Σχέση ΑΝΤΙΣΘΕΝΗ Και ΣΩΚΡΑΤΗ

16. ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, Φιλοσόφων βίων και δογμάτων συναγωγή VI 1. Ούτος [sc. ό Αντισθένης] κατ' αρχάς μεν ήκουσε Γοργίου τού ρήτορες- όθεν τό ρητορικόν είδος έν τοις διαλόγοις επιφέρει και μάλιστα εν τη 'Αλήθεια και τοις Προτρεπτικοϊς. Ό Αντισθένης αρχικά ήταν μαθητής του ρήτορα Γοργία · σέ αυτό οφείλεται ό ρητορικός χαρακτήρας τών διαλόγων του, προπαντός της Αληθείας καί τών Προτρεπτικών διαλόγων του. Ό Γοργίας ήλθε γιά πρώτη φορά στήν Αθήνα τό 427 π.Χ., σέ προχωρημένη ηλικία, ώς επικεφαλής αντιπροσωπείας τών Λεοντίνων, γιά νά ζητήσει τή συνδρομή τής Αθήνας εναντίον τών Συρακουσών. Ή εμφάνιση του στήν Εκκλησία τού δήμου προκάλεσε ζωηρή εντύπωση καί σημάδεψε τήν εξέλιξη τής ρητορικής. Μ' όλο πού άπό τά ιστορικά δεδομένα δεν αποκλείεται μιά σύντομη μαθητεία τού Αντισθένη στόν Γοργία, ή παραπάνω πληροφορία τού Διογένη Λαέρτιου ( ήκουσε Γοργίου ) γέννα ορισμένα ερωτηματικά δεδομένου 8τι, δπως γνωρίζουμε άπό τον Διόδωρο τον Σικελιώτη [ = DK 82Α 4] καί τον Ισοκράτη [ DK 82Α 18], ό Γοργίας αξίωνε πολύ υψηλά δίδακτρα, ενώ άπό τήν άλλη, σύμφωνα μέ δλες τις αρχαίες μαρτυρίες, ή οικονομική κατάσταση τού Αντισθένη ήταν κακή. Ή πληροφορία τού Διογένη ότι ό ρητορικός χαρακτήρας τών διαλόγων τού Αντισθένη οφείλεται στόν Γοργία, αποτ ελεί ουσιαστικά τήν μόνη αναφορά σέ κάποια σχέση μαθητείας τού Αντισθένη μέ τον Γοργία, ή οποία, καθώς δέν μαρτυρείται άμεσα άπό παλαιότερη πηγή, είναι πιθανόν νά έχει παραχθεί άπό υφολογικές μόνο παρατηρήσεις. Ωστόσο, δπως παρατηρεί ό F. Kindstrand, «The Cynics and Heraclitus», σ. 150, κι αν ακόμη αυτή ή σχέση μαθητείας δέν είναι ιστορικά αληθής, «δείχνει τουλάχιστον ότι ή Αρχαιότητα αναγνώριζε ορισμένες ομοιότητες ανάμεσα στους σοφιστές καί τον Αντισθένη». Γιά τό περιεχόμενο τών δύο έργων πού αναφέρονται στο παραπάνω χωρίο δέν γνωρίζουμε τίποτε, ούτε καν αν είχαν — καί ώς ποιόν βαθμό — τόν διαλογικό χαρακτήρα πού αποδίδει σ' αυτά ό Διογένης Λαέρτιος ( έν τοις διαλόγοις ). Κατά τόν R. Hirzel, Der Dialog, 1963 [1895], σ. 119, σημ. 1, τό διαλογικό στοιχείο πρέπει νά ήταν πολύ περιορισμένο. Γιά τήν Αλήθεια ό Hirzel , δ.π., πιστεύει δτι είχε συναφές περιεχόμενο μέ τό ομώνυμο έργο τού Πρωταγόρα, καί δτι στά έργα τους αυτά δ Πρωταγόρας καί ό Αντισθένης θεμελίωναν τήν αμφισβήτηση τού άντιλέγειν, ένώ ό Ο. Gigon, Socrates, σ. 296, εικάζει δτι στήν Αλήθεια ό Αντισθένης, συνεχίζοντας τήν οντολογία τού Παρμενίδη, θά είχε διατυπώσει τή θεωρία πού αποδίδει σ' αυτόν ό Αριστοτέλης, Μετά τά φυσικά 1024b 26 κ.έ. [ = Αντισθένης 182]. Δυσεξήγητο είναι επίσης γιατί ό Διογένης Λαέρτιος αναφέρεται έδώ μέ τήν ένδειξη έν τοις Προτρεπτικοίς στόν τίτλο Περί δικαιοσύνης καί ανδρείας προτρεπτικός πρώτος, δεύτερος, τρίτος, Περί Θεόγνιδος δ' ετοΰ Καταλόγου του (βλ. παρακάτω, Αντισθένης 49). Ή συνήθης εξήγηση είναι έν προκειμένω δτι επειδή τό έργο αυτό αποτελείτο άπό δύο ξεχωριστά μέρη, τό ένα άπό τά όποια αναφερόταν στή δικαιοσύνη καί τήν ανδρεία καί τό άλλο στόν Θέογνη, εκλαμβανόταν ώς μιά πολλότητα προτρεπτικών έργων. 17. ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, Φιλοσόφων βίων καί δογμάτων συναγωγή VI 2.

Σχέση ΑΝΤΙΣΘΕΝΗ Και ΣΩΚΡΑΤΗ

Documents

Transcript of Σχέση ΑΝΤΙΣΘΕΝΗ Και ΣΩΚΡΑΤΗ