Η Ελισάβετ Α’ της Αγγλίας (1533-1603) υπήρξε από τους πιο σημαντικούς Άγγλους μονάρχες, που κέρδισε το θαυμασμό

και την πίστη όχι μόνο των συγχρόνων της, αλλά και των

μεταγενέστερων. Κόρη του Ερρίκου Η’ Τυδόρ και της δεύτερης

συζύγου του, της Άννας Μπόλεϋν (ήταν το 3ο παιδί), ανέβηκε

στο θρόνο μετά τις σύντομες βασιλείες του ασθενικού ετεροθαλούς αδελφού της, Εδουάρδου Στ' και της

μεγαλύτερης ετεροθαλούς αδελφής, της, Μαρίας Α’.

Γεννήθηκε στο Γκίνουιτς το 1533 και γνώρισε δύσκολα

παιδικά χρόνια. Επειδή χαρακτηρίστηκε ως εξώγαμο,

μεγάλωσε τα περισσότερα χρόνια μακριά από το παλάτι. Αν

και προσπάθησαν να την αναμείξουν σε πολιτικές και

θρησκευτικές δολοπλοκίες, η σωφροσύνη και η σύνεση που

τη χαρακτήριζαν την επέτρεψε από το να θεωρηθεί συνένοχη

στην προδοσία του Τόμας λόρδου Σέυμουρ, που σχεδίαζε να την παντρευτεί και να ανατρέψει τον αδελφό της Εδουάρδο

Στ’, αλλά και κατά τη βασιλεία της αδερφής της Μαρίας, που

την φυλάκισαν στον πύργο του Λονδίνου, με την κατηγορία

ότι ήταν γνώστης της εξέγερσης του Σερ Τόμας Γουάιτ το

1554.

Χαρακτηρίστηκε ως μία

αρχηγός κράτους (αν και

μονάρχης) οξυδερκής,

διορατική, πολύ ενεργητική,

θαρραλέα, αρκετά

γενναιόδωρη και ικανή να

εμπνεύσει ενθουσιασμούς κι

εμπιστοσύνη στο λαό της

διότι εκείνο που την διέκρινε

σε όλες σχεδόν τις

προσωπικές και πολιτικές

υποθέσεις της σε όλη της τη

ζωή ήταν η συνήθειά της να

δίνει αυτό που αργότερα

ονόμασε «απόκριση χωρίς

απάντηση» (answer

answerless).

Χρησιμοποιώντας λοιπόν

αυτή την «διπλωματική» θα

λέγαμε τακτική, κατάφερνε να

ελίσσεται, να ξεφεύγει από

τυχόν δύσκολες καταστάσεις

και να πετυχαίνει πράγματα

με έμμεσο μεν αλλά με πολύ

έξυπνο και αποτελεσματικό

τρόπο.

Καθοριστικό ρόλο

στη ζωή της

Βασίλισσας

Ελισάβετ έπαιξε η Μαρία Τυδώρ, Βασίλισσα της Αγγλίας και αδελφή της Πριγκίπισσας Ελισάβετ .

•Συμφώνησε γάμο με τον Πρίγκιπα Φίλιππο της Ισπανίας,προσπαθώντας να ενισχύσει τον καθολικισμό στη Αγγλία.

•Η Μαρία, ως Ρωμαιοκαθολική, υιοθέτησε σκληρή στάση απέναντι στους Προτεστάντες, τους οποίους και θεωρούσε αιρετικούς και απειλή για την εξουσία της. Για τις διώξεις που διέταξε έλαβε το προσωνύμιο «Bloody Mary».Προέτρεψε την Ελισάβετ να προσχωρήσει στη Ρωμαιοκαθολική πίστη, αλλά η Ελισάβετ επέλεξε να μείνει πιστή στη συνείδηση και τις φιλοδοξίες της. Μέχρι το τέλος του έτους, όταν κυκλοφόρησε η λανθασμένη φήμη πως η Μαρία περίμενε παιδί, στην Ελισάβετ επετράπη να επιστρέψει στην Αυλή μετά από διαταγή του Φιλίππου.

•Φοβόταν μήπως η γυναίκα του πεθάνει στη γέννα, περίπτωση στην οποία προτιμούσε τη Λαίδη Ελισάβετ, κάτω από την καθοδήγησή του, να διαδεχθεί το θρόνο, αντί για την επόμενη στενότερη συγγενή της Μαρίας και της Ελισάβετ, τη Maρία Στιούαρτ, επίσης γνωστή ως «Μαρία, Βασίλισσα των Σκωτσέζων».

•Η Μαρία Στιούαρτ είχε μεγαλώσει στη γαλλική Αυλή και ήταν αρραβωνιασμένη με το Φρανσουά, το Γάλλο Δελφίνο. Παρόλο που η Μαρία Στιούαρτ ήταν Καθολική όπως η Μαρία Τυδώρ, ο Φίλιππος δεν ήθελε να αρπάξει η Μαρία Στιούαρτ το αγγλικό στέμμα, γιατί οι πολιτικές τις θέσεις θα επηρεάζονταν έντονα από τη Γαλλία. Η Μαρία Τυδώρ πέθανε το Νοέμβριο του 1558, αφήνοντας την Ελισάβετ μόνη διάδοχο του αγγλικού θρόνου.

Μαρία Τυδώρ

Μετά το θάνατο της Μαρίας, υπήρξαν εκδηλώσεις χαράς στους δρόμους του Λονδίνου και το Νοέμβριο του 1558 ορίστηκε να ανεβεί η Ελισάβετ στο θρόνο.

Κατά την ενθρόνισή της, έγινε δεκτή με χαρά από τους απλούς ανθρώπους, που έπαιξαν θεατρικά έργα και διάβασαν ποίηση που υμνούσε την ομορφιά και την εξυπνάδα της. Η στέψη της έλαβε χώρα στις 15 Ιανουαρίου 1559. Ήταν 25 ετών. Όταν οι σημαντικότεροι αρχιεπίσκοποι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν

στην τελετή, επειδή η Ελισάβετ δεν ήταν νόμιμη τόσο σύμφωνα με το Κανονικό Δίκαιο όσο και σύμφωνα με τους κοσμικούς

νόμους, ο σχετικά άγνωστος Όουεν Όγκλεθορπ.

Ο επίσκοπος του Καρλάιλ την έστεψε. Η στέψη της Ελισάβετ ήταν η τελευταία στην οποία η Λειτουργία έγινε στα λατινικά. Όλες οι επόμενες, με εξαίρεση αυτή του Γεωργίου Α΄ έγιναν στα αγγλικά. Αργότερα έκανε τον ιερέα της

μητέρας της, το Μάθιου Πάρκερ, Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι.

Επιπροσθέτως, ο Νόμος περί Υπεροχής του 1559 (Act of Supremacy) όριζε να παίρνουν οι δημόσιοι αξιωματούχοι όρκο, αναγνωρίζοντας

τον έλεγχο της Βασίλισσας πάνω στην Εκκλησία, αλλιώς θα έπρεπε να τιμωρηθούν. Πολλοί επίσκοποι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν στην θρησκευτική πολιτική της Ελισάβετ. Αυτοί καθαιρέθηκαν από τη θέση τους και αντικαταστάθηκαν από άλλους που συμφωνούσαν με τη

Βασίλισσα.

Επίσης όρισε νέο Συμβούλιο (Privy Council), απομακρύνοντας πολλά από τα μέλη του που πίστευαν στον Καθολικισμό. Κάποιοι καθολικοί ευγενείς, όμως, μερίμνησαν για την κρυφή διδασκαλία των γιων τους

από καθολικούς δασκάλους κατά την διάρκεια των διώξεων της Καθολικής Εκκλησίας.

Υπό την Ελισάβετ, ο κομματισμός και οι διαμάχες στην αυλή μειώθηκαν σημαντικά. Οι κύριοι σύμβουλοί της ήταν ο Σερ Ουίλιαμ Σέσιλ, ως Γραμματέας του Κράτους (Secretary of State), και ο Σερ Νίκολας

Μπέικον, ως ο Λόρδος Φύλακας της Μεγάλης Σφραγίδας (Lord Keeper of the Great Seal).Αναφέρεται η λειτουργία κρυφών σχολείων για

Καθολικούς κατά την διάρκεια των διώξεων της Καθολικής Εκκλησίας από τους διαμαρτυρόμενους στη Βρετανία (Ελισαβετιανή Εποχή).

Παρόλο που η Ελισάβετ είναι γνωστή ως η «Παρθένος Βασίλισσα» επειδή δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν είναι σίγουρο κατά πόσο ήταν κυριολεκτικά παρθένα. Ακόμη και για τους συγχρόνους της ήταν ένα κοινωνικό και σεξουαλικό αίνιγμα αποφεύγοντας το γάμο, την ερωτική συνευρεση και τη μητρότητα. Αν και ένας βασιλιάς ήταν αναμενόμενο να διατηρεί μια ερωμένη ή παλλακίδα, θα ήταν επικίνδυνο σε πολιτικό επίπεδο να συμπεριφερθεί μια γυναίκα με τον ίδιο τρόπο. Η σεξουαλικότητα του κυβερνώντος ήταν ένα σημαντικό θέμα για το έθνος, όπως ήταν και στην εποχή του πατέρα της – ωστόσο υπό ένα διαφορετικό πρίσμα.

Το να διατηρεί τη φήμη της παρθενίας της απέφερε πολλά πλεονεκτήματα στην Ελισάβετ. Επειδή μια σύζυγος την εποχή της Αναγέννησης αναμενόταν να αφήνεται στην εξουσία του συζύγου της, μια βασίλισσα ρίσκαρε της πολιτική της υπεροχή. Η συζυγική ζωή ίσως να προκαλούσε ανεπιθύμητες εντάσεις στην κρεβατοκάμαρα, στην πατρίδα και στο εξωτερικό, με τους γάμος της εξαδέλφης της, Μαρίας, Βασίλισσας των Σκωτσέζων, να αποτελούν τρανταχτό παράδειγμα.Εν τούτοις, φήμες για διάφορους δεσμούς έρχονταν στην επιφάνεια, με περισσότερο γνωστό αυτόν με τον Ρόμπερτ Ντάντλεϊ. Αργότερα στη ζωή της ακούστηκε πως συνδέθηκε με τον προγονό του Ντάντλεϊ, τον Ρόμπερτ Ντέβερω, Κόμη του Έσσεξ.

Στην αρχή της βασιλείας της Ελισάβετ, η Αγγλία δεν είχε υπερπόντιες κτήσεις. Αντιθέτως, η Ισπανία αντλούσε τεράστιο πλούτο από τις αχανείς εκτάσεις που είχε κατακτήσει στη Βόρεια, στην Κεντρική και στη Νότια Αμερική. Η Αγγλία διψούσε και εκείνη για δράση. Γι’ αυτό, πολυμήχανοι τυχοδιώκτες άρχισαν να οργώνουν τους ωκεανούς γυρεύοντας δόξα, πλούτη και νέες εμπορικές οδούς προς την Κίνα και την Άπω Ανατολή. Ο Σερ Φράνσις Ντρέικ έγινε ο πρώτος πλοίαρχος που περιέπλευσε τον κόσμο με το δικό του σκάφος, και καθώς έπλεε παραλλήλως των δυτικών ακτών της Νότιας και της Βόρειας Αμερικής, λεηλατούσε ισπανικά πλοία φορτωμένα με θησαυρούς. Ο Σερ Γουόλτερ Ράλι, αμφισβητώντας το μονοπώλιο της Ισπανίας στο Νέο Κόσμο, χρηματοδότησε τις προσπάθειες για την ίδρυση μιας αποικίας στην ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής. Την περιοχή που διεκδίκησε εκεί την ονόμασε Βιρτζίνια για να τιμήσει την Παρθένο Βασίλισσα της Αγγλίας (Virgin Queen, στην αγγλική).

Παρότι εκείνες οι πρώτες απόπειρες αποικισμού απέτυχαν, ξύπνησαν το ενδιαφέρον της Αγγλίας για μελλοντικά εγχειρήματα. Όταν νικήθηκε η «Αήττητη Αρμάδα» της Ισπανίας, η Αγγλία άρχισε να έχει μεγαλύτερη πεποίθηση στις ναυτικές της δυνατότητες, και η Ελισάβετ υποστήριξε καινούριες εμπορικές πρωτοβουλίες στην άλλη πλευρά του κόσμου, τη νοτιοανατολική Ασία. Είχε προετοιμαστεί το έδαφος για την ίδρυση μιας Βρετανικής Αυτοκρατορίας που εν τέλει θα απλωνόταν απανταχού της γης.

Στο εσωτερικό της χώρας, προωθούνταν η παιδεία.

Ιδρύθηκαν καινούρια σχολεία, ανοίγοντας σε περισσότερους

μαθητές την πόρτα του φιλολογικού κόσμου. Η δίψα για λογοτεχνία σε συνδυασμό με την

πρόοδο της τυπογραφίας προκάλεσε έκρηξη πολιτιστικής δραστηριότητας. Αυτή ήταν η εποχή του Γουίλιαμ Σέξπιρ και

άλλων μεγάλων δραματουργών.

Πλήθη θεατών κατέκλυζαν τα καινούρια θέατρα για να

ψυχαγωγηθούν με τα έργα τους. Ποιητές έγραφαν γλαφυρά

σονέτα και συνθέτες δημιουργούσαν πρωτοποριακή

μουσική. Επιδέξιοι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν εξαίσιες μινιατούρες της βασίλισσας και των αυλικών.

Καινούριες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής

καταλάμβαναν περίοπτες θέσεις στις εκκλησίες και

στα σπίτια. Αλλά οι χρυσές ημέρες δεν κράτησαν πολύ.

Τα τελευταία χρόνια της Ελισάβετ σημαδεύτηκαν από πλήθος προβλημάτων. Όταν οι έμπιστοι σύμβουλοί της είχαν πια πεθάνει, εκείνη έδωσε προνόμια σε λίγους εκλεκτούς, πυροδοτώντας άγριες αντιζηλίες στην αυλή καθώς και μια ανεπιτυχή εξέγερση. Για μια ακόμα φορά, στο βασίλειό της επήλθε ρήξη λόγω θρησκευτικού διχασμού. Οι Καθολικοί αρνούνταν να παρακολουθήσουν τις Προτεσταντικές λειτουργίες και υφίσταντο αυξανόμενο διωγμό. Ως το τέλος της βασιλείας της, περίπου 200 ιερείς και λαϊκοί είχαν εκτελεστεί. Πουριτανοί επίσης φυλακίζονταν και εκτελούνταν. Στην Ιρλανδία ξέσπασε εξέγερση κατά της αγγλικής κυριαρχίας, ενώ ο πόλεμος με την Ισπανία συνεχιζόταν. Τέσσερις διαδοχικές κακές σοδειές οδήγησαν στην αύξηση της ανεργίας και της αλητείας, ενώ ξεσπούσαν ταραχές με αφορμή τις υψηλές τιμές των τροφίμων. Η μεγάλη δημοτικότητα της Ελισάβετ ήταν πλέον παρελθόν. Η Αγγλία δεν αγαπούσε πια την Παρθένο Βασίλισσά της.

Η Ελισάβετ έχασε σταδιακά τη θέλησή της για ζωή και πέθανε στις 24 Μαρτίου 1603. Ήταν η

τελευταία ηγεμόνας του οίκου των Τιδόρ. Το έθνος αρχικά έμεινε άφωνο όταν έμαθε για το

θάνατό της, αλλά το ίδιο κιόλας βράδυ πανηγύριζαν για το νέο τους μονάρχη με

φωτιές και γλέντια στους δρόμους. Επιτέλους είχαν βασιλιά τον Ιάκωβο ΣΤ΄ της Σκωτίας, τον

Προτεστάντη γιο της Μαρίας Στιούαρτ. Στο ρόλο του ως Ιάκωβος Α΄ της Αγγλίας, έκανε

αυτό που δεν είχε καταφέρει η Ελισάβετ ένωσε τα δύο βασίλεια υπό έναν μονάρχη. Η αρχική

αισιοδοξία, όμως, σύντομα μετατράπηκε σε απογοήτευση, και το έθνος άρχισε να

νοσταλγεί τις ημέρες της Καλής Βασίλισσας Μπες.

Επίσης, μπορείτε να δείτε και τις εξής

ταινίες σχετικά με τη ζωή και το εργό της

βασίλισσας Ελισάβετ Α’ , αλλά και για να

πληροφορηθείτε για το τι κλίμα

επικρατούσε εκείνη την εποχή:

«Ελισάβετ, η παρθένος βασίλισσα»,

«Anonymous», «Ερωτευμένος Σαίξπηρ»

και «Elizabeth I»

Μούργου Μαρία & Μπούρτζη Μαρία

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κυρία Η.Κουβάτσου.