«Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο».

Φύλλο εργασίας

Μαρία Βουρτσιάνη filologosab . blogspot . gr

Α Παγκόσμιος πόλεμος- χαρακώματα- Ιστορία Γ Γυμνασίου

(αγγλ. All Quiet on the Western Front) είναι κινηματογραφικό αντιπολεμικό έργο του 1930 βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ. Βραβεύτηκε με το Όσκαρ για την καλύτερη ταινία το 1930 και είναι μια από τις πιο γνωστές αντιπολεμικές κινηματογραφικές ταινίες

Πλοκή

Βρισκόμαστε στην Γερμανία στις αρχές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Γίνεται επιστράτευση και ο κόσμος είναι κατενθουσιασμένος. Στους δρόμους επικρατεί πανηγυρικός ενθουσιασμός. Οι στρατιώτες φεύγουν εθελοντές για το μέτωπο συνοδευόμενοι από τους ήχους των μπάντων που παίζουν στρατιωτικά εμβατήρια, ενώ πλήθος άνδρες γυναίκες και παιδιά τους χειροκροτεί, τους ρίχνει λουλούδια και τους κουνάει καπέλα και μαντήλια. Ο ταχυδρόμος Χίμμελστος μοιράζει τα γράμματα βιαστικά για να πάει και αυτός να παρουσιαστεί, αφού είναι αξιωματικός. Μόνο σε μια αίθουσα του Γυμνασίου ο καθηγητής Κάντορεκ διδάσκει με στόμφο τους μαθητές του, αλλά η φωνή του δεν ακούγεται από τα εμβατήρια. Έχουν αρχαία Ελληνικά και στον πίνακα είναι γραμμένοι οι στίχοι του Ομήρου:

Ἄνδρα μοι ἔννεπε,μοῦσα, πολύτροπον,ὃς μάλα πολλὰ

Καθώς οι παρελάσεις έξω από το ανοιχτό παράθυρο για μια στιγμή λιγοστεύουν και οι ήχοι των εμβατηρίων κάπως απομακρύνονται, η φωνή του καθηγητή ακούγεται ξανά. Αντί για το μάθημα βγάζει έναν φλογερό πατριωτικό λόγο και παροτρύνει τους νέους να κάνουν το πατριωτικό τους καθήκον. Τελικά καταφέρνει να παρασύρει όλη την τάξη και να τους κάνει να πάνε όλοι σύσσωμοι εθελοντές.

Στον στρατώνα ο ενθουσιασμός είναι ακόμα μεγαλύτερος. Οι νεαροί στρατιώτες νοιώθουν σαν σε εκδρομή. Συναντάν τον ταχυδρόμο Χίμμελστος με στολή αξιωματικού. Ο Χίμμελστος που τώρα είναι ο διοικητής τους όμως είναι αυστηρός εκπαιδευτής και τους ταράζει στην εκπαίδευση. Τελικά παίρνουν διαταγή να πάν στο μέτωπο. Εκεί, στο Δυτικό Μέτωπο τους περιμένει μια άλλη πραγματικότητα, φρικτή και απάνθρωπη.

Πολλοί από τους στρατιώτες πληγώνονται βαριά ή βρίσκουν φρικτό θάνατο. Ο Μπόυμερ στην διάρκεια μιας επίθεσης εμπλέκεται σε μια σωματική πάλη με έναν Γάλλο στρατιώτη, και αφού τον πληγώσει θανάσιμα με την ξιφολόγχη εγκλωβίζεται στον κρατήρα μιας βόμβας μαζί με τον πληγωμένο Γάλλο. Έξω από τον κρατήρα η μάχη και οι βομβαρδισμοί μαίνονται, και ο Μπόυμερ είναι αδύνατο να εγκαταλείψει τον κρατήρα για μερόνυχτα. Ο Γάλλος που είναι βαριά τραυματισμένος αλλά δεν έχει πεθάνει ακόμα συνέρχεται. Ο Μπόυμερ τον βλέπει σαν άνθρωπο και τραυματία στρατιώτη και του δίνει να πιει τις τελευταίες σταγόνες νερό από το παγούρι του. Ο Γάλλος βασανίζεται και δεν μπορεί να πεθάνει. Βογκάει. Ο Μπόυμερ βασανίζεται από τις τύψεις επειδή τον

τραυμάτισε θανάσιμα, αλλά ακόμα περισσότερες τύψεις τον πιάνουν όταν ο Γάλλος πεθαίνει και μένει ακίνητος και μισοκαθισμένος να τον κοιτάει με ανοιχτά τα μάτια.

Σε μια διακοπή της μάχης ο Μπόυμερ βγαίνει από τον κρατήρα και γυρνάει στην μονάδα του. Παίρνει παράσημο και γυρίζει στο σπίτι του με άδεια. Εκεί τον υποδέχονται όλοι σαν ήρωα και του ζητούν να τους εξιστορεί συνέχεια τους διάφορους ηρωισμούς του μετώπου. Ο Μπόυμερ εγκαταλείπει. Ξαφνικά φτάνει στο σχολείο του και βρίσκει τον καθηγητή Κάντορεκ να βγάζει ακριβώς τον ίδιο φλογερό λόγο σε μια άλλη τάξη με πολύ νεότερους μαθητές. Ο καθηγητής τον αναγνωρίζει και τον φωνάζει όλο χαρά και υπερηφάνεια να πλησιάσει και να τους πει πώς είναι στο μέτωπο. Ο Μπόυμερ λέει ότι το μέτωπο είναι φρικτό και θερίζει ο θάνατος. Καθηγητής και μαθητές είναι απογοητευμένοι και τον κατηγορούν για δειλία.

Ο Μπόυμερ ξαναγυρνάει στο μέτωπο. Όλοι έχουν σκοτωθεί. Μόνο δυο γνωστοί του έχουν μείνει ακόμα. Τη στιγμή της συνάντησης όμως μια βόμβα που θα σκάσει μακρυά θα εκτινάξει ένα μικρό θραύσμα που θα σκοτώσει τον ένα από αυτούς. Ο Μπόυμερ βλέπει μια πεταλούδα και προσπαθεί να την πιάσει με το χέρι, όταν μια αδέσποτη σφαίρα θα τον σκοτώσει και αυτόν...

... μια ημέρα του Οκτώβρη του 1918,

κατά την οποία δεν συνέβη τίποτε,

και γι' αυτό το πολεμικό δελτίο ειδήσεων ήτανε πολύ περιληπτικό

με τα λόγια:

«Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1)Τι είναι το δυτικό μέτωπο και τι τα χαρακώματα;

2)Πότε άρχισε και πότε τελείωσε ο Α Παγκόσμιος πόλεμος; Ποιοι ήταν οι νικητές του πολέμου;

3)Πως προσπαθεί ο γερμανός καθηγητής να πείσει τους μαθητές του να καταταγούν στο στρατό; Πως παρουσιάζουν τον πόλεμο;

4)Διακρίνονται τα αίτια του Α Παγκοσμίου πολέμου στην αρχή της ταινίας;

5)Πότε οι νέοι συνειδητοποιούν για πρώτη φορά το απάνθρωπο πρόσωπο του πολέμου μετά την εκπαίδευσή τους στο κέντρο νεοσύλλεκτων;

6)Πως ήταν η ζωή στα χαρακώματα;

7)Πόσο αλλάζει ο πόλεμος τον άνθρωπο; Αναφέρετε σκηνές για να τεκμηριώσετε την άποψή σας.

8)Πως αντιμετωπίζεται ο Μπάουερ όταν επιστρέφει στην πόλη του; Ποιους βλέπει και γιατί;

9)Ποιο είναι το τέλος της ταινίας ;Ποιο νομίζετε πως ήταν το μήνυμα του σκηνοθέτη;

«Είμαι νέος. Είμαι είκοσι χρονών. Μα από τη ζωή μονάχα την απελπισιά έχω γνωρίσει, αυτή την αγωνία, το θάνατο και το πιο επιπόλαιο, το πιο παράλογο αλυσόδεμα της ζωής σε μια άβυσσο πόνου. Βλέπω να σπρώχνονται οι λαοί, να χτυπούν ο ένας τον άλλον και να σκοτώνονται δίχως να λένε τίποτα, δίχως να ξέρουν τίποτα, με τρέλα, πειθήνια κι αθώα».

Αυτή είναι η παρακαταθήκη του νεαρού στρατιώτη Πάουλ Μπόυμερ, που μαζί με μια παρέα συμμαθητών του βρέθηκε από τα θρανία στα χαρακώματα, στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου θα ζήσουν τη φρίκη του θανάτου και τη σκληρή πραγματικότητα της μάχης, τη διάψευση των προσδοκιών τους και την προδοσία. Ωστόσο οι νεαροί στρατιώτες της γερμανικής Σιδηράς Νεολαίας στέκονται στις θέσεις τους, υπακούουν εντολές, σκοτώνουν για να επιβιώσουν, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο που δεν καταλαβαίνουν. 

Το μυθιστόρημα Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον εκδόθηκε το 1929 και χαρακτηρίστηκε ως το πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό έργο για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταφράστηκε σε 45 γλώσσες, έκανε εκατομμύρια πωλήσεις και γυρίστηκε δύο φορές κινηματογραφική ταινίαΌταν η ταινία προβλήθηκε το 1931 για πρώτη φορά στο Βερολίνο, ο συγγραφέας αντιμετωπίστηκε ως εχθρός της

πατρίδας του. Ομάδες της χιτλερικής νεολαίας είχαν ορμήσει τότε στην αίθουσα όπου προβαλλόταν το έργο κραυγάζοντας «Γερμανία, ξύπνα!» και η ταινία απαγορεύτηκε. 

Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ γεννήθηκε το 1898 στην πόλη Όσναμπρουκ της Γερμανίας. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιστρατεύτηκε σε πολύ νεαρή ηλικία, γεγονός που τον στιγμάτισε για όλη του τη ζωή. Στη διάρκεια του πολέμου τραυματίστηκε επανειλημμένα, ενώ είδε τον καλύτερό του φίλο να σκοτώνεται με φρικτό τρόπο.Καταπιάστηκε με διάφορα επαγγέλματα, εργάστηκε ως οδηγός αγώνων, δάσκαλος, έμπορος και δημοσιογράφος. Το 1929 δημοσιεύθηκε το περίφημο μυθιστόρημά του Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον, όπου περιγράφει τις εμπειρίες του από τον πόλεμο. Το 1933 με πρωτοβουλία του Γιόζεφ Γκέμπελς οι ναζί απαγόρευσαν και έκαψαν τα βιβλία του. Προσπάθησαν να σπιλώσουν το όνομα του συγγραφέα διαδίδοντας ψευδώς ότι δεν βρέθηκε ποτέ στο μέτωπο. Επιπλέον, του αφαίρεσαν τη γερμανική υπηκοότητα. Το 1943 η αδελφή του, που είχε παραμείνει στη Γερμανία, συνελήφθη, καταδικάστηκε ως ηττοπαθής και εκτελέστηκε.