ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 7:

Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ ΔΕΣΜΟΥ,

ΑΡΡΙΑΝΟΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ .

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1) Γόρδιος Δεσμός  είναι ο περίπλοκος κόμπος που έδενε το άρμα του Γόρδιου, πατέρα του Μίδα και αρχαίου βασιλέα της Φρυγίας.Μεταφορικά σημαίνει:κάθε πολύπλοκο και δυσεπίλυτο πρόβλημα, μπερδεμένη κατάσταση.Η παράδοση έλεγε πως,όποιος έλυνε τον γόρδιο δεσμό,θα γινόταν κύριος της Ασίας.

2)Αρριανός :πληροφορίες για τον συγγραφέα θα πάρετε από τη σελίδα 52 του σχολικού βιβλίου (έκδοση 2014).

3)Αλεξάνδρου Ανάβασις (από τη Βικιπαίδεια):

Η "Ανάβασις Αλεξάνδρου" είναι η ιστορία της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου  από το Φλάβιο Αρριανό .

Ο όρος "ανάβασις" σημαίνει «εκστρατεία από τα παράλια εις την κεντρική Ασία » και χρησιμοποιήθηκε από τον Ξενοφώντα  στον τίτλο του έργου του "Κύρου Ανάβασις ". Ο Αρριανός, συνειδητός μιμητής του ύφους του Ξενοφώντα, χρησιμοποιεί τον ίδιο όρο και στο δικό του έργο για την κατάκτηση της Ασίας από τον επιφανή στρατηλάτη.

Το έργο είναι η παλαιότερη πλήρης εξιστόρηση της εκστρατείας του Αλεξάνδρου που έχει διασωθεί. Γράφτηκε το δεύτερο αιώνα μ.Χ.  (δηλαδή πάνω από τετρακόσια χρόνια μετά τα γεγονότα που αφηγείται) αλλά βασίζεται σε πηγές πολύ παλαιότερων αρχαίων ιστορικών όπως ο Καλλισθένης , Ονησίκριτος , Νέαρχος , Αριστόβουλος , Κλείταρχος  και Πτολεμαίος ο Λάγου .

Πρόκειται,κυρίως,για πολεμική ιστορία και ασχολείται ελάχιστα με την προσωπική ζωή του Αλεξάνδρου ή την επιρροή του στην πολιτική  σκηνή της εποχής του ή τους λόγους που τον ώθησαν στην εκστρατεία εναντίον της Περσικής Αυτοκρατορίας .

4)Γόρδιον:Η πρωτεύουσα της Μεγάλης Φρυγίας,που βρισκόταν κοντά στον Σαγγάριο ποταμό(στα βάθη της Μ.Ασίας), (σελίδα 53 του σχολικού βιβλίου της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας ,Α΄Γυμνασίου).

5)Γιατί ο Αλέξανδρος ήθελε να λύσει τον γόρδιο δεσμό και πώς το κατάφερε;

6)Ποια συμπεράσματα βγαίνουν από το απόσπασμα για τον χαρακτήρα του Μ.Αλεξάνδρου;(συμβουλευτείτε και τα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου, αφού πρώτα διαβάσετε την απόδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά στο τέλος του φύλλου εργασίας).

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το αρχαίο κείμενο- και σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας σας και με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων του βιβλίου σας να δώσετε τη σημασία στα νεοελληνικά των παρακάτω φράσεων του κειμένου:

α)  ὡς ἐς Γόρδιον παρῆλθε β)  πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου γ) καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο

δ) παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν καὶ λελύσθαι ἔφη

ε)βρονταί τε καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν .

2)Να βρείτε 5 ρήματα και 5 ουσιαστικά που θεωρείτε βασικά για την κατανόηση του κειμένου και να τα γράψετε στο τετράδιό σας .Δίπλα στο καθένα να σημειώσετε και την απόδοσή του στη νεοελληνική γλώσσα.

3)Να εντοπίσετε στο κείμενο στοιχεία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας(θυσίες,οιωνοί-σημάδια των θεών).

4)  πόθος,ἀρχὴ ,τέλος,λύσιν,δεσμός,νυκτός:να αναζητήσετε τις λέξεις μέσα στο κείμενο και να βρείτε τα ρήματα από τα οποία αυτές προέρχονται(γράψτε τα ρήματα στη νέα ελληνική).

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Να αφηγηθείτε με συντομία σε έναν συμμαθητή σας που έλειπε από το μάθημα, το περιεχόμενο του κειμένου της ενότητας.

2)Τι σημαίνει σήμερα η φράση:γόρδιος δεσμός ;Να τη χρησιμοποιήσετε μέσα σε πρόταση,ώστε να φανεί η σημασία της.

3)Να βρείτε παράγωγες λέξεις(απλές ή σύνθετες) στη νεοελληνική γλώσσα από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου :  ἐμυθεύετο,   ἄρξαι, ἔθυε , ἐπεσήμηναν.(μία από καθένα ρήμα).Να βάλετε κάθε παράγωγη λέξη μέσα σε πρόταση.

4)α)Στη σύγχρονη εποχή ,υπάρχουν δημόσια πρόσωπα(ηγέτες) που δείχνουν αποφασιστικότητα,όταν το απαιτούν οι περιστάσεις;(ή σε δύσκολες στιγμές;)β)Πιστεύετε ότι αυτό είναι βασικό προσόν ενός ηγέτη;Γιατί;

5)Στη θρησκεία μας αναφέρονται ιστορίες για θεϊκά σημάδια ή εμφανίσεις του θεού;

6)Να ζωγραφίσετε μια εικόνα ή να γράψετε ποίημα ή πεζό κείμενο ή κάποιες φράσεις που να παρουσιάζουν τις εντυπώσεις σας από το απόσπασμα που μελετήσαμε.

Απόδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά:

Τον Αλέξανδρο, όταν έφτασε στο Γόρδιον, τον πιάνει επιθυμία έντονη να δει την άμαξα του Γορδίου και το δεσμό του ζυγού της άμαξας. Και μάλιστα, μεταξύ άλλων, λεγόταν και αυτό για την άμαξα, ότι ,δηλαδή ,όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας, αυτός ήταν ορισμένο από την μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. Και ήταν ο δεσμός από φλούδα κρανιάς και αυτού ( του δεσμού ) ούτε το τέλος ούτε η αρχή διακρινόταν. Και ο Αλέξανδρος, επειδή αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού, δεν ήθελε, όμως ,να τον αφήσει και άλυτο, ( γιατί φοβόταν ), μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος, αφού χτύπησε με το ξίφος,έκοψε το δεσμό και είπε ότι λύθηκε. Απομακρύνθηκε, λοιπόν ,από την άμαξα και ο ίδιος και οι σύντροφοί του με την ιδέα ότι ο χρησμός για τη λύση του δεσμού είχε εκπληρωθεί. Και,πράγματι, τη νύχτα εκείνη και βροντές και λάμψη από τον ουρανό έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας · και εξαιτίας αυτών ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα πρόσφερε θυσίες στους θεούς, που του φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο της λύσης του δεσμού.

Περισσότερα στοιχεία για το κείμενο στον παρακάτω σύνδεσμο:

http :// filologikaek . blo gspot . gr / (αρχαία α΄ γυμνασίου,ενότητα 7).

ΕΥΗ ΚΑΡΟΥΝΙΑ