Ενότητα 5Η ελεημοσύνη βασίλισσα των

αρετώνANTONIO CANOVA - Η ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ

Ο Ιωάννης ο ΧρυσόστομοςΓεννήθηκε στην Αντιόχεια μεταξύ

344 και 354.Σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία,

θεολογία και νομικά.Το 372 αφιερώθηκε στο μοναχικό

βίο. Το 398 χειροτονήθηκε

Αρχιεπίσκοπος Κων/πολεως. Ανέπτυξε ευρύτατο ποιμαντικό,

κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο.

Ο Ιωάννης στην ομιλία του καυτηριάζει τη ματαιοδοξία, την πλεονεξία και τη σκληρότητα, ενώ εκθειάζει την αγάπη, τη φιλοξενία και την ελεημοσύνη, την οποία θεωρεί βασίλισσα των αρετών.

Η ελεημοσύνη αποτελεί πνευματική και κοινωνική αρετή ταυτόχρονα: ο άνθρωπος αναπτύσσει τη σχέση του με το θεό και υποβαθμίζει τις διαφορές από το συνάνθρωπό του.

Οι άνθρωποι πιο σκληροί από τα ζώαΑπό τι προσπαθεί να μας

αποτρέψει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος;

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό των ζώων;Ἐκείνοις πάντα κοινὰ καὶ οὐδὲν τοῦ ἄλλου πλέον ἔχει

μὴ γινώμεθα τῶν ἀλόγων θηριωδέστεροι

Ποια συμπεριφορά του ανθρώπου αποδεικνύει ότι είναι πιο σκληρός από θηρίο;

Τι κοινό έχουν οι άνθρωποι μεταξύ τους;

μυρίων πενήτων τροφὰς μιᾷ κατακλείων οἰκίᾳ

οὐχ ἡ φύσις ἡμῖν μόνη κοινή, ἀλλὰ καὶ ἕτερα πλείονα.

Τα κοινά στοιχεία των ανθρώπωνοὐρανὸς κοινὸς καὶ ἥλιος καὶ σελήνη καὶ ἀστέρες

καὶ ἀὴρ καὶ θάλασσα καὶ γῆ καὶ ζωὴ καὶ τελευτὴ

καὶ γῆρας καὶ νόσος καὶ ὑγεία καὶ χρεία τροφῆς καὶ ἐνδυμάτων.

Τι προκαλεί ο θάνατος στον άνθρωπο;

τοὺς ἐν τοσούτοις κοινωνοῦντας ἀλλήλοις ἐν τοῖς χρήμασιν οὕτως εἶναι πλεονέκτας, καὶ τὴν αὐτὴν μὴ διατηρεῖν ἰσονομίαν.

Ὁ γὰρ θάνατος τῆς μὲν ἀπολαύσεως ἀπάγει, πρὸς δὲ τὰς εὐθύνας ἄγει.

Τι θεωρεί άτοπο ο Ι. Χρυσόστομος;

Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

Για να σωθούμε τι πρέπει να κάνουμε; Γιατί;

Από τι θα μας απαλλάξει η ελεημοσύνη;

πολλῇ χρησώμεθα τῇ ἐλεημοσύνῃ. Αὕτη γὰρ ἐστιν ἡ βασίλισσα τῶν ἀρετῶν

ἥ καὶ ἐξαιρήσεται ἡμᾶς τῆς τιμωρίας.

Τι να κάνουμε τα περιττά; Πώς θα γίνει αυτό;

Τι θα γίνει με μας την ημέρα της κρίσεως;

Τὰ περιττὰ δὴ ποιήσωμεν χρήσιμα, τὸν πολὺν προέμενοι πλοῦτον

ὁ Θεὸς μεταδώσει ἡμῖν συγγνώμης, κἄν μυρία πεπλημμεληκότες ὦμεν.

Η άλλη όψη του νομίσματος…..Πρέπει να ελεεί κανείς τη φτώχεια,

αλλά όχι να υποθάλπει την αργία. (Πλούταρχος)

Η ελεημοσύνη διαφθείρει και εκείνον που παίρνει. Επίσης δε λύνει το πρόβλημα, γιατί το μόνο που κάνει: αυξάνει τη ζητιανιά. (Φ. Ντοστογέφσκι)

Η επαιτεία είναι πράξη βαθιά αντικοινωνική γιατί επιτρέπει σε ένα άτομο να ζει σε μια κοινωνία χωρίς να προσφέρει στα κοινά. (Θ. Λιανός, Το Βήμα)

Για τον ευσπλαχνικό άνθρωπο η ελεημοσύνη μπορεί να είναι αποτέλεσμα ηθικού εκβιασμού.

Είναι ταυτόχρονα συνενοχή για μια πράξη μειωτική και εξευτελιστική για τον επαίτη.

Επίσης, μπορεί να είναι μια πράξη με την οποία καθησυχάζει την κοινωνική του συνείδηση πείθοντας τον εαυτό του ότι έτσι έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του προς την κοινωνία, και

ταυτόχρονα απομακρύνει τη σκέψη του από άλλους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα και απέχει από την κοινωνική δράση. (Θ. Λιανός, Το Βήμα, 5/1/97)

Η εξουσία υπογραμμίζει την ανωτερότητά της με την ελεημοσύνη.

Η ελεημοσύνη είναι ο βρυχηθμός του τέρατος που για να χορτάσει, κατασπαράζει την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η ελεημοσύνη ξεθωριάζει το πιο ελεύθερο πνεύμα. Ο ελεήμων δέχεται την κατωτερότητα των πλασμάτων που ελεεί.

Η ελεημοσύνη είναι ένα ελάχιστο ποσοστό υπεραξίας που ισοφαρίζει την ευθύνη και την ενοχή.

http://www.intellectum.org/2012/09/26/gourmet-cannibals/