Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: φτώχεια και

ανθρώπινα δικαιώματα) / SOS θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ Σήμερα ο φτωχός δεν είναι ένας πλούσιος με λιγότερα λεφτά αλλά ένας "άλλος

άνθρωπος". Η εισοδηματική φτώχεια (έλλειψη πόρων) καταλήγει σε μια ανθρώπινη

φτώχεια με την έννοια της άρνησης των κοινών αξιών. Καθώς δεν μοιραζόμαστε

πλέον κοινούς μύθους, κοινές μορφές ζωής και κυρίως κοινές αντιλήψεις για τον

άνθρωπο και για τον κόσμο και ούτε τρέφουμε ο καθένας για τον πλαϊνό

συναισθήματα φιλαλληλίας, ο φτωχός αισθάνεται νομιμοποιημένος και εξ αρχής

δικαιολογημένος στην οριστική απόρριψη τόσο της σταθερής τελικής αξίας της ζωής

όσο και ορισμένων λειτουργικών αξιών της κοινωνίας.

Η φτώχεια ορίζεται συχνά ως επιδημία, οι φτωχοί χρεώνονται την αποτυχία τους, η

αλληλεγγύη και η συμπόνια συνεχώς δυσφημούνται, ο πλουτισμός του ενός γίνεται

δράμα για τον άλλο και εντέλει οι απόκληροι είναι καταδικασμένοι μόνο τα "δημόσια

κακά" να μοιράζονται μεταξύ τους. Σ' ένα περιβάλλον ρίσκου που οι φτωχοί δεν

μπορούν να ελέγξουν (αλλά μόνο να υποστούν), είναι χαμένοι από χέρι στα

στοιχήματα της κοινωνίας της διακινδύνευσης, αφού κουβαλάνε -εν είδει σταυρού

του μαρτυρίου- όλες τις γενικευμένες αβεβαιότητες και ανασφάλειες.

Ο φτωχός δεν νιώθει μόνον απροστάτευτος ή στερημένος αλλά, το χειρότερο,

πιστεύει ότι είναι άχρηστος. Η "ελευθερία" της μηδενικής επιλογής και της μη-

αυτοπροστασίας απέναντι στις αβεβαιότητες, καθώς και το χαμηλό αίσθημα

αυτοεκτίμησης, οδηγεί αμετάκλητα σε έναν αμυντικό ατομικισμό, που καταργεί και

την "κουλτούρα αλληλεγγύης της φτώχειας".

Από την άλλη χωρίς ταυτότητα και δίχως κοινότητα, οι νεόπτωχοι, (είτε ως

περιστασιακοί ή εκούσιοι φτωχοί, είτε ως τοπικοί φτωχοί) έχουν αναχθεί σε ιδιαίτερη

κατηγορία που απέκτησε εδραιωμένα στερεοτυπικά χαρακτηριστικά. Η κοινωνική

εικόνα την οποία έχει σχηματίσει ο φτωχός προσδιορίζει και το πλαίσιο αποδεκτών

αξιών που επηρεάζουν πολύ περισσότερο τη νόμιμη ή μη συμπεριφορά του απ' ό,τι η

έλλειψη απασχόλησης.

Καθώς φαίνεται να πλησιάζει η φτώχεια "με απόλυτους όρους", καθώς η ακραία

φτώχεια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ίσως είναι μια

ευκαιρία να ξαναδούμε ορισμένες πτυχές του ζητήματος, που συνδέονται με την

αντοχή των θεσμών, την κοινωνική συνοχή αλλά και την ποιότητα της Δημοκρατίας

μας.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο φτωχός δεν συνιστά "παράπλευρη επίπτωση"

αλλά θύμα του μύθου της ισορροπίας της αγοράς καθώς και της

παγκοσμιοποιημένης ανισότητας. Η ελάχιστη πολιτισμική αξιοπρέπεια

(συμ)περιλαμβάνει ασυμπίεστα δικαιώματα (τροφής, στέγης, εργασίας κ.λπ.) που δεν

μπορεί να εξαρτώνται από τις προτεραιότητες/ιεραρχήσεις μιας "περιφρακτικής

κοινωνίας". Το "ποιος θα ζήσει" και το "πώς θα ζήσει" δεν μπορεί να αφεθεί στην

κρίση των επενδυτών, των νέων ιεραρχιών ή μιας κατευθυνόμενης αναγκαιότητας.

Το αρχαϊκό ερώτημα παραμένει ανοικτό και κρίσιμο: Πόση ανασφάλεια και

αβεβαιότητα μπορεί να υποφέρει υπαρξιακά ένας άνθρωπος ώστε να μη διαρραγεί

οριστικά η σχέση του με τους άλλους; Αν είμαστε με το μέρος των χαμένων (κι όχι

των αποκλεισμών), τότε πρέπει να συνδέσουμε το σύνθημα "παγκόσμια και ένδοξα"

(globalorious) με την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, με τη

διαπολιτισμική επικοινωνία, με την κατάργηση αποκλεισμών, μ' ένα σύγχρονο

κοινωνικό συμβόλαιο.

* Ο Γιάννης Πανούσης είναι εγκληματολόγος - πανεπιστημιακός. (ΠΗΓΗ: εφημ. ΑΥΓΗ, 4-1-2012)

ΘΕΜΑΤΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις

(Μον. 25)

Β1. Να βρείτε δύο τρόπους πειθούς που αξιοποιεί ο συντάκτης και να τεκμηριώσετε

την απάντησή σας με συγκεκριμένα στοιχεία του κειμένου (Μον. 8)

Β2. α. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της πρώτης παραγράφου του κειμένου (Μον. 3)

β. Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου οι λέξεις: Καθώς, και

κυρίως, Από την άλλη, ώστε (Μον. 4)

Β3. Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: άρνησης,

φιλαλληλίας, αμετάκλητα, παγκοσμιοποιημένης, διαρραγεί (Μον. 5)

Β4. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των παρακάτω σημείων στίξης:

Τα εισαγωγικά στη φράση: "άλλος άνθρωπος" (1η παράγραφος)

Η διπλή παύλα στη φράση: κουβαλάνε -εν είδει σταυρού του μαρτυρίου- όλες τις (2η

παράγραφος)

Τα εισαγωγικά στη φράση: Η "ελευθερία" της μηδενικής επιλογής (3η παράγραφος)

Η άνω και κάτω τελεία στη φράση: Το αρχαϊκό ερώτημα παραμένει ανοικτό και

κρίσιμο: Πόση ανασφάλεια... (τελευταία παράγραφος)

Η παρένθεση στη φράση: Αν είμαστε με το μέρος των χαμένων (κι όχι των

αποκλεισμών),... (τελευταία παράγραφος) (Μον. 5)

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «η ακραία

φτώχεια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» (Μον. 10)

Γ. Να αναρτίσετε σε σχετική ιστοσελίδα ένα κείμενο 500-600 λέξεων, στο οποίο α)

θα αποδεικνύετε πώς και γιατί η φτώχεια απειλεί την κοινωνική και πολιτική

ομαλότητα και β) ποια στάση πρέπει να τηρήσουν οι πολίτες απέναντι στο πρόβλημα

της φτώχειας (Μον. 40)

Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: Ελλάδα και Κόσμος

- ο νέος φιλελληνισμός) / SOS θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο νέος φιλελληνισμός Δεν συμφωνώ με τους ομοεθνείς, που απαρνούνται την προσφορά συμπάθειας και

αλληλεγγύης από, ελάχιστους έστω, ξένους. Γιατί το ζήτημα δεν είναι αν μας

θεωρούν ακόμα γραφικούς και ζορμπάδες, αν έχουν την εντύπωση, σαν τους παλιούς

φιλέλληνες του 19ου αιώνα, ότι κυκλοφορούμε ακόμα με χλαμύδες. Στην καλύτερη

περίπτωση συμπάσχουν μαζί μας, στο όνομα της αλληλεγγύης των λαών. Το ζήτημα

είναι πως έχουμε ακόμα την ανάγκη να μας αναγνωρίζουν σαν μια «ιδιαίτερη

περίπτωση». Το ζήτημα είναι επίσης πως διεκδικούμε αυτήν την «ιδιαιτερότητα» ως

ένα συστατικό στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας.

Δώσαμε πολλές αιτίες και αφορμές για συμπαράσταση και αλληλεγγύη και ελάχιστες

για ισοτιμία και κανονικότητα. Τα δύο νόμπελ του Σεφέρη και του Ελύτη, τα

κορυφαία βραβεία του πρόσφατα αδικοχαμένου Θόδωρου Αγγελόπουλου στα

σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ, η παγκόσμια καταξίωση του ελληνικού

μουσικού ήχου από τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι, τα διεθνή πρόσωπα της

Ειρήνης Παπά και της Μελίνας Μερκούρη, οι μεταφράσεις των μυθιστορημάτων

του Νίκου Καζαντζάκη, η νέα αρχιτεκτονική, οι μεγάλοι επιστήμονες, όπως ο

Παπανικολάου, κι άλλοι, κι άλλοι, που τόσο επιπόλαια τώρα λησμονώ, δεν

τοποθέτησαν στον παγκόσμιο χάρτη τη χώρα τους σαν κακόμοιρο θύμα μιας

παγκόσμιας συνωμοσίας, αλλά ως γενέθλιο τόπο, πηγή έμπνευσης, της δημιουργίας

τους.

Σήμερα ο νέος φιλελληνισμός δεν ανακαλύπτει και δεν τιμά τη δημιουργική Ελλάδα.

Συμπονά, κι αυτό είναι πολύ χρήσιμο και άλλο τόσο σημαντικό, αλλά η συμπόνια

είναι μια χειρονομία στην καλύτερη περίπτωση, ηθική και, φοβάμαι, ελάχιστα

προωθητική.

Σε ό,τι αφορά την μέχρι τώρα αντιμετώπισή μας, σχεδόν πάντα οι Έλληνες

αντιμετωπίστηκαν ως τα άδικα θύματα, είτε της κατάρρευσης της Οθωμανικής

Αυτοκρατορίας, είτε των Συνθηκών της Γιάλτας, είτε της πολιτικής των ΗΠΑ στον

χώρο της Μεσογείου. Η γεωπολιτική θέση, που έχει η χώρα, δεν θέτει μόνο το αιώνιο

δίλημμα των παππούδων, αν θα είμαστε με την τιάρα του πάπα ή το φέσι του

Οθωμανού. Έχει κι άλλες, εξίσου κρίσιμες συνθήκες, αν και η ένταξή μας στην

Ευρωπαϊκή Ένωση και η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έμοιαζε να

κλείνει οριστικά αυτό το υπαρξιακού χαρακτήρα ερώτημα. Όπως φαίνεται, δεν το

έλυσε.

Η σημερινή κρίση επαναφέρει το θέμα των εθνικών μας επιλογών. Και το πρόβλημα

είναι, με ποιον τρόπο το επαναφέρει. Είναι η αστειότητα περί δραχμής, είναι η

συμπλεγματική διαπίστωση περί «πειραματόζωου» που τάχα, έχει επιλεγεί ο πιο

σκληροτράχηλος λαός του κόσμου για να δοκιμαστεί η σκληρότητα και η βιαιότητα

των μέτρων της «νέας τάξης», είναι ο απίθανος «διάλογος» που από ολημερίς και

ολονυχτίς ακούγεται στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα από νεόκοπους, ως επί το

πλείστον, αστέρες, είναι όλες αυτές οι όψεις της υπανάπτυξης κι είναι γνωστό πως ο

ήχος των ντενεκέδων μπορεί να καλύψει την ευγένεια του βιολιού. Συνεχίζουμε

απτόητοι και υπερήφανοι, γιατί, εκεί έξω υπάρχουν ακόμα Ευρωπαίοι που

εξακολουθούν να μας συμπαραστέκονται, ειλικρινώς μεν, αλλά σαν να είμαστε

ολίγον εξωτικά πουλιά, δε.

Ο νέος φιλελληνισμός θα αποκτήσει μια σημασία αν συνδυαστεί, επιτέλους, με την

άρνηση της ελληνικής «ιδιαιτερότητας». Με άλλα λόγια, όταν πάψει να είναι

συμπονετικός, όταν δεν ξεχρεώνει άλλο τα γραμμάτια του «Χρυσού Αιώνα». Τον

Παπανικολάου δεν τον τίμησαν γιατί ήταν Έλληνας, αλλά γιατί ήταν κορυφαίος και

πρωτοποριακός επιστήμονας. Αυτό συνέβη από τον Χατζηδάκι έως τον

Αγγελόπουλο, αυτό συμβαίνει σήμερα με τους νέους ανθρώπους που ξενιτεύονται και

δουλεύουν, όχι σαν παιδιά μιας αδικημένης χώρας, αλλά ως επαρκείς και αποδοτικοί

εργαζόμενοι. Την αναγνώριση της σύγχρονης δημιουργικής Ελλάδας έχουμε

περισσότερο ανάγκη από κάθε διαβεβαίωση για το αρχαίο DNA μας.

(Μπράμος Γιώργος / tovima.gr / 06-03-2012 / Διασκευασμένο)

ΘΕΜΑΤΑ Α Υποθέστε πως είστε ο συντάκτης του κειμένου. Να γράψετε στο τετράδιό σας την

περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις (Μον. 25)

Β1. α) Να γράψετε τρεις φράσεις του κειμένου που έχουν συνυποδηλωτική

σημασία (Μον. 3)

β) Να βρείτε και να αναγνωρίσετε ως προς το είδος και το συντακτικό τους

ρόλο τις δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις της παραγράφου: «Σε ό,τι αφορά την

μέχρι τώρα αντιμετώπισή μας … Όπως φαίνεται, δεν το έλυσε.» (Μον. 6)

Β2. α. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στο παρακάτω χωρίο και να το

μετατρέψετε στο άλλο είδος: «Η σημερινή κρίση επαναφέρει το θέμα των εθνικών

μας επιλογών. Και το πρόβλημα είναι, με ποιον τρόπο το επαναφέρει.» (Μον. 3)

β. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειμένου (Μον. 5)

Β3. Να βρείτε το β΄ συνθετικό των παρακάτω λέξεων και να σχηματίσετε μια νέα

σύνθετη με το καθένα από αυτά: μυθιστορημάτων, αρχιτεκτονική, δημιουργική,

ολοκλήρωση, πρωτοποριακός (Μον. 5)

Β4. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στην παράγραφο: «Η σημερινή

κρίση επαναφέρει… σαν να είμαστε ολίγον εξωτικά πουλιά, δε». (Μον. 3)

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «Την

αναγνώριση της σύγχρονης δημιουργικής Ελλάδας έχουμε περισσότερο ανάγκη από

κάθε διαβεβαίωση για το αρχαίο DNA μας.» (Μον. 10)

Γ. Υποθέστε πως είστε μέλος της Βουλής των Εφήβων και στην εισήγησή σας

αποφασίζετε να μιλήσετε α) για την προσφορά της Ελλάδας στην Ευρώπη και β) για

τους τρόπους με τους οποίους μπορεί και οφείλει η Ελλάδα να αναζητήσει

«συμμάχους και φίλους» στο εξωτερικό, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της στο

σημερινό διεθνές περιβάλλον. Να συντάξετε τη σχετική εισήγηση σε 500-600 λέξεις.

(Μον. 40)

Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: Συμμετοχή νέων στα

κοινά) / SOS θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ

"Υπάρχει μια Καλύτερη Νέα Γενιά", του Π. Σκλια Γ.Γ. Νέας Γενιάς, 04.12.2008.

Η μέχρι τώρα παρουσία μου στη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, ένα έτος από τον

Νοέμβριο του 2007, με οδήγησε σε μια διαπίστωση, η οποία ενδεχομένως να

διαφοροποιεί τη μέχρι σήμερα εικόνα που η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας

έχει για τις νεότερες γενεές στη χώρα μας, αυτή της απάθειας, της αδιαφορίας και

εντέλει της μη συμμετοχής. Η προσωπική μου θέση στηρίζεται στο επιχείρημα ότι οι

νέοι συμμετέχουν, ενδιαφέρονται για νέες και καλύτερες γνώσεις, απαιτούν,

προσπαθούν ατομικά και συλλογικά για να έχουν μια καλύτερη ζωή. Η σημερινή νέα

γενιά, παρά τις ιδιομορφίες και τις διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές

παραστάσεις που έχει, παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα γενική εικόνα: όταν υπάρχει

έγκαιρη πληροφόρηση και νόημα για ουσιαστική δράση, σε συνδυασμό με ειλικρινή

διάθεση, τότε εμπιστεύεται και συμμετέχει ενεργά. Αν διαπιστώσει μια ψεύτικη

πρόθεση, μη ουσιαστική δράση και διακρίνει σκοπιμότητα, τότε αδιαφορεί και

απέχει.

Στη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, η ενίσχυση της ενεργούς συμμετοχής του νέου

ανθρώπου στα κοινά, μέσα από το νεοσύστατο θεσμό των Τοπικών Συμβουλίων

Νέων, και σε κάθε άλλη μορφή έκφρασης και δραστηριοποίησης αποτελεί βασική

μας προτεραιότητα. Εργαζόμαστε καθημερινά με γνώμονα αυτές τις αξίες και

προσφέρουμε συμμετοχικά προγράμματα και δράσεις άτυπης μάθησης μαζί με φορείς

του κράτους, της αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών σε όλους τους νέους

και νέες, και ιδιαίτερα σε νέους με λιγότερες ευκαιρίες. Οτιδήποτε «καπελώνει» τις

δράσεις και τις πρωτοβουλίες των νέων, το απορρίπτουμε.

Το 2008, στα προγράμματα και τις δράσεις μας παρατηρήθηκε εντυπωσιακή αύξηση

της συμμετοχής των νέων. Σημαντική ήταν η ανταπόκριση 100.000 και πλέον νέων

στη διαδικασία εγγραφής στα Μητρώα Νέων που λειτουργούν στο 95% των Δήμων

και των Κοινοτήτων της χώρας. Η εικόνα από τα σχολεία και τα Πανεπιστημιακά

Ιδρύματα δεν διαφέρει. Την ίδια στιγμή δεν είναι δυνατόν να αγνοήσουμε την

επισκεψιμότητα του δικτυακού τόπου της Γραμματείας, η οποία ανήλθε στα 650.000

άτομα, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους πιο δημοφιλείς του δημόσιου τομέα.

Η εικόνα αυτή μπορεί να φαίνεται παράδοξη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα

οποία πιθανόν έχουν ταυτίσει τη σημερινή νέα γενιά με «ωχαδερφισμό» ή με αξίες

στενά ωφελιμιστικές και ατομικιστικές.

Ευτυχώς για τη χώρα μας, υπάρχει μια καλύτερη νέα γενιά, που μας δίνει κίνητρο να

κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να αυξήσουμε τις ευκαιρίες συμμετοχής,

δράσης και μάθησης των νέων μας. Πιστεύω, άλλωστε, ότι κάθε νέα γενιά της

πατρίδας μας έχει προσφέρει πολλά στην πρόοδο του νεοελληνικού κράτος. Πάντοτε

υπήρχαν σημαντικοί πυρήνες από ενεργούς νέους και νέες, που έδιναν με το

παράδειγμά τους μήνυμα ελπίδας και προοπτικής και σε άλλους νέους και νέες, που

συνήθως ήταν μετέωροι ή φαινομενικά αδιάφοροι. Για το λόγο αυτό οφείλουμε να

είμαστε περισσότερο προσεκτικοί όταν μιλάμε για τις λεγόμενες «κυρίαρχες,

πλειοψηφικές αξίες» κάθε νέας γενιάς, που συνήθως ταυτίζονται με αρνητικές κρίσεις

τού τύπου «δεν υπάρχει σεβασμός σήμερα» ή ότι «τα παιδιά μας τα έχουν βρει όλα

έτοιμα και δεν κοπιάζουν» κ.ο.κ.

Είναι πεποίθησή μου ότι πάντα θα υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα, συμπεριφορές

και στάσεις νέων που θα μας εκπλήσσουν, πότε με την ωριμότητα των επιλογών τους

και πότε με την ειλικρίνειά τους και το αγωνιστικό τους φρόνημα προκειμένου να

βγουν νικητές από τις δυσκολίες της ζωής αλλά και να προσφέρουν στην ελληνική

κοινωνία και στο κοινωνικό σύνολο γενικότερα. Πάντα με μία προϋπόθεση: όταν

πειστούν για την ειλικρίνεια και το πραγματικό ενδιαφέρον της οργανωμένης

πολιτείας και κάθε φορέα που ασχολείται με τη νέα γενιά.

Άλλωστε στην Ελλάδα συνήθως μαχόμαστε για το αυτονόητο…

(Πηγή: Εφημερίδα Athens Voice)

ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 περίπου λέξεις.

Μονάδες 25

Β1. Να αναγνωρίσετε το είδος της συλλογιστικής πορείας της 5ης παραγράφου του

κειμένου («Ευτυχώς για τη χώρα μας…κ.ο.κ.» και να αιτιολογήσετε την απάντησή

σας.

Μονάδες 6

Β2. Να εξηγήσετε το ρόλο που διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου οι

παρακάτω λέξεις-φράσεις: εντέλει, παρά, πότε, αλλά και, όταν

Μονάδες 5

Β3. Να δώσετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: διαφοροποιεί,

προτεραιότητα, γνώμονα, αύξηση, παράδοξη, μετέωροι Μονάδες 5

Β4. Μέσα από ποια οπτική γωνία-σκοπιά προσεγγίζει ο συγγραφέας το θέμα και γιατί

(αιτιολογείστε την επιλογή του);

Μονάδες 8

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «Οτιδήποτε

«καπελώνει» τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες των νέων, το απορρίπτουμε.»

Μονάδες 11

Γ. Υποθέστε πως είστε μέλος της Βουλής των Εφήβων και αποφασίζετε να μιλήσετε

για το ρόλο που οφείλουν να διαδραματίσουν οι σημερινοί νέοι. Να συντάξετε ένα

σχετικό κείμενο-εισήγηση (προσχεδιασμένος προφορικός πολιτικός λόγος), στο οποίο

α) θα αποδεικνύετε την αναγκαιότητα και σημασία της ενεργούς συμμετοχής των

νέων στα κοινά για τη σημερινή ελληνική δημοκρατία και κοινωνία και β) θα

προτείνετε συγκεκριμένες μορφές αγώνα και δράσης που μπορούν και πρέπει να

αναλάβουν οι νέοι (600 περίπου λέξεις).

Μονάδες 40

ΚΕΙΜΕΝΟ

Το αληθινό παραμύθι της βίας του Ευγένιου Τριβιζά

Η εκφοβιστική και επιθετική συμπεριφορά παιδιών εναντίον συμμαθητών τους είναι

ένα πολύμορφο και πολυδιάστατο φαινόμενο, η έκταση και η σοβαρότητα του οποίου

δύσκολα αναγνωρίζονται. Κυρίως επειδή τα θύματα φοβούνται να το

εξομολογηθούν, οι δάσκαλοι δυσκολεύονται να το χειριστούν και τα σχολεία

διστάζουν να το παραδεχτούν λόγω του αρνητικού αντίκτυπου που θα έχει στην

εικόνα και στη φήμη τους. Η σχολική βία ξεκινάει από κοροϊδευτικές παρατηρήσεις,

προσβλητικές εκφράσεις, διασπορά ψιθύρων με στόχο τον στιγματισμό και

αποκλεισμό του θύματος από σχολικές παρέες, κλιμακώνεται με την καταστροφή ή

κλοπή αντικειμένων ιδιοκτησίας του, συχνά εκτρέπεται σε σωματική βία. Στην αρχή

απλά σπρωξίματα και στη συνέχεια ακραίες μορφές επιθετικότητας.

Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει να γίνεται ο εκφοβισμός διαδικτυακά ή με

μηνύματα σε κινητά τηλέφωνα. Σκηνές βίας βιντεοσκοπούνται και διανέμονται

ευρύτατα, καθιστώντας την εμπειρία ακόμη πιο επώδυνη για τα θύματα και

οδηγώντας τα ακόμη και στην αυτοκτονία.

Είναι σφάλμα να πιστεύουμε ότι το φαινόμενο ξεκινάει και σταματάει στα σχολεία.

Εχει βαθιές ρίζες και μακροπρόθεσμα καταστρεπτικές για την κοινωνία συνέπειες. Οι

συμπεριφορές παγιώνονται και επαναλαμβάνονται στην οικογένεια, στον στρατό,

στον εργασιακό χώρο. Εγκληματολογικές έρευνες δείχνουν ότι το επιθετικό παιδί στο

σχολείο είναι ο αυριανός άντρας που θα κακοποιεί τη σύζυγό του. Αλλά και οι θύτες,

σύμφωνα με έρευνες του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου, είναι πολλές φορές

θύματα σωματικής τιμωρίας, οικογενειακής βίας και βλαπτικών επιρροών της

τηλεόρασης.

Τα σχολεία πρέπει να ξεκινάνε όχι με την υπόθεση ότι είναι απίθανο να συμβαίνουν

τέτοια περιστατικά στους χώρους τους, αλλά αντίθετα ότι είναι πολύ πιθανόν και να

καταστρώνουν εμπεριστατωμένα σχέδια πρόληψης και αντιμετώπισης του

προβλήματος. Το θέμα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων στην τάξη, οι

σχολικές βιβλιοθήκες να εφοδιάζονται με παιδικά βιβλία σχετικού περιεχομένου, οι

διάδρομοι, οι αυλές και οι δυσπρόσιτοι χώροι να επιτηρούνται τακτικά και οι

μαθητές να ενθαρρύνονται να εκμυστηρεύονται στους διδάσκοντες τα παράπονά

τους, πράγμα το οποίο βέβαια προϋποθέτει σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Μια

τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης και η δημοσιοποίησή της θα βοηθούσε αρκετά.

Kαλό θα είναι ο γονιός να ρωτάει το παιδί του πώς του φέρονται οι συμμαθητές του,

ιδίως αν το παιδί βρίσκει δικαιολογίες για να μην πηγαίνει στο σχολείο, παραπονιέται

συχνά ότι είναι άρρωστο τα πρωινά, κάνει σκασιαρχείο, δυσκολεύεται να

συγκεντρωθεί στη μελέτη, επιστρέφει από το σχολείο με γρατσουνιές, μελανιές,

ρούχα σκισμένα ή βιβλία κατεστραμμένα, κλείνεται στον εαυτό του, αρχίζει να

ψευδίζει, δεν έχει όρεξη για φαγητό, ζητάει παραπάνω χαρτζιλίκι, αρχίζει να κλέβει,

φέρεται με επιθετικό τρόπο στα μικρότερα αδέλφια του, κλαίει τα βράδια στο κρεβάτι

ή τυραννιέται από εφιάλτες, ή προτιμάει να κάνει παρέα με ενηλίκους παρά με

παιδιά. Ολα αυτά μπορεί να οφείλονται σε πολλούς και διάφορους λόγους, αλλά καλό

θα είναι ο γονιός να ερευνά το θέμα διακριτικά και να επικοινωνεί με το σχολείο,

ούτως ώστε να ενημερώνονται οι γονείς των παιδιών που ασκούν βία και να

παραπέμπονται ενδεχομένως στις κατάλληλες υπηρεσίες.

Ας μην ξεχνάμε ότι συχνά χρήζουν βοηθείας όχι μόνο τα παιδιά τα οποία υφίστανται,

αλλά και τα παιδιά τα οποία ασκούν βία, καθώς και οι οικογένειές τους. Επίσης, δεν

αποκλείεται οι ιδιότητες του θύτη και του θύματος να συμπίπτουν στο ίδιο παιδί.

* Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι νομικός, καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο

του Ρέντινγκ και συγγραφέας παιδικών βιβλίων.

ΘΕΜΑΤΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις

(Μον. 25)

Β1. Μέσα από ποια οπτική ο συντάκτης προσεγγίζει το θέμα του και πώς αυτή

υπηρετεί τον σκοπό του; (Μον. 6:)

Β2. Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειμένου

(Μον. 4)

β. Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου οι λέξεις-φράσεις: Κυρίως,

Αλλά και, ούτως ώστε, που (Μον. 4)

Β3. Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: εξομολογηθούν,

αντίκτυπου, παγιώνονται, αυριανός, δυσπρόσιτοι (Μον. 5)

Β4. Ποια λειτουργία της γλώσσας χρησιμοποιεί ο συντάκτης και τι πετυχαίνει με

αυτήν την επιλογή του; (Μον. 6)

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «δεν

αποκλείεται οι ιδιότητες του θύτη και του θύματος να συμπίπτουν στο ίδιο παιδί»

(Μον. 10)

Γ. Στέλνετε μια επιστολή 500-600 λέξεων στον Διευθυντή τού σχολείου σας, στην

οποία α) εξηγείτε τους παράγοντες που, κατά τη γνώμη σας, τροφοδοτούν το

φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της βίας (bullying) και β) προτείνετε

συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να λάβει ο Σύλλογος Καθηγητών, προκειμένου να

αντιμετωπίσει το φαινόμενο (Μον. 40)

Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: Μνημεία του τόπου -

Μνημεία πολιτισμού) / SOS θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ

Τι τα θέμε τα μνημεία...

Θεοδόσης Π. Τάσιος

Η επίκληση του παλαιού ρητού «ούκ επ΄ άρτω μόνον

ζήσεται άνθρωπος» δεν είναι επαρκής απάντηση στο

περί χρησιμότητας των Μνημείων ερώτημα. Ιδίως δε σε

εποχές ευλόγως εντεινόμενης χρησιμοθηρίας. Εντάξει

λοιπόν, γιατί όλα τούτα είναι «χρήσιμα»; Δηλαδή ποιες

ανάγκες μας ικανοποιούν; Η απάντηση θα εξαρτηθεί

ακριβώς απ΄ τον κατάλογο αυτών των αναγκών μας. Εάν

ο κατάλογος αυτός περιλάβει μόνον «μαμ-νάνι-κάκα»,

είναι προφανές ότι τα μνημεία είναι σχεδόν ανώφελα (αν

δεν είναι και βλαπτικά εξαιτίας των πιστώσεων που

απορροφούν). Οι περισσότεροι πολίτες όμως έχουν κι

άλλες επιτακτικότατες ενίοτε ανάγκες, πέραν της

φυσικής επιβίωσης. Και αυτές πρέπει να τις υπομνήσομε

τώρα.

Μερικά εκατομμύρια χρόνια, το ανθρώπινο είδος έζησε

και εξελίχθηκε μέσα σε φυσικά περιβάλλοντα. Ο

ανθρώπινος οργανισμός εναρμονίσθηκε με εκείνο το

κάλλος και με εκείνην την βιοποικιλότητα. Είναι λοιπόν

εμπειρικώς προφανές ότι τα τελευταία (ασήμαντης

διάρκειας) τρεις χιλιάδες χρόνια δεν πρόκαναν να μας

αλλάξουν, ώστε να μην έχομε λειτουργικήν ανάγκη της

Φύσεως. Και το συνειδητοποιούμε μόνον μέσω των

ποικίλων (νευρολογικών κυρίως) ασθενειών μας.

Αφότου βγήκαμε απ΄ τις σπηλιές για να συμπήξομε

ομάδες, κοινωνίες και έθνη, είχαμε και έχομε ανάγκη

από σύμβολα αυτής της συλλογικότητας, αλλιώς

ξανασκορπίζομε στις μοντέρνες σπηλιές μας. Ακόμη κι η

παγκόσμια συλλογικότητά μας, πάλι έχει ανάγκη από

την μνήμη του παρελθόντος που μας διαμόρφωσε. Γιατί;

Για να μπορούμε να ξεφύγομε απ΄ το αυτιστικό

σύνδρομο «είμαστε, λέει, άτομα ή έθνη μοναδικά», όπως

μας συμβαίνει κατά την εφηβική ηλικία (και όχι μόνον).

Επι πλέον (όχι «επιπλέον», σωσίβιο που μας προέκυψε

τελευταίως), μεγάλο πλήθος γνώσεων, πρακτικών,

κοινωνικών και τεχνικών, βρίσκεται ενσωματωμένο σε

κάθε μνημείο -κι έχομε ανάγκη από γνώσεις και

παραδείγματα.

Η επέκταση της έννοιας του μνημείου απ΄ τα μεγάλα

αντικείμενα προς τις παραδοσιακές μεθόδους και τα

χρηστικά προϊόντα του παρελθόντος, δεν είναι γενική -οι

Ιάπωνες ίσως ήσαν οι πρώτοι που την θέσπισαν.

Συμβάλλουν όμως και τούτα στην συγκρότηση μιας

διαχρονικής κοινωνικής συνοχής, που τόσο την έχομε

ανάγκη.

Υποστηρίζω πως όλες ετούτες οι ανάγκες, ατομικές και

κοινωνικές, που υπηρετούνται από τη «λειτουργία» των

Μνημείων, έχουν για τον σύγχρονο άνθρωπο σημασίαν

μεγαλύτερη απ΄ όσο συνήθως πιστεύεται. Πολύ δε

περισσότερο που τα μνημεία αυτά προσφέρονται και για

κάμποσες πιο χειροπιαστές ικανοποιήσεις, όπως

η «διασκέδαση» όλων μας (ανάγκη ουσιωδέστατη κι

αυτή) και η αύξηση των εισοδημάτων μας χάρις στην

τουριστική βιομηχανία, ιδίως για κάτι Χώρες (ονόματα

δεν λέμε) που οι ξένοι δεν τις αφήνουν να αναπτύξουν

ουσιαστικά τις άλλες παραγωγικές ανταγωνιστικές τους

δραστηριότητες...

Λοιπόν, με όλα τούτα, εμείς τι κάνομε; Πρώτον οι

δηλωμένοι αντιδημοκράτες βρομίζουν αγάλματα και

προσόψεις ιστορικών κτιρίων, και δεύτερον οι

αρχαιολογικές μας Υπηρεσίες είναι προκλητικώς

υποστελεχωμένες. Λύση: οι ιδιοκτήτες των μεγάλων

σχολικών συγκροτημάτων (τους σταθμούς τηλεοράσεως

υπαινίσσομαι) θα συνεισφέρουν εμμόνως στην οικείωση

των τηλεθεατών τους με τις πολλαπλές χαρές της

μνημειοφιλίας. Το ίδιο και τα Κέντρα Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης. Και τότε; Τότε θα ιδείτε πόσο γρήγορα η

πολιτική εξουσία, πιεζόμενη εκ των κάτω, θα

αναϊεραρχήσει τις χρηματοδοτήσεις.

Λέτε;

(Διασκευασμένο για τις ανάγκες του Κριτηρίου)

Ο κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του

Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 110

περίπου λέξεις (Μον. 25)

Β1 Να βρείτε τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της

παραγράφου: «Αφότου βγήκαμε απ΄ τις σπηλιές …

γνώσεις και παραδείγματα.» (Μον. 8)

Β2 Να αναγνωρίσετε το είδος του συλλογισμού

(παραγωγικός ή επαγωγικός) και να τον αξιολογήσετε

(ως προς την εγκυρότητα, αλήθεια, ορθότητα) τον

συλλογισμό:

«Μερικά εκατομμύρια χρόνια, το ανθρώπινο είδος έζησε

και εξελίχθηκε μέσα σε φυσικά περιβάλλοντα. Ο

ανθρώπινος οργανισμός εναρμονίσθηκε με εκείνο το

κάλλος και με εκείνην την βιοποικιλότητα. Είναι λοιπόν

εμπειρικώς προφανές ότι τα τελευταία (ασήμαντης

διάρκειας) τρεις χιλιάδες χρόνια δεν πρόκαναν να μας

αλλάξουν, ώστε να μην έχομε λειτουργικήν ανάγκη της

Φύσεως». (Μον. 2+3=6)

Β3. Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου

οι λέξεις: λοιπόν, αλλιώς, Ακόμη κι, όπως, και (Μον.

5)

Β4. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις

παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις: χρησιμοθηρίας,

ανώφελα, συνοχής, προσφέρονται, αναϊεραρχήσει

(Μον. 5)

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου

λέξεων το περιεχόμενο της φράσης «Συμβάλλουν όμως

και τούτα (τα μνημεία) στην συγκρότηση μιας

διαχρονικής κοινωνικής συνοχής, που τόσο την έχομε

ανάγκη» (Μον. 11)

Γ. Ο Δήμος σας διοργανώνει μια ημερίδα με θέμα «Τα

μνημεία του τόπου μας». Στην ημερίδα αυτήν έχετε

προσκληθεί ως εκπρόσωπος του Δεκαπενταμελούς

Συμβούλιου του σχολείου σας να μιλήσετε. Στην

εισήγησή σας εστιάζετε: α) στη σημασία που έχουν τα

μνημεία για τους πολίτες-κατοίκους της περιοχή σας και

β) στους τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο

αφενός να φέρει τους μαθητές σε ουσιαστική επαφή με

αυτό το «κομμάτι» της ιστορίας τους και αφετέρου να

αναδείξει τα μνημεία αυτά τόσο σε τοπικό όσο και σε

εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. (Μον. 40)

Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: τουρισμός) / SOS

θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ

Τα δομικά προβλήματα του ελληνικού τουρισμού

Ο ελληνικός τουρισμός εάν επιθυμεί να επιβιώσει του διεθνούς ανταγωνισμού

και εάν επιζητεί να παραμείνει ένας αξιόλογος οικονομικός παράγοντας (εισοδήματα,

απασχόληση) θα πρέπει να επιχειρήσει μία αναδιάρθρωση του προϊόντος στα πλαίσια

διαμόρφωσης ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου.

Η κρίση, καταρχάς, ήταν συνέπεια ενός ποσοτικού μοντέλου, το οποίο

ωθήθηκε στα όριά του και απεικονίζεται στην υπέρ προσφορά τουριστικών

καταλυμάτων. Η αύξηση των ξενοδοχειακών καταλυμάτων στην παράκτια ζώνη,

βασιζόταν στην βασική προϋπόθεση διατήρησης και μεγέθυνσης της τουριστικής

ζήτησης. Ωστόσο αυτή η προϋπόθεση δεν επαληθεύτηκε και αποτέλεσε την απαρχή

μείωσης της ποιότητας, ως απόρροια μίας ξενοδοχειακού τύπου κρίσης

(συμπληρωματικά τουριστικά καταλύματα, παραθεριστικές κατοικίες κ.λπ., που είναι

δύσκολο να καταγραφούν στατιστικά). Έτσι η αύξηση των τιμών των ξενοδοχειακών

καταλυμάτων οδήγησε τους τουρίστες στην αναζήτηση άλλου τύπου καταλυμάτων,

χαμηλότερης ποιότητας και παρεχομένων υπηρεσιών.

Η ξενοδοχειακή κρίση, μέσω μίας πλεονασματικής προσφοράς επί της

ζήτησης μπορεί να οφείλεται επίσης στην διαρροή ενός αριθμού πελατών, συνήθως

υψηλής εισοδηματικής στάθμης, προς άλλους προορισμούς. Η κρίση του ελληνικού

τουρισμού, υπήρξε εξ΄ αρχής μία κρίση του τουριστικού καταλύματος χωρικά

προσδιορισμένου στην παράκτια ζώνη και απευθυνόμενου σε μία αγορά

οριοθετημένης από τα 4S: Sun, Sand, Sea, and Sex.

Το δεύτερο πρόβλημα του ελληνικού τουρισμού ορίζεται στην προσφορά ενός

και μόνο προϊόντος (4S:), το οποίο είχε επιτρέψει στην χώρα να αυξήσει τις

τουριστικές της εισπράξεις που απαιτούνται για την οικονομική της ανάπτυξη.

Σήμερα το μοντέλο των 4S φαίνεται να έχει φθάσει σ΄ ένα επίπεδο κορεσμού.

Η τρίτη μεγάλη διαρθρωτική αιτία της κρίσης του ελληνικού τουρισμού θα

μπορούσε να είναι η διαρκής αλλοίωση των χωρικών ενοτήτων υποδοχής των

τουριστών. Και αυτό οφείλεται στην περιβαλλοντική, αισθητική και ηχητική

ρύπανση, την υπερβολική συγκέντρωση των δομών της υποδοχής, την ελλειμματική

ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών και των εγκαταστάσεων υγιεινής, των ανεπαρκών

υποδομών κ.λπ. Όλα τα παραπάνω παραπέμπουν σε μια «μια κακή τουριστική

ανάπτυξη» και αποτελούν σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη

ποιοτικού τουρισμού.

Η τελευταία αξιόλογη αιτία που θα μπορούσε να ερμηνεύσει την δομική

κρίση του ελληνικού τουρισμού, είναι η απουσία πολιτικής ευαισθησίας για τον

τουριστικό τομέα. Αυτή η βιομηχανία διαθέτει ακόμα στην Ελλάδα κεντρικούς

χωρικά και συγκεντρωτικούς λειτουργικά μηχανισμούς, χωρίς να υφίστανται

αποκεντρωμένοι αυτόνομοι τουριστικοί οργανισμοί, όπως στις χώρες της Δ.

Ευρώπης, σ΄ επίπεδο περιφέρειας, νομού και τόπου.

Άλλα φαινόμενα που λειτουργούν προσθετικά στα ήδη υπάρχοντα είναι οι

απεργίες και ιδίως σε αεροδρόμια και αερομεταφορές. Τέλος, και η ανασφάλεια σε

κάποιες μεγάλες κυρίως πόλεις αποθαρρύνουν τους τουρίστες να τις επισκεφτούν.

ΠΗΓΗ: www.intravelreport.gr (ελαφρώς διασκευασμένο)

ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις (Μον. 25)

Β1. Να βρείτε τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου: «Η τρίτη μεγάλη

διαρθρωτική…στην ανάπτυξη ποιοτικού τουρισμού.» (Μον: 3+5=8)

Β2. Με ποιον τρόπο συνδέονται οι παράγραφοι του κειμένου; (Μον. 6)

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: μοντέλου,

παράκτια, επαληθεύτηκε, πλεονασματικής, δομική (Μον. 5)

β) Ποια λειτουργία της γλώσσας χρησιμοποιεί κυρίως ο συγγραφέας και τι πετυχαίνει

με την επιλογή του αυτή; (Μον. 6)

Β4. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 110 περίπου λέξεων τη φράση: «Τέλος, και η

ανασφάλεια σε κάποιες μεγάλες κυρίως πόλεις αποθαρρύνουν τους τουρίστες να τις

επισκεφτούν.» (Μον. 10)

Γ. Ο Δήμος σας, με αφορμή τη μείωση της τουριστικής κίνησης, απευθύνει

πρόσκληση προς τους δημότες του να καταθέσουν τις προτάσεις τους για την

αναβάθμιση του τουρισμού στην περιοχή σας. Αποφασίζετε να ανταποκριθείτε στο

κάλεσμα αυτό και συντάσσετε ένα κείμενο 600 περίπου λέξεων, το οποίο πρόκειται

να δημοσιευτεί σε τοπική εφημερίδα και στο οποίο:

α) αναλύετε την τεράστια σημασία που έχει ο τουρισμός για τον τόπο σας

β) προτείνετε τρόπους βελτίωσης και αναβάθμισης του τουρισμού.

(Μον. 40)

Προτεινόμενα θέματα πανελληνιών 2012 στην έκθεση: greeklish /

γλώσσα των νέων

«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική: Η απειλή των greeklish» «Ο λαός των Γκρέκων είναι αναρχικός και δύσκολος να τιθασευθή. Γι’ αυτό πρέπει

να τον χτυπήσουμε βαθιά στις πολιτιστικές του ρίζες. Τότε ίσως αναγκασθή να

συμμορφωθή. Εννοώ να πλήξουμε τη γλώσσα του, την θρησκεία του, τα πνευματικά

και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε την δυνατότητά του να

αναπτυχθεί»: Χένρι Κίσινγκερ.

Δυστυχώς, στις μέρες μας βλέπουμε τα λόγια του μεγάλου ανθέλληνα Χένρι

Κίσινγκερ να επαληθεύονται. Οι ίδιοι οι Έλληνες έχουν αρχίσει να ξεχνούν τις ρίζες

και την καταγωγή τους, έχουν ξεχάσει ότι είναι απόγονοι του Σωκράτη, του Μεγάλου

Αλεξάνδρου, του Κολοκοτρώνη.

Ο ελληνικός πολιτισμός δέχεται απανωτά πλήγματα. Το μεγαλύτερο πλήγμα το

δέχεται η ελληνική γλώσσα καθημερινά από τα λεγόμενα greeklish. Η συνεχής

χρησιμοποίηση τους στο διαδίκτυο και στα γραπτά μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα

έχει επηρεάσει σημαντικά την ορθογραφία, την στίξη και τον τονισμό, ενώ αρκετά

συχνά χρησιμοποιούνται λατινικές βραχυγραφίες, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν

κάποια από τα χαρακτηριστικά που επί αιώνες στήριζαν και ενδυνάμωναν τη γλώσσα

μας.

Σύμφωνα με έρευνα, η οποία διενεργήθηκε το 2009 από το Παιδαγωγικό Τμήμα

Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε μαθητές γυμνασίων και

λυκείων της Κοζάνης, περίπου 77,4% των μαθητών χρησιμοποιούν greeklish.

Δυστυχώς, αυτός ο αριθμός αντί να μειώνεται, αυξάνεται δραματικά και η χρήση των

greeklish διαδίδεται και σε μικρότερες ηλικίες. Ερωτηθέντες στην σχετική έρευνα

γιατί χρησιμοποιούν τα greeklish, οι μαθητές απάντησαν ότι είναι θέμα συνήθειας,

είναι «βολικά», για να αποφεύγουν ορθογραφικά λάθη, μερικοί κιόλας απάντησαν

πως είναι πιο μοδάτα! Εύλογα μπορεί να διερωτηθεί κανείς: Είναι οι πιο πάνω λόγοι

ουσιώδεις; Είναι επαρκείς ούτως ώστε να εγκαταλείψουμε την χρήση της ελληνικής

γλώσσας και να οδηγήσουμε τον πολιτισμό μας σε διάβρωση;

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι εμείς οι Έλληνες δεν συνειδητοποιούμε και δεν

αντιλαμβανόμαστε το κακό που μας προξενεί η χρησιμοποίηση των greeklish. Πρέπει

να αντιληφθούμε πόσο ευλογημένοι είμαστε που γεννηθήκαμε Έλληνες και

κληρονομήσαμε την μαγευτική αυτή γλώσσα. Θα έπρεπε να ήμασταν τόσο

περήφανοι για την γλώσσα μας, που να μην καταδεχόμασταν την είσοδο των

greeklish στη ζωή μας. Δυστυχώς όμως δεν το αντιλαμβανόμαστε. Ή μήπως το

αντιλαμβανόμαστε και συμβιβαζόμαστε;

«Tὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική· τὸ σπίτι φτωχικὸ στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου.

Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου.»

Σε μια μόνο πρόταση ο Οδυσσέας Ελύτης τονίζει την πλούσια, πνευματική, γλωσσική

αρχαία παράδοση που κληρονομήσαμε από τον Όμηρο. Ως νεολαία οφείλουμε να

παραδειγματιστούμε και να διαφυλάξουμε τον ελληνικό πολιτισμό και την γλώσσα

μας. Πρέπει να διασώσουμε την ελληνική μας γλώσσα και να συμβάλουμε όλοι μαζί,

ούτως ώστε να καταπολεμήσουμε την επιδημία των greeklish. Έχουμε το χρέος να

διαφυλάξουμε την μοναδική γλώσσα που εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια ομιλείται

και γράφεται αδιάκοπα. Δεν πρέπει να αποτελέσουμε τη γενιά που θα οδηγήσει στην

καταστροφή της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού.

(Ελένη Λανίτη: Αντιπρόσωπος Essex /ΜΕΤΩΠΟ Κυπρίων Φοιτητών Ηνωμένου

Βασιλείου)

ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις (Μον. 25)

B1. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: αποθέματα,

επαληθεύονται, απόγονοι, απανωτά, επιδημία (Μον. 5)

B2. Στις παρακάτω προτάσεις α) να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική

ή παθητική) και β) μετά να τις μεταφέρετε-αποδώσετε στο άλλο είδος (Μον. 5)

Πρέπει να διασώσουμε την ελληνική μας γλώσσα και να συμβάλουμε όλοι μαζί,

ούτως ώστε να καταπολεμήσουμε την επιδημία των greeklish.

Ο ελληνικός πολιτισμός δέχεται απανωτά πλήγματα είτε λόγω

παγκοσμιοποίησης, είτε λόγω της ξενομανίας που μας διακατέχει.

B3. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης και τη συλλογιστική πορεία (παραγωγική ή

επαγωγική) της τρίτης παραγράφου του κειμένου: «Ο ελληνικός πολιτισμός δέχεται

...ενδυνάμωναν τη γλώσσα μας.» (Μον. 10)

B4. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «Δεν πρέπει να

αποτελέσουμε τη γενιά που θα οδηγήσει στην καταστροφή της ελληνικής γλώσσας

και του ελληνικού πολιτισμού.» (Μον. 9)

B5. Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη συνοχή του κειμένου οι υπογραμμισμένες λέξεις:

ενώ, και, όμως, που (Μον. 6)

Γ. Να συντάξετε ένα κείμενο το οποίο πρόκειται να δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του

σχολείου σας και στο οποίο:

α) προσπαθείτε να πείσετε τους νέους να «γυρίσουν την πλάτη τους» στα greeklish

β) αναλύετε την στάση που πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να κρατήσει το σχολείο

απέναντι στο φαινόμενο των greeklish (Μον. 40)

http://vprassas.blogspot.gr/2012/04/2012-greeklish.html#more