ΜΑΘΗΜΑ:ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Θέμα:ΠΥΛΑΙΑ

Ομάδα:Αναστασία ΜένταΠασχαλία ΠαπαδοπούλουΧριστίνα ΜαλλιαρούΜάριος Νικολαΐδης

ΠΥΛΑΙΑ

Η αρχαία ονομασία της Πυλαίας είναι Στρέψα ενώ κατά την Βυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία είναι γνωστή

ως Καπουτζήδα που σημαίνει καστροφύλακες. Το σημερινό της όνομα καθιερώθηκε από το 1927,

θυμίζοντας και πάλι την ιδιότητα των κατοίκων της να φυλούν τις Πύλες της Θεσσαλονίκης. Προστάτης του

χωριού ήταν και είναι μέχρι σήμερα ο Προφήτης Ηλίας, η γιορτή του στις 20 Ιουλίου, γιορτάζεται με ένα μεγάλο πανηγύρι κατά τη διάρκεια του οποίου λαμβάνουν χώρα διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως συναυλίες κ.α.

Τα ήθη και τα έθιμα, ιδίως του γάμου, αρραβώνα, γέννησης, αλλά και του θανάτου θυμίζουν σε πολλά την

Αρχαία Ελλάδα. Όπως άλλωστε παρατηρείται, η γυναικεία φορεσιά της περιοχής, ο "σαγιάς", έχει

καταβολές από το Βυζάντιο.

Το Έμβλημα του Δήμου Πυλαίας

1.Ο Προφήτης Ηλίας προστάτης των

Καπουτζηδιανών μετέπειτα των Πυλαιωτών1. Το κάστρο ,μας θυμίζει το επάγγελμα των

Καπουτζηδιανών ,απ’ όπου πήραν και την ονομασία τους (καστροφύλακες-φρουροί-

θυρωροί) τόσο προ Τουρκοκρατίας όσο και μετά απ’ αυτήν.

1. Το φίδι ,συμβολίζει τη μετοίκηση των Καπουτζηδιανών από το πρώτο χωριό τους

στην σημερινή Πυλαία ,εξαιτίας δηλητηριωδών φιδιών.

1. Το σταφύλι μας δείχνει ότι οι κάτοικοι της Πυλαίας επεδόθησαν κυρίως ,εις την

καλλιέργεια της αμπέλου.

Γλωσσάρι Πυλαίας

Ανσούζ: ξαφνικάΒάτσ’να: τα βατόμουραΓιόμα: το μεσημέριΔίδ’κάρικο: το δίδυμοΕχτιμπάρ: η εκτίμησηΖαλίμι: το γαϊδούριΘληκώνω: κουμπώνωΙνάτι: ο θυμός

Κανίσια: τα καλάθιαΛάλας: ο θείοςΜπάκακος: ο βάτραχοςΝτάιμα: πάνταΞινουμώ: διώχνωΟύλνοι: όλοιΠαράς: το νόμισμαΡαγουζέλα: βελονιά κεντημένη πάνω στις ραφές του πουκαμισούΣυσταίνουμι: ντρέπομαιΤσινώ: κλοτσώΦουρκαλίδια: τα σκουπίδιαΧαιρλίδ’κο: το ευχάριστο νέο

Τα Δημοτικά Τραγούδια της Πυλαίας

Τα τραγούδια των ανθρώπων ,συνυφασμένα με τον πολιτισμό τους ,αποτελούν

εξωτερίκευση της ψυχής τους και γι’ αυτό δε σβήνουν ποτέ. Για μας τους Έλληνες ,οι

Αοιδοί ,οι Βυζαντινοί μελωδοί ή ανώνυμοι λαϊκοί λυράρηδες και τραγουδιστές των

χρόνων της Τουρκοκρατίας ,που ύμνησαν τη ζωή και το θάνατο ,το θεό και τον

άνθρωπο ,αποτελούν ακριβή και πλούσια κληρονομιά. Οι θρήνοι ,οι παιάνες ,οι ύμνοι ,τα δημοτικά τραγούδια είναι η

ιστορική μας συνείδηση ,η εθνική μας κληρονομιά ,γι’ αυτό διατηρούνται στο

πέρασμα του χρόνου και αντιστέκονται στην καταλυτική του δύναμη με τον εσωτερικό

τους πλούτο και την αξιοθαύμαστη εκφραστική τους ικανότητα. Τα δημοτικά

τραγούδια είναι τραγούδια του λαού. Τραγούδια που εμπνεύστηκαν απλοί άνθρωποι

σε ιδιαίτερες στιγμές(γιορτές κ.λπ.). Είναι βέβαια λογικό ότι με την πάροδο του χρόνου οι καινούργιες επιθυμίες αφαίρεσαν στοιχεία και πρόσθεσαν άλλα ,με αποτέλεσμα να τα

ολοκλήρωσαν και τα τελειοποιήσαν. Η δημοτική ποίηση έχει ένα μοναδικό και αξιοθαύμαστο χαρακτηριστικό: μέσω της

απλότητας της κατορθώνει να εξωτερικεύσει τα πιο βαθιά αισθήματα και τους πιο μύχιους

πόθους του λαού. Με χαρακτηριστικά τη ζωντανή    περιγραφή ,τη δραματικότητα ,την ειλικρίνεια ,τη μελαγχολία ,τη φυσιολατρία

και τον πατριωτισμό ,τα δημοτικά τραγούδια βοηθούν τον λαό να εκφράσει τα όνειρα ,τους

πόθους ,τους καημούς ,τις χαρές και τις πίκρες του ,τη λεβεντιά ,την περηφάνια και

την ανδρεία του. Επικεντρώνοντας την προσοχή μας στα

δημοτικά τραγούδια της Πυλαίας ,θα λέγαμε

ότι οι Καπουτζηδιανοί παλιά ,αλλά και οι Πυλαιώτες αργότερα υπήρξαν παθιασμένοι

τραγουδιστές. Το τραγούδι και ο ρυθμός ήταν η ανάσα τους. Μ’ αυτό μπορούσαν να

αναπολούν ,να χαίρονται ,να λυπούνται ,να εκφράζουν την αγάπη και τον έρωτα ,να

φανερώνουν τον πόνο και την απελπισία τους.Κι όλα αυτά ξεκάθαρα ,ελεύθερα και

μεγαλόφωνα ,χωρίς ντροπές ,δεσμεύσεις και επιφυλάξεις. Τα περισσότερα τραγούδια της Πυλαίας ,που καταγράφηκαν για πρώτη φορά

από το στόμα των γερόντων το 1961 με πρωτοβουλία του τότε προέδρου Στ.

Τσούκα ,εξυμνούν απλά ,καθημερινά πρόσωπα και απεικονίζουν τις δραστηριότητες

τους ,μέσα από τις οποίες προβάλλεται η πίστη τους σε ιδανικά και αξίες ,όπως αυτές

της οικογένειας ,της τιμής ,της πατρίδας ,της θρησκείας. Τα δημοτικά

τραγούδια της Πυλαίας είναι τραγούδια της αγάπης ,του αρραβώνα και του

γάμου ,τραγούδια του αργαλειού και της δουλειάς ,ηρωικά και κλέφτικα. Άλλα από

αυτά είναι επιτραπέζια ,άλλα χορευτικά ,μοιρολόγια και νανουρίσματα.Μερικά από τα δημοτικά τραγούδια της

Πυλαίας είναι: Άνοιξαν όλα τα

δέντρα ,Σουλτάνα ,Το βουνό ,Κάτου στ’ αλώνια ,Του ναύτη μάνα ,Ο πετεινός    κ.α.

Καλλιτέχνες της Πυλαίας

Ηθοποιός: Κώστας ΧαλκιάςΜουσικοί και Τραγουδιστές: Ηρακλής

Καζάκης ,Γρηγόρης Τσιστούδης ,Σταύρος Καμπάνης ,Δημήτρης Κοντολάζος ,Πασχάλης

ΤερζήςΖωγράφοι: Παναγιώτης

Παναγιώτου ,Νικόλαος Καραπάλης ,Χρήστος Δετσιράπης ,Μάγδα Δημούδη ,Αθανάσιος

Ρηγόπουλος

Μνημεία της Πυλαίας

Το Καμπαναριό βρίσκεται στην Πυλαία και συγκεκριμένα στον αυλόγυρο του Ι. Ναού του Προφήτη Ηλία. Πρόκειται για έργο του 19ου

αιώνα(1854) με εντοιχισμένα λιθανόγραφα. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του

περασμένου αιώνα και τμήμα του παλιού ναού.

Κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο ,με την απόφαση: Β1/Φ34/52408/1201/2-1119884

του ΥΠΠΟ ,ύστερα από αίτηση της

συγγραφέως ,στην 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

  

Εκτός από το Καμπαναριό ,η Πυλαία έχει και άλλα εξίσου σημαντικά μνημεία όπως ,οι

Βυζαντινοί Νερόμυλοι ,το Κεραμοποιείο «Αλλατίνι» ,η Αρχαία Γέφυρα της Πυλαίας

«Καμάρα» στην οδό Εγνατία της Πυλαίας ,η Γέφυρα «Καμαρούδα» στην περιοχή

Λαγούμια και άλλα.

Η ΠΥΛΑΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Η Πυλαία είναι Δήμος του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Συνορεύει

ανατολικά με το Δήμο Πανοράματος και δυτικά με το Δήμο Καλαμαριάς και το Δήμο

Τριανδρίας.Περιλαμβάνει τις περιοχές:

• • Παραδοσιακός οικισμός Πυλαίας (Παλαιά Καπουτζήδα)

• • Άνω Μαλακοπή

• • Κωνσταντινουπολίτικα

• • Ελαιώνες

• • Πουρνάρι

• • Κάτω Πυλαία

• • Πατριαρχικό

• • Νέα Ελβετία (την περιοχή την μοιράζονται οι δήμοι Θεσσαλονίκης και

Πυλαίας)

• • Λυγαριά

• • Βίλλα Ριτζ (Νέα Εκάλη)

• • Οικισμός Τοπογράφων

• • Ελαιόρεμα

• • Κηπούπολη

• • Καμάρα

• • Αλλατίνι Πυλαίας

• • Άγιος Χριστόφορος

Εμπορικά κέντρα

Στα όρια του Δ.Πυλαίας βρίσκονται:

• • Εμπορικό Κέντρο "Μακεδονία"

• • Εμπορικό Κέντρο "Mediterranean

Cosmos"

• • Εμπορικό Κέντρο "Florida"

• • Εμπορικό Κέντρο "Απολλώνια Πολιτεία"

Εκπαίδευση

Οι μεγάλες, μη κατοικημένες, εκτάσεις του Δ.Πυλαίας προσφέρουν το κατάλληλο

περιβάλλον για πολλά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της Θεσσαλονίκης. Μερικά από αυτά είναι τα

εξής:

• • Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή

• • Αριστοτέλειο

• • Αρσάκειο Θεσσαλονίκης

• • Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκης

• • Εκπαιδευτήρια "Απόστολος Παύλος"

• • Εκπαιδευτήρια "Ρήγας Φεραίος"

• • Ελληνογαλλική Σχολή "Καλαμαρί"

• • Κολλέγιο Ανατόλια

• • Λεωνίδεια Εκπαιδευτήρια

• • Μακεδονικά Εκπαιδευτήρια

• • Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης

• • Pinewood Schools

Εκτός από τα ιδιωτικά σχολεία στην περιοχή βρίσκονται δημόσια νηπιαγωγεία, δημοτικά,

γυμνάσια, λύκεια καθώς και το Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης.

Αθλητισμός

• • Γήπεδο μπάσκετ ΠΑΟΚ

• • Ιππικός Όμιλος Θεσσαλονίκης

• • Α.Ε. Πυλαίας

• • Α.Μ.Ο.ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΥΛΑΙΑΣ

Υποδομές υγείας

• • Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο

• • Κέντρο Περίθαλψης Παίδων "Α.Δημήτριος"

• • Κλινική "Γέννεσις"