ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ – Β΄...

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Επιµέλεια: Τρούµπουλος Ευάγγελος - ΠΕ.04 e-mail: [email protected]

- 1 -

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ – Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1.Ποια χηµικά στοιχεία συµµετέχουν στην σύνθεση των µορίων των οργανισµών σε σηµαντικό βαθµό; (σελ.18) 2. Γιατί είναι σηµαντικά τα ιχνοστοιχεία;(σελ.18) 3. Ποια είναι η δοµή των αµινοξέων; Πόσα διαφορετικά είδη αµινοξέων αοτελούν συστατικά των ρωτεϊνών; (σελ.22) 4. Ποιες είναι οι τρεις σουδαιότερες κατηγορίες µακροµορίων και οια είναι τα µονοµερή τους;(σελ.20) 5.Τι ονοµάζεται αντίδραση συµύκνωσης και τι αντίδραση υδρόλυσης;(σελ.20) 6. Ποια είναι τα είεδα οργάνωσης ενός ρωτεϊνικού µορίου; Τι γνωρίζετε για το καθένα; (σελ.23) 7. Σε οιες κατηγορίες διακρίνονται οι ρωτεΐνες µε κριτήριο την λειτουργικότητά τους;(σελ.25) 8. Τι είναι η µετουσίωση µιας ρωτεΐνης;(σελ.25) 9. Ποια είδη νουκλεικών οξέων γνωρίζετε;(σελ.28) 10. Αό τι αοτελείται ένα νουκλεοτίδιο; (σελ.28) 11. Ποιες διαφορές έχουν τα νουκλεοτίδια του DNA αό αυτά του RNA; (σελ.28) 12. Ποια η δοµή του µορίου του DNA και οιος ο βιολογικός ρόλος του; (σελ.29) 13. Ποιες διαφορές αρουσιάζουν τα µόρια του DNA και του RNA; 14. Ποια είδη RNA γνωρίζετε και τι ξέρετε γι’ αυτά;(σελ.32) 15. Ποιες κατηγορίες υδατανθράκων και λιιδίων γνωρίζετε; (σελ.32-38) 16. Ποιοι είναι οι σουδαιότεροι ολυσακχαρίτες; (σελ. 33) 17. Ποια ιδιότητα των φωσφολιιδίων είναι σηµαντική για τη συγκρότηση και τη λειτουργικότητα των κυτταρικών µεµβρανών;(σελ.37) 18. Τι είναι το «ρευστό µωσαϊκό»; (σελ.48) 19. Ποιες οι λειτουργίες της λασµατικής µεµβράνης;(σελ.49) 20. Ποια είναι η δοµή του υρήνα;(σελ.60,61) 21. Ποιος ο ρόλος του υρήνα για την ζωή του κυττάρου;(σελ.61) 22. Ποια οργανίδια εριλαµβάνει το ενδοµεµβρανικό σύστηµα; (σελ.61) 23. Ποιος ο ρόλος των µιτοχονδρίων και των χλωρολαστών στα κύτταρα;(σελ.64) 24. Τι εννοούµε λέγοντας ότι τα µιτοχόνδρια και οι χλωρολάστες αρουσιάζουν µια «σχετική γενετική αυτοδυναµία»; (σελ.64,65) 25. Ποιος ο ρόλος του µεταβολισµού και οιες διεργασίες εριλαµβάνει; (σελ.78) 26. Ποιος ο ρόλος του ATP στα κύτταρα; Γιατί ονοµάζεται ενεργειακό νόµισµα; (σελ.79) 27. Ποιες είναι οι σουδαιότερες ιδιότητες των ενζύµων;(σελ.84) 28. Ποιοι αράγοντες εηρεάζουν την δράση των ενζύµων;(σελ.85) 29. Ποιες είναι οι φάσεις του κυτταρικού κύκλου; (σελ.122) 30. Τι γνωρίζετε για το κεντρικό δόγµα της Βιολογίας; (σελ.123) 31. Πώς γίνεται η αντιγραφή του µορίου του DNA;(σελ. 124)



- 2 -

32. Τι εννοούµε µε τον όρο µεταγραφή; Πώς γίνεται αυτή; (σελ.125) 33. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του γενετικού κώδικα;(σελ.126,127) 34. Τι είναι η χρωµατίνη και τα χρωµοσώµατα; (σελ.129) 35.Ποια κύτταρα ονοµάζονται αλοειδή και οια διλοειδή; (σελ.130,131)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΠΑΛΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 1 Ένα µόριο DNA αοτελείται αό 20.000 νουκλεοτίδια, αό τα οοία 4.000 εριέχουν την αζωτούχα βάση αδενίνη(Α). α.) Αό όσα νουκλεοτίδια αοτελείται η κάθε αλυσίδα αυτού του µορίου; β.) Να υολογισθεί ο αριθµός των νουκλεοτιδίων του µορίου, ου εριέχουν την αζωτούχα βάση γουανίνη(G). γ.) Να υολογισθεί ο συνολικός αριθµός των δεσµών υδρογόνου ου συνδέουν τις συµληρωµατικές βάσεις αυτού του µορίου.

[ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 1999-Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ] Ααντήσεις α. Κάθε αλυσίδα αοτελείται αό 10.000 νουκλεοτίδια (το µόριο του DNA είναι δίκλωνο) β. 6.000 νουκλεοτίδια της γουανίνης (G) γ. (2x4.000) + (3x6.000)=26.0000 δεσµοί υδρογόνου ΑΣΚΗΣΗ 2 Ο µεταγραφόµενος κλώνος ενός τµήµατος DNA έχει την εξής ακολουθία βάσεων:

-TAC-AAA-CAT-CCC-GGG-TTT-ATT- α.)Να γράψετε τον συµληρωµατικό κλώνο DNA του αραάνω τµήµατος. β.) Να γράψετε την ακολουθία των βάσεων του RNA ου θα ροκύψει αό τη µεταγραφή του δοθέντος κλώνου DNA. γ.) Να υολογίσετε το σύνολο των δεσµών υδρογόνου ου συγκρατούν τον µεταγραφόµενο κλώνο DNA µε τον συµληρωµατικό του.

[ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000-Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ] Ααντήσεις α. Συµληρωµατικός κλώνος DNA (µη µεταγραφόµενος κλώνος):

-ATG-TTT-GTA- GGG-CCC-AAA-TAA- β. Ακολουθία βάσεων RNA: -AUG-UUU-GUA-GGG-CCC-UUU-UAA- γ. Έχουµε 8 ζευγάρια βάσεων γουανίνης- κυτοσίνης (G-C) και 13 ζευγάρια αδενίνης – θυµίνης (Α-Τ) ου συγκροτούν τους δυο κλώνους του DNA, εοµένως ροκύτει συνολικός αριθµός δεσµών υδρογόνου: (2x13) + (3x8)=26+24=50 δεσµοί υδρογόνου



- 3 -

ΑΣΚΗΣΗ 3 Ένα µόριο DNA αοτελείται αό 30.000 νουκλεοτίδια, το 20% των οοίων εριέχει την αζωτούχα βάση θυµίνη(T). α.) Πόσα νουκλεοτίδια του µορίου αυτού εριέχουν την βάση κυτοσίνη(C); β.) Πόσοι δεσµοί υδρογόνου συγκρατούν τους δυο κλώνους του DNA; γ.) Πόσοι φωσφοδιεστερικοί δεσµοί εριέχονται στο µόριο του DNA; Ααντήσεις α. Αό τα 30.000 νουκλεοτίδια και µε βάση την αρχή της συµληρωµατικότητας των βάσεων έχουµε: • 20% θυµίνη(Τ): 6.000 νουκλεοτίδια • 20% αδενίνη (Α): 6.000 νουκλεοτίδια • 30% γουανίνη (G): 9.000 νουκλεοτίδια • 30% κυτοσίνη (C): 9.000 νουκλεοτίδια β. (2x6.000) + (3x9.000)=39.0000 δεσµοί υδρογόνου γ. Κάθε κλώνος του DNA έχει 15.000 νουκλεοτίδια τα οοία συνδέονται µε 15.000-1 = 14.999 φωσφοδιεστερικούς δεσµούς. Εοµένως και για τους δυο κλώνους του DNA έχουµε14.999+14.999=29.998 φωσφοδιεστερικούς δεσµούς. ΑΣΚΗΣΗ 4 Μια ρωτεΐνη έχει µοριακό βάρος Μ.Β=50.000 και αοτελείται αό 4 ολυετιδικές αλυσίδες, οι οοίες είναι ανά δυο όµοιες. Αν µια αό αυτές έχει µοριακό βάρος 10.000 και το µέσο µοριακό βάρος των αµινοξέων είναι 100, να βρείτε: α.) το µοριακό βάρος των υόλοιων αλυσίδων, β.) το λήθος των αµινοξέων αό τα οοία αοτελείται κάθε αλυσίδα. Ααντήσεις α. Έχουµε τέσσερις αλυσίδες Α,Β,Γ και ∆. Για κάθε αλυσίδα έχουµε µοριακό βάρος: • A: Μ.Β =10.000 • B: Μ.Β =10.000 (είναι ίδια µε την αλυσίδα Α) • Γ: Μ.Β =15.000 • ∆: Μ.Β =15.000 (είναι ίδια µε την αλυσίδα Γ) β. Ο αριθµός των αµινοξέων κάθε αλυσίδας είναι: • A: 10.000/100 =100 αµινοξέα • B: 10.000/100 =100 αµινοξέα • Γ: 15.000/100 =150 αµινοξέα • ∆: 15.000/100 =150 αµινοξέα



- 4 -

ΑΣΚΗΣΗ 5 Η αµυλάση του ανθρώινου σάλιου διασά το άµυλο (ρόκειται για ολυσακχαρίτη) σε µικρότερα κοµµάτια. Στον αρακάτω ίνακα αρουσιάζεται η εξάρτηση του χρόνου διάσασης του αµύλου µε την θερµοκρασία. Για κάθε θερµοκρασία χρησιµοοιήθηκε η ίδια οσότητα διαλύµατος αµύλου και αµυλάσης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Θ (°C) 20

25

30

35

40

45

ΧΡΟΝΟΣ ∆ΙΑΣΠΑΣΗΣ ΑΜΥΛΟΥ t (sec)

560 267 169 131 149 400

α.) Σε οια θερµοκρασία η αµυλάση λειτουργεί καλύτερα; β.) Ποιος άλλος αράγοντας µορεί να εηρεάσει την δράση της αµυλάσης; γ.) Η ταχύτητα των χηµικών αντιδράσεων συνήθως αυξάνεται µε την αύξηση της θερµοκρασίας. Γιατί στο είραµα η διάσαση του αµύλου ελαττώνεται

άνω αό τη θερµοκρασία των 40°C;

Ααντήσεις

α. θ=35°C (γιατί σε αυτή τη θερµοκρασία το άµυλο διασάται στον µικρότερο

χρόνο) β. Η ταχύτητα της διάσασης του αµύλου εηρεάζεται αό την τιµή του pH. γ. Με την αύξηση της θερµοκρασίας άνω αό ένα όριο, η ταχύτητα της αντίδρασης µειώνεται γιατί ελλατώνεται η δραστικότητα των ενζύµων. Αυτό οφείλεται στην καταστροφή της τριτοταγής δοµής τους. ΑΣΚΗΣΗ 6 Ένα τµήµα DNA έχει 12 φωσφοδιεστερικούς δεσµούς και 18 δεσµούς υδρογόνου. Να υολογίσετε όσες Α, Τ, C και G εριέχει. Αάντηση Υοθέτουµε ότι έχουµε x µόρια µε βάση Α , x µόρια Τ(συµληρωµατικά της Α), y µόρια C και y µόρια G(συµληρωµατικά της C). Κάθε κλώνος του DNA έχει 6 φωσφοδιεστερικούς δεσµούς και εοµένως 6+1=7 νουκλεοτίδια. Άρα για τους δυο κλώνους του DNA έχουµε συνολικά 14 νουκλεοτίδια (ου εριέχουν Α,Τ,C και G). Εοµένως θα ισχύει: 2x+2y=14 (1) Ανάµεσα σε Α-Τ σχηµατίζονται 2 δεσµοί υδρογόνου και ανάµεσα σε C-G σχηµατίζονται 3 δεσµοί υδρογόνου ου συγκρατούν τους δυο κλώνους του DNA. Άρα συνολικά για τους δεσµούς υδρογόνου έχουµε: 2x+3y=18 (2) Αό το σύστηµα των εξισώσεων (1) και (2) ροκύτει ότι έχουµε: 3 Α, 3Τ, 4 C και 4 G.



- 5 -

ΑΣΚΗΣΗ 7 Ένα τµήµα DNA αοτελείται αό 600 νουκλεοτίδια µεταξύ των οοίων ανατύσσονται 700 δεσµοί υδρογόνου. Να βρεθεί ο αριθµός των αζωτούχων βάσεων. Αάντηση Υοθέτουµε ότι έχουµε x µόρια µε βάση Α , x µόρια Τ(συµληρωµατικά της Α), y µόρια C και y µόρια G(συµληρωµατικά της C). Αό το σύνολο των νουκλεοτιδίων έχουµε: : 2x+2y=600 (1) Αό τους δεσµούς υδρογόνου έχουµε: 2x+3y=700 (2) Αό το σύστηµα των εξισώσεων (1) και (2) ροκύτει: 200 Α, 200Τ, 100 C και 100 G. ΑΣΚΗΣΗ 8 Αν ένα τµήµα του µη µεταγραφόµενου κλώνου ενός µορίου DNA εριέχει την ακόλουθη διαδοχή αζωτούχων βάσεων:

-ATG-GCG-CCT-TTA-AAA-CGA-TCC-GTA-CAC-TCG-TGA- α.) Ποιο είναι το τµήµα του mRNA ου συντίθεται αό το µεταγραφόµενο κλώνο του DNA; β.) Το ρωτεϊνικό τµήµα ου αράγεται αό όσα αµινοξέα αοτελείται; γ.) Πώς ονοµάζεται το ρώτο κωδικόνιο του mRNA και οιο αµινοξύ συνθέτει; Ααντήσεις α. –AUG-GCG-CCU-UUA-AAA-CGA-UCC-GUA-CAC-UCG-UGA- β. To τελευταίο κωδικόνιο - κωδικόνιο λήξης (UGA) κωδικοοιεί και την λήξη της ετιδικής αλυσίδας. Συνεώς το ρωτεϊνικό τµήµα ου συντίθεται αό το mRNA θα αοτελείται αό 11-1=10 αµινοξέα. γ. Το κωδικόνιο AUG ονοµάζεται κωδικόνιο έναρξης και συνθέτει το αµινοξύ µεθειονίνη. ΑΣΚΗΣΗ 9 Μια ρωτεΐνη µε Μ.Β=25.000 αοτελείται αό δυο αλυσίδες Α και Β. Αν η µια αλυσίδα έχει τετραλάσιο µοριακό βάρος αό την άλλη και γνωρίζουµε ότι το µέσο µοριακό βάρος των αµινοξέων είναι m=100, να βρείτε: α.) Τα µοριακά βάρη των δυο αλυσίδων. β.) Ο αριθµός των αµινοξέων κάθε αλυσίδας. γ.) Τον αριθµό των µορίων νερού ου αράγονται κατά τον σχηµατισµό της ρωτείνης. Αάντηση α. Αό την εκφώνηση έχουµε ότι τα µοριακά βάρη των δυο αλυσίδων

ικανοοιούν την σχέση M.BA=4• M.BB (1)

Το συνολικό µοριακό βάρος της ρωτεΐνης είναι: M.BA+M.BB = 25.000 (2) Αό τις εξισώσεις (1) και (2) έχουµε:

M.BA=20.000 και M.BB =5.000



- 6 -

β. • Α αλυσίδα: 20.000/100=200 αµινοξέα • Β αλυσίδα: 5.000/100=50 αµινοξέα γ. Κάθε αλυσίδα µε Ν αµινοξέα δηµιουργείται µε αφαίρεση Ν-1 µορίων νερού, οότε για την ρωτεΐνη έχουµε: (200-1)+(50-1)=199+49=248 µόρια νερού. ΑΣΚΗΣΗ 10 Μια ολυετιδική αλυσίδα υδρολύεται. Κατά την λήρη µετατροή της σε ετίδια αορροφήθηκαν 1500 µόρια νερού. α.) Πότε µια αλυσίδα ονοµάζεται ολυετιδική; β.) Ποιος είναι ο αριθµός των ετιδίων ου σχηµατίζουν την αλυσίδα; γ.)Πόσα µόρια νερού αοβλήθηκαν κατά τον σχηµατισµό της ολυετιδικής αλυσίδας; δ.) Πόσοι ετιδικοί (οµοιοολικοί) δεσµοί υάρχουν στην ολυετιδική αλυσίδα; Ααντήσεις α. Όταν έχουµε ερισσότερα αό 50 ετίδια β. 1500+1=1501 ετίδια γ. 1500 µόρια νερού δ. 1501-1=1500 ετιδικοί δεσµοί Σηµείωση: Κατά την σύνδεση των N ετιδίων έχουµε την αόσαση Ν-1 µορίων νερού και δηµιουργούνται Ν-1 οµοιοολικοί δεσµοί µεταξύ των µορίων. ΑΣΚΗΣΗ 11 Πόσα διαφορετικά τριετίδια µορούν να δηµιουργηθούν αό 20 διαφορετικά αµινοξέα; Αάντηση Για τριετίδιο της µορφής Β-D-F, µορούµε να ειλέξουµε 20 διαφορετικά αµινοξέα για το Β, 20 διαφορετικά αµινοξέα για το D και 20 διαφορετικά αµινοξέα για το F. Συνολικά έχουµε 20x20x20=203=8.000 διαφορετικά τριετίδια.



- 7 -

ΑΣΚΗΣΗ 12 Εντοίστηκε αό τους ειστήµονες µονόκλωνο γενετικό υλικό ου αοτελείται αό 6 διαφορετικά νουκλεοτίδια τα οοία συνθέτουν 34 διαφορετικά αµινοξέα. Να βρείτε την µορφή του γενετικού κώδικα (.χ τριαδικός) και να εξετάσετε αν υάρχει κωδικόνιο έναρξης και κωδικόνιο λήξης. Αάντηση Ο συνδυασµός ου δίνει εαρκή αριθµό διαφορετικών αµινοξέων είναι οι δυάδες νουκλεοτιδίων, γιατί έχουµε 62=36 δυνατούς συνδυασµούς διαφορετικών αµινοξέων. Η ερίτωση όου ένα νουκλεοτίδιο κωδικοοιεί ένα αµινοξύ αορρίτεται γιατί δίνει µόνο 6 συνδυασµούς, για διαφορετικά αµινοξέα. Εοµένως ο γενετικός κώδικας είναι δυαδικός. Αό τα 36 κωδικόνια τα 34 κωδικοοιούν τα αµινοξέα, ένα το κωδικόνιο έναρξης και ένα το κωδικόνιο λήξης. ΑΣΚΗΣΗ 13 Θέλουµε να κατασκευάσουµε στο εργαστήριο 512 αντίγραφα ενός µορίου DNA. Με τη µέθοδο PCR µορούµε να έχουµε κάθε 30min ένα αντίγραφο των ροηγούµενων και γνωρίζουµε ότι κάθε κλώνος του αρχικού DNA αοτελείται αό 40.000 νουκλεοτίδια. α.) Σε όσο χρόνο θα έχουµε τα 512 αντίγραφα; β.)Πόσα νουκλεοτίδια θα χρησιµοοιηθούν για την κατασκευή των αντιγράφων; Αάντηση

α. Για τα 512 αντίγραφα θα χρειαστούν 2ν=512⇒2ν=29⇒ν=9 διαιρέσεις.

Κάθε διαίρεση γίνεται ανά 30min, οότε έχουµε: 9x30min=270min=4,5h β. Το αρχικό µόριο DNA έχει 2x40.000 νουκλεοτίδια=80.000νουκλεοτίδια, άρα για 512 αντίγραφα θα έχουµε 512x80.000νουκλεοτίδια= 40.960.000 νουκλεοτίδια. Όµως ρέει να αφαιρέσουµε αό το σύνολο, τον αρχικό αριθµό των νουκλεοτιδίων του µητρικού DNA, δηλαδή 40.960.000-80.000=40.880.000νουκλεοτίδια. ΑΣΚΗΣΗ 14 Μια ολυετιδική αλυσίδα αοτελείται αό 100 αµινοξέα. Πόσα νουκλεοτίδια έχει το τµήµα του DNA αό το οοίο ροήλθε; Αάντηση Το mRNA αοτελείται αό 100+1=101 κωδικόνια. Το κωδικόνιο ου ροσθέτουµε είναι το κωδικόνιο λήξης (το οοίο δεν αντιστοιχεί σε αµινοξύ). Εοµένως η µεταγραφόµενη αλυσίδα του DNA µαζί µε την συµληρωµατική της θα έχει 2x101=202 κωδικόνια, δηλαδή 3x202=606 νουκλεοτίδια.



- 8 -

ΑΣΚΗΣΗ 15

Σε ένα µόριο DNA στη µια αό τις δυο αλυσίδες έχουµε A G

0, 4C T+

=+

. Ποια

είναι η τιµή του ίδιου λόγου στην συµληρωµατική αλυσίδα; Αάντηση Με βάση την αρχή της συµληρωµατικότητας των βάσεων έχουµε:

.

A G T C0, 4 0, 4

C T G A συµπληρ

+ + = ⇒ = + +

Για τον λόγο ου ψάχνουµε έχουµε:

.

.

A G 1 12,5

T CC T 0, 4G A

συµπληρ

συµπληρ

+ = = = ++ +

ΑΣΚΗΣΗ 16 ∆ίκλωνο µόριο DNA αοτελείται αό 402 νουκλεοτίδια. Πόσα κωδικόνια θα έχει το mRNA ου συντίθεται; Αάντηση Το mRNA αοτελείται αό 67 κωδικόνια. ΑΣΚΗΣΗ 17 Υολογίζουµε ότι κατά µέσο όρο 5•1023 νουκλεοτίδια συνδεδεµένα µε φωσφοδιεστερικούς δεσµούς ζυγίζουν 250g και ότι στο τέλος της µεσόφασης του κυττάρου ενός οργανισµού, η συνολική οσότητα οσότητα DNA είναι

ίση µε 0,5•10-12g. Ποιος είναι ο αριθµός των αζωτούχων βάσεων ου εριέχει

το DNA του κυττάρου στην αρχή της µεσόφασης; Σηµείωση: Θυµίζουµε αό την θεωρία ότι στο τέλος της µεσόφασης έχουµε διλασιασµό του DNA (βλ. σχολικό βιβλίο σελ.122). Αάντηση Αό τα δεδοµένα της εκφώνησης θα υολογίσουµε το σύνολο των νουκλεοτιδίων στο τέλος της µεσόφασης. Τα 5•1023 νουκλεοτίδια ζυγίζουν 250g

y ; 0,5•10-12g DNA

εοµένως για το DNA έχουµε y=109 νουκλεοτίδια, ου υάρχουν στο τέλος της µεσόφασης (και αφού έχει ροηγηθεί ο διλασιασµός του DNA). Στην αρχή της µεσόφασης θα υάρχει ο µισός αριθµός νουκλεοτιδίων, δηλαδή 109

νουκλεοτίδια/2= 5•108 νουκλεοτίδια.



- 9 -

ΑΣΚΗΣΗ 18 Μια λήρη στροφή της έλικας του DNA έχει µήκος 3,5nm και εριλαµβάνει 10 ζεύγη συµληρωµατικών αζωτούχων βάσεων. Αν ειλέξουµε τµήµα DNA µήκους 17.500nm και το 20% των βάσεών του είναι γουανίνη(G), να υολογίσετε: α.) όσα ζεύγη βάσεων υάρχουν β.) όσα νουκλεοτίδια έχει το τµήµα του DNA γ.) τον αριθµό των δεσµών υδρογόνου δ.) τον αριθµό των φωσφοδιεστερικών δεσµών Αάντηση α. 17.500nm/3,5nm= 5.000 ζεύγη βάσεων β. 2x5.000 ζεύγη βάσεων=10.000 νουκλεοτίδια γ. Για τις βάσεις έχουµε: • 30% αδενίνη(A) , δηλαδή 3.000 • 30% θυµίνη(T),δηλαδή 3.000 • 20% κυτοσίνη(C),δηλαδή 2.000 • 20% γουανίνη(G), δηλαδή 2.000 Εοµένως για τους δεσµούς υδρογόνου έχουµε: (2x3.000)+(3x2.000)=6.000+6.000=12.000 δεσµοί υδρογόνου δ. 9.998 φωσφοδιεστερικοί δεσµοί (και για τις δυο αλυσίδες του DNA). ΑΣΚΗΣΗ 19 Μια ρωτεΐνη µε µοριακό βάρος Μ.Β=21.000 αοτελείται µόνο αό αλυσίδες Α και Β µε µοριακά βάρη M.BA=3.000 και M.BB =5.000 αντίστοιχα. Να υολογίσετε τον αριθµό των αλυσίδων τύου Α και Β ου υάρχουν στην ρωτεΐνη, ώστε να έχουµε τουλάχιστον µια αλυσίδα αό κάθε τύο. Αάντηση Αναζητούµε ζευγάρια α και β ου να µας δίνουν το συνολικό µοριακό βάρος

της ρωτείνης, δηλαδή 3.000•α+5.000•β=21.000, όου τα α και β ακέραιοι

αριθµοί. Τα α και β αναφέρονται στον αριθµό αλυσίδων τύου Α και Β αντίστοιχα. Τελικά υάρχουν 2 αλυσίδες τύου Α και 3 αλυσίδες τύου Β. ΑΣΚΗΣΗ 20 Ένα βακτήριο εριέχει 6.150 αµινοξέα. Αν το µέσο µοριακό βάρος των αµινοξέων είναι m=100, να βρείτε όσες ρωτεΐνες M.B=7.500 µορεί να εριέχει το βακτήριο; Αάντηση Μια ρωτεΐνη έχει 7.500/100=75 αµινοξέα. Τα 6.150 αµινοξέα του βακτηρίου µορούν να εριέχουν 6.150/75=82 ρωτεΐνες.



- 10 -

ΠΙΝΑΚΕΣ

∆ιαφορές µεταξύ φυτικών και ζωικών κυττάρων

Φυτικά κύτταρα Ζωικά κύτταρα

Έχουν κυτταρικό τοίχωµα ∆εν έχουν κυτταρικό τοίχωµα

Περιέχουν χλωρολάστες ∆εν εριέχουν χλωρολάστες

∆εν έχουν κεντροσωµάτιο Έχουν κεντροσωµάτιο

∆ιαφορές στη δοµή και στη θέση ου βρίσκονται, µεταξύ DNA και RNA

DNA RNA

Περιέχει εντόζη δεσοξυριβόζη Περιέχει εντόζη ριβόζη

Περιέχει τις βάσεις θυµίνη (Τ),αδενίνη(Α),κυτοσίνη(C) και

γουανίνη(G)

Περιέχει τις βάσεις ουρακίλη (U), αδενίνη(Α),κυτοσίνη(C) και

γουανίνη(G) Είναι δίκλωνο µόριο

(γι’αυτό και το DNA έχει µεγαλύτερο µοριακό βάρος αό

το RNA)

Είναι µονόκλωνο µόριο (δηλαδή έχει µια αλυσίδα)

Το DNA έχει ιδιότητα αυτοδιλασιασµού

Το RNA δεν έχει ιδιότητα αυτοδιλασιασµού

To DNA είναι υεύθυνο για τη µεταβίβαση των γενετικών

εντολών

Το RNA είναι υεύθυνο για την εκτέλεση των γενετικών υλικών

Το DNA βρίσκεται στον υρήνα του κυττάρου, στα µιτοχόνδρια

και τους χλωρολάστες. ∆εν βρίσκεται στο κυτταρόλασµα

(γιατί η υρηνική µεµβράνη δεν είναι διαερατή στο DNA).

Βρίσκεται στον υρήνα, στα µιτοχόνδρια, στους χλωρολάστες

και στο κυτταρόλασµα.

Μακροµόρια και µονοµερή

Μακροµόριο Μονοµερές

ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΑΜΙΝΟΞΕΑ

ΝΟΥΚΛΕΙΚΑ ΟΞΕΑ ΝΟΥΚΛΕΟΤΙ∆ΙΑ

ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ ΜΟΝΟΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ



- 11 -

∆ιαφορές µεταξύ αναβολισµού - καταβολισµού

ΑΝΑΒΟΛΙΣΜΟ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟ

Στον αναβολισµό ολύλοκες χηµικές ουσίες συντίθενται αό

αλές

Στον καταβολισµό ολύλοκες ουσίες διασώνται σε αλούστερες

Οι αναβολικές αντιδράσεις αορροφούν ενέργεια

(ενδόθερµες αντιδράσεις)

Οι καταβολικές αντιδράσεις αοδίδουν ενέργεια (εξώθερµες αντιδράσεις)

ΒΑΣΙΚΕΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ –ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ

Σκοός της είναι το θυγατρικό κύτταρο να αοκτήσει το ίδιο

ακριβώς γενετικό υλικό (σε οσότητα και οιότητα) µε το

µητρικό κύτταρο

Σκοός της είναι η σύνθεση των ααραίτητων RNA. Συγκεκριµένα µε

την µεταγραφή αράγονται mRNA,tRNA και rRNA

Αντιγράφονται και οι δυο αλυσίδες του DNA

Μεταγράφεται µόνο η µια αλυσίδα

Συµµετέχουν διάφορα ένζυµα .χ η DNA ολυµεράση ΙΙΙ , η οοία

διασφαλίζει την ιστότητα της αντιγραφής

Συµµετέχουν διάφορα ένζυµα .χ RNA ολυµεράση, η οοία όµως

δεν αίζει ρόλο ελεγκτή και γι’αυτό τα λάθη είναι ιθανότερα στην µεταγραφή

α’ ότι στην αντιγραφή.

Τα συµληρωµατικά δεσοξυριβονουκλεοτίδια

τοοθετούνται σύµφωνα µε την αρχή της συµληρωµατικότητας των

βάσεων.

Αέναντι αό κάθε δεσοξυριβονουκλεοτίδιο του µεταγραφόµενου κλώνου ου εριέχει αδενίνη, τοοθετείται ένα ριβονουκλεοτίδιο ου εριέχει ουρακίλη

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Υ∆ΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ

Υ∆ΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

ΜΟΝΟΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ ∆ΙΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ Τριόζες

Πεντόζες Εξόζες

Μαλτόζη Σακχαρόζη

Λακτόζη

Κυτταρίνη Άµυλο

Γλυκογόνο



- 12 -

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ

ΕΙ∆Η ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

ΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΙΝΩ∆ΕΙΣ

∆ΟΜΙΚΕΣ (δοµικά συστατικά των κυττάρων)

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ (συµβάλλουν στις λειτουργίες των κυττάρων)

ΑΠΛΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗ

ΣΥΝΘΕΤΕΣ

∆ΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΥΧΑΙΩΝ ΠΡΩΤΕΙΝΩΝ

∆ιαφορετικό αριθµό αµινοξέων αλλά και διαφορετικά είδη αµινοξέων ου αοτελούν τις ρωτεΐνες

∆ιαφορετικές λειτουργίες των ρωτεϊνών

∆ιαφορετικό αριθµό ολυετιδικών αλυσίδων

∆ιαφορετική σύσταση των ρωτεινών

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΛΙΠΙ∆ΙΩΝ

ΛΙΠΙ∆ΙΑ

ΟΥ∆ΕΤΕΡΑ ΛΙΠΗ

(τριγλυκερίδια) ΦΩΣΦΟΛΙΠΙ∆ΙΑ ΣΤΕΡΟΕΙ∆Η

Αοτελούνται αό τρία µόρια λιαρών οξέων ου έχουν ενωθεί µε ένα µόριο γλυκερόλης. ∆ιακρίνονται : • Ακόρεστα λίη (φυτά) • Κορεσµένα λίη(ζώα)

Αοτελούνται αό ένα µόριο γλυκερόλης

συνδεδεµένο µε δυο µόρια λιαρών οξέων, ένα µόριο φωσφορικού οξέος και ένα µικρότερο ολικό µόριο.

Αοτελούν δοµικό συστατικό των

µεµβρανών.

Χοληστερόλη (υεύθυνη για την

αρτηριοσκλήρυνση)



- 13 -

ΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΙ∆ΙΑ KAI ∆ΟΜΕΣ ΖΩΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΟΡΓΑΝΙ∆ΙΟ ΦΥΤΙΚΟ

ΚΥΤΤΑΡΟ ΖΩΙΚΟ

ΚΥΤΤΑΡΟ

Πυρήνας ΝΑΙ ΝΑΙ

Κυτταρικό τοίχωµα ΝΑΙ ΟΧΙ Πλασµατική

µεµβράνη ΝΑΙ ΝΑΙ

Χρωµοσώµατα ΝΑΙ ΝΑΙ

Ριβοσώµατα ΝΑΙ ΝΑΙ Ενδολασµατικό

δίκτυο ΝΑΙ ΝΑΙ

Σύµλεγµα Golgi ΝΑΙ ΝΑΙ

Λυσοσώµατα ΟΧΙ ΝΑΙ

Υεροξειδιοσώµατα ΝΑΙ ΝΑΙ

Χυµοτόια ΝΑΙ ΟΧΙ

Χλωρολάστες ΝΑΙ ΟΧΙ

Μιτοχόνδρια ΝΑΙ ΝΑΙ

Κεντροσωµάτιο ΟΧΙ ΝΑΙ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ – Β΄...

Documents

Transcript of ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ – Β΄...