ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ...

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ

ΓΕΛ ΣΚΥΔΡΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012-2013

ΓΕΛ ΣκύδραςΣχολικό έτος 2012-2013

Ερευνητική εργασία 5

Στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά τους βαλκανικούς πολέμους και

ελληνικός στρατός

Σελίδα | 1




ΠεριεχόμεναΚριτήρια επιλογής του θέματος.......................................................................................................................3

Οι τέσσερις υποομάδες....................................................................................................................................3

Τα υποθέματα που εξέτασαν οι ομάδες..........................................................................................................3

1. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ-ΤΑΚΤΙΚΗ-ΟΠΛΙΣΜΟΣ - Ιστορική αναδρομή.............................................................3

1.1 Στρατηγική............................................................................................................................................3

1.2 Τακτική..................................................................................................................................................3

1.3 Ιστορία τακτικής – στρατηγικής από τον Ναπολέοντα έως σήμερα..............................................3

2. Οι βαλκανικοί πόλεμοι...........................................................................................................................3

2.1 Η συγκρότηση της βαλκανικής συμμαχίας.......................................................................................3

2.2 Οι σύμμαχοι.........................................................................................................................................3

2.3 Η πορεία των μαχών κατά τον Α’ βαλκανικό πόλεμο.....................................................................3

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ.....................................3

Σελίδα | 2




Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΗ ΞΗΡΑ.............................................................................................................................3

ΜΑΧΗ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ.....................................................................................................................3

ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ.....................................................................................................................3

ΔΙΑΒΑΣΗ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ...............................................................................................................3

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.................................................................................................3

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ................................................................................................3

ΜΑΧΗ ΔΟΪΡΑΝΗΣ.................................................................................................................................3

ΜΑΧΗ ΚΙΛΚΙΣ-ΛΑΧΑΝΑ.......................................................................................................................3

ΜΑΧΗ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ...............................................................................................................................3

Ο ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ....................................................................................................................................3

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΈΛΛΗΣ......................................................................................................................3

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ..................................................................................................................3

1.4 Οι ήρωες των βαλκανικών πολέμων.............................................................................................3

1.5 Ο ρόλος των μακεδονομάχων στους βαλκανικούς πολέμους...................................................3

3. Οργάνωση του σύγχρονου στρατού.......................................................................................................3

3.1 Μονάδες – Υπομονάδες Στρατού......................................................................................................3

3.1.1 Υπομονάδες..................................................................................................................................3

3.1.2 Μονάδες........................................................................................................................................3

3.1.3 Συγκροτήματα...............................................................................................................................3

3.1.4 Σχηματισμοί..................................................................................................................................3

3.2 Γενικό Επιτελείο Στρατού...................................................................................................................3

3.3 Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων..............................................................................................3

3.4 Αξιώματα, υποδιαιρέσεις και ομάδες στρατιωτών..........................................................................3

3.4.1 Ονομασίες και αντιστοιχίες βαθμών σε όπλα και σώματα......................................................3

3.5 Διακριτικά βαθμών:.............................................................................................................................3

3.6 Διάφορες υπηρεσίες του στρατού.........................................................................................................3

3.6.1 Διεύθυνση Διοικήσεως (ΝΣ/ΔΔ) - Αρμοδιότητες......................................................................3

3.6.2 Διεύθυνση Στρατολογικού...........................................................................................................3

3.6.3 Ανώτατη Αεροπορίας Υγειονομική Επιτροπή (ΑΑΥΕ)............................................................3

3.7 Εκπαίδευση..........................................................................................................................................3

3.7.1 Βασική εκπαίδευση στον στρατό (ΣΞ, ΠΑ, ΠΝ).......................................................................3

3.7.2 Περιεχόμενο εκπαίδευσης...........................................................................................................3

Σελίδα | 3




3.8 Η εκπαίδευση και η εξέλιξη των αξιωματικών σε Στρατό, Ναυτικό, Αεροπορία..........................3

3.8.1 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ (ΣΣΕ).............................................................................3

3.8.2 ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ..................................................................................................3

3.8.3 ΣΧΟΛΗ ΙΚΑΡΩΝ..........................................................................................................................3

3.9 ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ...........................................................................................3

4. Ποινές..........................................................................................................................................................3

5. Στρατιωτική ορολογία................................................................................................................................3

6. Στρατιωτικά παραγγέλματα......................................................................................................................3

7. Επίλογος.....................................................................................................................................................3

6. Βιβλιογραφία-πηγές..................................................................................................................................3

7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ.............................................................................................................................................3

Πρόλογος

Κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2012-2013 διατυπώθηκαν τα θέματα των

ερευνητικών εργασιών και ανακοινώθηκαν στους μαθητές της Β΄ λυκείου για να επιλέξουν

αυτό που επιθυμούν. Ένα από τα προτεινόμενα θέματα ήταν και αυτό που επιλέχθηκε από

την ομάδα μας. Συγκεκριμένα το θέμα αυτό προτάθηκε στο σύλλογο των καθηγητών από

μαθητές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη μελέτη των βαλκανικών πολέμων, αλλά και

γενικότερα στρατιωτικών ζητημάτων. Κατά την πρώτη συνάντηση της 16μελούς ομάδας

μας συζητήθηκαν οι παράμετροι του θέματος και ορίστηκαν τα υποθέματα, όπως και οι

τέσσερις υποομάδες. Αποφασίστηκε η έρευνα να αφορά όχι μόνο τις στρατιωτικές

επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων, αλλά να επεκταθεί στην εξέταση

ζητημάτων του σύγχρονου στρατού όπως η διαβίωση και η εκπαίδευση των στρατιωτών,

οι διάφορες υποδιαιρέσεις, τα αξιώματα, ακόμη και οι στρατιωτικές στολές.

Σελίδα | 4




Κριτήρια επιλογής του θέματος Η συμπλήρωση εκατό (100) χρόνων από τους βαλκανικούς πολέμους και από την

απελευθέρωση της Μακεδονίας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την περιοχή μας.

Η εμβάθυνση σε ζητήματα τοπικής ιστορίας, όπως είναι οι μάχες που δόθηκαν στην

περιοχή (π.χ. μάχη Γιαννιτσών) κατά τους βαλκανικούς πολέμους για την

απελευθέρωση από την οθωμανική κυριαρχία.

Το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από μαθητές, αναφορικά με ζητήματα που

αφορούν τον στρατό, καθώς μάλιστα πολλοί στρέφονται προς αυτήν την

κατεύθυνση για την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Οι τέσσερις υποομάδες

1η υποομάδα

Κουτρουμπέλη Αθηνά

Λεονταρίδου Ανίτα

Ξενάκης Νικόλαος

Χύσα Ρετζίνο

2η υποομάδαΙωαννίδης Πάρης

Κελεπούρης Γιώργος

Παλάνης Κώστας

Φερικίδου Δήμητρα

3η υποομάδαΑραμπατζής Παναγιώτης

Ντερβίσι Αμαντέους

Στεφανίδου Πασχαλίνα

Σελίδα | 5




Τουρατζίδου Νικολέτα

4η υποομάδαΑντωνιάδης Πέτρος

Γαλαντάρης Σταύρος

Παυλίδης Ηλίας

Συλλέκτης Βαγγέλης

Υπεύθυνος καθηγητής: Κωστίκας-Τσελεπής Πέτρος

Τα υποθέματαπου εξέτασαν οι ομάδες


Οι ήρωες των βαλκανικών πολέμων

Οι συμμαχίες κατά τους βαλκανικούς πολέμους

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά τους βαλκανικούς πολέμους


Οι μονάδες του στρατού (υποδιαιρέσεις στρατεύματος)

Σελίδα | 6




Τα αξιώματα

Η εκπαίδευση των στρατιωτών και οι στρατιωτικές σχολές


Η ζωή στο στρατόπεδο

Η ενδυμασία των στρατιωτικών (οι στολές)

Ο οπλισμός


Ζητήματα τακτικής και στρατηγικής του στρατού

Ο σχηματισμός στη μάχη

Άμυνα – οχύρωση - ναρκοπέδια

1. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ-ΤΑΚΤΙΚΗ-ΟΠΛΙΣΜΟΣ - Ιστορική αναδρομή

1.1 Στρατηγική

Στρατηγική είναι η τέχνη που αποσκοπεί στην προσφορότερη χρησιμοποίηση του στρατού, για την επίτευξη εθνικών στόχων. Η στρατηγική διακρίνεται στην Υψηλή ή Μεγάλη Στρατηγική και στην Κυρίως Στρατηγική. Η πρώτη είναι συνδεδεμένη με την πολιτική και στοχεύει όχι τόσο στην μάχη αλλά στο να διεξαχθεί κατά τέτοιο τρόπο ο πόλεμος ώστε να υπάρχει σταθερότητα της ειρήνης μετά τον πόλεμο και να εξυπηρετούνται κατά το μέγιστο τα εθνικά συμφέροντα. Η δεύτερη λέγεται αλλιώς «τέχνη του στρατηγού». Αφορά δηλαδή αποκλειστικά στα θέματα αντιμετώπισης του αντίπαλου στρατεύματος.

Σελίδα | 7




1.2 Τακτική

Η τακτική ανάγεται στο πεδίο της μάχης. Είναι η τέχνη της παρατάξεως και χρησιμοποιήσεως στρατιωτικής δύναμης ώστε να νικηθεί με τις λιγότερες δυνατές απώλειες το αντίπαλο στράτευμα.

Συχνά οι έννοιες τακτική και στρατηγική ταυτίζονται. Τόσο η στρατηγική όσο και η τακτική στηρίζονται σε αρχές και αξιώματα που προήλθαν από την μελέτη της ιστορίας των πολέμων.

1.3 Ιστορία τακτικής – στρατηγικής από τον Ναπολέοντα έως σήμερα

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης ήταν ο πρώτος στρατηγός που χώρισε το στράτευμα σε μεραρχίες, δηλαδή σε μεγάλες αυτόνομες ομάδες που αποτελούνταν από όλα τα όπλα ήτοι πεζικό, πυροβολικό και ιππικό. Μέσω αυτής της μεθόδου προσδόθηκε ευελιξία.

Ο Ναπολέων έδινε μεγάλη βαρύτητα στο πυροβολικό. Το πεζικό όμως ήταν ο κύριος παράγων της νίκης. Η συνήθης τακτική παρατάξεως ήταν ο σχηματισμός «Π». Ήταν συνδυασμός της τακτικής της «φάλαγγας» και της «γραμμής». Το επάνω μέρος του γράμματος ήταν για τον σχηματισμό παράταξη σε γραμμή, δηλαδή σε ευθεία βάθους τριών ανδρών. Τα δε άκρα ήταν σε σχηματισμό φάλαγγας, δηλαδή παράταξη μικρού σχετικά μετώπου με μεγάλο βάθος. Του βαρέως πεζικού προπορεύονταν οι ακροβολιστές με σκοπό να διαταράξουν τη συνοχή της εχθρικής παράταξης ή ακόμη και να προκληθεί ρήγμα. Έπειτα ερχόταν το βαρύ πεζικό που διεξήγε την κυρίως μάχη.

Με τα χρόνια η τεχνολογία του πολέμου εξελίχθηκε σε τέτοιο επίπεδο που στον αμερικανικό εμφύλιο (1861-1865) χρησιμοποιήθηκαν-σε περιορισμένο βαθμό-τα πρώτα επαναληπτικά τυφέκια ενώ κατά τον γαλλοπρωσικό πόλεμο (1870-1871) χρησιμοποιήθηκε από τους Γάλλους το πρώτο μυδράλιο. Όμως η πραγματική καινοτομία ήταν η ανακάλυψη της άκαπνης πυρίτιδας το 1887 από τον Γάλλο Paul Vieille. Η νέα μορφή πυρίτιδας χρησιμοποιήθηκε το 1900 οπότε καταργήθηκε η χρήση της μαύρης. Τώρα πια τα πυροβόλα απέκτησαν ωφέλιμο βεληνεκές τέτοιο που με την μαύρη πυρίτιδα ήταν αδιανόητα.

Λόγω της αύξησης του όγκου και της ταχύτητας πυρός, το στράτευμα κινείται σε αραιή διάταξη.

Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) ο Ελληνικός Στρατός χρησιμοποιούσε τα αυστριακά επαναληπτικά τυφέκια τύπου «Μάνλιχερ» υποδείγματος 1903 και διαμετρήματος 6,5 χιλιοστών. Ήταν από τα ισχυρότερα τυφέκια της εποχής.

Η αμυντική τακτική του Ελληνικού Στρατού την περίοδο αυτή περιελάμβανε πολυβολεία, πυροβολεία, χαρακώματα πεζικού, κωλύματα, σκέπαστρα, ορύγματα συγκοινωνίας, οχυρά καθώς και ορύγματα μάχης για την άμυνα του πεζικού.

Ακολούθησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918). Την περίοδο αυτή εισάγονται στο πεδίο της μάχης νέες τακτικές και νέα οπλικά συστήματα. Είναι ο πόλεμος των

Σελίδα | 8




χαρακωμάτων. Οι στρατιώτες έσκαβαν ορύγματα, τα λεγόμενα χαρακώματα, σε μέτωπο εκατοντάδων χιλιομέτρων. Έπειτα από βομβαρδισμό των εχθρικών θέσεων πραγματοποιούνταν αιφνιδιαστικές επιθέσεις του πεζικού. Η τακτική αυτή απεδείχθη ακατάλληλη λόγω των μεγάλων απωλειών κατά τις εφόδους λόγω τον εχθρικών πολυβόλων. Επίσης χρησιμοποιήθηκε η αεροπορία για κατοπτεύσεις και βομβαρδισμούς. Τότε έκαναν την εμφάνισή τους τα δηλητηριώδη αέρια και τα άρματα μάχης όπως επίσης και τα επονομαζόμενα «ζέπελιν» που χρησιμοποιούνταν για βομβαρδισμούς πόλεων.

Στο τέλος του πολέμου η πολεμική τεχνολογία εξελίχθηκε περισσότερο ώστε τα άρματα μάχης να φτάσουν σε βάρος τους 70 τόνους, τα αεροπλάνα απέκτησαν ταχύτητες 650χλμ/ώρα και εξοπλίστηκαν με 6-8 πολυβόλα. Επίσης εκπαιδεύτηκαν δυνάμεις αλεξιπτωτιστών.

Το 1939 ξεκινά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Από τις δυνάμεις του άξονα χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα δυνάμεις αλεξιπτωτιστών, αεροπορία και εξελιγμένα άρματα μάχης, όπως επίσης και από τους συμμάχους. Εκείνη την εποχή εφαρμόσθηκε η τακτική του κεραυνοβόλου πολέμου από τον άξονα. Την επινόησε και εφάρμοσε ο Γερμανός στρατηγός Χάιντς Γκουντέριαν. Επονομάστηκε έτσι επειδή περιλάμβανε αιφνιδιαστικές επιθέσεις, ταχύτατες προωθήσεις δυνάμεων στην εχθρική περιοχή με συντονισμένη ισχυρή υποστήριξη από αεροπορικές δυνάμεις, που κτυπούσαν και αιφνιδίαζαν τον εχθρό όπως ακριβώς θα έκανε ένας κεραυνός. Οι Γερμανικές δυνάμεις όφειλαν πολλές από τις νίκες τους στην τακτική αυτή.Στον κεραυνοβόλο πόλεμο συμμετείχαν δυνάμεις που κατά το παρελθόν δεν είχαν αποτελέσει τον κύριο όγκο των πολεμικών δυνάμεων:

Αεροπορία: Επιτίθεται τόσο στο κύριο εχθρικό μέτωπο όσο και - το σημαντικότερο - στα μετόπισθεν, προσβάλλοντας αποθήκες υλικού, σταθμούς διαβιβάσεων και διοίκησης, κόμβους επικοινωνίας και μεταφοράς (δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές, γέφυρες). Παράλληλα, το πεζικό επιτίθεται σε όλο το μήκος του μετώπου, αποτρέποντας την εχθρική διοίκηση από το να εντοπίσει πού θα γίνει η κύρια επίθεση και καθιστώντας, έτσι, αδύνατη την προετοιμασία αμυντικών διατάξεων.

Άρματα μάχης: Σε πυκνούς σχηματισμούς διασπούν τις εχθρικές γραμμές και διεισδύουν βαθιά στην εχθρική περιοχή, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αποδιοργάνωση των μετόπισθεν. Τα άρματα ακολουθούνται από μηχανοκίνητες μονάδες, οι οποίες εμπλέκονται με τις αμυνόμενες δυνάμεις αποτρέποντάς τις από το να δημιουργήσουν σημαντικές εστίες άμυνας.

Το πεζικό, μαζί με δυνάμεις υποστήριξης, επιτίθενται στις εχθρικές πτέρυγες με στόχο τη συνένωση με τις υπόλοιπες ομάδες επίθεσης, αποκόπτοντας τις εχθρικές δυνάμεις και, τελικά, περικυκλώνοντας ή ενθυλακώνοντάς τις.

Άλλες μηχανοκίνητες μονάδες διεισδύουν στα μετόπισθεν, παρεμποδίζοντας την υποχώρηση των αμυνομένων και τον ανεφοδιασμό τους σε τρόφιμα, πολεμοφόδια και καύσιμα.

Εν αντιθέσει με την παραπάνω τακτική εφαρμόσθηκε και η τακτική των “βαθέων επιχειρήσεων”. Σύμφωνα με αυτή πραγματοποιούνταν διαδοχικοί μετωπικοί ελιγμοί από

Σελίδα | 9




πολλές στρατιές ταυτόχρονα κατά όλα το μήκος του μετώπου, Η τακτική αυτή δεν ήταν προορισμένη να φέρει νίκη με μία μόνο επίθεση, αλλά σε αντίθεση με το γερμανικό Blitzkrieg, συμπεριλάμβανε πολλές επιθέσεις σε παράλληλα ή διαδοχικά σημεία του μετώπου, που μπροούσαν να επιφέρουν καταστροφικά ρήγματα στην άμυνα του αντιπάλου. Κάθε επιχείρηση χρησίμευε για να αποσπάσει την προσοχή του εχθρού και να τον αναγκάσει να μαντέψει σε ποιο σημείο του μετώπου είναι ο κύριος στόχος της επιχείρησης, και έτσι κάνει τον εχθρό να μην μπορεί να μετακινήσει ισχυρές δυνάμεις σε ένα σημείο, καθιστώντας τον έτσι ανήμπορο και να επιτεθεί αλλά και να αμυνθεί. Στη συνέχεια, ο στρατός μπορεί να υπερβεί, να περικυκλώσει ή να καταλάβει ολόκληρες εχθρικές θέσεις πριν ο αντίπαλος προλάβει να ανακάμψει.

Η περίοδος 1946-1949 ήταν για την Ελλάδα εποχή αλληλοσπαραγμού. Τότε όμως εισήχθει η τακτική του ναρκοπολέμου. Η βόρεια Ελλάδα ήταν γεμάτη από ναρκοπέδια που είχαν στηθεί κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου (1946-49). Τα ναρκοπέδια αυτά, με νάρκες μόνο κατά προσωπικού, ήταν ως επί το πλείστον αχαρτογράφητα και καθαρίστηκαν οριστικά μόνο κατά τη δεκαετία του ΄70, αφού είχαν προκαλέσει αρκετούς θανάτους αγροτών και κυνηγών. Ο «Ψυχρός Πόλεμος» και το δόγμα του «από Βορρά κινδύνου» προκάλεσε τη δημιουργία ναρκοπεδίων στα ορεινά περάσματα κατά μήκος των βόρειων συνόρων με Γιουγκοσλαβία και Βουλγαρία. Αυτά καθαρίστηκαν μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ΄90, αφού είχαν προκαλέσει αρκετές δεκάδες θανάτους μεταναστών κυρίως. Τα ναρκοπέδια αυτά δεν φαίνονταν καθόλου επειδή με τα χρόνια η σήμανσή τους είχε καταστραφεί και μέσα σ' αυτά είχαν μεγαλώσει δέντρα και θάμνοι. Μετά το 1974 και με τα γεγονότα στην Κύπρο, το αμυντικό δόγμα άλλαξε σε «από Ανατολάς κίνδυνο», οπότε και ναρκοθετήθηκαν τα ανατολικά σύνορα. Στα ανατολικά ελληνικά νησιά τα πρόχειρα ναρκοπέδια καθαρίστηκαν γρήγορα, μέχρι και το 1978, αλλά αφού πρώτα είχαν κοστίσει τις ζωές αρκετών ντόπιων. Στα σύνορα με την Τουρκία παραμένουν ακόμα.

Το ΤΕΝΞ (Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς) είναι η μοναδική μονάδα του Ελληνικού Στρατού που φέρει την ευθύνη της εκκαθάρισης ναρκοπεδίων.

Κατά τον 21ο αιώνα μ.Χ. ο πόλεμος πέρασε σε άλλη διάσταση. Σχεδόν η κάθε μονάδα είναι πλέον μηχανοκίνητη. Τα άρματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της μάχης ενώ η αεροπορία εξελίχθηκε σε πολύ βασικό τακτικό όπλο το οποίο επιφέρει καίρια πλήγματα στον εχθρό τόσο στο μέτωπο όσο και στις βάσεις του. Σε ό,τι αφορά τον ναρκοπόλεμο, η χώρα μας υπέγραψε τη συνθήκη της Oτάβα το 1997 και στις 22 Mαρτίου 2002 η συνθήκη επικυρώθηκε από το ελληνικό Kοινοβούλιο. Η συνθήκη προβλέπει την κατάργηση της χρήσης ναρκών κατά προσωπικού, την απαγόρευση ανάπτυξης, παραγωγής, απόκτησης, αποθήκευσης, διατήρησης ή μεταβίβασης σε οποιονδήποτε άμεσα ή έμμεσα των ναρκών κατά προσωπικού, την καταστροφή των αποθεμάτων μέσα σε τέσσερα χρόνια και των στρωμένων ναρκοπεδίων μέσα σε δέκα χρόνια. Eπιτρέπει τη χρήση ορισμένων ναρκών κατά προσωπικού μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς σε θέματα ναρκαλιείας.

Σελίδα | 10




Στην εποχή μας ο πόλεμος διεξάγεται και με ηλεκτρονικά μέσα όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οι δορυφόροι με κύριο σκοπό την κατασκοπία αλλά και την πρόκληση δολιοφθορών στα ηλεκτρονικά συστήματα του εχθρού.

2. Οι βαλκανικοί πόλεμοιΟι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που έγιναν στα Βαλκάνια το 1912-1913

στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκε και απέσπασε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στη συνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό των εδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος (αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και της Ρουμανίας) από τον οποίο εξήλθε ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.

2.1Η συγκρότηση της βαλκανικής συμμαχίαςΗ συγκρότηση της βαλκανικής συμμαχίας το 1912 ήταν αποτέλεσμα της

επενέργειας πολλών παραγόντων που κατέστησαν εφικτή την προσέγγιση των βαλκανικών κρατών.

Η πολιτική του εκτουρκισμού των Νεοτούρκων εξανέμισε κάθε ελπίδα εξέλιξης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ένα κοσμοπολίτικο κράτος.

Σελίδα | 11




2) Η άρση των αγγλικών επιφυλάξεων στο ενδεχόμενο της διάλυσης της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την αγγλορωσική προσέγγιση του 1907.

3) Η ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον ιταλοτουρκικό πόλεμο (1911-12).

Η Ιταλία κατέλαβε την Τρίπολη και τη Βεγγάζη και στις 5 Νοεμβρίου 1911 προσάρτησε το Βιλαέτι της Τριπολίτιδας που τώρα μετονομάστηκε σε Λιβύη. Το Μάιο του 1912 η Ιταλία κατέλαβε και τα Δωδεκάνησα για να εξαναγκάσει την Υψηλή Πύλη να αποδεχτεί την προσάρτηση της Τριπολίτιδας και της Κυρηναϊκής. Στις 18 Οκτωβρίου 1912 στη Λωζάννη υπογράφτηκε η συνθήκη ειρήνης. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνώρισε την Τριπολίτιδα και την Κυρηναϊκή ως ιταλικές κτήσεις έναντι αποζημίωσης 2.00000 ιταλικών λιρών. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να αποσύρουν τα στρατεύματά τους: η Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Τριπολίτιδα και την Κυρηναϊκή, η Ιταλία από τα Δωδεκάνησα. Αλλά μετά την έναρξη του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου η Ιταλία δε σεβάστηκε τη συνθήκη ειρήνης και συνέχισε την κατοχή των Δωδεκανήσων μέχρι το 1947.

4) Οι αλβανικές εξεγέρσεις το 1910-11 ήταν απόδειξη της ύπαρξης αλβανικού εθνικού κινήματος, ανταγωνιστικού προς τις διεκδικήσεις της Ελλάδας (Ήπειρος), της Σερβίας (Κόσοβο), του Μαυροβουνίου (Σκόδρας).

5) Η Ρωσία είχε ανακτήσει την επιρροή στη Σερβία και Βουλγαρία και μετά την ήττα της στο ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο (1904-1905) επέστρεψε στα Βαλκάνια. Προώθησε το σχέδιό της για διανομή της Μακεδονίας.

2.2 Οι σύμμαχοι

Σελίδα | 12




Τον Μάρτιο του 1912 η Σερβία και η Βουλγαρία με την έγκριση της Γερμανίας υπέγραψαν συμμαχία εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Βάση της συμφωνίας σε περίπτωση νίκης επί των Τούρκων, η Βουλγαρία θα προσαρτούσε τα εδάφη ανατολικά του Στρυμώνα, η Σερβία τα εδάφη βόρεια του όρους Σκάρδος. Οι δύο χώρες δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για το μοίρασμα των εδαφών της Μακεδονίας. Στην συμμαχία προστέθηκε αργότερα και το Μαυροβούνιο.

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που έγιναν στα Βαλκάνια το 1912-1913 στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκαν και απέσπασαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στη συνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό των εδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος από τον οποίο εξήλθε ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.

Σελίδα | 13




Η συγκρότηση της βαλκανικής συμμαχίας το 1912 ήταν αποτέλεσμα της επενέργειας πολλών παραγόντων που κατέστησαν εφικτή την προσέγγιση των βαλκανικών κρατών.

1) Η πολιτική του εκτουρκισμού των Νεοτούρκων εξανέμισε κάθε ελπίδα εξέλιξης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ένα κοσμοπολίτικο κράτος.

2) Η άρση των αγγλικών επιφυλάξεων στο ενδεχόμενο της διάλυσης της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την αγγλορωσική προσέγγιση του 1907.

3) Η ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον ιταλοτουρκικό πόλεμο (1911-12).

Τον Μάιο του 1912 υπογράφτηκε και στρατιωτική σύμβαση μεταξύ Βουλγαρίας και Σερβίας η οποία είχε αντιοθωμανική και αντιαυστριακή αιχμή, αμυντικό και επιθετικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση επίθεσης της Αυστροουγγαρίας εναντίον της Σερβίας, η Βουλγαρία ήταν υποχρεωμένη να βοηθήσει τη Σερβία με 200.000 στρατό. Σε περίπτωση επίθεσης της Ρουμανίας εναντίον της Βουλγαρίας, η Σερβία δεσμευόταν να βοηθήσει τη Βουλγαρία με 100.000 στρατό. Στη σύμβαση υπήρχε ειδική διάταξη που προέβλεπε τη συνεργασία μεταξύ των δύο επιτελείων κατά τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Σελίδα | 14




Στις 29 Μαΐου 1912 υπογράφτηκε ελληνοβουλγαρική συνθήκη που είχε αμυντικό χαρακτήρα. Προέβλεπε απλά αμοιβαία βοήθεια, αν ένα συμβεβλημένο μέρος δεχόταν επίθεση από την Τουρκία Ρουμανία, σύμμαχος της Αυστροουγγαρίας και χώρα που δε διεκδικούσε οθωμανικά εδάφη, παρέμεινε εκτός της βαλκανικής συμμαχίας. Ωστόσο, πάγια θέση της ρουμανικής εξωτερικής πολιτικής ήταν ότι για τη Ρουμανία το Μακεδονικό Ζήτημα και το ζήτημα της Δοβρουτσάς ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα. Με μια επέκταση της Βουλγαρίας στο νότο θα ανατρεπόταν η ενδοβαλκανική ισορροπία και για το λόγο αυτό η Ρουμανία θα έθετε ζήτημα νοτίου Δοβρουτσάς (σε βάρος της Βουλγαρίας). Το Μάρτιο του 1912 ο υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας, Τίτο Μαγιορέσκου, δήλωσε στον επιτετραμμένο της Βουλγαρίας στο Βουκουρέστι ότι η Ρουμανία ήταν υπέρ της διατήρησης του status quo, αλλά, αν η Βουλγαρία κινηθεί προς το νότο, η Ρουμανία «με όλα τα μέσα θα ζητήσει βελτίωση του αφύσικου ορίου της Δοβρουτσάς με τη Βουλγαρία».

Για τη βαλκανική συμμαχία η ρωσική κυβέρνηση ενημέρωσε το Γάλλο πρωθυπουργό Πουανκαρέ κατά την επίσκεψή του στην Πετρούπολη στις αρχές Αυγούστου 1912. Ο Πουανκαρέ χαρακτήρισε τη συμμαχία «εργαλείο πολέμου» και συμφώνησε με τον υπουργό Πολέμου της Ρωσίας, Σαζόνωφ, να αποτρέψουν μια πρόωρη έναρξη του βαλκανικού πολέμου. Γαλλία και Ρωσία φοβούνταν μήπως ο Βαλκανικός Πόλεμος αποτελέσει το προοίμιο ενός Παγκοσμίου Πολέμου με την εμπλοκή της Ρουμανίας και της Αυστροουγγαρίας, αν δηλαδή η Ρουμανία εξαπέλυε επίθεση εναντίον της Βουλγαρίας και η Αυστροουγγαρία εναντίον της Σερβίας. Η Ρωσία δεν ήταν ακόμη έτοιμη για έναν Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, ο Πουανκαρέ υποσχέθηκε ότι η Γαλλία θα εμπλακεί στον πόλεμο, μόνο αν η Αυστροουγγαρία επιτεθεί στη Σερβία, η Ρωσία στηρίξει τη Σερβία και η Γερμανία επιτεθεί εναντίον της Ρωσίας. Η στάση της Γαλλίας ικανοποίησε τη Ρωσία, η οποία χρειαζόταν τη γαλλική βοήθεια σε περίπτωση γερμανικής επίθεσης, υπολογίζοντας ότι με την Αυστροουγγαρία θα μπορούσε να αναμετρηθεί επιτυχώς.

Ωστόσο, η μεγάλη αλβανική εξέγερση του 1912 και τα αιτήματα των Αλβανών για αυτονομία των βιλαετιών Σκόδρας, Ιωαννίνων, Μοναστηρίου και Κοσόβου επέσπευσαν τις διπλωματικές και πολεμικές προπαρασκευές των βαλκανικών κρατών, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν ενθαρρυνθεί από τις Μεγάλες Δυνάμεις να αρχίσουν σύντομα τις επιχειρήσεις. Μετά την πτώση των Νεοτούρκων, τον Ιούλιο του 1912, και την άνοδο των Φιλελευθέρων στην εξουσία υπό τον αγγλόφιλο Κιαμήλ Πασά η αγγλική πολιτική διέκειτο ευμενώς προς το νέο καθεστώς. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Αυστροουγγαρίας, Μπέρτχολντ, πρότεινε τη διοικητική αποκέντρωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας…

Σελίδα | 15




Η Ρωσία, φοβούμενη την εξέλιξη του Βαλκανικού Πολέμου σε Παγκόσμιο, είχε τις επιφυλάξεις της για την πρόωρη έναρξη των επιχειρήσεων. Αλλά ήδη είχε διαμορφωθεί μια πολεμική ατμόσφαιρα. Με αφορμή μια βουλγαρική πρόκληση στις 14 Αυγούστου 1912, την έκρηξη δηλαδή μιας βόμβας στην αγορά της Κοτσάνης με θύματα δύο Τούρκους και έξι Βούλγαρους, οι οθωμανικές αρχές προέβησαν σε αντίποινα: εκτελέστηκαν 150 Βούλγαροι και τραυματίστηκαν πάνω από 250. Ακολούθησαν πολεμικά συλλαλητήρια στη Βουλγαρία για την προστασία των Βούλγαρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο αλβανικός παράγοντας ήταν μια νέα, μη προβλέψιμη παράμετρος. Μια ευνοϊκή συγκυρία για τα βαλκανικά κράτη ήταν το γεγονός ότι ο ιταλοτουρκικός πόλεμος δεν είχε λήξει ακόμα.

Με την ίδρυση αλβανικού κράτους, κατόπιν έντονου διπλωματικού παρασκηνίου της Αυστροουγγαρίας και της Ιταλίας, οι Σέρβοι αποχώρησαν από την Αδριατική και ζήτησαν την αναθεώρηση της σερβοβουλγαρικής συμφωνίας για το εδαφικό. Το εδαφικό ζήτημα λύθηκε στο πεδίο των μαχών κατά το Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο.

Σελίδα | 16




2.3 Η πορεία των μαχών κατά τον Α’ βαλκανικό πόλεμοΗ Βουλγαρία είχε έναν ισχυρό και καλά εκπαιδευμένο στρατό. H Σερβία

αποτελούσε μια υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη. Η δύναμη της Ελλάδας ήταν κυρίως στην θάλασσα με το θωρηκτό "Αβέρωφ" όμως, και στην ξηρά οι ελληνικές δυνάμεις είχαν ανασυγκροτηθεί και εκσυγχρονιστεί. Η Τουρκία μπορούσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία έναν έναν αντίπαλο χωριστά, όχι όλους μαζί.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1912 η Ελλάδα κηρύσσει γενική επιστράτευση. Διέθετε στρατό από 130.000 άνδρες και 216 πυροβόλα, στόλο από 4 θωρηκτά και πολλά άλλα σκάφη. Συγκροτήθηκαν και εθελοντικά σώματα προσκόπων καθώς και το σώμα των Γαριβαλδινών. Έλληνες εθελοντές ήλθαν από όλη την Ευρώπη, την Αφρική, ακόμη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες!

Η χακί στολή εκστρατείας των οπλιτών καθιερώθηκε το 1908. Οι εξαρτύσεις ήταν σχεδιασμένες πάνω σε αυστροουγγρικά πρότυπα. Ο οπλισμός ήταν το τυφέκιο Manlicher και η κοντή ξιφολόγχη.

Η επιστράτευση ολοκληρώθηκε με γρήγορους ρυθμούς. Κλήθηκαν οι κλάσεις 1900-1909 από την εφεδρεία, καθώς και οι κλάσεις 1909-1910. Το ηθικό του κόσμου και των στρατευμένων ήταν ακμαίο Καθημερινά γινόντουσαν εκδηλώσεις συμπαράστασης.

Σελίδα | 17

http://www.parliament.gr/1912/media/poreia/x14.html




Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου ο Στρατός Θεσσαλίας, υπό το διάδοχο Κωνσταντίνο, είχε συγκροτηθεί και μεταφερθεί στην περιοχή της Λάρισας.

Η πορεία προς τη συνοριακή γραμμή ολοκληρώθηκε και οι ελληνικές δυνάμεις περίμεναν την έναρξη των επιχειρήσεων. Στη Λάρισα είχαν συγκεντρωθεί και πολλοί αξιωματικοί από τα στρατιωτικά επιτελεία ξένων χωρών για να παρακολουθήσουν τις επιχειρήσεις. Οι τουρκικές δυνάμεις υστερούσαν σημαντικά σε πεζικό, ήταν ισοδύναμες σε ιππικό και υπερτερούσαν ελαφρά σε πυροβολικό.

Στη μάχη της Ελασσόνας η διαταγή έλεγε να διώξουν τις συνοριακές φρουρές και να προωθηθούν προς την Ελασσόνα. Εκεί όπου είχαν οχυρωθεί οι αντίπαλοι. Με το σκοτάδι, οι Τούρκοι υποχωρούν προς τα Σέρβια.

Οι πολεμιστές ξεκουράστηκαν σε πρόχειρες σκηνές και οι τραυματίες μεταφέρθηκαν πίσω από τη γραμμή του μετώπου. Ήταν αλήθεια πως η εκπαίδευση του ελληνικού στρατού μετά το 1897 ήταν πολύ καλύτερη. Η παρουσία της γαλλικής Στρατιωτικής αποστολής είχε βοηθήσει σημαντικά.

Η μάχη του Σαρανταπόρου υπήρξε πολύ πιο σκληρή. Η παρουσία των ευζώνων και των προσκόπων ενίσχυσε τις ελληνικές δυνάμεις. Οι ιερείς ευλογούσαν τους στρατιώτες. Οι γιατροί προσέφεραν τις πρώτες βοήθειες στους τραυματίες στα ορεινά χειρουργεία. Στη συνέχεια, μεταφέρονταν στα νοσοκομεία.

Ενώ το κεντρικό τμήμα του στρατού είχε καθηλωθεί από τα τουρκικά πυρά, η IV Μεραρχία διέσπασε τις εχθρικές θέσεις και πλευροκόπησε τις δυνάμεις του. Οι μονάδες πήραν διαταγή να κινηθούν προς Θεσσαλονίκη και όχι προς Μοναστήρι, όπως σχεδίαζε ο διάδοχος. Ο στόχος είχε αλλάξει και γινόταν ένας αγώνας δρόμου με τους Βούλγαρους για τη Θεσσαλονίκη. Ο βασικός όγκος ενεπλάκη με τις τουρκικές θέσεις στα βόρεια της λίμνης των Γιαννιτσών, ενώ στα νότια η προέλαση προς τον Λουδία ποταμό ήταν ευκολότερη. Ήταν μία απρόσμενη σύγκρουση που προκάλεσε αρκετές απώλειες στον ελληνικό στρατό αλλά απέδειξε για ακόμη μια φορά το πείσμα και το θάρρος των οπλιτών και τη σημασία του πυροβολικού.

Η Θεσσαλονίκη παραδόθηκε χωρίς μάχη από τους Οθωμανούς στρατηγούς στον ελληνικό στρατό, μια ημέρα πριν φτάσουν εκεί τα βουλγαρικά στρατεύματα. Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος και ο αρχιστράτηγος παρασημοφόρησε τους ήρωες του πολέμου. Οι τριγμοί όμως μεταξύ των συμμάχων ήταν ήδη υπαρκτοί καθώς οι Βούλγαροι δεν είδαν με καλό μάτι την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ελληνικό στρατό.

Η Στρατιά Θεσσαλονίκης, αφού απελευθέρωσε τη Φλώρινα και τη Καστοριά κινήθηκε προς ενίσχυση της Στρατιάς Ηπείρου, τη διοίκηση της οποίας ανέλαβε αυτοπροσώπως ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Έτσι, στις 20 Φεβρουαρίου, μετά από ισχυρή προπαρασκευή βολών πυροβολικού οι οπλίτες και οι εύζωνοι κατέλαβαν τα οχυρά του Μπιζανίου με εφ'όπλου λόγχη. Ο ι οθωμανικές δυνάμεις του Εσάτ Πασά παρεδόθηκαν

Σελίδα | 18




άνευ όρων στον ελληνικό στρατό. Η απελευθέρωση της πόλης ήταν γεγονός. Οι ελληνικές δυνάμεις στρατοπέδευσαν γύρω από τα Γιάννενα για να πάρουν μια ανάσα, καθώς οι διαταγές ήταν ήδη γνωστές: πορεία προς το βορρά και απελευθέρωση των ελληνικών πληθυσμών της Αλβανίας.

Ο A' Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε με την ήττα της Τουρκίας σε ξηρά και θάλασσα. Η Ελλάδα διεύρυνε τα σύνορά της έως τα Ιωάννινα και τη Θεσσαλονίκη. Οι εδαφικές διεκδικήσεις των Βουλγάρων προκάλεσαν έναν ακόμη πόλεμο, πιο σκληρό και με μεγαλύτερες απώλειες. Ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα την ήττα της Βουλγαρίας και την απελευθέρωση νέων εδαφών. Το ελληνικό κράτος περιέλαβε τη Δράμα και την Καβάλα.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΗ ΞΗΡΑ

ΜΑΧΗ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ

Η Μάχη του Σαρανταπόρου ή μάχη των Στενών της Πέτρας έλαβε χώρα στις 9 Οκτωβρίου του 1912 στα Στενά του Σαρανταπόρου.

Σελίδα | 19




Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής ,το πρωί της 9 Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός στρατός προέλασε στην διάβαση του Σαρανταπόρου την οποία οι Τούρκοι εγκατέλειψαν, φοβούμενοι μην κυκλωθούν, και υποχώρησαν προς τα Σέρβια. Οι πρώτες Ελληνικές προφυλακές έφτασαν στα Στενά της Πέτρας ώρα 10:00 και οι πρώτοι πυροβολισμοί έπεσαν από την πλευρά των Τούρκων οι οποίοι είχαν αποφασίσει να αντισταθούν εκεί. Όταν κατέφθασε και ο υπόλοιπος Ελληνικός στρατός ανεπτύχθη σε θέση μάχης και άρχισε να βάλει κατά των Τούρκικων θέσεων, ταυτόχρονα έβαλε και το Ελληνικό πυροβολικό . Η μάχη διεκόπη την νύχτα και συνεχίστηκε και την επόμενη μέρα , μετά την κατάληψη της γέφυρας άρχισε και η υποχώρηση των Τούρκων προς τα Σέρβια . Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι Τούρκοι υποχωρούν προς την Κοζάνη καταδιωκόμενοι από τον Ελληνικό στρατό. Στις 11 Οκτωβρίου η μάχη είχε λήξει και το απόγευμα οι Ελληνικές οπισθοφυλακές έμπαιναν στα Σέρβια απελευθερώνοντας τα και τυπικά. Στα Σέρβια εγκαταστάθηκε προσωρινά το Στρατηγείο και το γενικό επιτελείο.

ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ

Η μάχη των Γιαννιτσών ήταν μια από τις σημαντικότερες του Α' Βαλκανικού Πολέμου. Ξεκίνησε στις 19 Οκτωβρίου 1912 με τον Ελληνικό Στρατό να επιτίθεται από τα δυτικά κατά των Τουρκικών δυνάμεων στα Γιαννιτσά και μετά από διήμερο σκληρό αγώνα να αναδεικνύεται νικητής.

Υπήρξε η πιο φονική μάχη των βαλκανικών πολέμων, ωστόσο η νίκη στα Γιαννιτσά άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Η περιοχή των Γιαννιτσών, που το τούρκικο επιτελείο επέλεξε ως αμυντική τοποθεσία, εκτός από το μειονέκτημα ότι είχε ένα μεγάλο φυσικό κώλυμα στα νότα της, τον Αξιό ποταμό, προσφέρονταν για άμυνα με μέτωπο προς τα δυτικά, καθώς απέκλειε την κύρια οδική αρτηρία της Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα στήριζε ικανοποιητικά τα πλευρά της στο όρος Πάικο και στη λίμνη των Γιαννιτσών. Επίσης η επάνδρωσή της απαιτούσε σχετικά περιορισμένες δυνάμεις. Στην περιοχή οι Τούρκοι εγκατέστησαν την 14η Μεραρχία Σερρών, ενισχυμένη με τις δυνάμεις που συμπτύχθηκαν από τον Σαραντάπορο.

Η έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το μέγεθος και τις προθέσεις του τουρκικού στρατού, ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της μάχης. Το γεγονός αυτό, σε συνάρτηση με την ανάγκη άμεσης κατάληψης της Θεσσαλονίκης, ανάγκασε το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο να προχωρήσει σε μάχη εκ συναντήσεως, χρησιμοποιώντας κατά την προέλασή του 6 μεραρχίες.

Στις 19 Οκτωβρίου άρχισε η ελληνική προέλαση με τις 1η, 2η, 3η, 4η και 6η Μεραρχίες στον άξονα βόρεια της λίμνης και την 7η Μεραρχία, την Ταξιαρχία Ιππικού και το απόσπασμα ευζώνων Κωνσταντινοπούλου, στον άξονα νότια της λίμνης. Μέχρι το μεσημέρι, η 6η Μεραρχία κατάφερε να προωθηθεί στο χωριό Αμπελιές, η 4η Μεραρχία στο χωριό Μυλοπόταμο, η 1η και η 2η στο χωριό Καρυώτισσα και η 3η Μεραρχία στο χωριό Μελίσσι. Από τις θέσεις αυτές, οι Μεραρχίες που δρούσαν βόρεια της λίμνης εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον της εχθρικής τοποθεσίας. Τις τελευταίες απογευματινές ώρες, τα ελληνικά τμήματα κατάφεραν να διασπάσουν την εχθρική γραμμή και να φτάσουν έξω από την πόλη των Γιαννιτσών. Οι δυνάμεις που δρούσαν νότια της λίμνης δεν μετακινήθηκαν από τις θέσεις τους.

Σελίδα | 20




Κατά την διάρκεια της νύχτας διακόπηκαν οι επιχειρήσεις και συνεχίστηκαν το πρωί της 20ης Οκτωβρίου. Ο τουρκικός στρατός βλέποντας την αρνητική έκβαση της μάχης, άρχισε να συμπτύσσεται. Την ίδια στιγμή, τα ελληνικά τμήματα νότια της λίμνης δεν κατάφεραν να περάσουν εγκαίρως τον Λουδία ποταμό και ως αποτέλεσμα οι Τούρκοι υποχώρησαν ανενόχλητοι περνώντας από τον Αξιό. Οι κακές καιρικές συνθήκες καθώς και η συγκέντρωση πολλών ελληνικών μονάδων στην περιοχή, δεν επέτρεψαν την επιτυχή καταδίωξη του αντιπάλου.

Οι απώλειες του ελληνικού στρατού ανήλθαν σε 188 νεκρούς και σε 973 τραυματίες, όμως πιθανότατα ο πραγματικός αριθμός να είναι μεγαλύτερος. Οι τουρκικές δυνάμεις είχαν πολλαπλάσιους νεκρούς στο πεδίο της μάχης, περίπου 3.000.

Αμέσως μετά την μάχη, οι ελληνικές δυνάμεις, αφού επισκεύασαν τις γέφυρες που είχαν καταστρέψει οι Τούρκοι, πέρασαν την ανατολική όχθη του Αξιού και άρχιζαν να ετοιμάζουν την είσοδό τους στην Θεσσαλονίκη.

ΔΙΑΒΑΣΗ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

Αμέσως μετά τη νικηφόρα μάχη των Γιαννιτσών, η ελληνική Στρατιά έλαβε όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά μέτρα, προκειμένου να διαβεί τον Αξιό ποταμό και να κινηθεί στη συνέχεια προς τη Θεσσαλονίκη. Με έγκαιρες διαταγές καθόρισε την προώθηση των μονάδων της προς τον Αξιό και την ταχύτερη δυνατή ζεύξη του με πρόχειρα υλικά, γιατί οι Τούρκοι κατά τη σύμπτυξη τους είχαν καταστρέψει τις γέφυρες (μια οδική ξύλινη και δύο σιδηροδρομικές), ενώ τα νερά του ποταμού είχαν διογκωθεί λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων.

Αγγελιοφόροι αναφέρουν ότι η ΙΙ Βουλγαρική μεραρχία βρίσκεται στην πεδιάδα του Λαγκαδά.

Ο Αξιός τεράστιος και αδιάβατος. Τη νύχτα της 23ης προς 24η Οκτωβρίου οι Ελληνικές εμπροσθοφυλακές απελπίζονται καθ΄ όσον η κατασκευή γέφυρας απαιτεί τουλάχιστον τρεις μέρες και υλικά δεν υπάρχουν. Η Θεσσαλονίκη κινδυνεύει να χαθεί διαπαντός. Σε μια κίνηση απόγνωσης, στρατιώτες απευθύνονται στα γύρω χωριά, τα Μάλγαρα, τα Κύμινα, τη Χαλάστρα και τη Σίνδο. Η ανταπόκριση των κατοίκων είναι άμεση. Χιλιάδες άνθρωποι προσφέρουν ότι ξύλινο υπάρχει στο σπίτι τους και στο βιός τους, τις βάρκες τους, τα ξύλινα βαρέλια, τις πόρτες από τα σπίτια τους, ακόμα και τις κάσες. Δουλεύουν ασταμάτητα χιλιάδες κόσμου και στρατιωτών, άυπνοι και το πρωί της 24ης Οκτωβρίου η γέφυρα είναι έτοιμη.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Η διάβαση των ποταμών κρατάει μέχρι το πρωί της 26ης Οκτωβρίου, και από το μεσημέρι της ίδιας μέρας, οι προφυλακές της VII είναι ορατές πλέον από τους πανικόβλητους επιζήσαντες Τούρκους που βρισκόταν σε ακόμη αθλιότερη κατάσταση. Το απόγευμα της 26ης διάσπαρτες ομάδες της VII μπαίνουν στο Κορδελιό και στα υψώματα του Εύοσμου. Αντίθετα, η Ελληνική χωροφυλακή προωθείται και εισέρχεται από τη Δυτική πύλη στη Θεσσαλονίκη. Η Βουλγαρική ΙΙ Μεραρχία βρίσκεται 4,5 χιλ. μακριά από το κέντρο της πόλης και στρατοπεδεύει τη νύχτα στην περιοχή του σημερινού Τιτάν. Εν τω

Σελίδα | 21




μεταξύ ο διοικητής της Θεσσαλονίκης, Ταξίν Πασάς, διαπραγματεύεται την παράδοση της πόλης στους Έλληνες, λέγοντας “από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες θα την παραδώσουμε”. Ο Κωνσταντίνος όμως απορρίπτει δύο φορές τους όρους του Τούρκου αρχιστράτηγου Χασάν Ταξίν πασά με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και η Θεσσαλονίκη κινδυνεύει να καταληφθεί από το βουλγαρικό στρατό. Τότε ο Βενιζέλος διατάζει τον Κωνσταντίνο να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη χωρίς καθυστέρηση, καθιστώντας τον μάλιστα προσωπικά υπεύθυνο για ενδεχόμενη απώλειά της. Διαπραγματεύεται τους όρους παράδοσης και τελικά την νύχτα της 26ης προς 27η Οκτωβρίου υπογράφεται το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣΕνώ στις 5/18 Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα εισήλθε στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και ο

Ελληνικός Στρατός διάβηκε τα ελληνοτουρκικά σύνορα εξορμώντας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, ο ελληνικός στόλος αποβίβασε σώματα Προσκόπων στη Χαλκιδική, και συγκεκριμένα στον κόλπο της Ιερισσού. Προφανής στόχος της κίνησης αυτής υπήρξε η κάλυψη της Θεσσαλονίκης μέσω της επέκτασης της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας όσο το δυνατόν πιο ανατολικά από την πόλη. Έτσι, τις αμέσως επόμενες μέρες οι Πρόσκοποι κινήθηκαν στην ενδοχώρα της Χαλκιδικής προς την Αρναία, εκδιώκοντας τις ασθενείς τουρκικές δυνάμεις και εγκαθιστώντας ελληνικές τοπικές αρχές στα απελευθερωμένα εδάφη. Μέχρι τις 23 Οκτωβρίου/5 Νοεμβρίου η Χαλκιδική είχε εκκενωθεί από τους Οθωμανούς. Παράλληλα, άλλο τμήμα Προσκόπων είχε κινηθεί ανατολικά. Μεταξύ 12/25 και 17/30 Οκτωβρίου απελευθερώθηκε η περιοχή του Παγγαίου Όρους έως την Αμφίπολη, ενώ η Ελευθερούπολη (Πράβι) απελευθερώθηκε (αν και αρχικά, μόνο προσωρινά) στις 27 Οκτωβρίου/9 Νοεμβρίου 1912, κατόπιν πρόσκλησης του Μητροπολίτη της πόλης Γερμανού προς το άγημα Προσκόπων που δρούσε στην περιοχή με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Δούκα Ζέρβα. Αμέσως αφοπλίστηκαν οι μουσουλμάνοι κάτοικοι και εγκαθιδρύθηκαν ελληνικές διοικητικές αρχές στις σημαντικότερες κωμοπόλεις της περιοχής, δηλαδή την Ελευθερούπολη, τις Ελευθερές και το Ροδολίβος. Τα τμήματα Προσκόπων που στάθμευαν στην περιοχή του Παγγαίου έλαβαν επαφή με τις βουλγαρικές δυνάμεις που είχαν προελάσει από τα βορειοανατολικά.

ΜΑΧΗ ΔΟΪΡΑΝΗΣ

Η Μάχη Δοϊράνης έλαβε μέρος μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων στις 23 Ιουνίου 1913 και συνέλαβε στην συνέχιση της ελληνικής προέλασης βόρεια.

Κατά τις πρώτες ημέρες του Β' Βαλκανικού Πολέμου, η αποτυχημένη βουλγαρική επίθεση μετατράπηκε σύντομα σε υποχώρηση που κορυφώθηκε με την νικηφόρα για τις ελληνικές δυνάμεις Μάχη Κιλκίς-Λαχανά στις 19-21 Ιουνίου 1913. Αμέσως μετά η ελληνική στρατιά συνέχισε την προέλασή της βορειότερα.

Οι Ελληνικές Μεραρχίες (3η και 10η) σύμφωνα με διαταγή του Γενικού Επιτελείου επιτέθηκαν το πρωί της 23ης Ιουνίου στα υψώματα της (Παλαιάς) Δοϊράνης (σήμερα ΠΓΔΜ) που ευρίσκονταν οχυρωμένες βουλγαρικές δυνάμεις. Η 10η Μεραρχία επιτέθηκε κατά των υψωμάτων της διάβασης Περάσματα, στα νοτιοδυτικά της Δοϊράνης. Τα ελληνικά τμήματα σφοδρά δέχθηκαν πυρά πεζικού και πυροβολικού με αποτέλεσμα να καθηλωθούν. Σε αυτό συνέβαλλε και η καθυστέρηση της 3ης Μεραρχίας, που έδωσε την

Σελίδα | 22




ευκαιρία στο σύνολο των βουλγαρικών δυνάμεων να συγκεντρώσουν το σύνολο των πυρών κατά της 10ης Μεραρχίας.

Στις 10.00 π.μ. ξεκίνησε να επιτίθεται και η 3η Μεραρχία. Ύστερα από σύντομο, αλλά και σφοδρό αγώνα, τα ελληνικά τμήματα κατάφεραν να απελευθερώσουν την πόλη της Δοϊράνης. Τα βουλγαρικά τμήματα συμπτύχτηκαν άτακτα προς βορρά, αφού απήγαγαν ως ομήρους τον Μητροπολίτη Πολυανής Φώτιο και 30 προκρίτους της πόλης. Αποτεφρώνουν επίσης, τη μητρόπολη Πολυανής μαζί με τα αρχεία του Κώδικα, που αποτελούσαν τη σημαντικότερη καταγραφή της ιστορίας της περιοχής[1]. Στο πέρασμά τους κατά την οπισθοχώρηση, οι Βούλγαροι δεν άφησαν τίποτα όρθιο, ούτε έμψυχο ούτε άψυχο υλικό. Επρόκειτο για μια ολοκληρωτική καταστροφή[2].

Η 3η Μεραρχίας συνέχισε την καταδίωξη και το ίδιο βράδυ κατέλαβε τα υψώματα βόρεια της πόλης.

Μετά τη χάραξη των συνόρων όμως, το βορειοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου Δοϊράνης μαζί με την ομώνυμη πόλη, (Παλαιά) Δοϊράνη ή Πολυανή, πέρασε στη Βουλγαρική πλευρά και οι κάτοικοί της προσέφυγαν στη Δοϊράνη Κιλκίς και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

ΜΑΧΗ ΚΙΛΚΙΣ-ΛΑΧΑΝΑ

Η Μάχη Κιλκίς-Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913) διεξήχθη μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου.

Στις 17 Ιουνίου, οι βουλγαρικές δυνάμεις κατείχαν την γραμμή Βερτίσκος-Πολύκαστρο, ενώ παράλληλα σχεδίαζαν και σχέδιο κατάληψης της Θεσσαλονίκης στις 19 του ίδιου μήνα. Ο ελληνικός στρατός αντέδρασε έγκαιρα και με επιθετικές ενέργειες ανάγκασε τη βουλγαρική πλευρά σε άμυνα στην τοποθεσία Κιλκίς-Λαχανά. Η μορφολογία της τοποθεσίας προσφέρονταν για αποτελεσματικό αμυντικό αγώνα, ενώ ταυτόχρονα παρουσίαζε μεγάλες δυσκολίες στις κινήσεις τμημάτων πεζικού προς βορρά και ανατολή.

Το σχέδιο επίθεσης των ελληνικών δυνάμεων προέβλεπε την προέλαση βόρεια και ανατολικά: οι 2η, 3η, 4η, 5η και 10η Μεραρχίες, καθώς και η Ταξιαρχία ιππικού θα κατευθύνονταν προς τον τομέα του Κιλκίς, ενώ οι 6η και 7η Μεραρχίες προς τον Λαχανά. Η 2η βουλγαρική στρατιά εγκατέστησε αμυντικά μια μεραρχία και τρεις ταξιαρχίες πεζικού, ενώ διέθετε και ένα σύνταγμα ιππικού για την εκτέλεση αντεπιθέσεων.

Λόγω της απόκλισης των κατευθύνσεων επίθεσης προς τα βόρεια (Κιλκίς) και ανατολικά (Λαχανά) το πεδίο της μάχης διαχωρίζονταν στους δύο αυτούς ξεχωριστούς τομείς.

Τα ελληνικά τμήματα απώθησαν τις βουλγαρικές προφυλακές από το πρωί της 19ης Ιουνίου. Το βράδυ της ίδιας μέρας οι ελληνικές μεραρχίες είχαν καταλάβει το ύψωμα Γερμανικό, το χωριό Όσσα και την περιοχή Σκεπαστού. Το πρωί της επομένης εξαπολύθηκε η κύρια ελληνική επίθεση. Καθόλη τη διάρκεια της μάχης οι 11η και 6η Μεραρχίες προσπάθησαν με σκληρότατους αγώνες να πλησιάσουν σε απόσταση εφόδου την κύρια βουλγαρική τοποθεσία. Τα πυρά όμως της βουλγαρικής πλευράς υπήρξαν

Σελίδα | 23




φονικότατα, καθώς η περιοχή ήταν εντελώς ακάλυπτη και ευνοούσε την άριστη παρατήρηση για τον αμυνόμενο με εκτεταμένα πεδία βολής. Παρόλα αυτά η 7η Μεραρχία συνέχισε επιτυχώς την προέλαση και εισήλθε στη Νιγρίτα.

Στις 21 Ιουνίου το μεσημέρι το ελληνικό πεζικό έφτασε σε απόσταση εφόδου και εξαπέλυσε γενική εφόρμηση δια της λόγχης. Στις 16.00 ο ελληνικός στρατός εισήλθε στον Λαχανά καταδιώκοντας τα υποχωρούντα βουλγαρικά τμήματα μέχρι τα τελευταία υψώματα προς την πλευρά της κοιλάδας του Στρυμώνα.

Η συντριβή των βουλγαρικών τμημάτων θα ήταν ολοκληρωτική αν η 7η Μεραρχία καταλάμβανε εγκαίρως την γέφυρα του Στρυμώνα και απέκοπτε έτσι την βουλγαρική υποχώρηση προς τις Σέρρες.

Στον τομέα Κιλκίς ο ελληνικός στρατός ύστερα από επίμονες μάχες υποχρέωσε την βουλγαρική πλευρά σε σύμπτυξη με αποτέλεσμα την κατάληψη των βουλγαρικών προφυλακών από την πρώτη μέρα. Το πρωί της 20ης Ιουνίου παρόλη τη γενική επίθεση που εξαπολύθηκε η διάσπαση της αμυντικής γραμμής δεν επετεύχθη. Όμως μέχρι το απόγευμα οι ελληνικές Μεραρχίες πλησίασαν σε απόσταση εφόδου έχοντας προωθηθεί στη γραμμή: Κάστρο-Μεγάλη Βρύση-Κρηστώνη-Κάτω Ποταμιά-Ακροποταμιά. Το ελληνικό Γενικό Επιτελείο στοχεύοντας στην ταχεία κατάληψη του Κιλκίς διέταξε την πραγματοποίηση νυχτερινής επίθεσης.

Η νυχτερινή επίθεση όμως λόγω προβλημάτων συντονισμού εξαπολύθηκε μόνο από την 2η Μεραρχία στις 3.30 π.μ. ενώ τις πρώτες πρωινές ώρες είχαν καταληφθεί στρατηγικές θέσεις στα ανατολικά της πόλης. Με την αυγή, στις 21 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε σφοδρή επίθεση από το σύνολο των διατιθέμενων Μεραρχιών με συνεχείς εφόδους.

Στις 9.30 π.μ. διασπάστηκε η βουλγαρική αμυντική γραμμή και ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε το Κιλκίς.

Η Μάχη Κιλκίς-Λαχανά υπήρξε από τις φονικότερες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Οι απώλειες του ελληνικού στρατού ήταν 8.828 νεκρούς και τραυματίες. Παράλληλα η Μάχη αποτελεί από τις πιο ένδοξες σελίδες της, που επιτεύχθηκε ως απόρροια του υψηλού ηθικού, ηρωισμού και ανδρείας των ελληνικών τμημάτων.

Τις επόμενες ημέρες ο ελληνικός στρατός συνέχισε την προέλασή του βόρεια προς Δοϊράνη.

ΜΑΧΗ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ

Η Μάχη του Μπιζανίου διεξήχθη στις 16-22 Φεβρουαρίου 1913 και υπήρξε η σημαντικότερη σύγκρουση κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου. Η τοποθεσία Μπιζάνι με τις γειτονικές τοποθεσίες νότια των Ιωαννίνων, αποτέλεσε σημαντικό φυσικό σημείο άμυνας και το επέλεξαν οι Τούρκοι για να καθηλώσουν τον ελληνικό στρατό. Με τον κυκλωτικό ελιγμό όμως, που τελικά κατάφεραν οι Έλληνες, ανάγκασαν τον αντίπαλο σε άμεση παράδοση. Η

Σελίδα | 24




νίκη στο Μπιζάνι αποτέλεσε το κλειδί για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, καθώς και ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου.

Το υψίπεδο νοτίως των Ιωαννίνων είναι πεταλοειδές και από τη φύση του οχυρό: σχηματίζεται από βραχώδη και δυσπρόσιτα υψώματα που το περιβάλλουν. Στην τοποθεσία είχαν κατασκευασθεί μόνιμα οχυρωματικά έργα με την επίβλεψη Γερμανών αξιωματικών, που είχαν αναλάβει τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.

Το σχέδιο του τουρκικού επιτελείου προέβλεπε σταθερή άμυνα στην οχυρωμένη τοποθεσία των Ιωαννίνων και κυρίως στα υψώματα Μπιζάνι και Καστρίτσα. Ο Τούρκος Αρχιστράτηγος Εσσάτ Πασάς είχε στην διάθεσή του 4 μεραρχίες.

Ο ελληνικός στρατός Ηπείρου με επικεφαλής τον διάδοχο Κωνσταντίνο, αποτελούνταν από 4 μεραρχίες, 1 ταξιαρχία και ένα σύνταγμα πεζικού. Συνολικά41.000 άνδρες και 105 πυροβόλα. Οι τουρκικές δυνάμεις αριθμούσαν 35.000 άνδρες και 162 πυροβόλα ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός των ατάκτων

Το σχέδιο της επίθεσης ήταν σχετικά ριψοκίνδυνο: προέβλεπε την ευρεία υπερκέραση (κύκλωση) από δυτικά της οχυρωμένης τοποθεσίας και την άμεση κατάληψη των Ιωαννίνων. Ταυτόχρονα, θα γίνονταν επιθέσεις στον κεντρικό και τον ανατολικό τομέα του μετώπου, με σκοπό την παραπλάνηση του εχθρού και την καθήλωση των τουρκικών δυνάμεων.

Στις 19 Φεβρουαρίου τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο παραπλάνησης, με βολές πυροβολικού και επιθέσεις μονάδων πεζικού, από το Α’ τμήμα της ελληνικής Στρατιάς, στον τομέα Μπιζάνι-Κουτσελιό-Καστρίτσα. Το Β’ τμήμα της Στρατιάς συγκεντρώθηκε με μυστικότητα απέναντι από τον τομέα Μανωλιάσσα-Άγιος Νικόλαος-Τσούκα. Με το πρώτο φως της επόμενης μέρας, το Β’ τμήμα Στρατιάς εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Με μια τολμηρή και βαθιά εισχώρηση στον δυτικό τομέα των επιχειρήσεων το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων, μαζί με το 9ο Τάγμα υπό τον Ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου, κατάφερε να φτάσει στις παρυφές των Ιωαννίνων, στον Άγιο Ιωάννη.

Η είδηση ότι ο ελληνικός στρατός έφτασε έξω από τα Ιωάννινα, ταυτόχρονα καθιστούσε αδύνατη την υποχώρηση των Τούρκων και δημιούργησε πανικό στην διοίκηση του τουρκικού στρατού που ήταν εγκατεστημένη στην πόλη. Οι εύζωνες είχαν φροντίσει να καταστρέψουν τα τηλεφωνικά δίκτυα, διακόπτοντας έτσι την επικοινωνία της τουρκικής διοίκησης με τον στρατό της. Με αυτές τις συνθήκες, στις 23.00 της ίδιας μέρας ο Εσσάτ Πασάς έστειλε πρόταση παράδοσης του τουρκικού στρατού, καθώς δεν γνώριζε ότι στο Μπιζάνι και τον υπόλοιπο ανατολικό τομέα οι τουρκικές δυνάμεις διατηρούσαν ακέραιες τις θέσεις τους.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1913, με την αποδοχή της πρότασης παράδοσης, το Σύνταγμα Ιππικού της Στρατιάς Ηπείρου εισήλθε στα Ιωάννινα.

Οι απώλειες του ελληνικού στρατού κατά την μάχη, ανήλθαν σε 264 νεκρούς και τραυματίες. Η αποφασιστική αυτή νίκη άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων και της Βόρειας Ηπείρου.

Σελίδα | 25




Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων πέθανε ο Ολυμπιονίκης Κωνσταντίνος Τσικλητήρας (10 Φεβρουαρίου 1913,Αθήνα). Παρόλο που είχε την δυνατότητα να πάρει αναβολή λόγω των αθλητικών του διακρίσεων, αρνήθηκε και κατατάχτηκε εθελοντικά στο στράτευμα.

ΟΝΑΥΤΙΚΟΣΑΓΩΝΑΣ

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΈΛΛΗΣ

Η ναυμαχία της Έλλης στις 3/16 Δεκεμβρίου 1912, ήταν η πρώτη από τις δύο κορυφαίες μάχες μεταξύ του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Οθωμανικού Στόλου κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και πραγματοποιήθηκε στην έξοδο των στενών των Δαρδανελλίων (ή Ελλησπόντου). Η ναυμαχία έληξε με τη νίκη του ελληνικού στόλου και τον εγκλεισμό του οθωμανικού εντός των στενών.

Τους πρώτους μήνες του πόλεμου ο τουρκικός στόλος υπό την διοίκηση του ναύαρχου Ραμίζ Μπέη παρέμεινε προστατευμένος στα στενά των Δαρδανελίων (στο ναύσταθμο Ναγαρά), χωρίς να επιχειρήσει έξοδο στο Αιγαίο. Από την άλλη πλευρά ο ελληνικός στόλος υπό την διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη κράτησε επιθετική στάση απελευθερώνοντας ένα ένα τα νησιά του Αιγαίου και αναμένοντας την έξοδο των τουρκικών πλοίων από τα Στενά. Αρχικά απελευθέρωσε τη Λήμνο και εγκατέστησε στον όρμο του Μούδρου το προκεχωρημένο αγκυροβόλιο του Στόλου. Ακολούθησε η απελευθέρωση του Αγίου Όρους, των νησιών του βορείου και ανατολικού Αιγαίου (Θάσος, Σαμοθράκη, Ίμβρος, Τένεδος, Αγ. Ευστράτιος, Μυτιλήνη, Χίος). Μετά την απελευθέρωση της Τενέδου στις 24 Οκτωβρίου/6 Νοεμβρίου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε τηλεγράφημα στον Τούρκο αρχηγό του στόλου με το μήνυμα "Σας περιμένωμεν".

Την παραμονή, το βράδυ της 4/17 Δεκεμβρίου 1912, σύμφωνα με τη διήγηση του παρόντος Τούρκου Πλωτάρχη Χασάν Σαμί Μπέη, οι Τούρκοι αξιωματικοί έγραψαν τις διαθήκες τους και αποσύρθηκαν νωρίς για ύπνο ώστε να είναι ακμαίοι το πρωί. Τα ξημερώματα, ο Μουεζίνης κάλεσε τα πληρώματα γονατιστά να προσευχηθούν. Αμέσως μετά, ο Τουρκικός στόλος απέπλευσε. Το πρωί της 3/16 Δεκεμβρίου στις 8 η ώρα με καλό καιρό και ήσυχη θάλασσα, άρχισε η έξοδος του Τουρκικού στόλου από τα Στενά. Οι καπνοί του εξερχόμενου από τα Δαρδανέλια Τουρκικού στόλου φαίνονταν καθαρά. Τα ελληνικά ελαφρά σκάφη που περιπολούσαν στην περιοχή έστειλαν μήνυμα στην ναυαρχίδα ειδοποιώντας την για την έξοδο. Η αναφορά "ΕΧ ΕΧ ΕΧ" (εχθρός εν όψει) διέτρεξε όλα τα ελληνικά πλοία. Στον τουρκικό στόλο προηγούνταν το καταδρομικό «Μετζιτιέ» και τρία αντιτορπιλικά και ακολουθούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» (ναυαρχίδα), «Τουργούτ Ρεΐς», «Μεσουντιέ» και «Ασάρι-ι-Τεφίκ». Στο τέλος βρίσκονταν 6-8 αντιτορπιλικά και πλωτό νοσοκομείο σε γραμμή παραγωγής.

Ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής την ναυαρχίδα θωρηκτό Αβέρωφ, ακολουθούμενη από τα θωρηκτά «Ύδρα», «Σπέτσες» (αρχηγίδα του Μοιράρχου Πλοιάρχου Πέτρου Γκίνη) και «Ψαρά», και από πίσω τα αντιτορπιλικά «Αετός», «Ιέραξ», «Λέων» και «Πάνθηρ» (τα αποκαλούμενα Θηρία) έσπευσε να συναντήσει τον αντίπαλο στόλο.

Σελίδα | 26




Τα τέσσερα τουρκικά θωρηκτά με την έξοδό τους έστριψαν δεξιά παραπλέοντας το ακρωτήριο της Έλλης (επειδή δεν ήθελαν να απομακρυνθούν από τα φρούρια της ακτής), ενώ τα ελληνικά στράφηκαν προς συνάντησή τους. Οι δύο στόλοι ήρθαν αντιμέτωποι στις 09:00 σε διάταξη μάχης και απόσταση 17.000μ. Σε αυτό το σημείο ο ναύαρχος Κουντουριώτης σήμανε πολεμική έγερση και εξέπεμψε το παρακάτω ιστορικό σήμα προς τον στόλο:

«Με την βοήθειαν του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης κατά του εχθρού του Γένους.»

Ο ελληνικός στόλος δεν έβαλε πρώτος για να κάνει οικονομία πυρομαχικών. Ώρα 09:05 υψώνεται στο Αβέρωφ το προειδοποιητικό σήμα "αρχίσατε πυρ συγχρόνως μετά του Ναυάρχου". Στις 09:22 ο τουρκικός στόλος άνοιξε πρώτος πυρ από απόσταση 12.500 μ., ενώ ο ελληνικός περίμενε 3 λεπτά ανοίγοντας πυρ στις 09:25 από απόσταση 12.000μ. Τα τουρκικά θωρηκτά έβαλλαν κυρίως εναντίον του Αβέρωφ με ταχύ πυρ αλλά χωρίς επιτυχία, ενώ και το Αβέρωφ δεν έκανε ακριβείς βολές.

Κατά την ναυμαχία εφαρμόσθηκε ο ελιγμός «Τ». Τα πλοία του Ελληνικού στόλου, περνώντας μπροστά από τα εχθρικά, μπορούν να βάλλουν με όλα τα όπλα στην πρύμη και την πλώρη τους, ενώ του τουρκικού στόλου μόνο με τα πρόσθια πυροβόλα.

Στις 09:35 με την απόσταση των δύο στόλων στα 9.500μ. ο Κουντουριώτης αποδέσμευσε τον στόλο από τις κινήσεις της ναυαρχίδας του υψώνοντας την σημαία «Ζ» (κινούμαι ανεξάρτητα), και εκμεταλλευόμενος την μεγαλύτερη ταχύτητα του Αβέρωφ όρμησε ακάθεκτος με ταχύτητα 21 κόμβων, διαγράφοντας τόξο μπροστά από την γραμμή του τουρκικού στόλου με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του Αβέρωφ και των υπολοίπων ελληνικών θωρηκτών. Αυτός ο ελιγμός λέγεται «Τ» και μέσω αυτού τα πλοία του Ελληνικού στόλου, περνώντας μπροστά από τα εχθρικά, μπορούσαν να βάλλουν με όλα τα όπλα στην πρύμη και την πλώρη τους, ενώ του τουρκικού στόλου μόνο με τα πρόσθια πυροβόλα. Καθώς η ταχύτητα της θωρηκτής μοίρας τύπου «Ύδρα» ήταν μικρή (14 κόμβοι), το Αβέρωφ υπερφαλάγγισε τον εχθρό μόνο του και ανάμεσα σε πυκνά πυρά του Τουρκικού στόλου και των απέναντι φρουρίων έφτασε σε απόσταση 2.900 μ. από τον αντίπαλο. Οι Τούρκοι, όταν κατάλαβαν ότι ο ελιγμός θα εκτελούνταν με απόλυτη επιτυχία, έκαναν διαδοχική στροφή 160ο και μπήκαν με φοβερή αταξία ξανά στα Στενά, κάτω από την κάλυψη των επάκτιων πυροβόλων των φρουρίων Σεντούλμπαχιρ και Κουμκαλέ.

Πρώτο έκανε μεταβολή το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα στις 09:50 ακολουθούμενο από τα υπόλοιπα αλλά έτσι τα τουρκικά πλοία βρέθηκαν πολύ κοντά το ένα στο άλλο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πυροβόλα τους και να μειωθεί η ταχύτητά τους στους 10 κόμβους. Ο σχηματισμός βαλλόταν συνεχώς από το Αβέρωφ και τα άλλα θωρηκτά, που στο μεταξύ πλησίασαν τον Τουρκικό στόλο σε απόσταση 4100 μ. Στις 09:55 το Μπαρμπαρόσα δέχτηκε πλήγμα στο κατάστρωμα της πρύμνης και λίγο αργότερα ένα άλλο βλήμα διαπέρασε τον πυργίσκο της πρύμνης και προκάλεσε ζημιές και στους λέβητες. Τα Τουργκούτ Ρεΐς και Μετζιτιέ είχαν μικρότερες ζημιές. Όμως η ταχύτητα πυρός του Αβέρωφ είχε ελαττωθεί και δεχόταν τα πυρά των θωρηκτών και των φρουρίων

Σελίδα | 27




που είχε πλησιάσει κατά την εκτέλεση του ελιγμού, κι έτσι εγκατέλειψε την καταδίωξη. Η ναυμαχία έληξε στις 10:17 με τον τουρκικό στόλο να εξακολουθεί να είναι αποκλεισμένος μέσα στα Στενά στα αγκυροβόλια του Τσανάκκαλε και του Σεντούλμπαχιρ.

Σε όλη τη διάρκεια της εμπλοκής το θωρηκτό Αβέρωφ έριξε 127 βλήματα ενώ θα μπορούσε να εκτοξεύσει τετραπλάσια, γιατί κατά τη διάρκεια της ανεξάρτητης δράσης του τα πυροβόλα του έπαθαν προσωρινή εμπλοκή. Επίσης δέχτηκε τέσσερα βλήματα μεγάλου διαμετρήματος και δεκαπέντε μικρού, αλλά οι ζημιές που υπέστη ήταν ελάχιστες.

Η πρώτη τουρκική μοίρα που, βγαίνοντας από τα Στενά έστριψε προς την Τένεδο, χωρίς να ακολουθήσει τα θωρηκτά, συνάντησε ομάδα ελληνικών πλοίων και επέστρεψε στον Ελλήσποντο μετά από μια μικρή ανταλλαγή πυρών.

Οι απώλειες των τούρκων ήταν 7 νεκροί και αρκετοί τραυματίες από το «Μπαρμπαρόσα», το οποίο υπέστη σημαντικές ζημιές στους λέβητες και το πυροβόλο των 180 χιλ. και αχρηστεύτηκε εντελώς. Επιπλέον το «Τοργκούτ Ρεϊς» μέτρησε 51 νεκρούς και 40 τραυματίες που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομειακό πλοίο «Ρεσίτ Πασά». Οι απώλειες του ελληνικού στόλου ήταν 2 άντρες του πληρώματος νεκροί και 5 τραυματίες, ενώ τραυματίστηκε και ένας ακόμη άντρας από το «Σπέτσαι».

Την επόμενη ημέρα ο Κουντουριώτης έστειλε την αναφορά του στο Υπουργείο των Ναυτικών. Ο παράτολμος ελιγμός του θεωρήθηκε ασυλλόγιστος ηρωισμός, και ακόμη και ο βασιλιάς Γεώργιος Α' του τηλεγράφησε συστήνοντάς του σύνεση και ψυχραιμία. Το Αβέρωφ ήταν η ισχυρότερη μονάδα του στόλου και πιθανή απώλειά του θα ανέτρεπε τον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των δύο στόλων. Τον ελιγμό του Κουντουριώτη δικαιολόγησε ο αντίπαλός του Ραμίζ Μπέης στο ναυτοδικείο όταν παραπέμφθηκε για την υποχώρηση από την ναυμαχία, όπου απολογούμενος είπε ότι, αν δεν έστρεφε για να απομακρυνθεί, θα βρισκόταν μεταξύ δύο πυρών από τον Ελληνικό στόλο που θα τον εκμηδένιζαν. Ο Τούρκος ναύαρχος αθωώθηκε, καθόσον ο προϊστάμενός του υπουργός τον είχε διατάξει εγγράφως να μην εκθέσει το στόλο σε θανατηφόρα πυρά.

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Η ναυμαχία της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου 1913, ήταν η δεύτερη από τις δύο μεγάλες ναυμαχίες μεταξύ του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού και του Οθωμανικού Στόλου κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της νήσου Λήμνου, εξ ου και η ονομασία της. Η ναυμαχία έληξε με περιφανή νίκη του ελληνικού στόλου και τον εγκλεισμό του οθωμανικού εντός των Δαρδανελίων στη δεκαετία που ακολούθησε.

Περί το τέλος του Δεκεμβρίου του 1912, παρατηρήθηκαν συχνές εμφανίσεις πλοίων του οθωμανικού στόλου στην προ των Δαρδανελίων θάλασσα. Οι εμφανίσεις αυτές ενίσχυσαν την υπόνοια ότι ο εχθρικός στόλος θα δοκίμαζε για άλλη μια φορά τη χρήση των όπλων (μετά από τη Ναυμαχία της Έλλης). Πράγματι, τη νύχτα της 4ης Ιανουαρίου 1913 ο Αρχηγός του τουρκικού στόλου πλοίαρχος Ταχίρ Μπέης επιβιβάσθηκε στο «Μετζητιέ» (Mecidiye ) και επιχείρησε αναγνώριση της προ των Δαρδανελίων θάλασσας. Στη συνέχεια επιβιβάσθηκε στη ναυαρχίδα «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», από όπου επικεφαλής ολοκλήρου του τουρκικού στόλου κατευθύνεται με όλη την ταχύτητα προς το ελληνικό ορμητήριο του Μούδρου. Η έξοδος έγινε έγκαιρα αντιληπτή από το ανιχνευτικό Λέων που

Σελίδα | 28




ειδοποίησε σχετικά το ναύαρχο Κουντουριώτη. Ο Αρχηγός του ελληνικού στόλου, αφού ετοιμάσθηκε αμέσως για να αποπλεύσει, έστειλε προς τον ελληνικό στόλο το ακόλουθο σήμα:

«Ο ναύαρχος εύχεται την καλήν ημέραν εις τα γενναία επιτελεία και τα πληρώματα».

Έτσι το πρωί της 5 Ιανουαρίου 1913, απέπλευσε επικεφαλής του Ελληνικού στόλου, που τον συγκροτούσαν το εύδρομο μάχης «Αβέρωφ» ναυαρχίδα, τα θωρηκτά «Σπέτσαι» αρχηγίδα του μοιράρχου Π. Γκίνη, «Ύδρα» και «Ψαρά» και 6-7 αντιτορπιλικά. Την ώρα που ο ελληνικός στόλος εγκατέλειπε το Μούδρο (περί τις 09:45), εμφανίζεται σε απόσταση 15 περίπου μιλίων ο τουρκικός στόλος του Ραμίζ Μπέη που τον συγκροτούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα» (Barbaros), «Τουργούτ-Ρέϊς» (Turgut Reis) και «Μεσουδιέ» (Mesudiye) το εύδρομο/καταδρομικό «Μετζητιέ» (Mecidiye) και 5-8 αντιτορπιλικά και άλλα ελαφρά σκάφη. Ο ελληνικός στόλος στράφηκε αρχικά προς τα αριστερά για να προσεγγίσει τον τουρκικό και στη συνέχεια δεξιά για να αποφύγει χειρισμούς του τουρκικού στόλου. Ώρα 11:35 ο τουρκικός στόλος άρχισε να βάλει με τα πυροβόλα του εναντίον των ελληνικών πλοίων από απόσταση 8.400 μέτρων. Ο ελληνικός απάντησε αμέσως. Το πυροβολικό του Ελληνικού στόλου βάλει με καταιγιστικά πυρά εναντίον των τουρκικών πλοίων. Ώρα 11:55 στο Barbarossa διακρίνονται πυρκαϊές και το «Μεσουδιέ» που πλήγηκε από τα θωρηκτά «Ψαρά» και «Ύδρα», εξέρχεται από τη γραμμή με καπνούς πυρκαϊάς.

Το θωρηκτό Barbarossa έχει πληγεί και πάλι σοβαρά. Μία "γουρούνα" (οβίδα 270 χιλιοστών) έπληξε τον ιστό του, καταρίπτοντας την ιστορική σημαία του Χαριεντίν Βαρβαρόσα, γεγονός που καταρράκωσε το ηθικό των Τούρκων. Ο τουρκικός στόλος που βρισκόταν σε μια τέτοια δυσχερή κατάσταση στρέφει αριστερά με κατεύθυνση τα Δαρδανέλια, οπότε ο ναύαρχος Κουντουριώτης διατάσσει τον Ελληνικό στόλο να στραφεί προς καταδίωξη του εχθρού, που έπλεε προς τα στενά με μεγάλη αταξία. To Αβέρωφ με ταχύτητα 20 μιλίων καταδιώκει τον τουρκικό στόλο, τα πυροβόλα του στρέφονται κατά του θωρηκτού «Τουργούτ» που βρίσκεται στην ουρά του τουρκικού στόλου. Το πλήττει καίρια. Το «Τουργούτ» αρχίζει να γέρνει. Έτσι ο τουρκικός στόλος, ηττημένος κατέφυγε στα Δαρδανέλια. Ο Ελληνικός στόλος είχε έναν και μοναδικό τραυματία και ασήμαντες ζημιές στο κατάστρωμα του «Αβέρωφ». Αντίθετα ο τουρκικός στόλος είχε πολλούς νεκρούς και τραυματίες και πολλές ζημιές στα πλοία του, στο πυροβολικό και τον εξοπλισμό του. Και κατά τη ναυμαχία αυτή αποδείχθηκε η ηθική υπεροχή του Αρχηγού του Επιτελείου, των Πληρωμάτων και η δεξιότητα των χειρισμών του «Αβέρωφ» με Κυβερνήτη και Αρχιεπιστολέα του στόλου τον πλοίαρχο Σοφοκλή Δούσμανη, καθώς επίσης η μεγάλη ταχύτητα του πλοίου και η αποτελεσματικότητα των πυροβόλων του Αβέρωφ.

Η απόσυρση του οθωμανικού στόλου στα στενά των Δαρδανελλίων επιβεβαιώθηκε από τον Ανθυποπλοίαρχο Μιχαήλ Μουτούση και το Σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη στις 24 Ιανουαρίου 1913, οι οποίοι σε μια αποστολή της ναυτικής αεροπορίας, με υδροπλάνο τύπου Μωρίς Φαρμάν εντόπισαν τον εχθρικό στόλο στη ναυτική βάση Nagara. Κατά τη διάρκεια της πτήσης τους σχεδίασαν ένα ακριβές διάγραμμα των θέσεων του οθωμανικού στόλου, εναντίον του οποίου έριξαν τέσσερις βόμβες. Οι Μουτούσης και Μωραϊτίνης διένησαν μία διαδρομή πάνω από 180 χιλιόμετρα, διάρκειας 2 ωρών και 20 λεπτών για να

Σελίδα | 29




ολοκληρώσουν την αποστολή τους, η οποία αναφέρθηκε ευρέως τόσο στον Ελληνικό όσο και στο Διεθνή Τύπο.

Το αποτέλεσμα του αγώνα συνετέλεσε στο μέγιστο βαθμό ώστε η Ελλάδα να μπει στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο δύο χρόνια αργότερα, στο πλευρό των συμμάχων όπου ο τότε Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος μετά την έκβαση του πολέμου πέτυχε έναν τεράστιο διπλωματικό και πολιτικό θρίαμβο και δημιούργησε μια Ελλάδα που μόνο τα όνειρα των ποιητών του έθνους μπορούσαν να συλλάβουν, μέχρι να εμφανιστεί ξανά ο πατροπαράδοτος εχθρός της χώρας, ο διχασμός.

Το στρατηγικό αποτέλεσμα της ναυμαχίας ήταν ο Τουρκικός στόλος να μην επιχειρήσει ξανά έξω από τα Δαρδανέλλια κατά τη διάρκεια των ετών που ακολούθησαν, αφήνοντας την κυριαρχία του Αιγαίου στην Ελληνικό στόλο.

1.4 Οι ήρωες των βαλκανικών πολέμων

ΑΤόντορ ΑλεξάντρωφΛάζαρος Αποστολίδης

ΒΒασίλειος ΒάνδοςΙωάννης ΒελισσαρίουΙωάννης ΒελούλαςΝικόλαος Βότσης

ΓΔούκας Γαϊτατζής

ΔΠαναγιώτης ΔαγκλήςΣπυρίδων ΔαρδάληςΓεώργιος ΔογιάμαςΧρήστος ΔούκηςΝικόλαος ΔουμπιώτηςΒίκτωρ ΔούσμανηςΠερικλής Δράκος

ΖΑντώνιος Ζώης

ΙΠέτρος Ιωαννίδης

ΚΚωνσταντίνος ΚαλάρηςΘεοχάρης ΚούγκαςΛουκάς ΚόκκινοςΝικόλαος ΚόλλιαςΕυάγγελος ΚουκουδέαςΠαύλος ΚουντουριώτηςΣταύρος Κωτσόπουλος

ΜΚωνσταντίνος ΜαζαράκηςΝικόλαος ΜάνοςΑθανάσιος ΜινόπουλοςΘεόδωρος ΜπουλασίκηςΧρήστος Μπούντας

ΝΣτέργιος Νταούτης

ΠΦιλόλαος Πηχεών

ΡΙωάννης ΡάμναληςΧουσεΐν Ραούφ Μπέη

ΣΤριαντάφυλλος ΣαμαράςΙωάννης ΣημανίκαςΜιχαήλ ΣιωνίδηςΠρόδρομος Σκοτίδας

ΤΛάζαρος ΤσάμηςΔημήτριος Τσιτσίμης

ΧΑντίγονος ΧολέρηςΘωμάς Χρήστου

Σελίδα | 30




Ο Παύλος Κουντουριώτης (9 Απριλίου 1855- 22 Αυγούστου 1935) ήταν ναύαρχος του Βασιλικού ναυτικού, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Β΄ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Συμμετείχε στην κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως μέλος της τριανδρίας και διετέλεσε δις Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο Νικόλαος Βότσης ήταν ανώτατος αξιωματικός του ελληνικού πολεμικού ναυτικού που διετέλεσε ύπατος αρμοστής στη Κωνσταντινούπολη.

Ο Πρόδρομος Σκοτίδαs ή Ποζιαρίτης ή Ποζιαρίδης ήταν σημαντικός Έλληνας Μακεδονομάχος οπλαρχηγός από το Ραψομανίκι Ημαθίας

Ο Βασίλειος Βάνδος ή Τσελέπης του Στογιάννου ήταν σημαντικός Μακεδονομάχος από το Λέσκοβο (σήμερα Τρία Έλατα) της Αλμωπίας του νομού Πέλλας.

Ο Κωνσταντίνος Καλάρης, (1858-1940), ήταν Έλληνας αντιστράτηγος και υπουργός των Στρατιωτικών.

Ο Πέτρος Ιωαννίδης ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από την Καβάλα.

Ο Θεόδωρος Ι. Μπουλασίκης (1873 - 1937) ήταν σημαντικός Έλληνας Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από τις Σέρρες.

Ο Τοντόρ Αλεξάντρωφ ήταν επαναστάτης του 19ου αιώνα και μέλος της οργάνωσης ΕΜΕΟ από το 1897

Ο Χουσεΐν Ραούφ Μπέη (1881–16 Ιουλίου 1964) ήταν Τούρκος ναυτικός και πολιτικός, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Λάζαρος (Λάζος) Αποστολίδης ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από τη Ζουπάνιστα (σήμερα Λεύκη) Καστοριάς.

Σελίδα | 31




Ο Γεώργιος (Γκόνος) Δογιάμας (1880 – 1948) ήταν σημαντικός Έλληνας Μακεδονομάχος οπλαρχηγός από την Μπαροβίτσα (Καστανερή), Παιονίας της περιφερειακής ενότητας Κιλκίς.

Ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης - Αινιάν ήταν Έλληνας οπλαρχηγός και μακεδονομάχος.

Ο Ιωάννης Βελούλας ήταν σημαντικός οπλαρχηγός Μακεδονομάχος από τα Γιαννιτσά.

Ο Θωμάς Χρήστου ή "καπετάν Ρώμπακας" ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από τη Βύσσανη (Βυσσινιά) Καστοριάς.

Ο Ιωάννης Βίλλιογλου ή καπετάν Ράμναλης (1885 - 1923) ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από τη Ραύνα (Ίσωμα) Κιλκίς.

Ο Νικόλαος Μάνος ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από τη Μπελκαμένη (Δροσοπηγή) Φλώρινας.

1.5 Ο ρόλος των μακεδονομάχων στους βαλκανικούς πολέμουςΠροβλέποντας την έναρξη των εχθροπραξιών, η ελληνική πλευρά είχε ήδη καλέσει

στα όπλα διακόσιους πενήντα Μακεδονομάχους, μέλη των παλαιών άτακτων σωμάτων, που τους προόριζε να οργανώσουν τον ξεσηκωμό της υπαίθρου, να φροντίσουν για το σχηματισμό πολεμικών ομάδων από ντόπιους, να καταλάβουν σημαντικά οχυρά, να επιδιορθώνουν τις γέφυρες που πιθανόν θα κατέστρεφαν οι Τούρκοι, να κόβουν τις εχθρικές γραμμές επικοινωνίας, να εκτελούν χρέη οδηγών στις τακτικές δυνάμεις και να αναλάβουν τον ανεφοδιασμό και τα υποζύγια. Οι άτακτες αυτές δυνάμεις έφεραν τόσο καλά σε πέρας τα καθήκοντα που τους ανατέθηκαν, ώστε η έβδομη μεραρχία του ελληνικού στρατού κατόρθωσε να προελάσει ταχύτατα ως την Κατερίνη, όπου κατατρόπωσε τις τουρκικές δυνάμεις και από εκεί ως το Τεκελί (Σίνδος) 6 μίλια περίπου έξω από τη Θεσσαλονίκη, όπου και μπήκε στις 26 Οκτωβρίου έως 8 Νοεμβρίου, λίγες ώρες πριν φτάσουν στα περίχωρα της πόλης 3.000 άνδρες του τακτικού βουλγαρικού στρατού. Έτσι η Ελλάδα κατάφερε να αποσπάσει μεγάλο μέρος της Μακεδονίας και απώθησε τους Βουλγάρους που δεν μπόρεσαν για δεύτερη φορά να εκπληρώσουν το όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας.

Σελίδα | 32




3. Οργάνωση του σύγχρονου στρατούΣτις ενότητες που ακολουθούν το ενδιαφέρον μας στράφηκε σε ζητήματα δομής και οργάνωσης του σύγχρονου στρατού.

3.1 Μονάδες – Υπομονάδες Στρατού

3.1.1 Υπομονάδες

3.1.1.1 Ομάδα

Η Ομάδα είναι το ελάχιστο στοιχείο οργάνωσης του Στρατού Ξηράς (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ••). Αριθμεί περίπου 10 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από υπαξιωματικό. Ειδικά για το πυροβολικό, το αντίστοιχο κλιμάκιο λέγεται στοιχείο. Η ομάδα είναι δυνατόν να χωριστεί σε Ημιομάδες (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: •) των 3 ανδρών, ενώ είναι μέρος μιας διμοιρίας.

3.1.1.2 Διμοιρία

Το μικρότερο κλιμάκιο οργάνωσης είναι η Διμοιρία (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: •••). Αριθμεί περίπου 30 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από κατώτερο αξιωματικό (συνήθως ανθυπολοχαγό) ή ανθυπασπιστή. Για το πυροβολικό και τα τεθωρακισμένα, το αντίστοιχο κλιμάκιο λέγεται ουλαμός. Η διμοιρία υποδιαιρείται σε ομάδες, ενώ είναι μέρος ενός λόχου.

Σελίδα | 33




3.1.1.3 Λόχος

Το αμέσως μεγαλύτερο κλιμάκιο, που αποτελεί την βασικότερη υπομονάδα, είναι ο Λόχος (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: Ι). Αριθμεί περίπου 100 άνδρες και διοικείται από κατώτερο αξιωματικό (ή από Ταγματάρχη όταν πρόκειται για ανεξάρτητο λόχο). Το αντίστοιχο κλιμάκιο για το πυροβολικό λέγεται πυροβολαρχία, ενώ για τα τεθωρακισμένα λέγεται ίλη. Ο λόχος υποδιαιρείται σε διμοιρίες, ενώ είναι μέρος ενός τάγματος.

3.1.2 Μονάδες

3.1.2.1 Τάγμα

Η κύρια μονάδα οργάνωσης είναι το Τάγμα (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ΙΙ). Αριθμεί περίπου 300 άνδρες και διοικείται από ανώτερο αξιωματικό (συνήθως αντισυνταγματάρχη, αν πρόκειται για ανεξάρτητο τάγμα ή από ταγματάρχη, αν πρόκειται για τάγμα ενταγμένο σε κάποιο σύνταγμα). Η αντίστοιχη μονάδα για το πυροβολικό είναι η μοίρα, ενώ για τα τεθωρακισμένα είναι η επιλαρχία. Το τάγμα υποδιαιρείται σε λόχους, ενώ είναι μέρος ενός συντάγματος ή μιας ταξιαρχίας.

3.1.3 Συγκροτήματα

3.1.3.1 Σύνταγμα

Βασικό συγκρότημα είναι το Σύνταγμα (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ΙΙΙ). Αριθμοί περίπου 1.000 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από συνταγματάρχη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Σύνταγμα Πυροβολικού καλείται διοίκηση πυροβολικού. Το σύνταγμα υποδιαιρείται σε τάγματα. Τα τελευταία χρόνια τα συντάγματα του Ελληνικού Στρατού Ξηράς αντικαθίστανται από ταξιαρχίες.

3.1.4 Σχηματισμοί

3.1.4.1 Ταξιαρχία

Ο μικρότερος στρατιωτικός σχηματισμός είναι η Ταξιαρχία (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: Χ). Αριθμεί περίπου 3.000 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από Ταξίαρχο. Περιλαμβάνει μονάδες και υπομονάδες διαφόρων όπλων και σωμάτων, υπό ενιαία διοίκηση. Οι ταξιαρχίες αποτελούν τα κύρια τμήματα μιας Μεραρχίας.

3.1.4.2 Μεραρχία

Ο αμέσως μεγαλύτερος στρατιωτικός σχηματισμός είναι η Μεραρχία (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ΧΧ). Αριθμοί περίπου 10.000 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από Υποστράτηγο, ο οποίος λέγεται και "Μέραρχος". Περιλαμβάνει ταξιαρχίες και μονάδες ή υπομονάδες διαφόρων όπλων και σωμάτων, υπό ενιαία διοίκηση. Οι μεραρχίες αποτελούν τα κύρια τμήματα ενός Σώματος Στρατού. Στο πρόσφατο παρελθόν, πριν την ίδρυση των ταξιαρχιών, οι μεραρχίες περιελάμβαναν τρία συντάγματα διαφόρων όπλων.

Σελίδα | 34




3.1.4.3 Σώμα Στρατού

Ακόμη μεγαλύτερος σχηματισμός είναι το Σώμα Στρατού (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ΧΧΧ). Αριθμοί περίπου 30.000 άνδρες και διοικείται κατά κανόνα από Αντιστράτηγο, ο οποίος λέγεται και "Σωματάρχης". Περιλαμβάνει μικρότερης βαθμίδας σχηματισμού (ταξιαρχίες, μεραρχίες) και μονάδες ή υπομονάδες διαφόρων όπλων και σωμάτων, υπό ενιαία διοίκηση. Τα σώματα στρατού αποτελούν τα κύρια τμήματα μιας Στρατιάς.

3.1.4.5 Στρατιά

Ο μεγαλύτερος σχηματισμός εν καιρώ ειρήνης είναι η Στρατιά (Συμβολισμός ΝΑΤΟ: ΧΧΧΧ). Αριθμεί περίπου 100.000 άνδρες και εν καιρώ ειρήνης διοικείται από Αντιστράτηγο. Περιλαμβάνει μικρότερης βαθμίδας σχηματισμού (ταξιαρχίες, μεραρχίες, σώματα στρατού) και μονάδες ή υπομονάδες διαφόρων όπλων και σωμάτων, υπό ενιαία διοίκηση. Οι στρατιές αποτελούν τα κύρια τμήματα σχηματισμών μεγαλύτερης κλίμακας, οι οποίοι υφίστανται σε διακρατικό - συμμαχικό επίπεδο, όπως είναι το ΝΑΤΟ.

3.2 Γενικό Επιτελείο Στρατού

Ιεραρχικά, όλες οι μονάδες, υπομονάδες, συγκροτήματα και σχηματισμοί ενός κράτους ανήκουν στο Γενικό Επιτελείο Στρατού. Για την Ελλάδα, εν καιρώ ειρήνης διοικείται από Αντιστράτηγο, ο οποίος λέγεται και "Α/ΓΕΣ", δηλαδή Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Περιλαμβάνει πλήθος επιτελικών γραφείων καθώς επίσης και τις διευθύνσεις όλων των όπλων και των σωμάτων.

3.3 Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων

Το Ανώτερο Στρατιωτικό Γενικό Επιτελείο μιας χώρας είναι το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων ή Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (Γ.Ε.ΕΘ.Α.), το οποίο οργανώνει την άμυνα μιας χώρας με τη βοήθεια και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Στρατός Ξηράς, Πολεμικό Ναυτικό, Πολεμική Αεροπορία).

Για την Ελλάδα, παλαιότερα και εν καιρώ ειρήνης διοικούνταν από Αντιστράτηγο, αλλά αργότερα καθιερώθηκε η εκ περιτροπής ανάληψη καθηκόντων Αρχηγού ΓΕΕΘΑ (Α/ΓΕΕΘΑ) από ανώτατους αξιωματικούς και των τριών κλάδων. Από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, ο εκάστοτε Α/ΓΕΕΘΑ, πριν αναλάβει την αρχηγεία, προάγεται στον ανώτατο βαθμό, που δίνεται εν καιρώ ειρήνης, ανάλογα με τον κλάδο από τον οποίο προέρχεται (Στρατός Ξηράς: Στρατηγός, Πολεμικό Ναυτικό: Ναύαρχος, Πολεμική Αεροπορία: Πτέραρχος).

3.4 Αξιώματα, υποδιαιρέσεις και ομάδες στρατιωτών

ΣΤΡΑΤΟΣ ΝΑΥΤΙΚΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ

ΑΝΩΤΑΤΟΙ ΑΞΚΟΙ

Σελίδα | 35




Στρατηγός Ναύαρχος Πτέραρχος

Αντιστράτηγος Αντιναύαρχος Αντιπτέραρχος

Υποστράτηγος Υποναύαρχος Υποπτέραρχος

Ταξίαρχος Αρχιπλοίαρχος Ταξίαρχος

ΑΝΩΤΕΡΟΙ ΑΞΚΟΙ

Συνταγματάρχης Πλοίαρχος Σμήναρχος

Αντισυνταγματάρχης Αντιπλοίαρχος Αντισμήναρχος

Ταγματάρχης Πλωτάρχης Επισμηναγός

ΚΑΤΩΤΕΡΟΙ ΑΞΚΟΙ

Λοχαγός Υποπλοίαρχος Σμηναγός

Υπολοχαγός Ανθυποπλοίαρχος Υποσμηναγός

Ανθυπολοχαγός Σημαιοφόρος Ανθυποσμηναγός

ΑΝΘΥΠΑΣΠΙΣΤΕΣ

Ανθυπασπιστής Ανθυπασπιστής Ανθυπασπιστής

ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ

Αρχιλοχίας Αρχικελευστής Αρχισμηνίας

Επιλοχίας Επικελευστής Επισμηνίας

Λοχίας Κελευστής Σμηνίας

Δεκανέας Δίοπος Υποσμηνίας

ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ

Υποδεκανέας Υποδίοπος Ανθυποσμηνίας

Στρατιώτης Ναύτης Σμηνίτης

Σελίδα | 36




3.4.1 Ονομασίες και αντιστοιχίες βαθμών σε όπλα και σώματαΚελευστής, σμηνίτης, ίλαρχος, ανθυπίατρος, μοίρα, ίλη, λόχος και λοιπά είναι

μερικές μόνο από τις ονομασίες βαθμών, μονάδων και υπομονάδων που χρησιμοποιούνται σε διάφορα όπλα και σώματα για να περιγράψουν πολλές φορές το ίδιο πράγμα. Για παράδειγμα αν σας έλεγαν ότι ο επίλαρχος, ο ταγματάρχης, ο επίατρος και ο Δικαστικός Σύμβουλος Γ' είναι ο ίδιος βαθμός ο οποίος χρησιμοποιείται σε διαφορετικά όπλα και σώματα θα το πιστεύατε; Κι όμως είναι! Για αυτό λοιπόν ρίξτε μια ματιά στους παρακάτω πίνακες:

ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΒΑΘΜΩΝ:

ΛΟΙΠΑ ΣΩΜΑΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙΠΠΙΚΟ

ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΑΔΕΛΦΕΣ

ΝΟΣΟΚΟΜΟΙ

Αντιστράτηγος - ΑντιστράτηγοςΑναθεωρητής

Α'-

Υποστράτηγος Υποστράτηγος ΥποστράτηγοςΑναθεωρητής

Β'-

Ταξίαρχος Ταξίαρχος ΤαξίαρχοςΑναθεωρητής

Γ'-

ΣυνταγματάρχηςΓενικός

ΑρχίατροςΣυνταγματάρχης

Δικαστικός

Σύμβουλος Α'-

Αντισυνταγματάρχης Αρχίατρος ΑντισυνταγματάρχηςΔικαστικός

Σύμβουλος Β'Διευθύνουσα

Ταγματάρχης Επίατρος ΕπίλαρχοςΔικαστικός

Σύμβουλος Γ'

Γενική

Προϊσταμένη

Λοχαγός Ιατρός Ίλαρχος

Βοηθός


Σύμβουλος Α'

Προϊσταμένη

Σελίδα | 37




Υπολοχαγός Υπίατρος Υπίλαρχος

Βοηθός


Σύμβουλος Β'

Αντιπροϊσταμένη

Ανθυπολοχαγός Ανθυπίατρος Ανθυπίλαρχος

Βοηθός


Σύμβουλος Γ'

Επιβλέπουσα

3.5 Διακριτικά βαθμών:

Επειδή, φυσικά δεν φτάνει να γνωρίζεις τους βαθμούς αλλά πρέπει να ξέρεις και να τους ξεχωρίζεις, παρακάτω είναι τα διακριτικά των βαθμών για τον Στρατό Ξηράς, το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία.

Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του στρατού ξηράς

Σελίδα | 38




Σελίδα | 39




Σελίδα | 40




ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ - ΜΟΝΙΜΟΙ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟ

Σελίδα | 41




Σελίδα | 42




Σελίδα | 43




3.6 Διάφορες υπηρεσίες του στρατού

3.6.1 Διεύθυνση Διοικήσεως (ΝΣ/ΔΔ) - Αρμοδιότητες Η διαχείριση των κατανεμημένων στο ΝΣ, με σχετική διαταγή ΓΕΝ, Βοηθητικών

Πλοίων και πλωτών μέσων Ο έλεγχος και διαχείριση των παροπλισμένων Πλοίων. Ο ελλιμενισμός Π. Πλοίων. Η κάλυψη αναγκών σε πλωτά μέσα και τροχαίο υλικό. Η ενδιαίτηση του προσωπικού των επισκευαζόμενων Π. Πλοίων. Η Συνδρομή στην αντιμετώπιση πυρκαγιών και διαρροών. Η ύδρευση και παροχή πόσιμου νερού με Υδροφόρες (Υ/Φ). Η καλή λειτουργία του δικτύου αποχέτευσης, καθώς και των εγκαταστάσεων

βιολογικού καθαρισμού του ΝΣ. Η αποκομιδή των απορριμμάτων και των καταλοίπων. Η συντήρηση και επισκευή του διατιθέμενου στο Ναύσταθμο τροχαίου υλικού. Η ρύθμιση των μαγνητικών πυξίδων. Η προστασία του περιβάλλοντος. Ο συντονισμός επί αντικειμένων διοικητικής φύσεως και μέριμνας στρατιωτικού

προσωπικού, ΦΑΨ, δικαστικών υποθέσεων, ασφαλείας, πληροφοριών, άμυνας, κίνησης λιμένα και οχημάτων, καθώς και επικοινωνιών που αφορούν στο ΝΣ.

Η αστυνόμευση και περιμετρική φρούρηση των εγκαταστάσεων του ΝΣ, πλην των περιοχών ευθύνης της ΔΝΟ και της ΔΚ.

Η προετοιμασία των χώρων, οργάνωσης και άρτια διεξαγωγή των εορτών, τελετών, επιθεωρήσεων και άλλων ανάλογων εκδηλώσεων στο ΝΣ, σε συνεργασία με το ΕΕ.

Η ενδιαίτηση και σίτιση του προσωπικού του Ναύσταθμου. Η Οργάνωση και ο συντονισμός της πυρασφάλειας του ΝΣ, τόσο σε επίπεδο

πρόληψης όσο και αντιμετώπισης. Η Οργάνωση και ο συντονισμός της παρεχόμενης, σε προσωπικό και υλικοτεχνικά

μέσα, συνδρομής του ΝΣ στην αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτων αναγκών και φυσικών καταστροφών της χώρας, σύμφωνα με τα εν ισχύει σχέδια και διαταγές.

Η απογραφή και διαχείριση υλικού ναυτικών εφοδίων.

3.6.2 Διεύθυνση Στρατολογικού Συντάσσει, ανά ΕΣΣΟ, τις εγκύκλιες διαταγές πρόσκλησης (ΕΔΥΕΘΑ) για την

κατάταξη των στρατευσίμων. Κατανέμει το στρατεύσιμο προσωπικό σε Όπλα και Σώματα του Στρατού Ξηράς. Χειρίζεται ζητήματα που αφορούν στη λειτουργία των Γραφείων Στρατολογίας και

των Υπηρεσιών Στρατολογίας των Μονάδων του Στρατού Ξηράς.

Σελίδα | 44




Χειρίζεται Θέματα που αφορούν στην επιλογή και κατάταξη των ΕΠΟΠ., ΕΦΥΕΣ καθώς και των Οπλιτών Βραχείας Ανακατάταξης.

3.6.3 Ανώτατη Αεροπορίας Υγειονομική Επιτροπή (ΑΑΥΕ)Αποτελεί το ανώτατο, μετά την Αναθεωρητική Υγειονομική Επιτροπή, όργανο

υγειονομικής εξέτασης και γνωμάτευσης και λειτουργεί μία για όλη την Πολεμική Αεροπορία υπό τον τίτλο Ανωτάτη της Αεροπορίας Υγειονομική Επιτροπή (ΑΑΥΕ). Επειδή στην Πολεμική Αεροπορία δεν λειτουργούν Επιτροπές Απαλλαγών, οι αρμοδιότητες αυτών - σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία - περιέρχονται στην ΑΑΥΕ.

Οι αρμοδιότητες της ΑΑΥΕ απορρέουν από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία «Περί των Υγειονομικών Επιτροπών των Ενόπλων Δυνάμεων» και «Περί κρίσης της σωματικής ικανότητας στρατιωτικών».

Η ΑΑΥΕ εξετάζει και γνωματεύει:

Επί της από υγειονομικής πλευράς κρίσεως της πτητικής ικανότητος, παντός ιπταμένου αξιωματικού, ανθυπασπιστού ή οπλίτη ή οιουδήποτε έχοντος σχέση με τις πτήσεις, ανεξάρτητα του κλάδου των Ενόπλων Δυνάμεων στον οποίο αυτός ανήκει.

Επί της από υγειονομικής πλευράς κρίσεως της πτητικής ικανότητας προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας, για την εφαρμογή των νόμων που το αφορά.

Επί ιδιωτών, προς απόκτηση ερασιτεχνικού πτητικού διπλώματος. Επί της σωματικής ικανότητας των υπηρετούντων μονίμων και μονίμων εκ της

εφεδρείας Αξιωματικών, Ανθυπαστιστών και μονίμων Υπαξιωματικών ως και των μαθητών των Παραγωγικών Σχολών Αξιωματικών, για θέματα που αφορούν τις μεταβολές της κατάστασης αυτών κατά τη σταδιοδρομία τους στο στράτευμα. Επί της από υγειονομικής πλευράς καταλληλότητας των υποψηφίων παραγωγικών σχολών αξιωματικών και των απ’ ευθείας ως αξιωματικών κατατασσομένων.

Επί της χορηγήσεως μακρών αναρρωτικών αδειών σε μόνιμους Αξιωματικούς, Ανθυπασπιστές, Υπαξιωματικούς και μαθητές Παραγωγικών Σχολών Αξιωματικών.

Επί της ανάγκης και των εν γένει συνθηκών μεταβάσεως στο εξωτερικό για ειδική θεραπεία, παντός πάσχοντος στρατιωτικού.

Επί της από υγειονομικής πλευράς καταλληλότητας ειδικών κατηγοριών προσωπικού των κλάδων τους, όπως οι οικείες διατάξεις προβλέπουν.

Επί της σωματικής ικανότητας πασχόντων από νοσήματα, παθήσεις ή βλάβες μη αναφερόμενες στους πίνακες και τα παραρτήματα του Προεδρικού Διατάγματος «Περί κρίσης της σωματικής ικανότητας στρατιωτικών».

Επί παντός θέματος που αφορά την κατάσταση υγείας , για εφαρμογή της συνταξιοδοτικής και λοιπής νομοθεσίας των παθόντων εν πολέμω και εν ειρήνη υπηρετούντων, αποστρατευθέντων ή απολυθέντων αξιωματικών και οπλιτών.

Σελίδα | 45




Επί παντός θέματος που αφορά την εφαρμογή των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας περί υγειονομικής περιθάλψεως των στρατιωτικών και των οικογενειών αυτών, σε όσες περιπτώσεις προβλέπεται από το νόμο γνωμάτευση ανωτάτης υγειονομική επιτροπής.

Επί αναπήρων και θυμάτων πολέμου ή ειρήνης για την εφαρμογή των νόμων που τους αφορούν.

Επί περιπτώσεων εγκρίσεων μεταβάσεως υπόχρεων προς στράτευση ιδιωτών στο εξωτερικό για λόγους υγείας, όπως προβλέπει ο νόμος περί στρατολογίας, ή λοιπών προσώπων ως συνοδών πάσχοντος μέλους οικογένειας στρατιωτικού.

3.7 Εκπαίδευση

3.7.1 Βασική εκπαίδευση στον στρατό (ΣΞ, ΠΑ, ΠΝ)

Η βασική εκπαίδευση στο ΣΞ και στην ΠΑ έχει διάρκεια έξι (6) εβδομάδες και επτά (7) εβδομάδες αντίστοιχα. Στόχο έχει να εφοδιάσει τον στρατιώτη με ορισμένες βασικές γνώσεις, που θα τον βοηθήσουν να ενταχθεί καλύτερα στο στράτευμα.

1η Εβδομάδα : Κατάταξη 2η - 5η Εβδομάδα (6η για την ΠΑ) : Βασική Εκπαίδευση 6η Εβδομάδα (7η για την ΠΑ) : Κίνηση προς τις Μονάδες και τα Ειδικά Κέντρα

ΕκπαιδεύσεωςΣτο Π N η βασική εκπαίδευση έχει διάρκεια τέσσερις (4) εβδομάδες. Μετά την τέταρτη

εβδομάδα οι ναύτες μετακινούνται στο ΚΕΠΑΛ και από εκεί στα Ειδικά Κέντρα Εκπαίδευσης, καθώς και στα Πολεμικά πλοία και τις Ναυτικές υπηρεσίες όπου μετατίθενται. Η απόκτηση ειδικότητας επίσης μειώθηκε, λόγω της μείωσης της διάρκειας της θητείας, σε 8 το πολύ εβδομάδες.

Από την 2011Δ ΕΣΣΟ ξεκίνησε η νέου τύπου πρόσθετη εκπαίδευση των νεοσύλλεκτων του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας, κατά τα πρότυπα του μοντέλου που εφαρμόζει ήδη ο Στρατός Ξηράς. Πρόκειται για το ΣΠΕΝ που ακολουθεί τις περίπου 3 εβδομάδες της αρχικής, πρώτης εκπαίδευσης στο Κέντρο Εκπαίδευσης.

Το δεύτερο αυτό στάδιο είναι διάρκειας περίπου ένα μήνα και εστιάζεται κυρίως στην ατομική εκπαίδευση στο πεδίο της μάχης. Σκοπό έχει δε την απόδοση "ατομικών μαχητών", με βάση τα προγράμματα που εφαρμόζει ο Στρατός Ξηράς και τη δημιουργία αξιόμαχης εφεδρείας, βασικά ίδιας σε διακλαδικό επίπεδο. Όπου χρειάζεται η εκπαίδευση αυτή παρέχεται από στελέχη του Στρατού Ξηράς.

Σελίδα | 46




3.7.2 Περιεχόμενο εκπαίδευσηςOι πρώτες έξι έως οκτώ εβδομάδες θητείας αποτελούν κυρίως μία περίοδο

προσαρμογής στην στρατιωτική ζωή. Τα γνωστικά αντικείμενα σε γενικές γραμμές περιλαμβάνουν τον Εθνικό Ύμνο, τον Όρκο του Έλληνα Στρατιώτη, την Προσευχή των Ενόπλων Δυνάμεων ή της Αεροπορίας αντιστοίχως και την Ιεραρχια των Ενόπλων Δυνάμεων. Ορισμένα απλά μαθήματα στρατιωτικής εκπαίδευσης πριν την ορκομωσία περιλαμβάνουν:

βασικά παραγγέλματα (προσοχή, ανάπαυση, κλίσεις επί δεξιά και αριστερά, μεταβολές κλπ)

τρόπος αναφοράς προς ανώτερους, χαιρετισμός και άλλα «διαδικαστικά» θέματα εξαντλητικές πρόβες για την Τελετή Ορκωμοσίας και την παρέλαση που ακολουθεί γενικές πληροφορίες περί κάλυψης - απόκρυψης και προσανατολισμό κατά τη

νύκτα οδηγίες για την ορθή εκτέλεση των υπηρεσιών (σκοπιά* - περίπολο* -

θαλαμοφύλακας κλπ)* συνήθως μετά την ορκωμοσία αφού πριν από αυτήν ο στρατεύσιμος απαγορεύεται να φέρει όπλο.

Αν και τα παραπάνω φαίνονται υπερβολικά απλά και στοιχειώδη, ο τρόπος συμπεριφοράς του κάθε στρατιώτη ξεχωριστά και του στρατιωτικού τμήματος ως σύνολο, διαχωρίζει την ανοργάνωτη αντάρτικη ομάδα από τον τακτικό στρατό. Μετά την ορκωμοσία οι νέοι στρατιώτες εκπαιδεύονται στα παρακάτω αντικείμενα:

αρχές λειτουργίας του όπλου λύση - αρμολόγηση και οδηγίες συντήρησης όπλου τρόπος σκόπευσης, υπολογισμού απόστασης και βασικά στοιχεία βαλιστικής εκπαίδευση στο πεδίο βολής 2 συνήθως πορείες (ημερήσια - νυκτερινή) 14 χιλ. με πλήρη φόρτο ( G 3 , σακίδιο M -

71, εξάρτηση, κράνος)Επίσης, οι στρατεύσιμοι ενημερώνονται πάνω σε θέματα τάξης και συμπεριφοράς, τις

υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους, ενώ η ατομική, τεχνική και τακτική εκπαίδευση αποσκοπεί στην εξάσκηση στη χρήση των ελαφρών όπλων (χειρισμός-βολή) και στη χρησιμοποίηση του εδάφους για κάλυψη - απόκρυψη.

3.8 Η εκπαίδευση και η εξέλιξη των αξιωματικών σε Στρατό, Ναυτικό, Αεροπορία

3.8.1 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ (ΣΣΕ)Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων έχει έδρα τη Βάρη Αττικής. Η ΣΣΕ αποτέλεσε

ουσιαστικά και τυπικά το πρώτο ΑΕΙ της χώρας. Η αποστολή της είναι να παρέχει στον

Σελίδα | 47




Στρατό Ξηράς τους μόνιμους αξιωματικούς των Όπλων και των Σωμάτων. Η σχολή εκπαιδεύει και διαπαιδαγωγεί τους ευέλπιδες έτσι ώστε:

1 Να διευρύνει τις γενικές γνώσεις τους, με την απαιτούμενη ακαδημαϊκή εκπαίδευση.

2 Να παρέχει την απαιτούμενη γενική στρατιωτική εκπαίδευση και την ειδική εκπαίδευση του Όπλου ή του Σώματος στο οποίο θα καταταγούν αργότερα.

3 Να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τις στρατιωτικές αρετές και τη στρατιωτική αγωγή.

Φοίτηση - Εκπαίδευση: Η φοίτηση στη σχολή διαρκεί τέσσερα χρόνια. Η εκπαίδευση των ευελπίδων χωρίζεται σε τρεις κύριους τομείς:

1 Στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Περιλαμβάνει μαθήματα στρατιωτικού ενδιαφέροντος και μαθήματα γενικής ακαδημαϊκής μόρφωσης και καλύπτει το 50% του συνολικού χρόνου εκπαίδευσης.

2 Στην εφαρμοσμένη στρατιωτική εκπαίδευση. Αποτελεί ζωτικό τμήμα της όλης εκπαίδευσης και καλύπτει το 38% αυτής.

3 Στη σωματική αγωγή. Καλύπτει το 12% της συνολικής εκπαίδευσης και περιλαμβάνει γυμναστική και άθληση σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες των κλασικών αγωνισμάτων στίβου και αθλοπαιδιών.

Μετά την εισαγωγή τους στη σχολή οι ευέλπιδες κατανέμονται σύμφωνα με τη δήλωση-προτίμησή τους στο μηχανογραφικό δελτίο σε δύο τμήματα (πτέρυγες): στα Όπλα και στα Σώματα. Κατά τα τρία πρώτα χρόνια η φοίτηση είναι κοινή για όλους τους ευέλπιδες (Όπλα-Σώματα). Κατά το τελευταίο έτος οι απόφοιτοι από τα Όπλα κατατάσσονται σε ένα από τα εξής: Πεζικό, Τεθωρακισμένα, Πυροβολικό, Διαβιβάσεις, Μηχανικό, Αεροπορία Στρατού. Οι απόφοιτοι από τα Σώματα κατατάσσονται σε ένα από τα εξής: Τεχνικό, Εφοδιασμού-Μεταφορών, Υλικού Πολέμου.

Επαγγελματικές προοπτικές: Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού και σταδιοδρομούν ως μόνιμοι Αξιωματικοί του Στρατού, όπου υποχρεούνται να παραμείνουν τουλάχιστον 12 χρόνια. Η βαθμολογική εξέλιξή τους ως αξιωματικών ακολουθεί την εξής χρονολογική σειρά. Ανθυπολοχαγός: 3 έτη, Υπολοχαγός: 4 έτη, Λοχαγός: 5 έτη, Ταγματάρχης: 4 έτη, Αντισυνταγματάρχης: 5 έτη, Συνταγματάρχης: 3 έτη, Ταξίαρχος: 2 έτη, Υποστράτηγος: 2 έτη, Αντιστράτηγος: ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας, Στρατηγός: ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας.

Σελίδα | 48




3.8.2 ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝΗ Σχολή Ναυτικών Δοκίμων έχει έδρα τον Πειραιά. Αποστολή της είναι να δώσει

ικανούς αξιωματικούς για το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα. Εκπαιδεύει επί 4 χρόνια μάχιμους και μηχανικούς.

Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του Σημαιοφόρου του Πολεμικού Ναυτικού και μπορούν να φύγουν, αν το θελήσουν από το Π.Ν., αφού περάσουν 12 χρόνια. Ωστόσο, η διακοπή σπουδών συνεπάγεται χρηματική αποζημίωση ή εκπλήρωση στρατιωτικής θητείας ορισμένου χρόνου.

Ειδικότερα, η συνολική εκπαίδευση των δοκίμων χωρίζεται σε τρεις κύριους τομείς:

1 Στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Καλύπτει πλήθος γνωστικών αντικειμένων και μαθημάτων.

2 Στη ναυτική εκπαίδευση. Χαρακτηρίζεται από τους χειμερινούς εκπαιδευτικούς πλόες και το μεγάλο θερινό εκπαιδευτικό ταξίδι.

3 Στην αθλητική εκπαίδευση. Περιλαμβάνει γυμναστική και άθληση σε σχεδόν όλα τα αγωνίσματα στίβου και τις αθλοπαιδιές.

ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ (ΣΝΔ) - ΜΑΧΙΜΟΙ: Η βαθμολογική εξέλιξή του ως Αξιωματικού είναι: Σημαιοφόρος: 3 έτη, Ανθυποπλοίαρχος: 4 έτη, Υποπλοίαρχος: 5 έτη, Πλωτάρχης: 4 έτη, Αντιπλοίαρχος: 5 έτη, Πλοίαρχος: 3 έτη, Αρχιπλοίαρχος: 2 έτη, Υποναύαρχος: 2 έτη, Αντιναύαρχος: ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας, Ναύαρχος: ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας. Φοίτηση: 4 χρόνια.

ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ (ΣΝΔ) - ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ: Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του Σημαιοφόρου και σταδιοδρομούν ως μόνιμοι Αξιωματικοί του Ναυτικού, όπου υποχρεούνται να παραμείνουν τουλάχιστον 12 χρόνια. Μετά την αποχώρησή τους από το Πολεμικό Ναυτικό μπορούν να εργαστούν ως Μηχανικοί του Εμπορικού Ναυτικού.

3.8.3 ΣΧΟΛΗ ΙΚΑΡΩΝΈχει έδρα της τη Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης στη Δεκέλεια Αττικής.

Χωρίζεται σε δύο τμήματα: Ιπτάμενοι και Μηχανικοί, στα οποία εισάγονται οι υποψήφιοι σύμφωνα με τη δήλωσή τους στο μηχανογραφικό δελτίο. Η φοίτηση διαρκεί τέσσερα χρόνια. Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού και μπορούν να φύγουν, αν το θελήσουν, από το στράτευμα, αφού περάσουν 12 χρόνια.

Σελίδα | 49




ΙΚΑΡΩΝ (ΣΙ) ΙΠΤΑΜΕΝΟΙ: Το τμήμα έχει ειδικές απαιτήσεις από τους υποψηφίους κι έτσι δεν είναι εύκολο σε όλους να διεκδικήσουν την εισαγωγή τους. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι οι εξής τρεις:

1 Οι υποψήφιοι κρίνονται ακατάλληλοι εφόσον έχουν ανάστημα μεγαλύτερο από 1,90 μ. Επίσης όσοι, ανεξαρτήτως ύψους (μέχρι 1,90), έχουν καθήμενοι ύψος κορμού μεγαλύτερο των 97 εκατοστών.

2 Ειδικά για το τμήμα Ιπταμένων, ο υποψήφιος πρέπει να έχει βάρος όχι μεγαλύτερο του 10% του φυσιολογικού.

3 Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν οπτική οξύτητα 20/20 σε κάθε μάτι, χωρίς διόρθωση. Οι υποψήφιοι μηχανικοί πρέπει να έχουν οπτική οξύτητα 10/10, χωρίς ή με διόρθωση στο κάθε μάτι.

Όσοι αξιωματικοί ακολουθήσουν τον κλάδο του ιπταμένου μπορούν να αποστρατευτούν όταν συμπληρώσουν 18 χρόνια υπηρεσίας, καθώς τα χρόνια υπηρεσίας των ιπταμένων υπολογίζονται στο διπλάσιο. Μετά την αποστράτευση είναι δυνατόν να εργαστούν στην Πολιτική Αεροπορία.

ΙΚΑΡΩΝ (ΣΙ) ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ (ΣΜΑ): Με το τέλος του δεύτερου εξαμήνου του πρώτου έτους, όπου διδάσκονται τα κοινά μαθήματα της ειδικότητας του μηχανικού, διαχωρίζονται στις παρακάτω ειδικότητες: Μηχανικού Αεροσκαφών, Μηχανικού Τηλεπικοινωνιών-Ηλεκτρονικών, Μηχανικού Αεροπορικών Εγκαταστάσεων. Οι Ίκαροι επίσης παρακολουθούν μαθήματα Φυσικής Αγωγής και Ξένων Γλωσσών.

3.9 ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ2ο και 4ο ΠΕΔΙΟ

ΜΟΝΙΜΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΟΥ (ΣΜΥ) - ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΑ: Έδρα τα Τρίκαλα και φοίτηση 2 χρόνια. Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του λοχία, δικαιούνται να δώσουν εξετάσεις στην Ευελπίδων και έπειτα από 35 χρόνια υπηρεσίας μπορούν να φτάσουν μέχρι τον βαθμό του συνταγματάρχη. Υποχρεούνται να παραμείνουν στον στρατό για τουλάχιστον 9 χρόνια.

ΜΟΝΙΜΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΟΥ (ΣΜΥΝ): Έδρα το Κέντρο Εκπαίδευσης «Παλάσκας» στον Σκαραμαγκά, φοίτηση 2 χρόνια, χρόνος υποχρεωτικής παραμονής στο στράτευμα τουλάχιστον 9 χρόνια. Οι εισαγόμενοι, ύστερα από έναν μήνα προπαίδευσης, κατανέμονται στις εξής τρεις ομάδες: Ομάδα Α: αρμενιστού, τηλεγραφητού, σηματωρού, ραδιοεντοπισμού, τεχνίτου πυροβόλων, διαχειριστού, διαχειριστού υλικού. Ομάδα Β: ηλεκτριστού/ηλεκτροτεχνίτου, ηλεκτρονικού διευθύνσεως βολής, ηλεκτρονικού αυτομάτων

Σελίδα | 50




συστημάτων, ηλεκτρονικού συνεννοήσεως, ηλεκτρονικού ραδιοεντοπισμού, ηλεκτρονικού ανθυποβρυχιακών συσκευών, τεχνίτου τορπιλών, τεχνίτου ναρκών, τεχνίτου πυρομαχικών. Ομάδα Γ: μηχανικού τεχνίτου, ψυκτικού τεχνίτου, εφαρμοστού μηχανών εσωτερικής καύσεως τεχνίτου, ελασματουργού τεχνίτου, χαλκουργού, σωληνουργού. Οι απόφοιτοι φέρουν τον βαθμό του κελευστή. Μετά την προαγωγή τους στον βαθμό του σημαιοφόρου ακολουθούν την καριέρα και την εξέλιξη των αξιωματικών.

ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (ΣΥΔ) - 5ο ΠΕΔΙΟ: Έδρα το αεροδρόμιο Σέδες στη Θεσσαλονίκη. Η φοίτηση διαρκεί 2 χρόνια, τα μαθήματα διακρίνονται σε: Μετεωρολόγου, Άμυνας Αεροδρομίων, Ταμειακού, Στρατολόγου. Πληροφοριών. Μετά την προαγωγή τους στον βαθμό του ανθυποσμηναγού, ακολουθούν την εξέλιξη των αξιωματικών και ύστερα από 35 χρόνια υπηρεσίας μπορούν να φτάσουν μέχρι τον βαθμό του σμηνάρχου. Υποχρεούνται να παραμείνουν στην Αεροπορία για τουλάχιστον 9 χρόνια.

ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (ΣΤΥΑ): Έδρα το Καβούρι Αττικής, διάρκεια φοίτησης 2 χρόνια και ειδικότητες οι εξής: μηχανοσυνθέτης, ηλεκτρολόγος, οπλουργός, μηχανικός μεταφορικών μέσων και χειριστής μηχανημάτων, συντηρητής αεροπορικών εγκαταστάσεων, ελεγκτής αναχαίτισης, γενικός υλικονόμος, μηχανικός τηλεπικοινωνιών - ηλεκτρονικών. Οι απόφοιτοι ονομάζονται σμηνίες και μετά την προαγωγή τους στον βαθμό του ανθυποσμηναγού ακολουθούν την καριέρα και την εξέλιξη των αξιωματικών, ενώ έπειτα από 35 χρόνια υπηρεσίας μπορούν να φτάσουν μέχρι τον βαθμό του σμηνάρχου. Υποχρεούνται να παραμείνουν στην Αεροπορία για τουλάχιστον 9 χρόνια.

ΙΠΤΑΜΕΝΩΝ ΡΑΔΙΟΝΑΥΤΙΛΩΝ (ΣΙΡ): Έδρα επίσης το Καβούρι, φοίτηση επίσης 2 χρόνια και ειδικότητα που παρέχει αυτήν του ραδιοναυτίλου. Κατά τα λοιπά ισχύουν ακριβώς τα ίδια με τη ΣΤΥΑ.

4. ΠοινέςΟι θεμελιώδεις αρχές οι οποίες διέπουν τη στρατιωτική ζωή είναι η ιεραρχία και η

πειθαρχία. Οι έννοιες αυτές δεν άγνωστες στον πολιτικό βίο, όμως στο στρατό έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα και αυστηρά καθορισμένο περιεχόμενο.

Πειθαρχία είναι η άμεση και χωρίς αντιλογία συμμόρφωση των στρατιωτικών στις διαταγές των ανώτερων και τους νόμους, που ρυθμίζουν τη στρατιωτική ζωή. Τα πειθαρχικά παραπτώματα τιμωρούνται με επίπληξη, στέρηση άδειας εξόδου, περιορισμό και φυλάκιση. Ενδεικτικά αναφέρουμε την απροθυμία και αδιαφορία ως προς την εκτέλεση διαταγής, τις αδικαιολόγητες απουσίες από τις κλήσεις, την μη αξιοπρεπή εξωτερική εμφάνιση και αντικανονικότητα στολής κλπ. Η παραβίαση των στρατιωτικών κανονισμών επισείει τις παρακάτω ποινές για τους στρατεύσιμους.

Σελίδα | 51




Περιορισμός / Κράτηση: Ακυρώνεται η έξοδος ή η πρώτη μέρα άδειας του στρατεύσιμου για την ημέρα που επιβλήθηκε η ποινή. Εάν ο στρατεύσιμος δεν έχει έξοδο ή άδεια την ίδια μέρα δεν υπάρχει ουσιαστική κύρωση

Στέρηση Άδειας Εξόδου: Ακυρώνεται η επόμενη έξοδος ή η πρώτη μέρα άδειας του στρατεύσιμου, όποτε και αν είναι αυτή

Φυλάκιση: Την ποινή αυτή επιβάλουν ανώτεροι αξιωματικοί και παλαιότερα σήμαινε εγκλεισμό στη φυλακή του στρατοπέδου. Σήμερα σημαίνει απλή στέρηση εξόδου, αλλά και ίση, επιπρόσθετη θητεία. Για παράδειγμα, οι 5 μέρες φυλάκισης αυξάνουν κατά πέντε μέρες την στρατιωτική υποχρέωση του στρατεύσιμου. Οι πρώτες 30 μέρες επιπρόσθετης θητείας για τους στρατεύσιμους συνήθως παραγράφονται ατύπως, ενώ για τους Δόκιμους Έφεδρους Αξιωματικούς τα πράγματα είναι πιο αυστηρά

Αυστηρή φυλάκιση: Οι στρατιώτες εκτίουν την ποινή τους στο πειθαρχείο της μονάδας

5. Στρατιωτική ορολογία

Αναφορά: Συγκέντρωση των στρατιωτών και αναφορά στον διοικητή για τους παρόντες και τους απώντες. Σε περίοδο πολέμου η Αναφορά καταγράφει τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και σε τραυματίες, με αποτέλεσμα να θεωρείται ιερή στιγμή

Αναφορά Φρουράς (ή σκέτο Φρουρά): Όπως παραπάνω, όμως συγκεντρώνονται μόνο οι στρατιώτες που έχουν ή είχαν υπηρεσία (π.χ. σκοπιά). Υπάρχουν δύο αναφορές φρουράς, μία το μεσημέρι λίγο μετά το φαγητό και μία το πρωί λίγο μετά το εγερτήριο

Κωλυόμενος: Ο στρατιώτης που δεν μπορεί να παρουσιαστεί στην Αναφορά, λόγω υπηρεσίας (π.χ. βρίσκεται σε σκοπιά) ή για άλλους, προβλεπόμενους λόγους.

Μόνιμα κωλυόμενος: Ο στρατιώτης που δεν μπορεί να παρουσιαστεί ποτέ στην Αναφορά, λόγω υπηρεσίας (π.χ. είναι γραφέας στο 1ο Επιτελικό Γραφείο ή μάγειρας) ή για άλλους, προβλεπόμενους λόγους.

Εθνόσημο: Μεταλλικό ή πάνινο σήμα, που απεικονίζει την ελληνική σημαία στεφανωμένη με δάφνες, και τοποθετείται στο πηλίκιο των στρατιωτικών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο στρατιωτικός χαιρετισμός απευθύνεται στο εθνόσημο και για το λόγο αυτό δεν χαιρετάμε "ακάλυπτοι"

6. Στρατιωτικά παραγγέλματα

Αλτ - Σημαίνει 'σταμάτα'

Αλτ, τις ει; - Σημαίνει "σταμάτα, ποιος είσαι;" και χρησιμοποιείται από σκοπούς για την αναγνώριση όσων πλησιάζουν στον χώρο ευθύνης τους

Σελίδα | 52




Παρά πόδα, αρμ - Το να φέρεις το όπλο από τον ώμο στο έδαφος, έτσι ώστε το κοντάκιο να είναι κάθετο προς αυτό (το έδαφος)

Επ' ώμου, αρμ - Το να φέρεις το όπλο στον αριστερό ώμο και να το υποστηρίζεις με το αριστερό χέρι. Οι περισσότεροι φαντάροι παθαίνουν έντονες μελανιές στον αριστερό ώμο κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης (από τα συνεχή έπ' ώμου), όταν εκτελούν την άσκηση σωστά

Παρουσιάστε, αρμ - Χαιρετισμός με το όπλο. Από το έπ' ώμου, φέρνουμε το όπλο μπροστά μας, με την φλογοκρύπτη στο ύψος των ματιών και τη γεμιστήρα να κοιτά μακριά από εμάς

7. ΕπίλογοςΗ εργασία που παρουσιάστηκε αποτελεί μια προσπάθεια 16 μαθητών της Β’ λυκείου του ΓΕΛ Σκύδρας καταρχάς να μελετήσουν με περισσότερη λεπτομέρεια τους βαλκανικούς πολέμους οι οποίοι αφορούν άμεσα την περιοχή μας, εφόσον η ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας αποτέλεσε το μήλον της έριδος μεταξύ των αντιμαχόμενων. Ερευνήθηκαν θέματα όπως οι σύμμαχοι, τα επιτελεία των αντιμαχόμενων, οι ήρωες πολεμιστές, ενώ παρουσιάζονται και στοιχεία για τις κυριότερες μάχες στην ξηρά και στη θάλασσα. Μάλιστα στο τέλος της εργασίας, στο παράρτημα, παραθέτουμε σχεδιαγράμματα με την πορεία ή την παράταξη των στρατευμάτων κατά τους βαλκανικούς πολέμους.

Στη συνέχεια επικεντρωθήκαμε σε ζητήματα δομής, οργάνωσης και εκπαίδευσης του σύγχρονου στρατού. Πρόκειται για θέματα που απασχολούν αρκετούς νέους της ηλικίας μας, καθώς μάλιστα βρίσκονται σε στάδιο αναζήτησης επαγγελματικού προσανατολισμού και οι στρατιωτικές σχολές αποτελούν πόλο έλξης για πολλούς μαθητές αναφορικά με την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Σελίδα | 53




6. Βιβλιογραφία-πηγέςΠηγές Διαδικτυακές πηγέςΙστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΔ’. Εκδοτική Αθηνών. Ιστορία των Ελλήνων, «Νεότερος Ελληνισμός 1910-1940», τ. 15. Εκδόσεις Δομή.

www.ellinikos-stratos.com

www. neodynamiko.gr

www.ekeo.gr

www.army.gr

www.ssas.gr

http://www.haf.gr

http://www.hellenicnavy.gr

el . wikipedia . org

http :// paramorfosi . blogspot . gr /

http :// www . agelioforos . gr / default . asp ? pid =7& ct =10& artid =156224

http://el.wikipedia.org

Σελίδα | 54

http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=10&artid=156224

http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=10&artid=156224

http://paramorfosi.blogspot.gr/




7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Σχεδιαγράμματα μαχών

Σελίδα | 55




Σελίδα | 56




Σελίδα | 57




Σελίδα | 58




Σελίδα | 59




Σελίδα | 60




Σελίδα | 61




Σελίδα | 62




Σελίδα | 63




Σελίδα | 64




Σελίδα | 65




Σελίδα | 66




Σελίδα | 67




Σελίδα | 68




Σελίδα | 69




Σελίδα | 70




Σελίδα | 71




Σελίδα | 72




Σελίδα | 73




Σελίδα | 74




Σελίδα | 75




Σελίδα | 76




Σελίδα | 77




Σελίδα | 78




Σελίδα | 79




Σελίδα | 80




Σελίδα | 81




Σελίδα | 82




Σελίδα | 83




Σελίδα | 84




Σελίδα | 85




Σελίδα | 86

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ...

Documents

Transcript of ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ...