Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

1

ΜΕΡΟΣ Α’ ΆΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (20 Μονάδες)

Σε μια πολυπολιτισμική Ευρώπη ο ενεργός πολίτης είναι το ζητούμενο. Στις μέρες μας ο

ενεργός πολίτης είναι το άτομο που συμμετέχει ενεργώς στα δρώμενα του κόσμου στον οποίο

ζει, που ασκεί με συνέπεια τα δημοκρατικά δικαιώματά του και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις,

που επιδεικνύει αυτοσεβασμό και αλληλοσεβασμό, που αποδέχεται τη διαφορετικότητα, την

ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων και των λαών.

Στην Κύπρο οι μαθητές άλλων εθνοτήτων αυξήθηκαν κατακόρυφα τόσο στην

πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτή η κοινωνική πραγματικότητα

επιβάλλει μια νέα πολιτότητα, τη διαμόρφωση δηλαδή ενός νέου παγκόσμιου πολίτη, ο οποίος

θα χαρακτηρίζεται από νέες αρετές, ώστε να μπορεί να συμβιώνει με τους συνανθρώπους του

στη νέα αυτή πολυπολιτισμική κοινωνία. Ιδιαίτερο ρόλο για την ανάπτυξη της υγιούς

πολιτότητας έχει να διαδραματίσει η εκπαίδευση. Συνεπώς, η διαπολιτισμική εκπαίδευση στην

Κύπρο θεωρείται επιτακτική.

Η κοινωνική συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων

αιώνων έπαψε να υφίσταται διότι έγιναν πολυπολιτισμικές. H πολιτισμική αυτή ετερότητα

συγκροτείται από ένα σύνολο κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, που

εκφράζονται στη διαφορετικότητα της γλώσσας, της θρησκείας και της συνείδησης της

εθνότητας, καθώς και στη διαφορετικότητα των στάσεων και αξιών, των προτύπων ζωής και

διαβίωσης, της κοινωνικής οργάνωσης και συμπεριφοράς και τέλος της κοσμοθεωρίας της

ζωής και της αντιμετώπισης των υπαρξιακών προβλημάτων. Νέες ιδεολογίες και απόψεις που

επικράτησαν στην Ευρώπη από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά κατέστησαν τη δυνατότητα

συμβίωσης σχεδόν ανέφικτη και τη δημοκρατική οργάνωση των κοινωνιών απατηλή.

Ως εκ τούτου , η εκπαίδευση δεν μπορεί από μόνη της να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις

που προκύπτουν από την πολυπολιτισμικότητα. Απαιτείται και η συστράτευση όλων των

άλλων κοινωνικών θεσμών και δυνάμεων. Διαχρονικά, από τον Αριστοτέλη έως και τη

σύγχρονη φιλοσοφική θεώρηση, το συμπέρασμα παραμένει ίδιο. Η απονομή δικαιοσύνης

αποτελεί το σημείο σύγκλισης των κοινωνιών που είναι πολυπολιτισμικές και η κατάρτιση

κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων παρέχουν τη δυνατότητα υπέρβασης των

διαφορετικοτήτων και αποκατάστασης της κοινωνικής συνοχής.

Την τελευταία δεκαετία έχουν σημειωθεί κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα που

δημιούργησαν σκέψεις και ανησυχίες αναφορικά με την ειρηνική συνύπαρξη και ομαλή εξέλιξη

του σύγχρονου κόσμου. Ειδικότερα, ύστερα από την πτώση των δίδυμων πύργων και μετά

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

2

όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνείς οργανώσεις, πανεπιστήμια «έπεσαν με τα μούτρα»

στη δουλειά. Ιδιαίτερα οι καθηγητές φιλοσοφίας των πανεπιστημίων. Αυτοί, πριν από τον

καθένα μας, πριν ακόμα και από τους πολιτικούς ηγέτες του κόσμου μας γνώριζαν. Ήξεραν ότι

οι σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες είναι υπαρκτές και οι κίνδυνοι ορατοί αν δε δράσουν

γρήγορα και ορθά.

Ο πολιτισμικός πλουραλισμός δεν συμβάλλει μονάχα στην ανάπτυξη πολιτικών

και διαπολιτισμικών στάσεων, αλλά αποτελεί και πηγή οικονομικής, διανοητικής,

συναισθηματικής, ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης για την ανθρωπότητα.

Υποστηρίζεται η αναγκαιότητα της αποδοχής της πολιτισμικής ετερότητας και ότι πρέπει να

βρούμε τρόπους διαχείρισης του διαφορετικού.

Έτσι καταλήγουμε αβίαστα στο επιθυμητό, που σχετίζεται με τη διατήρηση της

πολιτισμικής ταυτότητας του καθενός, αρκεί να εφαρμοστούν οι κατάλληλες συμπεριφορές

από δασκάλους, υπουργεία, προγράμματα, γονείς. Ο ρόλος που μπορεί να ασκήσει η

εκπαίδευση στην προσπάθεια υπέρβασης των κοινωνικών προταγμάτων που αφορούν στα

προβλήματα του αποκλεισμού και της περιθωριοποίησης κρίνεται καθοριστικός. Μέσα από

την εκπαίδευση πρέπει να αναζητηθεί εκείνο το πεδίο πολιτότητας μέσα από το οποίο ο κάθε

πολίτης θα μπορεί να απολαμβάνει πραγματικά την ελευθερία του χωρίς αυτή η ελευθερία να

αποβαίνει εις βάρος της κοινωνικής ενότητας.

Χρίστου Ευθυμία Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου(Απόσπασμα – Διασκευή)

Ερωτήσεις

Α.1. Να παρουσιάσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου σε 100 – 120 λέξεις.

(μονάδες 8)

Α.2. (α) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το κείμενο, που κάνουν αναγκαία τη δια

μόρφωση πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης στην Κύπρο;

(μονάδες 2)

(β) Ο πολιτισμικός πλουραλισμός δεν συμβάλλει μονάχα στην ανάπτυξη πολιτικών

και διαπολιτισμικών στάσεων, αλλά αποτελεί και πηγή οικονομικής, διανοητικής,

συναισθηματικής, ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης για την ανθρωπότητα.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

3

Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της πιο πάνω φράσης σε 80 – 100 λέξεις φέρνοντας δύο

παραδείγματα.

(μονάδες 3)

Α.3. (α) Να βρείτε τη συλλογιστική πορεία της 2ης παραγράφου .

(μονάδες 3 )

(β) Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τα δομικά μέρη της 5 ης παραγράφου.

(μονάδες 3 )

ΜΕΡΟΣ Β’ ΓΛΩΣΣΑ (10 Μονάδες)

Β.1 Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες.

συμμετέχει ενεργώς στα δρώμενα του κόσμου

H πολιτισμική αυτή ετερότητα

Απαιτείται και η συστράτευση όλων των άλλων κοινωνικών θεσμών και δυνάμεων

(μονάδες 3)

Β.2. Να χωρίσετε τις πιο κάτω λέξεις στα συνθετικά τους

σύγκλισης

απαιτήσεις

αβίαστα

(μονάδες 3)

Β.3. Να καταγράψετε ένα παράγωγο ουσιαστικό και ένα παράγωγο επίθετο για κάθε ένα από

τα παρακάτω ρήματα.

αποβαίνει

συμμετέχει

αποδέχεται

γνώριζαν

(μονάδες 4 )

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

4

ΜΕΡΟΣ Γ’ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ (40 Μονάδες)

«Η δημιουργία ελεύθερων και δημοκρατικών πολιτών με ολόπλευρα αναπτυγμένη

προσωπικότητα, πνευματικά καλλιεργημένων, ενάρετων, υγιών, δραστήριων και δημιουργικών,

που να συμβάλλουν με την εργασία και τη συνειδητή δράση τους στην κοινωνική, επιστημονική,

οικονομική και πολιτιστική πρόοδο της πατρίδας μας και στην προαγωγή της συνεργασίας,

αλληλοκατανόησης και αγάπης μεταξύ ανθρώπων και λαών, με στόχο την επικράτηση της

ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης αποτελεί το διακηρυγμένο σκοπό της Κυπριακής

εκπαίδευσης».

Σε ομιλία σας που θα εκφωνηθεί κατά τη διάρκεια ημερίδας με θέμα « Η εκπαίδευση σήμερα:

προκλήσεις και προοπτικές» να εξηγήσετε σε ποιους τομείς θα συνεισφέρει η υλοποίηση των

πιο πάνω στόχων και να αναπτύξετε με ποιους τρόπους μπορούν αυτοί να επιτευχθούν.