Οι «Δυνατοί»

Εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία

Ι. Ύπαιθρος

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ

γης (επαρχιακή)

ΔΥΝΑΤΟΙ(τέλη 10ου αιώνα)

Γαιοκτήμονες

Πολιτικοί, στρατιωτικοί, θρησκευτικοί άρχοντες

Διαχειριστές κρατικής/αυτοκρατορικής/εκκλησιαστικής περιουσίας

αξιωμάτων (αστική)

οι ΔΥΝΑΤΟΙζουν στη χλιδή και

την πολυτέλεια

Εισπράττουν επιμίσθια (ενοίκια χωραφιών), έσοδα από τη γη, μισθό από το αξίωμά τους

Παίρνουν με νόμιμους ή παράνομους τρόπους τη γη των μικρών γαιοκτημόνων

Δεν είναι πρόθυμοι να δαπανήσουν χρήματα για βελτίωση μεθόδων παραγωγής και εκσυγχρονισμό των αγροτικών εγκαταστάσεων

η αγροτική παραγωγή μένει στάσιμη

ΠΕΝΗΤΕΣ(λαός, αγροτικές μάζες)

Ελεύθεροι γαιοκτήμονες, μικροϊδιοκτήτες

εξαιτίας της πίεσης των γαιοκτημόνων και της βαριάς φορολογίας αναγκάζονται πολλές φορές να πουλήσουν τη γη τους στους δυνατούς και προτιμούν να γίνουν…

Πάροικοι

(ακτήμονες μισθωτές γης)

Δουλοπάροικοι

(εργάτες δεμένοι με τη γη στην οποία εργάζονται)

Χωρία ή προάστεια

Τα κτήματα που ανήκουν στους μεγαλογαιοκτήμονες δεν είναι ενιαία (αφού τα απόκτησαν παίρνοντας σταδιακά και τα κτήματα των μικροκαλλιεργητών).

Αυτές οι πολυάριθμες διάσπαρτες εκτάσεις ονομάζονται «χωρία» ή «προάστεια» και τις καλλιεργούν ενοικιαστές (πάροικοι) και δουλοπάροικοι.

ΙΙ. Πόλεις

Α. Έμποροι – Βιοτέχνες

Οργανωμένοι σε συντεχνίες

(Επαρχικόν Βιβλίον)

Εμπόριο με:

Ρώσους

Βούλγαρους

Βενετία

Χαλιφάτο

(μέσω Τραπεζούντας)

δημιουργία μεσαίας τάξης

που συγκρούεται με τους ευγενείς

Β. Δήμος

(λαϊκές μάζες)

περιστασιακά

εργαζόμενοι

άνεργοι

Μέτρα κατά των δυνατών

Δυνατοί αρπάζουν κτήματα, αποκτούν περιουσία και δύναμη, επιθυμούν να κατακτήσουν εξουσία.

Κράτος ωφελείται από ελεύθερους γαιοκτήμονες θεμάτων που:

α)υπηρετούν στον στρατό και

β) πληρώνουν φόρους

οι αυτοκράτορες προσπαθούν να μειώσουν τη δύναμη των δυνατών

Μέτρα Μακεδονικής Δυναστείας κατά των δυνατών (922-1002)

Όταν πωλείται ένα κομμάτι κοινοτικής γης να προτιμώνται οι γείτονες ή οι συγγενείς του πωλητή.

Τα χωράφια που είχαν σφετεριστεί οι δυνατοί να επιστρέφουν στον αρχικό ιδιοκτήτη χωρίς ο άρχοντας να παίρνει αποζημίωση.

Απαγορεύεται η αγοραπωλησία στρατιωτικών κτημάτων. Όποιος διαθέτει τέτοια κτήματα υποχρεούται να στρατεύεται.

Περιορισμός της αύξησης της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Οι δυνατοί να πληρώνουν τους φόρους των φτωχών του χωριού (και όχι η κοινότητα συλλογικά).