Αυτοματοποίηση της παραγωγής και θεωρία των...
13
Αυτοματοποίηση της παραγωγής και θεωρία των κεφαλαιοκρατικών κρίσεων: μια κριτική στις απόψεις των «Gruppe Krisis» και Anselm Jappe του καθηγητή Θεόδωρου Μαριόλη Σε αντίθεση με ό,τι συχνά υποστηρίζεται, σε μαρξι(στι)κούς όρους, αποδεικνύεται ότι η πλήρης αυτοματοποίηση της παραγωγής δεν οδηγεί κατανάγκην στο μηδενισμό των κερδών, καίτοι οδηγεί, εξορισμού, στο μηδενισμό της υπεραξίας. Ως εκ τούτου, οι – κατεξοχήν παραδοσιακές –απόψεις των «Gruppe Krisis» και του Jappe, ότι η συνεχής κεφαλαιοκρατική εκμηχάνιση της παραγωγής, πρώτον, αποτελεί πηγή των υφέσεων-κρίσεων, λόγω της επακόλουθης τάσης μείωσης της μάζας των συνολικών κερδών ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος, και, δεύτερον, ενέχει, στο οριζόμενο από την πλήρη αυτοματοποίηση όριό της, την αυτοαναίρεση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, δεν μπορούν να γίνουν δεκτές. Η θεωρία των κεφαλαιοκρατικών υφέσεων- κρίσεων και υπέρβασης του αντίστοιχου τρόπου παραγωγής θα πρέπει, επομένως, να συγκροτηθεί επί άλλης βάσης. 1. Εισαγωγή Αντικείμενο του παρόντος άρθρου είναι το βασικό θεωρητικό πλαίσιο των απόψεων της ομάδας «Krisis» και του Anselm Jappe σχετικά με την αυτοματοποίηση, τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής και τις οικονομικές κρίσεις, απόψεις οι οποίες έχουν προκαλέσει (και) στη χώρα μας ορισμένες ενδιαφέρουσες συζητήσεις. O Anselm Jappe έγινε γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με τη δημοσίευση της αξιοσημείωτης μελέτης του: Guy Debord (1998, Αθήνα, εκδ. Ελεύθερος Τύπος). Επίσης, είναι μάλλον λιγότερο γνωστός από το βιβλίο του: Το Τέλος της Τέχνης στον Αντόρνο και τον Ντεμπόρ (2007, Θεσσαλονίκη, εκδόσεις των ξένων), ενώ φαίνεται να είναι ελάχιστα γνωστό (ή, έστω, συνεκτιμώμενο) ότι έχει μαθητεύσει στον Mario Perniola (Καθηγητή Αισθητικής στο 2ο Πανεπιστήμιο της Ρώμης), του οποίου μόνον ένα, δυστυχώς, βιβλίο, το: Η Κοινωνία των Ομοιωμάτων (1991, Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια), έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά. Τέλος, μέχρι πρόσφατα ήταν τελείως άγνωστες, για το ίδιο κοινό, οι αναλύσεις της ομάδας «Krisis» («Gruppe Krisis»), η οποία συγκροτήθηκε το 1986 στη Νυρεμβέργη, εμπνεόμενη, κατά βάση, από το έργο των Theodor Adorno και Guy Debord, και εκδίδει το περιοδικό Krisis (υπότιτλος: «Συμβολή σε μία Κριτική της Εμπορευματικής Κοινωνίας»). Σχετικά, ο Jappe (2007, σελ. 8) σημειώνει: «Δεν είναι τυχαίο που όλα αυτά τα κείμενα [εννοεί τα κείμενα αυτού του βιβλίου του – Θ. Μ.] δημοσιεύτηκαν στο Krisis. Είναι πολύ σημαντική η συμβολή του περιοδικού αυτού από το 1987 στην επεξεργασία μίας νέας, ριζοσπαστικής κριτικής του σημερινού καπιταλισμού και των προϋποθέσεών του, κριτικής που περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες εμπόρευμα και γενικό ισοδύναμο της αξίας, εργασία και χρήμα, αγορά και κράτος.». Έτσι, ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης δεν μπορεί παρά να αισθανθεί ικανοποιημένος με την έκδοση του τόμου Κείμενα για την Εργασία και την Κρίση (2010, Θεσσαλονίκη, εκδόσεις των ξένων), το οποίο περιέχει, μεταξύ άλλων, ένα εκτενές κείμενο του «Gruppe Krisis», με τίτλο: «Μανιφέστο ενάντια στην εργασία» (πρωτοκυκλοφόρησε στα γερμανικά το 1999) και ένα, πιο σύντομο αλλά συναφές, κείμενο του Jappe με τίτλο: «Πίστωση επί θανάτου» (πρωτοδημοσίευτηκε στο γαλλικό περιοδικό Lignes, τ. 30, Οκτώβριος 2010). Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι εκδότες του εν λόγω τόμου, αυτά τα κείμενα «ακολουθώντας το κοινό νήμα μιας διαυγούς κριτικής της αξίας, εξετάζουν τα δεινά και τα όρια του καπιταλισμού. Το «Μανιφέστο» […] προεικονίζει την παρούσα κρίση και περιγράφει εις βάθος τα δομικά αδιέξοδα της καπιταλιστικής κοινωνίας και των θεμελίων της: της εργασίας, του χρήματος, του εμπορεύματος, του κράτους. […] Τ[ο] κείμενο του Anselm Jappe αναλύ[ει] τις βαθύτερες αιτίες της σημερινής παγκόσμιας κρίσης – η οποία βρίσκεται ακόμη στην αρχή της – και προτείν[ει] μια ριζοσπαστική διέξοδο.». Στα ακόλουθα δεν θα πραγματευθώ το σύνολο των απόψεων που εμπεριέχονται σε αυτά τα δύο κείμενα, αλλά μόνον τη βάση, από την οποία προσεγγίζουν τις κεφαλαιοκρατικές οικονομικές κρίσεις και, γενικότερα, «τα όρια του καπιταλισμού». Ειδικότερα, θα δείξω, εν συντομία, ότι αυτή η βάση είναι εσωτερικά ασυνεπής. 2. Η υποτιθέμενη δυναμική αντίφαση του καπιταλισμού Σύμφωνα με τον Marx:
-
Upload
andreas-ploumis -
Category
Documents
-
view
215 -
download
2
Transcript of Αυτοματοποίηση της παραγωγής και θεωρία των...
: Gruppe Krisis Anselm Jappe ,,(), ,, , . , GruppeKrisisJappe, ,,-, ,, ,,, ,. -,, .1. Krisis AnselmJappe, ,() .OAnselmJappe :GuyDebord(1998,,.)., : (2007,, ),(,,)Mario Perniola ( 2 ), , , , : (1991,, .), . , ,,Krisis(Gruppe Krisis),1986,,, TheodorAdornoGuyDebord,Krisis(: ). , Jappe (2007, . 8) : [ . .] Krisis. 1987, , , , .. , (2010,,),,, Gruppe Krisis, : ( 1999) , , Jappe : ( Lignes, . 30, 2010). , , , . [] : , , , . [][] Anselm Jappe [] [] .., , , , . , , , .2. Marx:(i).,, .(ii).,, (, , - , ,,), , , ( : . , 1978,.1,3,,-,..Fujimori,1982,ch.1,Valtukh, 1987, chs 2 and 3).(iii). , , (, 1978, . 3, . 9-10)(1).(iv).T (,1978,. 1, . 10-23, . 3, . 13-15).,(2),,, (), ,, . ,,,, , , . , ,, , . , , ,,,, ,()(3), GruppeKrisisetal.(2010).,, , (4): [ ] []., . , ., ,-. ,1929-33(.56).[][ ],, ., , , ., ,,., , (.58).[] .,. ,. ;,,, ,., ,.,, , , . . , , . , ,., , , ,. (. 141-142). [] , ., .[] ,,. ,, ,. , : , (. 153).(5).,, .3. 115 (!), Vladimir Karpovich Dmitriev, , (Samuelson, 1975, p. 491), ,: ,( ),,1 ,(/) , ( ) (. Dmitriev, 1898, pp. 59-62,,,, ,,, ). , ,[] . [..][: ], . ,, . (Dmitriev, 1898, p. 64)(6). Dmitriev ( ), ,,( ),(7).,, 1 1 . (), (.. ), ( ). 1 0.5L ().10.25 L( ).,, 0.25,1 1(). pM 1 , r , P,S,..L=L=1, ( )(8):(i). pm =1.62(ii). r =53%, P =0.91(iii). S =1.25., , Marx, .,,Dmitriev,,Wolfgang Mhlpfordt (1893, 1895), , , ( , . Mhlpfordt, 1895) Die Neue Zeit, (1883-1923) (SPD)(9)., ,,,() -,, ., , , , (L=0), . , :(i). pm =2.41(ii). r =66%, P =1.35(iii). S =0.88.,, , () (,,:0.96+0.39) (= 0.88), , , ,-,, (.,1978,.3,.9,..Shaikh,1977). ,:, , (L= L =0), (10). (11):(i). pm =2(ii). r =100%, P =1.5(iii). S =0-,,0()1.5 ( ); , () , ., 1 , , ( ) (),() ( L = L = L > 0) (L = 0), () , 2 (12).
1. 2. ,,,,, (. 1, ,,,L=4/3=1.33, ),,, , , .,- , (, ,) :,10%, 10%, (L=1)5.3%(13)., -,, ,,, ,,,,() . : 0.5.,, ,,, ,,1.5 , (1.5 0.5) / 1.5 =67% (>53%).,Steedman(1985b), ,[] [ ..] . [] .[][ ],, (14)! [] , , , ,[], .. , , , , . :(i).,. , , Dmitriev.(ii)., , (,,, ,()() , . ,2000,Mariolis,2006a).,,-(-), : , .(.Mariolis, 2006b, , 2010, 7)(15).4. ,[] (, 1978, . 3, . 315), () ( , , ). , , , , ., Marx,Keynes,Kaldor,Kalecki,Sraffa Goodwin,(16),,, ,,. ,,,: .;(,1917, . 55). , , , , , , .,,,,( ,,),, ,, ,- .2Sraffa(1960):[, ,..] , , . ,,,, . , , .,, ..., . , (pp.9-10).[][ ..] [] , . (p. 10) ( , ,, :.p.12).,, Sraffa: .,( [])(). ,, , , []. , , , , ( , ),.(Pasinetti,[1977] 1991,.230.,. , 2010, 6). ([1978] ..), :, ,(. 7).[],, . , ,,, :,, ,,. , ,: . . , , .,, .,,, . , ,,. ,,(.9-10). :(i) [] Coca-Cola Pepsi, , , (Gruppe Krisis et al., 2010, . 54),(ii)[ ] ,,, (Debord, [1967] 1971, p. 23),(iii), , (Jappe, 2007, . 24),(iv)[],, , (Jappe, 2007, . 24), (v)[] : (Jappe, 1998, . 52 ), (, , );,, , : , , :, . (, 1988, . 51); ( 40 , ) , GruppeKrisis(), , . , ([1978]..,.24):, , , ..StudyGrouponSraffian Economics,2011,,,: ,,, .,, GyulaHevesi,GeorgLukcs,KarlKorsch,GuyDebord JeanBaudrillard.(2000),, ,., Victor M. Glushkov, . , ,, .1 :.Okishio (1955, pp. 75-78, 1993, Essays 3 and 6), Morishima and Seton (1961, pp. 207-209), Morishima (1974, 1980) Morishima and Catephores (1980, ch. 2), , . Steedman (1977, pp. 57-59, and chs 7 and 11, 2008), Petri (1980, 1987), Roemer (1980, pp. 520-521), (1998) Mariolis (2006a). 2 , ,,, , .2, Marx.,(1990,.534537-539), . , , (. , 1978, . 3, . 312-313) ,, ,-- .,.(2010, 10), : http://mpra.ub.uni-muenchen.de/22461/1/MPRA_paper_22461.pdf).3 . .. Debord ([1967] 1971, pp. 27-28), ([1972] 1975, . 197-198), (1985, . 50-53 156-168) (1998).4GruppeKrisis, Jappe.5 , , : 57-58, 60, 63, 70-71, 113-115, 127-128 142-145, Jappe (1998, . 174-175, , 2011).6 Dmitriev, . Nuti (1974), (1996, 2010, 2 3),Gehrke(1998)MariolisandRodousaki(2011).Dmitriev,oRobert Torrens([1821]1965) ,Pasinetti([1977]1991,.95),, .7 Piero Sraffa (1960), IanSteedman(1975,1976,1977,1985a,1991,,2008), (), -(,.Mariolis, 2006a, , 2010, 8 9, Mariolis and Soklis, 2010, Soklis, 2009, 2011). ,,.Pasinetti([1977]1991)Kurzand Salvadori (1995) ( , , . ch. 12). , , - (), , . (1998, 2010, 7) Mariolis (2006b).8,,,( ): ( ) 1 (0.5 + 0.25)= 0.25 (0.5 0.25 )1. 0.25(L+L) ,[0.25(L+L)]K,,, ()0.25 [1 0.25 (L + L )] . , , ,,,, . :pM = (pM 0.5 + pK 0.25 L) (1 + r)p = (pM 0.25 + pK 0.25 L) (1 + r)pM1M,pK1. ,,( ) . , pM0.5pK0.25L.,:(pM0.5+pK0.25 L),,, :(pM 0.5 + pK 0.25 L) r., , pK = 1 L = L = 1, pM ( = 1.62) r (= 53%). , :P = pM 0.25 + p 0.5 = 0.91.,vMv,, :vM =vM 0.5 + Lv = vM 0.25 + L 1 ., L = L = 1 vM = 2 v = 1.5. , :S = vM 0.25 + v 0.5 = 1.25.,,,pK=1,pK=v=1.5. , , pM 2.43 ( , pM / pK = 1.62) 1.36.9-,, LadislausvonBortkiewicz(1906-7,1907), Mhlpfordt,Dmitriev,,, .DmitrievMhlpfordt(1895), , , (. , 1996, . 208-210).10,,,(, ,), ,Dmitriev(1898,p.63).,, ,,,.. JohnvonNeumann-,, .,, ,,Victor.Glushkov( (OGAS ,1960)Anthony Stafford eer (Cybersyn , 1970, Salvador Allende: , . .. Gerovitch (2008). , , , - , (. .. Kurzweil, 2003).11,1, , (),(,0.5)., Dmitriev(.). , , L, L.12L, .,:8/3(=2.67), (),, Marx(.(ii)2 ) Dmitriev. , .,(Marx,Dmitriev) L, , Marx .13:s-,C (), sP,,(sP)/Csr, r = P / C.14,,, :, ,, , , . . . , ,. , , . , , , , . (, 1987, . 104).15 , , , ,(Bhm-Bawerk,[1884]1959),, (Samuelsonandvon Weizscker,1971),,,. ,.vonWeizscker(1973,1977)Negishi(1989, pp. 206-213 and ch. 8).16,.Marglin(1984),Dutt(1990),(2006,.5,,2011, 3).183 Bhm-Bawerk, E. von ([1884] 1959) Capital and Interest. The History and the Critique of InterestTheories, South Holland, Illinois, Libertarian Press.Bortkiewicz, L. von (1906-7) Wertrechnung und Preisrechnung im Marxschen System, Archiv frSozialwissenschaft und Sozialpolitik, 23 (1906), pp. 1-50, 25 (1907), pp. 10-51 and 445-488.Bortkiewicz, L. v. (1907) Zur Berichtigung der grundlegenden theoretischen Konstruktion von Marxim 3. Band des Kapital, J ahrbcher fr Nationalkonomie und Statistik, 34, pp. 319-335.Debord,G.([1967]1971)LaSocitduSpectacle,Paris,ChampLibre(:,1986, , 2000, , , 1986, ).Dmitriev, V. K. (1898) The theory of value of David Ricardo: an attempt at a rigorous analysis, in:V.K.Dmitriev([1904]1974]EconomicEssaysonValue,CompetitionandUtility,London,Cambridge University Press.Dutt, A. K. (1990) Growth, Distribution and Uneven Development, Cambridge, Cambridge University Press.Fujimori, Y. (1982) Modern Analysis of Value Theory, Berlin, Springer-Verlag.Gehrke, C. (1998) Dmitriev, Vladimir Karpovich, in: H. D. Kurz and N. Salvadori (Eds) (1998)The Elgar Companion to Classical Economics, vol. 1, Cheltenham, Edward Elgar.Gerovicth, S. (2008) InterNyet: why the Soviet Union did not build a nationwide computer network,History and Technology, 24, pp. 335-350.GruppeKrisis,Trenkle,N.Jappe,A.(2010),, .Jappe, A. (1998) , , .Jappe, A. (2007) , , .Jappe, A. (2011) ( :http://parallhlografos.wordpress.com/)., . (1998) ;, , ., . (1985) , , , /.Kurz, H. D. and Salvadori, N. (1995) Theory of Production. A Long-Period Analysis, Cambridge, Cambridge University Press.Kurzweil, R. (2003) : Matrix;, : G. Yeffeth(.) (2003) . , he Matrix, , Publish., . . (1917) 4. ;, : . . (1975) , , ., . (1987) , , ., . ([1972] 1975) , , Gutenberg., . (1996) V. K. Dmitriev , , , 18, . 57-91, 19, . 175-218., . (1998) , , 28, .205-215((1999):Theso-calledproblemoftransformingvaluesintoprices,Political Economy. Review of Political Economy and Social Sciences, 5, pp. 45-58)., . (2000) : ( ) () , Political Economy. Review of Political Economy and Social Sciences, 7, . 81-126., . (2006) . , , ., . (2010) , , Matura., . (2011) , , , Matura., . (1978) , , ., . (1990) , . 2, , .Marglin, S. A. (1984) Growth, Distribution and Prices, Cambridge, Harvard University Press.Mariolis,T.(2006a)AcriticalnoteonMarxstheoryofprofits,Asian-AfricanJ ournalofEconomicsand Econometrics, 6, pp. 1-11. ( :http://mpra.ub.uni-muenchen.de/24044/1/MPRA_paper_24044.pdf).Mariolis, T. (2006b) critique of the so-called New Approach to the transformation problem and a proposal, Indian Development Review, 4, pp. 23-37 (: T. Mariolis and L. Tsoulfidis (Eds) (2006) Distribution,DevelopmentandPrices.CriticalPerspectives,NewDelhi,SerialsPublications, :http://mpra.ub.uni-muenchen.de/24019/1/MPRA_paper_24019.pdf).Mariolis, T. and Soklis, G. (2010) Additive labour values and prices: evidence from the supply and use tables of the French, German and Greek economies, Economic Issues, 15, pp. 87-107.Mariolis, T. and Rodousaki, E. (2011) Total requirements for gross output and intersectoral linkages: a note on Dmitrievs contribution to the theory of profits, Contributions to Political Economy, 30, pp. 67-75.Morishima, M. (1974) Marx in the light of modern economic theory, Econometrica, 42, pp. 611-632.Morishima, M. (1980) Positive profit without exploitation: a comment on F. Petris note,Econometrica, 48, p. 534.Morishima,M.andSeton,F.(1961)AggregationinLeontiefmatricesandthelabourtheoryofvalue, Econometrica, 29, pp. 203-220.Morishima, M. and Catephores, G. (1978) Value, Exploitation and Growth, London, McGraw-Hill.Mhlpfordt,W.(1893)PreisundEinkommeninderPrivatkapitalistischenGesellschaft,Knigsberg, Hartungsche Buchdruckerei.Mhlpfordt,W.(1895)KarlMarxunddiedurchschnittsprofitrate,J ahrbcherfrNationalkonomieund Statistik, 65, pp. 92-99., . ([1978] ..) In girum imus nocte et consumimur igni, , ., . (1988) , , .Negishi, T. (1989) History of Economic Theory, Amsterdam, North-Holland.Nuti, D. M. (1974) Introduction, in: V. K. Dmitriev ([1904] 1974] Economic Essays on Value, Competition and Utility, London, Cambridge University Press.Okishio, N. (1955) Monopoly and the rates of profit, Kobe University Economic Review, 1, pp. 71-88.Okishio,N.(1993)EssaysonPoliticalEconomy.CollectedPapers,editedbyM.KrgerandP.Flaschel, Frankfurt am Main, Peter Lang.Pasinetti, L. ([1977] 1991) , , .Petri, F. (1980) Positive profit without exploitation: a note on the generalized Fundamental MarxianTheorem, Econometrica, 48, pp. 531-533.185Petri, F. (1987) Rate of Exploitation, in: J . Eatwell, M. Milgate, P. Newman (Eds) The New Palgrave.A Dictionary of Economics, Vol. 4, pp. 66-68, London, Macmillan.Roemer, J . (1980) A general equilibrium approach to Marxian economics, Econometrica, 48, pp. 505-530.Shaikh, A. (1977) Marx , :. (.) (2009) , , .Samuelson,P.A.(1975)ReviewofV.K.Dmitriev,EconomicEssaysonValue,CompetitionandUtility, J ournal of Economic Literature, 13, pp. 491-495.Samuelson, P. A. and Weizscker C. C. von (1971) A new labor theory of value for rational planning through use of the bourgeois profit rate, Proceedings of the National Academy of Science 68, pp. 1192-1194.Soklis, G. (2009) Alternative value bases and prices: evidence from the input-output tables of theSwedish economy, J ournal of Applied Input-Output Analysis, 15, pp. 21-39.Soklis, G. (2011) Shape of wage-profit curves in joint production systems: evidence from the supply and use tables of the Finnish economy, Metroeconomica, 62, 548-560 ( :http://mpra.ub.uni-muenchen.de/30183/1/MPRA_paper_30183.pdf).Sraffa, P. (1960) Production of Commodities by Means of Commodities. Prelude to a Critique of Economic Theory, Cambridge, Cambridge University Press (: , 1986, ).Steedman, I. (1975) Positive profits with negative surplus value, Economic J ournal, 85, pp. 114-123.Steedman, I. (1976) Positive profits with negative surplus value: a reply, Economic J ournal, 86, pp. 604-607.Steedman, I. (1977) Marx after Sraffa, London, New Left Books.Steedman, I. (1985a) Heterogeneous labour, money wages, and Marxs theory, History of Political Economy, 17, 551-574.Steedman, I. (1985b) Robots and capitalism: a clarification, New Left Review, 151, pp. 125-128.Steedman, I. (1991) The irrelevance of Marxian values, in: G. A. Caravale (Ed.) (1991) Marx and Modern Economic Analysis, vol. 1, Aldershot, Edward Elgar.Steedman, I. (2008) Marx after Sraffa and the open economy, Bulletin of Political Economy, 2, pp. 165-174.Torrens, R. ([1821] 1965) An Essay on the Production of Wealth, New York, A. M. Kelly.Valtukh,K.K.(1987)MarxsTheoryofCommodityandSurplusValue.FormalisedExposition,Moscow, Progress Publishers.Weizscker, C. C. von (1973) Modern capital theory and the concept of exploitation, Kyklos, 26, pp. 245-281.Weizscker, C. C. von (1977) Organic composition of capital and averageperiod of production,Revue d conomie Politique, 87, pp. 198-231.
