαμε από το ζενίθ στο ναδίρ

Καθώς κάθεται εκεί στο Μοντρήτ ο ενενηνταπε-ντάχρονος Μπίλλυ Γκράχαμ μακριά από τα εκατομ-μύρια των ακροατών μακριά από την αναγνωρισι-μότητα μακριά από την διακονία των βιβλίων του και των περιοδικών του με πολλούς από τους στε-νούς του συνεργάτες στην δόξα του ουρανού δεν μπορεί παρά να αναλογίζεται την μακρά του πορεία στην διακονία του Ευαγγελίου Και είμαι σίγουρος ότι μπορεί να πει σαν τον Παύλο laquoτον δρόμον τετέ-λεκα την πίστιν τετήρηκαraquo

Γιάννης Τσεβάς

Εξώφυλλο Φωτό από εκστρατεία του Μπίλλυ Γκράχαμ Αγαπημένος ύμνος των εκστρατειών του ήταν το Καθώς Ειμί Ελεεινός (αγγλικά Just as I Am)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 291

Γραφή και Εκκλησία Ποια δημιούργησε ποια

του Λεωνίδα Κολλάρου

laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεούκαι πιστεύοντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo

Η πεποίθησή μας όπως αυτή διαμορφώ-νεται από την ίδια την Αγία Γραφή είναι ότι η Γραφή έχει μια θέση κυρίαρχη στο πνευματικό στερέωμα και η εξουσία της είναι υπεράνω της όποιας εξουσίας τής

όποιας Εκκλησίας Η Εκκλησία πρέπει να αναγνωρίζει και να υποτάσσεται στην εξουσία της Αγίας Γραφής και μόνο στην οποία μάλιστα (όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε) οφείλει και την ύπαρξή της την δημιουρ-γία της Δεν είναι όμως αυτή και η θέση των άλλων δύο Εκκλησιών του Χριστιανοσύνης (Ανατολικής και Δυτι-κής Εκκλησίας) Στις εν λόγω Εκκλησίες καλλιεργείται η ιδέα ότι η Γραφή είναι θυγατέρα της Εκκλησίας δη-μιούργημα της Εκκλησίαςmiddot προωθείται η εντύπωση ότι η Εκκλησία μάς έδωσε την Αγία Γραφή έφερε στην ύπαρξη την Αγία Γραφή ότι η Εκκλησία προηγείται χρονικά της Αγίας Γραφής

Εάν η Γραφή οφείλει την ύπαρξή της στην Εκκλη-σία τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Εκκλησία λέει για την Γραφή και για όλα τα θέματα Εάν όμως η Εκκλησία οφείλει την ύπαρξή της στον λόγο του Θεού στην Γρα-φή τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Γραφή αυτόνομα λέει για όλα τα θέματα Το ερώτημα είναι Η Εκκλησία δημιούργησε τη Γραφή τον λόγο του Θεού ή η Γραφή ο λόγος του Θεού δημιούργησε την Εκκλησία Είναι η Εκκλησία και η παράδοσή της αρχαιότερη της Γραφής ή η Γραφή είναι αρχαιότερη της Εκκλησίας και της πα-ράδοσής της

Ο λόγος του Θεού

Ήταν για την σωτηρία του ανθρώπου που ο Θεός πάσης χάριτος άρχισε να αποκαλύπτει σωτήριες αλή-θειες τις οποίες ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να εξορύξει με την σκαπάνη της δικής του νοημοσύ-νης Ο τρόπος μετάδοσης των διαφόρων αποκαλύψε-ων ήταν κυρίως προφορικός ήταν λόγος Πολύ συχνά διαβάζουμε στη Γραφή φράσεις που καταδεικνύουν και το γεγονός της αποκάλυψης και το γεγονός ότι αυτή παραδίδονταν κυρίως προφορικά Φράσεις όπως laquoΚαι είπεν ο Κύριοςhellipraquo laquoΚαι είπεν ο Κύριος προς τον hellipraquo laquoΚαι ελάλησεν ο Κύριος λέγωνhellipraquo laquoλόγος Κυρίου έγινε προς αυτόν λέγωνraquo κάνουν την εμφά-νισή τους ευθύς εξ αρχής στην Γραφή Όπου και αν απαντώνται στην Γραφή τέτοιες εκφράσεις εμπνέουν σεβασμό δέος και σοβαρότητα με τον χαρακτηριστικό

εκείνο τόνο μεγαλοπρέπειας η οποία περιβάλλει με ου-ράνιο μεγαλείο και υπερανθρώπινη και υπερεκκλησια-στική εξουσία όλα τα λόγια του Θεού Το περιεχόμενο τέτοιων μηνυμάτων ήταν ο λόγος του Θεού εφόσον ο Θεός ήταν αυτός που παρέδιδε αυτά τα μηνύματα και με αυτά καλούσε συγκεκριμένους ανθρώπους προς τον εαυτό Του και βαθμηδόν συγκροτούσε τον περι-ούσιο λαό Του κατηύθυνε αυτόν τον λαό τους οδη-γούσε στο θέλημά Του και τους διατηρούσε παρά τις αδυναμίες και τα τρωτά του λαού Σαν παράδειγμα ο Θεός κάλεσε τον Αβραάμ με συγκεκριμένα λόγια να εξέλθει από τη γη των προγόνων του και από την ει-δωλολατρία και ότι ο Θεός θα τον έκανε έθνος μέγα Αυτή ήταν η αρχή της δημιουργίας του λαού του Θεού δηλαδή της Εκκλησίας στη μορφή που αυτή είχε στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης Βλέπουμε δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δημιουργούσε τον λαό Του την Εκ-κλησία Ο Θεός συνέχισε να νουθετεί αυτόν τον λαό με σκοπό την φυσική διατήρησή του την πνευματική ενί-σχυση και ευλογία του απευθύνοντάς τους προτροπές όπως laquoΕάν υπακούεις επιμελώς εις την φωνήν Κυ-ρίου του Θεού σουhellipraquo Ο λόγος του Θεού ήταν αυτό που πάντα προηγείτο και ακολουθούσε η γέννηση και δημιουργία του λαού Του και της Εκκλησίας Του Την ίδια αλήθεια διαπιστώνουμε και στα χρόνια της Καινής Διαθήκης που ήταν τα αποστολικά χρόνια ίδρυσης της Εκκλησίας στην νέα της μορφή Σαν παράδειγμα την ημέρα της Πεντηκοστής ο Πέτρος laquoύψωσε την φωνήν του και ελάλησε προς αυτούςhellipraquo Ποιο ήταν το απο-τέλεσμα του λόγου του δηλαδή του λόγου του Θεού αφού ο Πέτρος ήταν θεόπνευστος και μίλησε κινούμε-νος από το Πνεύμα του Θεού Ήταν το εξής laquoΚαι προ-σετέθησαν εν τη ημέρα εκείνη ψυχαί ωσεί τρισχίλιαιraquo Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται σε όλο το βιβλίο των Πράξε-ων Ο λόγος του Θεού οδηγούσε ψυχές στο να πιστέ-ψουν στο Χριστό να σωθούν και να προστεθούν στην Εκκλησία Έτσι διαβάζουμε laquoΟ δε Κύριος προσετίθει τους σωζομένους καθrsquo ημέραν τη εκκλησίαraquo Ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Δεν δημιουρ-γούσε η Εκκλησία το λόγο του Θεού αλλά ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Ο λαός του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη και ο λαός Του στην Καινή Διαθή-κη δηλαδή η Εκκλησία ήταν πάντοτε το δημιούργημα του λόγου του Θεού της αποκάλυψης του Θεού Χωρίς τις αποκαλύψεις του ανεξιχνίαστου Θεού δεν θα ήταν δυνατή ούτε η κλήση ανθρώπων στην πίστη ούτε η δη-μιουργία της Εκκλησίας ούτε η ενδυνάμωση και επιβί-

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 292 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ωσή της Ο Θεός μάς καλεί μας σώζει μας αναγεννά δημιουργεί την Εκκλησία Του μέσω του λόγου Του

Ο λόγος του Θεού παίρνει γραπτή μορφή γίνεται Γραφή

Ήρθε όμως και καιρός που ο ίδιος αληθινός Θεός αποφάσισε να προστατέψει τον λόγο Του από την φθο-ρά της λήθης και από τις επιθέσεις της ανθρώπινης κα-κοήθειας και απιστίας με το να φροντίσει για την διατή-ρηση αυτού του λόγου με την καταχώρησή του σε γρα-πτή μορφή Έτσι ενώ ο Θεός είχε δώσει αποκαλύψεις στον Αδάμ στον Νώε στον Αβραάμ τον Ισαάκ και σε όλους τους πιστούς δούλους Του και ενώ πολλά από αυτά τα στοιχεία είχαν ήδη καταχωρηθεί και σε γραπτή μορφή έπρεπε να φτάσουμε στα χρόνια του Μωυσή για να υπάρξει μια συγκεντρωτική και πλήρης κατα-χώρηση της θεϊκής αποκάλυψης σε γραπτή μορφή Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε μέχρι την ολοκλήρωση της θεϊκής αποκάλυψης με την συγγραφή της Αποκά-λυψης ως το τελευταίο βιβλίο της Γραφής Ουσιαστι-κά δεν άλλαζε τίποτα Αυτό που προηγουμένως ήταν προφορικό τώρα ήταν γραπτό Οι δύο αυτές μορφές της ίδιας αποκάλυψης ήταν ένα και το αυτό μετέδιδαν το ίδιο μήνυμα Η ταύτιση του λόγου του Θεού με την Γραφή ήταν κάτι που επισημαίνεται και στην αρχαία χριστιανική γραμματεία Λέει σαν παράδειγμα ο Ευσέ-βιος Καισαρείας laquoΤαύτα θεσπίζουν παλαιοί χρησμοί προφητών παραδοθέντες εγγράφως hellipraquo (Εις τον Βίον Κωννου Βασιλέως Λόγος Α΄3) Ένα ακόμη παράδειγ-μα θα πάρουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης Γράφοντας κατά του Ευνομίου Βιβλ29 λέει laquoΠοιος προφήτης ποιος νομοθέτης ποιος πατριάρχης ποιο άλλο πρόσω-πο από εκείνους που κινήθηκαν ως θεόπνευστοι από το Άγιο Πνεύμα των οποίων οι φωνές διατηρήθηκαν γρα-πτώς hellipraquo Ο λόγος του Θεού διακηρύττονταν στους αν-θρώπους και όσοι ανταποκρίνονταν σε αυτόν σώζονταν και ενσωματώνονταν στο λαό του Θεού στην Εκκλη-σία Ακριβώς αυτό φαίνεται στην ιστορία των Πράξεων των αποστόλων Τα κηρύγματα των αποστόλων δηλα-δή ο λόγος του Θεού δημιούργησαν την Εκκλησία και κατόπιν αυτά τα κηρύγματα διατηρήθηκαν σε γραπτή μορφή στις Πράξεις και φυσικά σε ολόκληρη την Και-νή Διαθήκη Φυσικά το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουμε και για την διδασκαλία του Κυρίου μας Ο Κύριος δίδαξε προφορικά και συχνά μίλησε για την ανάγκη οι άνθρω-ποι να δεχθούν τον λόγο Του προκειμένου να γνωρί-σουν την αλήθεια να σωθούν να φωτισθούν να γίνουν τέκνα Θεού και να πολιτογραφηθούν στην βασιλεία του Θεού Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα φρόντισε όμως τα λόγια Του να διατηρηθούν σε γραπτή μορφή με την θεόπνευστη συγγραφή τους υπό των αγίων αποστό-λων διότι μόνο η θεόπνευστη αυτή συγγραφή μπορεί να εγγυηθεί την αξιοπιστία και την ακρίβεια του περιε-χομένου Όλα λοιπόν τα μηνύματα των απrsquo αιώνος προ-φητών οι διδασκαλίες του Κυρίου και τα κηρύγματα των αγίων αποστόλων αποτελούν τον λόγο του Θεού που ο Θεός χρησιμοποίησε σαν όργανο για το απrsquo αρχής κάλεσμα του λαού Του και την δημιουργία της αγίας Εκκλησίας Του Ίσως θα μπορούσαμε να αναφέ-ρουμε ακόμη μια μαρτυρία από την μετα-Νικαϊκή εποχή της ταύτισης του προφορικού λόγου του Θεού με την Γραφή laquoΌταν τα Ευαγγέλια ή οι Επιστολές αναγιγνώ-σκονται ας μη επικεντρώνεται η προσοχή σου στο βι-

βλίο ή στον αναγνώστη αλλά στον Θεό που σου μιλάει από τον ουρανόraquo (2η ομιλία ενός έργου αποτελούμενο από 4 Ομιλίες αγνώστου συγγραφέως και εσφαλμένα αποδιδόμενες στον Γρηγόριο τον Θαυματουργό άλλοι βλέπουν το στυλ του Πρόκλου Κωνλεως και άλλοι θε-ωρούν την 4η ομιλία αξία του Χρυσοστόμου) laquoΛόγος του Θεούraquo λοιπόν και laquoΓραφήraquo είναι συνώνυμα Αυτό που είπαμε ανωτέρω δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δη-μιούργησε την Εκκλησία τώρα μπορούμε να το εκφρά-σουμε χρησιμοποιώντας τη συνώνυμη φράση laquoΑγία Γραφήraquo και να πούμε ότι η Γραφή δημιούργησε την Εκκλησία Διότι ενώ από τη μια τονίζεται ότι οι άνθρω-ποι πίστευαν καθώς κηρύττονταν ο λόγος του Θεού από την άλλη τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς πείθονταν σε αυτά που λέει η Γραφή Σαν παράδειγμα τον άρχοντα της βασίλισσας των Αιθιόπων τον ευαγγέ-λισε ο Φίλιππος και η πληροφορία που έχουμε είναι ότι ο Φίλιππος άνοιξε το στόμα του laquohellipκαι αρχίσας από της Γραφής ταύτης (την οποία εκείνη τη στιγμή διάβαζε ο Αιθίοπας) ευηγγελίσατο εις αυτόν τον Ιησούνraquo

Ο σκοπός της Γραφής παραμένει ο ίδιος

Ο απόστολος Ιωάννης παρουσιάζει το σκοπό της Γραφής laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού και πιστεύο-ντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo Αυτό θεωρώ ότι είναι απόλυτα αληθές Επειδή ο λόγος του Θεού έχει απόλυτη εξουσία σε όλα τα θέματα σε όσα ανα-φέρεται είτε πρόκειται για θέματα ιστορίας είτε για θέματα γεωγραφίας είτε σε θέματα σωτηρίας αγια-σμού ή σε οτιδήποτε σχετίζεται με ζωήν και ευσέβειαν Αυτά γράφτηκαν για να σωθούμε να πιστέψουμε στο Σωτήρα που μας προσκαλεί ακόμα και σήμερα με το ίδιο εκείνο παλιό μήνυμα του ευαγγελίου στο οποίο δι-ακηρύσσει ότι ο πιστεύων εις Αυτόν έχει ζωήν αιώνιον Πιστεύεις σε αυτή την απλή και κατανοητή διακήρυξη του Υιού του Θεού Εκείνα τα λόγια είναι για πάντα χα-ραγμένα στις πλάκες της Αγίας Γραφής και παραμέ-νουν λόγος Θεού τόσο όσο και τα πιο αρχαία λόγια του Μωυσή Όλα μας δείχνουν την αμαρτωλότητά μας την ανάγκη μας να μετανοήσουμε να πιστέψουμε και με το μυαλό μας και με την καρδιά μας στον μοναδικό Με-σίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων Όσοι το έχουν κάνει είναι σωσμένοι και ευλογημένοι Όσοι πελαγοδρομούν με ldquoσωστέςrdquo θρησκείες και εκκλησιαστικές αλαζονείες χάνουν τον Χριστό και κερδίζουν τα σκύβαλα Δεν αντι-λαμβάνονται την αιώνια ζημία αφού θεωρούν ότι στη ldquoσωστήrdquo θρησκεία θα βρουν τη σωτηρία Όποιος όμως έχει τον Υιό έχει την ζωή ενώ όποιος δεν έχει τον Υιό όσο μεγαλοπρεπής και αν είναι η εκκλησία του δεν έχει την ζωή Και αυτός ο Υιός μας προσφέρεται μέσα στον Λόγο του Θεού Εξ αυτού προκύπτει και η ανάγκη προσωπικής μελέτης της Αγίας Γραφής Διαβάζοντάς την εκατομμύρια ανθρώπων σε όλη την υφήλιο και από κάθε φυλή έθνος λαό και γλώσσα βρήκαν τη σωτηρία τους δια της μετανοίας και πίστεως στον Σωτήρα Μαζί με όλους αυτούς στεκόμαστε ενωμένοι ως ένα παγκό-σμιο σώμα Χριστού ως η νύμφη του Χριστού Δοξα-σμένο το Άγιο Όνομά Του Ο κ Λ Κολλάρος είναι κήρυκας του Ευαγγελίου στην ΕΕΕ Ιωαννίνων

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 293

Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας

του αιδ Γιώργου Αδάμ

Κολοσσαείς 26-7

laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύ-ριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικο-δομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαρι-στίᾳraquo

Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι ση-μαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό

Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο κι αυτό σημαίνει

- να βαδίζει ενωμένος μαζί του laquoεν αυτώraquo - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια

Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός

Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι laquoποιοςraquo είναι ο Ιησούς Χριστός τον οποίο ακολουθούμε είναι laquoΚύρι-οςraquo Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι laquoΚύριοςraquo

1 Μας έδωσε την απολύτρωση μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ14)

2 Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ 15α)3 laquoπρωτότοκος πάσης κτίσεωςraquo (εδ 15β) 4 Τα πάντα διrsquo αυτού ήρθαν στην ύπαρξη όσα στον

ουρανό κι όσα στη γη τα ορατά και τα αόρατα θρόνοι και κυριότητες αρχές και εξουσίες (εδ 16α)

5 Ότι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ 16β)

6 Ότι υπάρχει hellip τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ 16γ)

7 Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ 17α)8 Αυτός τα πάντα συγκρατεί για να μπορούν να

υπάρχουν (εδ 17β)9 Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλη-

σία (εδ 18α)10 laquoὅς ἐστιν ἀρχήraquo (εδ 18β)11 laquoπρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶνraquo (εδ 18γ)12 laquoἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύωνraquo (εδ 18δ)13 Μέσα σrsquo εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να

κατοικήσει (εδ 19)14 Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του είτε στη

γη είτε στον ουρανό (εδ 20α)15 Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ

20β)

Εκτός αυτών στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζου-με πως στον Χριστό laquohellipβρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι

θησαυροί της σοφίας και της γνώσεωςraquo (22-3 ΝΜΒ) πως laquoμόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότη-ταraquo (29 ΝΜΒ) επομένως laquoΜόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίαςraquo (210 ΝΜΒ)

Είναι σημαντικό όλα αυτά ως χριστιανός να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος δεν ήταν ένας ηθικολόγος δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα ήρθε στη γη και μας laquoεξήγησεraquo το Θεό (Ιωάν 118) Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν 149)

Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο

Στα εδάφια 26-7 διαβάζουμε για την πιο θεμελιώ-δη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδα-χθεί ως τώρα Όταν ακολουθώ τον Χριστό τον ακολου-θώ ως laquoΚύριοraquo laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰη-σοῦν τὸν Κύριονraquo Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή Πάρα πολύ συχνά πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως στο μυαλό μας στη σκέψη και στην καρδιά μας ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος Διαβάζουμε το Λόγο Του ακούμε την αλήθεια Του την ξέρουμε αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν Ανά-λογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο ή λογικό Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας

Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας φανε-ρώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας Για παράδειγμα από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό για να υπηρετήσουμε το Θεό από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας από το πώς δια-λέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος είναι ένας καλός σύμβουλος Δίνει παρηγοριά αλλά όχι οδηγία Δίνει ελπίδα αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα Όμως δεν είναι αυ-τός ο Χριστός της Αγίας Γραφής Αυτός ο Χριστός είναι laquoδικόraquo μας κατασκεύασμα

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον υπακούω

Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μα-θητές laquo 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια φόρεσε το ιμά-τιό του πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε ltltΚαταλαβαίνετε τι έκανα σrsquo εσάς 13 Εσείς με φωνάζετε laquoΔιδάσκαλεraquo και laquoΚύριεraquo και σωστά το λέτε γιατί είμαι 14 Αν λοιπόν εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου 15 Σας έδωσα το

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 291

Γραφή και Εκκλησία Ποια δημιούργησε ποια

του Λεωνίδα Κολλάρου

laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεούκαι πιστεύοντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo

Η πεποίθησή μας όπως αυτή διαμορφώ-νεται από την ίδια την Αγία Γραφή είναι ότι η Γραφή έχει μια θέση κυρίαρχη στο πνευματικό στερέωμα και η εξουσία της είναι υπεράνω της όποιας εξουσίας τής

όποιας Εκκλησίας Η Εκκλησία πρέπει να αναγνωρίζει και να υποτάσσεται στην εξουσία της Αγίας Γραφής και μόνο στην οποία μάλιστα (όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε) οφείλει και την ύπαρξή της την δημιουρ-γία της Δεν είναι όμως αυτή και η θέση των άλλων δύο Εκκλησιών του Χριστιανοσύνης (Ανατολικής και Δυτι-κής Εκκλησίας) Στις εν λόγω Εκκλησίες καλλιεργείται η ιδέα ότι η Γραφή είναι θυγατέρα της Εκκλησίας δη-μιούργημα της Εκκλησίαςmiddot προωθείται η εντύπωση ότι η Εκκλησία μάς έδωσε την Αγία Γραφή έφερε στην ύπαρξη την Αγία Γραφή ότι η Εκκλησία προηγείται χρονικά της Αγίας Γραφής

Εάν η Γραφή οφείλει την ύπαρξή της στην Εκκλη-σία τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Εκκλησία λέει για την Γραφή και για όλα τα θέματα Εάν όμως η Εκκλησία οφείλει την ύπαρξή της στον λόγο του Θεού στην Γρα-φή τότε η εξουσία βρίσκεται στο τι η Γραφή αυτόνομα λέει για όλα τα θέματα Το ερώτημα είναι Η Εκκλησία δημιούργησε τη Γραφή τον λόγο του Θεού ή η Γραφή ο λόγος του Θεού δημιούργησε την Εκκλησία Είναι η Εκκλησία και η παράδοσή της αρχαιότερη της Γραφής ή η Γραφή είναι αρχαιότερη της Εκκλησίας και της πα-ράδοσής της

Ο λόγος του Θεού

Ήταν για την σωτηρία του ανθρώπου που ο Θεός πάσης χάριτος άρχισε να αποκαλύπτει σωτήριες αλή-θειες τις οποίες ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να εξορύξει με την σκαπάνη της δικής του νοημοσύ-νης Ο τρόπος μετάδοσης των διαφόρων αποκαλύψε-ων ήταν κυρίως προφορικός ήταν λόγος Πολύ συχνά διαβάζουμε στη Γραφή φράσεις που καταδεικνύουν και το γεγονός της αποκάλυψης και το γεγονός ότι αυτή παραδίδονταν κυρίως προφορικά Φράσεις όπως laquoΚαι είπεν ο Κύριοςhellipraquo laquoΚαι είπεν ο Κύριος προς τον hellipraquo laquoΚαι ελάλησεν ο Κύριος λέγωνhellipraquo laquoλόγος Κυρίου έγινε προς αυτόν λέγωνraquo κάνουν την εμφά-νισή τους ευθύς εξ αρχής στην Γραφή Όπου και αν απαντώνται στην Γραφή τέτοιες εκφράσεις εμπνέουν σεβασμό δέος και σοβαρότητα με τον χαρακτηριστικό

εκείνο τόνο μεγαλοπρέπειας η οποία περιβάλλει με ου-ράνιο μεγαλείο και υπερανθρώπινη και υπερεκκλησια-στική εξουσία όλα τα λόγια του Θεού Το περιεχόμενο τέτοιων μηνυμάτων ήταν ο λόγος του Θεού εφόσον ο Θεός ήταν αυτός που παρέδιδε αυτά τα μηνύματα και με αυτά καλούσε συγκεκριμένους ανθρώπους προς τον εαυτό Του και βαθμηδόν συγκροτούσε τον περι-ούσιο λαό Του κατηύθυνε αυτόν τον λαό τους οδη-γούσε στο θέλημά Του και τους διατηρούσε παρά τις αδυναμίες και τα τρωτά του λαού Σαν παράδειγμα ο Θεός κάλεσε τον Αβραάμ με συγκεκριμένα λόγια να εξέλθει από τη γη των προγόνων του και από την ει-δωλολατρία και ότι ο Θεός θα τον έκανε έθνος μέγα Αυτή ήταν η αρχή της δημιουργίας του λαού του Θεού δηλαδή της Εκκλησίας στη μορφή που αυτή είχε στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης Βλέπουμε δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δημιουργούσε τον λαό Του την Εκ-κλησία Ο Θεός συνέχισε να νουθετεί αυτόν τον λαό με σκοπό την φυσική διατήρησή του την πνευματική ενί-σχυση και ευλογία του απευθύνοντάς τους προτροπές όπως laquoΕάν υπακούεις επιμελώς εις την φωνήν Κυ-ρίου του Θεού σουhellipraquo Ο λόγος του Θεού ήταν αυτό που πάντα προηγείτο και ακολουθούσε η γέννηση και δημιουργία του λαού Του και της Εκκλησίας Του Την ίδια αλήθεια διαπιστώνουμε και στα χρόνια της Καινής Διαθήκης που ήταν τα αποστολικά χρόνια ίδρυσης της Εκκλησίας στην νέα της μορφή Σαν παράδειγμα την ημέρα της Πεντηκοστής ο Πέτρος laquoύψωσε την φωνήν του και ελάλησε προς αυτούςhellipraquo Ποιο ήταν το απο-τέλεσμα του λόγου του δηλαδή του λόγου του Θεού αφού ο Πέτρος ήταν θεόπνευστος και μίλησε κινούμε-νος από το Πνεύμα του Θεού Ήταν το εξής laquoΚαι προ-σετέθησαν εν τη ημέρα εκείνη ψυχαί ωσεί τρισχίλιαιraquo Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται σε όλο το βιβλίο των Πράξε-ων Ο λόγος του Θεού οδηγούσε ψυχές στο να πιστέ-ψουν στο Χριστό να σωθούν και να προστεθούν στην Εκκλησία Έτσι διαβάζουμε laquoΟ δε Κύριος προσετίθει τους σωζομένους καθrsquo ημέραν τη εκκλησίαraquo Ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Δεν δημιουρ-γούσε η Εκκλησία το λόγο του Θεού αλλά ο λόγος του Θεού δημιουργούσε την Εκκλησία Ο λαός του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη και ο λαός Του στην Καινή Διαθή-κη δηλαδή η Εκκλησία ήταν πάντοτε το δημιούργημα του λόγου του Θεού της αποκάλυψης του Θεού Χωρίς τις αποκαλύψεις του ανεξιχνίαστου Θεού δεν θα ήταν δυνατή ούτε η κλήση ανθρώπων στην πίστη ούτε η δη-μιουργία της Εκκλησίας ούτε η ενδυνάμωση και επιβί-

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 292 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ωσή της Ο Θεός μάς καλεί μας σώζει μας αναγεννά δημιουργεί την Εκκλησία Του μέσω του λόγου Του

Ο λόγος του Θεού παίρνει γραπτή μορφή γίνεται Γραφή

Ήρθε όμως και καιρός που ο ίδιος αληθινός Θεός αποφάσισε να προστατέψει τον λόγο Του από την φθο-ρά της λήθης και από τις επιθέσεις της ανθρώπινης κα-κοήθειας και απιστίας με το να φροντίσει για την διατή-ρηση αυτού του λόγου με την καταχώρησή του σε γρα-πτή μορφή Έτσι ενώ ο Θεός είχε δώσει αποκαλύψεις στον Αδάμ στον Νώε στον Αβραάμ τον Ισαάκ και σε όλους τους πιστούς δούλους Του και ενώ πολλά από αυτά τα στοιχεία είχαν ήδη καταχωρηθεί και σε γραπτή μορφή έπρεπε να φτάσουμε στα χρόνια του Μωυσή για να υπάρξει μια συγκεντρωτική και πλήρης κατα-χώρηση της θεϊκής αποκάλυψης σε γραπτή μορφή Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε μέχρι την ολοκλήρωση της θεϊκής αποκάλυψης με την συγγραφή της Αποκά-λυψης ως το τελευταίο βιβλίο της Γραφής Ουσιαστι-κά δεν άλλαζε τίποτα Αυτό που προηγουμένως ήταν προφορικό τώρα ήταν γραπτό Οι δύο αυτές μορφές της ίδιας αποκάλυψης ήταν ένα και το αυτό μετέδιδαν το ίδιο μήνυμα Η ταύτιση του λόγου του Θεού με την Γραφή ήταν κάτι που επισημαίνεται και στην αρχαία χριστιανική γραμματεία Λέει σαν παράδειγμα ο Ευσέ-βιος Καισαρείας laquoΤαύτα θεσπίζουν παλαιοί χρησμοί προφητών παραδοθέντες εγγράφως hellipraquo (Εις τον Βίον Κωννου Βασιλέως Λόγος Α΄3) Ένα ακόμη παράδειγ-μα θα πάρουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης Γράφοντας κατά του Ευνομίου Βιβλ29 λέει laquoΠοιος προφήτης ποιος νομοθέτης ποιος πατριάρχης ποιο άλλο πρόσω-πο από εκείνους που κινήθηκαν ως θεόπνευστοι από το Άγιο Πνεύμα των οποίων οι φωνές διατηρήθηκαν γρα-πτώς hellipraquo Ο λόγος του Θεού διακηρύττονταν στους αν-θρώπους και όσοι ανταποκρίνονταν σε αυτόν σώζονταν και ενσωματώνονταν στο λαό του Θεού στην Εκκλη-σία Ακριβώς αυτό φαίνεται στην ιστορία των Πράξεων των αποστόλων Τα κηρύγματα των αποστόλων δηλα-δή ο λόγος του Θεού δημιούργησαν την Εκκλησία και κατόπιν αυτά τα κηρύγματα διατηρήθηκαν σε γραπτή μορφή στις Πράξεις και φυσικά σε ολόκληρη την Και-νή Διαθήκη Φυσικά το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουμε και για την διδασκαλία του Κυρίου μας Ο Κύριος δίδαξε προφορικά και συχνά μίλησε για την ανάγκη οι άνθρω-ποι να δεχθούν τον λόγο Του προκειμένου να γνωρί-σουν την αλήθεια να σωθούν να φωτισθούν να γίνουν τέκνα Θεού και να πολιτογραφηθούν στην βασιλεία του Θεού Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα φρόντισε όμως τα λόγια Του να διατηρηθούν σε γραπτή μορφή με την θεόπνευστη συγγραφή τους υπό των αγίων αποστό-λων διότι μόνο η θεόπνευστη αυτή συγγραφή μπορεί να εγγυηθεί την αξιοπιστία και την ακρίβεια του περιε-χομένου Όλα λοιπόν τα μηνύματα των απrsquo αιώνος προ-φητών οι διδασκαλίες του Κυρίου και τα κηρύγματα των αγίων αποστόλων αποτελούν τον λόγο του Θεού που ο Θεός χρησιμοποίησε σαν όργανο για το απrsquo αρχής κάλεσμα του λαού Του και την δημιουργία της αγίας Εκκλησίας Του Ίσως θα μπορούσαμε να αναφέ-ρουμε ακόμη μια μαρτυρία από την μετα-Νικαϊκή εποχή της ταύτισης του προφορικού λόγου του Θεού με την Γραφή laquoΌταν τα Ευαγγέλια ή οι Επιστολές αναγιγνώ-σκονται ας μη επικεντρώνεται η προσοχή σου στο βι-

βλίο ή στον αναγνώστη αλλά στον Θεό που σου μιλάει από τον ουρανόraquo (2η ομιλία ενός έργου αποτελούμενο από 4 Ομιλίες αγνώστου συγγραφέως και εσφαλμένα αποδιδόμενες στον Γρηγόριο τον Θαυματουργό άλλοι βλέπουν το στυλ του Πρόκλου Κωνλεως και άλλοι θε-ωρούν την 4η ομιλία αξία του Χρυσοστόμου) laquoΛόγος του Θεούraquo λοιπόν και laquoΓραφήraquo είναι συνώνυμα Αυτό που είπαμε ανωτέρω δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δη-μιούργησε την Εκκλησία τώρα μπορούμε να το εκφρά-σουμε χρησιμοποιώντας τη συνώνυμη φράση laquoΑγία Γραφήraquo και να πούμε ότι η Γραφή δημιούργησε την Εκκλησία Διότι ενώ από τη μια τονίζεται ότι οι άνθρω-ποι πίστευαν καθώς κηρύττονταν ο λόγος του Θεού από την άλλη τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς πείθονταν σε αυτά που λέει η Γραφή Σαν παράδειγμα τον άρχοντα της βασίλισσας των Αιθιόπων τον ευαγγέ-λισε ο Φίλιππος και η πληροφορία που έχουμε είναι ότι ο Φίλιππος άνοιξε το στόμα του laquohellipκαι αρχίσας από της Γραφής ταύτης (την οποία εκείνη τη στιγμή διάβαζε ο Αιθίοπας) ευηγγελίσατο εις αυτόν τον Ιησούνraquo

Ο σκοπός της Γραφής παραμένει ο ίδιος

Ο απόστολος Ιωάννης παρουσιάζει το σκοπό της Γραφής laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού και πιστεύο-ντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo Αυτό θεωρώ ότι είναι απόλυτα αληθές Επειδή ο λόγος του Θεού έχει απόλυτη εξουσία σε όλα τα θέματα σε όσα ανα-φέρεται είτε πρόκειται για θέματα ιστορίας είτε για θέματα γεωγραφίας είτε σε θέματα σωτηρίας αγια-σμού ή σε οτιδήποτε σχετίζεται με ζωήν και ευσέβειαν Αυτά γράφτηκαν για να σωθούμε να πιστέψουμε στο Σωτήρα που μας προσκαλεί ακόμα και σήμερα με το ίδιο εκείνο παλιό μήνυμα του ευαγγελίου στο οποίο δι-ακηρύσσει ότι ο πιστεύων εις Αυτόν έχει ζωήν αιώνιον Πιστεύεις σε αυτή την απλή και κατανοητή διακήρυξη του Υιού του Θεού Εκείνα τα λόγια είναι για πάντα χα-ραγμένα στις πλάκες της Αγίας Γραφής και παραμέ-νουν λόγος Θεού τόσο όσο και τα πιο αρχαία λόγια του Μωυσή Όλα μας δείχνουν την αμαρτωλότητά μας την ανάγκη μας να μετανοήσουμε να πιστέψουμε και με το μυαλό μας και με την καρδιά μας στον μοναδικό Με-σίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων Όσοι το έχουν κάνει είναι σωσμένοι και ευλογημένοι Όσοι πελαγοδρομούν με ldquoσωστέςrdquo θρησκείες και εκκλησιαστικές αλαζονείες χάνουν τον Χριστό και κερδίζουν τα σκύβαλα Δεν αντι-λαμβάνονται την αιώνια ζημία αφού θεωρούν ότι στη ldquoσωστήrdquo θρησκεία θα βρουν τη σωτηρία Όποιος όμως έχει τον Υιό έχει την ζωή ενώ όποιος δεν έχει τον Υιό όσο μεγαλοπρεπής και αν είναι η εκκλησία του δεν έχει την ζωή Και αυτός ο Υιός μας προσφέρεται μέσα στον Λόγο του Θεού Εξ αυτού προκύπτει και η ανάγκη προσωπικής μελέτης της Αγίας Γραφής Διαβάζοντάς την εκατομμύρια ανθρώπων σε όλη την υφήλιο και από κάθε φυλή έθνος λαό και γλώσσα βρήκαν τη σωτηρία τους δια της μετανοίας και πίστεως στον Σωτήρα Μαζί με όλους αυτούς στεκόμαστε ενωμένοι ως ένα παγκό-σμιο σώμα Χριστού ως η νύμφη του Χριστού Δοξα-σμένο το Άγιο Όνομά Του Ο κ Λ Κολλάρος είναι κήρυκας του Ευαγγελίου στην ΕΕΕ Ιωαννίνων

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 293

Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας

του αιδ Γιώργου Αδάμ

Κολοσσαείς 26-7

laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύ-ριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικο-δομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαρι-στίᾳraquo

Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι ση-μαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό

Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο κι αυτό σημαίνει

- να βαδίζει ενωμένος μαζί του laquoεν αυτώraquo - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια

Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός

Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι laquoποιοςraquo είναι ο Ιησούς Χριστός τον οποίο ακολουθούμε είναι laquoΚύρι-οςraquo Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι laquoΚύριοςraquo

1 Μας έδωσε την απολύτρωση μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ14)

2 Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ 15α)3 laquoπρωτότοκος πάσης κτίσεωςraquo (εδ 15β) 4 Τα πάντα διrsquo αυτού ήρθαν στην ύπαρξη όσα στον

ουρανό κι όσα στη γη τα ορατά και τα αόρατα θρόνοι και κυριότητες αρχές και εξουσίες (εδ 16α)

5 Ότι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ 16β)

6 Ότι υπάρχει hellip τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ 16γ)

7 Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ 17α)8 Αυτός τα πάντα συγκρατεί για να μπορούν να

υπάρχουν (εδ 17β)9 Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλη-

σία (εδ 18α)10 laquoὅς ἐστιν ἀρχήraquo (εδ 18β)11 laquoπρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶνraquo (εδ 18γ)12 laquoἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύωνraquo (εδ 18δ)13 Μέσα σrsquo εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να

κατοικήσει (εδ 19)14 Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του είτε στη

γη είτε στον ουρανό (εδ 20α)15 Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ

20β)

Εκτός αυτών στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζου-με πως στον Χριστό laquohellipβρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι

θησαυροί της σοφίας και της γνώσεωςraquo (22-3 ΝΜΒ) πως laquoμόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότη-ταraquo (29 ΝΜΒ) επομένως laquoΜόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίαςraquo (210 ΝΜΒ)

Είναι σημαντικό όλα αυτά ως χριστιανός να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος δεν ήταν ένας ηθικολόγος δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα ήρθε στη γη και μας laquoεξήγησεraquo το Θεό (Ιωάν 118) Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν 149)

Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο

Στα εδάφια 26-7 διαβάζουμε για την πιο θεμελιώ-δη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδα-χθεί ως τώρα Όταν ακολουθώ τον Χριστό τον ακολου-θώ ως laquoΚύριοraquo laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰη-σοῦν τὸν Κύριονraquo Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή Πάρα πολύ συχνά πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως στο μυαλό μας στη σκέψη και στην καρδιά μας ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος Διαβάζουμε το Λόγο Του ακούμε την αλήθεια Του την ξέρουμε αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν Ανά-λογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο ή λογικό Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας

Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας φανε-ρώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας Για παράδειγμα από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό για να υπηρετήσουμε το Θεό από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας από το πώς δια-λέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος είναι ένας καλός σύμβουλος Δίνει παρηγοριά αλλά όχι οδηγία Δίνει ελπίδα αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα Όμως δεν είναι αυ-τός ο Χριστός της Αγίας Γραφής Αυτός ο Χριστός είναι laquoδικόraquo μας κατασκεύασμα

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον υπακούω

Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μα-θητές laquo 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια φόρεσε το ιμά-τιό του πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε ltltΚαταλαβαίνετε τι έκανα σrsquo εσάς 13 Εσείς με φωνάζετε laquoΔιδάσκαλεraquo και laquoΚύριεraquo και σωστά το λέτε γιατί είμαι 14 Αν λοιπόν εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου 15 Σας έδωσα το

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 292 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ωσή της Ο Θεός μάς καλεί μας σώζει μας αναγεννά δημιουργεί την Εκκλησία Του μέσω του λόγου Του

Ο λόγος του Θεού παίρνει γραπτή μορφή γίνεται Γραφή

Ήρθε όμως και καιρός που ο ίδιος αληθινός Θεός αποφάσισε να προστατέψει τον λόγο Του από την φθο-ρά της λήθης και από τις επιθέσεις της ανθρώπινης κα-κοήθειας και απιστίας με το να φροντίσει για την διατή-ρηση αυτού του λόγου με την καταχώρησή του σε γρα-πτή μορφή Έτσι ενώ ο Θεός είχε δώσει αποκαλύψεις στον Αδάμ στον Νώε στον Αβραάμ τον Ισαάκ και σε όλους τους πιστούς δούλους Του και ενώ πολλά από αυτά τα στοιχεία είχαν ήδη καταχωρηθεί και σε γραπτή μορφή έπρεπε να φτάσουμε στα χρόνια του Μωυσή για να υπάρξει μια συγκεντρωτική και πλήρης κατα-χώρηση της θεϊκής αποκάλυψης σε γραπτή μορφή Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε μέχρι την ολοκλήρωση της θεϊκής αποκάλυψης με την συγγραφή της Αποκά-λυψης ως το τελευταίο βιβλίο της Γραφής Ουσιαστι-κά δεν άλλαζε τίποτα Αυτό που προηγουμένως ήταν προφορικό τώρα ήταν γραπτό Οι δύο αυτές μορφές της ίδιας αποκάλυψης ήταν ένα και το αυτό μετέδιδαν το ίδιο μήνυμα Η ταύτιση του λόγου του Θεού με την Γραφή ήταν κάτι που επισημαίνεται και στην αρχαία χριστιανική γραμματεία Λέει σαν παράδειγμα ο Ευσέ-βιος Καισαρείας laquoΤαύτα θεσπίζουν παλαιοί χρησμοί προφητών παραδοθέντες εγγράφως hellipraquo (Εις τον Βίον Κωννου Βασιλέως Λόγος Α΄3) Ένα ακόμη παράδειγ-μα θα πάρουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης Γράφοντας κατά του Ευνομίου Βιβλ29 λέει laquoΠοιος προφήτης ποιος νομοθέτης ποιος πατριάρχης ποιο άλλο πρόσω-πο από εκείνους που κινήθηκαν ως θεόπνευστοι από το Άγιο Πνεύμα των οποίων οι φωνές διατηρήθηκαν γρα-πτώς hellipraquo Ο λόγος του Θεού διακηρύττονταν στους αν-θρώπους και όσοι ανταποκρίνονταν σε αυτόν σώζονταν και ενσωματώνονταν στο λαό του Θεού στην Εκκλη-σία Ακριβώς αυτό φαίνεται στην ιστορία των Πράξεων των αποστόλων Τα κηρύγματα των αποστόλων δηλα-δή ο λόγος του Θεού δημιούργησαν την Εκκλησία και κατόπιν αυτά τα κηρύγματα διατηρήθηκαν σε γραπτή μορφή στις Πράξεις και φυσικά σε ολόκληρη την Και-νή Διαθήκη Φυσικά το ίδιο ακριβώς υποστηρίζουμε και για την διδασκαλία του Κυρίου μας Ο Κύριος δίδαξε προφορικά και συχνά μίλησε για την ανάγκη οι άνθρω-ποι να δεχθούν τον λόγο Του προκειμένου να γνωρί-σουν την αλήθεια να σωθούν να φωτισθούν να γίνουν τέκνα Θεού και να πολιτογραφηθούν στην βασιλεία του Θεού Ο ίδιος δεν έγραψε τίποτα φρόντισε όμως τα λόγια Του να διατηρηθούν σε γραπτή μορφή με την θεόπνευστη συγγραφή τους υπό των αγίων αποστό-λων διότι μόνο η θεόπνευστη αυτή συγγραφή μπορεί να εγγυηθεί την αξιοπιστία και την ακρίβεια του περιε-χομένου Όλα λοιπόν τα μηνύματα των απrsquo αιώνος προ-φητών οι διδασκαλίες του Κυρίου και τα κηρύγματα των αγίων αποστόλων αποτελούν τον λόγο του Θεού που ο Θεός χρησιμοποίησε σαν όργανο για το απrsquo αρχής κάλεσμα του λαού Του και την δημιουργία της αγίας Εκκλησίας Του Ίσως θα μπορούσαμε να αναφέ-ρουμε ακόμη μια μαρτυρία από την μετα-Νικαϊκή εποχή της ταύτισης του προφορικού λόγου του Θεού με την Γραφή laquoΌταν τα Ευαγγέλια ή οι Επιστολές αναγιγνώ-σκονται ας μη επικεντρώνεται η προσοχή σου στο βι-

βλίο ή στον αναγνώστη αλλά στον Θεό που σου μιλάει από τον ουρανόraquo (2η ομιλία ενός έργου αποτελούμενο από 4 Ομιλίες αγνώστου συγγραφέως και εσφαλμένα αποδιδόμενες στον Γρηγόριο τον Θαυματουργό άλλοι βλέπουν το στυλ του Πρόκλου Κωνλεως και άλλοι θε-ωρούν την 4η ομιλία αξία του Χρυσοστόμου) laquoΛόγος του Θεούraquo λοιπόν και laquoΓραφήraquo είναι συνώνυμα Αυτό που είπαμε ανωτέρω δηλαδή ότι ο λόγος του Θεού δη-μιούργησε την Εκκλησία τώρα μπορούμε να το εκφρά-σουμε χρησιμοποιώντας τη συνώνυμη φράση laquoΑγία Γραφήraquo και να πούμε ότι η Γραφή δημιούργησε την Εκκλησία Διότι ενώ από τη μια τονίζεται ότι οι άνθρω-ποι πίστευαν καθώς κηρύττονταν ο λόγος του Θεού από την άλλη τονίζεται ότι οι άνθρωποι πίστευαν καθώς πείθονταν σε αυτά που λέει η Γραφή Σαν παράδειγμα τον άρχοντα της βασίλισσας των Αιθιόπων τον ευαγγέ-λισε ο Φίλιππος και η πληροφορία που έχουμε είναι ότι ο Φίλιππος άνοιξε το στόμα του laquohellipκαι αρχίσας από της Γραφής ταύτης (την οποία εκείνη τη στιγμή διάβαζε ο Αιθίοπας) ευηγγελίσατο εις αυτόν τον Ιησούνraquo

Ο σκοπός της Γραφής παραμένει ο ίδιος

Ο απόστολος Ιωάννης παρουσιάζει το σκοπό της Γραφής laquoΤαύτα δε εγράφησαν δια να πιστεύσητε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού και πιστεύο-ντες να έχητε ζωήν εν τω ονόματι Αυτούraquo Αυτό θεωρώ ότι είναι απόλυτα αληθές Επειδή ο λόγος του Θεού έχει απόλυτη εξουσία σε όλα τα θέματα σε όσα ανα-φέρεται είτε πρόκειται για θέματα ιστορίας είτε για θέματα γεωγραφίας είτε σε θέματα σωτηρίας αγια-σμού ή σε οτιδήποτε σχετίζεται με ζωήν και ευσέβειαν Αυτά γράφτηκαν για να σωθούμε να πιστέψουμε στο Σωτήρα που μας προσκαλεί ακόμα και σήμερα με το ίδιο εκείνο παλιό μήνυμα του ευαγγελίου στο οποίο δι-ακηρύσσει ότι ο πιστεύων εις Αυτόν έχει ζωήν αιώνιον Πιστεύεις σε αυτή την απλή και κατανοητή διακήρυξη του Υιού του Θεού Εκείνα τα λόγια είναι για πάντα χα-ραγμένα στις πλάκες της Αγίας Γραφής και παραμέ-νουν λόγος Θεού τόσο όσο και τα πιο αρχαία λόγια του Μωυσή Όλα μας δείχνουν την αμαρτωλότητά μας την ανάγκη μας να μετανοήσουμε να πιστέψουμε και με το μυαλό μας και με την καρδιά μας στον μοναδικό Με-σίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων Όσοι το έχουν κάνει είναι σωσμένοι και ευλογημένοι Όσοι πελαγοδρομούν με ldquoσωστέςrdquo θρησκείες και εκκλησιαστικές αλαζονείες χάνουν τον Χριστό και κερδίζουν τα σκύβαλα Δεν αντι-λαμβάνονται την αιώνια ζημία αφού θεωρούν ότι στη ldquoσωστήrdquo θρησκεία θα βρουν τη σωτηρία Όποιος όμως έχει τον Υιό έχει την ζωή ενώ όποιος δεν έχει τον Υιό όσο μεγαλοπρεπής και αν είναι η εκκλησία του δεν έχει την ζωή Και αυτός ο Υιός μας προσφέρεται μέσα στον Λόγο του Θεού Εξ αυτού προκύπτει και η ανάγκη προσωπικής μελέτης της Αγίας Γραφής Διαβάζοντάς την εκατομμύρια ανθρώπων σε όλη την υφήλιο και από κάθε φυλή έθνος λαό και γλώσσα βρήκαν τη σωτηρία τους δια της μετανοίας και πίστεως στον Σωτήρα Μαζί με όλους αυτούς στεκόμαστε ενωμένοι ως ένα παγκό-σμιο σώμα Χριστού ως η νύμφη του Χριστού Δοξα-σμένο το Άγιο Όνομά Του Ο κ Λ Κολλάρος είναι κήρυκας του Ευαγγελίου στην ΕΕΕ Ιωαννίνων

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 293

Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας

του αιδ Γιώργου Αδάμ

Κολοσσαείς 26-7

laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύ-ριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικο-δομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαρι-στίᾳraquo

Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι ση-μαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό

Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο κι αυτό σημαίνει

- να βαδίζει ενωμένος μαζί του laquoεν αυτώraquo - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια

Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός

Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι laquoποιοςraquo είναι ο Ιησούς Χριστός τον οποίο ακολουθούμε είναι laquoΚύρι-οςraquo Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι laquoΚύριοςraquo

1 Μας έδωσε την απολύτρωση μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ14)

2 Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ 15α)3 laquoπρωτότοκος πάσης κτίσεωςraquo (εδ 15β) 4 Τα πάντα διrsquo αυτού ήρθαν στην ύπαρξη όσα στον

ουρανό κι όσα στη γη τα ορατά και τα αόρατα θρόνοι και κυριότητες αρχές και εξουσίες (εδ 16α)

5 Ότι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ 16β)

6 Ότι υπάρχει hellip τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ 16γ)

7 Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ 17α)8 Αυτός τα πάντα συγκρατεί για να μπορούν να

υπάρχουν (εδ 17β)9 Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλη-

σία (εδ 18α)10 laquoὅς ἐστιν ἀρχήraquo (εδ 18β)11 laquoπρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶνraquo (εδ 18γ)12 laquoἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύωνraquo (εδ 18δ)13 Μέσα σrsquo εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να

κατοικήσει (εδ 19)14 Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του είτε στη

γη είτε στον ουρανό (εδ 20α)15 Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ

20β)

Εκτός αυτών στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζου-με πως στον Χριστό laquohellipβρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι

θησαυροί της σοφίας και της γνώσεωςraquo (22-3 ΝΜΒ) πως laquoμόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότη-ταraquo (29 ΝΜΒ) επομένως laquoΜόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίαςraquo (210 ΝΜΒ)

Είναι σημαντικό όλα αυτά ως χριστιανός να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος δεν ήταν ένας ηθικολόγος δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα ήρθε στη γη και μας laquoεξήγησεraquo το Θεό (Ιωάν 118) Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν 149)

Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο

Στα εδάφια 26-7 διαβάζουμε για την πιο θεμελιώ-δη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδα-χθεί ως τώρα Όταν ακολουθώ τον Χριστό τον ακολου-θώ ως laquoΚύριοraquo laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰη-σοῦν τὸν Κύριονraquo Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή Πάρα πολύ συχνά πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως στο μυαλό μας στη σκέψη και στην καρδιά μας ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος Διαβάζουμε το Λόγο Του ακούμε την αλήθεια Του την ξέρουμε αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν Ανά-λογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο ή λογικό Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας

Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας φανε-ρώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας Για παράδειγμα από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό για να υπηρετήσουμε το Θεό από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας από το πώς δια-λέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος είναι ένας καλός σύμβουλος Δίνει παρηγοριά αλλά όχι οδηγία Δίνει ελπίδα αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα Όμως δεν είναι αυ-τός ο Χριστός της Αγίας Γραφής Αυτός ο Χριστός είναι laquoδικόraquo μας κατασκεύασμα

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον υπακούω

Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μα-θητές laquo 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια φόρεσε το ιμά-τιό του πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε ltltΚαταλαβαίνετε τι έκανα σrsquo εσάς 13 Εσείς με φωνάζετε laquoΔιδάσκαλεraquo και laquoΚύριεraquo και σωστά το λέτε γιατί είμαι 14 Αν λοιπόν εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου 15 Σας έδωσα το

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 293

Ο Ιησούς Χριστός Κύριος στη ζωή μας

του αιδ Γιώργου Αδάμ

Κολοσσαείς 26-7

laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύ-ριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποικο-δομούμενοι ἐν αὐτῷ καὶ βεβαιούμενοι ἐν τῇ πίστει καθὼς ἐδιδάχθητε περισσεύοντες ἐν αὐτῇ ἐν εὐχαρι-στίᾳraquo

Τα εδάφια αυτά είναι μια καλή περίληψη του τι ση-μαίνει να είναι κάποιος χριστιανός και να ακολουθεί τον Χριστό

Ο χριστιανός ακολουθεί τον Χριστό ως Κύριο κι αυτό σημαίνει

- να βαδίζει ενωμένος μαζί του laquoεν αυτώraquo - να είναι ριζωμένος στην αλήθεια Του και - να χτίζει τη ζωή του στη δική Του αλήθεια

Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός

Το πρώτο που διδασκόμαστε είναι laquoποιοςraquo είναι ο Ιησούς Χριστός τον οποίο ακολουθούμε είναι laquoΚύρι-οςraquo Η προς Κολοσσαείς επιστολή ξεκαθαρίζει πολύ το τοπίο γύρω από το πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστού Στο πρώτο κεφάλαιο - και πιο συγκεκριμένα στον ύμνο για τον Χριστό - μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους ο Χριστός είναι laquoΚύριοςraquo

1 Μας έδωσε την απολύτρωση μας συγχώρησε τις αμαρτίες (εδ14)

2 Είναι εικόνα του αόρατου Θεού (εδ 15α)3 laquoπρωτότοκος πάσης κτίσεωςraquo (εδ 15β) 4 Τα πάντα διrsquo αυτού ήρθαν στην ύπαρξη όσα στον

ουρανό κι όσα στη γη τα ορατά και τα αόρατα θρόνοι και κυριότητες αρχές και εξουσίες (εδ 16α)

5 Ότι υπάρχει είναι πλασμένο μέσω του Χριστού (εδ 16β)

6 Ότι υπάρχει hellip τον Χριστό έχει σκοπό του (εδ 16γ)

7 Υπάρχει Αυτός πριν από καθετί (εδ 17α)8 Αυτός τα πάντα συγκρατεί για να μπορούν να

υπάρχουν (εδ 17β)9 Αυτός η κεφαλή του σώματος που είναι η εκκλη-

σία (εδ 18α)10 laquoὅς ἐστιν ἀρχήraquo (εδ 18β)11 laquoπρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶνraquo (εδ 18γ)12 laquoἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύωνraquo (εδ 18δ)13 Μέσα σrsquo εκείνον η θεότητα έστερξε ολάκερη να

κατοικήσει (εδ 19)14 Συμφιλιώνει τα πάντα με τον εαυτό του είτε στη

γη είτε στον ουρανό (εδ 20α)15 Φέρνει ειρήνη με το αίμα του Σταυρού Του (εδ

20β)

Εκτός αυτών στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζου-με πως στον Χριστό laquohellipβρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι

θησαυροί της σοφίας και της γνώσεωςraquo (22-3 ΝΜΒ) πως laquoμόνο στο Χριστό κατοικεί σωματικά όλη η θεότη-ταraquo (29 ΝΜΒ) επομένως laquoΜόνο αυτός μπορεί να μας δώσει την πληρότητα της ζωής αυτός που είναι κύριος κάθε αρχής και εξουσίαςraquo (210 ΝΜΒ)

Είναι σημαντικό όλα αυτά ως χριστιανός να τα έχω στο μυαλό και στην καρδιά μου για να ξέρω σε ποιον πιστεύω Ο Χριστός δεν ήταν ένας φιλόσοφος δεν ήταν ένας ηθικολόγος δεν ήταν ένας καλός και σοφός δάσκαλος Ο Χριστός είναι ο ζωντανός Θεός που πήρε σάρκα ήρθε στη γη και μας laquoεξήγησεraquo το Θεό (Ιωάν 118) Όποιος θέλει να γνωρίσει τον Θεό πρέπει να γνωρίσει τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν 149)

Τι σημαίνει να ακολουθώ τον Ιησού Χριστό ως Κύριο

Στα εδάφια 26-7 διαβάζουμε για την πιο θεμελιώ-δη πρακτική συνέπεια όλων αυτών που έχουμε διδα-χθεί ως τώρα Όταν ακολουθώ τον Χριστό τον ακολου-θώ ως laquoΚύριοraquo laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰη-σοῦν τὸν Κύριονraquo Αυτή η διαπίστωση είναι εξαιρετικά σημαντική και σοβαρή Πάρα πολύ συχνά πιο συχνά από όσο θα θέλαμε να παραδεχθούμε ίσως στο μυαλό μας στη σκέψη και στην καρδιά μας ο Χριστός δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας καλός σύμβουλος Διαβάζουμε το Λόγο Του ακούμε την αλήθεια Του την ξέρουμε αλλά την εφαρμόζουμε κατά το δοκούν Ανά-λογα με το αν εμείς νομίζουμε πως αυτό που ζητάει είναι εφαρμόσιμο ή λογικό Ακολουθούμε την αλήθεια Του επιλεκτικά ανάλογα με τα συναισθήματά μας ή την κρίση μας

Αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές μας φανε-ρώνεται από τις προτεραιότητες στην καθημερινότητά μας Για παράδειγμα από το χρόνο που δίνουμε για να μιλήσουμε στο Θεό για να υπηρετήσουμε το Θεό από το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας από το πώς δια-λέγουμε τον σύντροφο της ζωής μας Ο Χριστός πολύ συχνά δεν είναι Κύριος είναι ένας καλός σύμβουλος Δίνει παρηγοριά αλλά όχι οδηγία Δίνει ελπίδα αλλά δεν θα μου λέει τι να κάνω πάντα Όμως δεν είναι αυ-τός ο Χριστός της Αγίας Γραφής Αυτός ο Χριστός είναι laquoδικόraquo μας κατασκεύασμα

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον υπακούω

Διαβάζουμε για παράδειγμα το εξής που έλαβε χώρα στο τελευταίο δείπνο του Χριστού με τους μα-θητές laquo 12 Όταν τους έπλυνε τα πόδια φόρεσε το ιμά-τιό του πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε ltltΚαταλαβαίνετε τι έκανα σrsquo εσάς 13 Εσείς με φωνάζετε laquoΔιδάσκαλεraquo και laquoΚύριεraquo και σωστά το λέτε γιατί είμαι 14 Αν λοιπόν εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου 15 Σας έδωσα το

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 294 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

παράδειγμα για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ 16 Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του ούτε απεσταλμένος ανώτερος από κείνον που τον έστειλε 17 Εάν τα μάθατε αυτά θα είστε μακάριοι αν τα εφαρμόζετε κιόλαςrsquo (Ιωάννης 1312-17) Ο Χριστός είναι Κύριος εγώ είμαι δούλος Δεν είμαι ανώτερος από αυτόν που ακολουθώ Αν λοιπόν ο Κύ-ριος έζησε με ένα τρόπο με τον ίδιο ζει κι ο δούλος Αν ο Κύριος προστάζει κάτι ο δούλος το κάνει

Επομένως αφού ο Χριστός είναι Κύριος πρέπει να Τον υπακούω Δεν μπορώ να έχω άλλου είδους σχέση μαζί του Δεν υπάρχει άλλη σχέση φιλική πιο χαλα-ρή laquoΣτη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει laquoΚύριε Κύριεraquo αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουρά-νιου Πατέρα μουraquo (Ματθαίος 721) Αυτό σημαίνει ndashγια να το δούμε κι από άλλη πλευρά - πως αν ο Χριστός δεν είναι laquoΚύριοςraquo στη ζωή μου τότε δεν είναι τίποτα Δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι λιγότερο από Κύριος

Αν ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος Τον ακολουθώ ως μαθητής

Στα λόγια του Χριστού στον Λουκά κεφ 14 υπάρ-χουν τέσσερις βασικές διευκρινήσειςπροειδοποιήσεις Καθώς ακολουθεί πλήθος τον Χριστό πλήθος που προ-φανώς έχει δει κι έχει ακούσει για τα θαύματα τη δύνα-μη αλλά και τη διδασκαλία του ο Χριστός τρεις φορές τους λέει ποιος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητήςraquo Του

(α) laquoΑν κάποιος έρχεται σε μένα και δεν μισεί τον πατέρα του και τη μητέρα και τη γυναίκα και τα παι-διά και τους αδελφούς και τις αδελφές ακόμα μάλιστα και τη δική του ζωή δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1426) Για να ακολουθήσω τον Χριστό ως Κύ-ριο πρέπει να Τον αγαπώ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο (Ματθ 1037) τόσο πολύ ώστε η αγάπη μου για την οικογένειά μου και για τον ίδιο μου τον εαυτό να φαίνεται σαν μίσος Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μέσα στο ίδιο σπίτι δεν είναι όλοι πιστοί στον Χριστό Καμιά φορά όμως συμβαίνει ακόμη και όταν η οικογένεια αποτελείται από πιστούς ανθρώπους Ακόμη και τότε μπορεί η οικογένεια να γίνει εμπόδιο στην υπακοή μας Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή όλοι έχουμε ανθρώπινες επιθυμίες και όνειρα και αυτά μπορεί να συγκρουστούν με του Θεού τα σχέδια Δεν μπορεί κάποιος να είναι μαθητής του Χριστού και να μην είναι διατεθειμένος να θυσιάσει - αν χρειαστεί - τις επιθυμίες των γονιών του των αδελφών του της γυναίκας του τις δικές του όταν αυτές οι επιθυμίες ακόμη και αν είναι καλές στα ανθρώπινα μάτια έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που ο Θεός θέλει

(β) laquoΚαι όποιος δεν βαστάζει τον σταυρό του και έρχεται πίσω μου δεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκάς 1427) Όποιος άκουγε για σταυρό εκείνη την εποχή καταλάβαινε πολύ καλά τι εννοούσε ο Χριστός Έβλεπαν τους σταυρούς των Ρωμαίων πολύ τακτικά Αυτοί που άκουγαν καταλάβαιναν πως σταυρός σημαί-νει θάνατο χωρίς ίσως να είναι σε θέση να δουν πως ακριβώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ακολουθώντας τον Χριστό Ποιες είναι οι εικόνες που θυμίζουν θάνατο σή-μερα Θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα laquoΌποιος με ακολουθεί είναι σαν να κάθεται στην ηλεκτρική κα-

ρέκλαraquoΠραγματικά ο Χριστός καλεί τους ανθρώπους να

έρθουν σε Αυτόν και να πεθάνουν ως προς τον παλιό τρόπο ζωής σύμφωνα με τον οποίο είναι φυσιολογικό το να ζεις για τον εαυτό σου για να είσαι αξιοπρεπής στην κοινωνία για να απολαμβάνεις τα δώρα που σου δίνει ο Θεός όχι για τον Θεό όμως Ο παλιός τρόπος ζωής σε οδηγεί να ζεις για να ικανοποιείς τις επιθυμίες σου να ζεις για σένα Όλοι για τον εαυτό τους ζουν Ο εγωισμός γίνεται φυσιολογικός Οι κάθε είδους επιθυ-μίες το ίδιο Όμως laquoΚαι όσοι είναι τού Χριστού σταύ-ρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίεςraquo (Γαλάτας 524) Ο εγωισμός μου η υπερηφάνεια μου η πονηρή μου επιθυμία η πλεονεξία μου η αδιαφορία μου η ειρωνεία μου συμπεριφορές που θεωρούσα φυσιολογικές τώρα βλέπω πως είναι αμαρτία και τις εγκαταλείπω γιατί σταυρώθηκε ο παλιός άνθρωπος μαζί με τον Χριστό

Το laquoνα σηκώνω το σταυρό μουraquo δεν σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που όλοι ως άνθρω-ποι αντιμετωπίζουμε Δεν έχει να κάνει με την αρρώστια μας ούτε τα τυχόν οικονομικά μας προβλήματα Αυτά είναι δοκιμασίες που τα περνάνε όλοι laquoΝα σηκώνω το σταυρό μουraquo σημαίνει να θανατώνω τον παλιό τρόπο σκέψης και ζωής και να κάνω αυτό που θέλει ο Χριστός ακόμη και όταν μου φαίνεται δύσκολο ή δεν μου αρέ-σει ή ακόμη κι όταν σημαίνει διωγμό Γιατί Επειδή Τον αγαπάω πιο πολύ από κάθε άλλο άνθρωπο

(γ) laquoΠοιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει Κι αυτό ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο να μην αρχίσουν όλοι όσοι τον βλέ-πουν να τον κοροϊδεύουν και να λένε ότι αυτός ο άν-θρωπος άρχισε να χτίζει αλλά δεν μπόρεσε να τελειώ-σειraquo (Λουκ 1428-30 ΝΜΒ) Ο Χριστός δίνει δύο παρα-δείγματα για να βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνει να ακολουθώ τον Χριστό ως μαθητής Όποιος θέλει να φτιάξει πύργο κάθεται και υπολογίζει το κόστος δεν ξεκινά χωρίς πρόγραμμα Αν δεν το κάνει κι ο πύργος μείνει μισός οι άνθρωποι θα τον κοροϊδεύουν

Κατά παρόμοιο τρόπο λέει ο Χριστός λειτουρ-γεί και η μαθητεία Ο άνθρωπος πρέπει να κάτσει να σκεφτεί τι απαιτείται για να ακολουθεί τον Χριστό Δεν ακολουθείς επειδή φαίνεται ενδιαφέρον ή επειδή βρέ-θηκες σε ένα χώρο με ενδιαφέροντες ανθρώπους και το περιβάλλον είναι καλό και ηθικό Αν ο άνθρωπος ακολουθεί τον Χριστό για αυτούς τους λόγους τελικά αρχίσει να χτίζει τον πύργο που δεν θα τον τελειώσει Αυτό θα οδηγήσει σε κοροϊδία κι εμπαιγμό από τους ανθρώπους Αν θέλει κάποιος να ακολουθήσει τον Χρι-στό πρέπει να το σκεφτεί Τι είναι ο Χριστός για μένα Τον αγαπάω πιο πολύ από καθετί άλλο Πεθαίνω για τον παλιό τρόπο ζωής Ο Χριστός και το θέλημά Του έρχονται πάνω και πριν από καθετί Αρκετά έχει γελά-σει ο κόσμος με τους χριστιανούς δεν νομίζετε Αρ-κετά μας έχουν πει laquoυποκριτέςraquo ανθρώπους που λέμε μεγάλα λόγια

Η δεύτερη εικόνα είναι αυτή του βασιλιά και του στρατού του Ποιος βασιλιάς πάλι ξεκινάει να κάνει πόλεμο με άλλον βασιλιά χωρίς πρώτα να καθίσει να σκεφτεί αν μπορεί με δέκα χιλιάδες άντρες να αντιμε-τωπίσει αυτόν που του επιτίθεται με είκοσι χιλιάδες Αν

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 295

δεν μπορεί στέλνει μεσολαβητές όταν ακόμη ο άλλος είναι μακριά και ζητάει διαπραγματεύσεις για ειρήνη (Λουκάς 1431-32 ΝΜΒ) Άλλη μια εικόνα που μας κα-λεί να σκεφτούμε το κόστος Μόνο που εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά Στην περίπτωση αυτή ο βασιλιάς αναγκάζεται να ζητήσει ειρήνη και να στείλει πρεσβευ-τή ενώ στην πρώτη ο άνθρωπος μόνος του επιλέγει αν θέλει να χτίσει πύργο ή όχι Στο δεύτερο παράδειγμα ο βασιλιάς δεν έχει δυνατότητα επιλογής Η κατάστα-ση είναι αυτή που είναι Και τα δύο παραδείγματα είναι σημαντικά και δείχνουν πως πρέπει να σκεφτεί καλά ο άνθρωπος τι σημαίνει να είναι μαθητής Δεν μπορείς να νικάς στον καλό αγώνα αν η καρδιά σου δεν αγαπάει τον Χριστό

(δ) Έτσι λοιπόν κανείς από σας δεν μπορεί να είναι μαθητής μου αν δεν απαρνηθεί όλα του τα υπάρχονταraquo (Λουκ 1433 ΝΜΒ) Το εδάφιο αυτό είναι το φυσικό επακόλουθο των προηγουμένων Το πρώτο είναι η ασυμβίβαστη αγάπη για τον Χριστό αγάπη που κάνει όλες τις άλλες αγάπες να φαίνονται σαν μίσος Επειδή Τον αγαπώ το δεύτερο είναι ο θάνατος για τον παλιό τρόπο ζωής Το τρίτο είναι πως επειδή τον αγαπώ πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο δεν ξεκινώ και μετά στα-ματώ Το τέταρτο είναι το φυσικό επακόλουθο επειδή αγαπώ τον Χριστό η καρδιά μου δεν αιχμαλωτίζεται από τίποτα επίγειο Το να προσκολλήσει ο μαθητής του Χριστού την καρδιά του σε οτιδήποτε κοσμικό είναι κα-ταστροφικό για την μαθητεία επειδή δείχνει πως δεν αγαπάει τον Χριστό τόσο πολύ που όλα τrsquo άλλα να φαί-νονται σαν μίσος

Γιατί να θελήσουμε να ζήσουμε έτσι Επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από τον ίδιο τον Χρι-στό laquoΗ βασιλεία των ουρανών μοιάζει επίσης με θη-σαυρό κρυμμένο στο χωράφι που τον βρήκε ένας άν-θρωπος και τον έκρυψε κι όλος χαρά πάει και πουλάει όλα όσα έχει κι αγοράζει εκείνο το χωράφιraquo (Ματθ 1344 ΝΜΒ) Ο άνθρωπος που αναγνωρίζει τον Χριστό ως Κύριο και γίνεται μαθητής έχει καταλάβει πως ο Χριστός είναι σαν το θησαυρό που βρήκε στο χωράφι Πουλάει όλα τα υπάρχοντά του γεμάτος χαρά για να αγοράσει εκείνο το χωράφι Οι άλλοι δεν Τον καταλα-βαίνουν αλλά ο ίδιος χαίρεται Υπάρχει και η άλλη παραβολή αμέσως μετά από αυτή που αναφέραμε laquoΗ βασιλεία των ουρανών πάλι μοιάζει μrsquo έναν έμπορο που ζητούσε να βρει όμορφα μαργαριτάρια Κι όταν βρήκε ένα πανάκριβο μαργαριτάρι πήγε και πούλησε όλα όσα είχε και το αγόρασεraquo (Ματθ 1345-46 ΝΜΒ) Και στις δύο παραβολές οι άνθρωποι αυτοί πουλάνε Όμως το κάνουν επειδή έχουν πειστεί πως αυτό που έχουν βρει αξίζει περισσότερο από αυτά που πούλη-σαν Είναι καλύτερο Εσύ πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο καλύτερος θησαυρός που μπορείς να έχεις

Τι θα συμβεί όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν Ο Χριστός και στις τρεις περιπτώσεις είπε πως ο άνθρωπος εκείνος laquoδεν μπορεί να είναι μαθητής μουraquo (Λουκ 1426 27 33) Η ζωή βέβαια και η πορεία της ιστορίας μέσα στο χρόνο έχουν δείξει πως πολλοί άνθρωποι έχουν πει ότι είναι χριστιανοί χωρίς ο Χρι-στός να είναι Κύριος και οι ίδιοι να ακολουθούν ως μαθητές Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν επιχειρή-σει να ακολουθήσουν το Χριστό με τους δικούς τους όρους δηλαδή χωρίς να τον αγαπούν πιο πολύ από τους ανθρώπους χωρίς να αρνούνται την παλιά ζωή

τους και η καρδιά τους δεν έχει ξεκολλήσει ποτέ από το χρήμα Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι η πλειονότη-τα αυτών που ονομάζουν τους εαυτούς τους χριστια-νούς σήμερα Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση

Αν κάποιος άνθρωπος δεν ζει ως μαθητής αλλά ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τον Χριστό αυτός ο άνθρω-πος θα γίνει αντικείμενο κοροϊδίας εμπαιγμού Αυτός ο εμπαιγμός η εμπειρία έχει δείξει μας αγγίζει όλους Ο κόσμος μας παρατηρεί Όταν ο κόσμος ακούει κάποιον να λέει πως πιστεύει στον Χριστό και η ζωή του δεν είναι και σε τίποτα διαφορετική προκαλεί τον εμπαιγμό προς τον ίδιο που κάνει την αμαρτία και προς όλους τους άλλους που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί

Γράφει εύστοχα ο Σταύρος Ζουμπουλάκης Ο χρι-στιανισμός των ανθρώπων γύρω μας είναι μια απο-κρουστικά μικροαστική υπόθεση μια οικογενειακή χρηστοήθεια να είναι καλά τα παιδιά μας να καλο-σπουδάσουν να καλοπαντρευτούν να βρουν μια καλή δουλειά και να προκόψουν laquoουχί και οι εθνικοί το αυτό ποιούσιraquo (Σ Ζουμπουλάκη Η αδελφή μου εκδ Πόλις σελ61) Αυτός είναι ο χριστιανισμός μας Αυτό μόνο θα ζήσουμε Ο Χριστός είναι laquoμόνοraquo βοηθός μας Όχι Κύριος και Βασιλιάς μας Η βασιλεία Του Οι δικοί Του σκοποί Η σωτηρία των ανθρώπων Η μαθητεία σε όλα τα έθνη Η μαρτυρία μας Το έργο Του μέσα από την Εκκλησία Η προσωπική ζωή της μαθητείας Μόνο τα περίσσευματα θα του δίνουμε

Να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoΚύριοraquo σημαίνει πως είμαι μαθητής Του Ο μαθητής του Χριστού

(1) Αγαπάει τον Κύριο περισσότερο από καθετί (Λουκάς 1426)

(2) Επειδή αγαπάει τον Χριστό πληρώνει το κόστος αυτής της αγάπης σηκώνοντας το σταυρό του (Λουκάς 1427)

(3) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν πηγαίνει μπρος- πίσω (εδ 28-32)

(4) Επειδή αγαπάει τον Χριστό δεν αιχμαλωτίζεται η καρδιά του με τίποτε επίγειο και υλικό (Λουκάς 1433)

Η αναγέννηση δεν είναι laquoαξεσουάρraquo Η αναγέννηση αλλάζει τον άνθρωπο Άλλαξε τη ζωή της Σαμαρείτι-δας Άλλαξε τη ζωή του Ζακχαίου Ο Ζακχαίος όταν ήρθε ο Χριστός στη ζωή του αποφάσισε να ζήσει με τα μισά από τα χρήματά μου κι από τα μισά που του έμειναν υποσχέθηκε πως θα ξεπληρώσει τετραπλάσια αυτούς που τους αδίκησε Φαντάζεστε να επιστρέφει σπίτι του με τον Χριστό και να λέει στην οικογένειά του τι αποφάσισε να κάνει

Χρειαζόμαστε μετάνοια Χρειαζόμαστε μετάνοια όλοι και οι πνευματικοί ηγέτες (ιδιαιτέρως και πρώ-τα εμείς) και στη συνέχεια κάθε πιστός Γιατί Επειδή αυτή την αλήθεια την νερώσαμε Διδάξαμε μια αίρεση που λέει Έλα στο Χριστό δώσε του την καρδιά σου κι αργότερα μπορείς να αφιερωθείς Δεν το είπαμε έτσι αλλά το εννοήσαμε Το εννοήσαμε αφήνοντας τα παι-διά μας να πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να πιστεύει αλλά να μην αλλάζει η ζωή του Αυτό είναι λάθος Μπο-ρεί κάποιος να λατρεύει χωρίς να φοβάται το Θεό Κι αυτό είναι λάθος Μπορεί να συγκινείται με τη λατρεία αλλά να λέει ψέματα στους φίλους του να κλέβει σε κάθε διαγώνισμα να ντύνεται όπως θέλει να βλέπει ότι θέλει στην τηλεόραση και στο ίντερνετ να κοιμά-ται με τον αγαπημένο τουτης laquoαφού ούτως ή άλλως

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 296 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

θα παντρευτούνraquo Τα αφήσαμε γιατί πολλά από αυτά αν όχι όλα τα έχουμε κάνει πρώτα εμείς Λατρεύουμε το Θεό αλλά τσακωνόμαστε για το πώς η λατρεία θα γίνεται σωστά Συγκινούμαστε με το κήρυγμα αλλά δεν πληρώνουμε τους υπαλλήλους μας που εργάζο-νται για μας ή αν είμαστε εργάτες δεν είμαστε τυπικοί στη δουλειά μας Φαγωνόμαστε μέσα στις οικογένειές μας για κληρονομικά δεν μιλιόμαστε για χρόνια αλλά παίρνουμε μέρος στο Κυριακό Δείπνο όλοι μαζί σαν να μην συμβαίνει τίποτα Δίνουμε στο Θεό τα περισσέμα-τα μας και περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν αυτό που για μας είναι laquoαξεσουάρraquo εντέλει Δεν μπο-ρώ να ακολουθώ τον Χριστό ως laquoσωτήραraquo αλλά όχι ως laquoΚύριοraquo

Μπήκαμε σε διαμάχες για το αν χάνεται ή δεν χάνε-ται η σωτηρία για να έχουμε μια απάντηση στο τι θα γί-νει με αυτούς που λένε πως είναι πιστοί αλλά δεν ζουν ως πιστοί Ξεχνώντας πως Όπως λοιπόν το σώμα είναι νεκρό χωρίς την ψυχή έτσι και η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή (Ιάκωβος 226) Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα Γιατί με αποκαλείτε Κύριε Κύριε και δεν κάνετε όσα λέω (Λουκάς 646)Κι αμέσως μετά γράφει 47 Όποιος έρχεται σrsquo εμένα κι ακούει τα λόγια μου και τα εφαρμόζει θα σας δείξω με ποιον μοιάζει 48 Μοιάζει με έναν που για να χτίσει το σπίτι του έσκαψε βαθιά κι έβαλε τα θεμέλια πάνω σrsquo ένα βράχο Έτσι όταν έγινε πλημμύρα κι έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι δεν μπόρεσαν να το σαλέψουν γιατί είχε θεμελιωθεί πάνω στο βράχο 49 Αντίθετα αυτός που ακούει τα λό-για μου και δεν τα εφαρμόζει μοιάζει με έναν που έχτι-σε το σπίτι του πάνω στο χώμα χωρίς θεμέλια Μόλις έπεσαν ποτάμι τα νερά πάνω στο σπίτι γκρεμίστηκε και η ζημιά που έπαθε ήταν μεγάλη (Λουκάς 647-49)

Γκρεμίζεται η ζωή μας αφού παίζουμε με τον Χριστό και δεν τον ακολουθούμε ως Κύριο Η ανυπακοή μας το ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε μας φέρνει σε αδιέξοδα γκρεμίζει τα σπίτια μας καταστρέφει τις ζωές μας Μόνο όταν ο Χριστός είναι Κύριος ακολου-θώ τη σοφία Του την οδηγία Του χωρίς περιστροφές και δικαιολογίες Και τότε μόνο χτίζω το σπίτι μου στο βράχο laquoὩς οὖν παρελάβετε τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε ἐρριζωμένοι καὶ ἐποι-κοδομούμενοιraquo

Να ζω με τον Χριστό ως Κύριο σημαίνει (1) laquoνα περπατώ εν αυτώraquo (2) να είμαι ριζωμένος στην αλήθεια Του και (3) να χτίζω τη ζωή μου με αυτή την αλήθεια

Να περπατώ laquoεν αυτώraquo σημαίνει να είμαι ενωμένος μαζί Του Αυτό ξεκινάει από τη σχέση που εγώ έχω με την αλήθεια Του και σημαίνει πως ο Λόγος Του κατοι-κεί μέσα μου πλούσια Διαβάζω την Αγία Γραφή επειδή εκεί βρίσκω φως και ζωή Βρίσκω αλήθειες που θα με φέρουν σε σύγκρουση με πάρα πολύ κόσμο αλλά είναι η αλήθεια και δεν μπορώ να την αρνηθώ

Όταν υπακούω στον Λόγο Του τότε βγάζω ρίζες Βγάζω ρίζες πάνω σε βράχο Η αλήθεια του Λόγου του Θεού γράφεται μέσα μου Το μυαλό μου ανακαινίζεται Η αλήθεια του Θεού βρίσκει έδαφος μέσα μου Μαθαί-νω να διακρίνω τι θέλει ο Θεός και τι όχι Μεταμορφώ-νομαι με την ανακαίνιση του νου μου κι έτσι καταλαβαί-νω ποιο είναι το θέλημα του Θεού που είναι ευάρεστο

στο Θεό και τέλειο (Ρωμ 122) Έτσι χτίζω την ζωή μου πάνω στο βράχο

Πώς μοιάζει η ζωή αυτή Πώς θα είναι η ζωή μου όταν θα έχω ρίζες και θα χτίζω τη ζωή με τον Χριστό ως Κύριο

Το πρώτο είναι πως ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό όταν έρθουν οι πλημμύρες και οι δοκιμασίες ξέρει πως η ζωή του δεν θα καταστραφεί Πόσοι και πόσοι άνθρωποι έχουν περάσει από δοκιμα-σίες οικονομικές υγείας αποτυχίες επαγγελματικές Όμως όταν κάνω επιλογές βασισμένες στη σοφία του Θεού η ζωή μου αν και είναι μέσα στη φουρτούνα πα-ραμένει ασάλευτη

Δεύτερο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό και τον έχει Κύριο έχει πολύ ξεκάθαρες αξίες Το τι θα θεωρώ σωστό και τι λάθος θα ορίζεται από τον Χριστό κι όχι από ανθρώπους Το δίκαιο και το άδικο το πονηρό και το καθαρό δεν το ορίζουν οι περι-στάσεις αλλά η αλήθεια του Θεού όπως φανερώνεται στην Αγία Γραφή Ο άνθρωπος που με την υπακοή έχει βγάλει ρίζες εν Χριστώ είναι σταθερός στις αποφάσεις του ότι κι αν λέει το περιβάλλον του

Τρίτο ο άνθρωπος που έχει ρίζες και οικοδομή στον Χριστό δεν πάει laquoπέρα-δώθεraquo Μπορεί να δυσκο-λεύεται με τις αντιδράσεις των γύρω του να πληγώνε-ται όπως κι ο Χριστός αλλά δεν αλλάζει Έχει ρίζες δηλαδή χαρακτήρα Η γνώμη των ανθρώπων στη συ-νείδηση του είναι ακριβώς αυτό και τίποτα παραπάνω ανθρώπινη γνώμη Η σοφία του Χριστού είναι αντίθετη με τη σοφία των ανθρώπων κι αυτό έχει κόστος όχι επειδή αυτό που λέει ο Χριστός δεν είναι αλήθεια αλλά επειδή κανείς δεν το ζει Οπότε μπορεί να νοιώθεις σαν τη μύγα μες στο γάλα αλλά δεν πισωγυρίζεις

Τέταρτο ο άνθρωπος που είναι ριζωμένος στον Χρι-στό και που χτίζει τη ζωή του με του Χριστού τη σοφία είναι ο μόνος εντέλει που θα πάει στον ουρανό Εάν είναι αλήθεια το ότι αν ο Χριστός δεν είναι Κύριος δεν είναι τίποτα τότε πάρα πολλοί που νομίζουν πως θα είναι μαζί Του δεν θα είναι

Θυμάστε τις παραβολές του Χριστού με τις 5 φρό-νιμες και τις 5 μωρές παρθένες Την παραβολή με τα πρόβατα και τα κατσίκια Αν προσέξετε σε όλες τις πα-ραβολές αυτοί που μένουν απέξω δεν το περίμεναν Οι μωρές παρθένες πίστευαν πως τελικά ο γαμπρός θα ανοίξει Αλλά δεν άνοιξε Τα κατσίκια δεν πίστευαν πως θα μείνουν απέξω Κι όμως έμειναν Στον Ματθαίο αυ-τοί που κήρυξαν κι έβγαλαν δαιμόνια στο όνομα του Χριστού θα ακούσουν laquoποτέ δεν σας ήξεραraquo Κι αυτό είναι τραγικό Το γεγονός πως κάποιος μπορεί να βρί-σκεται για δεκαετίες μέσα στην Εκκλησία αλλά ο Χρι-στός να μην είναι Κύριός του Είναι θανατηφόρο Είναι τραγικό να ακολουθείς τον Χριστό όπως νομίζεις εσύ Κοστίζει την ψυχή σου Ο Χριστός είναι Κύριος Δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο

Η αναγέννηση μοιάζει με πυρηνική έκρηξη μέσα στον άνθρωπο Είναι επανάσταση Είναι αλλαγή πο-ρείας laquoΔεχτήκατε ως Κύριό σας τον Ιησού Χριστό Να ζείτε λοιπόν ενωμένοι μαζί του Να είστε ριζωμένοι σrsquo αυτόν και να οικοδομείτε τη ζωή σας πάνω τουraquo (Κο-λοσσαείς 26-7α) Αμήν Ο αιδ Γ Αδάμ είναι ποιμένας της Β΄ ΕΕΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 297

Η αμαρτία και το τέλος των Σοδόμων των Γομόρρων και του Λωτ

του αιδ Μελέτιου Β Μελετιάδη

Συνέχεια από το τεύχος Σεπτεμβρίου

ΙΙΙ Η Γυναίκα του Λωτ και το πισωγύρισμά της

Η οδηγία του Αγγέλου προς τον Λωτ και την οικογένειά του ήταν ξεκάθαρη ldquo17 Καθώς τους έβγαζαν έξω είπε ο ένας laquoΦύγε για να σώσεις τη ζωή σου Μην κοιτάξεις πίσω

σου και μη σταθείς πουθενά σε όλη την περιοχή Τρέ-ξε να σωθείς στα βουνά για να μην καταστραφείςraquo rdquo Ωστόσο διαβάζουμεldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοί-ταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo Το γεγονός θέτει πάρα πολλά ερωτήματα

bull Τι ήταν τελικά αυτό που την έκανε στήλη άλα-τος bull Ήταν η ανυπακοή στην εντολή του αγγέλου να μην κοιτάξουν πίσω σε αυτό που γινόταν στην πόλη τους (εδ 17)bull Και πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι γυρίζει να δει ενώ είναι καθrsquo οδόν όταν η κα-ταστροφή των Σοδόμων δεν ξεκινάει πριν η οι-κογένεια του Λωτ φτάσει ασφαλής στη Σηγώρ όπως τους είχε υποσχεθεί ο Θεός Διότι δια-βάζουμε ldquo21 Ο Κύριος του είπε laquoΘrsquo ακούσω κι αυτόν το λόγο σου και δε θα καταστρέψω την πόλη που λες 22 Τρέξε να καταφύγεις σrsquo αυτήν γιατί δεν μπορώ να κάνω τίποτε μέχρις ότου φτάσεις εκείraquordquobull Μήπως τελικά το ldquoκοίταξε πίσωrdquo δεν ήταν ένα απλό κοίταγμα αλλά κάτι πολύ περισσότερο και πολύ χειρότερο

Πιστεύω πως ήταν κάτι χειρότερο από ένα απλό κοίταγμα Η γυναίκα του Λωτ μη αντέχοντας να απο-χωριστεί την πόλη της (ενδεχομένως ήταν γηγενής) τους συγγενείς της τον λαό της το σπίτι της εγκα-ταλείπει τον άνδρα της που βρίσκεται καθrsquo οδόν προς την Σηγώρ κι επιστρέφει πίσω όπου δέχεται το θειάφι και την φωτιά και απολιθώνεται Ο λόγος που με ωθεί να πιστεύω πως δεν κοίταξε απλώς αλλά επέστρεψε πίσω είναι η φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τον συγγραφέα της Γένεσης αλλά και από τον Χριστό

bullΓράφει ο Μωυσής - ΝΜΒΕ ldquo26 Η γυναίκα όμως του Λωτ κοίταξε πίσω και έγινε στήλη άλατοςrdquo - Οrsquo ldquo26 καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλόςrdquo

- Βάμβας ldquo26 Αλλ η γυνή αυτού περιβλέψασα όπισθεν αυτού έγεινε στήλη άλατοςrdquo

Ο Βάμβας αποδίδει το εβραϊκό κείμενο καλύτερα όπου ο Μωυσής μας λέει πως η γυναίκα του Λωτ κοί-ταξε ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτούrdquo Όμως εάν η γυ-ναίκα του Λωτ κοίταξε πίσω δεν θα ήταν λογικότερο να πει ldquoπεριβλέψασα όπισθεν αυτήςrdquo και όχι ldquoπεριβλέψα-σα όπισθεν αυτούrdquo Εκτός και εάν με την φράση αυτή εννοεί πως η γυναίκα του που τον ακολουθούσε μέχρι εκείνο το σημείο γύρισε πίσω από αυτόν Δηλαδή στα-μάτησε να τον ακολουθεί κι επέστρεψε στα Σόδομα

Ωστόσο γεννιέται το ερώτημα εάν μπορούμε μια τέτοια προσέγγιση να την στηρίξουμε πάνω σε μια δι-αφορετική ανάγνωση της σχετικής φράσης Καταλα-βαίνω πως η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πως απαιτείται μια πειστικότερη αιτιολόγηση Αυτήν την προσφέρει ο Κύριος

bullΛέει ο Χριστός

Ο ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει τον λόγο του Κυρίου τον σχετικό με την επερχόμενη κρίση που ο Θεός θα φέρει επάνω στον κόσμο για την αμαρτία του και την άρνησή του να μετανοήσει Ανάμεσα στα άλλα λέει ο Χριστός ldquo28 Το ίδιο έγινε και τον καιρό του Λωτ Έτρωγαν κι έπιναν αγόραζαν και πουλούσαν φύτευ-αν κι έχτιζαν 29 Την ημέρα όμως που βγήκε ο Λωτ από τα Σόδομα έβρεξε φωτιά και θειάφι απrsquo τον ουρανό και τους αφάνισε όλους 30 Τα ίδια θα συμβούν και την ημέρα που θα φανερωθεί ο Υιός του ανθρώπου 31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo (Λκ 17)

Ο Χριστός κλείνει την πρότασή του με την υπεν-θύμιση-προειδοποίηση ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Αμέσως προηγουμένως όμως λέει ldquo31 Την ημέρα εκείνη όποιος θα βρίσκεται στο λιακωτό και τα πράγματά του θα είναι στο σπίτι να μην κατεβεί να τα πάρει Κι όποιος είναι στο χωράφι να μη γυρίσει πίσω 32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτrdquo Εμμέσως ο Χρι-στός αφήνει να εννοηθεί πως η γυναίκα του Λωτ επέ-στρεψε στα Σόδομα και γιrsquo αυτό καταστράφηκε Δεν ήταν απλώς ένα φευγαλέο κοίταγμα προς την καταδι-κασμένη πόλη αλλά κυριολεκτική επιστροφή Η καρδιά της βρισκόταν στην αμαρτωλή και καταδικασμένη πόλη και όχι με τον Λόγο του Θεού

Ενώ ο Άγγελος της Χάρηςo την πήρε από το χέριo την έβγαλε από την πόλη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 298 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

o την απομάκρυνε από την καταστροφήo της ζήτησε να φύγει και να μην καν κοιτάξει

εκείνη ανυπάκουσε κι επέστρεψε διότι εκεί στην πόλη ήταν η καρδιά της Μπορεί ο Άγγελος να την έβγαλε από τα Σόδομα όμως τα Σόδομα ποτέ δεν βγήκαν από την καρδιά της και γιrsquo αυτό επέστρεψε εκεί

Ο Κύριος είπε ldquo21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςrdquo (Μτ 6) Προκαλούν εντύπωση τα λόγια του Κυρίου που προηγούνται αυτού του λόγου ldquo19 laquoΜη μαζεύετε θησαυρούς πάνω στη γη όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν 20 Αντί-θετα να μαζεύετε θησαυρούς στον ουρανό όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέ-βουν 21 Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σαςraquordquo Πόσοι από εμάς σαν την γυναίκα του Λωτ δεν ξοδεύουμε ολόκληρη την ζωή μας για να θησαυρίσουμε θησαυρούς εδώ στην γη στα Σόδομα και Γόμορρα του κόσμου μας που είναι καταδικασμένα για καταστροφή και ξεχνάμε να θησαυρίζουμε θησαυ-ρούς στον ουρανό Ενώ ο Κύριος μας βγάζει από τον κόσμο ο κόσμος δεν βγαίνει από την καρδιά μας με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιστρέφουμε σε αυτόν

Ο Χριστός μας προειδοποιεί υπενθυμίζοντάς μας ldquo32 Να θυμάστε τη γυναίκα του Λωτ 33 Όποιος θελήσει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος τη χάσει θα τη διατηρήσει 34 Σας βεβαιώνω πως εκείνη τη νύ-χτα απrsquo τους δύο που θα κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθείrdquo (Λκ 17)

ΙV Φυγή στα Όρη της Σηγώρ (1930)

Στον Ωσηέ λέει ο Θεός ldquo7 Καθώς το λέει ο λόγος αυτός που σπέρνει άνεμο θύελλα θα θερίσειrdquo (87) Ο Λωτ έσπειρε ανέμους και θέρισε θύελλες με την τελευ-ταία να είναι η χειρότερη όλων Οι άνεμοι που έσπειρε ήταν οι περιπτώσεις ανυπακοής στον Θεό και η επιλογή να κάνει εκείνο που επιθυμούσε και ικανοποιούσε τον ίδιο Το τι συνέβη μεταξύ του Λωτ και των δυο κορι-τσιών του στα βουνά της Σηγώρ δεν ήταν ένα αυτόνο-μο επεισόδιο αποκομμένο από την προηγούμενη ζωή του Αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα Διαβάζουμε rdquo

30 Ο Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ Γιrsquo αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες τουrdquo

Τελικά ο Λωτ δεν μένει στην Σηγώρ την οποία εκεί-νος είχε επιλέξει Ο λόγος που φεύγει είναι ο φόβος η αιτία του οποίου όμως παραμένει άγνωστη Τελικά υπακούει στην θεία υπόδειξη να καταφύγει στους λό-φους αλλά η υπακοή του

bullΕίναι καθυστερημένηbullΈχει λάθος κίνητρο είναι ο φόβος που πηγά-ζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον Θεό Ο Λωτ φοβάται πως τελικά δεν είναι ασφαλής ούτε και στην Σηγώρ παρά τον Λόγο του Θεού πως δεν θα καταστρέψει την πόλη εξαιτίας του Άλλο ένα δείγμα της απιστίας του Λωτ που έρχεται να προστεθεί σε όλα εκείνα που προηγήθηκαν

Μέσα στην ΠΔ οι σπηλιές θεωρούνται ωςbullο τόπος κατοικίας των νεκρών καθώς χρησι-μοποιούνται ως τόποι ενταφιασμού των νεκρών Σrsquo ένα ανάλογο σπήλαιο έθαψαν τον Αβραάμ όταν αυτός πέθανε ldquo9 Τον έθαψαν ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ οι γιοι του στο σπήλαιο Μαχπελά στον αγρό του Εφρών γιου του Σωχάρ του Χετταίου απέναντι από τη Μαμβρή 10 Είναι ο αγρός που είχε αγοράσει ο Αβραάμ από τους Χετταίους Εκεί ενταφιάστηκαν ο Αβραάμ και η γυναίκα του η Σάρραrdquo (25)bullΟ τόπος κατοικίας των προσφύγων

ldquo16 Οι πέντε εκείνοι Αμορραίοι βασι-λιάδες έφυγαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μακκηδάrdquo (ΙτΝ 10) ldquo6 Ο ισραηλιτικός πληθυσμός είδαν

ότι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση γιατί πιέζονταν από παντού και κρύφτηκαν στις σπηλιές στις σχισμές των βράχων σε λαγούμια και σε λάκκουςrdquo (Αrsquo Σαμ 13)

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως δεν είναι το γεγονός ότι ο Λωτ και τα κορίτσια του κατέφυγαν σε κάποια σπηλιά αλλά το γεγονός της αλλαγής της κατάστασής του Ο Λωτ που

bullΔεν αρκέστηκε να ζει με τον θείο του κι επέλε-ξε την πλούσια γη των ΣοδόμωνbullΔεν αρκέστηκε να ζει σε μια σκηνή ως πάροι-κος όπως ο θείος του αλλά έχτισε σπίτι στα Σό-δομα κι έγινε ο πρώτος μέσα στην Γραφή που απέκτησε πρώτη κατοικία

Τώρα όλα εκείνα τα πλούτη το σπίτι τα κοπάδια όλα έχουν φύγει και καεί Αυτός που δεν τον lsquoχωρού-σεrsquo η γη της Επαγγελίας επειδή δεν τον ικανοποιούσε τώρα αναγκάζεται να αρκεστεί σε μια σκοτεινή σπηλιά όπου σκοτεινά έργα πραγματοποιούνται Αυτός που επέλεξε να ζήσει μια ζωή μακριά από τον Θεό για να κερδίσει τον κόσμο τώρα στην ώρα της κρίσης έχασε όλα τα πλούτη του και δεν θα είναι μόνο τα πλούτη που χάνει θα χάσει πολύ σημαντικότερα Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθινός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Α Η Αιμομειξία με τις Θυγατέρες του (1931-36)

Το βιβλίο της Γένεσης μέσα σε όλα τα lsquoπρώταrsquo που αποκαλύπτει εξιστορεί και τα πρώτα περιστατι-κά σεξουαλικής διαστροφής Ήδη έχει αναφερθεί σε κάποιες διαστροφές προς τις οποίες ο αμαρτωλός άν-θρωπος ρέπει προσβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τον Θεό και την γαμήλια ετερόφυλη και μονογαμική σχέση μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας σύμφωνα με το θέλημα του Νυμφαγωγού και Νυμφευτή Θεού

bullΜε την Πολυγαμία Ο Λάμεχ είναι ο πρώτος πολύγαμος άνθρωπος μέσα στην ιστορία του ανθρώπου (419) Πολύγαμος ήταν και ο Αβρα-άμ (16)bullΜε την χρήση της γυναίκας ως σεξουαλικό αντικείμενο Ο Αβραάμ προσφέρει την γυναίκα του για να προστατευτεί ο ίδιος και λαμβάνει οι-κονομικά ανταλλάγματα γιrsquo αυτήν (1210-20) Ο Λωτ προσφέρει τις κόρες του στο πλήθος για να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 299

προστατέψει τους επισκέπτες του (19)bullΜε την Ομοφυλοφιλία Ολόκληρος ο ανδρικός πληθυσμός των Σοδόμων επιδιδόταν σε αυτήν (19)bullΜε την Αιμομειξία Όπως πραγματοποιείται στην περίπτωση του Λωτ και των δύο θυγατέ-ρων του (19)

Διαβάζουμε ldquo 31 Μια μέρα η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη laquoΟ πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρ-χει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας όπως γίνεται σrsquo όλον τον κόσμοrdquo Την πρωτοβουλία για την αιμομειξία την λαμβάνει η μεγαλύτερη κόρη η οποία χρησιμοποιώντας υπερβολή βάζει και την μικρότερη κόρη στο κόλπο Η άποψή της πως ldquoδεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μαςrdquo είναι υπερβο-λική και δεν εκφράζει την πραγματικότητα της κατά-στασης Η Σηγώρ δεν είχε καταστραφεί και δεν ήταν μακριά τους Εκεί οπωσδήποτε υπήρχαν προσφερόμε-νοι σύζυγοι Για λόγους που δεν γνωρίζουμε η μεγα-λύτερη κόρη θεωρεί πως είναι προτιμότερο να κατα-φύγουν στην ευκολότερη λύση ασχέτως της ηθικής παρά να περιμένουν κάποιον άνδρα

ldquo32 Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για νrsquo αφήσουμε απογόνους απrsquo αυτόνrdquo Ο συγγραφέας δεν πληροφορεί τον ανα-γνώστη για το πού βρέθηκε το κρασί Ίσως ανάμεσα στα πράγματα που πήραν μαζί τους όταν έφευγαν να ήταν και κάποιοι ασκοί κρασιού Εκείνο όμως που προκαλεί δεν είναι πού βρέθηκε το κρασί αλλά ότι οι κόρες του Λωτ δεν έχουν ηθικές αναστολές ή ενδοια-σμούς Μια συμπεριφορά εξηγήσιμη όταν λάβει κανείς υπrsquo όψιν ότι

bullΜεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με την κοσμο-θεωρία και ανηθικότητα των Σοδόμων Τώρα σε μια στιγμή κρίσης γιrsquo αυτές αποκαλύπτεται κι εφαρμόζεται όλο εκείνο το πλαίσιο lsquoαξιώνrsquo με το οποίο μεγάλωσανbullΤο παράδειγμα που ο πατέρας τους έδειξε ήταν το παράδειγμα ενός φίλαυτου ανθρώπου που πάντα επεδίωκε να είναι ο ίδιος ικανοποιη-μένος Τώρα οι ίδιες αποφασίζουν να βιώσουν την ζωή τους με το ίδιο μοντέλο με το οποίο έζη-σε εκείνοςbullΦέρονται στον πατέρα τους όπως φέρθηκε εκείνος προς αυτές εκείνο το βράδυ όταν ολό-κληρος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης απαι-τούσε από αυτόν να τους παραδώσει τους δύο επισκέπτες Ο Λωτ για να προστατεύσει τους επισκέπτες του πρόσφερε στο φλογισμένο πλή-θος τις δυο του κόρες Με άλλα λόγια τις χρησι-μοποίησε χωρίς ηθικές αναστολές Τώρα ήταν η σειρά τους να τον χρησιμοποιήσουν και τον χρησιμοποιούν χωρίς ηθικές αναστολέςbullΣτο τέλος της ιστορίας ο Λωτ μαζί με όλα τα άλλα που έχασε θα έχανε και το σώμα του μαζί με αξιοπρέπεια και την τιμή του Και το θλιβερό-τερο απrsquo όλα θα τα έχανε στις ίδιες τις θυγατέ-ρες του μια πράξη που ο Λόγος του Θεού την καταδικάζει

Η ιστορία του Λωτ και της σχέσης του με τις κό-

ρες του αποδεικνύει τον Λόγο του Θεού τόσο αληθινό ακόμη μια φορά ldquo7 Μην έχετε ψευδαισθήσεις ο Θεός δεν εμπαίζεται Ότι σπέρνει ο άνθρωπος αυτό θα θερί-σει 8 Έτσι όποιος σπέρνει στον αγρό των αμαρτωλών επιθυμιών του θα θερίσει από εκεί ως καρπό την κα-ταστροφή Όποιος όμως σπέρνει στον αγρό του Πνεύ-ματος αυτός θα θερίσει ως καρπό του Πνεύματος την αιώνια ζωήrdquo (Γαλ 6)

Τελικά πραγματοποιούν το σχέδιό τους Μεθούν τον πατέρα τους δύο διαδοχικές νύχτες κοιμούνται μαζί του και μένουν έγκυες Η ιστορία του Λωτ με τις κόρες του έχει αρκετές ομοιότητες με την ιστορία του Νώε και των παιδιών του

1 Και ο Νώε και ο Λωτ πίνουν αρκετά2 Και στις δύο όταν ο πατέρας έχει μεθύσει και βρίσκεται υπό την επήρεια του αλκοόλ τα παι-διά του κάνουν κάποιο κακό3 Η πράξη των παιδιών έχει άμεσα αποτελέσμα-τα στους απογόνους τους

Υπάρχουν ωστόσο αρκετές διαφορές Διαφορές όπως

1 Ο Λωτ κατανάλωσε μάλλον περισσότερο κρα-σί απrsquo ότι ο Νώε και βρίσκεται σε βαθύτερη επιρροή2 Στην περίπτωση των θυγατέρων του Λωτ η πράξη ήταν μελετημένη ενώ στην περίπτωση του Χαμ ήταν τυχαία3 Στην περίπτωση του Λωτ είναι η μεγάλη θυ-γατέρα η αυτουργός ενώ στην περίπτωση του Νώε ο μικρότερος γιός4 Ο Νώε όταν ελευθερώνεται από την επιρροή του αλκοόλ αντιδρά οργισμένος ενώ για τον Λωτ δεν διαβάζουμε να αντέδρασε καθόλου

Είναι αυτή η έλλειψη αντίδρασης που κάνει την κατάσταση του Λωτ τραγικότερη Διότι ακόμη κι αν υποθέσει κάποιος πως μπορεί να ήταν σε τέτοια κα-τάσταση μέθης που όχι μόνο να είχε χάσει τον έλεγχο του εαυτού του αλλά και να μην γνώριζε τί έκανε (κάτι σχεδόν αδύνατο) δεν μπορούσε να ήταν συνεχώς με-θυσμένος τους επόμενους εννέα μήνες που οι κόρες του θα κυοφορούσαν τα παιδιά του κι εγγόνια του ταυ-τόχρονα ώστε να μην αντιδράσει

Κι όμως πουθενά δεν φαίνεται κάποια αντίδραση κάποια ενόχληση (σε αντίθεση με τον Νώε) κάποια με-ταμέλεια Τίποτε Γιrsquo αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμοιρος των ευθυνών του ο Λωτ και η ευθύνη να επιρ-ριφθεί στην lsquoκακιά στιγμήrsquo ή στο αλκοόλ Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι κόρες του Δεν ντρέπονται γιrsquo αυτό που έκαναν Το αντίθετο μάλιστα είναι υπερήφα-νες που κυοφόρησαν τα παιδιά του πατέρα τους Από πού το καταλαβαίνουμε Από τα ονόματα που έδωσαν στα παιδιά τους Πώς τα ονόμασαν

bull ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβrdquo Στα εβρ ακούγεται όπως η φρ laquoαπό τον πατέρα μουraquobull ldquo 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμα-σε Βεν-Αμμίrdquo Στα εβρ σημαίνει laquoγιος του συγ-γενή μουraquo και ακούγεται όπως η λ laquoΑμμωνίτεςraquo

Στην λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 300 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

σε κάποιο σημείο ο ιερέας προσεύχεται στον Θεό και λέει ldquo laquoΧριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ανε-παίσχυντα ειρηνικά και καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστούraquordquo Για τον Λωτ τα τέλη της ζωής του δεν ήσαν καλά Σε αντίθεση με το θείο του με τον οποίο μαζί ξεκίνησε την πορεία προς την γη της Επαγγελίας εγκαταλείποντας πατρίδα συγγενείς φίλους και γνωστούς και του οποίου η ζωή κλείνει με την εξής επικήδειο φράση ldquo 7 Ο Αβραάμ έζησε εκατόν εβδομήντα πέντε χρόνια 8 και πέθανε σε βαθιά γερά-ματαmiddot πήγε μαζί με τους νεκρούς του λαού τουrdquo (25) για τον Λωτ δεν υπάρχει καμιά αναφορά από αυτό το σημείο και μετά Ο Λωτ χάνεται διότι πλέον δεν έχει κανέναν ρόλο να παίξει στην ιστορία της σωτηρίας

Το μόνο που μένει για να υπενθυμίζει τον αναγνώ-στη της Βίβλου για την τραγική παρουσία του είναι οι απόγονοί του

Β Οι Απόγονοι του Λωτ (193738)

ldquo37 Η μεγαλύτερη γέννησε γιο και τον ονόμασε Μωάβ Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Μωα-βιτών 38 Γέννησε κι η μικρότερη γιο και τον ονόμασε Βεν-Αμμί Αυτός είναι ο γενάρχης των σημερινών Αμ-μωνιτώνrdquo

Οι δυο λαοί που θα προέρχονταν από τον Λωτ θα αποτελούσαν μια συνεχή πληγή και πειρασμό για τον Λαό Ισραήλ Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως

bull Μέσα στην Γραφή η αιμομεικτική προέλευσή τους δεν λογίζεται από τον Θεό ενα-ντίον τους

bull Η Γραφή μας αποκαλύπτει πως όπως ο Θεός έδωσε την Γη της Επαγγελίας στο Λαό Ισραήλ έτσι έδωσε και την γη στην οποία κα-τοικούσαν οι Μωαβίτες και Αμμωνίτες Γιrsquo αυτό ζήτησε από τον Λαό Ισραήλ να μην τους πολε-μήσει

ldquo9 Ο Κύριος μου είπε laquoΜην ενοχλήσεις τους Μωαβίτες και μην αρχίσεις πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σου δώσω στην κα-τοχή σου τίποτε από τη χώρα τους Τη χώρα της Αρ την έχω δώσει στους απογόνους του Λωτ για ιδιοκτησίαhellip 19 Όταν φτάσετε κοντά στους Αμ-μωνίτες μην τους ενοχλήσετε και μην αρχίσε-τε πόλεμο εναντίον τους γιατί δεν πρόκειται να σας δώσω τίποτε από τη χώρα των Αμμωνιτών για ιδιοκτησία σας Ανήκουν κι αυτοί στους απο-γόνους του Λωτ και τους έχω δώσει αυτήν τη χώρα για ιδιοκτησίαrdquo (Δευτ 2919)

bull Η έχθρα μεταξύ των απογόνων του Λωτ και του Λαού Ισραήλ προήλθε από την εχθρική κι αφιλόξενη στάση που κράτησαν ενα-ντίον του Λαού Ισραήλ καθrsquo οδόν προς την γη της Επαγγελίας στη διάρκεια των 40 ετών περι-

πλάνησης στην έρημο ldquo4 Οι Αμμωνίτες κι οι Μω-αβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοι-νότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρθουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτοrdquo (Δευτ 23)

bull Η χειρότερη προσφορά του Λωτ προς τον Λαό Ισραήλ μέσω των απογόνων του ήταν

Η Παγίδα της ομοζυγίας με τους Απί-στους

Την πρότεινε ο Βαλαάμ στον βασι-λιά των Μωαβιτών τον Βαλάκ (Αριθμ 25) Γιrsquo αυτόν τον λόγο ο Θεός κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους ldquo4 Οι Αμ-μωνίτες κι οι Μωαβίτες δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα του Κυρίου ποτέ ακόμα κι ως τη δέκατη γενιά των απογόνων τους 5 Αυτοί αρνήθηκαν να έρ-θουν και να σας προμηθεύσουν ψωμί και νερό στο δρόμο όταν βγήκατε από την Αίγυπτο Αντίθετα έστειλαν και κάλεσαν εναντίον σας το Βαλαάμ γιο του Βεώρ από την Πεθόρ της Μεσοποταμίας και τον πλήρωσαν για να σας καταραστεί 6 Αλλά ο Κύριος ο Θεός σας δε θέλησε νrsquo ακούσει το Βαλαάμ και μετέτρεψε για σας την κατάρα σε ευλογία επειδή σας αγαπάει 7 Μην επιδιώξεις ποτέ στη ζωή σου την προκοπή τους και το καλό τουςrdquo (Δευτ 23)

Ο Μολώχ (Αrsquo Βασιλ 11733)Ο θεός στον οποίο θυσίαζαν τα παιδιά τους

Όλα αυτά επειδή χρόνια πριν εκεί στους λόφους της Βαιθήλ ο Λωτ πήρε μια λανθασμένη απόφαση ldquo10 Ο Λωτ κοίταξε ολόγυρα και είδε την κοιλάδα του Ιορδάνη που ποτιζόταν ολόκληρη μέχρι τη Σηγώρ Πριν καταστρέψει ο Κύριος τα Σόδομα και τα Γόμορρα η περιοχή ήταν σαν παράδεισος σαν τη χώρα της Αιγύ-πτου 11 Διάλεξε λοιπόν για τον εαυτό του την κοιλάδα του Ιορδάνη και μετακόμισε προς τrsquo ανατολικάmiddot έτσι χω-ρίστηκαν ο ένας από τον άλλο 12 Ο Άβραμ έμεινε στη Χαναάν και ο Λωτ έστησε τις σκηνές του ανάμεσα στις πόλεις της κοιλάδας κοντά τα Σόδομα 13 Οι άνθρωποι όμως των Σοδόμων ήταν κακοί και πάρα πολύ αμαρτω-λοί ενώπιον του Κυρίουrdquo (13)

Ο Λόγος του Θεού αποδεικνύεται και πάλι αληθι-νός ldquo35 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσειrdquo (Μκ 8)

Ο αιδ Μ Μελετιάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Βόλου

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 301

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςτου αιδ Παύλου Δημητριάδη

Ματθ65-14 77-11 Λουκ111-13

Σε ένα ταξίδι μας ενώ ερχόμασταν από την Αμερική καθόταν δίπλα μου μία κυρία η οποία επισκεπτόταν την Ελλάδα με μία ομάδα για να προσευχηθούν σε κάποιους αρχαίους τόπους

πολύ σημαντικούς κατrsquo αυτούς Η ερώτηση που της έκανα ήταν laquoσε ποιον προσεύχεσθεraquo Μου απάντησε laquoστο σύμπανraquo Την ρώτησα laquoπιστεύεις ότι το σύμπαν σε ακούειraquo Απάντησε laquoκάποιος θα πρέπει να είναι εκεί έξωraquo Την διαβεβαίωσα ότι και βέβαια υπάρχει ο προ-σωπικός Θεός και ουράνιος Πατέρας μας

Ο Χριστός διδάσκει στους μαθητές Του να μην προ-σεύχονται σε μία δύναμη αλλά σε ένα πρόσωπο να μην προσεύχονται σε έναν άγνωστο απρόσωπο Θεό αλλά στον Θεό και Πατέρα τους Η προσευχή μας αν θέλου-με να εισακούγεται θα πρέπει να κατευθύνεται από την αλήθεια του λόγου του Θεού

Ο Κύριός μας διδάσκει τους μαθητές Του πώς να προσεύχονται Το πρώτο πράγμα που αναφέρει είναι το πρόσωπο στο οποίο καλούμαστε να προσευχόμα-στε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς Έτσι είναι ση-μαντικό να ξεκαθαρίσουμε σε ποιον προσευχόμαστε Ποιον να επικαλούμαστε Με αυτή την εισαγωγή στην προσευχή του Κυρίου θα ασχοληθούμε Θα δούμε τρία σημεία 1 Πάτερ 2 Ημών 3 Ο εν τοις ουρανοίς

1 ΠΑΤΕΡ

Α ΘΕΟΣ

Το πρώτο πράγμα που δίδαξε ο Ιησούς στους μαθη-τές Του είναι να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα Δεν τους δίδαξε να προσεύχονται στον Αβραάμ ούτε στον Μωυσή ούτε στον Προφήτη Ηλία ή σε κάποιον άλλο προφήτη Επίσης ο Κύριος Ιησούς δεν δίδαξε τους μα-θητές Του να προσεύχονται στην δική Του φυσική μη-τέρα αλλά στον ουράνιο Πατέρα Ακόμη ο Κύριος δεν δίδαξε τους μαθητές Του να προσεύχονται σε κάποιον αρχάγγελο Γαβριήλ Μιχαήλ ή Ραφαήλ Δεν επικαλού-μαστε προσευχόμενοι άλλα πρόσωπα παρά τον Θεό Δεν εφευρίσκουμε διάφορους μεσίτες που θα μεσολα-βήσουν για μας στον Θεό πηγαίνοντας σε κείνους αντί στον Θεό Προσευχόμαστε κατευθείαν στον ουράνιο Πατέρα μας δια του μόνου μεσίτη μας Ιησού Χριστού ο οποίος άλλωστε και μας δίδαξε αυτή την προσευχή Προσευχόμαστε με την προσευχή αυτή με πίστη ακρι-βώς επειδή είναι η προσευχή του Κυρίου Προσευχό-μαστε στον Θεό Πατέρα δια του Υιού Ιησού Χριστού και εν Πνεύματι Αγίω Είναι σημαντικό να διδαχθούμε να προσευχόμαστε στο σωστό πρόσωπο

Ερώτηση Γιατί προσευχόμαστε μόνο στον Θεό και όχι σε άλλα πρόσωπα

Μόνο στον άκτιστο Θεό καλούμαστε να προσευχό-μαστε και όχι σε δημιουργήματα σαν και εμάς Εμείς οι θνητοί προσευχόμαστε στον αιώνιο Προσευχόμαστε στον Θεό σε κάποιον ανώτερο και όχι σε ανθρώπους ομοιοπαθείς με μας Μόνο ο Θεός είναι πανταχού πα-ρών ώστε να μπορεί να ακούει ταυτόχρονα τις προ-σευχές όλων των παιδιών Του όπου και αν βρίσκονται Μόνο ο Θεός είναι καρδιογνώστης για να δώσει στον καθένα όχι σύμφωνα με ότι ζητά αλλά σύμφωνα με την πραγματική του ανάγκη Μόνο ο Θεός είναι Πάν-σοφος για να δίνει στον καθένα σύμφωνα με το δικό Του σοφό σχέδιο Μόνο ο Θεός είναι Παντοδύναμος για να μπορεί να απαντά τα αιτήματα των παιδιών Του Μόνο στον Θεό καλούμαστε να προσευχόμαστε και να μην Τον προσβάλουμε επικαλούμενοι άλλα πρόσωπα Η επίκληση άλλων προσώπων υπονοεί ότι ο Θεός Πα-τέρας δεν είναι αρκετά σπλαχνικός ή αρκετά δυνατός για να ακούσει τα αιτήματά μας Κανένα άλλο πρόσωπο δεν θα πρέπει να το τοποθετήσουμε στην ίδια θέση με τον Θεό που κάθεται στον Θρόνο Κανέναν άλλον δεν θα πρέπει να επικαλούμαστε προκαλώντας τον Θεό με την συμπεριφορά μας διότι ο Θεός είναι Θεός ζηλότυ-πος απαιτεί αποκλειστικότητα

Έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να είναι σαφές στο θέμα της προσευχής πριν περάσουμε στο τι ή πώς να προσευχόμαστε είναι σε ποιον να προσευχόμαστε

Β ΠΑΤΕΡΑΣ

Ερώτηση Σε ποιον διδασκόμαστε να απευθύνονται οι προσευχές μας Στον Πατέρα τον Υιό ή το Άγιο Πνεύ-μα

Ο Ιησούς διδάσκει τους μαθητές Του να προσεύ-χονται στον Θεό Πατέρα Βέβαια μπορούμε να επικα-λεστούμε τον τριαδικό Θεό τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα Όμως οι προσευχές μας κατεξοχήν θα πρέπει να απευθύνονται στο Θεό Πατέρα

Σε ένα βιβλίο του laquoΚαλημέρα Άγιο Πνεύμαraquo ο Benny Hinn ισχυρίζεται ότι τώρα πλέον μετά την Πε-ντηκοστή οι πιστοί θα πρέπει να προσεύχονται και να επικοινωνούν με το Άγιο Πνεύμα διότι αυτό το πρόσω-πο είναι μαζί μας εδώ στη γη Γράφει laquoΣτην Παλαιά Δι-αθήκη ο Μωυσής μπορούσε να μιλήσει στον Πατέρα Στην Καινή Διαθήκη οι μαθητές μπορούσαν να μιλή-σουν στον Υιό Αλλά όταν εσύ κι εγώ έχουμε μία ανά-γκη πού θα πρέπει να στραφούμε Στο Άγιο Πνεύμα Είναι πρόσωπο και περιμένει τώρα για να το καλέσεις στη ζωή σουraquo (σελ 74) Ο Κύριος όμως δεν δίδαξε την προσευχή αυτή καθώς και όλα όσα δίδαξε στην επί του όρους ομιλία και αλλού μόνο για την περίοδο πριν την Πεντηκοστή Άλλωστε πολύ συχνά και ο απ Παύλος που γράφει μετά την Πεντηκοστή αναφέρει ότι προσεύχεται στον Θεό Πατέρα προσευχόταν για τους Εφέσιους ο Θεός του Κυρίου μας Ιησούς Χριστού ο

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 302 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Πατέρας της δόξας να σας δώσει hellip και επίσης ξανά στην ίδια επιστολή αναφέρει κάμπτω τα γόνατά μου στον laquoΠατέραraquo hellip (Εφ117 314)

Οι προσευχές μας καλούμαστε σύμφωνα με την δι-δασκαλία του Κυρίου μας Ιησού και όλη την Καινή Δια-θήκη να απευθύνονται στον Θεό Πατέρα Αυτή η τάξη υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Θεού και αυ-τός είναι ο ρόλος που μας έχει αποκαλυφθεί μέσα στην Αγία Γραφή για το πρόσωπο του Πατέρα

Ερώτηση Υπάρχει καμία δυσκολία σε εκείνους που δεν έχουν γνωρίσει πατέρα ή έχουν έναν δύστροπο βί-αιο και αδιάφορο πατέρα να αποκαλέσουν τον Θεό Πα-τέρα

Υπάρχει στις μέρες μας η τάση να ερμηνεύουμε το πρόσωπο του Πατέρα με ψυχολογικούς όρους Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι η επέκταση και τελειοποί-ηση των γήινων πατέρων μας Με βάση αυτή την δήλω-ση άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να αποκαλέσουν τον Θεό Πατέρα τους διότι η σχέση τους με τον γήινο πατέρα τους ήταν τραυματική Η απάντηση έρχεται κα-θώς σκεπτόμαστε ότι άσχετα με το πως ένιωσαν οι πατριάρχες από τους πατέρες τους δεν είχαν καμία αμ-φιβολία ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Θεό των πατέρων τους Βλέπετε ότι δεν είναι σωστή η ψυχολογική ερμη-νεία ότι κάποιος δεν μπορεί να χαρεί στην ιδέα ή να εμπιστευθεί τον Θεό ως τον ουράνιο πατέρα του διότι ο γήινος πατέρας του δεν ήταν καλός Αντίθετα μπο-ρούμε όλοι να βρούμε χαρά και παρηγοριά στον ουράνιο πατέ-ρα γνωρίζοντας ότι ο ουράνιος πατέρας δεν είναι σαν τον γήινο Όλα τα λάθη που έκαναν οι δικοί μας πατέρες δεν υπάρχουν στο Θεό και όλες οι ελλείψεις που υπήρχαν στον γήινο πα-τέρα μας απουσιάζουν από τον ουράνιο μας πατέρα Ο Θεός Πατέρας είναι ο Θεός τον οποίο γνωρίζουμε ως Πατέρα στην σχέση Του με τον Υιό Του από τον οποίο λυτρωθήκαμε

Ερώτηση Αν ο Θεός δεν έχει φύλο γιατί να τον ονο-μάζουμε Πατέρα

Δυστυχώς στις μέρες μας το φεμινιστικό κίνημα έχει επηρεάσει θεολόγους οι οποίοι προτείνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκαλούμε τον Θεό Πατέρα διό-τι ο Θεός δεν έχει φύλο Έτσι φτάνουν στο σημείο να μιλούν για τον ουδέτερο laquoουράνιο γονέαraquo ή ακόμη και για την laquoουράνια μητέραraquo αντί τον ουράνιο πατέρα

Η δική μας κατανόηση για τον Θεό στηρίζεται στην αποκάλυψη του Θεού και η πατρότητά του δεν είναι απλώς ένας τύπος Η πατρότητά του Θεού γίνεται κα-τανοητή μέσα από τις σχέσεις μέσα στην Αγία Τριάδα και με μας Ο Θεός είναι ο Πατέρας του Ιησού Χριστού ο οποίος είναι ο Υιός Του και όχι η κόρη Του και ο οποί-ος εμφανίστηκε στην ιστορία ως άνδρας Έτσι κατα-νοούμε το ότι αποκαλείται ο Υιός του Θεού δεν είναι απλώς σχήμα λόγου Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός Πατέρας αποκαλύπτεται σε μας με αυτή την ιδιότητα και καλά θα κάνουμε να την προσέξουμε Άλλωστε ο

μόνος ασφαλής τρόπος να μιλήσουμε στον Θεό και για τον Θεό είναι η αποκάλυψη που έχουμε στις Γραφές και θα πρέπει να προσέξουμε και να διατηρήσουμε τα λόγια τα οποία ο Θεός διάλεξε να χρησιμοποιήσει για να μας αποκαλυφθεί

2 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ

Ερώτηση Δεν είναι ο Θεός Πατέρας όλων των αν-θρώπων Αν ναι γιατί ως Χριστιανοί λέμε Πάτερ ημών

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η προ-σευχή του Κυρίου είναι μία οικουμενική προσευχή Μία προσευχή που δεν αναφέρει το όνομα του Ιησού Χριστού και γιrsquo αυτό τον λόγο όλοι οι πιστοί από όλες τις θρησκείες μπορούν να την προσευχηθούν μια και ο Θεός είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων Ποια είναι η έννοια του Θεού ως Πατέρας

1 Πατέρας ndash Δημιουργός

Είναι πατέρας των αγγέλων οι οποίοι ονομάζονται γιοι του (Ιώβ 16 21) καθώς και όλων των ανθρώπων με την έννοια ότι έλαβαν ζωή από τον Θεό (Λουκ338

Αδάμ)

2 Πατέρας του λαού Ισραήλ

Ο λαός Ισραήλ είχε το προνό-μιο συλλογικά να είναι ο πρωτό-τοκος γιος του Θεού ως έθνος Ο Θεός όταν έστειλε τον Μωυσή στον Φαραώ τον κάλεσε να πει laquoΟ Ισραήλ είναι ο πρωτότοκος γιος μου Γιrsquo αυτό σου λέω άφη-σε το γιο μου να φύγει για να με λατρεύσει Αν αρνηθείς να τον αφήσεις εγώ θα θανατώσω το

γιο σου τον πρωτότοκοraquo (Εξ422-23)Επίσης μέσω του προφήτη Μαλαχία ρωτάει τον λαό

του laquoΕάν εγώ είμαι ο πατέρας σας πού είναι η τιμή που μου αποδίδετεraquo (Μαλ16)

3 Ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Ο Θεός είναι ο Πατέρας του μονογενούς Υιού του Ιησού Χριστού Είναι Πατέρας του Χριστού με μία μο-ναδική και αποκλειστική έννοια Είναι Πατέρας και Υιός που μοιράζονται την ίδια φύση laquoομοούσιος τω Πατρίraquo και απολαμβάνουν μία αιώνια και άχρονη σχέση Πατέ-ρα ndash Υιού η οποία είναι αποκλειστική Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριός μας ποτέ δεν μίλησε στους μαθη-τές Του για τον Θεό αναφερόμενος προς εκείνον ως ο Πατέρας μας Έλεγε ο Πατέρας μου και Πατέρας σας (Ιωαν2017)

4 Ο Πατέρας των Χριστιανών

Ακριβώς επειδή ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού όσοι πιστεύουν στον Υιό γίνονται και αυτοί παι-διά του Θεού έχοντας πρωτότοκο αδελφό τους τον Ιη-σού Χριστό laquoΌσοι όμως τον δέχτηκαν σrsquo αυτούς έδω-σε εξουσία να γίνουν παιδιά του Θεού σrsquo αυτούς που πιστεύουν στο όνομά Τουmiddot οι οποίοι όχι από αίμα ούτε

Η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας

είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευχόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 303

από θέλημα σάρκας ούτε από θέλημα άνδρα αλλά από τον Θεό γεννήθηκαν (Ιωαν112-13) Εδώ ονομάζονται παιδιά του Θεού όχι όλοι οι άνθρωποι ως πλάσματά Του αλλά μόνο όσοι δέχθηκαν και πίστεψαν στον Χρι-στό Αυτοί έγιναν παιδιά του Θεού όχι εξrsquo αιτίας της δημιουργίας αλλά εξrsquo αιτίας της αναδημιουργίας εξrsquo αιτίας της αναγέννησης Με αυτή την έννοια της ανα-γέννησης όλοι οι άνθρωποι δεν είναι παιδιά του Θεού παρά αποκλειστικά και μόνο οι Χριστιανοί και με αυτήν την έννοια ονομάζουν τον Θεό laquoΠάτερ ημώνraquo

Μάλιστα εξrsquo αιτίας της ύπαρξης της αμαρτίας ο Κύ-ριος Ιησούς Χριστός φτάνει στο σημείο να πει στους Ιουδαίους laquoΑν ο Θεός ήταν πατέρας σας θα αγα-πούσατε εμένα Εσείς από τον πατέρα τον διάβολο είσαστε και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετεraquo (Ιωαν842 44α) Έτσι συμπεραίνουμε ότι δεν έχουν όλοι τον Θεό Πατέρα τους Ο Θεός είναι πατέ-ρας των πιστών κατά τέτοιο τρόπο που δεν είναι στους μη πιστούς Ο Κύριος δίδαξε στους μαθητές Του να λένε προς τον Θεό laquoΠατέρα μαςraquomiddot δεν έκανε ποτέ το ίδιο προς εκείνους που δεν ήταν μαθητές Του Η εκ-κλησία των πρώτων αιώνων απαγόρευσε μη Χριστια-νούς να λένε αυτή την προσευχή όπως και να κάθο-νται στο τραπέζι του Κυρίου Άλλωστε ο Θεός ήταν ο δικός τους Πατέρας Πάτερ ημών Έτσι η προσευχή του Κυρίου δεν θα μπορούσε να ονομαστεί οικουμενική με την έν-νοια για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την πίστη τους στον Χριστό Άλλωστε ο Χριστός μας διαβεβαίωσε ότι laquoκανείς δεν πηγαίνει στον Πατέρα ειμή δια-μέσου Εμούraquo (Ιωαν146)

Το θαυμαστό με την έκφρα-ση laquoΠατέρα μαςraquo είναι ότι ο Βα-σιλιάς του ουρανού και της γης είναι ο πατέρας των πιστών Ο Θεός Πατέρας όχι του έθνους του Ισραήλ αλλά προσωπικός πατέρας του πιστού Ο Κυβερνήτης της βασιλείας των ουρανών είναι ταυτό-χρονα και ο Πατέρας των πολιτών αυτής της βασιλεί-ας Οι πολίτες της βασιλείας είναι τα παιδιά του βασι-λιά Μεγάλο λοιπόν το προνόμιο που έχουν οι πιστοί να αποκαλούν τον Παντοκράτορα Θεό Πατέρα τους Η φράση λοιπόν laquoΠάτερ ημώνraquo εκφράζει την εγγύτητα του Θεού και την οικειότητα που έχουμε μαζί Του Δεν καλούμαστε να πλησιάσουμε και να προσευχηθούμε σε έναν άγνωστο ξένο και απρόσιτο Θεό αλλά στον Πα-τέρα μας Ο όρος που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Ιησούς για τον Πατέρα Του είναι laquoΑββάraquo Φανερώνει οικειότη-τα και θα μεταφραζόταν laquoμπαμπάraquo Και δεν είναι μόνο ο μπαμπάς του Κυρίου μας αλλά και ο δικός μας laquoΔεν ελάβατε πνεύμα δουλείας για να φοβάστε πάλι αλλά υιοθεσίας δια του οποίου κράζουμε αββά ο πατέρας (Ρωμ815)

Ένας μεγάλος επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο του ενώ η γραμματέας του έξω προγραμμάτιζε τις δι-άφορες συναντήσεις Στο γραφείο εκείνου του μεγα-λοεπιχειρηματία δεν έμπαινε οποιοσδήποτε ήθελε ή οποτεδήποτε ήθελε Μια μέρα ενώ ο επιχειρηματίας ήταν στο γραφείο ξαφνικά χωρίς να χτυπήσει ανοίγει η πόρτα και μπαίνει χαρούμενα ο πεντάχρονος γιος του ο οποίος έτρεξε στον πατέρα του και έπεσε στην

αγκαλιά του Με αυτή την παιδική απλότητα και εμπι-στοσύνη μας διδάσκει ο Χριστός να πλησιάζουμε τον Θεό και να Τον επικαλούμαστε

Οι πιστοί ονομαζόμαστε οικείοι του Θεού και έχου-με δια του Χριστού είσοδο προς τον Πατέρα (Εφ218) Αυτή η γνώση ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας είναι το κίνητρο για να προσευχόμαστε στον Θεό Δεν προσευ-χόμαστε για να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι Γιrsquo αυτό ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές Του όταν προσεύχεσαι είσελθε στο δωμάτιό σου και κλείνοντας την πόρτα σου προσευχήσου στον Πατέρα σου που είναι στο κρυφό χώρο Και ο Πατέρας σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ θα σου αποδώσει (Ματθ66) Για τον πιστό η γνώση αυτή ότι ο Θεός είναι ο δικός του Πατέρας είναι θαυμαστή Έτσι του αρκεί που τον βλέπει και που τον ακούει ο δικός του Πατέρας

Το ότι ο Θεός είναι ο ουράνιος Πατέρας μας ση-μαίνει ότι νοιάζεται για μας και θέλει να μη μας στερεί οτιδήποτε χρειαζόμαστε Εάν εμείς νοιαζόμαστε για τα δικά μας παιδιά και θέλουμε να τα παρέχουμε ότι έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο ο ουράνιος Πατέρας επιθυ-μεί νοιάζεται και ενδιαφέρεται να δώσει στα δικά του παιδιά ότι χρειαζόμαστε Ο Χριστός δίδαξε στο πλαί-σιο της προσευχής του Κυρίου στο κατά Λουκάν ευαγ-γέλιο Αν λοιπόν εσείς που είστε πονηροί ξέρετε να

δίνετε καλές δόσεις στα παιδιά σας πόσο μάλλον ο Πατέρας ο ουράνιος θα δώσει άγιο Πνεύμα σrsquo εκείνους που ζητούν απrsquo αυ-τόν (Λουκ1113)

Από την άλλη το laquoΠάτερ ημώνraquo αναγνωρίζει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο ο δικός μας απο-κλειστικός πατέρας αλλά είναι και ο Πατέρας όλων των άλλων πιστών Η προσευχή του Κυρίου δεν είναι μία προσευχή την οποία ο Χριστός προσευχόταν Όχι Δι-

ότι ο Κύριος δεν είχε ανάγκη συγχώρησης αμαρτιών όπως η προσευχή αναφέρει Ονομάζεται η προσευχή του Κυρίου διότι την δίδαξε ο Κύριος Αφορμή για την διδασκαλία της προσευχής αυτής στο Κατά Λουκάν Ευ-αγγέλιο είναι το αίτημα κάποιου μαθητή που είπε laquoΚύ-ριε δίδαξέ μας να προσευχόμαστε όπως και ο Ιωάννης δίδαξε τους μαθητές του (Λουκ1112α) Ο Ιουδαϊσμός είχε τις δικές του προσευχές ο Ιωάννης δίδαξε τους δικούς του μαθητές Το να έχουν οι μαθητές του Χρι-στού μία κοινή προσευχή θα τους έδινε μία αίσθηση ότι αποτελούν μία κοινότητα θα τους έδινε μία ταυτότητα ένα διακριτικό γνώρισμα Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή των Χριστιανών Οι Χριστιανοί προσεύχο-νται στον Θεό Πάτερ ημών

Η προσευχή του Κυρίου πρέπει να χρησιμοποιείται σαν οδηγός για τις δικές μας προσευχές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κατά λέξη συλλογικά σαν σε συμπροσευχή διότι ο Χριστός laquoτους είπε Όταν προ-σεύχεστε να λέτεraquo (Λουκ112α) Έτσι προσευχόμαστε μαζί συλλογικά σαν μια συμπροσευχή Προσευχόμαστε μαζί με τα αδέλφια μας και για τα αδέλφια μας μαζί με τον εαυτό μας Όλα τα αιτήματα άλλωστε συμπεριλαμ-βάνουν και τα άλλα μέλη της οικογένειας τα αδέλφια μας

Το θαυμαστό με την έκφραση laquoΠατέρα μαςraquo είναι

ότι ο Βασιλιάς του ουρανού και της γης είναι

ο πατέρας των πιστών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 304 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

3 ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ

Ερώτηση Τι σημαίνει η φράση laquoο εν τοις ουρα-νοίςraquo

Εάν το Πάτερ ημών εκφράζει την εγγύτητα του Θεού το laquoεν τοις ουρανοίςraquo εκφράζει την υπερβατικό-τητα του Θεού την μεγαλοσύνη και την δύναμη του Θεού να απαντήσει τις προσευχές μας

Το ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας εν τοις ουρανοίς δεν εκφράζει πρωταρχικά γεω-γραφική τοποθεσία Η εικόνα δεν είναι ότι ο Θεός Πατέρας στους ουρανούς δεν είναι στη γη διότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και δεν υπάρχει τόπος στον οποίο να μη βρίσκεται Επίσης το ότι είναι στους ουρανούς δεν σημαίνει ότι είναι κάπου μακριά μας αλλά ότι βρίσκεται κάπου ψηλότερα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο και διαφορετική σφαίρα ύπαρ-ξης

Το ότι ο Πατέρας μας είναι εν τοις ουρανοίς μας διδάσκει ότι πρέ-πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πώς θα Του μιλήσουμε όταν πάμε να προσευχηθούμε Στο βι-βλίο του ο Εκκλησιαστής λέει laquoΜη βιάζεσαι με το στό-μα σου και η καρδιά σου ας μη επιταχύνει να προφέρει κάποιον λόγο μπροστά στον Θεόmiddot επειδή ο Θεός είναι στον ουρανό ενώ εσύ στη γηmiddot γιrsquo αυτό τα λόγια σου ας είναι λίγαraquo (Εκκλ52)

Ο Θεός είναι απρόσιτος Ο μόνος που έχει την αθα-νασία που κατοικεί απρόσιτο φως τον οποίο κανένας από τους ανθρώπους δεν είδε ούτε μπορεί να δει(1 Τιμ 616) Ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει (Εβρ 12 29) Ο Θεός είναι άγιος φοβερός δεν μπορεί να πλησιαστεί από τον αμαρτωλό παρά μόνο δια του Ιη-σού Χριστού και χάριν της δικής Του θυσίας για μας στο σταυρό

Για να έχουμε σωστή πνευματική στάση πρέπει να θυμόμαστε και να έχουμε υπόψη και τις δύο αυτές αλή-

θειες Ο Θεός δεν είναι μόνο ο τρυφερός προσιτός και καλός Πατέρας αλλά και σε αντίθεση με μας και τον φυσικό μας πα-τέρα δεν είναι στη γη αλλά στον ουρανό Είναι ο ύψιστος Θεός Πατέρας ο άγιος και Παντοδύ-ναμος

Η οικειότητα του Θεού χωρίς την μεγαλειότητά Του μας δίνει έναν Θεό στο δικό μας επίπεδο χωρίς να διαφέρει και πολύ από εμάς Από την άλλη πλευρά η με-γαλειότητα του Θεού χωρίς την

οικειότητα με Αυτόν απομακρύνει τον Θεό και Τον κάνει απρόσιτο και οδηγεί εμάς στην απογοήτευση που δεν μπορούμε να εκπληρώσουμε τα υψηλά στάνταρ Του Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίςhellip Ο αιδ Π Δημητριάδης είναι ποιμένας της ΕΕΕ Πειραιώς

Είναι η οικειότητα μαζί με την μεγαλειότητα που μας

ωθεί με θάρρος και ταπείνωση να πλησιάζουμε τον Θεό

και να Του λέμε Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς

Ειδοποιούνται οι αγαπητοί συνδρομητές του ldquoΑΣΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣrdquoνα εξοφλήσουν τη συνδρομή τους

Με κατάθεση στον αριθμό Λογαριασμού Τραπέζης ΠΕΙΡΑΙΩΣ EUR 5144-043494-503 (Στέλιος Παπαβασιλείου)

ΙΒΑΝ GR93 0172 1440 0051 4404 3494 503 - SWIFT Τραπέζης (BIC) BIC PIRBGRAAή με ταχυδρομική επιταγή ή στους κατά τόπους αντιπροσώπους

Οι συνδρομές για το έτος 2013 παραμένουν οι ίδιες

Ελλάδα και Κύπρος 10 euro Οι συνδρομές του εξωτερικού Xώρες Ευρωπαϊκής Ενώσεως 26 euro

ΗΠΑ 30 δολάρια ΗΠΑ Καναδάς Αυστραλία 30 δολάρια Καναδά ή Αυστραλίας

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟ ΤΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥΣ

Προσοχή Μην αμελήσετε να δώσετε στην τράπεζα το ονοματεπώνυμό σαςώστε να ενημερωθεί το αρχείο μας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 305

Η βάση και το μέσον της Δικαίωσης

του George Eldon Ladd

Με τη βοήθεια του Θεού ολοκληρώθηκε σε πρώτη φάση η μετάφραση του πολύ σπουδαίου έργου του George Eldon Ladd laquoΘεολογία της Καινής Διαθήκηςraquo (τίτλος πρωτοτύπου A Theology in the New Testament) Η laquoΘεολογίαraquo του ακολουθεί συντηρητική γραμμη χωρίς να υπεισέρχεται σε επιμέρους ειδι-κές θεολογικές διαφορές Το βιβλίο ελπίζεται να εκδοθεί μέσα σrsquo αυτό τον χρόνο αν όλα πάνε καλά Σκεφτήκαμε ωστόσο ότι θα ήταν σκόπιμο στο μεταξύ να σας παρουσιάζουμε σε προ-δημοσιεύσεις τμήματα του έργου για να πάρετε μια ιδέα περί τίνος πρόκειται και ποιος ξέρει ίσως σας δημιουργήσουμε το ενδιαφέρον να το προμηθευτείτε μόλις κυκλοφορήσει

Ο συγγραφέας (Ιούλιος 31 1911 ndash 1982) ήταν Βαπτιστής ιεροκήρυκας και καθηγητής της Ερμηνείας και Θεολογίας της ΚΔ στο Fuller Theological Seminary (Πασαδήνα Καλιφόρνια)

Έργα του ανάμεσα στα άλλα είναι και τα laquoThe Gospel of the Kingdomraquo laquoA Commentary on the Revelation of Johnraquo laquoThe Last Things (An Eschatology For Laymen)raquo laquoA Theology of the New Testamentraquo laquoThe Presence of the Futureraquo laquoJesus and the Kingdomraquo

Οι βιβλικές αναφορές είναι όπως πάντα από τη Νέα Μετά-φραση της Βίβλου (έκδ laquoΕλληνικής Βιβλικής Εταιρίαςraquo)

Η σύγχρονη με τον Παύλο ιουδαϊκή σκέψη συμφωνεί με τον απόστολο καθώς και αυτή θεωρεί τη δικαίωση σαν μια εσχατολογική δικανική πράξη Στην τελική κρίση ο Θεός

θα αποδείξει τη βασιμότητα του δίκαιου Στην ιουδαϊκή σκέψη βάση αυτής της τελικής απόδειξης της δικαίω-σης θα ήταν η συμμόρφωση με τον νόμο του Θεού και ορισμένες φορές η υπακοή στον νόμο και η αποδοχή του περιγράφτηκε σε σχέση με την πίστη Οι εθνικοί θα καταδικαστούν επειδή αγνόησαν τον νόμο και laquoδεν πίστεψαν στις εντολές τουraquo (Δ΄ Έσδρας 724) Η απο-δοχή του νόμου από τον Ισραήλ ήτανε πράξη πίστεως που μεταφραζόταν σε καλά έργα συμμόρφωσης με τον νόμο (Δ΄ Εσδ 97 1323 πρβλ και Αποκάλ Βαρούχ 592)

Σrsquo αυτό το σημείο το δόγμα του Παύλου για τη δικαί-ωση διαφέρει ριζικά από κείνο της ιουδαϊκής σκέψης Όπως δείχνουν οι παραπάνω παραπομπές αυτή η ίδια η αποδοχή του νόμου και η αναγνώρισή του από τους Ισραηλίτες σαν νόμου του Θεού ήτανε πράξη laquoπίστε-ωςraquo που συνέβαλλε στη δικαιοσύνη τους Η ιουδαϊκή αυτή αντίληψη περί πίστεως τη μετατρέπει σε έργο με βαρύνουσα αξία Το μόνο που προσδοκούσε η τέλεια συμμόρφωση στον νόμο ήτανε μια δικαιοσύνη που θα βάραινε στη ζυγαριά περισσότερο από το χρέος της αμαρτίας του ατόμου Το παύλειο δόγμα δεν αντισταθ-μίζει την αμαρτία του ατόμου με τη δικαιοσύνη του η δικαίωση με βάση τον νόμο θα μπορούσε να επιτευ-χθεί μόνο με μια απαρέγκλιτη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του laquoγιατί στο θεϊκό δικαστήριο δεν δικαι-ώνονται όσοι άκουσαν απλώς το νόμο αλλά μόνο όσοι τήρησαν το νόμοraquo (Ρωμ 213) Στα πρώτα κεφάλαια της προς Ρωμαίους το επιχείρημα του Παύλου το οποίο περικλείει όλους άντρες και γυναίκες στην αμαρτία δεν ακολουθεί τη γραμμή ότι η αμαρτωλότητά τους βαραίνει περισσότερο στη ζυγαριά απrsquo ότι η δικαιοσύ-

νη τους η γραμμή είναι πως όλοι είναι αμαρτωλοί και ένοχοι μπροστά σrsquo έναν άγιο Θεό επειδή έχουν αμαρ-τήσει Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο ένοχο αμαρτωλό είναι το γεγονός της αμαρτίας και όχι ο βαθμός της Αν ένα άτομο είναι ανίκανο να δείξει την τέλεια υπακοή που απαιτεί ο νόμος τότε laquoμε τα έργα που επιβάλλει ο νόμος κανένας δεν μπορεί να δικαιωθείraquo (Ρωμ 320) Ο νόμος αντί να φέρει τη δικαίωση φέρνει την καταδίκη επειδή η αμαρτία ορίζεται από τον νόμο κι από το τι αυτός ορίζει για το ποιο είναι ακριβώς το άγιο θέλημα του Θεού (Ρωμ 320) Ενώ ο ίδιος ο νόμος είναι άγιος και δίκαιος και καλός είναι και το μέσον με το οποίο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν πόσο πολύ απέχουν από το θέλημα του Θεού μέσον με το οποίο καταδικάζο-νται για την αμαρτία τους (Ρωμ 77-12) Η διαμάχη του Παύλου με τους Ιουδαΐζοντες της Γαλατίας ήταν για τα θέματα του τρόπου και της βάσης της δικαίωσης Είναι εντελώς αδύνατο να δικαιωθεί κανείς με τα έργα του νόμου (Γαλ 216 311) Αν ένας πίστεψε κάποτε στον Χριστό μόνο και μόνο για να αρχίσει πάλι να προσπαθεί να δικαιωθεί με την υπακοή και τη συμμόρφωση στον νόμο αυτός έχει ξεφύγει από τη χάρη του Θεού (Γαλ 54) δηλ έχει αποποιηθεί το μέσον της χάριτος που οδηγεί στη σωτηρία για να αγκαλιάσει κάτι που μόνο στην καταδίκη μπορεί να οδηγήσει

Η βάση της δικαίωσης δεν είναι η υπακοή στον νόμο είναι ο θάνατος του Χριστού Ο θάνατος του Χριστού είναι η υπέρτατη εκδήλωση της αγάπης του Θεού για τους αμαρτωλούς και η βάση με την οποία διασφαλίζε-ται η δικαίωση laquoΤώρα hellip ο Θεός μάς απάλλαξε από την καταδίκη με τη μεσολάβηση του σταυρικού θανάτου του Χριστούraquo (Ρωμ 59) Η βάση πάνω στην οποία γινό-μαστε αποδεκτοί από τον Θεό δεν είναι ούτε τα έργα μας ούτε η πίστη μας ούτε το έργο που κάνει ο Χριστός μέσα μας είναι το έργο που έκανε για μας αντικειμενι-κά έξω από μας Επομένως αν μπορούσε κάποιος να δικαιωθεί διά του νόμου τότε ο θάνατος του Χριστού δεν θα είχε κανένα νόημα γιrsquo αυτόν (Γαλ 221)

Ο θάνατος του Χριστού ως βάση της δικαίωσης προ-βάλλεται με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Ρωμαίους 321-26 Τους ανθρώπους laquoο Θεός τούς δικαιώνει χω-ρίς αντάλλαγμα με τη χάρη Του Γιrsquo αυτό έστειλε τον Ιησού Χριστό να μας ελευθερώσει από την αμαρτία Ο Θεός Τον όρισε να γίνει με τον σταυρικό Του θάνατο ο εξιλασμός των αμαρτιών διά της πίστεωςraquo (εδ 24-25) Η έκχυση του αίματος του Χριστού δηλ ο θυσιαστικός θάνατός Του είναι το μέσον του εξιλασμού και πάνω σrsquo αυτή τη βάση μπορεί να χορηγηθεί στους ανθρώπους η απαλλαγή ή η δικαίωση δωρεάν Ο εξιλεωτικός αυτός θάνατος του Χριστού ήτανε πράξη θείας δικαιοσύνης (εδ 25) Την εποχή πριν από τον θάνατο του Χριστού ο Θεός φαινόταν να προσπερνάει την αμαρτία δηλ φαι-νόταν περισσότερο καλοπροαίρετος παρά δίκαιος δεν απαιτούσε την ποινή του θανάτου που άξιζε στην αμαρ-τία Με τον θάνατο του Χριστού όμως ο Θεός παύει να

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 306 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

προσπερνάει τις αμαρτίες και τις αντιμετωπίζει όπως ακριβώς ένας δίκαιος Θεός θα τις αντιμετώπιζε Επομέ-νως ο θάνατος του Χριστού δείχνει στον τωρινό καιρό πως ο Θεός είναι και δίκαιος και ανακηρύσσει δίκαιους όσους πιστεύουν στον Χριστό (εδ 26) Η δικαιοσύνη του Θεού θα παρέμενε απαραβίαστη αν ο Θεός τιμω-ρούσε τον κάθε αμαρτωλό όπως θα του άξιζε λόγω της αμαρτίας του καταδίκη σε θάνατο Αυτό άξιζε ο αμαρτωλός και δεν θα μπορούσε κανείς νrsquo αμφισβητή-σει τη δικαιοσύνη του Θεού αν στην τελική κρίση εξα-πέλυε την οργή του και τον θάνατο κατά του αμαρτω-λού (Ρωμ 623α) Ο Θεός όμως δεν είναι μόνο δίκαιος είναι και έλεος και αγάπη και με το έλεός Του αθωώ-νει τον αμαρτωλό και τον απαλλάσσει από την ενοχή του έρχεται και τον σώζει από την απώλεια όπου θα κατέλη-γε λόγω της αμαρτίας Με τον θάνατο του Χριστού ο Θεός και έδειξε και υλοποίησε τη δικαιο-σύνη του σε αμαρτωλούς που δεν την άξιζαν Ο θάνατος του Χριστού ήταν μια πράξη δικαι-οσύνης εκ μέρους του Θεού και το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι αυτή η πράξη δικαιοσύνης συνίσταται στο να επέλθει πάνω στον ηθικά αναμάρτητο Χριστό η ενοχή και η ποινή της αμαρτίας δηλαδή ο θάνατος Ο θάνατος δεν άξι-ζε στον Χριστό μιας κι ο ίδιος δεν είχε δικές του αμαρτίες και εάν ο θάνατός Του δεν εμπεριείχε το στοιχείο της εκούσιας δικανικής βίωσης της αμαρτίας της ανθρωπότητας έτσι που ο θάνατος να είναι η δίκαιη τιμωρία που άξιζε στην αμαρτωλή αν-θρωπότητα τότε ο θάνατός Του είναι η πιο τερατώ-δης περίπτωση αδικίας που γνώρισε ποτέ η Ιστορία Κι ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας μπο-ρεί τώρα να απαλλάξει τον αμαρτωλό χωρίς να πάψει να είναι απόλυτα δίκαιος

Έτσι ενώ η βάση της δικαίωσης είναι ο θάνατος του Χριστού το μέσον με το οποίο η δικαίωση έχει αποτέ-λεσμα για τον άνθρωπο είναι η πίστη1 Η δικαίωση είναι

1 Ο όρος laquoμέσονraquo χρησιμοποιείται εδώ για να προσδιορίσει τη μεσολάβηση το όργανο ή τον φορέα διά του οποίου τα οφέλη της δικαίωσης μεταβιβάζονται στο άτομο Ορισμένοι

ένα δώρο που γίνεται αποδεκτό διά της πίστεως (Ρωμ 324-25) Πίστη σημαίνει αποδοχή αυτού του έργου του Θεού εν Χριστώ απόλυτη εμπιστοσύνη σrsquo αυτό και την τελική εγκατάλειψη των δικών μας καλών έργων ως βά-σης της δικαίωσης Ο Vincent Taylor στην προσπάθειά του να αποφύγει τον δικανικό χαρακτήρα της δικαίω-σης μοιάζει καμιά φορά να ταυτίζει την πίστη με τη δικαιοσύνη Πιστεύει πως ο Θεός λογαριάζει κάποιον για δίκαιο επειδή το άτομο αυτό είναι στην πραγματι-κότητα δίκαιος laquoο άνθρωπος λόγω της πίστης του στο έργο του Χριστού είναι πραγματικά δίκαιος στον νου και στον σκοπό αν και όχι ακόμη στην επίτευξη του σκοπούraquo2 laquoΗ στάση του νου που κάνει δυνατή αυτή τη σχέση είναι η πίστηraquo3 Τα λόγια αυτά αναγνωρίζουν

τη δικαιοσύνη του νου που κά-ποιος πρέπει να έχει για να δικαιωθεί διά πίστεως η πίστη είναι από μόνη της η δικαιοσύ-νη με βάση την οποία ο Θεός δικαιώνει Αν ήταν έτσι η πίστη θα ήταν η βάση και όχι το μέσον της δικαίωσης και συνεπώς θα κόντευε να μετατραπεί σε καλό έργο Ο Παύλος όμως ισχυ-ρίζεται με έμφαση πως ο άν-θρωπος δικαιώνεται λόγω της πίστεως που είναι το αντίθετο των έργων (Ρωμ 328) Η βάση της δικαίωσής μου δεν βρίσκε-ται μέσα μου είτε δικαιοσύνη του νου λέγεται αυτό είτε στά-

ση του νου είτε θέληση είναι το αντικειμενικό έργο του Χριστού διά του θανάτου Του Η πίστη είναι το μέσον με το οποίο ο άνθρωπος οικειοποιείται προσωπικά το έργο του Χριστού Σημαίνει την παραίτηση από κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εαυτού μας και την πλήρη εμπιστοσύνη μας στο έργο του Θεού για μας Επομέ-νως αυτό αποκλείει οποιαδήποτε καύχηση Στην ου-σία η πίστη είναι το αντίθετο της καύχησης Καύχηση σημαίνει την προβολή του εαυτού κάτι που στη βάση του είναι αμαρτία Η πίστη είναι η πλήρης και απόλυτη εξάρτηση από τον Θεό και τη θεία πρόνοια για τη σω-τηρία του ανθρώπου

Μετάφραση Χάρης Ι Νταγκουνάκης

λόγιοι χρησιμοποιούν το laquoμέσονraquo ως συνώνυμο του laquoβάσηraquo2 V Taylor Forgiveness and Reconciliation 593 Όπ π 54

Ακριβώς επειδή ο Θεός έδειξε τόσο τη δικαιοσύνη Του

όσο και την αγάπη Του επιφέροντας πάνω στον Ιησού

την ενοχή και την ανάλογη τιμωρία της αμαρτίας

μπορεί τώρα να απαλλάξειτον αμαρτωλό χωρίς να πάψει

να είναι απόλυτα δίκαιος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 307

Billy GrahamΈνας ακέραιος εργάτης του Ευαγγελίου

του Λευτέρη Καλοτεράκη

Ο Billy Graham που αυτόν τον Νοέμβριο συ-μπληρώνει 95 χρόνια ζωής αποτελεί μια από τις εμβληματικές προσωπικότητες στον Ευ-αγγελικό χώρο Έχει κηρύξει το Ευαγγέλιο

του Χριστού σε περίπου 80 εκατομμύρια ανθρώπους συμμετέχοντας σε ευαγγελιστικές εκστρατείες ανά την υφήλιο Ήταν μάλιστα ο πρώτος που διοργάνωσε εκστρατεία σε κομμουνιστική χώρα Από τους λίγους ανθρώπους που συνάντησαν και συνεργάστηκαν με όλους τους Αμερικανούς προέδρους από την δεκαετία του rsquo50 είχε επίσης επαφές με πολλούς ξένους ηγέτες κατά την διάρκεια της δι-ακονίας του Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια η δραστηρι-ότητα και η προσω-πική του ζωή έτυχαν μιας ανεπανάλη-πτης προβολής δεν εγκατέλειψε ποτέ την Χριστιανική απλότητα ούτε έδωσε δικαίωμα για σχόλια διαφέροντας τελείως από πολ-λούς σύγχρονους τηλευαγγελ ιστές που ζουν μια ζωή χλιδής προκαλώ-ντας αλγεινή εντύ-πωση σε πιστούς αλλά και στην κοινω-νία γενικότερα

Η ΖΩΗ ΤΟΥ

Ο William Franklin Graham ο Νεώτερος γεννήθηκε στην πόλη Σαρλότ της Βόρειας Καρολίνας στις 7 Νοεμ-βρίου του 1918 το πρώτο από τέσσερα παιδιά Ο αγρό-της πατέρας του William Franklin ο Πρεσβύτερος είχε δημιουργήσει μια επιτυχημένη φάρμα γαλακτοκομι-κών Και οι δύο γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και η οικογένεια εκκλησιαζόταν στην Associate Reformed Presbyterian Church Το 1934 ο ευαγγελιστής Mordecai Fowler Ham επισκέφτηκε την Σαρλότ και άρχισε να κη-ρύττει σε ευαγγελιστικές συναθροίσεις Σε μία τέτοια συνάθροιση ο δεκαεξάχρονος Billy (που μάλιστα εκείνη τη βραδιά συμμετείχε και στην χορωδία) ήρθε αντιμέ-τωπος με τον Ιησού Χριστό και τη Σωτηρία Του Όπως

περιγράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τον τίτ-λο ldquoJust as I amrdquo (laquoΌπως ακριβώς είμαιraquo) laquoΟ χώρος ήταν ήδη γεμάτος Ένας λόγος για αυτό ήταν η επι-λογή επίκαιρων και ζωντανών θεμάτων από τον Ham όπως η Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού Τα λόγια του με συνεπήραν και με έλεγξαν για την αμαρτία στην καρδιά μου και την αποστασία μου απέναντι του Θεού Όμως συγχρόνως ένιωθα και μπερδεμένος Πώς γινό-ταν αυτός ο ευαγγελιστής να μιλάει ειδικά για μένα Είχα βαπτιστεί ως βρέφος και συμμετείχα στις δραστη-

ριότητες της εκκλη-σίας από μικρός Βέβαια είχα εμπλα-κεί μερικές φορές σε φασαρίες αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κακό άν-θρωπο Αντιστεκό-μουν σε κάθε πειρα-σμό να παραβώ τον αυστηρό ηθικό κώ-δικα που μου είχαν εμφυσήσει οι γονείς μου Όμως ο ευ-αγγελιστής αυτός είχε έναν δικό του τρόπο να περιγρά-φει την αμαρτία και τα λάθη του ανθρώ-που και να επιμένει στην ανάγκη ο άν-θρωπος να αλλάξει εσωτερικά ώστε να αποφύγει την Θεία Κρίσηraquo1

Το φθινόπωρο του 1936 ξεκίνησε τις σπουδές στο γνωστό Κολλέγιο Bob Jones Παρά το γεγονός ότι θαύμαζε ιδιαίτερα την πίστη και αφιέρωση στον Θεό του ιδρυτή και Διευθυντή του Κολλεγίου βρήκε ιδιαίτερα καταπιεστικό τον τρό-πο λειτουργίας του διαφωνώντας τόσο σε πρακτικά όσο και σε θεολογικά θέματα2 Μετά από παρότρυνση ενός φίλου αποφάσισε να αφήσει το Bob Jones και να συνεχίσει τις θεολογικές του σπουδές στο Florida Bible Institute Βέβαια αυτή του η απόφαση δεν άρεσε ιδιαί-τερα στον Bob Jones ο οποίος έσπευσε να του δηλώ-σει ανοιχτά ότι τον θεωρεί μια αποτυχία και προέβλεψε

1 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ 29-30

2 οπ σελ 42-41

Κηρύττοντας στη Βοστώνη το 1950

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 308 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ότι και η υπόλοιπη ζωή του θα είναι μια αποτυχία Αυτή η συνάντηση τον απογοήτευσε ιδιαίτερα και τον έκανε να αμφιβάλλει ακόμα και για την κλήση του στην υπη-ρεσία του έργου του Θεού Επηρεασμένος απrsquo αυτά τα συναισθήματα έγραψε στην μητέρα του laquohellipΞέρω ότι είμαι παιδί του Θεού αλλά έχω χάσει κάθε συναίσθημα Δεν βλέπω κανένα αποτέλεσμα στην προσευχή μου Δεν νοιώθω τίποταraquo laquoΓιε μου ο Θεός σε δοκιμάζειraquo του απάντησε η μητέρα του laquoΟ Θεός μας καλεί να προχωρούμε όχι με τα συναισθήματα μας αλλά με την πίστη σε Εκείνονraquo

Στο Florida Bible Institute το κλίμα ήταν εντελώς δι-αφορετικό laquoΜας ενθάρρυναν να έχουμε έναν ανεξάρ-τητο τρόπο σκέψης έχοντας πάντα σαν οδηγό την μο-ναδική αυθεντία της Αγίας Γραφής Όλες οι ερωτήσεις που εμποδιζόμουν να θέσω τόσο καιρό μπορούσαν τώρα να συζητηθούν και να απαντηθούν με ελευθερί-αraquo3 Το ανοιχτό πνεύμα που κυριαρχούσε στο Κολλέγιο του ενέπνευσαν έναν καινούριο ενθουσιασμό για τις πνευματικές αλήθειες και τόνωσαν την επιθυμία του να υπηρετήσει στο έργο του Θεού Πολλοί σπουδαστές του Κολλεγίου στέλνονταν να κηρύξουν σε εκκλησίες της περιοχής ndash μεταξύ τους και ο Graham Από την πρώτη στιγμή συμμαθητές και καθηγητές διέκριναν το ιδιαίτερο χάρισμά του στην διακονία του λόγου και τον παρότρυναν να συνεχίσει υπηρετώντας αποκλειστικά σε αυτόν τον τομέα Όμως ο ίδιος δεν ήταν ακόμη σί-γουρος ότι αυτό ήταν το κάλεσμα του Θεού γιrsquo αυτόν laquoΠολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα σω-τηρίας που έκανα στα κηρύγματά μου Οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου φαίνονταν να επιβεβαιώνουν ότι η διακονία του λόγου ήταν κατάλληλη για μένα Αλλά το ερώτημα ήταν ήθελα πραγματικά να αφιερωθώ σrsquoαυ-τήν την διακονία για όλη μου την ζωή Πολλές φορές καθώς τη νύχτα περπατούσα στους κήπους του Κολλε-γίου έθετα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση εκφρά-ζοντας ανοιχτά την αμφιβολία μου Κι όμως - μια φωνή βαθιά μέσα μου με βεβαίωνε κάθε φορά ότι αυτός ήταν ο δρόμος του Θεού για μένα Ώσπου ένα βράδυ

3 οπ σελ 46-47

έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα laquoΚύριε αν θέ-λεις να σε υπηρετήσω σε αυτόν τον αγρό θα το κάνωraquo Το φεγγαρόφωτο το αεράκι ndash όλος ο περιβάλλον χώ-ρος έμεινε ίδιος Δεν είδα κάποιο σημάδι στον ουρανό Δεν άκουσα κάποια φωνή αλλά μέσα στο πνεύμα μου ήξερα ότι ο Θεός με καλούσε σrsquo αυτήν την διακονία Και ακόμη ήξερα ότι η απάντηση μου ήταν ναι4raquo

Ετσι κατά την διάρκεια της φοίτησής του στην Φλό-ριντα ξεκίνησε την διακονία του κηρύττοντας είτε σε δημόσιες συγκεντρώσεις είτε και σε μικρές εκκλησίες Εκείνη την περίοδο εντάσσεται στo Southern Baptist Convention και αναλαμβάνει καθήκοντα ποιμένα σε μια μικρή εκκλησία της περιοχής Μέσω κάποιων φίλων που γνωρίζει στην Φλόριντα λαμβάνει μια πρόσκληση για σπουδές στο Wheaton College του Ιλλινόι Από το 1940 μέχρι το 1943 σπουδάζει εκεί ανθρωπολογία υπηρετώ-ντας ταυτόχρονα μια μικρή εκκλησία στην περιοχή Στο Wheaton γνωρίζει και την Ruth Bell Ήταν η κόρη του L Nelson Bell ενός αφιερωμένου Χριστιανού γιατρού H Ruth είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στην Κίνα και την Κορέα όπου οι γονείς της εργάζονταν ως ιερα-πόστολοι Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 13 Αυγούστου 1943 Αμέσως μετά τον γάμο τους εγκαθίστανται στα περίχωρα του Σικάγου και υπηρετούν σε μία τοπική εκκλησία ενώ ο Billy αναλαμβάνει και μία χριστιανική εκπομπή στο ραδιόφωνο με τον τίτλο laquoSongs of the nightrdquo (laquoΤραγούδια μέσα στην νύχταraquo) Εκεί γνωρίζει και τον γνωστό χριστιανό βαρύτονο George Beverly Shea που θα αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της ομά-δας του στο μέλλον

Λίγο καιρό αργότερα ο Graham αφήνει την διακονία του στην τοπική εκκλησία και τον ραδιοφωνικό σταθ-μό για να αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου στην οργάνωση Youth for Christ (laquoΝεολαία για τον Χριστόraquo) Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έκανε περιοδείες σε ολόκληρες τις ΗΠΑ στον Καναδά και την Ευρώπη μι-λώντας σε ευαγγελιστικές συγκεντρώσεις της Youth for Christ παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση του έρ-γου για το οποίο τον καλούσε ο Θεός Από τα τέλη

4 οπ σελ 52-53

Εξώφυλλο στο περιοδικό Time

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 309

της δεκαετίας του rsquo40 άρχισε επίσης να διοργανώνει και τις δικές του ευαγγελιστικές εκστρατείες σε διάφο-ρες πόλεις των ΗΠΑ Οι βασικοί συνεργάτες του που έμειναν μαζί του για δεκαετίες ήταν ο Cliff Barrows o Grady Wilson και ο George Beverly Shea Το 1947 έγινε πρόεδρος των Northwestern Schools στην Μινεάπολη Όταν λίγα χρόνια μετά ίδρυσε την BGEA (Billy Graham Evangelistic Association) πολλοί συνεργάτες του από τα Northwestern Schools τον ακολούθησαν Αρχι -κά δεν ήθελε να δώσει στην οργάνωση το όνομά του αλλά υποχώρησε κάτω από την πίεση συνεργατών του που υποστήριξαν ότι λόγω της αναγνωσιμότητας του ονόματός του έπρεπε η οργάνωση να φέρει το όνομα rsquoGrahamrsquo

Η εκστρατεία όμως που τον έκανε γνωστό σε ολό-κληρες τις ΗΠΑ ήταν εκείνη στο Λός Αντζελες το 1949 Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι λίγο πριν o Graham πέ-ρασε μια περίοδο έντονων αμφιβολιών σχετικά με την αυθεντία της Αγίας Γραφής Όπως το περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του laquoΉθελα να παρακολουθώ από κοντά την θεολογική σκέψη του 20ου αι αλλά σημαντι-κοί κατά τα άλλα συγγραφείς και θεολόγοι όπως ο Karl Barth και ο Reinhold Niebuhr με έκαναν να προβληματί-ζομαι με αρχές (όπως πχ η θεοπνευστία και η αυθεντία της Αγίας Γραφής η θεότητα του Ιησού Χριστού) που είχαν φυτευτεί στην καρδιά μου από μικρό παιδίraquo

Κατά την προετοιμασία της εκστρατείας επισκέ-φθηκε ένα Συνέδριο στην Δυτική Ακτή και εκεί συνά-ντησε τον Chuck Templeton έναν φίλο του ο οποίος όπως φαίνεται είχε επηρεαστεί από την φιλελεύθερη θεολογία Σε μια θεολογική συζήτηση που είχαν του είπε laquoBilly είσαι πίσω 50 χρόνια Ελάχιστοι πλέον δέ-χονται την Γραφή και την προέλευση της με τον τρόπο που την δέχεσαι εσύ Η πίστη σου είναι πολύ απλοϊκή Θα πρέπει να εξελιχθείς αν θέλεις να είσαι επιτυχημέ-νος στην διακονία σουraquo laquoΚαθώς η νύχτα προχωρούσεraquo αναφέρει ο Graham laquoη καρδιά μου βάραινε συνεχώς

Μπορούσα να εμπιστευτώ την Αγία Γραφή Καθώς η ημερομηνία της εκστρατείας στο Λός Αντζελες πλη-σίαζε lsquoαπειλητικάrsquo έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω μια απάντηση Εάν δεν μπορούσα να εμπιστευτώ την Γρα-φή τότε δεν θα μπορούσα και να συνεχίσω και με την διακονία μου Έτσι κι αλλιώς ήμουν μόλις τριάντα χρονών και μπορούσα ακόμη να γυρίσω στην δουλειά του πατέρα μου Εκείνο το βράδυ όμως ένιωσα στην καρδιά μου τη σιγουριά ότι ο Θεός που με είχε σώ-σει δεν θα με άφηνε μόνοhellip Τα ακριβή λόγια της προ-σευχής μου δεν τα θυμάμαι αλλά σίγουρα αυτό που καταγράφω αντανακλά τις σκέψεις και την ψυχική μου τότε κατάσταση laquoΘεέ μου είναι τόσο πολλά σε αυτό το Βιβλίο που δεν τα καταλαβαίνω - θέματα για τα οποία δεν έχω απάντηση -πολλές πλευρές του που φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες Δεν μπορώ να απαντήσω όλα τα ερωτήματα που θέτουν οι φίλοι μουraquo Προσπαθούσα να είμαι ει-λικρινής με τον Θεό αλλά αισθανόμουν ότι δεν έλεγα όσα έπρεπε να πω Στο τέλος το Άγιο Πνεύμα με παρα-κίνησε να προσευχηθώ laquoΠατέρα θα δεχθώ την Γραφή με πίστη ως τον Λόγο σου Θα αφήσω την πίστη μου να προσπεράσει τα ερωτήματα και της αμφιβολίες μου και θα πιστέψω αυτό το Βιβλίο σαν τον μοναδικό Λόγο του Θεούraquo Όταν σηκώθηκα από τα γόνατα μου εκείνο το βράδυ τα δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά μου Ένιω-θα την Παρουσία του Θεού όπως δεν την είχα νοιώσει για μήνες Αυτό δεν σημαίνει ότι απαντήθηκαν όλα τα ερωτήματά μου αλλά καταλάβαινα ότι μια σημαντική πνευματική μάχη είχε δοθεί και κερδηθείrdquo5

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα video το οποίο προωθείται από διάφορους κύκλους και περ-νά το μήνυμα ότι δήθεν ο Graham αρνείται την μο-ναδικότητα της διά Χριστού Σωτηρίας όπως και την ύπαρξη της κόλασης Στις περισσότερες περιπτώσεις βίντεο σαν κι αυτό αποτελούν προϊόν μοντάζ με στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα Στην πραγματικότητα

5 οπ σελ 137-139

Κηρύττοντας στα πλήθη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 310 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ο Graham απλά επαναλαμβάνει ότι αναφέρει και στα Απομνημονεύματά του ότι δηλαδή ευαγγελιζόμενος ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες έδινε έμφα-ση στο μήνυμα του Χριστού και δεν έκανε κριτική στα θρησκευτικά τους πιστεύω Ένα παράδειγμα από μια περιοδεία του στην Ινδία είναι χαρακτηριστικό laquoΣτα μηνύματά μου δεν έκανα ποτέ επίθεση στα lsquoπιστεύωrsquo όσων ακολουθούσαν άλλες θρησκείες Δεν είχα έρθει στην Ινδία για να ξεκινήσω μια διαμάχη Αντrsquo αυτού επι-κεντρωνόμουν στην παρουσίαση με θετικό τρόπο του μηνύματος του Χριστού όσο πιο απλά γινότανraquo 6

Η εκστρατεία στο Λος Άντζελες είχε τεράστια επι-τυχία Χιλιάδες άνθρωποι γνώρισαν τον Χριστό και χρειάσθηκε ολόκληρη η ομάδα να επεκτείνει την δια-μονή της Ενώ είχε αρχικά προγραμματιστεί να μείνουν στο Λος Άντζελες τρεις βδομάδες τελικά έμειναν επτά Κατά την διάρκεια αυτής της περιοδείας ο Graham έγι-νε γνωστός σε ολόκληρες τις ΗΠΑ Σrsquo αυτό συνέβαλε και η δημοσιότητα που του παρείχαν δύο μεγάλες εφη-μερίδες της πόλης που ανήκαν στον William Randolph Hearst Αυτή η δημοσιότητα παρα-ξένεψε και τον ίδιο τον Graham o οποίος δεν είχε συναντήσει ποτέ τον γνωστό εκδότη και μεγιστάνα Στο βιβλίο του περιγράφει ότι laquoυπάρχει μια φήμη ότι ο ίδιος ο Hearst είχε στείλει ένα μήνυμα στους εκδότες του που έλεγε lsquorsquoστηρίξτε τον Grahamrsquorsquo αλλά κυκλο-φορούν τόσες ιστορί-ες σχετικά με αυτό το γεγονός που δεν ξέρω ποια είναι αληθινήraquo7 Ένα βράδυ γνώρισε τον Χριστό ένας από τους συνεργάτες του διαβόητου μαφιόζου του Λος Άντζελες Micky Cohen Η ανα-γέννηση αυτού του ανθρώπου έγινε αφορμή ο Graham να μοιραστεί το ευαγγέλιο του Χριστού με τον Cohen σε μια κατrsquo ιδίαν συνάντησή τους

Ακολούθησαν περιοδείες στην Βοστώνη και την Νότια Καρολίνα που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία Την επόμενη δεκαετία ο Graham διοργάνωσε ευαγγελι-στικές εκστρατείες στις μεγαλύτερες αμερικανικές πό-λεις στην Αφρική στην Ασία στη Νότια Αμερική και στην Ευρώπη με ίσως πιο γνωστές εκείνες του Λονδί-νου το 1954 αλλά και της Νέας Υόρκης το 1957 Μετά τα μέσα της δεκαετίας του rsquo50 έγινε γνωστός ανά την υφήλιο και άρχισε να δέχεται προσκλήσεις από πολλές χώρες Επίσης την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το εβδο-μαδιαίο ραδιοφωνικό πρόγραμμα με τίτλο laquoThe Hour of Decisionrdquo (laquoΗ ώρα της απόφασηςraquo)

6 οπ σελ 2687 οπ σελ 148-149

Από τα τέλη της δεκαετίας του rsquo50 η BGEA διορ-γάνωνε κάθε χρόνο τρεις με πέντε ευαγγελιστικές εκ-στρατείες μέσα και έξω από τις ΗΠΑ Ιδιαίτερα σημα-ντικές θεωρούνται οι εκστρατείες στην Ασία (Ν Κορέα Ιαπωνία Φιλιππίνες και αλλού) αλλά και σε χώρες του Ανατολικού μπλόκ Η αρχή έγινε με την Γιουγκοσλα-βία και την Ουγγαρία στα τέλη της δεκαετίας του rsquo60 και στις αρχές της δεκαετίας του rsquo70 Ακολούθησαν η Ουγγαρία η Πολωνία η Σοβιετική Ένωση η Ανατολική Γερμανία η Ρουμανία και η Βόρεια Κορέα Πολλές φο-ρές τα ταξίδια του αυτά υπήρξαν αντικείμενο κριτικής Πολλοί Αμερικανοί πιστοί τον κατηγορούσαν ότι με τις επισκέψεις τους αυτές νομιμοποιούσε την συμπεριφο-ρά των κομμουνιστικών καθεστώτων προς τους χρι-στιανούς που ζούσαν σε αυτές Από την άλλη πλευρά πολλοί αξιωματούχοι σε αυτές τις χώρες τον αντιμε-τώπιζαν με καχυποψία θεωρώντας ότι είχε μια κρυφή ατζέντα υπαγορευμένη από την Αμερικανική κυβέρνη-ση και προσπαθούσε να υπονομεύσει την κοινωνικο-

πολιτικό τους σύστη-μα Όμως ο Graham επικεντρωνόταν στο μήνυμα του Ευαγγε-λίου αποφεύγοντας την όποια κριτική στο κομμουνιστικό σύστη-μα αν και στις κατ ιδίαν συζητήσεις του με αξιωματούχους των χωρών αυτών τόνιζε πάντα την ανάγκη για σεβασμό των θρη-σκευτικών ελευθεριών στις χώρες τους

Είναι χαρακτηρι-στική μια δήλωση που έκανε φεύγοντας από την Πολωνία το 1978 laquoΉρθα να δω πώς η εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει εποικο-δομητικά σε κάθε κοι-νωνία ακόμα και στις κομμουνιστικές Επί-σης διαπίστωσα ότι η

ζωή πολλών Χριστιανών εδώ στις κομμουνιστικές χώ-ρες έχει τέτοια συνέπεια και αφιέρωση ώστε πράγματι με κάνει να ντρέπομαι Ακόμη παρατηρώ ότι σημαντι-κές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Ανατολι-κής Ευρώπης καθώς οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού επιδιώκουν να εί-ναι νομοταγείς και παραγωγικοί πολίτες Πιστεύω ότι καθώς περνάει ο καιρός η παρουσία των Χριστιανών σε αυτές τις χώρες θα θεωρείται όλο και περισσότερο σαν ένα πλεονέκτημα με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να τους παρέχουν όλο και περισσότερη αναγνώριση και ελευθερίες8raquo

Η ανταπόκριση των πιστών στην Ανατολική Ευρώπη ήταν συγκινητική Πολλοί ήταν εκείνοι που ταξίδεψαν πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να ακούσουν τον Billy Graham Τα κηρύγματά του ηχογραφούνταν επί τόπου (πολλές φορές από τους ίδιους τους πιστούς) και δια-

8 οπ σελ 486

Σε χαρακτηριστική στάση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 311

δίδονταν χέρι με χέρι Από όλες τις επισκέψεις του σε κομμουνιστικές χώρες ίσως ξεχωρίζουν δύο στιγμιότυ-πα από την επίσκεψη στην ΕΣΣΔ το 1984 και στην Ρου-μανία το 1985 Στον Καθεδρικό ναό των Θεοφανείων της Μόσχας παρουσία του Ρώσου Πατριάρχη το θέμα του κηρύγματός του σε ένα ακροατήριο που έφτανε τις 5000 ήταν laquoΠρέπει να αναγεννηθείςraquo laquoΧρειαζόμα-στε μια νέα καρδιά που δεν θα έχει απληστία και μί-σος μέσα τηςraquo διακήρυξε laquoΧρειαζόμαστε μια καρδιά γεμάτη με αγάπη ειρήνη και χαρά και για αυτό τον λόγο ήρθε ο Ιησούς στον κόσμοraquo Στην Ρουμανία την επόμενη χρονιά ο αριθμός των ανθρώπων που συνέρ-ρευσαν στις ορθόδοξες εκκλησίες διαφόρων πόλεων για να τον ακούσουν ξεπέρασαν κατά πολύ τον αριθμό που περίμενε το καθεστώς Τσαουσέσκου Σε πολλές περιπτώσεις οι πιστοί που ήθελαν να παρακολουθή-σουν το κήρυγμά του ξεπέρασαν τους 15000 Αρχικά οι αρχές μην περιμένοντας ότι η επίσκεψη του Graham θα είχε σημαντική απήχηση είχαν δεχθεί να τοποθε-τηθούν μεγάφωνα στους εξωτερικούς χώρους των εκκλησιών καθώς δεν πίστευαν ότι θα χρειαστούν Η επιτυχία όμως των κηρυγμάτων του Graham τους ανη-σύχησε και τους οδήγησε στο να αναιρέσουν την αρ-χική απόφασή τους αλλά και στο να δημιουργούν πολλά προβλήματα στην διοργάνωση των ευαγγελι-στικών εκδηλώσεων

Επίσης ο Graham υπήρξε ένας από τους πιο έντονους επικριτές του κα-θεστώτος του Apartheid στην Νότια Αφρική Μάλι-στα για πολλά χρόνια αρ-νιόταν να επισκεφθεί την χώρα αυτή εάν επρόκειτο να μιλήσει σε ακροατήριο που θα ήταν διαχωρισμέ-νο Τελικά πήγε στην Νό-τια Αφρική το 1973 όταν επρόκειτο να διοργανωθεί ένα Συνέδριο για τον ευαγ-γελισμό με συμμετοχή για πρώτη φορά λευκών και μαύρων9 Την ίδια γραμμή ακολουθούσε από το 1953 όσον αφορά το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυε στις Νότιες πολι-τείες των ΗΠΑ Εκείνη την χρονιά προειδοποίησε τους τοπικούς διοργανωτές ευαγγελιστικής εκδήλωσης ότι αν ορίσουν διαφορετικές ζώνες για λευκούς και μαύ-ρους στο ακροατήριο θα laquoκάνουν την εκδήλωση χωρίς εμέναraquo10 Μια άλλη φορά μιλώντας σε ένα κοινό που αποτελείτο από λευκούς τους προειδοποίησε laquoΥπήρ-ξαμε (οι λευκοί στις ΗΠΑ) υπερήφανοι θεωρήσαμε ότι ήμαστε ανώτεροι και καλύτεροι από οποιαδήποτε άλλη φυλή Κυρίες και κύριοι η υπερηφάνεια μας θα μας οδηγήσει στην κόλαση11raquo

Η Billy Graham Evangelistic Association έπαιξε πρω-ταγωνιστικό ρόλο στην διοργάνωση του Παγκόσμιου

9 οπ σελ 430-43110 Steven Patrick Miller Billy Graham and the rise of the

Republican South University of Pennsylvania 2009 p2811 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 30

Συμποσίου για τον Ευαγγελισμό στο Βερολίνο το 1966 και το Διεθνές Συμπόσιο για τον Παγκόσμιο Ευαγγελι-σμό στην Λωζάνη το 1974 Αυτά τα δύο Συνέδρια ήταν συναντήσεις στις οποίες συμμετείχαν Χριστιανοί από ολόκληρο το προτεσταντικό φάσμα και από ολόκληρο τον κόσμο και είχαν ως στόχο τον σχεδιασμό στρατηγι-κών για την διάδοση του Ευαγγελίου Μετά την συνάντη-ση του 1974 στην Ελβετία δημιουργήθηκε η Lausanne Committee for World Evangelization η οποία ανέλαβε να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε σε αυτό το συνέδριο Επίσης το 1983 το 1986 και το 2000 διοργανώθηκαν Συνέδρια στο Άμστερνταμ για ευαγγελιστές Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συμμετοχή σε αυτά τα Συνέδρια εργατών από χώρες του Τρίτου Κόσμου Το υπόλοιπο της δεκαετίας του 80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του rsquo90 συνέχισε με αμείωτη ένταση τις ευαγγελιστικές εκστρατείες του επισκεπτόμενος χώρες που είχε επι-σκεφθεί στο παρελθόν όπως η Νότια Κορέα όπου δι-οργανώθηκε μια ευαγγελιστική συνάθροιση στην οποία συμμετείχαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αλλά και νέες όπως η Βόρεια Κορέα Από το 1992 και μετά χτυπημένος από την νόσο του Πάρκινσον αναγκάστηκε σταδιακά να μειώσει την δραστηριότητα του Το 2001

τον διαδέχθηκε ο γιός του Φράνκλιν στην προεδρία του ΔΣ της BGEA ενώ το 2005 διοργάνωσε την τε-λευταία ευαγγελιστική εκ-στρατεία στην Νέα Υόρκη Από τότε ζει στο σπίτι του στο Μοντρεήτ της Βόρει-ας Καρολίνας και γενικά αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις λόγω του προ-χωρημένου της ηλικίας του αλλά και των πολλών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει Μια από τις λίγες εξαιρέσεις ήταν στα εγκαίνια της laquoΒιβλιοθήκης Μπίλυ Γκράχαμraquo το 2007

Δύο εβδομάδες μετά τα εγκαίνια έφυγε από την ζωή η αγαπημένη του Ρουθ Αν

και δεν εμφανίζεται συχνά δημόσια παραμένει δραστή-ριος Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια ευαγ-γελιστική προσπάθεια που ξεκινάει φέτος η BGEA με τίτλο laquoΗ ελπίδα μου για την Αμερικήraquo Πρόκειται για μια σειρά ευαγγελιστικών βίντεο με μηνύματα του Graham τα οποία θα γίνει προσπάθεια να διαδοθούν μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και της τηλεόρασης12

Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από την ευαγγελιστική του διακονία ανέπτυξε και έντονη συγγραφική δραστη-ριότητα συγγράφοντας πάνω από δέκα βιβλία Ακόμα η BGEA δραστηριοποιήθηκε έντονα στον τομέα των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην παρα-γωγή χριστιανικών ταινιών αλλά και στην έκδοση περι-οδικών όπως το Decision

12 httpmyhopewithbillygrahamorg

Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 312 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Graham και οι συνεργάτες του γνώριζαν καλά την αρνητική δημοσιότητα που συνόδευε πολλούς περιο-δεύοντες ευαγγελιστές της εποχής τους (αντίστοιχη με εκείνην που συνοδεύει και πολλούς σημερινούς ευαγ-γελιστές και τηλευαγγελιστές) Για αυτόν το λόγο από την αρχή της διακονίας τους πήραν την απόφαση να περιφρουρήσουν με κάθε αυστηρότητα και σοφία τόσο την οικονομική διαχείριση όσο και την προσωπική τους ζωή από την οποιαδήποτε υποψία ατασθαλίας και μομ-φή Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Graham πήρε την από-φαση να μην συναντά ούτε να τρώει μόνος με γυναίκα όταν η σύζυγός του δεν ταξίδευε μαζί του Επίσης από ένα σημείο και μετά σταμάτησε να δέχεται εισφορές κατά την διάρκεια των ευαγγελιστικών εκδηλώσεων και έκαναν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την διαφά-νεια στα οικονομικά της οργάνωσής του ξεπερνώντας και το νομοθετικό πλαίσιο της εποχής που ήταν πολύ χαλαρό και lsquoεπέτρεπεrsquo ατασθαλίες Ακόμη θεώρησαν ότι ήταν αναγκαίο να διοργανώνουν κάθε εκδήλωση σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές εκκλησίες κάθε πε-ριοχής Πολλοί ευαγγελιστές πριν αλλά και μετά από αυτόν είχαν την τάση να εργάζονται ανεξάρτητα από τις τοπικές εκκλησίες ndash κάποιοι χρησιμοποιούσαν μάλι-στα τον άμβωνα για να επιτεθούν σε ποιμένες τοπικών εκκλησιών Ο Billy Graham και η οργάνωσή του όμως έπρατταν το ακριβώς αντίθετο Ήθελαν οι τοπικές εκ-κλησίες να έχουν την μέγιστη δυνατή συμμετοχή στις ευαγγελιστικές εκστρατείες

Για να πραγματοποιηθεί μια ευαγγελιστική εκ-στρατεία σε κάποια περιοχή έθεταν ως βασικό όρο να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή από τις τοπικές εκκλησίες (με συμμετοχή ακόμα και εκκλησιών πέρα από το διαμαρτυρόμενο φάσμα ndash είναι χαρακτηριστι-κό ότι στις ευαγγελιστικές εκστρατείες του Graham σε κομμουνιστικές εκκλησίες βασικοί συνεργάτες του ήταν εκτός από την Ευαγγελική η Ορθόδοξη και η Κα-θολική Εκκλησία) καθώς και μια αλυσίδα προσευχής Γιrsquo αυτήν ακριβώς την τακτική των συνεργασιών του δέχθηκε κατά την προετοιμασία το 1957 ευαγγελιστι-κής εκστρατείας στην Νέα Υόρκη έντονη κριτική από κάποιες εκκλησίες οι οποίες μάλιστα αρνήθηκαν να συμμετάσχουν Η απάντηση που έδωσε ήταν αποστο-μωτική laquoΘέλω να ξεκαθαρίσω ότι είμαι διατεθειμένος να πάω να κηρύξω το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού οπουδήποτε στηριζόμενος από τον οποιονδήποτε εάν βέβαια με αφήσει να κηρύξω το μήνυμα του Ευαγγελί-ου χωρίς την παραμικρή έκπτωση Στην διακονία μου με στηρίζουν πολλές Χριστιανικές οργανώσεις πανεπι-στήμια και πολλές διαφορετικές Χριστιανικές ομολογί-ες Είμαι πεπεισμένος να συνεχίσω την διακονία μου με τον ίδιο τρόποraquo13 Κάποια άλλη φορά είχε πει ότι ήταν διατεθειμένος να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού και στην κόλαση αν ο διάβολος των άφηνε να φύγει από εκεί χωρίς να τον πειράξει Η οργάνωση του Graham διοργάνωνε εκστρατείες σε κάποια περιοχή μόνον όταν προσκαλούνταν από έναν ικανό αριθμό εκκλησιών η Χριστιανικών οργανώσεων Αρκετούς μήνες πρίν από

13 Wlliam M ldquoA Workman that needeth not to be ashamedrdquo στο Christianity Today Νοέμβριος 1995 httpwwwchristianity-todaycomct1995november135td18ahtml

κάθε εκδήλωση συνεργάτες της οργάνωσης δημιουρ-γούσαν τοπικές επιτροπές στις οποίες συμμετείχαν ποιμένες και άλλοι τοπικοί παράγοντες και κανόνιζαν όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες Το πρόγραμμα κάθε ευαγγελιστικής βραδιάς περιλάμβανε υμνωδία υπο την καθοδήγηση του Cliff Barrows με τη συμμετοχή χορω-δίας αποτελούμενης από εθελοντές επίσης ομολογί-ες και ύμνους από γνωστούς χριστιανούς καλλιτέχνες όπως ο George Beverly Shea14 Μετά το μήνυμα του Graham ακολουθούσε το κάλεσμα στο ακροατήριο εκείνοι που συνειδητά αισθάνθηκαν την ανάγκη τους για Σωτηρία να εμπιστευτούν την ζωή τους στον Ιησού Χριστό Ακόμη η οργάνωση επιδίωκε σε συνεργασία με ποιμένες και εκκλησίες της κάθε περιοχής την έντα-ξη των νέων πιστών σε τοπικές εκκλησίες

Αξίζει επίσης να παρατηρηθεί ότι αντίθετα με πολ-λούς ευαγγελιστές οι οποίοι είχαν την τάση να υπερ-βάλλουν για τα αποτελέσματα των εκδηλώσεών τους δίνοντας μεγαλύτερους αριθμούς συμμετεχόντων είτε δίνοντας διαφορετική εικόνα ως προς τα αποτελέσμα-τα της κάθε εκδήλωσης από την πραγματική η απόφα-ση της οργάνωσης του Billy Graham ήταν και είναι να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και ακεραιότητα στις ανα-κοινώσεις της

ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ

Ο Billy Graham είναι ένας από τους λίγους ευαγ-γελιστές παγκοσμίως που έχει συναντήσει και συζη-τήσει με έναν μεγάλο αριθμό ηγετών και σημαντικών προσωπικοτήτων Σrsquoαυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ίντιρα Γκάντι αλλά και ο Κίμ Ιλ Σούνγκ πρώην ηγέτης της Β Κορέας Βέβαια στην πρώτη του αυτού του είδους συνάντηση ndashμε τον πρόεδρο Τρούμαν για την ενημέρωσή του για τις τελευταίες δραστηριότητες της διακονίας τους- δεν τα πήγε και τόσο καλά Κατά την διάρκεια της συζήτησης με τον Graham και τους συνεργάτες του ο Τρούμαν αν και τυπικά ευγενικός δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού Παρόλα αυτά οι επισκέπτες του προέδρου ζή-τησαν να προσευχηθούν μαζί του Κατά την έξοδό του Billy Graham οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν για το τι συνέβη στην συνάντηση με τον πρόεδρο και μάλιστα ένας περισσότερο αδιάκριτος τον ρώτησε αν στη συ-νάντηση έγινε και προσευχή Τότε ο Graham και οι συνεργάτες του έκαναν το σφάλμα να μεταφέρουν με κάθε λεπτομέρεια τα λόγια της προσευχής αλλά και το όλο κλίμα15 Όπως ήταν αναμενόμενο ο πρόεδρος Τρούμαν δυσαρεστήθηκε πολύ και ο Graham δεν τον ξανασυνάντησε ποτέ Μετά από αυτό το laquoφιάσκοraquo πήρε την απόφαση να μην αποκαλύπτει ποτέ το περιεχόμενο μιας συνάντησής του με δημόσιο πρόσωπο όσο αυτό το πρόσωπο ήταν εν ζωή

Όταν λίγα χρόνια αργότερα συναντήθηκε με τον Winston Churchill laquoείχε μάθει το μάθημά τουraquo Η συ-

14 Έφυγε από τη ζωή αυτή στις 16 Απριλίου στις σε ηλικία 104 χρονών Η απήχηση της μουσικής του ερμηνείας σε συνδυασμό με το γνήσια ταπεινό πνεύμα και τη γλυκύτητα Χριστού που τον διέκρινε ήταν ίσως το ίδιο σημαντική με τη διακονία του λόγου εκ μέρους του Graham

15 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007 σελ xxii xxiii

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 313

ζήτησή του με τον γηραιό πρωθυπουργό της Αγγλίας διήρκεσε αρκετή ώρα Ο Churchill -στη δύση πλέον της ζωής τουndash είχε μελαγχολική διάθεση Μιλώντας για την παγκόσμια κατάσταση μονολόγησε laquoτα πράγ-ματα είναι πολύ δύσκολα ndash δεν βλέπω πουθενά ελπίδα ndash έχετε να μου δώσετε κάποια ελπίδαraquo Ο Graham τότε βρήκε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί του το μήνυμα του Χριστού Φεύγοντας ο Churchill τον έπιασε από το μανίκι λέγοντας laquoότι είπαμε θα μείνει μεταξύ μας έτσιraquo laquoΒεβαίωςraquo τον διαβεβαίωσε ο Graham16

Ένα από τα λάθη του Graham είναι ότι αρχικά ταυ-τίστηκε ιδιαίτερα με τον πρόεδρο Nixon Είχαν αρκε-τές συναντήσεις πριν γίνει πρόεδρος και μάλιστα ο Nixon στα Απομνημονεύματά του αναφέρει ότι ένας από αυτούς που τον παρότρυναν να θέσει υποψηφι-ότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Graham17 κάτι που ο ίδιος διαψεύδει στην δική του αυτοβιογραφία18 Όπως ήταν αναμενόμενο η αποκάλυψη του σκανδάλου του Watergate εξέθεσε και τον Graham που έσπευσε να πάρει αποστά-σεις από την συμπεριφορά του προέδρου19 Φαίνεται ότι ο Graham παρασύρθηκε από το έντονα χριστιανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο είχε μεγαλώ-σει ο πρόεδρος Nixon και από το γεγονός ότι σε περιόδους της ζωής του αντιμετώπιζε πράγματι έντονες κρίσης συ-νείδησης διαπιστώνοντας τα λάθη του20 Ένα αντίστοιχο λά-θος πιστεύω ότι διέπραξε και το 2000 στηρίζοντας ανοιχτά την υποψηφιότητα του George W Bush για την προεδρία των ΗΠΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αν υποθέσουμε ότι κάποτε μπορεί να ξεχαστούν πολλά απrsquo αυτά αφορούν τη ζωή και τη δράση του Billy Graham πιστεύω ότι αυτό που αξίζει να μείνει είναι η απλότητα η πιστότητα και η ακεραιότητα της Χρι-στιανικής του μαρτυρίας Παρά το γεγονός ότι έγινε γνωστός ανά την υφήλιο ποτέ δεν εγκατέλειψε αυτή τη χαρακτηριστική για τον γνήσιο Χριστιανό απλότητα και

16 οπ σελ 235-23717 Nixon Richard M ldquoThe Memoirs of Richard Nixonrdquo Ar-

row Books London 1978 σελ 292-29318 Graham B ldquoJust as I amrdquo Zondervan New York 2007

σελ 45219 Πριν λίγο καιρό ήρθε στο φώς μια απομαγνητοφωνημένη

συνομιλία του με τον Nixon κατά την οποία ο Nixon ακούγεται να του λέει εξοργισμένος ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον αμερικανικό Τύπο και ότι αυτά τα περιοδικά καταστρέφουν την αμερικανική νεολαία Ο Graham συμφωνεί με ένταση Όταν η στιχομυθία ήρθε στην δημοσιότητα ο Graham ζήτησε συγνώμη για αυτά του τα σχόλια httpusatoday30usatodaycomnewsreligion2009-06-24-graham-tapes_nhtm

20 Οπωσδήποτε μία από τις καλύτερες ομιλίες του Billy Graham ήταν αυτή που εξεφώνησε στην κηδεία του Ρίτσαρντ Νίξον

ποτέ δεν απέκτησε τη νοοτροπία του superstar όπως συμβαίνει με πολλούς τηλευαγγελιστές Είναι χαρακτη-ριστική η μαρτυρία ενός συνεργάτη του laquoΤον Ιούλιο του 1984 η σύζυγός μου και εγώ συμμετείχαμε στην ευαγγελιστική εκστρατεία Mission England ως παρα-τηρητές Στο Λίβερπουλ χρειάστηκε να τον συναντήσω για να μιλήσουμε για ένα περίπου δίωρο Επειδή διέ-θετε ελάχιστο χρόνο με κάλεσε να τον συνοδέψω στο ταξίδι που έκανε στον επόμενο σταθμό της περιοδείας Βλέποντάς τον εκείνο το βράδυ πάνω στην σκηνή στο Λίβερπουλ κατάλαβα το πόσο εύκολο είναι για έναν ιε-ροκήρυκα να παρασυρθεί με μια απατηλή αίσθηση δύ-ναμης και να νομίσει ότι είναι Κάποιος Ο τύπος έγραψε εκείνες τις μέρες ότι περίπου το 90 των Βρετανών ήξεραν ποιος είναι ο Billy Graham ένα ποσοστό ανα-

γνώρισης που απολάμβαναν ελάχιστοι στην Βρετανία Χι-λιάδες άνθρωποι είχαν ταξι-δέψει ώρες για να έρθουν στην εκδήλωση εφημερίδες περιοδικά τηλεοπτικά κανάλια έστελναν τους καλύτερους δημοσιογράφους για να του πάρουν μια συνέντευξη Πώς θα αντιδρούσα εγώ αν ήμουν αντικείμενο τέτοιας προσοχής ndash όχι για μια μέρα αλλά για 40 χρόνια Μετά την εκδήλωση μας περίμενε έξω από το στά-διο ένα μεσαίο γκρι Φόρντ που το οδηγούσε ένας νέος εθελο-ντής Ο Graham δεν είχε φάει τίποτα για βραδινό και γι αυτό σταματήσαμε σε ένα εστια-τόριο ένα απλό laquofast-foodraquo πάνω στον αυτοκινητόδρομο Παρήγγειλε χάμπουργκερ και τηγανιτές πατάτες και πήγε σε μία ήσυχη γωνιά να φάει Εκεί-νη την στιγμή αυτό δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση

γιατί έτσι ταξιδεύουμε εσείς και εγώ με τις οικογένειές μας Αλλά μετά το ξανασκέφτηκα Ο άνθρωπος που έτρωγε σε εκείνη την γωνιά ήταν ένας απλός άνθρω-πος Και αυτό που είναι θαυμαστό είναι ότι πάνω από 40 χρόνια στη δημοσιότητα δεν τον είχαν αλλάξει κα-θόλου Μπορεί διάφοροι άνθρωποι να του λένε πόσο ξεχωριστός είναι αλλά εκείνος συνεχίζει να συμπεριφέ-ρεται σαν να μην τους ακούει Ο Graham και οι συνερ-γάτες του θα μπορούσαν να νοικιάσουν μια λιμουζίνα αντί να στριμώχνεται με τη γυναίκα του στο Φορντ που οδηγούσε ένας εθελοντής Θα μπορούσε να είχε κλεί-σει τραπέζι στο καλύτερο εστιατόριο του Λίβερπουλ για το γεύμα του αλλά προτίμησε να φάει σε μια γωνιά ενός εστιατορίου πάνω στον αυτοκινητόδρομο Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά δεν ήταν επιτηδευμέ-να Απλά ήταν ο εαυτός του21raquo

Ο κ Λευτέρης Καλοτεράκης είναι Ιστορικός με MSc στις Πολιτικές Επιστήμες (lefteriskalotyahoogr)

21 Beers G ldquoIntegrity Intactrdquo Christianity Today October 2008

Προσευχόμενος

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 314 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαχειριστική ΕπιτροπήΕυαγγελικών Αφιερωμάτων

Ευαγές Ίδρυμα100 χρόνια υπηρεσίας στην

Ευαγγελική Κοινότητα της Ελλάδας (1913-2013)

του Ιωάννη Σαχινίδη

Υπάρχουν σταθμοί και γεγονότα στην ιστορία που θα πρέπει οι νεώτεροι να γνωρίσουν και οι παλαιότεροι να επαναφέρουν στη μνήμη τους Γνωρίζοντας την Ιστορία μας κτίζουμε

το αύριοΑν αυτό επιβάλλει η Ιστορία θεωρούμε ωφέλιμη μια

αναδρομή στο παρελθόν σε γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ευαγγελικού Έργου και κατrsquo επέκταση των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην πατρίδα μας

Πριν λίγα χρόνια γιορτάσαμε τα 150 χρόνια από την έναρξη του έργου της Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας με πρωτοπόρο τον αείμνηστο Μιχαήλ Καλοποθάκη και την Ίδρυση της Αrsquo Ελλην Ευαγγ Εκκλησίας στην Αθήνα

Ο οραματισμός μας είναι να βλέπουμε μπροστά και να επιδιώκουμε την πρόοδο και πορεία του έργου στο παρόν και το μέλλον για τη δόξα του Κυρίου μας

Παράλληλα όμως ανατρέχοντας στο παρελθόν δο-ξάζουμε τον Κύριο του Αμπελώνα που διατήρησε το έργο και το ευλόγησε όλα αυτά τα χρόνια παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα προβλήματα που παρουσιά-στηκαν ιδιαίτερα στο ξεκίνημα αλλά και στην μετέπειτα πορεία του Δυσκολίες εξωτερικές και εσωτερικές που αντιμετωπίστηκαν με πίστη και θάρρος στον Κύριό μας

Μελετώντας γνωρίζουμε και μαθαίνουμε με πόση αγάπη πιστότητα αφοσίωση και θυσία εργάστηκαν πι-στοί άνθρωποι εμπνευσμένοι από το πνεύμα του Θεού αφήνοντας ευλογημένο παράδειγμα ζωής και υπηρεσί-ας στο έργο

Φέτος (2013) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Ίδρυση και λειτουργία της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων που συγχωνεύτηκε και υποκαταστάθηκε σαν Νομικό Πρόσωπο (Ευαγές Ίδρυ-μα) με Προεδρικό Διάταγμα το έτος 1927

Για ιστορικούς λόγους αναφέρουμε τα ονόματα των Ιδρυτών

Α Κυριακού Γ Ρημάκης Μ Καϊρης Ι Σαπήρας Μαρία Καλοποθάκη Δάφνη Καλοποθάκη και Δημ Κα-λοποθάκης

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα το Ίδρυμα

λειτουργεί κανονικά με την ομαλή διαδοχή εθελοντών αδελφών των Ελληνικών Ευαγγελικών Εκκλησιών

Σκοπός του Ιδρύματος είναι η διαχείριση των αφι-ερωμάτων που ανατίθενται σrsquo αυτό για εξυπηρέτηση των αναγκών των Ελληνικών Ευαγγελικών Κοινοτήτων στην Ελλάδα και ενίσχυση των ταμείων περίθαλψης των απόρων μελών των κοινοτήτων τούτων

Το σύστημα με επιτροπές διαχείρισης και περι-φρούρησης των αφιερωμάτων απεδείχθη σοφό και ωφέλιμο Εφαρμόστηκε με επιτυχία στις Ιταλικές Ευαγ-γελικές Εκκλησίες (Βαλδένσιες) με την υπόδειξη ενός Σκωτσέζου νομομαθούς και φίλου του Ελληνικού Ευαγ-γελικού Έργου του Λόρδου C Guthrie και λειτούργη -σε ικανοποιητικά όλα αυτά τα χρόνια

Κανένα από τα μέλη του Διοικ Συμβουλίου δεν

αμείβεται για τις υπηρεσίες που προσφέρει και η επιλο-γή γίνεται από πρόσωπα των Εκκλησιών με υπεύθυνες θέσεις (πρεσβύτεροι διάκονοι κοινωνά μέλη) και κατrsquo εξοχήν εξειδικευμένοι επιστήμονες (δικηγόροι μηχα-νολόγοι οικονομολόγοι κλπ)

Η αρχική περιουσία του Ιδρύματος αποτελούνταν από

α) την διώροφη οικοδομή με το οικόπεδο Λεωφ Αμαλίας 50 Αθήνα

β) την μονώροφη οικοδομή με οικόπεδο στην Πλατ Τερψιθέας στον Πειραιά

γ) την μονώροφη οικοδομή και το οικόπεδο στην οδό Κουμουνδούρου στο Βόλο

Με την πάροδο του χρόνου προσετέθησαν και άλλα ακίνητα και χρήματα γνωρίζοντας οι δωρητές ότι η παραχώρηση των περιουσιακών τους στοιχείων στο Ευαγές Ίδρυμα θα εξασφάλιζε μετά το θάνατό τους πλήρως το σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν (ενί-σχυση τοπικών εκκλησιών ανέγερση νέων ευκτήριων οίκων ενίσχυση συνταξιοδότησης ποιμένων συνδρομή στην περίθαλψη ατόμων με ειδικά προβλήματα κατα-σκηνωτικό έργο κλπ) και δεν θα υπήρχε περίπτωση εκποίησής τους αφού το Ευαγές Ίδρυμα έχει τη δυ-νατότητα να προσφέρει πλήρη εκ του νόμου εγγύηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 315

με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να το εμπιστεύονται μέχρι και σήμερα

Από τα ακίνητα που προσφέρθηκαν άλλα χρησι-μοποιούνται σαν Ευκτήριοι Οίκοι (με βοηθητικούς χώ-ρους γραφεία ξενώνες κέντρα ευαγγελισμού) για λα-τρευτικούς σκοπούς και άλλα αξιοποιούνται έτσι ώστε οι οικονομικές παροχές να ενισχύουν τα ταμεία των εκ-κλησιών (απόρων μελών Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως Εργατών Ευαγγελίου κλπ)

Αξίζει τον κόπο να τονίσουμε τη συμβολή όλων εκεί-νων των αδελφών που με αγάπη και ιλαρότητα έδωσαν από το υστέρημά τους για να αποκτήσει η Ελληνική Ευαγγελική Κοινότητα την υπάρχουσα περιουσία για την εκπλήρωση του έργου της Άνθρωποι που αγάπη-σαν το έργο του Θεού πρόσφεραν και προσφέρθηκαν φανερώνοντας ζωντανή μαρτυρία πνευματικής ζωής και έμπρακτη χριστιανική αγάπη

Πιστεύουμε πως το πνευματικό έργο είναι ο στό-χος όλων μας και τα οικονομικά μέσα αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα στην αύξηση της πνευματικής οικο-δομής Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά ονόματα πιστών αδελφών που όλοι (σχεδόν) βρίσκονται στην Παρου-σία του Κυρίου όχι για ανθρώπινο έπαινο αλλά σαν ζωντανά παραδείγματα χριστιανικής ζωής υπηρεσίας και προσφοράς για τη δόξα του Θεού

Μιχαήλ Καλοποθάκης (Αθήνα) Σταύρος Δελη-γιαννίδης (Πειραιάς) Ματίνα Αποστολίδου (Αθήνα) Ελευθερία Λογγινίδου (Αθήνα) Γεώργιος Γοδέβενος (Αθήνα) Ευγενία Δεληγιαννίδου (Αθήνα) Νίκος Στρα-τής (Άνδρος) Αρσένης Κεσίσογλου (Αθήνα) Μαρία Λυμπεράτου (Αθήνα) Φωτεινή Τσιμίνου (Κέρκυρα) αδ

Μαρκίδου (Βόλος) αδ Βαγενά (Βόλος) Πέτρος Παπα-δημητρίου (Πειραιάς) κα

Ως Ευαγές Ίδρυμα είχαμε και έχουμε όλα τα ευερ-γετήματα από μέρους της Πολιτείας (απαλλαγή φόρου κληρονομιάς χαρτοσήμου κλπ) όπως όλα τα Ιδρύματα και η Εκκλησιαστική Περιουσία της Ορθοδόξου Εκκλη-σίας

Η καλή διαχείριση και διασφάλιση των Αφιερωμά-των η αύξησή της και η σωστή αξιοποίηση των πόρων είναι πρωταρχικό μέλημά μας για την επιτυχία των στό-χων μας Έχουμε λόγους να δοξάσουμε τον Θεό για το ευλογημένο έργο που επιτελείται στην Πατρίδα μας μέχρι και σήμερα

Η Διαχειριστική Επιτροπή προσέφερε εξακολουθεί

να προσφέρει και να διασφαλίζει τα αφιερώματα της Ευαγγελικής Κοινότητας αποδεχόμενη και σήμερα οποιαδήποτε προσφορά της δοθεί και είναι υποχρεω-μένη ηθικά και νομικά να εξακολουθήσει να το πραγμα-τοποιεί και στο μέλλον τιμώντας τη μνήμη όλων εκεί-νων που την εμπιστεύτηκαν

Ευχαριστούμε τον Κύριό μας για κάθε προσπά-θεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθεί με αγάπη και προσευχή να γίνεται από το Ίδρυμα για την πνευματική καρποφορία του έργου του Θεού στις Ελ-ληνικές Ευαγγελικές Κοινότητες για τη δόξα του ονό-ματός Του Ο κ Ι Σαχινίδης είναι πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής Ευαγγελικών Αφιερωμάτων

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΟΣΜΑΔΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΕΡΓΟ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΕΝΟΣ ΕΡΓΑΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 316 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Το όνομα του Θεούτου Πάρι Παπαγεωργίου

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά από μελέτες επάνω στο Πιστεύω της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Κυριακό Σχολείο Ενηλίκων της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Κατερίνης από το 2005 ως το 2008 Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι ότι τα δογματικά ζητήματα παρουσιάζονται με συντομία συχνά με ερωτήσεις και αποκρίσεις και όσο είναι δυνατό προσαρμοσμένα στην ελληνική θρησκευτική πραγματικότητα Ευελπιστούμε ότι η προσπάθεια αυτή θα κορυφωθεί στην έκδο-ση ενός βιβλίου που με συντομία θα πληροφορεί για τη δογμα-τική τοποθέτηση της εκκλησίας μας Οι μεγάλες ενότητες των μαθημάτων αυτών είναι 1) η Βίβλος 2) ο Θεός 3) ο Άνθρωπος 4) ο Χριστός 5) η Σωτηρία 6) η Εκκλησία Ξεκινούμε με την παρουσίαση της παράδοσης των ίδιων των κειμένων της Αγίας Γραφής

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο θεμελιώδη που μπορούν να τεθούν Διότι ο πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου σύμφωνα με τον χριστιανισμό είναι ακριβώς η γνώση του Θεού

Στην Αγία Γραφή το όνομα αποτελεί περιγραφή εκείνου που το φέρει

Δηλώνει το πρόσωπο και τις ιδιότητες με τις οποίες μπορούμε να το γνωρίσουμε Γιrsquo αυτόν τον λόγο πολλές φορές μαζί με την κλήση και την πορεία ζωής ενός ανθρώπου άλλαζε και το όνομά του Άβραμ =gt Αβραάμ Σάρα=gtΣάρρα Ιακώβ = gt Ισραήλ Σίμων=gtΠέτρος Σαύλος =gt Παύλος Υπάρχει λοιπόν στενή σχέση ανάμεσα στο πρόσωπο και το όνομά του Πολύ περισσότερο υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον Θεό και το όνομά Του Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο θείο όνομα αλλά η φράση laquoτο όνομα του Θεούraquo βρίσκεται στη θέση της ίδιας της λέξης Θεός και συμπεριλαμβάνει όλες τις ιδιότητες του προσώπου του

laquohellipκαι ωκοδόμησεν (Αβραάμ) εκεί θυσιι-αστήριον εις τον Κύριον και επεκαλέσθη το όνομα του Κυρίουraquo Γεν ιβrsquo 8

laquoΟ δε είπεν Εγώ θέλω κάμει να περάση έμπροσθέν σου όλη η αγαθότης μου και θέλω κηρύξει το όνομα του Κυρίου έμπροσθέν σουraquo Έξοδος λγrsquo 19

laquoδιότι αυτόν εξέλεξε Κύριος ο Θεός σου εκ πασών των φυλών σου διά να παρίσταται να λειτουργή εις το όνομα του Κυρίου αυτός και οι υιοί αυτού διαπαντόςraquo Δευτ ιηrsquo 5

Ακριβώς επειδή το όνομα του Θεού περιγράφει τον Θεό το αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός στον Λόγο Του και το προστατεύει

laquoΜη λάβης το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίωmiddot διότι δεν θέλει αθωώσει ο Κύριος τον λαμβάνοντα επί ματαίω το όνομα αυτούraquo Έξοδος κrsquo 7

laquoΕιπέ προς τον Ααρών και προς τους υιούς αυτού να απέχωσιν από των αγίων των υιών Ισραήλ και να μη βεβηλόνωσι το όνομα το

άγιόν μου εις όσα αγιάζουσιν εις εμέ Εγώ είμαι ο Κύριοςraquo Λευιτ κβrsquo 2

Στην Καινή Διαθήκη το ίδιο συμβαίνει με το όνομα του Ιησού Χριστού

laquoΔιότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτώνraquo Ματθ ιηrsquo 20

laquoΌσοι δε εδέχθησαν αυτόν εις αυτούς έδωκεν εξουσίαν να γείνωσι τέκνα Θεού εις τους πιστεύοντας εις το όνομα αυτούmiddotraquo Ιωάν αrsquo 12

laquoΕάν ζητήσητέ τι εν τω ονόματί μου εγώ θέλω κάμει αυτόraquo Ιωάν ιδrsquo 13

laquoδιά να κλίνη εις το όνομα του Ιησού παν γόνυ επουρανίων και επιγείων και καταχθονίωνraquo Φιλ βrsquo 10

Όλα τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά

Το ένα όνομα του Θεού που περιγράφει την αποκάλυψη του σε εμάς αναλύεται σε πάρα πολλά ονόματα Τα ονόματα του Θεού δεν περιγράφουν την ουσία Του αλλά τη σχέση του με τα δημιουργήματά Του Καθώς ο Θεός αποκαλύπτεται στη δημιουργία όλα τα ονόματα χρησιμοποιούν τη γλώσσα της δημιουργίας αντλούνται από τη δημιουργία δηλαδή αναφέρονται σε γήινες και ανθρώπινες σχέσεις Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζουν τον Θεό με ιδιότητες που έχουν τα δημιουργήματά του και ιδιαίτερα ο άνθρωπος ως κατrsquo εικόνα και ομοίωσιν πλασθείς (ανθρωπομορφισμός) Κατrsquo ουσίαν όλη η Γραφή μιλώντας για τον Θεό είναι ανθρωπομορφική

Τα ονόματα που αναφέρονται στις μεταδοτές ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα ακόμη και τα πιο αφηρημένα σε ανθρώπινες σχέσεις και αποδί-δονται στον Θεό μεταφορικά

ο Ισχυρός ο Παντοκράτωρ Πατήρ Υιός Πνεύμα Αγαθός Δίκαιος Ελεήμων κλπ

Τα ονόματα που αναφέρονται στις αμετάδοτες ιδιότητες του Θεού αναφέρονται όλα σε άρνηση και πάλι ιδιοτήτων των δημιουργημάτων Του

Αιώνιος = άρνηση του χρόνου Αναλλοίωτος = άρνηση της αλλαγής Πανταχού παρών = άρνηση του χώρου

Η Βίβλος προχωρεί μάλιστα αποδίδει στον Θεό ανθρώπινα όργανα μέλη αισθήματα ψυχή πνεύμα (όχι όμως ολόκληρο σώμα) κλπ χέρια (Έξοδ ιεrsquo 16) μάτια (Ψαλμ ιαrsquo 4) κόρη ματιού (Δευτ λβrsquo 10) μύτη (Δευτ λγrsquo 10) αυτιά (Ψαλμ νεrsquo 1) στόμα (Δευτ ηrsquo 3)

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 317

χείλη (Ιώβ ιαrsquo 5) γλώσσα (Ησ λrsquo 27) κλπ Ακόμη αποδίδει στον Θεό ανθρώπινες πράξεις Ο

Θεός σκέπτεται (Γεν λrsquo 20) λησμονεί (Αrsquo Σαμ αrsquo 11) θυμάται (Γεν ηrsquo 1) αναπαύεται (Γεν βrsquo 2) οσφραίνεται (Γεν ηrsquo 21) κάθεται (Ψαλμ θrsquo 7) εγείρεται (Ψαλμ ξηrsquo 1) περπατά (Λευιτ κςrsquo 12) σφραγίζει (Ιωάν ςrsquo 27) δένει πληγές (Ψαλμ ρμζrsquo 3) κά

Επιπλέον ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται ως νυμφίος (Ησ ξαrsquo 10) σύζυγος (Ησ νδrsquo 5) πατέρας (Δευτ λβrsquo 6) κριτής νομοθέτης βασιλιάς (Ησ λγrsquo 2) πολεμιστής (Έξοδ ιεrsquo 3) τεχνίτης (αρχιτέκτονας Εβρ ιαrsquo 10) βοσκός (Ψαλμ κγrsquo 1) κά

Καθώς η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται στα πάντα η Αγία Γραφή αποδίδει στον Θεό ιδιότητες και άλλων δημιουργημάτων Ο Θεός παρομοιάζεται με

bullλιοντάρι (Ησ λαrsquo 4)bullαετό (Δευτ λβrsquo 11)bullαμνό (Ησ νγrsquo 7)bullόρνιθα (Ματ κγrsquo 37)bullήλιο (Ψαλμ πδrsquo 11)bullΠρωινό Αστέρα (Αποκ κβrsquo 16)bullπηγή (Ψαλμ λςrsquo 9)bullβράχο (Δευτ λβrsquo 4)bullπύργο (Παροιμ ιηrsquo 10)bullφαγητό (Ησ νεrsquo 1)

Γι΄αυτό τον λόγο ο Ιωάννης Καλβίνος έγραψε laquoΣε κάθε άτομο της ύλης σε όλο το σύμπαν μπορείς να δεις κάποια αντανάκλαση από τη λαμπρότητα της δόξας του Θεούraquo

Θα μπορούσε βέβαια κανείς να φέρει την αντίρρηση ότι αν τα ονόματα του Θεού είναι ανθρωπομορφικά δεν μας βοηθούν να γνωρίσουμε τον Θεό Αυτό όμως δεν είναι αληθές Αν και δεν μας προσφέρουν πλήρη εξαντλητική γνώση του Θεού ndash αφού ο Θεός είναι ακα-τάληπτος ndash ωστόσο δίνουν αληθινή γνώση του Θεού διότι ο Θεός έχει αποκαλύψει κάτι από τη δόξα Του σε όλη τη δημιουργία και στον άνθρωπο

Τα ονόματα του Θεού

Ονόματα του Θεού κατά μία ευρύτερη έννοια είναι όλα τα επίθετα που περιγράφουν τις διάφορες ιδιότητές Του Δίκαιος Αγαθός κλπ Οι Εβραίοι με αυτή την έννοια απαριθμούσαν 70 ονόματα του Θεού και η χριστιανική θεολογία στο ξεκίνημά της περιλάμβανε τις ιδιότητες του Θεού στα ονόματά του Υπάρχουν ωστόσο ονόματα του Θεού κατά μία ειδικότερη έννοια εβραϊκά ονόματα στην Παλαιά Διαθήκη και ελληνικά στην Καινή Διαθήκη

Εβραϊκά ονόματα του Θεού - Παλαιά Διαθήκη

Τα εβραϊκά ονόματα τονίζουν την υπερβατικότητα του Θεού

bullΕλ = Θεός από τη ρίζα lsquoul= ο Πρώτος ο

Δυνατός Συχνά σε σύνθεση με άλλα ονόματαbullEλωίμ (πληθυντικός απαντά 2500 φορές) = ο Δυνατός και Φοβερόςbull Eλοά = ο Δυνατός και Φοβερός αρχαιον-πρεπές και ποιητικόbullΣαβαώθ = ο Κύριος των δυνάμεωνbullΕλυόν = ο ΎψιστοςbullΑδωνάι = Κύριος ηγεμώνbullΣαντάι = ο ΠαντοκράτωρbullΕσερ εχγιε = ο Ων bullΓιαχ = ο ΩνbullΓχβχ = ο Ων

Με το laquoΕλraquo δημιουργούνται και σύνθετα ονόματαbullΕλ Σαντάι = ο Παντοκράτωρ ΘεόςbullΕλ Ελυόν = ο Ύψιστος ΘεόςbullΕλ Ολάμ = ο Αιώνιος Θεός

Το τετραγράμματον

Ως κατεξοχήν όνομα του Θεού είναι γνωστό το τετραγράμματο δηλαδή το όνομα που αποκάλυψε ο Θεός στον Μωυσή στο όρος Σινά Ονομάζεται τετραγράμματο διότι αποτελείται από τέσσερα σύμφωνα ndash στην εβραϊκή γραφή δηλώνονται μόνο τα σύμφωνα YHWH ή Ιαχβέ και μεταφράζεται στα ελληνικά laquoο Ωνraquo Η πλήρης μορφή του ονόματος είναι εχγιε ασερ εχγιε (lsquoehye lsquoasher lsquoehye) που μεταφράζεται laquoθα είμαι αυτός που θα είμαιraquo (Έξοδος γrsquo 15-13)

Η ακριβής προφορά του τετραγραμμάτου δεν είναι γνωστή επειδή οι Εβραίοι δεν το πρόφεραν από σεβασμό Οι μεταφράσεις το αποδίδουν με τη λέξη ΚΥΡΙΟΣ

Με το όνομα αυτό ο Θεός εμφανίζεται ως Θεός χάριτος πιστός στη διαθήκη με τον λαό Του

Με το όνομα Ιαχβέ δημιουργούνται διάφορα άλλα σύνθετα ονόματα του Θεού bullΙαχβέ Ιρέ ο Κύριος θα προμηθεύσει (Γεν

κβrsquo 14)bullΙαχβέ Νισσί ο Κύριος σημαία μου (Εξοδ ιζrsquo 15)bullΙαχβέ Σαλώμ ο Κύριος είναι ειρήνη (Κριτ ςrsquo 24)bullΙαχβέ Σαβαώθ ο Κύριος των Δυνάμων (ΑrsquoΣαμ αrsquo 3)bullΙαχβέ Μακκαντεσχέμ ο Κύριος ο Αγιαστής Σας (Έξ λαrsquo 13)bullΙαχβέ Ροΐ ο Κύριος ο Ποιμήν μου (Ψαλμ κγrsquo 1)bullΙαχβέ Τσιδκενού ο Κύριος η Δικαιοσύνη ημών (Ιερ κγrsquo 6)bullΙαχβέ Σαμμά ο Κύριος εκεί (Ιεζ μηrsquo 35)bullΙαχβέ Ελωίμ Ισραέλ Κύριος ο Θεός του Ισραήλ (Κριτ εrsquo 3)

Ελληνικά ονόματα για τον Θεό

Όλα τα ονόματα του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη διατηρούνται στην Καινή Διαθήκη αποδίδονται όμως στην ελληνική

bullΚύριος ο Θεός (Ιαχβέ Ελωίμ)bullΚύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ (Ιαχβέ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 318 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Ελωίμ Σαβαώθ)bullΟ Ων και ο Ην και ο Ερχόμενος (Ιαχβέ)bullΆλφα και Ωμέγα (Ιαχβέ)

Τι σημαίνει laquoΘεόςraquo

Για τη σημασία της λέξης laquoθεόςraquo υπάρχουν διάφορες εκδοχές Άλλοι την ετυμολογούν από το θέω = τρέχω με την έννοια ότι θεοί είναι αυτοί στους οποίους όλοι τρέχουμε ή αυτοί οι οποίοι διαρκώς κινούνται μια και οι αρχαίοι ονόμαζαν έτσι και τα ουράνια σώματα που είναι πάντα σε κίνηση Άλλοι από το τίθημι με την έννοια ότι οι θεοί έθεσαν ή κατασκεύασαν τα πάντα Άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΘΕΣ- που έχει σχέση με την ικεσία εξ ου θέσσασθαι = ζητώ διά προσευχής θέσφατος = λαληθείς υπό του Θεού θεσπέσιος = προφερθείς υπό Θεού θαυμάσιος θέσκελος = όμοιος με τον Θεό Κάποιοι άλλοι την ετυμολογούν από τη ρίζα ΔΙF- (deus divus σανσκριτικά deva= ο λαμπρός ουρανός) εξ ου και τα αρχαιοελληνικά laquoδίοςraquo (= θεϊκός έξοχος ευγενής) laquoευδίαraquo laquoεύδιοςraquo = λαμπρός καθαρός ΖευςΔις = θεός του λαμπρού ουρανού

Πράγματι σε πολλές γλώσσες χρησιμοποιείται η ίδια λέξη για τον Θεό και τον ουρανό Ουρανός στην ελληνική μυθολογία Βαρούνα στην ινδική μυθολογία TaengriTanri στους Τάρταρους και τους Τούρκους Τhian στους Κινέζους Ακόμη και στην Αγία Γραφή βασιλεία των ουρανών σημαίνει τη βασιλεία του Θεού

Άλλες αρχαιοελληνικές ονομασίες για τον Θεό

bull Κύριος από το κύροςlaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ

εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bull Δεσπότης = αυτός που κατέχει ισχύ

laquohellip και αρνούμενοι τον μόνον δεσπότην Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόνraquo Ιούδας αrsquo 4bull δαίμων για τους θεούς των ειδωλο-λατρών από το δαίω = μοιράζω (τύχη)

ndash δεισιδαίμων = ο θεοσεβής (Πράξεις ιζrsquo 22)

Το όνομα ΠΑΤΗΡ

Το όνομα αυτό γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη παίρνει πλουσιότερο περιεχόμενο στην Καινή Διαθήκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφερόταν γενικά στη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό του λαό τον Ισραήλ

bull laquoΤαύτα ανταποδίδετε εις τον Κύριον λαέ μωρέ και ασύνετε δεν είναι αυτός ο πατήρ σου όστις σε εξηγόρασεν αυτός όστις σε έπλασε και σε

εμόρφωσενraquo Δευτ λβrsquo 6bull laquoΣυ βεβαίως είσαι ο Πατήρ ημών αν και ο

Αβραάμ δεν εξεύρη ημάς και ο Ισραήλ δεν γνωρίζη ημάςmiddot συ Κύριε είσαι ο Πατήρ ημώνmiddot Λυτρωτής ημών είναι το όνομά σου απ αιώνοςraquo Ησαΐας ξγrsquo 16

Η έννοια αυτή συνεχίζει και στην Καινή Διαθήκη

bulllaquoαλλ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι ου τα πάντα και ημείς δι αυτούraquo Αrsquo Κορ ηrsquo 6bulllaquoΔιά τούτο κάμπτω τα γόνατά μου προς τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εκ του οποίου πάσα πατριά εν ουρανοίς και επί γης ονομάζεται hellipraquo Εφεσ γrsquo 15

Ωστόσο το όνομα Πατήρ παίρνει και μια πιο προσωπική διάσταση Αναφέρεται και στη σχέση του Θεού με τους πιστούς ως παιδιά τουbull laquoΠλην έρχεται ώρα και ήδη είναι ότε οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθείαmiddot διότι ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόνraquo Ιωάν δrsquo 23bull laquoΔιότι δεν ελάβετε πνεύμα δουλείας διά να φοβήσθε πάλιν αλλ ελάβετε πνεύμα υιοθεσίας διά του οποίου κράζομενmiddot Αββά ο Πατήρraquo Ρωμ ηrsquo 15

Το τριαδικό όνομα

Το πληρέστερο όνομα του Θεού στην Καινή Διαθήκη είναι το τριαδικό

ΠΑΤΗΡ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ

bull laquoΠορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματοςhellipraquo Ματθ κηrsquo 19 bull laquoΗ χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμώνmiddot αμήνraquo Βrsquo Κορ ιγrsquo 14

Με αυτό το όνομα του Θεού και με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού περί Αγίας Τριάδος θα ασχοληθούμε εκτενώς σε άλλο μάθημα

Ο κ Π Παπαγεωργίου είναι φιλόλογος και πρεσβύτερος της ΕΕΕ Κατερίνης

Βιβλιογραφία Η Βavinck The Doctrine of God (1951) J Hampton Keathley The Names of God στο www

bibleorg

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΣΤΗΡ της ΑΝΑΤΟΛΗΣ 319

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΜΠΡΑΟΣ 1927-2013

Έφυγε για την παρουσία του Κυρίου ο παλαίμαχος εργάτης του Ευαγγελίου Εμμανουήλ Σμπράος Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε υπομηχανικός Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε και συχνές ήταν οι αναφορές του στην πρόνοια του Θεού που τον έσωσε από βέ-βαιο θάνατο Παντρεύτηκε την Κούλα Ασλανίδου και απέκτησαν τρεις κόρες δημιουργώντας μία ευτυχισμένη χριστιανική οικογένεια Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένιωσε την κλήση του Θεού για να Τον υπηρετήσει και μετέβη στην Αγγλία και στον Καναδά για να προετοιμαστεί θεολογικά για την διακονία του Ευαγγελίου Κατά την επιστροφή του ανέλαβε σαν βοηθός ποιμένος στην εκκλησία Κατερίνης για ένα μικρό διάστημα και αργότερα κλήθηκε να διακονήσει την Β Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών Στην εκκλησία αυτή υπηρέτησε επί 21 χρόνια Το 1984 κατόπιν προσκλήσεως μετανάστευσε οικογενειακώς στις ΗΠΑ στην Βοστώνη για να αναλάβει την εκεί εκκλησία Στο μεταξύ η αγα-πημένη σύζυγός του Κούλα είχε ασθενήσει βαριά και ίσως θεώρησαν ότι η μετάβαση στην Αμερική θα βοηθούσε και προς την κατεύθυνση της αποκαταστάσεως της υγείας της κάτι που δεν συνέβη αφού γρήγορα έφυγε από τη ζωή Αργότερα επανήλθε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στις εκκλησίες Χαλκίδας και Ιωαννίνων για λίγα χρόνια σε μεγάλη πλέον ηλικία Η υγεία του όμως είχε επιβαρυνθεί και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του

Η κύρια διακονία του απελθόντος αδελφού και ποιμένα ήταν εκείνη της Β΄Εκκλησίας Ήταν καλός και ευχάριστος ομιλητής και διάνθιζε το κήρυγμα με ενδιαφέροντα παραδείγματα Ήταν καλός οργανωτής των εκκλησιαστικών διακονιών ιδίως της διακονίας του Κυριακού Σχο-λείου για το οποίο είχε μεγάλο ενδιαφέρον Δημιούργησε ή συνέχισε την παράδοση ενός καλού Κυριακού Σχολείου στην Β΄ Εκκλησία Είχε ενδιαφέρον για το φοιτητικό έργο και το ανέπτυξε δημιουργώντας ένα περιοδικό για φοιτητές το laquoΙΔΟΥraquo (που αργότερα άλλαξε κατεύθυνση) συνέδρια χριστιανών φοιτητών ενώ ο ίδιος για να είναι στον παλμό των φοιτητών εγγράφηκε και τελείωσε τις πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Ως πρόεδρος της συνόδου κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο συγκέντρωσε και συνόδευσε ανθρωπιστική βοήθεια και Ευαγγέλια στους αδελφούς της Κύπρου και στους προσφυγικούς καταυλισμούς Υπηρέτησε -αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις- την κατασκήνωση του Καλάμου ως αρχηγός για δύο χρόνια πριν φύγει στις ΗΠΑ Έγραψε καλά βιβλία πνευματικής οικοδομής μία μελέτη για το Άγιο Πνεύμα και ιδίως ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο οργανώσεως διακονιών το μοναδικό στα ελληνικά που ονομάζεται laquoΠορευθέντες Μαθητεύσατεraquo Ήταν άνθρωπος προσευχής

Ο Εμμανουήλ Σμπράος ανάλωσε τη ζωή του στη διακονία του Ευαγγελίου και αυτή η διακονία άγγιξε πολλούς Εκείνο που έχει σημασία για έναν αγωνιστή της Αλήθειας δεν είναι το πότε θα έλθουν στο φως οι καρποί των κόπων του αλλά το εάν και κατά πόσον έπραξε το καθή-κον του και εάν κλιμάκωσε την αποστολή του στο μέτρο των ικανοτήτων με τις οποίες τον προίκισε ο Θεός Σε όλα αυτά η απάντηση για τον Εμμανουήλ Σμπράο είναι απολύτως θετική

Στην δεύτερη σύζυγό του Νταιάνα στις κόρες του Λίλη Αλέκα Φοίβη και στις οικογένειές τους στέλνουμε την συμπάθειά μας και την αγάπη μας

Γιάννης Τσεβάς

ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΛΟΥΡΗ1928-2013

Αγαπητοί μου ήρθα από την Κατερίνη για να αποτίσω μαζί με σας τον ύστατο φόρο τιμής και να εκφράσω τα πιο βαθιά μου συλλυπη-τήρια στον αδελφό και θείο μου Αντώνη Κουλούρη στους άμεσους συγγενείς και στην Α΄ ΕλλΕυαγγ Εκκλησία (της οποίας υπήρξε ζωντανό μέλος) για το θάνατο και την αναχώρηση για την αιωνιότητα της εκλεκτής κόρης του Υψίστου Κυρίου και θείας μου Ελένης Α Κουλούρη (το γένος Δεληγιαννίδη) Στα πρόσωπα του Αντώνη και της Ελενίτσας αναγνωρίζω δυο μεγάλους και σημαντικούς ανθρώπους με καρδιά μικρού παιδιού ανθρώπους ορόσημα για την Ευαγγελική κοινότητα που με τη ζωή τους και τη μαρτυρία τους κόσμησαν (στόλισαν) την διδασκαλίαν του Σωτήρος ημών Θεού

Η Ελενίτσα αν και δεν απέκτησε δικά της βιολογικά παιδιά είχε όμως πολλά πνευματικά παιδιά Ήταν γεμάτη με τα μητρικά χαρακτηριστικά του Θεού στου οποίου το στήθος έγερνε και αφουγκραζόταν την καρδιά Του για να μεταδίδει τον χτύπο της και τη γλυκύτητα της Μάρτυρες υπάρχουν ανάμεσά μας από την διακονία της στην κατασκήνωση του Καλάμου τα Συνέδρια Νεολαίας και τη συγγραφή εγχειριδίων για τους μαθητές των Κυριακών Σχολείων ως μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ελλ Ευαγγ Εκκλησίας

Η Ελενίτσα υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος του Θεού με μια πολύπλευρη αξιόλογη και αξιοσέβαστη προσφορά στο έργο του Κυρίου Αφιερωμένη και εργατική σαν τον Αντώνη της Η συνέπειά τους και η αποφασιστικότητά τους εκφράζεται με τη φράση ενός ύμνου και δεν θα στρέψω ποτέ μου πίσω Είχαν βάλει μαζί το χέρι τους στο άροτρο στον αγρό του Κυρίου και αταλάντευτα με χαρά κι αγάπη χωρίς γογ-γυσμούς συμβιβασμούς και υπαναχωρήσεις συνέχιζαν τον δρόμο τους αποβλέποντας στον Αρχηγό και Τελειωτή της πίστης

Την χαρακτήριζαν η ευγένεια η λεπτότητα η μετριοπάθεια και η αξιοπρέπεια εν Χριστώ Καλλιεργημένη με διεισδυτικό νου στην καρδιά των πραγμάτων γενναιόδωρη με μεγάλη αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τους Εργάτες του Ευαγγελίου (τα μέλη της Επιτροπής του πρώην Ταμείου Συνταξιοδοτήσεως μπορούν να το επιβεβαιώσουν) Γλυκιά υπομονετική καρτερική φιλόξενη Υπόδειγμα συζύγου Τα τελευταία λόγια της σε μένα από το Λαϊκό Νοσοκομείο όταν την επισκέφτηκα πριν λίγο καιρό εξακολουθούν να ηχούν στrsquo αυτιά μου Γιάννη μου τον Αντώνη μου

Αν και ευκατάστατοι ζούσαν με τον Αντώνη της με απλό απέριττο τρόπο ζωής και απεχθάνονταν τη ματαιοδοξία τη φιγούρα και την επίδειξη Ζούσαν για έναν άλλο κόσμο και για έναν άλλο Κύριο Τα λόγια τους που αντανακλούν την Αναμορφωμένη Θεολογία και πίστη παραμένουν αξέχαστα Γιάννη ξέχασε τον εαυτό σου ζήσε όλη τη ζωή σου στην παρουσία του Κυρίου και να θυμάσαι πρώτα και πάνω απrsquo όλα η δόξα του Θεού Και δεν μπορώ να μην αναφέρω εκείνο το αποφθεγματικό και βαθυστόχαστο από την εμπειρία τους στο έργο της εκκλησίας για να με ενθαρρύνουν να εργάζομαι ως εις τον Κύριον παρά τις δυσκολίες και τις διαφορετικές απόψεις στη διακονία Είναι κοινή μας διαπίστωση ότι πέντε εργάζονται πενήντα συμβουλεύουν και πεντακόσιοι κρίνουν

Υποκλίνομαι μπροστά στην μορφή της Ελένης Κουλούρη ευχαριστώ το Θεό γιrsquoαυτήν και προσεύχομαι για τον εαυτό μου και για σας να γίνουμε μιμητές της στην πίστη και στη ζωή αφήνοντας τον Απ Πέτρο να μας την περιγράψει με τα απαράμιλλα λόγια του o κρυπτός άνθρωπος της καρδίας κεκοσμημένος με την αφθαρσίαν του πράου και ησυχίου πνεύματος το οποίον ενώπιον του Θεού είναι πολύτιμον

Αιωνία της η ΜνήμηΓιάννης Υφαντίδης

(Λόγος που εκφωνήθηκε στην κηδεία)

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Άρχισαν του φθινόπωρου να πέφτουνε τα φύλλα χλομιάζουν οι γαλάζιοι ουρανοίmiddot θαμπές χαράζουν πινελιές τα σύννεφα τα γκρίζα στη φύση που πονεί Μες στο μουντό το σύθαμπο χλομιάζουν οι αχτίδες την μπόρα προμηνάνε που θα ρθει όμως στα τέκνα του Θεού λάμπει το καλοκαίρι το χαμογέλιο ανθεί

Μες στα σημεία των καιρών την Άνοιξη ξανοίγουν στους κήπους των γαλάζιων ουρανών αναθωρούν τον Κύριο χαρούμενος να στέκει στη σύναξη μυριάδων αδελφών Ταχιά το στάχυ το γερτό θα ρθει να κιτρινίσει και θα καρπίσει η γέρικη συκιά η κτίση απ το σκοτεινό θα σηκωθεί τον ύπνο μαζί με του Νυμφίου τα παιδιά

ΡέαΣυλβία ΕκδόσειςΑρμονία