1

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Β΄ ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Αγαπητά μας παιδιά,

Η ερώτηση του συγκεκριμένου παιδιού ίσως να απασχολεί και το δικό σας μυαλό. Θέλουμε όμως να

πιστεύουμε ότι είστε πιο ώριμοι/ες και ότι κατανοείτε τη σημασία της επανάληψης όσο διάστημα

παραμένουν κλειστά τα σχολεία, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Όπως θα διαπιστώσετε

παρακάτω σας ετοιμάσαμε υλικό το οποίο μπορείτε να αξιοποιήσετε, για να προετοιμαστείτε για τις

εξετάσεις, οι οποίες θα γίνουν κατά το τέλος του σχολικού έτους. Πρόκειται για επαναληπτικές

ερωτήσεις για όσα διδαχθήκατε αλλά και ερωτήσεις και όσα θα διδαχθείτε ακόμα. Καλό είναι να

αρχίσετε να απαντάτε τις ερωτήσεις αυτές μέχρι εκεί που έχετε φτάσει ο καθένας/η καθεμιά και να τις

μαθαίνετε, γιατί ο χρόνος που προβλέπετε να έχουμε, όταν θα ανοίξουν τα σχολεία, θα είναι

περιορισμένος. Καλό είναι να καταγράψετε τις απορίες σας, για να τις συζητήσουμε με την πρώτη

ευκαιρία.

Ευχόμαστε σύντομα να ξεπεραστεί αυτή η πολύ δύσκολη και δυσάρεστη κατάσταση και να

επανέλθουμε όλοι στις θέσεις μας, συνεχίζοντας το έργο μας εντός του σχολικού χώρου. Μέχρι τότε

περιοριστείτε στο σπίτι και αξιοποιείστε δημιουργικά τον χρόνο σας.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ερωτήσεις που ακολουθούν αφορούν το σύνολο της διδακτέας ύλης από το βιβλίο

Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία. Κάθε τμήμα της δευτέρας τάξης έχει διδαχθεί μέχρι ένα ορισμένο

σημείο, το οποίο δεν απέχει πολύ από τα υπόλοιπα τμήματα. Η διαφορά οφείλεται στην απώλεια

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019-2020

2

διδακτικού χρόνου λόγω αργιών ή κάποιων εκδηλώσεων. Κάθε μαθητής / μαθήτρια λοιπόν μπορεί να

κάνει την επανάληψή του με βάση τα δικά του δεδομένα. Όσον αφορά τη διδακτέα ύλη από το βιβλίο

της Ιστορία της Κύπρου για τις αντίστοιχες περιόδους, θα αναρτηθούν σύντομα νέες ερωτήσεις ως

συνέχεια αυτών που έχετε τώρα στη διάθεσή σας. Όσοι έχετε όρεξη μπορείτε να προχωρήσετε

παρακάτω αξιοποιώντας τις ερωτήσεις των επόμενων κεφαλαίων, μελετώντας τις σελίδες που σας

δίνονται αλλά και ανατρέχοντας σε άλλες διαδικτυακές πηγές ή σε βιβλία στα οποία πιθανόν να έχετε

πρόσβαση.

ΚΑΛΗ ΥΓΕΙΑ και Καλή μελέτη

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΙΩΝΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ: ΑΠΟ ΤΟΝ 4Ο ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ 8ΟΑΙΩΝΑ

Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη [σ. 7-9]

Α. Ποια μέτρα πήρε ο Κωνσταντίνος Α΄ για την ανόρθωση του κράτους; ( λεπτομερής παρουσίαση

τεσσάρων μέτρων)

Β. Ποιοι ήταν οι λόγοι μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Ανατολή ( δηλαδή από τη Ρώμη

στην Κωνσταντινούπολη); ( Τέσσερις λόγοι: Οικονομικός, πολιτικός, θρησκευτικός, στρατιωτικός,) Για

την ερώτηση αυτή πρέπει να έχετε υπόψη σας και τον χάρτη στη σελίδα 6)

Ή Ποιοι λόγοι υπαγόρευσαν στον Κωνσταντίνο τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Δύση στην

Ανατολή; ( Να γίνει αναφορά σε οικονομικούς, πολιτικούς, θρησκευτικούς, στρατιωτικούς λόγους)

Γ. Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα της «Νέας Ρώμης»/ Κωνσταντινούπολης σε σχέση με τη Ρώμη;

Ή Για ποιους λόγους ο Κωνσταντίνος επέλεξε να οικοδομήσει τη νέα πρωτεύουσα στη θέση του

αρχαίου Βυζαντίου;

Δ. α. Ποιο αρχιτεκτονικό σχέδιο ακολούθησε ο Κωνσταντίνος για τη νέα πρωτεύουσα

του κράτους του; Τι κτήρια περιελάμβανε;

β. Ποια κτίσματα της Κωνσταντινούπολης υπογραμμίζουν τη σχέση της με τη Ρώμη και ποια

υπογραμμίζουν τον χριστιανικό της χαρακτήρα;

Ε. Πότε έγιναν τα εγκαίνια της Νέας πρωτεύουσας;

ΣΤ. Ποια θρησκευτική πολιτική ακολούθησε ο Κωνσταντίνος και γιατί; Ποιες ενέργειες του

επιβεβαιώνουν την πολιτική αυτή; ( Να τονιστεί ότι ακολούθησε φιλοχριστιανική πολιτική . Όσον αφορά

τις ενέργειες θα πρέπει να γίνει λεπτομερής αναφορά στο Χριστόγραμμα, στο διάταγμα των Μεδιολάνων,

στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο και στη νομοθεσία)

3

Ζ. Να δώσετε σύντομο κατατοπιστικό σημείωμα για το Χριστόγραμμα;( τι ήταν, πότε και πού

πρωτοχρησιμοποιήθηκε, πού χρησιμοποιήθηκε αργότερα, για ποιο σκοπό)

Η. Να δώσετε σύντομο κατατοπιστικό σημείωμα για το Διάταγμα των Μεδιολάνων ( Τι ήταν, ανάμεσα

σε ποιους συνομολογήθηκε, πότε, πού, ποιο ήταν το περιεχόμενο του, σε τι ωφέλησε τους Χριστιανούς)

Θ. Να δώσετε σύντομο κατατοπιστικό σημείωμα για την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο ( Πότε και πού έγινε,

γιατί έγινε, ποιοι συμμετείχαν, ποιες αποφάσεις πήρε- Η απόφαση αφορά την καταδίκη της αίρεσης του

Αρείου.)

Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αιώνα [σ. 10-12]

Α. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της οικονομίας του πρώιμου Βυζαντινού κράτους;( τέσσερα

χαρακτηριστικά)

Β. Ποια ήταν τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα του πρώιμου βυζαντινού κράτους; (Να γίνει

αναφορά στην ιδιοκτησία γης, στη φορολογία, στις εξεγέρσεις αλλά και στην ανάπτυξη του εμπορίου)

Γ. Πότε διαιρέθηκε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε ανατολική και δυτική; Ποιο πρόβλημα δημιουργήθηκε

και στα δύο τμήματα μετά τον διαχωρισμό της αυτοκρατορίας;

Δ. Τι ήταν το γερμανικό πρόβλημα που παρουσιάστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. στο ανατολικό

ρωμαϊκό κράτος; Πώς δημιουργήθηκε, πώς αντιμετωπίστηκε;

Ε. Ποια γερμανικά βασίλεια δημιουργήθηκαν στη Δύση;

ΣΤ. Ποιες ήταν οι πολιτιστικές εξελίξεις στο ανατολικό ρωμαϊκό κράτος κατά τον 4ο και 5ο αιώνα;

4

Η ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Ο Ιουστινιανός Α΄ και το έργο του 527-565 μ.Χ. [σ.16-18]

Α. Ποια φράση συνοψίζει το πολιτικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;

Β. Ποια υπήρξε η εσωτερική πολιτική του Ιουστινιανού; (Να τονιστεί ιδιαίτερα η προσπάθεια του να

ενισχύσει την αυτοκρατορική εξουσία , να καταστείλει τη δύναμη των μεγάλων γαιοκτημόνων και να

προστατεύσει τους ελεύθερους αγρότες.)

Γ. α. Με ποια σημαντική εξέγερση έχει συνδυαστεί το όνομα του Ιουστινιανού στην

εσωτερική πολιτική; (Πότε έγινε, ποιοι ήταν οι αντίπαλοι, ποια ήταν τα αίτια, ποια γεγονότα έλαβαν

χώρα στη διάρκεια αυτής της στάσης, ποια στάση τήρησε ο Ιουστινιανός, ποια ήταν η συμβολή της

συζύγου του αυτοκράτορα Θεοδώρας στην καταστολή της στάσης, ποιο ήταν το αποτέλεσμα και ποιες οι

συνέπειες της στάσης; Ποιοι ήταν οι λόγοι αποτυχίας της στάσης; Μπορείτε να αναζητήσετε

πληροφορίες στο διαδίκτυο. Μια σύντομη πηγή βρίσκεται στην ακόλουθη σελίδα.) https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%B1 β. Τι ήταν οι δήμοι στην Κωνσταντινούπολη και ποια ήταν η συμμετοχή τους τη «Στάση του Νίκα»;

Δ. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός στον θρησκευτικό τομέα ακολούθησε φιλοχριστιανική πολιτική. Ποιες

ενέργειες του το επιβεβαιώνουν; (Να αναφέρετε τέσσερις ενέργειες)

Ε. Για ποιους λόγους ο Ιουστινιανός προχώρησε σε αναθεώρηση και κωδικοποίηση του ρωμαϊκού

δικαίου; Να αναφέρετε τις συλλογές των νόμων, που δημιούργησαν οι νομοθέτες συνεργάτες του -

Τριβωνιανός και Καππαδόκης - και το περιεχόμενό τους. Ποια υπήρξε η σημασία του νομοθετικού

έργου του Ιουστινιανού, για τις επόμενες γενιές.

ΣΤ. Ποιοι ήταν οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής που άσκησε ο Ιουστινιανός; Με ποιους λαούς

συγκρούστηκε; Ποιες επιτυχίες και ποιες αποτυχίες είχε; Με ποιες ενέργειες προσπάθησε να προστατέψει

τα βόρεια σύνορα; Ποιες ήταν οι θετικές και αρνητικές συνέπειες της πολιτική αυτής για το κράτος;

Ζ. Ποιο υπήρξε το οικοδομικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού και ποιοι λόγοι το υπαγόρευσαν;

Η. Να δώσετε κατατοπιστικό σημείωμα για την Αγία Σοφία. ( χρόνος οικοδόμησης, ρυθμός,

αρχιτέκτονες, στοιχεία που εντυπωσιάζουν, η σημασία του ναού για τους Χριστιανούς)

5

.

1.2.2. Ο Ηράκλειος και δυναστεία του 610-717 μ.Χ. [σ. 19-21]

Α. Στο δεύτερο μισό του 6ου και στις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος

αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση. Ποια στοιχεία συνθέτουν αυτή την κρίση; Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτής

της κρίσης;

Β. Ποιον τύπο ηγέτη αντιπροσωπεύει ο αυτοκράτορας Ηράκλειος;

Γ. Ποια ήταν η στρατιωτική πολιτική του Ηρακλείου απέναντι στους Πέρσες; Ποιο σχέδιο δράσης

κατέστρωσε για να το πετύχει; Ποια ήταν η συνεισφορά της εκκλησίας στην επιτυχία αυτού του σχεδίου;

Δ. Για ποιο λόγο ο πόλεμος του Ηράκλειου εναντίον των Περσών απέκτησε θρησκευτικό χαρακτήρα;

Β. Με ποιες ενέργειες οι Πέρσες «προσπάθησαν να αποφύγουν» τη σύγκρουση τους με τον Ηράκλειο;

Πώς αντέδρασε η Εκκλησία σε αυτές τις ενέργειες των Περσών και τι πέτυχε; Τι υπάρχει σήμερα που να

μας θυμίζει τα γεγονότα αυτά;( Αναμένεται να γίνει αναφορά στην επίθεση των Αβάρων και των

Σλάβων κατά της Κωνσταντινούπολης και αναφορά στον Ακάθιστο Ύμνο)

Δ. α. Τι ήταν τα θέματα που δημιουργήθηκαν τον 7ο αιώνα;

β. Ποια ανάγκη οδήγησε στη δημιουργία τους;

γ. Πώς ήταν οργανωμένα; ( Να γίνει αναφορά στα στρατιωτόπια και στον τρόπο που ήταν

οργανωμένα καθώς και στον ρόλο του στρατηγού-διοικητή)

δ. Να αξιολογήσετε τον θεσμό των θεμάτων και του θεματικού στρατού.( Δηλαδή να γράψετε κατά

πόσο η δημιουργία τους ωφέλησε ή έβλαψε το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος και με ποιον τρόπο.)

6

Ε. Να αναφέρετε δύο γεγονότα με τα οποία ολοκληρώνεται ο εξελληνισμός της κρατικής διοίκησης στο

ανατολικό ρωμαϊκό κράτος και σηματοδοτείται συμβολικά το τέλος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και η

αρχή της μεσαιωνικής ελληνικής αυτοκρατορίας.

ΛΑΟΙ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Η εμφάνιση του Ισλάμ και η εξάπλωση των Αράβων [σ.26-28]

Α. Τι σημαίνουν οι όροι: Ισλάμ, Μουσουλμάνος/ Μωαμεθανός, Κοράνι, Εγίρα, τζιχάντ,

Μουσλίμ/μάρτυρες της πίστης, χαλίφης.

Β. Ποιος είναι ο ιδρυτής της θρησκείας του Μωαμεθανισμού;. Από ποιες θρησκείες επηρεάστηκε; Τι

υποσχόταν η νέα θρησκεία στους οπαδούς της;

Γ. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη ραγδαία εξάπλωση των Αράβων; (Να παρουσιάσετε λεπτομερώς

δύο λόγους)

Δ. Ποιος, πότε και σε ποια μάχη κατάφερε να αναχαιτίσει την προέλαση των Αράβων σε ολόκληρη την

Ευρώπη; Ποια είναι η σημασία της ήττας των Αράβων σε αυτή τη μάχη;

Ε. Να παρουσιάσετε όλες τις συνέπειες των αραβικών κατακτήσεων για τον μεσογειακό κόσμο

γενικότερα και για το Ανατολικό ρωμαϊκό κράτος/ Βυζάντιο ειδικότερα.

7

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ 8Ο ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ 11Ο ΑΙΏΝΑ

Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων /Η εικονομαχία [σ.34-35]

Α. Να εξηγήσετε τι σημαίνουν οι όροι : εικονομάχοι / εικονοκλάστες, εικονόφιλοι / εικονολάτρες,

ανεικονικές αντιλήψεις, αναστήλωση των εικόνων.

Β. Τι είναι η εικονομαχία; Πότε ξεκίνησε και πότε τερματίστηκε. Ποιοι αυτοκράτορες την ξεκίνησαν, με

ποια ενέργειά τους; Πότε, πώς και με ποια αυτοκράτειρα τερματίστηκε η α΄ φάση της εικονομαχίας;

Πότε, πώς και με ποια αυτοκράτειρα τερματίστηκε η β΄φάση της εικονομαχίας;

Γ. Να παρουσιάσετε λεπτομερώς τέσσερεις αιτίες που οδήγησαν στην έναρξη της εικονομαχίας.

Δ. Ποια κίνητρα είχαν οι αυτοκράτορες Λέων Γ΄και Κωνσταντίνος Ε΄της δυναστείας των Ισαύρων να

υποστηρίξουν τους εικονομάχους;

Ε. Ποια η σημασία της ήττας των εικονοκλαστών;

ΣΤ. Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας; (Να αναφερθούν οι θρησκευτικές, ιδεολογικές, πολιτικές

και πολιτιστικές επιπτώσεις της Εικονομαχίας)

Πνευματική αναγέννηση ( 9ος -11ος αιώνας μ.Χ.) - Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄και η αυγή

της νέας εποχής [σ.36-37]

Α. Να δώσετε κατατοπιστικό σημείωμα για τη σχολή της Μαγναύρας (χρόνος ίδρυσης, εμπνευστής για

τη δημιουργία της, δάσκαλοι, μαθήματα, βαθμίδα εκπαίδευσης, σημασία)

Β. Να παρουσιάσετε το έργο και την προσωπικότητα του Φωτίου καθώς και τη συνεισφορά του για τη

διάσωση και τη διάδοση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ( ιδιαίτερη αναφορά στη Μυριόβιβλο)

Γ. Να δώσετε κατατοπιστικό σημείωμα για τα ακριτικά τραγούδια ( είδος ποίησης, χρόνος δημιουργίας,

δημιουργοί, περιεχόμενο, ήρωες τραγουδιών, διάδοση )

Βυζαντινή Εποποιΐα ( 10ος – 11ος αιώνας μ.Χ.) Επικοί αγώνες για επέκταση της

αυτοκρατορίας[σ.41-42]

8

Α. Ποια πολεμικά κατορθώματα των βυζαντινών τον 10ο και 11ο αιώνα δικαιολογούν

τον όρο “βυζαντινή εποποιία”;

Β. Ποιοι τρεις άνδρες ενσάρκωναν τον τίτλο του «στρατηγού-αυτοκράτορα» και ποια ήταν

τα επιτεύγματά τους;

Γ. α.Πώς εξελίσσονται οι σχέσεις των Βυζαντινών με τους Βουλγάρους κατά τον 10ο αιώνα;

β.Τι φανερώνει η ενέργεια του Συμεών να αυτοτιτλοφορηθεί βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων; Ποιο

αποτέλεσμα είχε η προσπάθεια του να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη;

γ. Ποιες ήταν οι σχέσεις του Βούλγαρου Βασιλιά Πέτρου με τους Βυζαντινούς;

δ. Ποια κατάληξη είχε η προσπάθεια του Βούλγαρου Βασιλιά Σαμουήλ να ιδρύσει βουλγαρικό βασίλειο;

ε. Πότε και σε ποιες μάχες ο βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ νίκησε οριστικά τους Βουλγάρους

και διέλυσε κράτος που είχαν δημιουργήσει ;

Δ. Ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων για τους Βυζαντινούς τον 10ο μέχρι τον 11ο αιώνα;

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ

ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία [σ.48-49]

Α. Ποια ήταν η διαστρωμάτωση της βυζαντινής κοινωνίας τον 8ο – 9ο αιώνα μ.Χ.;

( Δηλαδή ποιες ήταν οι κοινωνικές τάξεις: ποιες ήταν οι τάξεις των πλουσίων και ποιες οι τάξεις των

φτωχών και ποια ήταν τα χαρακτηριστικά τους; Να γίνει αναφορά στην αριστοκρατία της γης, στην

αριστοκρατία των αξιωμάτων και στη συνένωσή τους - που οδήγησε στη δημιουργία των δυνατών-

καθώς και στους πένητες καις τις ομάδες που τους αποτελούν.)

Β. Από ποιους και με ποιο τρόπο κινδύνευαν οι ανεξάρτητοι αγρότες στο Βυζάντιο τον 10ο αιώνα μ.Χ.

Γ. Πώς ήταν οργανωμένα τα μεγάλα κτήματα και πώς ζούσαν σε αυτά οι ευγενείς καθώς και οι πάροικοι

και οι ελεύθεροι ενοικιαστές που τα καλλιεργούσαν;

Δ. Να εξηγήσετε τους όρους: αστυκώμη, δήμος, πάροικος, συντεχνία/ σύστημα, εκχρηματισμένη

οικονομία.

Ε. Να δώσετε κατατοπιστικό σημείωμα για το Επαρχικό βιβλίο (τι ήταν, τι περιείχε, ποιους

εξυπηρετούσε και με ποιον τρόπο)

ΣΤ. Να παρουσιάσετε στοιχεία τα οποία να αποδεικνύουν την ανάπτυξη του εξωτερικού εμπορίου στο

Βυζάντιο τον 10ο αιώνα μ.Χ.

Ζ. Ποιοι αποτελούν τη μεσαία αστική τάξη στο Βυζάντιο γύρω στον 10ο αιώνα μ.Χ.

9

Η νομοθεσία της Μακεδονικής Δυναστείας και η σύγκρουσή της με τους

“δυνατούς”.[σ. 50]

Α. Ποιο είναι το νομοθετικό έργο των Μακεδόνων αυτοκρατόρων και τι επεδίωξαν με αυτό;

Β. Ποιοι ήταν οι « δυνατοί»; Γιατί οι δυνατοί απέβησαν πληγή για το Βυζάντιο τον 10ο αιώνα;

Γ. Γιατί το Βυζαντινό κράτος προστάτευε τους ελεύθερους αγρότες από την αρπακτική συμπεριφορά

των δυνατών;

Δ. Τι πέτυχαν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες με την επιβολή των νέων νόμων;

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 11ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1204

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1025 μέχρι το 1081. [σ. 53-54]

Το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών( 1054) [σ.57-58] Οι Κομνηνοί και οι προσπάθειες για ανάκαμψη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ( 1081-1185) η ενετική

οικονομική διείσδυση στην Ανατολή [σ. 55-57]

Α. Ποια φαινόμενα συνθέτουν την κρίση του βυζαντίου κατά τον 11ο αιώνα μ.Χ. στον στρατιωτικό

τομέα, στην οικονομία, στην κοινωνία, και στην πολιτική (δέστε σελ 53 η εσωτερική κρίση)

Β. Ποιες ήταν οι δύο σημαντικές στρατιωτικές αποτυχίες των Βυζαντινών κατά τον 11ο αιώνα μ.Χ. και

ποια ήταν η σημασία της ήττας τους; (Να αναφερθούν οι αντίπαλοι, ο τόπος , ο χρόνος, το αποτέλεσμα, η

σημασία της ήττας των Βυζαντινών) ή

Πότε έγινε η μάχη στο Ματζικέρτ, ποιοι ήταν οι αντίπαλοι, ποια ήταν η έκβαση της μάχης και ποια αίτια

οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα;

Πότε έγινε η μάχη στο Μπάρι, ποιοι ήταν οι αντίπαλοι, ποια ήταν η έκβαση της μάχης, ποια ήταν η

σημασία της για το Βυζάντιο;

Γ. α. Τι ονομάζουμε Σχίσμα των δύο Εκκλησιών και πότε έγινε;

β. Ποια ήταν τα αίτια του Σχίσματος;

γ. Ποιες ήταν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του Σχίσματος για το Βυζάντιο ( Για το Σχίσμα εκτός από το

υλικό που θα πάρετε από τις διδάσκουσες θα πρέπει και εσείς να αναζητήσετε πληροφορίες στο

διαδίκτυο ή σε άλλες πηγές εκτός του βιβλίου)

Δ. Τι είναι ο θεσμός της Πρόνοιας που εφάρμοσαν οι Κομνηνοί; Για ποιον λόγο τον εφάρμοσαν; Υπήρξε

αποτελεσματικός ο θεσμός της Πρόνοιας; Ναι ή όχι και γιατί. Σε τι διαφέρει ο θεσμός της Πρόνοιας του

11ου αιώνα μ.Χ. από τον θεσμό των θεμάτων που πρωτοπαρουσιάστηκε τον 7ο αιώνα μ.Χ. ;

Ε. Ποιες επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική σημείωσαν οι αυτοκράτορες Αλέξιος Α΄,

10

Ιωάννης Κομνηνός και Μανουήλ Α΄ Κομνηνός;

ΣΤ. Ποια μέσα χρησιμοποίησε ο Αλέξιος ο Α΄ για να ανακτήσει τα εδάφη που είχαν

κατακτήσει οι εχθροί του Βυζαντίου στις ευρωπαϊκές και ασιατικές επαρχίες του;

Ζ. Ποιοι ήταν οι αντίπαλοι στη μάχη του Μυριοκέφαλου της Φρυγίας; Πότε έγινε; Ποιο ήταν το

αποτέλεσμα; Ποιες ήταν οι συνέπειες για τους ηττημένους;

Η. Ποιες είναι οι αιτίες της παροχής ειδικών εμπορικών προνομίων στους Βενετούς από τον Αλέξιο Α΄ ;

Θ. Ποια προνόμια έδωσε ο Αλέξιος Α΄ στους Βενετούς με το χρυσόβουλο του 1082 μ.Χ;

Ι. Ποιες συνέπειες είχε η βυζαντινή πολιτική παραχώρησης προνομίων στις ιταλικές

ναυτικές πόλεις;

11

ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης. [σ. 59-61]

Α. α. Τι ήταν οι Σταυροφορίες; (Να δώσετε έναν πλήρη ορισμό)

β. Οι σταυροφορίες χαρακτηρίστηκαν αρχικά ως ιερός πόλεμος κατά των απίστων. Πώς δικαιολογείται

αυτός ο χαρακτηρισμός;

γ. Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στις σταυροφορίες, στον πόλεμο του Ηρακλείου κατά των Περσών τον

7ο αιώνα (σελ. 19) και στον πόλεμο της τζιχάντ των Αράβων (σελ.26 )

Β. Ποια ήταν τα αρχικά κίνητρα των σταυροφόρων κατά την πρώτη σταυροφορία και πώς

διαφοροποιήθηκαν στη συνέχεια;

Γ . Ποια υπήρξαν τα αίτια των σταυροφοριών;

Δ. α. Ποια ήταν τα αποτελέσματα των δύο πρώτων σταυροφοριών; Να τα αξιολογήσετε. (Πέτυχαν τον

στόχο τους;)

Ε. Στη διάρκεια ποιας σταυροφορίας και κάτω από ποιες συνθήκες καταλήφθηκε η Κύπρος από τον

Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο; Να αναφέρετε με συντομία τα γεγονότα. Ποια ήταν η σημασία της

σταυροφορίας αυτής για την Κύπρο;

ΣΤ α. Πότε έγινε η Δ΄ σταυροφορία; Ποιος ήταν ο αρχικός σκοπός και ποια ήταν η τελική έκβασή της;

β. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της Δ΄ σταυροφορίας;

γ. Ποιες ήταν οι συνέπειες της Δ΄ σταυροφορίας για το μέλλον της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και τη

διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού;

Ζ. Να αναφέρετε ονομαστικά τα λατινικά και ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά την κατάκτηση

της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204.

ΡΙΧΑΡΔΟΣ ΛΕΟΝΤΟΚΑΡΔΟΣ

12

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ

ΑΝΑΣΧΕΣΗΣ ΤΟΥΣ - Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ (1453) [σ. 65-68]

Α. Ποια γεγονότα εκφράζουν την αδυναμία του Βυζαντίου τον 14ο αιώνα;

Β. Να προσδιορίσετε τον όρο «αυτοκρατορία των Στενών».

Γ. Να εξηγήσετε τους ιστορικούς όρους: ακρίτες, γαζήδες, παιδομάζωμα, γενίτσαροι.

Δ. Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί της Οθωμανικής επέκτασης στη Μικρά Ασία και στα Βαλκάνια

και ποιοι παράγοντες οδήγησαν σε αυτές τις στρατιωτικές επιτυχίες;

Ε. Ποιες προσπάθειες έκαναν οι Βυζαντινοί για να αντιμετωπίσουν τον Οθωμανικό κίνδυνο; Ή ποιες

ήταν οι προσπάθειες των Βυζαντινών για ανάσχεση του Οθωμανικού κινδύνου; ( ιδιαίτερη έμφαση στη

σύνοδο Φεράρας- Φλωρεντίας (1438-1439)

ΣΤ. Να παρουσιάσετε με συντομία τα γεγονότα της άλωσης από τους Οθωμανούς το 1453μ.Χ. ή

Να περιγράψτε τις συνθήκες πολιορκίας και άλωσης της Κωνσταντινούπολης το 1453μ.Χ . από τους

Οθωμανούς .( Να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στους αντιπάλους στους ηγέτες τους, στην προετοιμασία, τις

προσπάθειες άμυνας, τα αποτελέσματα της πολιορκίας κλπ)

Ζ. Με ποιο σκεπτικό προβαλλόταν η Μόσχα ως “Τρίτη Ρώμη;”

Η. Ποιες ήταν οι συνέπειες της άλωσης της Κωνσταντινούπολης για τους Έλληνες και για τους

Ευρωπαίους;

Θ. Ποια υπήρξε η συνεισφορά του Βυζαντίου στον ευρωπαϊκό και στον παγκόσμιο πολιτισμό;