Ο Γιάννης Μπουτάρης έκανε χτες βράδυ µια οµιλία στη Σχολή Χηµικών του ΑΠΘ από όπου έχει

αποφοιτήσει.

Νοµίζω ότι είναι το καλύτερο πολιτικό κείµενο που έχω διαβάσει το τελευταίο διάστηµα, ένα παράθυρο

ελπίδας για ανθρώπους που είναι στην πολιτική για να πουν την αλήθεια, µε τόλµη, κι όχι για να

συντηρήσουν την τοπική καρέκλα ή για να βγαίνουν κάθε µέρα στα πρωινάδικα. Η Θεσσαλονίκη έχει

Μπουτάρη, έχει και Ψωµιάδη. Αυτό το δίληµµα είναι πια δίληµµα όλων µας.

Από τα καλύτερα του κειµένου: "η κοµµατικοποίηση των Πανεπιστηµίων είναι ο Μουµπάρακ που έχει

καθήσει στο σβέρκο της σπουδάζουσας νεολαίας".

Παρακάτω θα βρείτε τα βασικά σηµεία και το πλήρες κείµενο.

Κύρια σηµείαΈνα είναι το σηµαντικότερο αναπτυξιακό µέτρο για την πόλη µας, µία είναι η απολύτως αναγκαία

συνθήκη για να ορθοποδήσει µακροπρόθεσµα η Θεσσαλονίκη και να αλλάξει οικονοµικό µοντέλο η Βόρεια

Ελλάδα: Nα γίνει το ΑΠΘ συνολικά το καλύτερο πανεπιστήµιο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης µε

παγκόσµιες επιδόσεις σε ερευνητικά αντικείµενα αιχµής.

Το ΑΠΘ δεν θα µπορέσει να πετύχει αυτό τον στόχο εάν, όπως και τα άλλα ΑΕΙ της χώρας, δεν

καταργήσει την υφιστάµενη, θεσµοθετηµένη σύγκρουση συµφερόντων - δηλαδή αν δεν απαλλαχθεί από

την συνδιοίκηση των πανεπιστηµιακών αρχών µε τις κοµµατικές νεολαίες.

Η τεχνοκρατική διαχείριση του πανεπιστηµίου – αυτό που είθισται να αποκαλείται ο ‘µάνατζερ’ - είναι

απόλυτη ανάγκη για ένα µαζικό και σύγχρονο πανεπιστήµιο όπως το ΑΠΘ. Η διαχείριση της µαζικότητας

του σηµερινού σύγχρονου πανεπιστηµίου προκαλεί και την ανάγκη για σύνθετες λειτουργίες στην

χρηµατοοικονοµική διαχείριση, στην πληροφορική, στην διαχείριση των υποδοµών, στις νοµικές

υπηρεσίες.

Είναι απαραίτητος τόσο ο εκσυγχρονισµός του κανονιστικού περιβάλλοντος των κληροδοτηµάτων όσο και

η συστηµατική άντληση πόρων, από το ΑΠΘ, από την χορηγική κοινότητα του Ελληνισµού, την βάση

αποφοίτων του ΑΠΘ και από την κοινωνία της Θεσσαλονίκης: για την διεύρυνση των διαθέσιµων πόρων,

την υποστήριξη της ερευνητικής πρωτογένειας και την εµπέδωση της χρηστής διαχείρισης.

Μπορούµε να µετατρέψουµε την αποτυχία σε επιτυχία. Με την αλλαγή της διακυβέρνησης της

τριτοβάθµιας παιδείας, πανεπιστήµια όπως το ΑΠΘ και το Μακεδονίας θα πολλαπλασιάσουν άµεσα

προνοµιακούς δεσµούς µε την τεράστια Ελληνική πανεπιστηµιακή διασπορά που έχει δηµιουργήσει σε

βάθος χρόνου η αγκύλωση του Ελληνικού Πανεπιστηµίου.

Ως ∆ήµαρχος Θεσσαλονίκης δεν διεκδικώ καµία θέση στην διοίκηση των ΑΕΙ του µητροπολιτικού

συγκροτήµατος, είτε ex officio, είτε µε όποια άλλη ιδιότητα, ακόµα και εάν κάτι τέτοιο προβλεφθεί στο

µέλλον από τον νοµοθέτη. ∆ιεκδικώ όµως τον λόγο και την άποψη σε µία καθοριστική παράµετρο για το

µέλλον της Θεσσαλονίκης: την ποιότητα της τριτοβάθµιας παιδείας που παρέχεται στην πόλη µας.

Το πλήρες κείµενο

Πόλη και Πανεπιστήµιο

Η οποιαδήποτε ατζέντα για την νέα Θεσσαλονίκη όπως θέλουµε να την λέµε δεν µπορεί παρά να

ενσωµατώσει προτάσεις, λύσεις και θέµατα που αφορούν όχι µόνο το τοπικό αλλά και το εθνικό επίπεδο.

Το εξέχον παράδειγµα είναι αυτό της τριτοβάθµιας παιδείας.

Η στασιµότητα στην τριτοβάθµια παιδεία αφορά και έχει συνέπειες, όχι µόνο για την συνολική

ανταγωνιστικότητα της χώρας, την εν γένει ανέλιξη και δυναµισµό της Ελληνικής κοινωνίας αλλά και την

ικανότητα συγκεκριµένων περιοχών και αστικών κέντρων της Ελλάδος να προοδεύσουν.

Αστικά περιβάλλοντα όπως αυτό της Θεσσαλονίκης δεν έχουν πια την πολυτέλεια να συµβιώνουν µε µια

µετρίων – και χειρότερα – επιδόσεων τριτοβάθµια παιδεία. Αντίθετα τους είναι απαραίτητη η διακεκριµένη

όσο και πλουραλιστική στην διακυβέρνηση της τριτοβάθµια παιδεία µια που:

• ∆εν µπορούν να βασιστούν, όπως βασίστηκε η πρωτεύουσα την περίοδο της απελευθέρωσης των

αγορών, στην αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισµό των υπηρεσιών και υποδοµών (τράπεζες,

τηλεπικοινωνίες, κλπ) που παραδοσιακά εδράζουν στην Αθήνα. Έχουν άρα µεγαλύτερη ανάγκη της

παραγωγής πρωτογένειας από ένα ισχυρό πλέγµα πανεπιστηµιακών σχολών που µπορεί να µπολιάσει και

να διαµορφώσει εκ νέου την τοπική επιχειρηµατικότητα.

• ∆εν µπορούν να συγκρατήσουν τα δυναµικότερο ανθρώπινο δυναµικό τους ελλείψει ενός ισχυρού πόλου

στην τριτοβάθµια παιδεία που να παράγει την πραγµατικότητα όσο και την αίσθηση ‘ότι κάτι πάντα

συµβαίνει και κάτι συνεχώς κινείται’. Έτσι οι ηγεσίες τους διαρρέουν στην πρωτεύουσα ή και στο

εξωτερικό αποδυναµώνοντας ακόµη περισσότερο την ικανότητα τους να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις.

• ∆εν έχουν την ικανότητα να κάνουν χρήση του γεωγραφικού τους πλεονεκτήµατος για να προσελκύσουν

τις µελλοντικές ηγεσίες των γειτονικών χωρών σε σπουδές και να αναβαθµίσουν έτσι ακόµη περισσότερο

τις περιφερειακές τους σχέσεις, καθώς και να καταστήσουν την παιδεία ως έναν τοπικό όσο και δυναµικό

κλάδο υπηρεσιών.

Από τις παραπάνω διαπιστώσεις απορρέει το εξής ένα συµπέρασµα: Ως θέµα αρχής η τριτοβάθµια παιδεία

και η φύση της εξέλιξης της – όχι µόνο η παρουσία της και µόνο όπως µέχρι τώρα αντιµετωπίζεται από

τοπικές κοινωνίες – κατ’ εξοχήν αφορά την Θεσσαλονίκη, την δεύτερη µεγαλύτερη πόλη της χώρας µε το

πρώτο µεγαλύτερο πανεπιστήµιο της χώρας. Και αφορά βεβαίως εξίσου όλες τις κοινωνίες των πόλεων

της περιφέρειας που διαθέτουν πανεπιστήµια και πανεπιστηµιακές σχολές κάποιου µεγέθους και

επιπέδου. Κοινωνίες των πόλεων όπως η Ξάνθη, η Κοµοτηνή, τα Ιωάννινα, η Πάτρα, το Ηράκλειο.

Σήµερα λοιπόν θα σας µιλήσω όχι µόνο ως ο ∆ήµαρχος της πόλης που φιλοξενεί το µεγαλύτερο

πανεπιστήµιο της χώρας αλλά και ως ο ∆ήµαρχος της πόλης που φιλοξενεί το πρώτο τη τάξει

πανεπιστήµιο της Ελληνικής περιφέρειας. ∆ιότι ο προβληµατισµός µου δεν αφορά µόνο την Θεσσαλονίκη.

Αντιθέτως αφορά όλες τις πόλεις της περιφέρειας που έχουν πανεπιστήµια, αφορά δηλαδή το σύνολο της

Ελληνικής περιφέρειας.

∆ιακυβέρνηση

Θα αρχίζω από την αναγκαία συνθήκη και µετά θα προχωρήσω στις επαρκείς. Η Θεσσαλονίκη δεν θα

αποκτήσει το πανεπιστήµιο που χρειάζεται εάν δεν αλλάξει ο βασικός όρος της διακυβέρνησης του. Και

αυτός είναι ένας. Η σηµερινή κοµµατικοποίηση του πανεπιστηµίου που προκύπτει από την αναγκαιότητα

οι πρυτανικές αρχές να εκλέγονται από τις ‘φοιτητικές’ οργανώσεις. Είναι µια διευθέτηση που δεν

επιδέχεται βελτίωσης και απλά πρέπει να καταργηθεί.

Ο λόγος είναι ότι θεσµοθετεί την διαχείριση του Ελληνικού πανεπιστηµίου στην αρχή της σύγκρουσης

συµφερόντων, στην πραγµατικότητα εξωπανεπιστηµιακών και µη ακαδηµαϊκών. Πολύ απλά η σχέση

διδάσκοντος και διδασκόµενου δεν µπορεί να συγκεραστεί µε την σχέση εκλεγόµενου και εκλογέα, η

ιδιότητα του φοιτητή δεν είναι συµβατή µε την ιδιότητα του ψηφοφόρου.

Η απόπειρα του συγκερασµού αυτών των δύο ιδιοτήτων έχει βλάψει ανεπανόρθωτα την ιερή σχέση µεταξύ

διδάσκοντος και διδασκόµενου, υποχρεώνοντας τον διδάσκοντα να αντιµετωπίσει µεροληπτικά τον

διδασκόµενο µια που οι φιλοδοξίες του για ανέλιξη εξαρτώνται από την ψηφοθηρία των κοµµατικών

οργανώσεων. Από την άλλη µεριά έχει ωθήσει τον διδασκόµενο να υπονοµεύσει την σχέση του µε τους

συνάδελφους φοιτητές του χρησιµοποιώντας την πατρωνία των κοµµατικών οργανώσεων για να πάρει

βαθµούς που δεν αξίζει κατά ανάγκη, να διεκδικήσει θέση σε µεταπτυχιακά προγράµµατα που άλλοι

αξίζουν περισσότερο και, στον βαθµό που έχει ακαδηµαϊκές φιλοδοξίες, να τις προωθήσει και αυτές µέσω

της πατρωνίας.

Όποιος ισχυρίζεται ότι αυτό το σύστηµα διακυβέρνησης είναι υγιές ή ότι επιδέχεται βελτίωσης πλέον δεν

εθελοτυφλεί, απλά ψεύδεται. Και, επειδή συζητούµε για την πανεπιστηµιακή κοινότητα, όχι µόνο

ψεύδεται αλλά και επιδεκτικά αγνοεί την ίδια επιστηµονική συναίνεση, δηλαδή την έρευνα Ελλήνων

συναδέλφων του, στους τοµείς της πολιτικής οικονοµίας, των πολιτικών επιστηµών και της

κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, που έχουν αναδείξει σε σειρά επιστηµονικών δηµοσιεύσεων σε έγκριτες

όσο και διεθνείς περιοδικές εκδόσεις τα αρνητικά αποτελέσµατα αυτής της διακυβέρνησης.

Πολλοί από εσάς τους ξέρετε, αλλά ας τους αναφέρω. Ο Στέφανος Πεσµατζόγλου, της Παντείου, έχει

αναλύσει πως οι πιέσεις των κοµµατικών οργανώσεων στα µέλη της πανεπιστηµιακής κοινότητας έχουν

αναστείλει την εξέλιξη των προγραµµάτων σπουδών και έχουν καθηλώσει χιλιάδες απόφοιτους ελληνικών

πανεπιστηµίων στην απόκτηση υποτυπωδών και απηρχαιωµένων γνώσεων, όπου η αποφοίτηση έχει

µοναδική αξία για την πρόσληψη στο Ελληνικό δηµόσιο.

Με αυτό το κριτήριο οι κοµµατικές οργανώσεις έχουν διαπραγµατευτεί, ιδίως στα αρχαιότερα

πανεπιστήµια µας και τµήµατα, που το 70 και τοις εκατό των αποφοίτων κατευθύνεται στον δηµόσιο

τοµέα, ένα στενό γνωστικό αντικείµενο και εξετάσεις στην ελάχιστη δυνατή υποδιαίρεση αυτού του ήδη

υπό σµίκρυνση αντικειµένου.

Οι Μητσόπουλος και Πελαγίδης του Πανεπιστηµίου Αθηνών έχουν αναλύσει σε δηµοσιεύσεις τους το πώς η

σηµερινή διακυβέρνηση του Πανεπιστηµίου εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο όχι την παροχή του δηµόσιου

αγαθού της παιδείας αλλά της προσοδοθηρικές στρατηγικές και επιδιώξεις των οργανώσεων,

ακαδηµαϊκών και κοµµατικών που το νέµονται.

Ο Αποστόλης ∆ηµητρόπουλος κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης στο Πανεπιστήµιο Αθηνών και αυτός, πιο

πρόσφατα έχει αναλύσει το πώς η εξάρτηση των πρυτανικών αρχών από τις κοµµατικές οργανώσεις –

αυτό το ιδιότυπο σύµφωνο όπως το αποκαλεί – έχει καταστήσει τις πρυτανικές αρχές ένα προσωπείο και

µόνο των πελατειακών συµφερόντων που εκπροσωπούν αυτές οι οργανώσεις, οι οποίες µάλιστα έχουν

αυτονοµηθεί σε σηµαντικό βαθµό και από τα κόµµατα στα οποία εντάσσονται, τέτοια είναι η ισχύς των

συµφερόντων που έχουν καταστεί διεκδικήσιµα.

Αναρίθµητοι συνάδελφοι σας, προς µεγάλη τιµή τους, και από όλα τα γνωστικά αντικείµενα, έχουν

διατυπώσει ανάλογες κριτικές του σηµερινού συστήµατος διακυβέρνησης συµµετέχοντας στον δηµόσιο

διάλογο, όχι ως ειδικοί της εκπαίδευσης αλλά ορµώµενοι από τα βιώµατα τους στο πανεπιστήµιο.

Ποια πρόταση υιοθετώ; Την δια παντός αποχώρηση των κοµµατικών παρατάξεων, των φοιτητικών

νεολαιών, από την µέθοδο επιλογής, όποια και αν είναι αυτή, των διοικητικών αρχών των τµηµάτων,

σχολών και πανεπιστηµίων της χώρας.

Μόνο έτσι θα αποκατασταθεί η ακεραιότητα της σχέσης διδάσκοντος και διδασκόµενου, της κυρίαρχης

σχέσης για ένα πανεπιστηµιακό ίδρυµα δηλαδή. Κυρίες και κύριοι, η κοµµατικοποίηση του πανεπιστηµίου,

είναι ο Μουµπάρακ που έχει καθίσει στο σβέρκο της σπουδάζουσας νεολαίας µας. Ήρθε το πλήρωµα του

χρόνου να τον ξεφορτωθείτε.

Μαζί µε την αποκοµµατικοποίηση του πανεπιστηµίου πρέπει επίσης να διεκδικήσετε την από-ασυλοποίηση

του πανεπιστηµίου που όχι µόνο επιβαρύνει την ήδη βεβαρηµένη διακυβέρνηση σας και απαξιώνει το

σπουδαστικό βίωµα των παιδιών µας – των λιγότερο προνοµιούχων παιδιών µας που δεν σπουδάζουν υπό

ειδυλλιακές συνθήκες στα πανεπιστήµια της ∆υτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αµερικής – αλλά και κάνει

το πανεπιστήµιο απωθητικό στην κοινωνία της πόλης που το περιβάλλει.

Ιδίως για εµάς στην Θεσσαλονίκη που έχουµε και το καλύτερο και πιο µεγάλο, κεντρικό αστικό κάµπους

της χώρας η σηµερινή κατάσταση του µας απωθεί από το να εµπλακούµε µε το πανεπιστήµιο µε

δηµιουργικό τρόπο, µια που το πανεπιστήµιο αποπνέει ατµόσφαιρα γκέτο, αλλά και να χαρούµε το

απλούστερο, µια βόλτα ένα Σαββατοκύριακο στους χώρους ενός όµορφου και περιποιηµένου κάµπους.

Από-ασυλοποιηµένο πανεπιστήµιο σηµαίνει τελικά και ανοιχτό στην πόλη και την κοινωνία της

πανεπιστήµιο.

Θέλω σε αυτό το σηµείο να διευκρινίσω ότι δεν διεκδικών και δε θέλω ex officio η οποιαδήποτε άλλη

συµµετοχή στην διακυβέρνηση του ΑΠΘ και της τριτοβάθµιας παιδείας γενικότερα. Όπως έχετε

διαπιστώσει έχω και θα συνεχίσω να έχω λόγο για την λειτουργία και την κατεύθυνση της τριτοβάθµιας

παιδείας στην πόλη µας. Με αφήνει παγερά αδιάφορο το να έχω και θεσµική θέση, καρέκλα δηλαδή, σε

οποιοδήποτε µελλοντικό διοικητικό συµβούλιο του ΑΠΘ.

∆ιεκδικώ δηλαδή την παρέµβαση µε την έκφραση της άποψης µου, αρχής γενοµένης εδώ και τώρα, στο

Πανεπιστήµιο, Σχολή και Τµήµα από το οποίο αποφοίτησα. Την άσκηση επιρροής στην διαµόρφωση

συναίνεσης σε κάτι που είναι καθοριστικό για το µέλλον της Θεσσαλονίκης. Τίποτα παραπάνω. Τίποτα

λιγότερο.

Τεχνοκρατική ∆ιαχείριση

Όσων αφορά την τεχνοκρατική διαχείριση του πανεπιστηµίου – αυτό που συνηθίζεται να αποκαλείται ως ο

‘µάνατζερ’ - δεν είναι δυνατόν να υπερασπιζόµαστε το µαζικό και σύγχρονο πανεπιστήµιο χωρίς να

πρεσβεύουµε την αποτελεσµατική διαχείριση του από άτοµα που κατέχουν διαπιστωµένα επαρκείς

τεχνικές γνώσεις. Η διαχείριση της µαζικότητας του σηµερινού σύγχρονου πανεπιστηµίου προκαλεί την

ανάγκη για σύνθετες λειτουργίες:

• Στην διοικητική µέριµνα των χιλιάδων φοιτητών που περνούν τις πύλες των πανεπιστηµίων µας κάθε

µέρα.

• Στα συστήµατα πληροφορικής που υποστηρίζουν τις διαδικασίες που επισύρουν οι δραστηριότητες

αυτών των φοιτητών, στην εγγραφή τους στα µαθήµατα επιλογής τους, στην έγκαιρη και αξιόπιστη

καταγραφή των επιδόσεων τους, στην αναπαραγωγή των εγγράφων και βοηθηµάτων που συνοδεύουν την

εκπαιδευτική τους δραστηριότητα.

• Στις διαδικασίες κεντροποιηµένων και ακέραιων προµηθειών για την διάθεση των απαραίτητων

αναλώσιµων και µη υλικών που είναι απαραίτητα στην λειτουργία αυτού του µαζικού πανεπιστηµίου.

Με το να αρνούµεθα αυτή την τεχνοκρατική διαχείριση δεν επανερχόµενα σε ένα ειδυλλιακό πανεπιστήµιο,

τύπου ‘Επιστροφής στο Μπράιτσχεντ’, στην Οξφόρδη ή την Χαιδελβέργη του πρώτου µισού του 20ου

αιώνα, αλλά απλά καταδικάζουµε το µαζικό πανεπιστήµιο σε επίπεδο κατώτερο µιας ήδη κακής δηµόσιας

διοίκησης.

Ενισχύουµε την πατρωνία που ασκούν πάνω στο φοιτητικό σώµα οι κοµµατικές οργανώσεις που έτσι

γίνονται οι διαµεσολαβητές µεταξύ µιας ανεπαρκούς διοικητικής µηχανής και του ταλαίπωρου φοιτητή.

Σπαταλούµε πολύτιµους και δυσαναπλήρωτους πόρους και τους στερούµε από την έρευνα και την

διδασκαλία του πανεπιστηµίου. Υποσκάπτουµε τελικά το δηµόσιο αγαθό που λέγεται µαζική τριτοβάθµια

παιδεία.

Μπορώ να σας το πω και εγώ µε την σηµερινή µου ιδιότητα ως ∆ήµαρχος Θεσσαλονίκης – είµαστε στο ίδιο

σινάφι πλέον, παράγω και διαθέτω όπως και εσείς δηµόσια αγαθά και υπηρεσίες – θέλω για να κάνω την

δουλειά µου σωστά τους καλύτερους λογιστές, τους καλύτερους ειδικούς πληροφορικής, τους καλύτερους

δικηγόρους και ούτω καθεξής. Όποτε δεν τους έχω αυτό που υποφέρει είναι το δηµόσιο συµφέρον που

εκπροσωπεί ο δήµος Θεσσαλονίκης, υποφέρει δηλαδή ο δηµότης της πόλης µας και η οικογένεια του.

Κληροδοτήµατα και Χορηγίες

Όσων αφορά τώρα τις διευρυµένες πηγές χρηµατοδότησης σας πέραν δηλαδή της κρατικής και

Ευρωπαϊκής χρηµατοδότησης. Καταρχήν να θυµηθούµε ότι η χορηγική δράση δεν είναι ένα ξενόφερτο

φρούτο αλλά συνήθεια βαθιά ριζωµένη στον Ελληνισµό. ∆εν χρειάζεται να πάµε τόσο µακριά όσο η

κλασσική Αθήνα – αλλά αν θέλετε ας πάµε και ως εκεί – µερικά από τα σηµαντικότερα πανεπιστηµιακά

ιδρύµατα της χώρας φέρουν ακόµη τα ονόµατα των ιδιωτών ιδρυτών τους – Πάντειο, Μετσόβιο κλπ.

Ακόµη και σήµερα άλλωστε – και είναι ένα αγώνας που θέλω να συντρέξω – οι πανεπιστηµιακές αρχές της

χώρας παλεύουν να εκσυγχρονίσουν τον θεσµό των κληροδοτηµάτων, ούτως ώστε να ενεργοποιήσουν

πόρους που επί του παρόντος είναι εν υπνώσει, κυρίως ακίνητες αξίες. Προσπαθούν δηλαδή να

µεγιστοποιήσουν την ωφέλεια, στην εκπλήρωση της εκπαιδευτικής τους αποστολής, των χορηγιών που

τους δόθηκαν στο παρελθόν από εύπορους συµπατριώτες µας.

∆εν προτείνω την άντληση χορηγιών ως άλλοθι για την µείωση των κρατικών δαπανών στην παιδεία.

Άλλωστε οι ίδιες οι κοινωνίες που παρουσιάζουν τα πιο υψηλά ποσοστά χρηµατοδότησης στην παιδεία ως

ποσοστό του ΑΕΠ παρουσιάζουν και τις πιο διευρυµένες πηγές χρηµατοδότησης αυτού του αγαθού.

Πολύ απλά είναι κοινωνίες που διαχέονται από συναίνεση σε όλα τα επίπεδα για τον στρατηγικό και

αναντικατάστατο ρόλο της παιδείας για την πρόοδο και ευηµερία τους. Συναίνεση που διατρέχει το

εκλογικό σώµα, την πολιτεία, τους απόφοιτους των πανεπιστηµίων, τις µικρές και µεγάλες επιχειρήσεις,

και τις εύπορες εισοδηµατικές τάξεις.

Είναι ανεπίτρεπτο λοιπόν, ιδίως τη σήµερον ηµέρα, οι πρυτανικές αρχές της χώρας να µην διαθέτουν

στρατηγική άντλησης χορηγιών που να απευθύνεται στην βάση των αποφοίτων τους, και στους πιο

εύπορους εξ αυτών, στα µεγάλα φιλανθρωπικά ιδρύµατα της χώρας, στις µεγάλες Ελληνικές

επιχειρήσεις, στον µεγάλο Ελληνικό πλούτο εντός και εκτός των συνόρων της επικράτειας. Και να µην

έχουν και τα µέσα που να µπορεί να υλοποιήσει την στρατηγική τους, δηλαδή εξειδικευµένες υπηρεσίες

στην άντληση χορηγιών που είναι µια σύνθετη επιχειρησιακή λειτουργία – τα γνωστά ως development

offices.

Το Ίδρυµα Νιάρχος δωρίζει µισό δις ευρώ για την ανέγερση της νέας εθνικής βιβλιοθήκης και όπερας στο

Φαληρικό ∆έλτα, το Ωνάσειο ξόδεψε πάνω από 100 εκ ευρώ για την Στέγη του Πολιτισµού στην Συγγρού

µιλώ για λεφτά που πηγαίνουν στην παιδεία και στον πολιτισµό για λεφτά που υπό άλλες συνθήκες θα

µπορούσατε να τα πάρετε εσείς.

Η χορηγία όµως δεν έχει µόνο την διάσταση άντλησης πόρων. Έχει και την διάσταση της παραγωγής

πρωτογένειας και της αναβάθµισης της διακυβέρνησης.

Την διάσταση της πρωτογένειας διότι όσο περισσότερο διαφοροποιείς τις πηγές υποστήριξης σου τόσο

περισσότερο διαφοροποιείς το εύρος των υποστηριζόµενων δράσεων. Και ναι µεν το πανεπιστήµιο πρέπει

πάντα να προφυλάγεται, όσων αφορά τους όρους µε τους οποίους δέχεται υποστήριξη, ένα όµως είναι

σίγουρο ότι βασιζόµενο σε µια πηγή και µόνο χρηµατοδότησης, άντε δύο, εάν συµπεριλάβουµε την

Ευρωπαϊκή Ένωση, εκ των όντων µεγεθύνει την εξάρτηση τους από αυτούς.

Μπορώ να σας δώσω το προσωπικό µου παράδειγµα σε αυτό το σηµείο. Πιστεύω, ότι όταν σαν χορηγός

αλλά και µε το χρόνο µου υποστήριξα την σύγχρονη τέχνη στα τέλη της δεκαετίας του 80 και την

προστασία της αρκούδας στα τέλη της δεκαετίες του 90 ήµουν χρόνια µπροστά από την πολιτεία – και

δυστυχώς και από το ελληνικό πανεπιστήµιο. Σε ένα πιο ελκυστικό περιβάλλον όσον αφορά τον

προσπορισµό και την χρήση των χορηγιών όµως θα µπορούσα να ήµουν µαζί µε το πανεπιστήµιο.

Στο θέµα της διακυβέρνησης τώρα, πίστη µου είναι ότι η διαχείριση µη κρατικών πόρων θα ανάγκαζε το

πανεπιστήµιο να διευρύνει την χρηστή διαχείριση εν γένει. Ήδη στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών

κονδυλιών είστε πολύ πιο επιµελείς στην απόδοση λογαριασµού από ότι είστε στο Υπουργείο Παιδείας,

στον Έλληνα φορολογούµενο δηλαδή.

Αναλόγως όσο περισσότερα χρήµατα παίρνετε από τον Έλληνα χορηγό – και οι µεγάλοι έλληνες χορηγοί

έχουν µηχανισµούς παρακολούθησης της υλοποίησης των υπεσχηµένων – τόσο περισσότερο θα

εκσυγχρονίσετε και θα καταστεί χρηστή διαχείριση των δικών σας θεµάτων. Εάν µάλιστα αυτή η άντληση

χορηγιών συνοδευτεί και από την υποστήριξη από τοπικούς φορείς και πολίτες αυτής της πόλης, στην

ισχύ του ελέγχου και λογοδοσίας θα προστεθεί και το κίνητρο της µη έκθεσης στην τοπική κοινωνία, του

να µην γίνουµε ρεζίλι µε άλλα λόγια στο άµεσο κοινωνικό µας περιβάλλον.

Οικονοµία και Γνώση

Από οπουδήποτε και εάν προσπορίσετε πόρους όµως είναι καιρός να από-ενοχοποιήσουµε την συµβολή

του Ελληνικού Πανεπιστηµίου στην δηµιουργία πλούτου – στην δηµιουργία πλούτου, σε εθνικό,

περιφερειακό, αστικό, εταιρικό και ατοµικό επίπεδο. Να αποενεχοποιήσουµε επίσης την συµβολή του

πανεπιστηµίου στην δηµιουργία πλούτου µέσω της σύµπραξης είτε µε την πολιτεία είτε µε τον ιδιώτη, είτε

µε την επιχείρηση που είναι υπό τον έλεγχο ελληνικής προέλευσης µετόχων είτε αλλοδαπών, δηλαδή

πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Η χώρα µας είναι σήµερα πλήρως εξαρτώµενη από χώρες όπως η Γαλλία και η Γερµανία η

παραγωγικότητα των οποίων βασίζεται απόλυτα σε αυτή την συµβολή. Ο Έλληνας πολίτης εξαρτάται

σήµερα για το βιός του από πολίτες αυτών των χωρών που είναι παραγωγικότεροι – και όχι

εργατικότεροι όπως κακώς λέγεται – ακριβώς διότι η τριτοβάθµια παιδεία τους επιτρέπει να είναι

παραγωγικότεροι, τα πανεπιστήµια από τα οποία αποφοίτησαν άνευ ενδοιασµών υποστηρίζουν µε το

ερευνητικό τους έργο τις επιχειρήσεις – γηγενείς ή αλλοδαπές – από τις οποίες εξαρτάται το δικό τους

βιός.

Αλλά και οι νέοι παίκτες τα δηµοσιονοµικά πλεονάσµατα των οποίων προσβλέπει η κυβέρνηση για να

διασώσει όλους εµάς, αγοράζοντας οµόλογα του ελληνικού δηµοσίου και επενδύοντας στην Ελλάδα,

παίκτες όπως η Κίνα έχουν στρατολογήσει την γνώση στην παραγωγική τους µηχανή.

∆εν είναι τυχαίο από αυτή την άποψη ότι οι πολιτικές δυνάµεις που απεύχονται την αλλαγή στο ελληνικό

πανεπιστήµιο είναι οι ίδιες αυτές δυνάµεις που δεν προτείνουν για την χώρα µας κάποια άλλη χώρα ως

µοντέλο που να έχει πετυχηµένη σχέση µεταξύ γνώσης και παραγωγικής διαδικασίας –και µάλιστα χώρες

µικρές όπως η δική µας όπως η Φινλανδία ή το Ισραήλ.

Ταυτίζονται αντίθετα, στο διεθνές στερέωµα, είτε µε κινήµατα αµφισβήτησης είτε µε περιθωριακές χώρες

που, συνήθως, υποστηρίζουν το βιοτικό επίπεδο τους µε το πετρέλαιο που διαθέτουν, όπως η Βενεζουέλα

του Ούγκο Τσάβεζ ή το Ιράν του Αχµεντίνετζαντ.

∆εν είναι τυχαίο βεβαίως ότι οι προσπάθειες που κρατούν πάνω από δεκαπέντε χρόνια τώρα, στην ίδια

την Θεσσαλονίκη και στην Βόρεια Ελλάδα ευρύτερα να συνδεθεί η έρευνα και καινοτοµία µε την

παραγωγική διαδικασία απέτυχαν παταγωδώς και παρόλο τον προσπορισµό σηµαντικών εθνικών και

Κοινοτικών πόρων για την δηµιουργία της ζωνών καινοτοµίας.

Από το 1985, µε όλες τις κυβερνήσεις, η χρηµατοδότηση από σειρά Ευρωπαϊκών προγραµµάτων,

Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραµµάτων, δεν έκαναν την

Θεσσαλονίκη και την γύρω περιοχή της πόλο καινοτοµίας. Η κεντρική Μακεδονία είναι στην θέση 164, από

σύνολο 208, στον δείκτη περιφερειακής καινοτοµίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και η χώρα µας 25η στην

Ένωση, µε τελευταίες να την ακολουθούν η Βουλγαρία και η Ρουµανία.

Αξιολογότατοι διεθνώς διακεκριµένοι συνάδελφοι σας όπως οι Παπαµίχος, Καυκαλάς και Λαµπριανίδης,

συνέταξαν τόµους εκατοντάδων σελίδων, και δεκάδων χιλιάδων λέξεων, πάνω σε αυτό στο θέµα της

Θεσσαλονίκης ως πόλου καινοτοµίας, µε τελευταίο δείγµα τα σχετικά χωρία του Ρυθµιστικού Σχεδίου

Θεσσαλονίκης.

Ήρθε η ώρα όµως, και αυτό επιτάσσει το πνευµατικό θάρρος, να µας πουν αυτό που γνωρίζουν σε µία

κόλλα χαρτί, σε όχι παραπάνω από 600 λέξεις ενός άρθρου γνώµης σε µια εφηµερίδα. Να µας πουν ότι

ποτέ – µα ποτέ – δεν θα καταφέρουµε να κάνουµε καινοτόµα και διεθνώς ανταγωνιστική την οικονοµία της

Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας εάν δεν αλλάξουµε ριζικά την διακυβέρνηση των

πανεπιστηµίων της πόλης και της περιφέρειας µας. Αναµένω όχι στο ακουστικό µου αλλά στην

αποδελτίωση µου.

Κυρίες και κύριοι, από το άρρωστο δένδρο δεν θα βγει το γερό κλαρί. Θέλεις να αποκτήσεις Silicon Valley

πρέπει να είσαι διατεθειµένος να δώσεις την µάχη για να αποκτήσεις ένα CalTech, ένα Stanford, ένα

UCLA. Επειδή ακριβώς κανείς από εµάς, και όχι µόνο εσείς, δεν δώσαµε µαζί αυτή την µάχη για αυτό η

Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα σήµερα γνωρίζουν την αποβιοµηχάνιση, µε τις παραγωγικές

διαδικασίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να έχουν επικεντρωθεί, λόγω συνδυασµού εργατικού κόστους

αλλά και αυξηµένης τεχνολογικής πρωτογένειας, στην περίπτωση της Τουρκίας, εκτός των εθνικών

συνόρων µας.

Και εδώ φταίει και η επιχειρηµατική τάξη της πόλης µας διότι για δεκαετίες όταν µιλάει για την ανάπτυξη

µιλάει για την ∆ΕΘ και δεν έχει σχεδόν τίποτα να πει για το ΑΠΘ. Ένα είναι το σηµαντικότερο

αναπτυξιακό µέτρο για την πόλη µας, µία είναι η απολύτως αναγκαία συνθήκη για να ορθοποδήσει

µακροπρόθεσµα η Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα: Nα γίνει το ΑΠΘ συνολικά το καλύτερο

πανεπιστήµιο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και µε παγκόσµιες επιδόσεις σε ερευνητικά αντικείµενα

αιχµής, στο Χηµείο και σε άλλα τµήµατα.

Λέγοντας να απενοχοποιηθεί η σχέση γνώσης και παραγωγικής διαδικασίας δεν εννοώ ότι οτιδήποτε

γίνεται στο πανεπιστήµιο πρέπει να είναι στραµµένο στην οικονοµική απόδοση. Κάθε άλλο. Είτε στην

έρευνα είτε στην διδασκαλία πρέπει όχι µόνο να επιτραπεί αλλά και να ενθαρρυνθεί γενναιόδωρα η

απόκτηση και η διεύρυνση της γνώσης για την γνώση.

Σας διαβεβαιώνω ότι σαν επιχειρηµατίας πέτυχα διότι µπόρεσα να κάνω όχι αυτό που µε ωφέλησε αλλά

αυτό που αγάπησα. Ακόµη και στον βαθµό που µας ενδιαφέρει το οικονοµικό αποτέλεσµα και µόνο πρέπει

να δώσουµε την δυνατότητα σε δηµιουργικούς ανθρώπους, που το οικονοµικό αποτέλεσµα τους αφήνει

παντελώς αδιάφορους, να ασχοληθούν µε το µεράκι τους.

∆ιότι έτσι ανακαλύπτονται οι Βεργίνες που µετά φέρνουν χιλιάδες τουριστών στην Μακεδονία.

∆ιότι έτσι αρθρώνονται οι προτάσεις για την διατήρηση και διάσωση παραδοσιακών οικισµών όπως η Άνω

Πόλη που εάν τις είχαµε εισακούσει σήµερα η Θεσσαλονίκη θα ήταν διεθνής τουριστικός προορισµός.

∆ιότι έτσι γίνονται οι νέες ανακαλύψεις που στο πλήρωµα του χρόνου δηµιουργούν επιχειρήσεις µε

εκατοντάδες εργαζοµένων, που παράγουν πλούτο, φορολογικά έσοδα και κοινωνικό έργο.

Και διότι έτσι οι πολιτισµένες χώρες όχι µόνο παράγουν τον υλικό πλούτο που τις χαρακτηρίζει ως

πολιτισµένες αλλά και την σκέψη και δηµιουργία που είναι απαραίτητες για την αποστασιοποίηση από την

επιβίωση και τις επιταγές της.

Μετατρέποντας την Αποτυχία σε Επιτυχία

Μπορεί όλα αυτά που διαγράφω – και βεβαίως τα έχουν πει και άλλοι καλύτερα από µένα, συνάδελφοι

σας επί το πλείστον – να φαντάζουν ως άθλος. Και όµως σε αυτή µας την κοινή προσπάθεια για ένα

πετυχηµένο πανεπιστήµιο, ένα πετυχηµένο ΑΠΘ, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, ∆ιεθνές Πανεπιστήµιο, ΤΕΙ

Θεσσαλονίκης έχουµε ένα τεράστιο προβάδισµα. Ποιο είναι αυτό; Η µέχρι τώρα αποτυχία µας.

Είναι αυτή η αποτυχία που έχει σωρεύσει στο εξωτερικό – στην ∆υτική Ευρώπη και Βόρεια Αµερική κυρίως

– ένα πλήθος Ελλήνων ακαδηµαϊκών, χιλιάδων άξιων επιστηµόνων, οι οποίοι µε τις κατάλληλες αρχικές

παρεµβάσεις µπορούν να δώσουν γιγαντιαία ώθηση και σε όλους εσάς. Καταρχήν, δεν υπάρχει τµήµα

ελληνικού πανεπιστηµίου που δεν έχει προνοµιακή πρόσβαση σε πανεπιστήµια και ερευνητικά κέντρα του

εξωτερικού εξαιτίας ακριβώς αυτής της µακροχρόνιας συσσώρευσης δυναµικού εκτός της επικράτειας.

Αυτό σηµαίνει ότι η σύναψη στρατηγικών συµµαχιών µε αλλοδαπά ιδρύµατα, είτε ερευνητικών είτε

διδακτικών συµµαχιών, γίνεται πιο εύκολη και απρόσκοπτη.

Το θέµα της αξιολόγησης της δικής σας επίδοσης επίσης γίνεται εφικτό µια που συνάδελφοι που

γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα αλλά δεν είναι δέσµιοι τοπικών συναλλαγών µπορούν να αναλάβουν αυτό

το έργο. Η ανανέωση του επιστηµονικού δυναµικού, στο πλαίσιο και ερευνητικών προγραµµάτων και

επισκεπτών καθηγητών και ερευνητών, και όχι µόνον χρονοβόρων διαδικασιών πρόσληψης µόνιµου

προσωπικού, καθίσταται και αυτή εφικτή.

Και βεβαίως εξίσου εφικτή είναι και η ανάληψη της ηγεσίας των ιδρυµάτων σας από Έλληνες της

επιστηµονικής διασποράς µας που και γνωρίζουν την χώρα αλά και είναι φορείς σύγχρονων µορφών

διακυβέρνησης στην τριτοβάθµια παιδεία.

Αυτή η µετατροπή ενός αιτιατού της αποτυχίας - της µετανάστευσης επιστηµονικού δυναµικού – σε καίριο

αίτιο της επιτυχίας βασίζεται στους όρους που ανέφερα παραπάνω: εκτοπισµός της βασικής σύγκρουσης

συµφερόντων από το ελληνικό πανεπιστήµιο, σύγχρονη τεχνοκρατική διοίκηση, προσπορισµός πολλαπλών

πηγών χρηµατοδότησης. Σε συνθήκες ενάρετου κύκλου η κάθε αλλαγή σε ένα από αυτά τα πεδία θα

ενισχύει την θετική επίδραση των υπόλοιπων αλλαγών.

Μαζί για ένα καλύτερο πανεπιστήµιο

Κυρίες και κύριοι, να είστε σίγουροι ότι στον βαθµό που το πανεπιστήµιο προωθήσει το ίδιο τις αναγκαίες

αλλαγές στην διακυβέρνηση του θα δηµιουργήσει, εδώ στην Θεσσαλονίκη αρραγές µέτωπο µε την τοπική

κοινωνία για την επιτυχία του και την εξέλιξη του. Σίγουρα αυτή είναι η υπόσχεση µου σε εσάς, ως

∆ήµαρχος της Θεσσαλονίκης. Μάµε µαζί λοιπόν:

• Πάµε µαζί για να αναµορφώσουµε το καθεστώς των κληροδοτηµάτων που θα αποδώσει αυτές τις

κεφαλαιουχικές υπεραξίες που χρειάζεστε.

• Πάµε µαζί να χτυπήσουµε την πόρτα των µεγάλων χορηγών, εντός και εκτός της χώρας µας, για να

προσπορίσουµε επιπρόσθετους πόρους για τον άπορο φοιτητή, για τον κτιριακό σας εξοπλισµό, τις

τεχνολογικές σας υποδοµές, την ερευνητική σας δραστηριότητα, την διεθνοποίηση σας.

• Πάµε µαζί για να εδραιώσουµε την έννοια της χορηγίας στον πληθυσµό της ίδιας της πόλης µας και

ιδίως στους εύπορους απόφοιτους του ΑΠΘ που κατοικούν στην Θεσσαλονίκη.

• Πάµε µαζί για να εξασφαλίσουµε ότι θα έχετε, εδώ στο κέντρο της πόλης αλλά και πέριξ της

Θεσσαλονίκης, τον απαραίτητο χώρο για την ανάπτυξη σας.

Πάµε µαζί όµως µε ποιο πανεπιστήµιο:

• Με το πανεπιστήµιο που δεν αποδέχεται την σύγκρουση συµφερόντων και την κοµµατικοποίηση ως

καταστατική αρχή της λειτουργίας του.

• Με το πανεπιστήµιο που το ίδιο υιοθετεί την υψηλού επιπέδου τεχνοκρατική και χρηστή διαχείριση.

• Με το πανεπιστήµιο που είναι διατεθειµένο να διευρύνει τις πηγές χρηµατοδότησης τους στην Ελληνική

χορηγική κοινότητα.

• Με το πανεπιστήµιο που είναι αποφασισµένο να προσελκύσει στους κόλπους τους χιλιάδες

διακεκριµένους Έλληνες επιστήµονες του εξωτερικού.

• Με το πανεπιστήµιο που ανεπιφύλακτα στρατεύεται στον αγώνα της χώρας να δηµιουργήσει µια διεθνώς

ανταγωνιστική οικονοµία η οποία θα ικανοποιεί τις συλλογικές και ατοµικές προσδοκίες των Ελλήνων για

ικανοποιητικό επίπεδο ζωής και της συνεπακόλουθης παροχής ικανοποιητικών δηµόσιων αγαθών και

υπηρεσιών από ένα οικονοµικά εύρωστο ελληνικό κράτος.

• Πάµε µαζί µε ένα Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, µε ένα Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, µε ένα

Τµήµα Χηµείου, και µε όλα τα τµήµατα, το κάθε αποφασισµένο να πράξει ότι πρέπει για µια πετυχηµένη,

ευηµερούσα, εξωστρεφής Θεσσαλονίκη και Βόρεια Ελλάδα.